ETHER

Chia sẻ: A A | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'ether', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: ETHER

Ch−¬ng 18 ETHER Môc tiªu häc tËp 1. §äc ®−îc tªn c¸c lo¹i ether. 2. Tr×nh bµy ®−îc tÝnh chÊt hãa häc cña ether m¹ch th¼ng, ether vßng. Néi dung Khi thÕ H cña OH trong ROH, ArOH b»ng gèc R, Ar, ta sÏ ®−îc ether. R O_H → R O_R' R O_H → R_O_Ar Ar_O_H → Ar_O_Ar’ Ph©n lo¹i ether: − Ether m¹ch hë − Ether m¹ch vßng. 1. Ether m¹ch hë 1.1. CÊu t¹o Oxy cña ether liªn kÕt trùc tiÕp víi 2 gèc R, Ar gièng nhau hoÆc kh¸c nhau. CH2=CH_O_CH3 O CH2CH3 CH3_CH2_O_CH2_CH3 CH3_CH2_O_CH3 Diethyl ether Ethylmethyl ether Methylvinyl ether Cyclohexylethyl ether Cyclohexylethyl oxyd Diethyl oxyd Ethylmethyl oxyd Methylvinyl oxyd O_CH3 O CH3 CH2 O CH3 O Methylphenyl ether Methyl , β−naphtyl ether Benzylmethyl ether Diphenyl ether Benzylmethyl oxyd Diphenyl oxyd Methyl , β−naphtyl oxyd Methylphenyl oxyd 1.2. Danh ph¸p Gäi tªn c¸c gèc alkyl vµ thªm tõ ether hoÆc oxyd. Tªn gèc hydrocarbon t−¬ng øng + ether (hoÆc oxyd) 219
Còng cã thÓ xem ether lµ dÉn xuÊt cña hydrocarbon mµ hydro ®−îc thay thÕ b»ng nhãm alkoxy RO − , aroxy ArO−: ( C H3) 2O Dimethyl ether Dimethyl oxyd Metoxymetan CH3OCH2CH2CH3 Methylpropyl ether Methylpropyl oxyd Metoxypropan CH3OCH(CH3)2 Methylisopropyl ether Methylisopropyl oxyd 2-Metoxypropan C6H5OCH3 Methylphenyl ether Methylphenyl oxyd Metoxybenzen p-CH3C5H4OC2H5 Ethyl,p-tolyl ether Ethyl,p-tolyl oxyd, p- Etoxytoluen 1.3. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ ether 1.3.1. §iÒu chÕ ether theo ph¶n øng Williamson Ph−¬ng ph¸p phæ biÕn hay dïng ®Ó ®iÒu chÕ ether cã gèc hydrocarbon kh¸c nhau lµ cho natri alkoxyd t¸c dông víi dÉn xuÊt halogen (Williamson,1850): C2H5ONa + ICH3 C2H5OCH3 + NaI CH2=CHCH2ONa + IC2H5 CH2=CHCH2OC2H5 + NaI Ph−¬ng ph¸p Williamson rÊt thuËn lîi ®Ó ®iÒu chÕ c¸c ether cã gèc aryl. C¸c t¸c nh©n alkyl hãa lµ dÉn xuÊt halogen, alkylsulfat, ester alkyl-p-toluensulfonat (alkyl tosylat): C6H5ONa + ICH3 C6H5OCH3 + NaI. C6H5ONa + SO2 (OCH3)2 C6H5OCH3 + CH3OSO2ONa C6H5OCH3 + p-CH3C6H4_O_SO2_ONa C6H5ONa + p-CH3C6H4_O_SO2_OCH3 Natri p- toluensulfonat Anisol Ester Methyl-p- toluensulfonat C6H5ONa + BrC6H5 C6H5OC6H5 + NaBr. 1.3.2. §iÒu chÕ ether tõ alcol 2ROH ROR + H2O Ph¶n øng x¶y ra cã xóc t¸c H2SO4 ®Ëm ®Æc (140°C) hoÆc Al2O3 ë nhiÖt ®é 200-300°C. Ph−¬ng ph¸p nµy cã hiÖu suÊt cao ®èi víi c¸c alcol khã t¹o alken. 1.4. TÝnh chÊt lý häc Ether kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt hydro nªn nhiÖt ®é s«i cña ether thÊp h¬n nhiÖt ®é s«i cña c¸c alcol t−¬ng øng vµ kh«ng tan trong n−íc, tan trong dung m«i h÷u c¬. C¸c ether th−êng cã mïi th¬m - ''Mïi ether'' 220
B¶ng 18: So s¸nh nhiÖt ®é s«i cña ether víi alcol vµ phenol to s to s Ether Alcol, phenol -24oC 6 6 oC (CH3)2O CH3OH +35oC 78o C (C2H5)2O C2H5OH 7 0o C 11 8o C C4H9OCH3 C4H9OH 155oC 183oC C6H5OCH3 C6H5OH • C¨n cø vµo phæ hång ngo¹i cã thÓ ph©n biÖt c¸c lo¹i ether: Dialkylether cã v¹ch ®Æc tr−ng trªn quang phæ hång ngo¹i IR cña liªn kÕt ether ë vïng 1060 - 1150 cm-1. V¹ch ®Æc tr−ng IR cña liªn kÕt ether trong alkylarylether ë vïng 1230- 1270cm-1. 1.5. TÝnh chÊt hãa häc Ether cã kh¶ n¨ng ph¶n øng kÐm h¬n alcol v× liªn kÕt C _O_C lµ liªn kÕt kÐm ph©n cùc vµ khã bÞ t¸ch ra. Ether th−êng ®−îc dïng ®Ó lµm dung m«i trong t æ n g h î p h ÷ u c ¬ . K h ¸ c v í i a l co l , e t h e r k h « n g c ã t Ý n h a c i d v µ k h « n g c ã p h ¶ n ø n g víi base. 1.5.1. Ph¶n øng t¹o muèi oxoni Ether cã tÝnh base yÕu. Khi t¸c dông víi acid m¹nh (H2SO4, HClO4, HBr) ether t¹o thµnh muèi oxoni kh«ng bÒn: H+ .. .. _O_C H + Br - C2H5_O_C2H5 + HBr C2H5 .. 2 5 .. Diethyloxoni Ether t¸c dông víi acid Lewis (BF3, RMgX) t¹o phøc phèi trÝ t−¬ng ®èi bÒn: F F F B .. .. C 2 H5 _ O_ C 2 H5 C2H5_O_C2H5 + BF3 .. .. Botriflorid etherat Ion dialkyloxoni nh¹y c¶m víi ph¶n øng thÕ ¸i nh©n vµ ph¶n øng t¸ch lo¹i h¬n ph©n tö ether trung hßa. V× vËy trong m«i tr−êng acid m¹nh ether cã thÓ x¶y ra ph¶n øng thÕ cho s¶n phÈm thÕ vµ ph¶n øng t¸ch lo¹i t¹o olefin: H .. - +Br C2H5_O_C2H5 C2H5_O_C2H5 + H+ C2H5_O_H + BrC2H5 + SN2 221
H - .. _O_C(CH ) HSO4 (CH3)3C_O_C(CH3)3 + H+ (CH3)3C (CH3)2C=CH2 + HO_C(CH3)3 H2SO4 + 33 + E1 Di-tert-butyl ether Di-tert-butyloxoni (CH3)2C=CH2 + H2O 1.5.2. Ph¶n øng oxy hãa ether Ether m¹ch hë lµ chÊt tù oxy hãa. Ether ethylic tiÕp xóc l©u ngµy víi kh«ng khÝ (®Æc biÖt khi cã ¸nh s¸ng) sÏ t¹o hydroperoxyd vµ peroxyd: CH3_CH2_O_CH2_CH3 + O2 CH3_CH_O_CH2_CH3 OOH Hydroperoxyd Hydroperoxyd sÏ bÞ lo¹i mét ph©n tö alcol etylic vµ chuyÓn thµnh hîp chÊt peroxyd polymer, ethyliden peroxyd (-CH(CH3)_O_O_)n víi n = 4_8 vµ mét sè hîp chÊt chøa oxy kh¸c. Peroxyd polymer lµ chÊt láng s¸nh nh− dÇu, dÔ g©y næ khi cã va ch¹m vµ ch−ng cÊt. Khi sö dông ether ph¶i kiÓm tra peroxyd b»ng ph¶n øng víi muèi s¾t (II), titan sulfat (IV). Peroxyd bÞ ph¸ vì khi tinh chÕ ether víi natri kim lo¹i, muèi s¾t (II), muèi mangan (II). Ether rÊt nh¹y c¶m víi sù tÊn c«ng cña gèc tù do. V× vËy ether kh«ng ph¶i lµ dung m«i tèt cho c¸c ph¶n øng cã c¬ chÕ gèc tù do. C¸c ether th«ng dông nh− ether ethylic, dioxan, tetrahydrofuran th−êng bÞ nhiÔm peroxyd. • C¸c ether ch−a no cã gèc aryl dÔ tham gia chuyÓn vÞ Claisen: Trong thiªn nhiªn tån t¹i nhiÒu hîp chÊt ether cã øng dông trong y d−îc. OH OH OCH3 OCH3 OCH3 OCH3 OH OCH3 CH2 CH CH2 CH CH CH3 Veratrol Gaiacol Eugenol Isoeugenol 2-Metoxyphenol 1,2-Dimetoxyphenol 4-Allyl-2-metoxyphenol 4-Propenyl-2-metoxyphenol OCH3 O O CH2=CHCH2 CH3CH=CH CH2 CH2 O O CH=CHCH3 Safrol Isosafrol Anetol 4-Propenylmetoxybenzen 4-Allyl-1,2-methylendioxybenzen 1,2-Methylendioxy-4-propenylbenzen 222
2. Ether vßng O O O O O 1,4-Dioxan Tetrahydropyran Epoxy Tetrahydrofuran Tetramethylen oxyd Pentamethylen oxyd Ethylen oxyd Ethylen oxyd lµ ether vßng ®¬n gi¶n nhÊt. Vßng ethylen oxyd dÔ bÞ ph¸ vì. Ethylen oxyd lµ nguyªn liÖu t¹o nhiÒu chÊt h÷u c¬ cã nhiÒu øng dông quan träng nh− ethylen glycol, diethylen glycol, clohydrin, xelozol vµ chÊt cao ph©n tö carbowax: H2 C CH2 H2O HOCH2CH2OH (HOCH2CH2)2O O Ethylen glycol Diethylen glycol HCl ClCH2CH2OH Ethylen clohydrin H2C CH2 H2 C CH2 CH3OH O HOCH2CH2OCH3 CH3O(CH2O)CH2OH O Methyl xelozol Methylen carbitol Ethylen oxyd Base HO_(CH2CH2O)n_H Carbovac Ph¶n øng trïng ng−ng cña ethylen oxyd t¹o thµnh chÊt cao ph©n tö lµ polyethylenglycol (PEG) dïng lµm chÊt nhò hãa trong d−îc phÈm vµ kü nghÖ dÖt: HO_CH2_CH2_O_(_CH2_CH2_O_)n_CH2_CH2_OH PEG C¸c ether cña monoalcol bËc cao nh− octadecylic C18H37OH hoÆc alcol th¬m cã m¹ch nh¸nh dµi cã øng dông lµm chÊt nhò hãa. C«ng thøc chung cã d¹ng: C18H37O(CH2CH2O)xCH2CH2OH ; RC6H4O(CH2CH2O)mCH2CH2OH Bµi tËp 1. §äc tªn vµ viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña chÊt t¹o thµnh khi cho c¸c chÊt d−íi ®©y t¸c dông víi acid HBr. ; c- ( CH3)3CCH2OCH3 ; d- C6H5OCH3 a- CH=CHCH2OCH3 ; b- CH3CH2OCH=CH2 O O O O O ; i- ; h- ; ; g- f- e- O 2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c chÊt: Gaiacol, cineol, eugenol, anetol, safrol, PEG 223