BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP.HCM
TRÖÔØNG: ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM
NGOÂ QUOÁC HUØNG
GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ VAØ SÖÛ DUÏNG HIEÄU QUAÛ VOÁN TAÏI NGAÂN
HAØNG ÑAÀU TÖ VAØ PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM,
CHI NHAÙNH TP.HCM
CHUYEÂN NGAØNH
QUAÛN TRÒ KINH DOANH
MAÕ SOÁ: 50205
LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ KHOA HOÏC KINH TEÁ
Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: TS.NGUYEÃN QUANG THU
THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2000
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu..............................................................................................................4
Ch−¬ng I: Mét sè kh¸i niÖm vÒ Qu¶n trÞ Nguån vèn..........................................1
1.1.1 ý nghÜa cña lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ nguån vèn .........................................................................1
1.1.2 B¶ng tæng kÕt tμi s¶n ng©n hμng th−¬ng m¹i.........................................................................2
1.1 Lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ nguån vèn 1
1.2 Ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ nguån vèn dïng dù tr÷ b¾t buéc vμ c¸c chØ tiªu tμi
chÝnh khèng chÕ vμ thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®iÒu hμnh nguån
Dù tr÷ b¾t buéc ...............................................................................................................3
1.2.1
C¸c chØ tiªu tμi chÝnh dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®iÒu hμnh nguån vèn ..........
1.2.2
5
vèn. 3
1.3 L·i suÊt vμ Lý thuyÕt qu¶n trÞ tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt, møc chªnh lÖch an
1.3.1
Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt. ....................................................................................................7
1.3.1.1
L·i suÊt vμ kú h¹n ....................................................................................................................... 7
1.3.1.2
L·i suÊt ®Çu vμo, l·i suÊt ®Çu ra vμ thu nhËp ng©n hμng ............................................................. 7
TÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt..............................................................................................8
1.3.2
1.3.4
Møc chªnh lÖch an toμn vÒ l·i suÊt .................................................................................9
1.3.4.1
§o l−êng møc chªnh lÖch. .......................................................................................................... 9
1.3.4.2
C¸ch tÝnh mét møc chªnh lÖch ®óng......................................................................................... 11
1.3.5
¶nh h−ëng cña lo¹i tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt..........................................................12
toμn vÒ l·i suÊt. 7
M« h×nh ®Ó xem xÐt kho¶ng chªnh lÖch quü ................................................................13
1.4.1
1.4.2
Nh÷ng ®iÓm ®¸ng l−u ý vÒ qu¶n trÞ chªnh lÖch quü .....................................................14
1.4.3
M« h×nh møc chªnh lÖch víi c¸c khèi tíi h¹n ..............................................................15
1.4.4
Ph©n tÝch chªnh lÖch quü mét c¸ch n¨ng ®éng.............................................................15
1.4.5
Ph−¬ng ph¸p øng dông qu¶n trÞ chªnh lÖch quü ...........................................................16
1.4 Qu¶n trÞ chªnh lÖch quü (Fund Gap Management) 12
Ch−¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng qu¶n trÞ nguån vèn cña NH§T vμ
PT CN TP.HCM. ..................................................................................................17
2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña Ng©n hμng §Çu t− ph¸t triÓn CN TP.HCM...17
2.1.1 Vμi nÐt vÒ Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn ViÖt nam vμ Chi Nh¸nh TP.HCM ....................17
2.1.2 ChiÕn l−îc vÒ nguån vèn vμ sö dông vèn cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn CN
TP.HCM 19
2.1.2.1
Môc tiªu kinh doanh, c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kÕ ho¹ch n¨m 2000 cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t
triÓn chi nh¸nh TP.HCM............................................................................................................................... 21
2.1.2.2
KÕ ho¹ch t¨ng tr−ëng cña NH§T vμ PT chi nh¸nh TP.HCM.................................................... 22
2.1.3
C¸c sè liÖu vÒ c¬ cÊu b¶ng tæng kÕt tμi s¶n hiÖn hμnh cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t
triÓn CN TP.HCM. .........................................................................................................................23
2.2.1
T×nh h×nh nguån vèn vμ sö dông vèn NH§T&PTVN CN TP.HCM.............................25
2.2.2
B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 1999 cña NH§T vμ PT CN TP.HCM.......................29
2.2.3
NhËn xÐt chung vÒ c¬ cÊu nguån vèn vμ c«ng t¸c qu¶n trÞ nguån vèn .........................32
2.2 Thùc tr¹ng cña qu¶n trÞ nguån vèn 25
Ch−¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
qu¶n trÞ nguån vèn cña NH§T vμ PTVN t¹i CN TP.HCM..............................36
3.1 Gi¶i ph¸p vÒ nguån vèn 36
3.2.1 øng dông qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt ..........................................................................................39
3.2.2 X©y dùng chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt dùa trªn môc tiªu kinh doanh ..........................................41
3.2.3 øng dông qu¶n trÞ chªnh lÖch quü cã ®iÒu chØnh.................................................................48
3.2 N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nguån vèn 38
3.3 C¸c kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p kh¸c nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong qu¶n trÞ nguån
vèn. 49
Lêi nãi ®Çu
1. TÝnh thiÕt thùc cña ®Ò tμi:
§Æc tÝnh cña ng©n hμng lμ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, lμ huy ®éng vèn, lμm c«ng cô
thanh to¸n vμ cho vay. Do vËy, qu¶n trÞ nguån vμ vèn lu«n lμ mét vÊn ®Ò quan träng
hμng ®Çu ®èi víi ng©n hμng v× kh«ng ®iÒu hßa vèn tèt th× kh«ng thÓ nãi ®Õn viÖc cho vay
vμ thanh to¸n. Nguån vèn th× cã nhiÒu lo¹i: ng¾n, trung vμ dμi h¹n víi l·i suÊt huy ®éng
kh¸c nhau, kh¸c nhau vÒ l−îng vèn, thêi ®iÓm cã vèn vμ thêi ®iÓm ®¸o h¹n. Mét vÝ dô
thùc tÕ cho thÊy: cã nh÷ng khi chóng ta cÇn mua mét mãn hμng nμo ®ã nh−ng l¹i kh«ng
cã tiÒn vμo thêi ®iÓm gi¸ rÎ, vμo thêi ®iÓm chóng ta cã tiÒn th× mãn hμng chóng ta muèn
cã thÓ ®· b¸n hÕt hoÆc ®· t¨ng gi¸. QuyÕt ®Þnh vay vμ tr¶ l·i vay hay chê cã tiÒn ®Ó mua?
Ph−¬ng thøc nμo chóng ta sÏ ph¶i tr¶ chi phÝ nhiÒu h¬n: l·i vay nî hay chi phÝ do hμng
t¨ng gi¸, hoÆc thiÖt h¹i do kh«ng cã mãn hμng ®ã vμo thêi ®iÓm dù kiÕn? C¸c nhμ qu¶n trÞ
ng©n hμng còng ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái t−¬ng tù nh− vËy khi quyÕt ®Þnh cã nªn tiÕp tôc
cho vay hay tõ chèi hoÆc cã nªn ®i huy ®éng tõ nguån nμo kh¸c ®Ó cho vay vμ thêi ®iÓm
nμo th× huy ®éng víi l·i suÊt bao nhiªu th× phï hîp.
VÊn ®Ò qu¶n trÞ nguån vèn ë ng©n hμng cμng trë nªn phøc t¹p h¬n khi c¸c nguån vèn nμy
còng nh− tiÒn vay ®Õn h¹n bÞ t¸c ®éng rÊt lín bëi nhiÒu yÕu tè kh«ng æn ®Þnh nh−: c¸c
nguån tiÒn b»ng c¸c lo¹i tiÒn tÖ kh¸c nhau g©y ¶nh huëng lμm cho tû gi¸ biÕn ®éng lªn
xuèng hoÆc c¸c chÝnh s¸ch l·i suÊt, c¸c tin ®ån t¸c ®éng ®Õn t©m lý cña ng−êi d©n lμm
cho hä rót tiÒn tr−íc h¹n... Bªn c¹nh ®ã, víi thêi ®¹i ngμy nay l·i suÊt cã thÓ thay ®æi
tõng ngμy, vμ thêi h¹n c¸c mãn göi còng cã thÓ thay ®æi lμm cho viÖc qu¶n trÞ l¹i cμng trë
nªn khã kh¨n h¬n.
LuËn ¸n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng hiÖu qu¶ qu¶n trÞ nguån vèn ë ng©n hμng.
§Æc biÖt, øng dông lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt ng©n hμng gióp ng©n hμng gi¶m
thiÓu ®−îc rñi ro khi l·i suÊt thay ®æi, hoÆc thu lîi tõ sù thay ®æi cña l·i suÊt.
2. C¬ së khoa häc vμ thùc tiÔn cña ®Ò tμi:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th× vèn lμ mét yÕu tè quan träng, ®èi víi ng©n hμng th× vèn
cμng quan träng h¬n, song vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng h¬n c¶ lμ vÊn ®Ò duy tr× mét c¬ cÊu
nguån vèn vμ sö dông vèn nh− thÕ nμo ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ vμ ®é an toμn cao cho ng©n
hμng.
C¬ së khoa häc cña ®Ò tμi: c¸c bμi to¸n vÒ qu¶n lý tμi chÝnh; chi phÝ vèn vμ thùc tiÔn t¹i
c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ¸p dông vμo thùc tÕ ho¹t ®éng cña NH§T&PTVN trªn ®Þa bμn
TP.HCM.
3. Môc ®Ých nghiªn cøu, ®èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu:
• C¸c nghiªn cøu nh»m t×m c¸ch ¸p dông vμ ®−a ra c¸c ph−¬ng ph¸p tèi −u hãa lîi
nhuËn th«ng qua viÖc qu¶n trÞ vμ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn.
• §èi t−îng nghiªn cøu lμ c¸c ph−¬ng thøc qu¶n trÞ nguån vèn ®· vμ ®ang ®−îc ¸p
dông hoÆc ®· ®−îc nghiªn cøu vÒ mÆt lý thuyÕt vμ t×m ph−¬ng ph¸p ¸p dông nã vμo
®iÒu kiÖn thùc tÕ t¹i ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn trªn ®Þa bμn TP.HCM.
• Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ò tμi chó t©m ®Õn viÖc gi¶i quyÕt bμi to¸n vÒ qu¶n lý rñi ro l·i
suÊt vμ bªn c¹nh ®ã lμ c¸c ®Ò xuÊt kh¸c liªn quan ®Õn viÖc qu¶n trÞ nguån vèn. Sè liÖu
chñ yÕu ®−îc lÊy ®Ó xö lý lμ sè liÖu ho¹t ®éng n¨m 1999 cña Ng©n hμng §Çu t− vμ
PTVN t¹i CN TP.HCM vμ c¸c sè liÖu n¨m 1999 cña ngμnh Ng©n hμng trªn ®Þa bμn
TP.HCM.
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
- Dïng ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu m« t¶ vμ dïng lý thuyÕt ®Ó x©y dùng c¸c m« h×nh
qu¶n trÞ vèn sao cho hiÖu qu¶.
- Sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch duy vËt biÖn chøng vμ duy vËt lÞch sö.
- Sö dông c¸c häc thuyÕt vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, kÕt hîp víi ph−¬ng ph¸p suy ®o¸n
trªn c¬ së c¸c tμi liÖu vÒ ng©n hμng vμ c¸c tμi liÖu kh¸c cã liªn quan.
5. KÕt cÊu cña luËn v¨n.
LuËn v¨n chia lμm ba phÇn:
- PhÇn ®Çu:Môc lôc, giíi thiÖu chung vÒ ý nghÜa vμ môc ®Ých nghiªn cøu
- PhÇn 1: Mét sè lý luËn chung vÒ qu¶n trÞ hiÖu qu¶ nguån vèn
- PhÇn 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn ViÖt nam chi nh¸nh
TP.HCM. øng dông lý thuyÕt ®Ó x©y dùng m« h×nh nghiªn cøu.
- PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ nguån vèn t¹i
Ng©n hμng §Çu t− vμ PT VN t¹i ®Þa bμn TP.HCM.
Ch−¬ng I: Mét sè kh¸i niÖm vÒ Qu¶n trÞ Nguån vèn
1.1 Lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ nguån vèn
1.1.1 ý nghÜa cña lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ nguån vèn
NhiÖm vô chÝnh cña ng©n hμng th−¬ng m¹i lμ huy ®éng vèn, cho vay vμ thanh
to¸n. Nh− vËy cã thÓ hiÓu ®¬n gi¶n: ng©n hμng huy ®éng vèn víi mét møc l·i suÊt, bªn
c¹nh ®ã cã thÓ m−în vèn tiÒn göi cña c¸c ®¬n vÞ göi tiÒn t¹i ng©n hμng vμ cho vay víi
møc l·i suÊt cao h¬n sao cho thu ®−îc lîi nhuËn cao nhÊt. MÊu chèt vèn ®Ò lμ ë chç:
®iÒu hßa viÖc thanh to¸n sao cho ®¶m b¶o ®−îc kh¶ n¨ng thanh to¸n vμ thu ®−îc lîi
nhuËn tèi ®a.
Còng cÇn l−u ý r»ng, c¸c nguån vèn mμ ng©n hμng huy ®éng ®−îc cã sè l−îng,
thêi h¹n vμ l·i suÊt kh¸c nhau vμ th−êng th× hiÕm khi chóng ta cã thÓ lËp ®−îc mét c©n
®èi gi÷a nguån vèn vμ cho vay phï hîp hoμn toμn vÒ c¶ thêi h¹n vμ sè l−îng v× viÖc ®iÒu
hμnh nguån vèn cña ng©n hμng cùc kú phøc t¹p. Ng©n hμng cÇn ph¶i c©n nh¾c xem cã
nªn huy ®éng (hay sö dông ) nguån vèn nμo ®ã hay kh«ng, víi l·i suÊt bao nhiªu vμ thêi
h¹n bao l©u lμ phï hîp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c nguån vèn chÞu ¶nh h−ëng bëi c¬ chÕ thÞ tr−êng
cã thÓ thay ®æi thÊt th−êng: ng−êi d©n hoÆc c¸c c«ng ty cã thÓ rót tiÕt kiÖm, tiÒn göi
tr−íc h¹n khi hä cã ®−îc c¬ héi lμm ¨n hoÆc do gi¸ vμng, gi¸ ®« la lªn xuèng cho thÊy hä
tr÷ ®« la cã lîi h¬n göi tiÒn ë ng©n hμng hoÆc c¸c nguån vèn còng cã thÓ bÞ ¶nh h−ëng
bëi chÝnh s¸ch ®iÒu hμnh vÜ m« vÒ tiÒn tÖ cña nhμ n−íc nh− quy ®Þnh vÒ møc l·i suÊt
trÇn, gi¸ ®« la hay c¸c chÝnh s¸ch kh¸c vÒ xuÊt nhËp khÈu.... Ng−îc l¹i ®èi víi ho¹t ®éng
cho vay, c¸c c«ng ty cã thÓ do ¶nh h−ëng bëi m«i tr−êng lμm ¨n bÞ lç mμ kh«ng tr¶ nî
®−îc hoÆc tr¶ trÔ h¹n, hä còng cã thÓ tr¶ tr−íc h¹n vèn ng©n hμng khi thÊy viÖc sö dông
nguån vèn kh¸c lμ cã lîi h¬n.
Ngoμi ra, ng©n hμng cßn ph¶i chÞu rñi ro l·i suÊt thÞ tr−êng cã thÓ lªn xuèng thÊt
th−êng tïy theo møc t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ hoÆc do chÝnh s¸ch ®iÒu hμnh vÜ m« l−u
th«ng tiÒn tÖ cña ng©n hμng Nhμ n−íc. Rñi ro l·i suÊt do nguyªn nh©n: l·i suÊt ®¸o h¹n
vèn t¨ng so víi l·i suÊt cho vay ban ®Çu, l·i suÊt cho vay cña ng©n hμng cao h¬n so víi l·i
suÊt cho vay chung trªn thÞ th−êng ®ång thêi c¸c ®¬n vÞ vay vèn sÏ ®Ò nghÞ thanh to¸n
tr−íc h¹n vμ ng−îc l¹i.
TÊt c¶ ®iÒu ®ã cho thÊy r»ng ®iÒu hμnh nguån vèn lμ viÖc kh«ng ®¬n gi¶n vμ c¸c
nhμ qu¶n trÞ ®· ph¶i ®au ®Çu ®Ó t×m ra ph−¬ng thøc qu¶n lý hiÖu qu¶ nh»m tèi −u hãa lîi
1
nhuËn. Bªn c¹nh ®ã nÕu ®iÒu hμnh nguån vèn khÐo lÐo, kh«ng nh÷ng ng©n hμng kh«ng bÞ
tæn thÊt do l·i suÊt thay ®æi vμ sù biÕn ®éng cña gi¸ ngo¹i tÖ mμ cßn cã thÓ thu ®−îc
thªm lîi nhuËn nhê vμo ®ã.
1.1.2 B¶ng tæng kÕt tμi s¶n ng©n hμng th−¬ng m¹i
B¶ng tæng kÕt tμi s¶n ng©n hμng th−¬ng m¹i lμ b¶n liÖt kª c¸c kÕt sè (sè kÕt d−), bao gåm
tμi s¶n cã, tμi s¶n nî vμ vèn cæ phÇn theo nguyªn t¾c:
Tæng tμi s¶n cã = Tæng tμi s¶n nî + vèn cæ phÇn
CÊu tróc cña tμi s¶n cã vμ tμi s¶n nî trong b¶ng tæng kÕt tμi s¶n cña ng©n hμng ®−îc tr×nh
bμy trong b¶ng 1 sau:
B¶ng1: B¶ng tæng kÕt tμi s¶n ng©n hμng th−¬ng m¹i (NHTM)
Tμi s¶n cã Tμi s¶n nî + vèn cæ phÇn
Vèn dù tr÷ Tμi kho¶n sÐc (tiÒn göi kh«ng kú h¹n)
§Çu t− chøng kho¸n TiÒn tiÕt kiÖm vμ tiÒn göi cã kú h¹n
Cho vay TiÒn nî kh¸c
Tμi s¶n cã kh¸c Vèn cæ phÇn (hoÆc vèn tù cã)
C©n sè C©n sè
Trong b¶ng tæng kÕt tμi s¶n NHTM, tμi s¶n cã bao gåm c¸c kho¶n môc sau:
Vèn dù tr÷: (c¸c kho¶n vÒ ng©n quü): tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi t¹i Ng©n hμng nhμ n−íc vμ
tiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
§Çu t− chøng kho¸n: ®Çu t− chøng kho¸n lμ mét lo¹i h×nh kh¸ phæ biÕn cña c¸c NHTM
t¹i c¸c n−íc kinh tÕ ph¸t triÓn. Chøng kho¸n lμ mét phiÕu nî ®−îc in trªn giÊy d−íi h×nh
thøc cña mét chøng tõ. Chøng kho¸n th−êng cã hai lo¹i: tr¸i phiÕu vμ cæ phiÕu.
• Tr¸i phiÕu: lμ mét giÊy vay tiÒn cã tr¶ l·i suÊt, do kho b¹c, c¸c c«ng ty kinh doanh
hay ng©n hμng ph¸t hμnh.
• Cæ phiÕu: lμ mét chøng tõ cã gi¸ trÞ x¸c nhËn cæ ®«ng gãp vèn d−íi h×nh thøc cæ
phÇn.
Ng©n hμng ®Çu t− chøng kho¸n nh»m môc ®Ých: t×m kiÕm lîi nhuËn, n©ng cao kh¶ n¨ng
thanh to¸n, ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô kinh doanh nh»m ph©n t¸n rñi ro.
Cho vay(ho¹t ®éng tÝn dông): lμ kinh doanh chñ yÕu cña NHTM. Theo luËt c¸c Tæ chøc
tÝn dông (th«ng qua ngμy 12/12/97 cã hiÖu lùc tõ 01/10/1998): "CÊp tÝn dông lμ viÖc tæ
2
chøc tÝn dông tháa thuËn ®Ó kh¸ch hμng sö dông mét kho¶n tiÒn víi nguyªn t¾c cã hoμn
tr¶ b»ng c¸c nghiÖp vô cho vay, chiÕt khÊu, cho thuª tμi chÝnh, b¶o l·nh ng©n hμng vμ c¸c
nghiÖp vô kh¸c"
Tμi s¶n cã kh¸c: bao gåm
• Tμi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô lao ®éng vμ vËt liÖu thÓ hiÖn b»ng hiÖn vËt nh− (nhμ cöa,
kho tμng, m¸y mãc thiÕt bÞ).
• C¸c kho¶n ph¶i thu, tμi s¶n thiÕu hôt, mÊt m¸t trong kinh doanh.
• C¸c kho¶n ph¸t sinh trong nghiÖp vô thanh to¸n
Kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c tμi s¶n cã lo¹i nμy th−êng chiÕm tû träng
nhá trong tæng tμi s¶n cã. Nã phï hîp víi ®Æc thï cña lo¹i h×nh kinh doanh tiÒn tÖ.
1.2 Ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ nguån vèn dïng dù tr÷ b¾t buéc vμ c¸c chØ
tiªu tμi chÝnh khèng chÕ vμ thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®iÒu
hμnh nguån vèn.
1.2.1 Dù tr÷ b¾t buéc
¦u tiªn hμng ®Çu trong viÖc qu¶n trÞ tμi s¶n cã lμ viÖc chÊp hμnh dù tr÷ b¾t buéc do Ng©n
hμng trung −¬ng quy ®Þnh vμ ®¶m b¶o c¸c kho¶n chi tr¶ th−êng xuyªn vÒ tiÒn göi cho
kh¸ch hμng. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu nμy ng©n hμng ph¶i thùc hiÖn dù tr÷ s¬ cÊp (tiÒn
mÆt t¹i quü, tiÒn göi t¹i ng©n hμng trung −¬ng, tiÒn göi t¹i ng©n hμng c¸c ng©n hμng ®¹i lý
vμ c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i kh¸c , ng©n quü ®ang trong qu¸ tr×nh thu nhËn).
Dù tr÷ thø cÊp bao gåm: dù tr÷ d−íi h×nh thøc c¸c chøng kho¸n cã Ýt rñi ro vÒ tÝn dông vμ
l·i suÊt thêi gian ®¸o h¹n ng¾n, mang tÝnh thanh kho¶n cao (tÝn phiÕu kho b¹c, hèi phiÕu
chÊp nhËn thanh to¸n cña ng©n hμng).
Dù tr÷ b¾t buéc d−íi h×nh thøc phong táa: quy ®Þnh theo quyÕt ®Þnh 108/Q§-NH5 ngμy
09/06/92 vμ th«ng t− ngμy 06/07/92 cña Thèng ®èc ng©n hμng nhμ n−íc ViÖt nam.
Sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc = Sè d− tiÒn göi b×nh qu©n Tû lÖ dù tr÷
*
th¸ng nμy th¸ng tr−íc (1) b¾t buéc (2)
(1) bao gåm: tiÒn göi thanh to¸n, tiÒn göi, tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n vμ cã kú h¹n cña c¸c
c¸ nh©n, tæ chøc, c¸c kho¶n tiÒn qu¶n lý vμ gi÷ hé, tr¸i phiÕu kú phiÕu d−íi mét
n¨m.
3
(2) : Tû lÖ nμy do Thèng ®èc quy ®Þnh cho tõng lo¹i tiÒn göi, tû lÖ nμy hiÖn nay nh− sau:
Tû lÖ dù tr÷ cho tiÒn göi kh«ng kú h¹n lμ 14%
Tû lÖ dù tr÷ cho tiÒn göi cã kú h¹n vμ tiÕt kiÖm lμ 8%
Sè tiÒn dù tr÷ sau khi ®−îc x¸c ®Þnh sÏ ®−îc ®−a vμo mét tμi kho¶n riªng ®Ó phong táa.
Dù tr÷ b¾t buéc d−íi h×nh thøc kh«ng phong táa: hiÖn nay phÇn lín c¸c ng©n hμng trªn
thÕ giíi ®Òu ¸p dông h×nh thøc qu¶n trÞ dù tr÷ d−íi h×nh thøc kh«ng phong táa. Theo c¸ch
nμy, ng©n hμng trung −¬ng quy ®Þnh tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ph¶i
chñ ®éng viÖc thùc hiÖn dù tr÷ theo tû lÖ quy ®Þnh, Ng©n hμng trung −¬ng tiÕn hμnh kiÓm
tra viÖc chÊp hμnh dù tr÷ cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i. C¸c ®iÓm ®Æc biÖt cña h×nh thøc
nμy nh− sau:
• C¸c ng©n hμng ph¶i thùc hiÖn dù tr÷ theo tû lÖ quy ®Þnh. Sè tiÒn ®−îc x¸c ®Þnh
b»ng c«ng thøc
Sè tiÒn dù tr÷ Sè d− tiÒn göi tû lÖ Sè d− tiÒn göi Tû lÖ
b¾t buéc = kh«ng kú h¹n * dù tr÷ + cã kú h¹n, tiÕt kiÖm * dù tr÷
• Sè tiÒn dù tr÷ cã thÓ ®Ó d−íi h×nh thøc tiÒn mÆt t¹i quü hoÆc göi vμo ng©n hμng
trung −¬ng nh−ng kh«ng phong táa ë mét tμi kho¶n riªng.
• §¸nh gi¸ viÖc chÊp hμnh dù tr÷ theo ph−¬ng ph¸p b×nh qu©n, ®iÒu ®ã cã nghÜa lμ
ng©n hμng ®−îc phÐp bï ngμy thiÕu dù tr÷ b»ng ngμy thõa dù tr÷. Ng©n hμng
trung −¬ng sÏ kiÓm tra ®Þnh kú.
• Møc dù tr÷ b¾t buéc b×nh qu©n:
Sè tiÒn dù tr÷ Sè d− tiÒn göi Tû lÖ Sè d− tiÒn göi Tû lÖ
b¾t buéc bqu©n = KKH bqu©n * dù tr÷ + cã KH vμ TkiÖm b qu©n * dù tr÷
• Sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc b×nh qu©n:
Sè tiÒn dù tr÷ Σ( TiÒn mÆt t¹i quü + TiÒn göi t¹i ng©n hμng trung −¬ng)
thùc tÕ = -----------------------------------------------------------------------
b×nh qu©n Sè ngμy trong kú
• NÕu møc dù tr÷ thùc tÕ b×nh qu©n nhá h¬n sè dù tr÷ b¾t buéc b×nh qu©n th× phÇn
chªnh lÖch nμy lμ møc dù tr÷ thiÕu vμ sÏ bÞ ph¹t
Sè tiÒn ph¹t = Møc dù tr÷ thiÕu x Tû lÖ ph¹t
4
1.2.2 C¸c chØ tiªu tμi chÝnh dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®iÒu hμnh
nguån vèn
HÖ sè thanh kho¶n: Ng©n hμng th−êng xuyªn ph¶i tháa m·n c¸c nhu cÇu chi tr¶ bao gåm
nî trªn thÞ tr−êng liªn ng©n hμng, c¸c kho¶n nî kh¸c còng nh− c¸c kho¶n thanh to¸n ra
ngoμi ng©n hμng ®−îc lËp bëi kh¸ch hμng, c¸c kho¶n chi tr¶ khi ®Õn h¹n cña tr¸i phiÕu,
kú phiÕu, tiÕt kiÖm, tiÒn göi kÓ c¶ c¸c kho¶n tiÒn rót tr−íc h¹n ...
Tμi s¶n cã thanh kho¶n cao
HÖ sè thanh kho¶n = ----------------------------------------- >=100%
C¸c kho¶n nî
• Tμi s¶n cã thanh kho¶n cao: C¸c kho¶n cho vay sÏ thu trong kú, tÝn phiÕu kho b¹c,
tr¸i phiÕu, tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi t¹i ng©n hμng nhμ n−íc vμ c¸c ng©n hμng ®¹i
lý, c¸c kho¶n cho vay trªn thÞ tr−êng liªn ng©n hμng sÏ thu trong kú, c¸c kho¶n tÝn
dông sÏ nhËn tõ ng©n hμng trung −¬ng vμ c¸c ng©n hμng kh¸c.
• C¸c kho¶n nî: Nî tiÒn göi kh«ng kú h¹n sÏ thanh to¸n trong kú, nî tiÒn göi cã kú
h¹n, nî tiÕt kiÖm sÏ chi tr¶ trong kú, c¸c kho¶n nî trªn thÞ tr−êng liªn ng©n hμng
sÏ thanh to¸n trong kú, c¸c kho¶n tÝn dông sÏ cÊp cho c¸c ng©n hμng kh¸c theo
tháa thuËn trong hîp ®ång.
Quan hÖ gi÷a c¸c nghiÖp vô sinh lêi thuéc tμi s¶n cã vμ tiÒn göi: møc ®é biÕn ®éng cña
tiÒn göi lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh kÕt cÊu tμi s¶n dù tr÷, cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung, dμi
h¹n vμ ®Çu t−. NÕu tiÒn göi thanh to¸n vμ tiÒn göi cã kú h¹n ng¾n chiÕm tû träng cao th×
ng©n hμng ph¶i ph©n bè quü phÇn lín cho dù tr÷ vμ cho vay ng¾n h¹n.
Trong qu¶n trÞ ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c: c©n b»ng theo thêi h¹n gi÷a nguån vèn vμ sö
dông vèn, tøc lμ nguån vèn ng¾n h¹n dïng ®Ó cho vay ng¾n h¹n vμ nguån vèn dμi h¹n
dïng ®Ó cho vay vμ ®Çu t− dμi h¹n. Tuy nhiªn v× nguån vèn ng¾n h¹n lu«n lu«n cã mét
møc æn ®Þnh v× thÕ lîi dông tÝnh æn ®Þnh nμy ®Ó cho vay trung vμ dμi h¹n.
5
HÖ sè sö dông vèn Vèn rßng + nguån vèn dμi h¹n
dμi h¹n so víi = -------------------------------------------------------------------
nguån vèn dμi h¹n Gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n + cho vay dμi h¹n + ®Çu t− dμi h¹n.
§èi víi c¸c n−íc Ph¸t triÓn, hÖ sè nμy tèi thiÓu lμ 60%. Riªng ®èi víi n−íc ta do m«i
tr−êng kinh doanh cã nhiÒu bÊt tr¾c nªn hÖ sè nμy ph¶i cao h¬n.
Quan hÖ gi÷a tμi s¶n cã vμ vèn ng©n hμng.
• HÖ sè vèn ng¾n h¹n so víi tμi s¶n cã:
HÖ sè vèn ng¾n h¹n Vèn ng©n hμng (1)
so víi = ------------------------------------
tμi s¶n cã Tæng gi¸ trÞ tμi s¶n cã (2)
(1): vèn ng©n hμng bao gåm vèn c¬ b¶n vμ vèn bæ sung, vèn bæ sung chØ ®−îc phÐp sö
dông tèi ®a b»ng 50% so víi vèn c¬ b¶n.
(2): tæng gi¸ trÞ tμi s¶n cã bao gåm c¶ tμi s¶n cã néi b¶ng vμ ngo¹i b¶ng
Theo quy ®Þnh cña ng©n hμng nhμ n−íc ViÖt nam, hÖ sè nμy tèi thiÓu ph¶i b»ng 50%.
• HÖ sè vèn ng¾n h¹n so víi gi¸ trÞ tμi s¶n rñi ro quy ®æi
HÖ sè vèn ng¾n h¹n Vèn ng©n hμng
so víi gi¸ trÞ tμi s¶n = ------------------------------------------
rñi ro quy ®æi Tæng gi¸ trÞ tμi s¶n rñi ro quy ®æi
Tæng gi¸ trÞ rñi ro quy ®æi = Σ ( Tμi s¶n rñi ro x tû lÖ rñi ro).
Mçi lo¹i tμi s¶n cã mét møc rñi ro kh¸c nhau vμ tû lÖ rñi ro nμy do c¸c c¬ quan qu¶n lý vμ
kiÓm so¸t ng©n hμng quy ®Þnh.
6
1.3 L·i suÊt vμ Lý thuyÕt qu¶n trÞ tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt, møc
chªnh lÖch an toμn vÒ l·i suÊt.
1.3.1 Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt.
TiÒn l·i: lμ gi¸ c¶ mμ ng−êi ®i vay ph¶i tr¶ ®Ó ®−îc quyÒn sö dông vèn vay hoÆc lμ tiÒn
"thuª vèn" ®Ó sö dông. TiÒn l·i lμ biÓu hiÖn gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn tÖ. Cô thÓ ®ã lμ
l−îng t¨ng lªn tõ sè vèn gèc ban ®Çu ®em ®Çu t− ®Ó cã ®−îc sè vèn tÝch lòy sau cïng.
TiÒn l·i = Tæng vèn tÝch lòy - vèn ®Çu t− ban ®Çu.
L·i suÊt: Tû lÖ phÇn tr¨m cña tiÒn l·i so víi sè vèn gèc ban ®Çu. trong mét ®¬n vÞ
thêi gian.
TiÒn l·i trong mét ®¬n vÞ thêi gian
L·i suÊt = ------------------------------------------------------- x 100%
Vèn ®Çu t− ban ®Çu.
L·i suÊt th−êng ®−îc biÓu thÞ theo kho¶ng thêi gian tÝnh l·i lμ mét n¨m. Tuy nhiªn,
ng−êi ta còng tÝnh l·i theo thêi ®o¹n nh−: quý, th¸ng, ngμy ...
1.3.1.1 L·i suÊt vμ kú h¹n
T−¬ng øng víi c¸c kú h¹n kh¸c nhau sÏ cã c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau do bëi tÝnh chÊt æn
®Þnh cña nguån vèn ®−îc sö dông.
L·i suÊt huy ®éng vèn cao h¬n cho kú h¹n dμi vμ thÊp h¬n cho kú h¹n ng¾n. Ng−îc l¹i,
l·i suÊt cho vay sÏ cã khuynh h−íng thÊp h¬n cho kú h¹n dμi vμ cao h¬n cho kú h¹n ng¾n.
1.3.1.2 L·i suÊt ®Çu vμo, l·i suÊt ®Çu ra vμ thu nhËp ng©n hμng
Chóng ta ®· biÕt, ng©n hμng lμ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, ®Çu vμo còng nh− ®Çu ra
trong kinh doanh cña ng©n hμng chÝnh lμ tiÒn tÖ. Bªn c¹nh ®ã vèn ho¹t ®éng cña ng©n
hμng chñ yÕu cã nguån gèc kh«ng ph¶i tõ vèn chñ së h÷u nªn chi phÝ ®Çu vμo chÝnh lμ
chi phÝ l·i suÊt ®Ó cã vèn huy ®éng vμ lîi nhuËn ®Çu ra chÝnh lμ l·i suÊt cho vay. Nh− vËy:
L·i suÊt ®Çu vμo: lμ chi phÝ cho nguån vèn huy ®éng mμ ng©n hμng ph¶i tr¶ ®Ó cã ®−îc
nguån vèn huy ®éng. Chi phÝ nμy ®−îc quy ®æi ra tû lÖ phÇn tr¨m cña sè vèn huy ®éng
xÐt trong mét ®¬n vÞ thêi gian nμo ®ã ®−îc gäi lμ l·i suÊt ®Çu vμo.
7
L·i suÊt ®Çu ra: lμ tû suÊt lîi nhuËn yªu cÇu cña ng©n hμng cho nguån vèn ®−îc ®Çu t−
(cho vay). Sè tiÒn nμy còng ®−îc quy ®æi ra tû lÖ phÇn tr¨m cña sè vèn (sè tiÒn) ®−îc sö
dông cho ho¹t ®éng ®ã xÐt trong mét ®¬n vÞ thêi gian ®−îc gäi lμ l·i suÊt ®Çu ra.
Thu nhËp ng©n hμng: chÝnh lμ chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt ®Çu ra vμ l·i suÊt ®Çu vμo tÝnh trªn
tæng nguån khi ®−a vμo ®ã tÊt c¶ chi phÝ ph¸t sinh còng nh− tÊt c¶ c¸c thu nhËp tõ c¸c
ho¹t ®éng cña ng©n hμng.
Nh− vËy, nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t: møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt ®Çu vμo vμ ®Çu ra cña mét
ng©n hμng cμng lín th× ng©n hμng ®ã cã møc thu nhËp cμng cao vμ sè ®o hiÖu qu¶ ho¹t
®éng cña ng©n hμng cμng lín.
1.3.2 TÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
Nh− ®· ph©n tÝch ë trªn, thu nhËp ng©n hμng cμng lín nÕu møc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu
vμo vμ ®Çu ra cμng lín. C¸c nhμ qu¶n trÞ ng©n hμng lu«n t×m c¸ch ®Ó n©ng cao l·i suÊt ®Çu
ra, bªn c¹nh ®ã phÊn ®Êu gi¶m l·i suÊt ®Çu vμo. Tuy vËy, th−êng th× ho¹t ®éng kinh
doanh ®em l¹i lîi nhuËn lín th−êng còng ph¶i g¸nh chÞu mét rñi ro lín (l·i suÊt ®Çu vμo
thÊp th× khã gi÷ ®−îc vèn vμ l·i suÊt ®Çu ra lín sÏ cã nguy c¬ mÊt vèn cao h¬n) do ®ã
trong kinh doanh, c¸c nhμ qu¶n trÞ ng©n hμng lu«n t×m c¸ch t¨ng møc lîi nhuËn th«ng
qua viÖc t¨ng møc chªnh lÖch vÒ l·i suÊt nh−ng ®ång thêi còng ph¶i b¶o ®¶m ®−îc møc
rñi ro ph¶i g¸nh chÞu ë mét tû lÖ chÊp nhËp ®−îc phï hîp víi chÝnh s¸ch do ban qu¶n trÞ
ng©n hμng ®Ò ra.
L·i suÊt trªn thÞ tr−êng vèn, bÞ ¶nh h−ëng bëi cung cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ vμ chÝnh s¸ch
®iÒu hμnh vÜ m« cña nhμ n−íc cã thÓ thay ®æi lªn xuèng lμm ¶nh h−ëng ®Õn møc chªnh
lÖch l·i suÊt (bªn c¹nh ®ã lμ thu nhËp) cña ng©n hμng. C¸c ng©n hμng cè g¾ng t×m ra
ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ sù biÕn ®éng, gi÷ v÷ng hoÆc lμm t¨ng møc chªnh lÖch l·i suÊt.
L·i suÊt c¸c lo¹i thay ®æi nh−ng ¶nh h−ëng cña nã (¶nh h−ëng lμm t¨ng hoÆc gi¶m sè tiÒn
cña c¸c kho¶n môc t−¬ng øng) lªn c¸c lo¹i tμi s¶n nî (nguån vèn ng©n hμng) hoÆc tμi s¶n
cã (sö dông vèn cña ng©n hμng) lμ kh¸c nhau. Ng−êi ta gäi tÝnh chÊt bÞ ¶nh h−ëng nμy lμ
tÝnh "nh¹y c¶m " víi l·i suÊt. Ng−êi ta t×m c¸ch qu¶n trÞ tÝnh "nh¹y c¶m" víi l·i suÊt nμy,
duy tr× mét c¬ cÊu vèn,nguån vèn thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o møc chªnh lÖch l·i suÊt môc tiªu.
TÝnh nh¹y c¶m l·i suÊt nãi lªn sù nh¹y c¶m hay sù thay ®æi lªn xuèng cña møc chªnh
lÖch l·i suÊt do ¶nh h−ëng bëi c¸c nh©n tè bªn trong vμ bªn ngoμi. Nh÷ng nh©n tè bªn
trong bao gåm kÕt cÊu tμi s¶n nî vμ cã, chÊt l−îng vμ sù tíi h¹n cña c¸c mãn vay vμ sù tíi
8
h¹n cña nguån vèn huy ®éng ®−îc. Nh©n tè bªn ngoμi bao gåm: c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vμ
l·i suÊt thÞ tr−êng. Ng©n hμng cã thÓ cè g¾ng ®Ó qu¶n lý ®−îc c¸c nh©n tè bªn trong
nh−ng chØ cã thÓ cè g¾ng dù ®o¸n vÒ c¸c nh©n tè bªn ngoμi.
1.3.4 Møc chªnh lÖch an toμn vÒ l·i suÊt
§ã lμ møc chªnh lÖch tèi thiÓu ®em l¹i cho ng©n hμng møc lîi nhuËn trªn ®ång vèn ®¹t
yªu cÇu hoÆc Ýt nhÊt còng ®ñ ®Ó b¶o toμn vèn.
1.3.4.1 §o l−êng møc chªnh lÖch.
Møc chªnh lÖch vÒ l·i suÊt cña mét ng©n hμng: lμ con sè so s¸nh gi÷a tÊt c¶ c¸c thu nhËp
mang l¹i do l·i suÊt trong tμi s¶n cña ng©n hμng vμ chi phÝ vÒ l·i suÊt mμ ng©n hμng ph¶i
tr¶.
Møc chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn: ®−îc tÝnh b»ng hiÖu sè gi÷a tæng c¸c thu nhËp l·i , phÝ
dÞch vô (tÝnh trªn c¬ së sè thu nhËp ph¶i chÞu thuÕ) vμ tæng c¸c chi phÝ cho tiÒn l·i ph¶i
tr¶. ChØ sè nμy gióp ®ì chóng ta xem xÐt møc ®é mμ ng©n hμng cã thÓ chÞu ®−îc bao gåm
c¶ c¸c chi phÝ kh¸c.
Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn: Thu nhËp l·i chia cho sè tμi s¶n t¹o ra thu nhËp cña ng©n
hμng. §©y lμ mét chØ sè t−¬ng ®èi do ®ã nã lîi Ých trong viÖc ®o l−êng sù thay ®æi vμ xu
h−íng cña møc chªnh lÖch vÒ l·i suÊt. Ng−êi ta còng sö dông con sè nμy nh− lμ mét chØ
tiªu ®Ó ®èi chiÕu so s¸nh gi÷a c¸c ng©n hμng.
C¸c c«ng thøc trªn khi trõ ®i phÇn cho vay kh«ng ®ßi ®−îc (v× khã ®ßi vμ kh«ng thÓ ®ßi
®−îc - loan loss) th× gäi lμ hÖ sè ®−îc tÝnh sau khi trõ ®i phÇn cho vay kh«ng ®ßi ®−îc.
Møc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vμo vμ ®Çu ra (spread): mét chØ sè ®o l−êng t−¬ng ®èi, lμ
hiÖu sè gi÷a l·i thu ®−îc (tÝnh b»ng c¸ch chia tæng thu nhËp l·i cho sè tμi s¶n sinh l·i) vμ
chi phÝ l·i (®−îc tÝnh b»ng c¸ch chia chi phÝ l·i ®· tr¶ kh«ng bao gåm phÇn vèn cho vay
kh«ng ®ßi ®−îc cho phÇn nguån vèn huy ®éng ph¶i tr¶ l·i).
Minh häa cho c«ng thøc tÝnh, ®o l−êng møc chªnh lÖch l·i suÊt:
9
B¶ng tæng kÕt tμi s¶n ng©n hμng §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD.
TiÒn mÆt vμ ng©n phiÕu: 13.205 TiÒn göi, tiÕt kiÖm cã kú h¹n: 21.632
1.504 Chøng kho¸n ng¾n h¹n TiÒn göi tto¸n, TkiÖm 109.042
42.101 Chøng kho¸n dμi h¹n kh«ng kú h¹n
82.676 Cho vay (thuÇn) Vay M−în vμ nî kh¸c 4.650
6.672 Tμi s¶n kh¸c Vèn chñ së h÷u 10.834
146.158 146.158
B¸o c¸o thu nhËp trong n¨m
12.768 L·i thu ®−îc
1.547 14.315 Thu nhËp kh¸c
7.363 Trõ chi phÝ tr¶ l·i:
517 Chi phÝ do cho vay kh«ng ®ßi ®−îc
4.658 12.538 Chi phÝ kh¸c
1.777 Thu nhËp (sè tÝnh thuÕ)
575 ThuÕ ph¶i tr¶
1.202 Thu nhËp thuÇn
§o l−êng chªnh lÖch l·i suÊt
L·i thu ®−îc - L·i ph¶i tr¶ Chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn:
(kh«ng trõ phÇn mÊt khi cho vay) 12.768 - 7.363 = 5.405
L·i thu ®−îc - (L·i ph¶i tr¶+ vèn mÊt). Møc chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn:
(trõ ®i phÇn mÊt khi cho vay) 12.768 - (7.363+ 517) = 4.888
L·i thu ®−îc - (L·i ph¶i tr¶+ vèn mÊt) Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn :
(trõ ®i phÇn mÊt khi cho vay) Tμi s¶n sinh l·i
12.768 -( 7.363+517) = 3,87%
126.281
Møc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu : L·i thu ®−îc L·i ph¶i tr¶
vμo vμ ®Çu ra(Int spread) Tμi s¶n sinh l·i Vèn huy ®éng ph¶i tr¶ l·i
12.768 7.363
126.281 103.692
10,11% - 7,11% = 3,00%.
10
Kho¶ng réng l·i suÊt lμ con sè cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ møc ®é an toμn trong kinh
doanh ng©n hμng. T−¬ng tù nh− møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vμ gi¸ vèn cña c¸c s¶n
phÈm c«ng nghiÖp, ®ã lμ sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Çu ra vμ gi¸ ®Çu vμo trong kinh doanh
ng©n hμng. Con sè nμy cμng thÊp th× møc ®é an toμn trong kinh doanh ng©n hμng cμng
thÊp v× chØ mét sù chuyÓn dÞch nhá (gi¶m gi¸ ®Çu ra vμ t¨ng gi¸ ®Çu vμo) th× ng©n hμng sÏ
ph¶i g¸nh chÞu thua lç.
1.3.4.2 C¸ch tÝnh mét møc chªnh lÖch ®óng.
ViÖc tÝnh mét møc chªnh lÖch ®óng ®ßi hái ph¶i tÝnh ®ñ tÊt c¶ c¸c chi phÝ (ph¶i tÝnh c¶
phÇn hiÖu sè gi÷a phÇn chi phÝ kh¸c vμ thu nhËp kh¸c). So víi viÖc ®¹t ®−îc mét møc
chªnh lÖch l·i suÊt an toμn, hîp lý th× mét ®iÒu kh¸c còng quan träng kh«ng kÐm nÕu
kh«ng muèn nãi r»ng quan träng h¬n, ®ã lμ phÇn thu nhËp chÊp nhËn ®−îc tÝnh trªn ®ång
vèn ®Çu t− cña chñ së h÷u. Chªnh lÖch l·i suÊt b×nh æn ë møc thÊp, cã lÏ kh«ng ph¶i lμ
môc tiªu mμ ng©n hμng muèn ®¹t tíi (muèn tèi ®a hãa lîi nhuËn cña chñ së h÷u). ViÖc
qu¶n trÞ nh»m ®¹t tíi mét møc chªnh lÖch l·i suÊt cao nhÊt víi mét tû lÖ chÊp nhËn ®−îc
vÒ rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh to¸n vμ rñi ro do sù nh¹y c¶m víi l·i suÊt. Chóng ta sÏ bμn
tíi c¸c yÕu tè nμy ë phÇn sau.
Mét thÞ tr−êng c¹nh tranh tÝnh trªn c¶ hai ph−¬ng diÖn nguån vèn vμ sö dông vèn (bao
gåm c¶ phÇn cho vay) sÏ giíi h¹n ng©n hμng trong viÖc muèn ®¹t ®−îc mét møc chªnh
lÖch l·i suÊt cao. VÝ dô: ng©n hμng ®Æt môc tiªu lμ kho¶ng réng l·i suÊt ®¹t ®uîc lμ 4%.
Nh−ng hiÖn t¹i, thu nh©p trung b×nh ®èi víi tμi s¶n cã lμ 10% vμ chi phÝ vèn trung b×nh lμ
7% vμ nh− thÕ ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã ng©n hμng ph¶i: hoÆc lμ t¨ng møc thu nhËp trung
b×nh trªn tμi s¶n cã lªn 1%, hoÆc gi¶m chi phÝ vèn trung b×nh ®i 1% hoÆc lμ mét sù kÕt
hîp tõ c¶ hai phÝa ®Ó ®¹t ®−îc mét møc chªnh lÖch t¨ng 1%. §iÒu ®ã sÏ cμng trë nªn khã
kh¨n trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t. Ng©n hμng sÏ ph¶i t¨ng møc rñi ro tÝnh trªn tμi
s¶n cã hoÆc tμi s¶n nî hoÆc sÏ ph¶i chÊp nhËn theo møc chªnh lÖch l·i suÊt mμ thÞ tr−êng
¸p ®¹t.
VÝ dô ®Ó minh häa cho viÖc tÝnh ®óng møc chªnh lÖch vÒ l·i suÊt. (xem thªm phô lôc
phÇn 1).
11
1.3.5 ¶nh h−ëng cña lo¹i tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt
C¸c chØ tiªu ®Ó ®Ó ®¸nh gi¸ ®é nh¹y c¶m nãi chung cña tμi s¶n, vèn. NÕu nh− chóng ta cã
tæng gi¸ trÞ tμi s¶n nh¹y c¶m l·i suÊt lμ 31,698 triÖu USD vμ tæng gi¸ trÞ vèn nh¹y c¶m l·i
suÊt lμ 37,013 th× c¸c chØ tiªu ®−îc tÝnh lμ:
tμi s¶n nh¹y c¶m LS 31,698
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 0,86
Vèn nh¹y c¶m LS 37,013
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- Vèn nh¹y c¶m LS = 31,698-37,013 = -5,315
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-5,315 hay víi tû lÖ 86%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m /t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng -5,315 x møc thay ®æi l·i suÊt. (PhÇn tiÕp
theo sau ®©y sÏ bμn tíi c¸c kh¸i niÖm vÒ chªnh lÖch quü vμ qu¶n trÞ chªnh lÖch quü)
(Xem thªm phô lôc phÇn 2)
1.4 Qu¶n trÞ chªnh lÖch quü (Fund Gap Management)
Nh− ®· ®−îc ®Ò cËp, nguyªn nh©n cña biÕn ®éng l·i suÊt cã hai lo¹i: nguyªn nh©n
bªn trong (ë mét møc nμo ®ã ng©n hμng cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc) vμ nh©n tè bªn ngoμi
(ng©n hμng chØ cã thÓ dù ®o¸n ¶nh h−ëng vμ møc ®é cña nã.
C¸c lo¹i ¶nh h−ëng nμy cã thÓ tãm t¾t nh− sau: ¶nh h−ëng bái khèi l−îng (khi l−îng vèn
vay t¨ng lªn trong thêi kú kinh tÕ ph¸t triÓn t¹o ¸p lùc lμm l·i suÊt tÝn dông t¨ng còng nh−
møc tæng tμi s¶n cña ng©n hμng t¨ng), ¶nh h−ëng vÒ c¬ cÊu lμ ¶nh h−ëng lμm cho c¸c
ng©n hμng cã khuynh h−íng chuyÓn c¬ cÊu tμi s¶n cña m×nh sang lo¹i tμi s¶n cã møc thu
nhËp cao h¬n vμ ¶nh h−ëng vÒ l·i suÊt lμ ¶nh h−ëng khi l·i suÊt thÞ tr−êng t¨ng cao, ng©n
hμng sÏ cã ®−îc møc chªnh lÖch l·i suÊt cao (lo¹i ¶nh h−ëng nμy cã thÓ t¸c ®éng ng−îc
chiÒu nÕu chi phÝ vèn tíi h¹n t¨ng).
§Ó qu¶n trÞ c¸c nh©n tè bªn trong, ng−êi ta ¸p dông hÖ thèng qu¶n trÞ ®· ®−îc sö
dông tõ nh÷ng n¨m 1980 ®Õn ®Çu thËp kû 1990 gäi lμ qu¶n trÞ kho¶ng chªnh lÖch quü
(Fund gap management).
§èi víi mét hÖ thèng qu¶n trÞ chªnh lÖch quü truyÒn thèng, Nhμ qu¶n trÞ ®−îc yªu cÇu
ph¶i nhãm tÊt c¶ c¸c h¹ng môc trªn hai vÕ cña b¶ng tæng kÕt tμi s¶n vμo thμnh c¸c nhãm
mμ ë ®ã doanh sè cña h¹ng môc t−¬ng øng nh¹y c¶m hay kh«ng nh¹y c¶m víi sù thay
®æi cña l·i suÊt ng¾n h¹n. Theo ®ã, mét lo¹i tμi s¶n hay nî (vèn) ®−îc x¸c ®Þnh lμ nh¹y
c¶m víi l·i suÊt, nÕu doanh sè cña lo¹i nμy thay ®æi cïng chiÒu vμ cïng mét møc ®é
12
chung so víi sù thay ®æi cña l·i suÊt ng¾n h¹n. Doanh sè cña lo¹i kh«ng nh¹y c¶m víi l·i
suÊt th× kh«ng thay ®æi trong thêi kú ®ã. Chó ý r»ng, mét vμi lo¹i tμi s¶n vμ nî kh«ng ph¶i
tr¶ chi phÝ vèn hay tr¶ l·i.
1.4.1 M« h×nh ®Ó xem xÐt kho¶ng chªnh lÖch quü
Chóng ta cÇn l−u ý r»ng: viÖc xem xÐt tÝnh nh¹y c¶m vÒ l·i suÊt ®ang bμn chØ ë møc ®Ó
ph©n lo¹i, vμ mang tÝnh t−¬ng ®èi nªn ch−a ®ñ. Mét tr¸i phiÕu 10 n¨m khi mμ l·i suÊt
thay ®æi lín còng cã thÓ trë nªn nh¹y c¶m víi l·i suÊt. H×nh sau sÏ minh häa ba ®−êng
c¨n b¶n:
SB ®¹i diÖn cho sè tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt ®−îc tμi trî b»ng nguån vèn nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
GB ®¹i diÖn cho sè tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt ®−îc tμi trî b»ng nguån vèn kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
NB ®¹i diÖn cho sè tμi s¶n kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt ®−îc tμi trî b»ng nguån vèn kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt vμ cæ phÇn th−êng (cã thÓ xÕp lo¹i vèn tù cã cña ng©n hμng vμo
lo¹i nguån vèn nμy).
Tμi s¶n, nî (nguån vèn) vμ cæ phÇn th−êng ®−îc tÝnh theo th− gi¸ cña tμi s¶n (gi¸ trÞ sæ
s¸ch) vμ tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt ®−îc ph©n lo¹i theo tiªu thøc ë trªn. Cæ phÇn th−êng
®−îc tÝnh nh− lμ nî (nguån vèn) kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
KÕt qu¶ ®o l−êng cã ®−îc tõ h×nh vÏ cã lÏ sÏ cã Ých cho qu¶n trÞ ng©n hμng. Th−íc ®o
chung th−êng dïng nhÊt cho chªnh lÖch quü (fund gap) lμ hiÖu sè gi÷a sè tμi s¶n nh¹y
c¶m víi l·i suÊt vμ sè nî (nguån vèn) nh¹y c¶m víi l·i suÊt. Tû lÖ lÖch quü gi÷a sè tμi s¶n
nh¹y c¶m víi l·i suÊt vμ sè nî nh¹y c¶m víi l·i suÊt còng ®−îc sö dông réng r·i. T×nh
tr¹ng c©n b»ng nh¹y c¶m vÒ l·i suÊt cã ®−îc khi chªnh lÖch b»ng 0 hoÆc tû lÖ lÖch quü
b»ng 1. H×nh vÏ minh häa cho mét ng©n hμng cã sè chªnh lÖch quü d−¬ng (sè tμi s¶n
nh¹y c¶m l·i suÊt lín h¬n sè vèn nh¹y c¶m l·i suÊt). Khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng, sè chªnh
lÖch quü d−¬ng sÏ lμm t¨ng møc chªnh lÖch vÒ l·i suÊt (chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vμ chi
phÝ) vμ ng−îc l¹i khi sè chªnh lÖch quü lμ ©m sÏ lμ mét ¸p lùc lμm gi¶m møc chªnh lÖch
l·i suÊt. Nãi c¸ch kh¸c khi sè chªnh lÖch quü ©m th× chªnh lÖch l·i suÊt sÏ t¨ng khi l·i
suÊt ng¾n h¹n t¨ng vμ gi¶m khi l·i suÊt ng¾n h¹n gi¶m. Chªnh lÖch quü lμ ©m, chªnh lÖch
l·i suÊt sÏ thay ®æi ng−îc chiÒu víi sù thay ®æi cña l·i suÊt ng¾n h¹n vμ nÕu chªnh lÖch
quü lμ d−¬ng: chªnh lÖch l·i suÊt sÏ thay ®æi cïng chiÒu víi sù thay ®æi cña l·i suÊt ng¾n
h¹n.
13
:Nh¹y c¶m víi l·i suÊt ng¾n h¹n
SLB
SB
Gi¸ trÞ th− gi¸ vèn cæ
SAB
phÇn th−êng (vèn tù cã)
Tμi s¶n nh¹y c¶m l·i suÊt bao gåm chøng
NLB
GB
kho¸n ng¾n h¹n, lo¹i vay l·i suÊt thay ®æi
Tμi s¶n kh«ng nh¹y c¶m l·i suÊt bao gåm:
NAB
NB
lo¹i vay dμi h¹n, chøng kho¸n dμi h¹n vμ
EB
®Þa èc.
Nî kh«ng nh¹y c¶m l·i suÊt bao gåm:
chøng chØ tiÒn göi dμi h¹n, c¸c mãn vay...
øng dông m« h×nh ë trªn: khi dù ®o¸n r»ng l·i suÊt sÏ t¨ng c¸c nhμ qu¶n trÞ sÏ cã thÓ
®Þnh h−íng lμm më réng møc chªnh lÖch quü vμ ng−îc l¹i. NÕu ®−îc øng dông hiÖu qu¶,
viÖc qu¶n trÞ nμy sÏ lμm t¨ng thu nhËp cho ng©n hμng t−¬ng øng víi mét møc ®é rñi ro vÒ
l·i suÊt hoÆc sÏ lμm gi¶m rñi ro l·i suÊt t−¬ng øng mét møc thu nhËp cho tr−íc.
1.4.2 Nh÷ng ®iÓm ®¸ng l−u ý vÒ qu¶n trÞ chªnh lÖch quü
Cã 5 vÊn ®Ò cÇn ®−îc l−u ý khi ¸p dông ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ chªnh lÖch quü.
• Thêi ®iÓm nμo lμ phï hîp dïng ®Ó x¸c ®Þnh tμi s¶n hoÆc vèn lμ nh¹y c¶m hoÆc kh«ng
®èi víi l·i suÊt?
• Ng©n hμng cã thÓ dù tÝnh (dù ®o¸n ®−îc) h−íng thay ®æi, ®é lín vμ thêi gian cña sù
chuyÓn dÞch l·i suÊt?
• C¸c nhμ qu¶n trÞ ng©n hμng cã thÓ ®iÒu chØnh tμi s¶n, nî (nguån vèn) mét c¸ch ®ñ
mÒm dÎo ®Ó ®¹t ®−îc møc chªnh lÖch quü mμ m×nh mong muèn?
• L·i suÊt cña c¸c lo¹i chøng kho¸n cã thay ®æi cïng mét møc nh− nhau kh«ng?
• Ph¶i ch¨ng qu¶n trÞ chªnh lÖch quü chØ tËp trung vμo ®Æc tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt
c¨n cø trªn dßng ng©n l−u hiÖn t¹i mμ bá qua rñi ro t¸i ®Çu t−. Thùc tÕ th× sù thay ®æi
®¸ng kÓ trong gi¸ trÞ tμi s¶n vμ nguån vèn ng©n hμng thÓ hiÖn mét c¸ch râ rμng xu
h−íng h−íng tíi lo¹i kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt nÕu xÐt ph©n lo¹i nã trªn quan ®iÓm
c¨n cø theo dßng ng©n l−u (Doanh sè liªn quan ®Õn môc ®ã khi l·i suÊt thay ®æi ).
14
1.4.3 M« h×nh møc chªnh lÖch víi c¸c khèi tíi h¹n
VÊn ®Ò thêi h¹n nμo thÝch hîp ®Ó mét lo¹i tμi s¶n nμo ®ã ®−îc x¸c ®Þnh lμ nh¹y c¶m hay
kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt rÊt quan träng. Mét ng©n hμng cã nhiÒu chøng chØ tiÒn göi 6
th¸ng cã thÓ cã chªnh lÖch quü d−¬ng lín trong 1 th¸ng, nh−ng l¹i cã thÓ cã chªnh lÖch
quü ©m lín trong vßng 6 th¸ng. Mét ng©n hμng cã thÓ ®Þnh gi¸ l¹i c¸c kho¶n cho vay
hμng n¨m vμ cã ®−îc sè ®¸ng kÓ nguån vèn nh¹y c¶m víi l·i suÊt, cã thÓ cã vÞ trÝ c©n
b»ng vÒ chªnh lÖch quü trong mét n¨m. Nh−ng khi l·i suÊt thÞ tr−êng thay ®æi ®¸ng kÓ
còng cã thÓ t¹o ¸p lùc ¶nh h−ëng, lμm thay ®æi lín ®Õn víi møc chªnh lÖch l·i suÊt ®ang
cã. B¶ng sau sÏ tr×nh bμy b¶ng tÝnh minh häa vÒ sù nh¹y c¶m cña l·i suÊt mμ nhiÒu ng©n
hμng ®· sö dông ®Ó v−ît qua sù kÐm hiÖu qu¶ do viÖc chän lùa chØ cã mét thêi h¹n nμo
®ã. B¶ng tÝnh nμy tr×nh bμy s¬ l−îc vÒ tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt cña tμi s¶n vμ nguån vèn
cña ng©n hμng t¹i mét thêi ®iÓm cho tr−íc, cho nhiÒu môc ®−îc gäi lμ c¸c khèi tíi h¹n.
Mét vμi ng©n hμng cã chÝnh s¸ch duy tr× c©n b»ng tÝnh nh¹y c¶m l·i suÊt dμi h¹n (cho 6
th¸ng hay n¨m), nh−ng bá qua sù kh«ng phï hîp vÒ thêi kú tíi h¹n trong thêi gian ng¾n.
ý t−ëng ë ®©y lμ kiÓm so¸t rñi ro l·i suÊt b»ng c¸ch sö dông lîi thÕ cña viÖc dù ®o¸n sù
dÞch chuyÓn rñi ro l·i suÊt trong ng¾n h¹n. Dï vËy, c©n b»ng tÝnh nh¹y c¶m cña l·i suÊt
dμi h¹n sÏ kh«ng lμm cho thu nhËp bÞ ¶nh h−ëng nÕu ng©n hμng dù ®o¸n sai lÇm sù
chuyÓn dÞch cña l·i suÊt. Mét vÊn ®Ò g©y khã kh¨n khi sö dông ph−¬ng thøc nμy lμ b¶n
tÝnh m« t¶ nμy liªn tôc cã sù thay ®æi nÕu chøng kho¸n tíi h¹n ®−îc ®Çu t− trong tμi s¶n
víi c¸c møc ®é nh¹y c¶m kh¸c nhau hay nÕu thêi kú tíi h¹n ®−îc tμi trî tõ c¸c nguån vèn
víi c¸c møc ®é nh¹y c¶m kh¸c nhau. Do ®ã c¸c b¶ng tÝnh nμy nªn ®−îc lËp Ýt nhÊt lμ
hμng th¸ng vμ th−êng xuyªn h¬n nÕu cã mét sè l−îng lín tμi s¶n hay nguån vèn lín tíi
h¹n trong th¸ng. (Xem thªm phô lôc phÇn 3)
1.4.4 Ph©n tÝch chªnh lÖch quü mét c¸ch n¨ng ®éng.
GÇn ®©y, ng−êi ta ®· chó t©m nhiÒu vμo c¸i gäi lμ kho¶ng chªnh lÖch l·i suÊt ®éng.
Nh÷ng møc chªnh lÖch nμy ®ßi hái ph¶i dù ®o¸n ®−îc l·i suÊt vμ sù thay ®æi liªn quan
®Õn b¶ng c©n ®èi trong mét chuçi thêi gian. Cho tr−íc c¸c con sè dù ®o¸n, b¸o c¸o vÒ
møc chªnh lÖch ®éng sÏ thÓ hiÖn mét c¸ch sinh ®éng c¸ch thøc mμ c¸c møc chªnh lÖch
nμy sÏ ®−îc cÊu tróc trong mét t−¬ng lai nμo ®ã.
B¸o c¸o møc chªnh lÖch ®éng ®−îc t¹o bëi m« h×nh m¸y tÝnh. Nh÷ng b¸o c¸o nμy bÞ chØ
trÝch lμ t¹o ra t×nh tr¹ng qu¸ t¶i vÒ th«ng tin. Nh÷ng ng−êi sö dông c¸c b¸o c¸o nμy cã
khuynh h−íng bÞ v−íng vμo viÖc dù ®o¸n l·i suÊt vμ nh÷ng xem xÐt trªn b¶ng c©n ®èi tμi
15
s¶n. ý t−ëng cña chªnh lÖch quü sÏ rÊt lîi Ých chØ nÕu nh− nã cho chóng ta biÕt mét vμi
chØ dÉn vÒ c¸ch ¶nh h−ëng cña chªnh lÖch l·i suÊt vμ më réng ra ®ã lμ thu nhËp.
KÕt hîp víi sù thùc hμnh c¸c c«ng cô vÒ tμi chÝnh chó träng tíi thu nhËp, th«ng qua qu¶n
trÞ quü nh− lμ mét s¶n phô xen lÉn víi c¸c h×nh ¶nh cña l·i suÊt, sÏ cung cÊp c¸c th«ng
tin cã Ých cho viÖc qu¶n trÞ.
1.4.5 Ph−¬ng ph¸p øng dông qu¶n trÞ chªnh lÖch quü
Dï cã nh÷ng chØ trÝch: viÖc dù ®o¸n l·i suÊt sÏ khã chÝnh x¸c vμ m« h×nh hiÖn t¹i ®· bá
qua ¶nh h−ëng cña l·i suÊt thay ®æi khiÕn c¸c lo¹i vèn, tμi s¶n vμ vèn së h÷u cã thÓ thay
®æi. Tuy vËy cã 4 kÕ ho¹ch mμ nhμ qu¶n trÞ ng©n hμng cã thÓ lμm râ trong c¸c suy tÝnh
cña m×nh.
1. ChÊp nhËn sù lªn xuèng cña chªnh lÖch l·i suÊt.
2. Qu¶n trÞ chªnh lÖch quü th«ng qua sù thay ®æi cña l·i suÊt. Th«ng qua sù thay ®æi vÒ
l·i suÊt ®Ó t¨ng thªm lîi nhuËn cho ng©n hμng.
• ChuyÓn chªnh lÖch quü sang chiÒu h−íng d−¬ng nÕu dù ®o¸n l·i suÊt t¨ng vμ ng−îc
l¹i nÕu dù ®o¸n l·i suÊt gi¶m.
• Cè g¾ng duy tr× mét møc chªnh lÖch quü trong mét thêi kú ng¾n khi cã lîi vμ xãa sæ
møc chªnh lÖch ngay khi thÊy r»ng sù thay ®æi l·i suÊt kh«ng nh− dù tÝnh.
• Gi¶m chªnh lÖch quü theo chu kú vμo c¸c thêi kú tíi h¹n ng¾n vμ c©n b»ng møc
chªnh lÖch quü cho dμi h¹n.
3. §¹t tíi mét møc chªnh lÖch quü môc tiªu ®Ó gi¶m rñi ro l·i suÊt.
4. §¹t tíi mét møc chªnh lÖch quü th«ng qua c¸c hμng rμo nh©n t¹o.
• Sö dông c¸c nghiÖp vô Future (mua b¸n t−¬ng lai).
• Ph©n chia nguån vèn thμnh c¸c quü tíi h¹n kh¸c nhau ®Ó c©n b»ng kh¶ n¨ng thanh
to¸n.
• ...
16
Ch−¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng qu¶n trÞ nguån vèn
cña NH§T vμ PT CN TP.HCM.
2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña Ng©n hμng §Çu t− ph¸t triÓn CN TP.HCM
2.1.1 Vμi nÐt vÒ Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn ViÖt nam vμ Chi Nh¸nh
TP.HCM
Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn ViÖt nam thμnh lËp ngμy 26.04.1957 theo nghÞ ®Þnh 177-
TTg cña Thñ t−íng chÝnh phñ. Tªn giao dÞch quèc tÕ lμ VIETINDEBANK viÕt t¾t lμ
BIDV.
BIDV tr¶i qua ba thêi kú víi ba nhiÖm vô chñ yÕu:
• 1957- 1975: “thêi kú kh«i phôc, phôc håi kinh tÕ vμ thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø
nhÊt – x©y dùng vμ b¶o vÖ tæ quèc”.
• 1976-1985: “Thêi kú kh«i phôc vμ ph¸t triÓn kinh tÕ sau khi ®Êt n−íc ®−îc thèng
nhÊt”.
• 1986 ®Õn nay: “Thêi kú thùc hiÖn ®−êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng vμ nhμ n−íc,
hßa nhËp vμo nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng”.
BIDV lμ mét trong n¨m ng©n hμng th−¬ng m¹i quèc doanh lín nhÊt ë ViÖt nam vμ lμ
Ng©n hμng chñ ®¹o phôc vô l·nh vùc ®Çu t− ph¸t triÓn. TÝnh ®Õn 31.12.1999, tæng tμi s¶n
cã cña BIDV ®¹t 36.772 tû VND.
BIDV cã m¹ng l−íi réng kh¾p c¶ n−íc, gåm 102 chi nh¸nh víi ®éi ngò chuyªn gia
giÇu kinh nghiÖm vÒ thÈm ®Þnh dù ¸n vμ dÞch vô ng©n hμng.
BIDV më réng quan hÖ hîp t¸c víi ng©n hμng n−íc ngoμi theo ph−¬ng ch©m: réng,
s©u, thiÕt thùc vμ hiÖu qu¶. TÝnh ®Õn nay ®· cã quan hÖ ®¹i lý víi 480 ng©n hμng lín trªn
thÕ giíi, cã quan hÖ tiÒn göi vμ tiÒn vay víi 55 ng©n hμng; cã quan hÖ tÝn dông, thanh
to¸n, b¶o l·nh hîp t¸c khoa häc ®μo t¹o víi 65 ng©n hμng trªn thÕ giíi, khèi l−îng thanh
to¸n quèc tÕ hμng n¨m ®¹t hμng tr¨m triÖu USD.
Ph¸t huy nh÷ng thμnh tùu ®· ®¹t ®−îc trong c«ng cuéc ®æi míi, nhÊt lμ tõ n¨m 1980 ®Õn
nay, Ng©n hμng §Çu t− tiÕp tôc ®æi míi toμn diÖn s©u s¾c, tiÕn tíi héi nhËp víi c¸c ng©n
hμng trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi, ®¸p øng cao nhÊt yªu cÇu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp
hãa vμ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc , gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh tiÒn tÖ vμ kiÒm chÕ l¹m
ph¸t.
17
Mét thμnh qu¶ quan träng mμ BIDV ®¹t ®−îc trong ho¹t ®éng ng©n hμng ®ã lμ: “HiÖu
qu¶, an toμn trong mäi l·nh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, uy tÝn, sù tÝn nhiÖm cña BIDV víi
kh¸ch hμng, b¹n hμng trong vμ ngoμi n−íc”. Së dÜ ®¹t ®−îc nh÷ng thμnh tùu ®¸ng khÝch
lÖ ®ã lμ do sù l·nh ®¹o hÕt søc chÆt chÏ, th−êng xuyªn cña Th−êng vô chÝnh phñ, cña
Thèng ®èc Ng©n hμng nhμ n−íc, vμ c¸c c¬ quan ban ngμnh cÊp trªn. §ã lμ sù hîp t¸c hç
trî cña bÌ b¹n, kh¸ch hμng trong vμ ngoμi n−íc, ®ã lμ sù nç lùc cè g¾ng v−ît bËc cña c¶
hÖ thèng BIDV víi truyÒn thèng h¬n 40 n¨m x©y dùng, tr−ëng thμnh vμ ®æi míi lu«n ph¸t
huy truyÒn thèng vÎ vang cña m×nh, cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ râ rμng, cã phong c¸ch tèt trong
kinh doanh, s¸ng t¹o trong ®Çu t− vμ ph¸t triÓn.
Trong qu¸ tr×nh ®æi míi vμ ph¸t triÓn BIDV lu«n lu«n lÊy ph−¬ng ch©m: “HiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hμng lμ môc tiªu cña ng©n hμng trªn c¬ së phôc vô ®Çu t− ph¸t
triÓn, t¨ng tr−ëng kinh tÕ mμ kh«ng ngõng t¨ng doanh lîi cña ng©n hμng gãp phÇn æn
®Þnh tiÒn tÖ vμ kiÒm chÕ l¹m ph¸t”.
BIDV coi viÖc ch¨m lo nguån lùc con ng−êi lμ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn, coi qu¶n trÞ
®iÒu hμnh lμ kh©u quyÕt ®Þnh sù thμnh ®¹t trong kinh doanh, coi hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ
ng©n hμng, më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, t¨ng c−êng kiÓm tra kiÓm so¸t lμ nh÷ng c«ng cô
quan träng quyÕt ®Þnh chÊt l−îng hiÖu qu¶ vμ an toμn trong kinh doanh, quyÕt ®Þnh n¨ng
lùc vμ ®iÒu kiÖn héi nhËp.
BIDV thùc hiÖn chiÕn l−îc ®a ph−¬ng hãa kh¸ch hμng thuéc c¸c l·nh vùc, c¸c thμnh
phÇn kinh tÕ, kh¸ch hμng trong vμ ngoμi n−íc, thùc thi ph−¬ng ch©m: “khëi ®Çu tõ kh¸ch
hμng, kh«ng ph¶i tõ s¶n phÈm”.
BIDV coi träng viÖc t¹o vèn lμ kh©u më ®−êng, t¹o mÆt b»ng vèn ngμy cμng t¨ng
tr−ëng vμ v÷ng ch¾c, thùc hiÖn ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc vμ biÖn ph¸p huy ®éng vèn, g¾n
chiÕn l−îc huy ®éng vèn víi chiÕn l−îc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. §a d¹ng hãa
c¸c s¶n phÈm, dông cô vμ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t− trong kinh doanh, sö dông tæng hîp c¸c
c¸c nguån vèn ®Ó h×nh thμnh l·i suÊt cã tÝnh c¹nh tranh cao. BIDV thùc thi chiÕn l−îc:
“TuyÖt ®èi kh«ng ch¹y theo doanh sè mμ tháa hiÖp víi nh÷ng rñi ro tiÒm Èn, coi ch÷ tÝn
lμm hμng ®Çu, lμ trªn hÕt trong tÊt c¶ ho¹t ®éng kinh doanh”.
Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn chi nh¸nh TP.HCM (NH§T&PTVN CN TPHCM) lμ
mét trong nh÷ng chi nh¸nh hμng ®Çu cña NH§T&PTVN vμ còng ®−îc ®¸nh gi¸ lμ mét
trong nh÷ng ng©n hμng hμng ®Çu chuyªn vÒ lÜnh vùc cho vay ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n trªn
®Þa bμn TP.HCM. Trong nh÷ng n¨m võa qua, NH§T&PTVN CN TP.HCM ®· cung cÊp
hμng ngμn tØ ®ång vèn tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp trªn ®i¹ bμn TPHCM, ®Æc biÖt lμ
18
nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm, mang tÝnh x· héi cao cña TP.HCM nh− c«ng tr×nh kªnh
Nhiªu Léc- ThÞ NghÌ, cÊp tho¸t n−íc, c¶i t¹o l−íi ®iÖn, ®−êng giao th«ng, vËn t¶i,.... §a
sè c¸c doanh nghiÖp lín chuyªn vÒ lÜnh vùc x©y l¾p ë thμnh phè Hå ChÝ Minh hiÖn nay
®Òu cã quan hÖ tÝn dông víi NH§T&PTVN CN TP.HCM.
2.1.2.ChiÕn l−îc vÒ nguån vèn vμ sö dông vèn cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn
CN TP.HCM
C«ng t¸c t¹o nguån vèn ph¶i xuÊt ph¸t tõ cÇu ®Ó lo cung lμ chñ yÕu, sau ®ã kÕt hîp tõ
kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn vÒ vèn mμ lo ®Çu ra (cÇu), ®ång thêi ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc
tiÔn cña ViÖt nam (m«i tr−êng kinh tÕ, m«i tr−êng ph¸p lý, m«i tr−êng x· héi vμ t©m lý,
m«i tr−êng ®èi ngo¹i...) .
C«ng t¸c nguån vèn ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm: ph¸t huy néi lùc cao nhÊt, vèn trong
n−íc lμ quyÕt ®Þnh, (chiÕm tû träng trªn 50%), vèn ngoμi n−íc lμ quan träng (chiÕm d−íi
50%). Lu«n cã biÖn ph¸p n©ng tû träng vèn tiÒn göi cã kú h¹n cña c¸c doanh nghiÖp, tæ
chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, ®oμn thÓ vμ ®¬n vÞ sù nghiÖp.. coi ®ã lμ t− t−ëng chiÕn l−îc
trong c¬ cÊu nguån vèn, ®ång thêi víi viÖc t¨ng l−îng vèn huy ®éng tiÒn göi (tiÕt kiÖm,
kú phiÕu, tr¸i phiÕu) tõ c¸c tÇng líp d©n c− .. ®Ó t¹o mÆt b»ng vèn lu©n chuyÓn v÷ng ch¾c.
Khai th¸c triÖt ®Ó viÖc lμm tèt chøc n¨ng Ng©n hμng ®¹i lý, Ng©n hμng phôc vô ®Ó
tiÕp nhËn ngμy cμng nhiÒu nguån vèn trung vμ dμi h¹n tõ c¸c nguån tμi trî ñy th¸c, ñy
nhiÖm tõ c¸c quü, c¸c tæ chøc quèc tÕ... cho ®Çu t− ph¸t triÓn
Coi viÖc khai th¸c triÖt ®Ó c¸c nguån vèn d−íi mäi h×nh thøc, d−íi nhiÒu kªnh kh¸c
nhau võa lμ nhiÖm vô l©u dμi, võa lμ yªu cÇu mang tÝnh gi¶i ph¸p t×nh thÕ hiÖn nay, ®ång
thêi lo tÇm xa víi viÖc chuÈn bÞ lùc l−îng, ®éi ngò, ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia thÞ tr−êng vèn
dμi h¹n.
Môc tiªu vμ yªu cÇu cña c«ng t¸c nguån vèn lμ:
• §¶m b¶o th−êng xuyªn kh¶ n¨ng thanh to¸n chi tr¶
• §¸p øng cao nhÊt nhu cÇu vèn phôc vô c«ng nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vμ hiÖn ®¹i hãa
®Êt n−íc, bao gåm vèn ®Çu t− ph¸t triÓn trung vμ dμi h¹n, vèn ng¾n h¹n phôc vô s¶n
xuÊt kinh doanh.
• Më réng vμ ph¸t triÓn c¸c lo¹i dÞch vô, s¶n phÈm ng©n hμng vμ phi ng©n hμng
• §¸p øng yªu cÇu t¨ng tr−ëng nguån vèn hμng n¨m cao h¬n tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP.
19
• Tõng b−íc n©ng cao tû träng vèn dμi h¹n, trung h¹n trong c¬ cÊu tæng nguån vèn cña
toμn ngμnh ®Þnh h−íng gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ®Çu t− vμ ph¸t triÓn.
• §a d¹ng hãa nguån vèn, ®a d¹ng hãa h×nh thøc, ph−¬ng thøc, biÖn ph¸p huy ®éng vèn
qua c¸c kªnh.
• Khai th¸c sö dông vèn, kinh doanh vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, t¨ng l−u l−îng vμ
tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, hÖ sè sinh lêi trªn mét ®ång vèn.
• X©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh, mμ tr−íc hÕt lμ chiÕn l−îc vèn, thùc hiÖn trung t©m
®iÒu hμnh vÒ vèn nhanh chãng, kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ ®ång thêi b¶o ®¶m tÝnh an toμn
(®iÒu hμnh, ®iÒu phèi, ®iÒu hßa).
ChiÕn l−îc sö dông vèn:
§a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm, lo¹i h×nh ®Çu t− kinh doanh chñ yÕu lμ trong lÜnh vùc ®Çu
t− ph¸t triÓn nh−ng ®ång thêi më réng thÞ tr−êng vμo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh
dÞch vô kh¸c. Coi tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn, tÝn dông th−¬ng m¹i trong thi c«ng x©y l¾p,
kh¶o s¸t thiÕt kÕ, cung øng vËt t− thiÕt bÞ, trong s¶n xuÊt vËt t− thiÕt bÞ x©y dùng lμ mÆt
trËn hμng ®Çu; ®ång thêi coi träng c¸c b−íc ®i vμ cã chän läc ®èi víi c¸c s¶n phÈm dÞch
vô ng©n hμng vμ phi ng©n hμng kh¸c, còng nh− lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c ngoμi
®Çu t− ph¸t triÓn vμ x©y l¾p. NhÊt lμ cho vay khÐp kÝn ®ång bé vÒ vèn l−u ®éng ®èi víi
nh÷ng doanh nghiÖp ®· ®−îc BIDV cho vay ®Çu t− trung vμ dμi h¹n. §Æc biÖt coi träng
ph¸t triÓn nhanh c¸c dÞch vô ng©n hμng vμ phi ng©n hμng cã tû suÊt lîi nhuËn cao.
Chñ ®éng, tÝch cùc t×m kiÕm tËp trung ®Çu t− vμo c¸c dù ¸n vμ c¸c doanh nghiÖp cã
hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, thu håi vèn nhanh. “Coi träng chÊt l−îng h¬n sè l−îng; lÊy hiÖu
qu¶, an toμn lμ tiªu chuÈn hμng ®Çu ®Ó xem xÐt sö dông vèn”.
G¾n chiÕn l−îc sö dông vèn víi chiÕn l−îc huy ®éng vèn: thùc hiÖn ph−¬ng ch©m
“§i vay ®Ó cho vay” ; “Thu nî ®Ó cho vay” ; “LÊy ng¾n nu«i dμi, lÊy dμi ®Ó hç trî ng¾n”;
sö dông tæng hßa c¸c lo¹i nguån vèn, ®Ó h×nh thμnh l·i suÊt hßa ®ång, cã tÝnh c¹nh tranh
cao”.
Trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô: “Ng©n hμng tuyÖt ®èi kh«ng ch¹y theo doanh sè
mμ tháa hiÖp víi nh÷ng rñi ro tiÒm Èn “. Trong tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn: “T«n träng
nguyªn t¾c vÞ trÝ ®éc lËp, kh¸ch quan cña ng©n hμng, tuyÖt ®èi kh«ng tháa hiÖp víi bÊt kú
søc Ðp nμo, tõ phÝa nμo lμm ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng, ®e däa an toμn vÒ tÝn dông vμ kh¶
n¨ng vay tr¶ cña kho¶n vay”. §èi víi nh÷ng kho¶n vay, dù ¸n vay theo sù chØ ®Þnh vμ
nh÷ng quyÕt ®Þnh riªng cña chÝnh phñ, ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c: “Tæng d− nî vay vÒ
20
nh÷ng kho¶n nμy lu«n lu«n n»m trong giíi h¹n, nhá h¬n sè vèn mμ BIDV ®−îc chÝnh phñ
cÊp, hoÆc chÝnh phñ cho vay dμi h¹n ch−a x¸c ®Þnh thêi h¹n vay tr¶”.
Më réng liªn doanh, liªn kÕt, ®ång tμi trî c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ thùc thi vμ ®¹t hiÖu
qu¶ kinh tÕ cao.
T¨ng c−êng kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé vÒ an toμn tÝn dông, b¶o l·nh, h¹ch to¸n kÕ
to¸n vμ chi tiªu tμi chÝnh ®óng ph¸p luËt.
Cô thÓ hãa chiÕn l−îc thμnh c¸c con sè cô thÓ vμ thêi ®iÓm cô thÓ , chóng ta xem
xÐt c¸c chØ tiªu t¨ng tr−ëng, chØ tiªu kÕ ho¹ch vμ c¸c sè d− trªn c¸c b¶ng tæng kÕt tμi
s¶n trªn c¬ së b¸o c¸o tæng kÕt cuèi th¸ng 12/1999 cña NH§T&PTVN chi nh¸nh
TP.HCM.
2.1.2.1 Môc tiªu kinh doanh, c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kÕ ho¹ch n¨m 2000 cña Ng©n
hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn chi nh¸nh TP.HCM.
B¶ng sè 1: C¸c Môc tiªu tæng qu¸t cña môc tiªu kinh doanh n¨m 2000
N¨m 1999
N¨m 2000
§¬n vÞ tÝnh: Tû VND.
ChØ tiªu
KÕ ho¹ch % ®¹t Gi¸ trÞ % t¨ng Thùc
hiÖn KH
1/Tæng tμi s¶n 3.753 3.768 100,35 4.964 +33%
Nguån huy ®éng t¹i chç 2.331 2.350 100,82 3.051 +34%
2/ Tæng d− nî 2.342 2.264 97% 3.147 +40%
- Ng¾n h¹n 892 1.002 112% 1.252 +25%
-Trung, dμi h¹n 1.450 1.262 87% 1.895 +50%
Trong ®ã: ngoμi KH 310 331 107% 729 +120%
3/ HiÖu qu¶ kinh doanh
- Chªnh lÖch thu chi 18% 22% 141% 22%
-Lîi nhuËn/tæng tμi s¶n 1,00% 1,19% 119% 1,19%
-DÞch vô/doanh thu 6,25% 7,23% 116% 7,50% +3%
Nguån: TrÝch phÇn 2.1 C¸c Môc tiªu tæng qu¸t (PhÇn môc tiªu kinh doanh 2000) trong
B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh th¸ng 12/1999 cña NH§T&PTVN CN TP.HCM.
21
Nh×n qua phÇn thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 1999, chóng ta nhËn thÊy c¸c nç lùc trong ho¹t
®éng kinh doanh cña BIDV CN TP.HCM ®Ó ®¹t chØ tiªu ®Ò ra dï r»ng ®©y lμ mét n¨m
khã kh¨n chung cho tÊt c¸c ngμnh cña kinh tÕ, ®Æc biÖt lμ trong ho¹t ®éng kinh doanh
ng©n hμng. Thu nhËp tõ dÞch vô cã t¨ng tuy nhiªn tû lÖ trªn doanh thu cßn thÊp (n¨m
1999: 7,23%) chøng tá häat ®éng kinh doanh dÞch vô cßn nghÌo nμn, ch−a ®−îc chó
träng, tû träng thu nhËp trªn tæng tμi s¶n thÊp chøng tá tû suÊt lîi nhuËn thÊp.
C¸c con sè vÒ chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2000 lμ c¸c ®Þnh h−íng vÒ kinh doanh sÏ ®−îc dïng
®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt trong phÇn gi¶i ph¸p.
2.1.2.2 KÕ ho¹ch t¨ng tr−ëng cña NH§T vμ PTVN chi nh¸nh TP.HCM
B¶ng sè 2: C¸c môc tiªu t¨ng tr−ëng chñ yÕu (KÕ ho¹ch t¨ng tr−ëng) n¨m 2000 cña
NH§T&PTVN CN TP.HCM
§¬n vÞ tÝnh: TriÖu VND.
Thùc hiÖn n¨m KÕ ho¹ch % t¨ng
ChØ tiªu
1999 n¨m 2000 tr−ëng
TiÒn göi TCKT vμ d©n c− 2.300.662 2.990.000 30%
Trong ®ã: d©n c− 1.007.926 1.580.000 57%
D− nî cho vay (kh«ng kÓ tμi trî ñy th¸c) 2.263.423 3.145.000 45%
Thu l·i cho vay, TG 20% 241.009 289.061
Chi tr¶ l·i 20% 201.652 240.315
Thu nhËp rßng tõ l·i 23% 39.359 48.745
Thu dÞch vô 14.942 15.000 100%
Lîi nhuËn gép 17% 54.301 63.745
Chi phÝ ho¹t ®éng 17% 12.148 14.384
Lîi nhuËn rßng 17% 42.153 49.361
Nguån: TrÝch phÇn 2.2 C¸c Môc tiªu t¨ng tr−ëng chñ yÕu (PhÇn KÕ ho¹ch t¨ng tr−ëng
n¨m 2000) trong B¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng kinh doanh th¸ng 12/1999 cña
NH§T&PTVN CN TP.HCM.
22
2.1.3 C¸c sè liÖu vÒ c¬ cÊu b¶ng tæng kÕt tμi s¶n hiÖn hμnh cña Ng©n hμng
§Çu t− vμ Ph¸t triÓn CN TP.HCM.
B¶ng sè 3: B¶ng tæng kÕt tμi s¶n n¨m 1999 cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn CN
TP.HCM §¬n vÞ tÝnh: tû VND
N¨m 1998 N¨m 1999 % T¨ng tr−ëng
Kho¶n môc
TH
VND USD TH
VND USD TH
VND USD
3.010
1.744
91
3.767
2.370
100
25%
36%
10%
774
467
900
591
23
16%
27% 6%
22
Tæng tμi s¶n cã
38
18
90
43
3
137
139% 114%
1
- Dù tr÷
%
114
114
302
302
165
165%
TiÒn mÆt vμ chøng tõ cã gi¸
%
110
8
-31%
-35% -20%
160
20
13
10
Göi NHNN
398
12
-14%
-26% 15%
462
315
233
10
Göi t¹i NH kh¸c
Göi t¹i NH§TTW
1.562
1.217
25
2.264
1.712
39
45%
41%
56%
851
591
941
19
1.262
23
48%
59% 21%
Cho vay
711
626
771
6
1.002
16
41%
23% 167%
Cho vay Trung/dμi h¹n
Cho vay ng¾n h¹n
610
21
21
42
531
36
-
0% -14%
Cho vay tÝn th¸c
13%
5
5
8
8
60%
60%
§Çu t−
5
5
8
8
60%
60%
Mua tr¸i phiÕu kho b¹c
5
5
8
8
60%
60%
Gãp vèn liªn doanh
29
Nhμ cöa vμ trang thiÕt bÞ
54
2
57
30
2
6%
3% 0%
Tμi s¶n cã kh¸c
3.010
1.744
3.767
2.370
100
25%
36% 10%
91
Tæng tμi s¶n nî
1.650
1.227
2.045
1.472
42
24%
20% 40%
30
825
1.293
968
24
22%
17% 41%
1.056
17
- TiÒn göi
345
480
703
491
15
46%
42% 67%
9
- Tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ
57
114
49
13
3
-57%
-77% -25%
4
- Tõ d©n c−
- Tõ TCTD
- Vay
- Vay NHNN
23
- Vay NH kh¸c
619
20
43
525
22
36
10%
-16%
-
- Vèn tÝn th¸c
15%
- Vay N. ngoμi cho §TPT
153
217
5
305
190
8
41%
24% 60%
- Ph¸t hμnh tr¸i phiÕu
344
469
9
760
616
10
62%
79% 11%
10
10
10
10
0%
0%
- Vèn vμ c¸c quü
9
750
606
10
63%
81% 11%
459
334
Vèn
Quü ®Çu t− ph¸t triÓn
55
4
133
70
4
142
0%
Tμi s¶n nî kh¸c
%
Tû gi¸ quy ®æi: §Çu kú 13.9 ; cuèi kú: 14.025
( Nguån: trÝch b¶ng sè 3: B¶ng tæng kÕt tμi s¶n trong B¸o c¸o tæng kÕt th¸ng 12/1999
cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM).
BIDV CN TP.HCM ®· ®¹t ®−îc møc t¨ng tr−ëng tμi s¶n cã so víi n¨m 1998 lμ kh¸
(25%), chØ sè t¨ng tr−ëng vÒ cho vay còng ®¹t møc 45%. Dùa trªn c¬ së c¸c c«ng thøc
x©y dùng ë phÇn I.2 (c¬ së lý thuyÕt), chóng ta tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu n¨m 1999 ®Ó ®¸nh
gi¸ hiÖu qu¶ viÖc qu¶n trÞ nguån vèn.
Sè tiÒn dù tr÷ b¾t buéc theo quy ®Þnh= 2045*14% +525* 8%= 286,3 + 42 = 328,3 tû
VND so víi tæng dù tr÷ lμ 900 lμ nhiÒu h¬n møc cÇn thiÕt lμm gi¶m tû sè sinh lêi trªn tμi
s¶n cã.
HÖ sè thanh kho¶n= 900/2045 = 34,02 % lμ thÊp, do ®ã chi nh¸nh ph¶i dùa nhiÒu vμo sù
cung øng vèn tõ trung −¬ng.
HÖ sè sö dông vèn dμi h¹n so víi nguån vèn dμi h¹n= (3767-2045) / (1262+531+8+57) =
1722/1858 = 92,68%. ChØ sè nμy vÉn cßn ë møc an toμn do chi nh¸nh ®−îc tμi trî mét
phÇn vèn æn ®Þnh tõ trung −¬ng.
HÖ sè vèn ng¾n h¹n so víi tμi s¶n cã= vèn ng©n hμng/ tæng gi¸ trÞ tμi s¶n cã = 760/3767=
20,18%. HÖ sè nμy lμ thÊp cÇn ph¶i ®−îc n©ng lªn ®Ó n©ng cao møc ®éc lËp trong kinh
doanh tuy nhiªn nã kh«ng hoμn toμn ph¶n ¸nh ®−îc thùc tr¹ng v× chi nh¸nh TP.HCM
chÞu sù ®iÒu phèi cña trung −¬ng theo h−íng tèi −u hãa toμn ngμnh.
HÖ sè tû lÖ c¸c kho¶n môc ng©n quü so víi tæng tμi s¶n cã=900/3767=23,89% lμ cao,
kho¶n môc tμi s¶n cã sinh lêi /tæng tμi s¶n= (1712+302+110+398+8)/3767 =
2530/3767=67,16% lμ b×nh th−êng.
24
Nh×n vμo b¶ng tæng kÕt tμi s¶n trªn, ta thÊy ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hμng cßn qu¸
®¬n ®iÖu chñ yÕu lμ tÝn dông, cßn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− kh¸c kh«ng ®¸ng kÓ. Do sè liÖu
b¶ng tæng kÕt tμi s¶n kh«ng thÓ chøa ®ùng ®ñ tÊt c¶ c¸c th«ng tin, chóng ta sÏ xem xÐt
c¸c b¶ng nguån vèn vμ sö dông vèn còng nh− c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ë phÇn sau
2.2 Thùc tr¹ng cña qu¶n trÞ nguån vèn t¹i NH§T&PTVN CN
TP.HCM
§Ó xem xÐt thùc tr¹ng viÖc qu¶n trÞ nguån vèn vμ sö dông vèn t¹i NH§T&PTVN CN
TP.HCM , chóng ta ph©n tÝch b¶ng d÷ liÖu sau vÒ t×nh h×nh nguån vèn vμ sö dông vèn
n¨m 1999.
2.2.1 T×nh h×nh nguån vèn vμ sö dông vèn NH§T&PTVN CN TP.HCM
B¶ng sè 4: T×nh h×nh nguån vèn vμ sö dông vèn 30/12/1999.
§¬n vÞ: Tû VND/ triÖu USD.
Thùc hiÖn 31/12/98 Thùc hiÖn 31/12/99 +/- so víi ®Çu n¨m
ChØ tiªu
T.H VN§ USD T.H VN§ USD T.H VN§ USD
3010
1744
3767
2370
99,5
25%
36% 9%
91
Nguån vèn (Sè d−)
1867
1384
2350
1660
49
26%
20% 42%
34
1056
1293
23
825
968
17
Huy ®éng t¹i CN
22%
17% 35%
62
114
13
49
3
3
Tgöi TCKT, c¸ nh©n
-57%
-79%
0%
344
480
489
703
15
10
TiÒn göi TCTD
46%
42% 50%
153
217
190
305
8.1
4,6
TiÒn göi tiÕt kiÖm
41%
24% 76%
PH Tr¸i phiÕu, kú phiÕu
362
486
685
829
10
71%
89% 11%
9
TW chuyÓn
21
619
22
525
36
-15%
5% -18%
44
19
19
Tμi trî ñy th¸c
Nguån ®ång tμi trî
-44
-53
0
4
20% 33%
3
Kinh doanh ngo¹i tÖ
21
38
37
44
0,5
16%
76% -50%
1
Kh¸c
2563
1515
74,1
3143
1972
83
23%
30% 12%
Sö dông vèn(sè d−)
2233
1292
2798
1735
75
25%
34% 12%
67
711
624
1000
770
16
6
Cho vay
41%
23%
1461
610
1791
960
59
61
Cvay, ckhÊu, ng h¹n
23%
57% -3%
Cvay trung, dμi h¹n
25
590
1261
940
23
851
19
48%
59% 21%
530
20
36
610
42
20
B»ng ngvèn NH
-13%
0% -14%
53
53
B»ng ngvèn ñy th¸c
Cho vay,®ång tμi trî
8
5
7
5
-13%
0%
Nî liªn quan vô ¸n
5
4
7
7
40%
75%
§Çu t−, c«ng tr¸i
266
188
274
192
3%
2% 9%
5,5
6
Tgöi TP,KP,DTBB,BL
51
1,6
26
57
33
2
12%
27% 25%
Kh¸c
45
1,6
22
48
24
1,6
7%
9% 0%
Tr.®ã: nî khoanh
455
16,2
229
625
398
16
37%
74% -1%
411
14,7
206
482
255
16
TS Thanh kho¶n cao
17%
24%
9%
37
1,46
17
90
42,8
3,3
S¬ cÊp
143
126
152
Tr®ã: TmÆt,NP,vμng
%
%
%
44
23
1,5
143
143
225
522
Thø cÊp
%
%
392
255
10
463
318
10,3
18%
25% 3%
Sdvèn NH CV trdμi h¹n
Tû gi¸ quy ®æi USD: 31/12/98 13.900 VN§/USD ; 31/12/1999: 14.025 VN§/USD
( Nguån: trÝch b¶ng sè 4: B¶ng t×nh h×nh nguån vèn vμ sö dông vèn ngμy 30/12/1999
trong B¸o c¸o tæng kÕt th¸ng 12/1999 cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM).
Ghi chó: ngμy 31/12/1999 ng©n hμng kh«ng ho¹t ®éng kinh doanh do ®ã sè d− cuèi ngμy
30/12/1999 lμ sè d− cuèi n¨m 1999.
Xem xÐt tû lÖ d− nî cho vay cña CN (Chi nh¸nh TP.HCM cña ng©n hμng §Çu t− vμ PT
ViÖt nam) trªn ®Þa bμn: n¨m 1998: 2233/38.203=5,85%, so NHQD = 2233/17.645 =
12,66%; N¨m 1999: 2795/ 43.445 =6,43%; so NHQD = 2795/19.941= 14,02% , Tæng sè
d− nguån huy ®éng N¨m 1998: 1867/36.433= 5,12%; N¨m 1999= 1292/40.836=3,16% .
Nh− vËy cã thÓ nãi r»ng CN bÞ ¶nh h−ëng lín bëi c¬ chÕ l·i suÊt cho vay vμ l·i suÊt huy
®éng trªn ®Þa bμn.
(Sè d− nî vay vμ sè d− nguån huy ®éng trªn ®Þa bμn trÝch trong b¸o c¸o tæng kÕt n¨m
1999 cña Ng©n hμng nhμ n−íc: xem phô lôc phÇn 4).
C¬ cÊu d− nî trung, dμi h¹n/ Tæng d− nî n¨m 1998: 851/ 1562= 54,48% N¨m 1999:
1262/2264= 55,74%. Tû lÖ nî trung, dμi h¹n so s¸nh trªn ®Þa bμn: 851/10000 =8,51%
1262/11534 = 10,94% chøng tá chi nh¸nh ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn t¨ng c−êng ¶nh
26
h−ëng cña m×nh trong thÞ tr−êng cho vay trung, dμi h¹n lμ l·nh vùc chñ ®¹o cña ngμnh vÒ
®Çu t− vμ ph¸t triÓn.
C¬ cÊu nguån vèn huy ®éng chñ yÕu lμ ng¾n h¹n n¨m 1998: (1867-217)=1650 tû VND so
víi sè d− nî cho vay ng¾n h¹n 711 tû VND gÊp 2,63 lÇn; n¨m 1999= (2350-305)=2049
tû VND so víi nî ng¾n h¹n 1002 tû VND gÊp 2,045 lÇn cã gi¶m nh−ng vÉn cßn mét
l−îng vèn ng¾n h¹n lín kh«ng cho vay ®−îc khiÕn tû suÊt sö dông vèn kh«ng cao trong
khi ®ã th× nguån vèn trung vμ dμi h¹n nhá, chñ yÕu lÖ thuéc vμo nguån vèn tõ trung −¬ng.
C¬ cÊu vèn kh«ng hîp lý nªn thu nhËp dÔ bÞ ¶nh h−ëng khi l·i suÊt t¨ng.
Tû lÖ nguån vèn huy ®éng tõ tæ chøc kinh tÕ vμ c¸ nh©n so víi tæng nguån huy ®éng n¨m
1998=1056/1867=56,56% vμ n¨m 1999=1293/2349= 55% vÉn cßn thÊp lμm t¨ng chi phÝ
®Çu vμo.
Tæng nguån vèn ngo¹i tÖ huy ®éng ®−îc n¨m 1998=35 tû VND, cho vay 67 tû VND; n¨m
1999=49 tû VND, cho vay 76 tû lμ mét c¬ cÊu cho vay kh«ng hîp lý nhÊt lμ trong t×nh
tr¹ng khan hiÕm ngo¹i tÖ vμ tû gi¸ t¨ng.
Chóng ta cïng ph©n tÝch tiÕp b¶ng 5 víi c¸c th«ng tin thÓ hiÖn doanh sè ho¹t ®éng trong
kú tõ 01/01/99 ®Õn 30/12/99 cña BIDV CN TP.HCM
27
B¶ng sè 5: T×nh h×nh cho vay thu nî c¸c lo¹i tõ 01/01/99 - 30/12/99 cña BIDV CN TP.HCM.
§¬n vÞ: tû VND, triÖu USD.
ChØ tiªu
12 th¸ng 1998
12 th¸ng 1999
Tû lÖ t¨ng/gi¶m
Quy
Tr.®ã
Quy
Tr.®ã
Quy
Tr.®ã
VND
USD
VND
USD
VND
USD
I-Tæng doanh sè CV
3282
63,28
41%
44%
2334
44
1-Cho vay ng¾n h¹n
2518
44,28
47%
77%
1710
25
a-CV TCKT vμ c¸ nh©n
2160
32
1402
18
54%
78%
b- ChiÕt khÊu
132
9,6
90
7
47%
37%
c- CV liªn ng©n hμng
226
2,68
218
0
4%
2-Cho vay Tr.dμi h¹n
764
19
22%
0%
624
19
a-B»ng ngvèn NH
705
14,8
487
9
45%
64%
b-B»ng ngvèn ñy th¸c
59
4,2
137
10
-57%
-58%
II-Tæng doanh sè thu nî
2703
53,5
52%
16%
1784
46
-Thu nî ng¾n h¹n
2269
33,9
61%
36%
1410
25
a-Thu nî TCKT vμ Cnh
1876
22
1137
19
65%
16%
b-CkhÊu chøng tõ
128
9,2
89
6
44%
53%
c-Thu nî CV liªn NH
265
2,7
184
0
44%
2-Thu nî Trdμi h¹n
434
19,6
16%
-7%
374
21
a-B»ng ngvèn NH
303
10,2
313
16
-3%
-36%
b-B»ng Ngvèn UT
131
9,4
61
5
115%
88%
III-Tæng d− nî
2850,7
77,5
25%
12%
2278
69,26
1-D− nî trong h¹n& Q h¹n
2794,6
75,69
26%
12%
2225
67,32
1.1 D− nî ng¾n h¹n
1002,6
16,47
31%
161%
764
6,32
a-D− nî TCKTvμ Cnh©n
993
15,84
707
6
40%
164%
b-ChiÕt khÊu chøng tõ
8,9
0,63
4
0,32
123%
97%
c-D− nî CV liªn NH
0,7
53
0
-99%
1.2 D− nî Trdμi h¹n
1792
59,22
23%
-3%
1461
61
a-B»ng ngvèn NH
1262
22,85
851
19
48%
20%
b-B»ng Ngvèn UT
530
36,37
610
42
-13%
-13%
2-Nî Lq vô ¸n chê xxö
7,9
0,21
-1%
-13%
8
0,24
3- Nî khoanh
48,2
1,6
7%
-6%
45
1,7
IV-Nî qu¸ h¹n
30
0,28
-19%
-24%
37
0,37
1-NQH ng¾n h¹n
16
0,17
20
0,21
-20%
-19%
2- NQH trdμi h¹n
14
0,11
17
0,16
-18%
-31%
28
( Nguån: trÝch b¶ng sè 5: B¶ng t×nh h×nh cho vay vμ thu nî c¸c lo¹i tõ 01/01/99 ®Õn ngμy 30/12/1999
trong B¸o c¸o tæng kÕt th¸ng 12/1999 cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM).
Do tÝch cùc thu nî vμ cã ®−îc nguån kh¸ch hμng cho vay nªn chi nh¸nh ®· thu nî so víi
cho vay ng¾n h¹n trong n¨m n¨m 1998:1410/1710 =82,46%; n¨m 1999: 2269/2519=90%
D− nî t¨ng vμ doanh sè thu nî t¨ng trong khi nî qu¸ h¹n gi¶m ®i -19% chi nh¸nh dÇn
h−íng tíi viÖc t¨ng thu nî ®Ó cho vay, t¨ng vßng quay vèn. Tuy vËy, sè vßng quay vèn
cßn ë møc thÊp: doanh sè cho vay so víi d− nî ng¾n h¹n: n¨m 1998= 1,71/764=0,22%
n¨m 1999: 2,518/1002=0,25%.
§Ó ph©n tÝch ®−îc nguån thu nhËp còng nh− c¬ cÊu c¸c møc chi phÝ, chóng ta cïng xem
xÐt b¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM
2.2.2 B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 1999 cña NH§T vμ PT CN TP.HCM
B¶ng sè 6: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 1999 cña NH§T vμ PT CN TP.HCM
§¬n vÞ tÝnh: tû §ång ViÖt nam
Kho¶n môc
1999
Tû lÖ
1998
Thu nhËp tõ l·i 239,113 143,34% 166,82
Thu l·i tõ cho vay 178,252 132,667 134,36%
- Cho vay ng¾n h¹n 77,16 50,862 151,70%
- Cho vay dμi h¹n 101,092 81,805 123,58%
L·i thu tõ ®Çu t− tiÒn göi 32,874 14,451 227,49%
L·i thu KP, TP 27,646 19,219 143,85%
L·i thu tõ cho vay tÝn th¸c
L·i thu tõ ®Çu t− 0,483 0,341 70,60%
-Mua tr¸i phiÕu
- Gãp vèn liªn doanh 0,341 0,483 70,60%
Chi phÝ tr¶ l·i 199,095 161,91% 122,966
Tr¶ l·i tiÒn göi 159,397 93,956 169,65%
- TiÒn göi cña c¸c TCKT 63,776 56,132 113,62%
-TiÒn gñi tõ d©n c− 65,534 18,148 361,11%
- Kú phiÕu, tr¸i phiÕu 30,087 19,676 152,91%
-Tr¶ l·i tiÒn göi TCTD
29
29,01 39,698 Tr¶ l·i vay 136,84%
29,008 39,673 - Vay NH§TTW 136,77%
0,002 0,025 - Vay NH kh¸c 1250,00%
Tr¶ l·i vèn tÝn th¸c
18,1 13,656 132,54% Thu nhËp kh«ng tõ l·i
4,581 6,226 Ngo¹i hèi 135,91%
9,067 11,814 Thu phÝ dÞch vô 130,30%
0,008 0,06 Thu nhËp kh¸c 750,00%
Chi phÝ kh«ng ph¶i chi tr¶ l·i 9,231 15,967 172,97%
0,115 3,839 Ngo¹i hèi 3338,26%
1,553 1,946 Chi phÝ nh©n viªn 125,31%
0,597 1,617 Tr¶ phÝ dÞch vô 270,85%
1,652 3,937 Nhμ cöa vμ trang thiÕt bÞ 238,32%
5,314 4,628 Chi phÝ ho¹t ®éng 87,09%
Dù phßng mÊt m¸t tÝn dông
B¶o toμn vèn
48,279 42,151 87,31% Lîi nhuËn tr−íc thuÕ
ThuÕ (32% LN tr−íc thuÕ) 15,449 13,488 87,31%
Lîi nhuËn sau thuÕ 32,830 28,663 87,31%
( Nguån: trÝch b¶ng sè 6: B¶ng b¸o c¸o l·i lç n¨m 1999 trong B¸o c¸o tæng kÕt th¸ng
12/1999 cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM).
Xem xÐt b¶ng kÕt qu¶ kinh doanh, chóng ta thÊy r»ng phÇn chi phÝ tr¶ l·i cã tû lÖ t¨ng
161% kh«ng t−¬ng øng víi thu nhËp l·i t¨ng 141% phÇn nμo cho chóng ta thÊy ®−îc chi
nh¸nh bÞ mét ¸p lùc c¹nh tranh rÊt lín tõ ®Þa bμn vμ sù t¸c ®éng kh«ng nhá do viÖc ph¶i
®iÒu chØnh l·i suÊt.
Xem xÐt tû lÖ thu nhËp l·i trªn doanh sè cho vay: (b¶ng B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh
n¨m 1999: )
N¨m 1998: 132,667/ 2.334 = 5,68% N¨m 1999: 178,252/3.283 = 5,43%.
30
Chi phÝ tr¶ l·i trªn doanh sè cho vay: N¨m 1998: 93,956/2.334 = 4,02% ; N¨m 1999:
159,397/3.283= 4,86%.
Chªnh lÖch l·i suÊt cho vay n¨m 1998: 5,68-4,02=1,66% ; n¨m 1999: 5,43-4,86=0,57%.
Chªnh lÖch l·i suÊt n¨m 1999= 239,113 tû VND - 199,095 tû VND = 40,018 tû VND.
Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt % n¨m 1999= (239,113 tû VND - 199,095 tû VND)/ 2.795 =
1,43% .
Møc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vμo vμ ®Çu ra: 239,113/2.795 – 199,095/3.768 = 8,56% -
5,28%= 3,28%
Chi phÝ tr¶ l·i trªn doanh sè huy ®éng n¨m 1998: 93,956/3.010= 3,12% n¨m 1999:
159,397/3.767= 4,23%.
Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt lμ 1,43% chøng tá chi nh¸nh ph¶i g¸nh chÞu chi phÝ ®Çu vμo cao
trong khi tμi s¶n sinh l·i thÊp do c¹nh tranh trong ®Þa bμn vμ kho¶ng réng l·i suÊt =
3,28% chøng tá chi nh¸nh cã phÇn ®iÒu chØnh kh¸ thÝch øng víi sù thay ®æi cña l·i suÊt.
Xem xÐt biªn ®é giao ®éng cña l·i suÊt cho vay tõ 0,75% -1,15%/th¸ng b»ng VND (tøc
9% - 13,8%/n¨m) vμ tõ 6 -7%/n¨m b»ng USD ; biªn ®é giao ®éng cña l·i suÊt tiÕt kiÖm
d©n c− tõ (0,3% - 1,05%/th¸ng) tøc (3,6% - 12,6%/n¨m) cho VND vμ tõ (1,5% -
5,4%/n¨m) cho USD tïy theo kú h¹n vμ thêi ®iÓm trong n¨m cho chóng ta thÊy viÖc ®iÒu
hμnh nguån vèn vμ l·i suÊt rÊt khã kh¨n.
NÕu lÊy cïng thêi ®iÓm lμ th¸ng 12/1999 víi l·i suÊt huy ®éng tèi ®a lμ 0,5%/th¸ng
(VND) tøc 6%/n¨m vμ l·i suÊt cho vay thÊp nhÊt 0,75%/th¸ng tøc 9%/n¨m th× chªnh lÖch
l·i suÊt cho vay vμ huy ®éng lμ 3%/n¨m. Víi doanh sè cho vay trong n¨m 3.283 VND
x3% = 98,49 tû VND (lín h¬n 2 lÇn thu nhËp l·i n¨m 1999) chªnh lÖch l·i cho vay mμ
®¹t ®−îc th× cã lÏ c«ng viÖc kinh doanh ng©n hμng ®· qu¸ ®¬n gi¶n. Thùc tÕ kh«ng ph¶i
nh− vËy, chóng ta cã thÓ thÊy r»ng trong n¨m 1999 cã tæng sè 7 lÇn ®iÒu chØnh l·i suÊt
cho vay vμ 12 lÇn ®iÒu chØnh l·i suÊt ®èi víi tiÒn göi c¸ nh©n vμ tiÕt kiÖm (xem thªm phô
lôc phÇn 6: c¸c ®iÒu chØnh l·i suÊt cho vay vμ huy ®éng trong n¨m 1999) víi biªn ®é
giao ®éng nh− chóng ta thÊy ë trªn (cã lóc tíi 12,6%/n¨m) th× nÕu ®iÒu chØnh c¬ cÊu
kh«ng hîp lý ng©n hμng cã thÓ bÞ lç nÆng (nhÊt lμ khi cho vay råi víi l·i suÊt 9%/n¨m l¹i
ph¶i huy ®éng vμ tr¶ l·i suÊt lμ 12,6%/n¨m). Chóng ta còng thÊy r»ng chØ víi biªn ®é giao
®éng cña l·i suÊt tiÕt kiÖm lμ 0,01%/th¸ng (0,12%/n¨m) (l·i suÊt tiÕt kiÖm cã khi biªn ®é
lªn tíi 0,12%/th¸ng (1,44%/n¨m): l·i suÊt thay ®æi ngμy 02/06/1999) th× víi d− nî huy
®éng cña ng©n hμng ®èi víi lo¹i tiÒn göi nμy t−¬ng øng lμ 489 tû VND th× ng©n hμng ®·
ph¶i tr¶ l·i thªm 1 l−îng lμ 489 tû VND x0,12%= 0,59 tû VND/n¨m, nÕu víi biªn ®é
31
1,44% lμ 1,44%x 489 tû = 69,12 tû/n¨m. Vμ cã lÏ chóng ta còng cÇn ph¶i l−u ý r»ng sù
biÕn ®éng trªn ®−îc tÝnh cho doanh sè 489 tû VND, b»ng 1/5 doanh sè huy ®éng VND
t−¬ng øng trong n¨m lμ 2369 tû VND, vμ ch−a kÓ sù biÕn ®éng liªn quan ®Õn lo¹i tiÒn
USD vμ sù biÕn ®éng cña l·i suÊt cho vay ®ñ ®Ó chóng ta thÊy tÇm quan träng cña qu¶n trÞ
rñi ro l·i suÊt.
Thu nhËp tõ thu phÝ dÞch vô n¨m 98: 9 tû, n¨m 99: 11,8 tû t¨ng 32% (do chi phÝ thÊp n¨m
98: 0,6 tû ; n¨m 99: 1,6 tû) ®ãng gãp (n¨m 98: (9-0,6)/48= 17,5% ; n¨m 99: (11,8-
1,6)/42 = 24,29%) vμo thu nhËp tr−íc thuÕ nªn cÇn quan t©m ph¸t triÓn.
Chi phÝ ngo¹i hèi n¨m 99: 3,8 tû t¨ng 3338% lμ mét sù t¨ng kh«ng hîp lý so víi c¬ cÊu
t¨ng tæng tμi s¶n ngo¹i tÖ lμ 10% chøng tá c¬ cÊu vÒ tμi s¶n, ngo¹i tÖ kh«ng hîp lý kh«ng
thÝch hîp víi sù thay ®æi cña tû gi¸.
2.2.3 NhËn xÐt chung vÒ c¬ cÊu nguån vèn vμ c«ng t¸c qu¶n trÞ nguån vèn
Tæng nguån vèn míi ®¹t ë møc nhá, søc máng so víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ nhÊt lμ
nhu cÇu ®Çu t− vμ yªu cÇu cña kh¸ch hμng. (Tæng nguån vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hμng
ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn trong n¨m 1998 lμ 36.433 tû VND; c¸c con sè vÒ vèn tù cã: 5.609
tû VND, vèn huy ®éng: 35.405 tû VND; n¨m 1999 : 40.836 tû VND; vèn tù cã: 5.734;
vèn huy ®éng: 40.836 tû VND). (Sè liÖu trÝch tõ b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Ng©n
hμng Nhμ n−íc CN TP.HCM - xem thªm phô lôc phÇn 4)
NÒn vèn ch−a v÷ng ch¾c, NH§TVN ch−a ®−îc cÊp ®ñ vèn ®iÒu lÖ, vèn tù cã Ýt, sè d−
tiÒn göi th−êng xuyªn cña kh¸ch hμng cßn thÊp (chØ chiÕm 20-25% tæng nguån). (Sè liÖu
lÊy trong tμi liÖu vÒ héi nghÞ nguån vèn kinh doanh cña ngμnh n¨m 1999).
C¬ cÊu vèn gi÷a VND vμ ngo¹i tÖ, gi÷a trong n−íc vμ ngoμi n−íc, ng¾n, trung, dμi
h¹n, tiÒn göi kh¸ch hμng ®ang béc lé nh÷ng bÊt lîi trong ho¹t ®éng ng©n hμng, ¶nh h−ëng
trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n nhÊt lμ trong t×nh h×nh tiÒn tÖ, tû gi¸ ch−a æn ®Þnh.
(xem thªm phÇn ph©n tÝch b¶ng nguån vèn vμ sö dông vèn ë phÇn 2.2.1)
Vèn Ýt, nh−ng tû suÊt sö dông vèn ë tõng thêi ®iÓm cô thÓ hoÆc ®ång tiÒn sö dông
(VND-ngo¹i tÖ) hoÆc thêi h¹n sö dông ch−a cao. (ThÓ hiÖn qua sè dù tr÷ cao vμ tû suÊt
sinh l·i/tμi s¶n cã thÊp so víi chi phÝ ®Çu vμo cao, chªnh lÖch l·i suÊt thÊp)
Chi phÝ huy ®éng vèn cßn cao, nhÊt lμ huy ®éng trong d©n c− ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn
doanh lîi cña ng©n hμng. (Chi phÝ tr¶ l·i trªn doanh sè cho vay:n¨m 98: 4,02%/n¨m; n¨m
99: 4,86%/n¨m trong khi thu nhËp l·i t−¬ng øng tõ doanh sè trªn lμ 5,68%/n¨m vμ
32
5,43%/n¨m; Tû lÖ huy ®éng tõ d©n c− n¨m 99 chiÕm : (703+305)/(1293+703+305)
=43,8% tæng huy ®éng vèn trªn ®Þa bμn ) (Xem thªm ë phÇn ph©n tÝch kÕt qu¶ kinh doanh
Môc 2.2.2 ).
TiÒm Èn rñi ro cßn lín. ( ThÓ hiÖn qua c¬ cÊu tμi s¶n ngäai tÖ ch−a hîp lý, ch−a cã c¬
chÕ phßng chèng rñi ro l·i suÊt vμ rñi ro vÒ tû gi¸, c¬ cÊu kh¸ch hμng vay kh«ng ph©n t¸n
®−îc rñi ro do kh¸ch hμng lμ c«ng ty x©y dùng chiÕm 57% (n¨m 98), 48% (n¨m 99); c¬
cÊu vay theo KHNN vμ ñy th¸c cña trung dμi h¹n chiÕm 95% ; nguån vèn cßn nhiÒu lÖ
thuéc; ch−a cã hÖ thèng ph©n lo¹i nî theo tiªu chuÈn quèc tÕ nªn ch−a x¸c ®Þnh ®óng chÊt
l−îng tÝn dông ng¾n h¹n, tû lÖ nî qu¸ h¹n ch−a ph¶n ¸nh ®óng chÊt l−îng tÝn dông –
thùc chÊt, nî qu¸ h¹n cã vÊn ®Ò cÇn dù phßng rñi ro kh«ng nhá; ch−a cã nguån lùc, c¬
chÕ vμ ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó chuÈn bÞ vμ xö lý cho rñi ro tÝn dông).
(Xem thªm phô lôc phÇn 5: c¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn cña BIDV).
T¸ch rêi gi÷a nguån vèn vμ kinh doanh thÓ hiÖn; ch−a tiÕt kiÖm vèn, chi phÝ ®Çu vμo
cßn lín, ch−a tÝnh to¸n ®ñ l·i suÊt ®Çu vμo.
Ch−a cã biÖn ph¸p ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh trong giíi h¹n cho phÐp.
Gi¸ l·i suÊt ®Çu vμo thùc tÕ cao trong khi l·i suÊt b×nh qu©n ®Çu ra thÊp nªn nãi
chung Ýt kh¶ n¨ng c¹nh tranh b»ng l·i suÊt. (xem thªm phÇn ph©n tÝch b¶ng kÕt qu¶ kinh
doanh Môc 2.2.2 ).
Kh¸ch hμng cña BIDV cßn Ýt, l−îng giao dÞch ch−a nhiÒu, cã nhiÒu tr−êng hîp lμ
kh¸ch hμng vay nh−ng kh«ng cã tiÒn göi, vay dμi h¹n nh−ng kh«ng më tμi kho¶n tiÒn göi,
ch−a tÝnh to¸n vμ x¸c ®Þnh ®−îc nguån lîi thu ®−îc tõ c¸c kh¸ch hμng, nhãm kh¸ch
hμng, do ®ã ch−a cã chÕ ®é −u ®·i hîp lý nh»m thu hót kh¸ch hμng æn ®Þnh vμ gi÷ ch©n
kh¸ch hμng. C¸c c«ng t¸c tiÕp thÞ kh¸ch hμng, t×m kiÕm kh¸ch hμng cßn yÕu.
C«ng nghÖ cña ng©n hμng §T&PT cßn yÕu kÐm biÓu hiÖn:
• Ýt c¸c s¶n phÈm, dÞch vô, lo¹i h×nh tÝn dông.
• HÖ thèng th«ng tin cßn ë t×nh tr¹ng c«ng nghÖ cò (dïng ch−¬ng tr×nh viÕt trªn
Foxpro) do ®ã khã më réng ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô trùc tuyÕn cho kh¸ch hμng,
c¸c ch−¬ng tr×nh phÇn nhiÒu ®−îc viÕt ®Ó phôc vô yªu cÇu tr−íc m¾t, ch−a mang
tÝnh ®ång bé vμ phèi hîp ®−îc nhiÒu lo¹i nghiÖp vô...
• Quy tr×nh giao dÞch cßn r−êm rμ, chËm, kh«ng ®æi míi.
• Ch−a cã cÈm nang cho tõng lo¹i nghiÖp vô.
33
§éi ngò c¸n bé:
• Ch−a ®−îc ®μo t¹o kü n¨ng nghiÖp vô thμnh th¹o theo th«ng lÖ
• ThiÕu nhiÒu kiÕn thøc vÒ ho¹t ®éng ng©n hμng, vÒ qu¶n trÞ ng©n hμng theo c¬ chÕ
thÞ tr−êng.
• Ch−a t¹o ®éng lùc cho mçi con ng−êi vμ tõng tËp thÓ.
• Phong c¸ch giao dÞch cßn kÐm
• Cßn c¸ch xa víi yªu cÇu hiÖn t¹i vμ yªu cÇu héi nhËp.
ViÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ sè vÒ møc l·i suÊt cßn nhiÒu c¶m tÝnh do kh«ng l−îng ®Þnh
®−îc mét c¸ch cô thÓ lμ ®iÒu ®ã sÏ ¶nh h−ëng lªn chªnh lÖch l·i suÊt thùc ë møc ®é bao
nhiªu vμ víi c¬ cÊu nguån vèn tíi h¹n (thêi ®iÓm thanh to¸n c¸c mãn) nh− thÕ nμo.
ViÖc tÝnh to¸n møc l·i suÊt vμ ®iÒu chØnh c¬ cÊu nguån vèn thô ®éng do kh«ng tÝnh
®−îc cô thÓ sù thay ®æi ¶nh h−ëng ®Õn chªnh lÖch l·i suÊt vμ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh c¬ cÊu
gÆp khã kh¨n do ch−a cã thÞ tr−êng më vÒ vèn (mua b¸n chøng kho¸n) nh»m linh ho¹t
hãa vμ ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu tμi s¶n vμ nî.
Ch−a cã ch−¬ng tr×nh vi tÝnh hãa ®Ó thÓ hiÖn sù thay ®æi, còng nh− tÝnh to¸n ®−îc
møc thay ®æi, c¸c l−îng vèn cÇn thùc sù t¹i thêi ®iÓm tíi h¹n ®Ó lªn kÕ ho¹ch ®èi phã, cã
h−íng ®Çu t− tiÒn göi nh»m linh ho¹t hãa tμi s¶n cã.
Dù tr÷ qu¸ lín: n¨m 1998=455/1867=24% vμ n¨m 1999: 625/2349=26,6% (quy ®Þnh
tèi thiÓu lμ 10%) do kh«ng dù trï ®−îc thùc sù sè tiÒn cÇn thiÕt vμo thêi ®iÓm tíi h¹n.
Ch−a c©n ®èi vÒ c¸c lo¹i nguån vμ vèn (nguån vèn ng¾n h¹n, cho vay dμi h¹n).
Ch−a tÝnh ®ñ vμ ®óng chªnh lÖch l·i suÊt ®Ó ban l·nh ®¹o cã h−íng kh¾c phôc.
NhËn xÐt chung vÒ thùc tr¹ng
• Chi nh¸nh TP.HCM lμ mét chi nh¸nh trùc thuéc cña Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn
ViÖt nam, vÒ mäi mÆt ®−îc sù hç trî còng nh− sÏ gÆp khã kh¨n do ¶nh h−ëng cña
ngμnh cho nªn khi ph©n tÝch chØ xÐt trªn khÝa c¹nh ®éc lËp t−¬ng ®èi trong tæng thÓ
ngμnh.
• C¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn ®−îc ®iÒu tiÕt theo h−íng tèi −u trong toμn ngμnh
nªn cã thÓ ë mét vμi ®iÓm nμo ®ã cã thÓ sÏ kh«ng ®−îc hiÖu qu¶ nÕu chØ xÐt trªn gi¸c
®é c¸c sè liÖu cña chi nh¸nh.
• TÝnh chÝnh x¸c cña c¸c chØ sè chØ ë møc ®é t−¬ng ®èi do sù sai lÖch trong qu¸ tr×nh
tæng hîp vμ lμm trßn sè , do sù chuÈn bÞ sè liÖu cña c¸c tiªu thøc, chØ sè theo ®óng
34
tiªu chuÈn gÆp khã kh¨n. H¬n n÷a, c¸c sè liÖu lμ sè liÖu tiÒn sö kh«ng cã s½n do ch−a
cã ch−¬ng tr×nh ®iÖn to¸n thÝch hîp cung cÊp sè liÖu.
• C¸c con sè trong kú mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi do khã t¸ch biÖt ®−îc l·i thu ®−îc do
c¸c hîp ®ång trong n¨m, n¨m tr−íc hay tr−íc n÷a.
• Kinh doanh ng©n hμng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm mang tÝnh ®Æc thï cña ngμnh ng©n hμng
cÇn ph¶i chó ý khi ®¸nh gi¸ c¸c sè liÖu, chØ sè.
• Kinh doanh ng©n hμng chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín cña m«i tr−êng kinh doanh vμ t×nh h×nh
kinh tÕ, x· héi ; chÝnh trÞ cho nªn khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cÇn chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña
®Þa bμn TP.HCM vμ c¸c ng©n hμng trªn ®Þa bμn.
• Mét ®Æc ®iÓm rÊt quan träng cña tËp qu¸n kinh doanh ng©n hμng ë ViÖt nam ®ã lμ:
khi göi tiÒn tiÕt kiÖm cho dï cã kú h¹n, nh−ng ng−êi d©n cã quyÒn rót vèn bÊt cø lóc
nμo, g©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n trÞ vèn cña ng©n hμng trong khi ®ã, vÒ phÝa c¸c
c«ng ty vμ c¸ nh©n vay nî, hä cã quyÒn tr¶ tr−íc h¹n vèn vay bÊt cø lóc nμo khi
muèn. Vμ ®−¬ng nhiªn khi l·i suÊt thay ®æi theo chiÒu h−íng bÊt lîi th× ng−êi göi rót
tiÒn ®Ó göi tiÒn cã l·i suÊt cao h¬n, trong khi ng−êi ®i vay l¹i tr¶ tr−íc h¹n hoÆc trong
tr−êng hîp ng−îc l¹i, xin gia h¹n nî khi mμ l·i suÊt thay ®æi theo chiÒu h−íng bÊt lîi
cho hä. Nh÷ng ®iÒu nμy còng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho viÖc qu¶n trÞ vèn ë ng©n
hμng.
35
Ch−¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t
®éng qu¶n trÞ nguån vèn cña NH§T vμ PTVN t¹i CN TP.HCM
3.1 Gi¶i ph¸p vÒ nguån vèn
Nh− ®· ph©n tÝch ë ch−¬ng II, huy ®éng vèn cña Ng©n hμng §Çu t− Chi nh¸nh TP.HCM
do quy m« cßn nhá nªn chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín bëi l·i suÊt cña thÞ tr−êng. ChiÕn l−îc
huy ®éng vèn cña Ng©n hμng chÝnh lμ dïng chÝnh s¸ch l·i suÊt ®Ó duy tr× ®−îc c¬ cÊu
vèn, nguån vèn huy ®éng. Bªn c¹nh ®ã c¨n cø trªn c¸c hîp ®ång tÝn dông ®· ký vμ kÕ
ho¹ch kinh doanh ®· ®−îc duyÖt vÒ l−îng vèn cÇn cho vay trong thêi kú kÕ ho¹ch (®Çu
ra) mμ x¸c ®Þnh møc vèn cÇn huy ®éng (®Çu vμo) còng nh− c¬ cÊu t−¬ng øng víi c¸c thêi
h¹n ng¾n, trung dμi h¹n vμ trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh l·i suÊt cÇn huy ®éng t−¬ng øng víi
tõng lo¹i theo thÞ tr−êng nh»m cã ®−îc l−îng vèn vμ c¬ cÊu vÒ thêi h¹n theo yªu cÇu. C¸c
chÝnh s¸ch xoay quanh viÖc huy ®éng ®ã lμ lμm sao cã ®−îc vèn víi chi phÝ huy ®éng
thÊp nhÊt (l·i suÊt huy ®éng tõ d©n c− th× cao h¬n l·i suÊt huy ®éng tõ tæ chøc kinh tÕ
nh−ng doanh sè æn ®Þnh h¬n, sè d− æn ®Þnh h¬n nªn tû suÊt vèn ®−îc phÐp sö dông cao
h¬n). Tuy nhiªn, nÕu chØ dïng mçi c¬ chÕ l·i suÊt ®Ó t¨ng khèi l−îng vèn huy ®éng víi
c¸c ph−¬ng thøc huy ®éng nghÌo nμn (kh«ng ®a d¹ng vÒ lo¹i) th× ®Ó cã ®−îc cïng l−îng
vèn yªu cÇu, ng©n hμng sÏ ph¶i tr¶ chi phÝ cao h¬n. Do ®ã cÇn ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh
göi tiÕt kiÖm, t¨ng c−êng dÞch vô tiÖn Ých cho ng−êi göi tiÒn còng nh− t¹o c¶m gi¸c tho¶i
m¸i, an t©m cho ng−êi göi tiÒn th× sÏ cã nhiÒu ng−êi göi tiÒn h¬n víi cïng mét møc l·i
suÊt. ViÖc ®a d¹ng hãa nhiÒu lo¹i h×nh tiÕt kiÖm nh− ph¸t triÓn lo¹i h×nh göi gãp (göi
nhiÒu lÇn rót mét lÇn), göi mét lÇn rót nhiÒu lÇn , göi mét n¬i rót nhiÒu n¬i, göi cã sæ sè,
göi víi thêi h¹n v« ®Þnh, göi tiÕt kiÖm dïng thÎ thanh to¸n ... sÏ thu hót nh÷ng ng−êi cã
nhu cÇu phï hîp ®Õn ®Ó göi tiÒn, vμ do ®ã lμm t¨ng doanh sè huy ®éng vèn. Bªn c¹nh ®ã
cÇn ®a d¹ng hãa nguån vèn huy ®éng, tiÕp cËn ®Ó thùc hiÖn nhiÒu lo¹i dÞch vô kh¸c nhau
sÏ ph©n t¸n ®−îc rñi ro vÒ nguån vèn vμ t¨ng ®−îc nguån vèn còng nh− tiÒn thu phÝ. T¨ng
c−êng c¸c ho¹t ®éng vÒ ñy th¸c, b¶o l·nh, ng©n hμng ®¹i lý, c¸c dÞch vô vÒ thanh to¸n
quèc tÕ, tμi trî xuÊt nhËp khÈu, sö dông hiÖu qu¶ h¹n møc thÊu chi mμ c¸c ng©n hμng
n−íc ngoμi dμnh cho... cã thÓ lμm t¨ng nguån vèn mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp.
Thªm míi c¸c dÞch vô: nhËn thanh to¸n tiÒn l−¬ng c«ng nh©n, thanh to¸n tù ®éng c¸c
dÞch vô th−êng xuyªn cho kh¸ch hμng göi tiÒn (tiÒn ®iÖn, n−íc,®iÖn thäai, thuª nhμ, thanh
to¸n tiÒn nhμ tr¶ gãp...), thùc hiÖn c¸c dÞch vô qu¶n lý quü chi tiªu, ®Çu t− còng sÏ lμm
36
t¨ng nguån vèn. Ng©n hμng cã thÓ më thªm dÞch vô vÒ ®Çu t− hé. H×nh thøc ®Çu t− hé lμ
mét h×nh thøc mμ ng©n hμng lμ trung gian gi÷a ng−êi ®Çu t− vμ ng−êi vay vèn; trong ®ã
ng©n hμng lμm nhiÖm vô thu thËp yªu cÇu cÇn vèn, l·i suÊt vμ thêi h¹n vay tõ phÝa ng−êi
®i vay vμ thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng−êi ®i vay, ®ång thêi bªn phÝa ng−êi cã
vèn ng©n hμng sÏ tháa thuËn ®Ó m−în hä l−îng vèn ®ã víi thêi h¹n vμ l·i suÊt phï hîp
(tÊt nhiªn lμ l·i suÊt nμy sÏ cao h¬n l·i suÊt huy ®éng vèn th«ng th−êng trªn thÞ tr−êng).
Khi cã ®−îc mét c©n ®èi gi÷a hai bªn (®i vay vμ cho vay), ng©n hμng lËp hai tháa thuËn
víi hai bªn, thùc hiÖn viÖc thanh to¸n vèn, l·i ®èi víi ng−êi cho vay (®Çu t−), thu l·i, nî
vay tõ ng−êi ®i vay vμ h−ëng chªnh lÖch phÝ theo quy ®Þnh. Víi c¸ch nμy ng©n hμng cã
thÓ cè ®Þnh møc thu nhËp cña m×nh, kh«ng ph¶i lo vÒ nguån vèn; kh¸ch hμng ®i vay cã
®−îc vèn theo yªu cÇu phï hîp víi nhu cÇu cÇn vèn cã thêi h¹n cña m×nh cßn ng−êi cã
vèn ®−îc h−ëng l·i suÊt cao h¬n.
§Ó t¹o sù tin t−ëng, an t©m, tho¶i m¸i n¬i kh¸ch hμng, ng©n hμng cÇn c¶i tiÕn cung c¸ch
phôc vô, c¶i tiÕn quy tr×nh nh»m t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dμng, thùc hiÖn dÞch vô nhanh chãng
cho kh¸ch ®Õn giao dÞch. Nghiªn cøu thùc hiÖn quy tr×nh mét cöa (kh¸ch ®Õn giao dÞch
chØ cÇn ®Õn mét n¬i ®Ó giao dÞch), nghiªn cøu thùc hiÖn ph©n lo¹i kh¸ch hμng ®Ó phôc vô
nh»m t¨ng nhanh thêi gian phôc vô (kh¸ch ®Õn giao dÞch kh«ng dïng tiÒn mÆt th× cã quÇy
tiÕp riªng, kh¸ch cã giao dÞch tiÒn mÆt th× víi sè l−îng lín thùc hiÖn t¹i quÇy kh¸c, víi sè
l−îng tiÒn mÆt Ýt thùc hiÖn t¹i mét quÇy kh¸c ...), c¸c quy tr×nh ph¶i hiÖu qu¶, râ rμng
rμnh m¹ch vμ ®−îc th«ng b¸o, tr×nh bμy trªn b¶ng ®Ó kh¸ch hμng râ; cÇn cã bé phËn
chuyªn tiÕp xóc kh¸ch hμng (Customer service) ®Ó gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c vμ gióp kh¸ch
hμng thùc hiÖn viÖc chuÈn bÞ c¸c hå s¬ liªn quan. Bªn c¹nh ®ã, cÇn cã cÈm nang, quy
tr×nh cho tõng lo¹i nghiÖp vô cho c¸c nh©n viªn nghiÖp vô ®Ó gióp hä hoμn thμnh tèt c«ng
viÖc cña m×nh . Quy tr×nh duyÖt chøng tõ còng kh«ng nªn chØ tËp trung vμo mét vμi
tr−ëng phã phßng mμ nªn ph©n tr¸ch nhiÖm duyÖt chøng tõ theo h¹n møc. Ng−êi cã th©m
niªn cao h¬n, ®−îc tin t−ëng h¬n cã thÓ cã h¹n møc duyÖt chøng tõ víi gi¸ trÞ cao h¬n,
phøc t¹p h¬n. Ng−êi tr−ëng phßng, phã phßng sÏ cã h¹n møc duyÖt t−¬ng øng cao h¬n vμ
gi¸m ®èc c¸c chi nh¸nh th× cã h¹n møc duyÖt cao nhÊt trong chi nh¸nh... vμ mçi ng−êi
®Òu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm toμn bé ®èi víi c¸c chøng tõ m×nh ®· duyÖt. B»ng c¸ch nμy
thêi gian xö lý chøng tõ sÏ nhanh h¬n vμ Ýt sai sãt h¬n, do c¸c c¸n bé l·nh ®¹o ®· ®−îc
ph©n t¸n bít c«ng viÖc vμ chØ chó träng vμo nh÷ng c«ng viÖc quan träng h¬n t−¬ng xøng
víi thÈm quyÒn cña hä. Thªm vμo ®ã, hä còng sÏ cã nhiÒu thêi gian h¬n cho viÖc kiÓm
so¸t.
37
T¹o sù tho¶i m¸i n¬i kh¸ch hμng b»ng c¸ch ®æi míi cung c¸ch phôc vô víi nô c−êi trªn
m«i, sö dông ®éi ngò nh©n viªn trÎ ®Ñp, ¨n nãi cã duyªn ®Ó tiÕp kh¸ch t¹i quÇy vμ th−êng
xuyªn cö c¸n bé cã tr¸ch nhiÖm tiÕp xóc víi kh¸ch hμng nh»m ph¸t hiÖn, ®iÒu chØnh
nh÷ng sai sãt, bÊt hîp lý trong c«ng viÖc, trong quan hÖ víi kh¸ch hμng.
CÇn t¨ng c−êng c«ng t¸c tiÕp thÞ ®Ó ®−a th«ng tin ®Õn nhiÒu kh¸ch hμng cã nhu cÇu vμ
gióp kh¸ch hμng hiÓu ®−îc c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña ng©n hμng, cã chÕ ®é −u ®·i hîp lý
nh»m thu hót kh¸ch hμng vμ gi÷ ch©n kh¸ch hμng. C¬ së cña viÖc thu hót thªm kh¸ch
hμng ph¶i ®i tõ thùc chÊt, nghÜa lμ kh¸ch hμng nμo ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho ng©n hμng
h¬n: sö dông nhiÒu dÞch vô, göi tiÒn, vay vèn t¹i ng©n hμng nhiÒu h¬n, cμng cã thêi gian
céng t¸c liªn tôc, l©u dμi h¬n th× ®−îc cung cÊp dÞch vô víi gi¸ −u ®·i thÊp h¬n, nhÊt lμ
®èi víi kh¸ch hμng sö dông nhiÒu dÞch vô th× gi¸ tæng thÓ thÊp h¬n. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn
®a d¹ng hãa kh¸ch hμng (c¸c kh¸ch hμng ë c¸c ngμnh nghÒ kinh doanh kh¸c nhau, c¸c
thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó cã thÓ ph©n t¸n rñi ro).
CÇn c¶i tiÕn c«ng nghÖ ®iÖn to¸n th«ng tin nh»m cung cÊp thªm ®−îc c¸c dÞch vô phôc vô
kh¸ch hμng nh− c¸c dÞch vô vÒ Ng©n hμng t¹i nhμ (Home Banking), dÞch vô ATM (rót
tiÒn tù ®éng), thanh to¸n dïng thÎ, thanh to¸n qua c¸c m¸y b¸n hμng (Point of sell) t¹i
c¸c siªu thÞ, kh¸ch s¹n, nhμ hμng, s©n bay, c¸c trung t©m mua b¸n lín. Bªn c¹nh ®ã,
cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin nh»m gióp ban qu¶n trÞ ng©n hμng ®iÒu hμnh tèt h¬n.
ViÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®«n ®èc, thu nî ®óng thêi h¹n còng lμ mét biÖn ph¸p
nh»m æn ®Þnh nguån vèn ®Ó cho vay
3.2 N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nguån vèn
N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nguån vèn chÝnh lμ viÖc n©ng cao doanh lîi trªn tμi s¶n cã
bao gåm: cho vay nhiÒu víi l·i suÊt cao nh−ng thu nî vμ l·i ®Çy ®ñ, thu ®−îc nhiÒu phÝ
dÞch vô, qu¶n trÞ ®−îc rñi ro (rñi ro l·i suÊt, rñi ro tÝn dông, rñi ro tû gi¸, rñi ro thanh
kho¶n) vμ huy ®éng ®−îc ®Çu vμo víi l·i suÊt thÊp.
§Ó cho vay ®−îc nhiÒu víi l·i suÊt cao vμ qu¶n trÞ ®−îc rñi ro tÝn dông, cÇn ph¶i tÝch cùc
chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hμng tèt, dù ¸n tèt ®Ó cho vay, t¨ng c−êng doanh sè cho vay
®ång thêi t¨ng c−êng kiÓm so¸t doanh nghiÖp cho vay nh»m ®¶m b¶o viÖc sö dông vèn
®óng môc ®Ých. CÇn ph¶i t¨ng c−êng mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch hμng, cã chÝnh s¸ch
kh¸ch hμng æn ®Þnh ®Ó gi÷ ®−îc kh¸ch hμng môc tiªu. Bªn c¹nh ®ã cÇn t¨ng c−êng c«ng
t¸c ®μo t¹o, n©ng cao nghiÖp vô vμ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, khÝch lÖ kÞp thêi, xøng
38
®¸ng ®èi víi c¸c c¸n bé, nh©n viªn lμm tèt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ lμm viÖc vμ nhiÖt t×nh
c«ng t¸c.
HiÖu qu¶ do viÖc t¨ng c−êng ho¹t ®éng dÞch vô chóng ta ®· ph©n tÝch ë trªn, qu¶n trÞ
®−îc rñi ro tû gi¸ lμ mét vÊn ®Ò lín mμ chóng ta sÏ ph¶i bμn ®Õn ë c¸c phÇn nghiªn cøu
kh¸c. ë ®©y chóng ta sÏ xem xÐt viÖc øng dông qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt ®Ó ®iÒu chØnh c¬
cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn gióp ng©n hμng cã ®−îc lîi thÕ h¬n tr−íc sù thay ®æi cña
l·i suÊt vμ chèng ®−îc rñi ro thanh kho¶n, còng nh− cã thÓ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh mét c¸ch
hîp lý c¸c møc chªnh lÖch l·i suÊt, møc vèn ®−îc phÐp sö dông, tÝnh to¸n vμ ho¹ch ®Þnh
c¸c chÝnh s¸ch kinh doanh ®óng ®¾n nh»m ®em l¹i hiÖu suÊt sö dông vèn cao h¬n.
3.2.1 Gi¶i ph¸p øng dông qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt t¹i BIDV CN TP.HCM
Nh− ë phÇn 1 vμ phÇn 2 ®· ph©n tÝch, viÖc ¸p dông kiÓm so¸t rñi ro l·i suÊt mang l¹i
nh÷ng lîi Ých ®¸ng kÓ cho ng©n hμng, nhÊt lμ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mμ t×nh h×nh
l·i suÊt cã nhiÒu biÕn ®éng theo nh÷ng th¨ng trÇm cña nÒn kinh tÕ vμ søc Ðp thay ®æi tû
gi¸. L·i suÊt, yÕu tè gi¸ c¶ trong cung vμ cÇu vèn cã thÓ thay ®æi rÊt nhiÒu vμ dao ®éng
tïy theo thêi h¹n vμ thêi ®iÓm c¸c kho¶n vay còng nh− do sù biÕn ®éng kinh tÕ thuËn lîi
hay khã kh¨n. L·i suÊt trong thÞ tr−êng vèn cßn lμ c¸i gi¸ ®Ó tr¶ cho sù m¹o hiÓm khi ®Çu
t−. Ai còng biÕt r»ng: khi bu«n b¸n mét mÆt hμng nμo ®ã, ng−êi ta chØ cã thÓ d¸m chÊp
nhËn rñi ro cao khi kinh doanh thu ®−îc lîi nhuËn cao vμ nh− vËy rñi ro ®i liÒn víi lîi
nhuËn: lîi nhuËn cao – rñi ro mÊt m¸t, thua lç cao. Cã lÏ kinh doanh ng©n hμng còng
cÇn x¸c ®Þnh c¸c chØ sè t−¬ng tù nh− vËy. Khi quyÕt ®Þnh cho vay ngμnh kinh doanh cã
rñi ro cao, còng cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o toμn, b¶o hiÓm vèn cao t−¬ng øng víi viÖc x¸c
®Þnh mét møc l·i suÊt cao h¬n. Vμ nh− vËy víi chÝnh s¸ch n¨ng ®éng vÒ l·i suÊt ®Çu ra,
chóng ta còng l¹i ph¶i ®a d¹ng hãa c¸c ph−¬ng thøc huy ®éng vèn ®Çu vμo víi nhiÒu
møc l·i suÊt kh¸c nhau ®Ó ®a d¹ng hãa nguån tiÒn göi. Song ®iÒu cèt yÕu lμ ë chç Ng©n
hμng ph¶i thùc hiÖn qu¶n trÞ l·i suÊt, nguån vèn, ®Ó lu«n lu«n x¸c ®Þnh ®−îc c¸c møc l·i
suÊt còng nh− c¬ cÊu vèn phï hîp ®Ó viÖc ®iÒu hμnh ®¹t hiÖu qu¶ tèi −u.
§Ó tiÕn hμnh thùc hiÖn viÖc qu¶n trÞ l·i suÊt theo ph−¬ng thøc ®· x©y dùng ë phÇn 1,
tr−íc hÕt chóng ta ph¶i tiÕn hμnh ph©n lo¹i c¸c lo¹i tiÒn göi còng nh− c¸c lo¹i cho vay
trªn c¬ së cña møc nh¹y c¶m víi l·i suÊt. C¸c lo¹i cã thêi h¹n dμi cã xu h−íng Ýt nh¹y
c¶m víi l·i suÊt h¬n c¸c lo¹i cã thêi h¹n ng¾n. ViÖc ph©n lo¹i còng nªn tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm
vμ lo¹i kh¸ch hμng: nÕu ®èi t−îng kh¸ch hμng lμ tæ chøc tÝn dông th× ch¾c ch¾n sÏ cùc kú
nh¹y víi l·i suÊt vμ sè vèn mμ hä göi vμo, rót ra còng lín; c¸c doanh nghiÖp th× ®«i khi
39
cßn v× nh÷ng quan hÖ vay m−în kh¸c nªn cã thÓ víi ®«i chót thay ®æi cña l·i suÊt tiÒn göi
kh«ng lμm hä quan t©m nhiÒu nh−ng víi c¸c ®èi t−îng lμ c¸c c¸ nh©n sÏ cã c¸c suy tÝnh
kh¸c nhau khi l·i suÊt thay ®æi.
PhÇn tiÕp theo ®ã lμ x¸c ®Þnh c¸c tû lÖ vÒ møc vèn cã thÓ sö dông ®−îc (usable amount)
t−¬ng øng víi tõng møc ph©n lo¹i ®Ó chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc l−îng vèn cã thÓ sö
dông ®−îc ®Ó cho vay.
X©y dùng ch−¬ng tr×nh vi tÝnh ®Ó tÝnh to¸n c¸c chØ sè vÒ møc chªnh lÖch l·i suÊt, møc
chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn, chªnh lÖch quü, c¸c khèi tíi h¹n, ...
Thùc hiÖn viÖc nghiªn cøu vμ dù ®o¸n sù thay ®æi vÒ l·i suÊt, sau ®ã nhËp vμo ch−¬ng
tr×nh vi tÝnh ®Ó xem xÐt ¶nh h−ëng cña nã tíi c¬ cÊu vμ møc chªnh lÖch l·i suÊt (lîi
nhuËn cã ®−îc).
NhËp c¸c chØ tiªu vÒ c¸c ph−¬ng ¸n huy ®éng, ph−¬ng ¸n cho vay víi c¸c møc l·i suÊt dù
tÝnh vμ theo dâi sù thay ®æi cña c¸c chØ tiªu vÒ chªnh lÖch quü, chªnh lÖch l·i suÊt.
Thùc hiÖn c¸c ®iÒu chØnh thÝch hîp theo sù dù ®o¸n nh»m ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt.
Thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh, nhËp sè liÖu t−¬ng øng víi nh÷ng ®éng th¸i míi nhÊt cña thÞ
tr−êng liªn quan ®Õn l·i suÊt hoÆc khi sù ®Õn h¹n cña c¸c kho¶n tiÒn vay, tiÒn tr¶ cã tû
träng lín vμ thùc hiÖn c¸c sù ®iÒu chØnh thÝch hîp víi c¸c ®éng th¸i míi.
TÝnh to¸n chªnh lÖch l·i suÊt
§¬n vÞ tÝnh: tû VND.
Trong phÇn t×nh h×nh cho vay, thu nî c¸c lo¹i: ta xÕp lo¹i nî ®−îc khoanh coi nh− vèn
mÊt kho¶ng 50%(th−êng lμ cho vay theo KHNN vμ ®−îc phÐp khoanh nî).
Chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn: L·i thu ®−îc - L·i ph¶i tr¶
(kh«ng trõ phÇn mÊt khi cho vay) 239,113 - 199,095 = 40,018
Chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn: L·i thu ®−îc - (L·i ph¶i tr¶+ vèn mÊt).
(trõ ®i phÇn mÊt khi cho vay) 239,113 - (199,095+ 48*50%) = 16,010
Møc chªnh lÖch l·i suÊt lμ 40 so víi tæng tμi s¶n cã lμ 3768 (1,06%) cho thÊy mét tû suÊt
sinh lîi thÊp vμ l¹i cho thÊy nguy c¬ rñi ro nhiÒu h¬n khi so s¸nh víi møc chªnh lÖch (trõ
®i phÇn mÊt khi cho vay) =16 chØ cßn 40% so víi møc chªnh lÖch ban ®Çu.
Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn : L·i thu ®−îc - (L·i ph¶i tr¶+ vèn mÊt)
(trõ ®i phÇn mÊt khi cho vay) Tμi s¶n sinh l·i
239,113 -(199,095+ 48*50%) = 1,43%
2.795
40
Tû lÖ chªnh lÖch l·i suÊt thuÇn lμ 1,43% lμ mét tû sè thÊp nh−ng khi so s¸nh víi con sè tû
lÖ so víi tæng tμi s¶n cã (1,06%) cho thÊy ng©n hμng cã sè l−îng tμi s¶n cã kh«ng sinh l·i
lín.
Møc chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vμo : L·i thu ®−îc L·i ph¶i tr¶
vμ ®Çu ra (Interest spread) Tμi s¶n sinh l·i Vèn huy ®éng ph¶i tr¶ l·i
239,113 199,095
2.795 3.768
8,56% - 5,28% = 3,28%.
Kho¶ng réng l·i suÊt =3,28% cho thÊy hiÖn t¹i m«i tr−êng kinh doanh vÉn ®ang thuËn lîi
víi chi nh¸nh (®−îc thõa h−ëng møc chªnh lÖch ®Çu ra vμ ®Çu vμo cao) nh−ng viÖc sö
dông vèn kh«ng hiÖu qu¶ ®· lμm c¸c møc chªnh lÖch l·i suÊt cßn 1,43% (bao gåm c¶ c¸c
nguyªn nh©n thiÖt h¹i do rñi ro l·i suÊt, tû gi¸, do ®iÒu hμnh vèn).
3.2.2 X©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt dùa trªn môc tiªu kinh doanh
Trong phÇn I ®· ®Ò cËp: chóng ta cã thÓ ¸p dông lý thuyÕt ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch l·i
suÊt. Tuy vËy, ®Ó x©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt chóng ta ph¶i dùa trªn mét sè gi¶ ®Þnh vμ
c¨n cø trªn môc tiªu kinh doanh cña chi nh¸nh. Chóng ta sÏ x©y dùng mét sè chØ tiªu l·i
suÊt theo c¸c môc tiªu vÒ kÕ ho¹ch n¨m 2000 vμ 2001.
C¸c c¨n cø môc tiªu kinh doanh vμ mét sè gi¶ ®Þnh
• Môc tiªu vÒ lîi nhuËn tr−íc thuÕ n¨m 2000 lμ 52 tû VND vμ n¨m 2001 lμ 62 tû VND.
• Gi¶ ®Þnh lμ chi nh¸nh ®¹t ®−îc c¸c chØ tiªu kinh doanh nh− ®· ®Þnh. (xem b¶ng tæng
kÕt tμi s¶n n¨m 2000 vμ 2001).
• Gi¶ ®Þnh c¸c chi phÝ kh¸c vμ lîi nhuËn kh¸c (kh«ng ph¶i tiÒn l·i) t¨ng cïng tû lÖ víi
sù t¨ng tr−ëng cña tæng tμi s¶n.
• Gi¶ ®Þnh sù biÕn ®éng cña c¸c lo¹i sè d− t−¬ng øng víi tõng lo¹i kho¶n môc cã cïng
ph©n phèi x¸c suÊt (hμm ph©n phèi x¸c suÊt dÞch chuyÓn tiÖm tiÕn).
• §Ó ®¬n gi¶n hãa, chóng ta quy ®æi c¸c lo¹i tμi s¶n,nguån vèn ngo¹i tÖ thμnh ViÖt
nam §ång vμ tÝnh to¸n dùa trªn c¸c con sè nμy.
• Chóng ta sÏ sö dông c¸c con sè vÒ l·i suÊt tÝnh theo n¨m (12 th¸ng), sè l·i kÐp coi
nh− ®· ®−îc quy ®æi.
• §¬n vÞ tÝnh lμ tû VND.
41
• Con sè −íc tÝnh vÒ gi¸ trÞ nguån huy ®éng ®−îc coi nh− lμ sè trung b×nh cã ®−îc
trong n¨m −íc tÝnh.
• Theo quy t¾c thùc nghiÖm ®èi víi mét tæng thÓ ®èi xøng cã d¹ng h×nh chu«ng: 95%
gi¸ trÞ rít vμo kho¶ng ± 2δ so víi trung b×nh. Ta sÏ sö dông con sè nμy ®Ó tÝnh sè tiÒn
®−îc phÐp sö dông( Usable amount) theo nh− phÇn lý thuyÕt = sè tiÒn −íc tÝnh KH
(cét 5 vμ cét 6) – 2δ ( 2* cét 4): ta cã cét (7) vμ cét (8).
• C¸c con sè: sè TW chuyÓn, ph¸t hμnh Kú PhiÕu vμ tμi trî ®Òu theo kÕ ho¹ch dμi h¹n
do ®ã cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cao.
Ghi chó: C¸c con sè ë cét (3): trung b×nh sè liÖu 12 th¸ng n¨m 1999 vμ cét (4): ®é lÖch
tiªu chuÈn so víi gi¸ trÞ trung b×nh c¨n cø theo sè liÖu 12 th¸ng n¨m 1999. C¸c sè liÖu
cuèi th¸ng cña 12 th¸ng n¨m 1999 sÏ ®−îc tr×nh bμy phÇn phô lôc.
C¸c con sè ë cét 5 (kÕ ho¹ch 2000) vμ cét 6 (KÕ ho¹ch 2001) : x©y dùng trªn c¬ së c¸c
chØ tiªu kÕ ho¹ch cña chi nh¸nh.
KÕt qu¶ cña b¶ng tÝnh sau ®©y sÏ cho chóng ta con sè vÒ sè tiÒn ®−îc phÐp sö dông vμ sè
tiÒn ph¶i dù tr÷ nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n.
42
B¶NG Tæng kÕt tμi s¶n 1999/2001 cña NH§T&ptVN Chi nh¸nh TP.HCM
TiÒn %
ChØ tiªu
Sè d−
TB×nh
§é lÖch
TiÒn §−îc
KÕ Ho¹ch
KÕ
TiÒn dù
TiÒn dù
§−îc
12/1999
12T/99
TC
phÐp sd
2000
Ho¹ch -
tr÷
tr÷ 2001
T phÐp sd
12T/1999
2001
2001
2000
T 2000
-
0
0
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
Nguån vèn
3767 3326,17
226,43
4963,88 6646,53
4733,41
6416,06 230,47
230,47
1-Huy ®éng t¹i CN
2350 2159,25
135,92 3056,855 4069,49
2826,39
3839,03 230,47
230,47
-TG TCKT
1293 1082,67
93,18 1556,772 1997,34
1370,41
1810,97 186,36
186,36
TG TCTD
74,50
22,05
58,8
75,85
14,70
31,75
44,10
44,10
49
TG tiÕt kiÖm
732,25
75,38
960,298 1257,99
703
960,298
1257,99
0,00
0,00
PH TP-KP
269,83
33,98
480,985
738,31
480,985
738,31
0,00
0,00
305
2- TW chuyÓn
829
558,92
116,63
1036,25 1533,65
1036,25
1533,65
0,00
0,00
556,58
30,60
845,775 1023,39
0,00
0,00
3-TμI trî UT
525
845,775
1023,39
4- Nguån ®ång TT
18,50
0,50
0,00
0,00
19
0,00
0,00
0,00
0,00
5- KDNTÖ
0
49,83
7,58
20,00
25,00
20,00
0
0
Kh¸c
25
44
196,71
Sö dông vèn
3143 2802,83
2563
43
185,52
Cho vay
2798 2426,58
2233
Cho vay ng¾n
1000
765,92
106,57
711
h¹n,CK
CV Tr, dμi h¹n
1791 1629,75
96,59
1461
B»ng NV NH
1261 1054,33
128,66
851
B»ng NV U th¸c
530
575,25
37,77
610
CV-®ång TT
25,09
20,71
53
7,92
0,28
Nî lqv¸n
7
8
6,42
1,44
§Çu t−, c«ng tr¸I
7
5
302,25
30,45
274
266
TiÒn göi
TP,KP,DTBB
59,67
10,39
Kh¸c
57
51
47,75
1,64
Nî khoanh
48
45
44
§Ó tiÕp tôc bμi to¸n vÒ viÖc øng dông qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt, chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh c¸c
møc nh¹y c¶m kh¸c nhau víi c¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn ®Ó cã ®−îc c¸c ®éng th¸i
thÝch hîp.
ViÖc ph©n biÖt tÝnh chÊt nh¹y c¶m víi l·i suÊt cña nguån vμ vèn kh¸ phøc t¹p v× lÏ tiÒn
göi cã thÓ ®−îc rót tr−íc h¹n còng nh− c¸c kho¶n vay cã thÓ ®−îc tr¶ tr−íc h¹n. Tïy
thuéc vμo thêi h¹n vμ møc thay ®æi l·i suÊt mμ c¸c kho¶n tiÒn cã thÓ trë nªn nh¹y c¶m
nhiÒu, Ýt h¬n ®èi víi l·i suÊt. L·i suÊt tiÒn göi thay ®æi 0,01% cã thÓ kh«ng lμm ¶nh
h−ëng ®Õn doanh sè tiÒn göi cã kú h¹n 6;12 th¸ng, nh−ng møc thay ®æi cao h¬n th× còng
sÏ bÞ ¶nh h−ëng. L·i suÊt tiÒn vay thay ®æi Ýt, cã thÓ kh«ng khiÕn c¸c doanh nghiÖp xoay
xë ®Ó tr¶ tr−íc h¹n sím v× lÏ chi phÝ ®Ó t×m nguån tiÒn thay thÕ vμo thêi ®iÓm ®ã ®èi víi
doanh nghiÖp ®ã cao h¬n møc lîi do viÖc chuyÓn ®æi t¹o ra nh−ng nÕu sù thay ®æi lín
h¬n cã thÓ khuyÕn khÝch c¸c nç lùc nμy.
Víi quy −íc: c¸c lo¹i tμi s¶n nî (nguån vèn); tμi s¶n cã (sö dông vèn ) ng¾n h¹n: xÕp
lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt; c¸c lo¹i tμi s¶n nî (nguån vèn); tμi s¶n cã (sö dông vèn )
trung, dμi h¹n: xÕp lo¹i Ýt hay kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
X©y dùng m« h×nh vÒ qu¶n trÞ chªnh lÖch
Víi gi¶ ®Þnh phÇn 3.1.2.1 vÒ chi phÝ kh¸c: nh− vËy chi phÝ vμ lîi nhuËn kh¸c :
N¨m 2000: 15,964/ 3768 * 4964 = 21,031 ; 18,100/ 3768 * 4964= 23,85;
N¨m 2001: 15,964/ 3768 * 6646= 28,157 ; 18,100/ 3768 * 6646=31,92.
45
Chi phÝ l·i suÊt theo tõng nguån huy ®éng lμ:
ChØ tiªu
T Sè D−- TB/12t L KH-2000 KH-2001 Chi PhÝ Chi PhÝ- Chi
12/199 tr¶ l·i 2000 PhÝ- - T
9 2001 1 _
0 C
/ -
1 1
9 2
9 t
9
(1) (2) (3) (3) (4) (5) (6) (7)
3767 Nguån vèn 4963,88 6646,53 199,10 263,38 421,50
1-Huy ®éng t¹i CN 2350 3056,855 4069,49 159,40 213,75 312,57
1293 -TG TCKT 1556,772 1997,34 63,776 76,79 117,66
49 TG TCTD 58,8 75,85 0,00 0,00
703 TG tiÕt kiÖm 960,298 1257,99 65,534 89,52 112,59
47,45 82,32 305 PH TP-KP 480,985 738,31 30,087
49,62 108,93 829 2- TW chuyÓn 1036,25 1533,65 39,698
845,775 1023,39 0,00 0,00 525
3-TμI trî UT
Chi phÝ tõng nguån vèn ®−îc tÝnh theo nguyªn t¾c: chi phÝ tr¶ l·i n¨m 1999 (cét 5)
/sè d− th¸ng 12/1999 (cét 2) * sè d− kÕ ho¹ch tõng n¨m (cét 3 cho n¨m 2000; cét 4 cho
n¨m 2001) sÏ ra chi phÝ cho tõng nguån vèn huy ®éng (chi phÝ n¨m 2000 - cét 6 vμ chi
phÝ n¨m 2001-cét 7)
VÝ dô: TiÒn göi TCKT: 63,776/1293 * 1556,772= 76,79
Cét kÕ ho¹ch n¨m 2000 (cét 3) vμ kÕ ho¹ch n¨m 2001 (cét 4) c¨n cø vμo kÕ ho¹ch kinh
doanh ®· ®−îc tr×nh bμy ë phÇn 2.1.2.2 - C¸c môc tiªu t¨ng tr−ëng chñ yÕu (kÕ ho¹ch
t¨ng tr−ëng).
Nh− vËy sè vèn mμ ng©n hμng cã thÓ sö dông ®Ó cho vay theo kÕ ho¹ch lμ 4733,41 tû
VND (n¨m 2000) vμ 6416,06 tû VND (n¨m 2001) .
Sè thu nhËp cÇn thiÕt / tμi s¶n ®−îc phÐp sö dông ®Ó trang tr¶i chi phÝ:
N¨m 2000: 263,38/4733,41 = 5,56%
N¨m 2001: 421,5/6416,06 = 6,57%.
46
Sè thu nhËp cÇn thiÕt / tμi s¶n ®−îc phÐp sö dông ®Ó trang tr¶i chi phÝ bao gåm c¶ chi phÝ
kh¸c:
N¨m 2000: 5,56% + (21,031-23,85)/4733,41 = 5,5%
N¨m 2001: 6,57% + (28,157-31,92) /6416,06 = 6,51%.
Sè thu nhËp cÇn thiÕt / tμi s¶n ®−îc phÐp sö dông ®Ó trang tr¶i chi phÝ vμ cã thu nhËp dù
tÝnh lμ:
N¨m 2000: (263,38+52)/4733,41 = 6,67%/n¨m
N¨m 2001: (421,5+62)/6416,06 = 7,54%/n¨m.
Xem xÐt khung l·i suÊt hiÖn hμnh: L·i suÊt cho vay thÊp nhÊt: 0,7% (lín h¬n 8,4%/n¨m )
vμ l·i suÊt tiÒn göi hiÖn ®iÒu chØnh gi¶m so víi n¨m 1999 nªn viÖc ®¹t ®−îc kÕt qu¶ hoμn
toμn kh¶ thi trong ®iÒu kiÖn n¨m 2000. (Xem b¶ng l·i suÊt tiÒn göi, l·i suÊt tiÒn vay phÇn
6 phô lôc)
TÝnh to¸n chªnh lÖch quü:
Tμi s¶n nh¹y c¶m 900+1002
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 93%
Vèn nh¹y c¶m 2045
(sè liÖu lÊy ë B¶ng 3: B¶ng tæng kÕt tμi s¶n : Tμi s¶n nh¹y c¶m=dù tr÷ + vay ng¾n
h¹n=900+1002; vèn nh¹y c¶m= tiÒn göi=2045)
Møc chªnh lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 1902-2045 = -143 tû
VND.
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-143 hay víi tû lÖ 93%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m/t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng 143 tû VND x møc thay ®æi l·i suÊt.
Chªnh lÖch quü lμ ©m, chªnh lÖch l·i suÊt sÏ thay ®æi ng−îc chiÒu víi sù thay ®æi l·i suÊt
Trong t×nh h×nh hiÖn nay, l·i suÊt ®ang cã khuynh h−íng gi¶m vμ tÝnh to¸n theo lý thuyÕt
th× ng©n hμng sÏ ®−îc lîi. Tuy vËy, khi xem xÐt møc ®é nh¹y c¶m víi l·i suÊt trong ®iÒu
kiÖn ViÖt nam lμ kh¸ch hμng cã thÓ rót vèn (tiÒn tiÕt kiÖm, tiÒn göi) tr−íc h¹n, trong khi
ng©n hμng vÉn ph¶i tr¶ l·i ®Çy ®ñ theo l·i suÊt cò khi ®¸o h¹n vμ kh¸ch hμng còng cã thÓ
tr¶ vèn vay (tr¶ nî) tr−íc h¹n trong khi ng©n hμng chØ cã thÓ nhËn ®−îc phÇn thu nhËp l·i
víi l·i suÊt cò khi ®¸o h¹n. Cho nªn ë ®©y ta chØ cã thÓ kÕt luËn lμ ng©n hμng kh«ng bÞ
¶nh h−ëng tõ sù thay ®æi l·i suÊt vμ phÇn chªnh lÖch l·i suÊt t¨ng (nÕu cã) ph¶i trõ ®i
phÇn chi phÝ cho tiÒn göi dμi h¹n vÉn ph¶i tr¶ l·i nh− cò.
Chªnh lÖch quü (Y) ®−îc tÝnh ®Ó xem xÐt ¶nh h−ëng cña sù thay ®æi cña l·i suÊt ®èi víi
chªnh lÖch l·i suÊt nh−ng ë ®©y míi chØ tÝnh ®−îc lμ: khi tÊt c¶ c¸c lo¹i tμ s¶n vμ vèn cã
47
cïng møc thay ®æi l·i suÊt lμ X th× chªnh lÖch l·i suÊt bÞ ¶nh h−ëng do sù thay ®æi ®ã lμ
XxY (chªnh lÖch quü). Chóng ta bμn tíi phÇn øng dông qu¶n trÞ chªnh lÖch quü cã ®iÒu
chØnh ë phÇn tíi ®Ó øng dông cho tr−êng hîp mμ c¸c lo¹i tμi s¶n vμ nî cã møc thay ®æi l·i
suÊt kh«ng gièng nhau.
3.2.3 øng dông qu¶n trÞ chªnh lÖch quü cã ®iÒu chØnh.
Mét vÊn ®Ò mμ m« h×nh qu¶n trÞ chªnh lÖch quü truyÒn thèng ch−a ®Ò cËp, ®ã lμ t×nh
tr¹ng møc l·i suÊt thay ®æi t−¬ng øng víi c¸c lo¹i tμi s¶n vμ nî cã thÓ kh¸c nhau. Khi ®ã
ng−êi ta ®Ò xuÊt viÖc øng dông m« h×nh qu¶n trÞ chªnh lÖch quü cã ®iÒu chØnh. Trong
®iÒu kiÖn ViÖt nam, viÖc thay ®æi kh«ng ®ång ®Òu vÒ møc l·i suÊt lμ chuyÖn rÊt b×nh
th−êng, v× ®iÒu ®ã tïy thuéc vμo yªu cÇu vÒ lo¹i vèn mμ ng−êi ta cÇn huy ®éng. Chóng ta
sÏ nghiªn cøu b¶ng chªnh lÖch quü ®iÒu chØnh sau ®©y nh− lμ phÇn bæ sung. Cho r»ng c¸c
tμi s¶n ®−îc ®Þnh gi¸ l¹i d−íi ®©y nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
(®¬n vÞ tÝnh: triÖu USD) 1. B¶ng chªnh lÖch quü truyÒn thèng
Sè Tμi s¶n ®−îc ®Þnh gi¸ l¹i Sè nî ®−îc ®Þnh gi¸ l¹i
Tr¸i phiÕu quèc gia 50 Sæ tiÕt kiÖm 50
Cho vay ng¾n h¹n 40 Chøng chØ tiÕt kiÖm 50
Tæng céng 90 Tæng céng 100
Chªnh lÖch quü truyÒn thèng lμ 10 triÖu USD
2. Khi l·i suÊt gi¶m 1% (nh− nhau cho tÊt c¶ tμi s¶n vμ nî), khi ®ã theo qu¶n trÞ chªnh
lÖch truyÒn thèng sÏ lμm chªnh lÖch l·i suÊt t¨ng 0,1 triÖu
3. Gi¶ sö r»ng c¸c møc l·i suÊt thay ®æi lμ kh¸c nhau (tr¸i phiÕu quèc gia gi¶m 1%; l·i
suÊt vay ng¾n h¹n gi¶m 0,7% ; l·i suÊt cho sæ tiÕt kiÖm gi¶m 0,5% ; l·i suÊt cho
chøng chØ tiÕt kiÖm gi¶m 0,4%). Khi ®ã (®¬n vÞ triÖu USD).
Thu nhËp l·i suÊt gi¶m : 50 x 1% = 0,5 (tr¸i phiÕu)
Thu nhËp l·i suÊt gi¶m : 40 x 0,7% = 0,28 (cho vay ng¾n h¹n).
Thu nhËp tõ l·i suÊt t¨ng: 50 x 0,5% = 0,25 (Sæ tiÕt kiÖm).
Thu nhËp tõ l·i suÊt t¨ng: 50 x 0,4% = 0,20 (chøng chØ tiÕt kiÖm).
Tæng céng 0,33 triÖu gi¶m chªnh lÖch l·i suÊt.
4. Trong tr−êng hîp ng−êi ta thÊy r»ng c¸c møc thay ®æi ë phÇn (3) ®¹i diÖn cho t−¬ng
lai tèt h¬n, ng−êi ta sÏ dïng b¶ng chªnh lÖch quü cã ®iÒu chØnh b»ng c¸ch nh©n c¸c
sè d− t−¬ng øng víi c¸c møc thay ®æi ®Ó cã ®−îc b¶ng chªnh lÖch quü cã ®iÒu chØnh.
48
Sæ tiÕt kiÖm: 50x0,5% = 0,25 Tr¸i phiÕu quèc gia: 50x1% = 0,5
Chøng chØ tiÕt kiÖm 50x0,4% = 0,20 Cho vay ng¾n h¹n: 40x0,7% = 0,28
Tæng céng 0,78 Tæng céng 0,45
Chªnh lÖch quü lμ - 0,33 triÖu
Râ rμng lμ sè chªnh lÖch ®iÒu chØnh cho chóng ta mét sè ®o tèt h¬n ®Ó kiÓm so¸t møc
chªnh lÖch l·i suÊt tuy ®«i khi ®ã kh«ng ph¶i lμ sè ®o chÝnh x¸c.
3.3 C¸c gi¶i ph¸p kh¸c nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ nguån vèn.
Linh ho¹t hãa, chuyÓn dÞch ®−îc c¬ cÊu tμi s¶n mét c¸ch nhanh chãng lμ mét yªu cÇu hÕt
søc quan träng trong viÖc øng dông lý thuyÕt vÒ qu¶n trÞ rñi ro l·i suÊt vμ lμm t¨ng hiÖu
qu¶ qu¶n trÞ nguån vèn. Tõng b−íc khai th¸c hiÖu qu¶ thÞ tr−êng vèn (thÞ tr−êng chøng
kho¸n) khi nã ®i vμo ho¹t ®éng sÏ gióp ng©n hμng cã ®−îc mét c«ng cô ®Ó ®iÒu chØnh c¬
cÊu nguån vèn cña m×nh vμ t¨ng doanh thu.
3.4 C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hμng §T&PTVN vμ Nhμ n−íc.
• Nhμ n−íc cÇn ®Èy nhanh tèc ®é thùc hiÖn cæ phÇn hãa, sím ®−a thÞ tr−êng chøng
kho¸n vμo ho¹t ®éng t¨ng thªm mét kªnh thu hót vèn cho nÒn kinh tÕ, ng©n hμng
còng cã ®−îc mét c«ng cô ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu nguån vèn cña m×nh.
• Ng©n hμng Nhμ n−íc nªn thùc hiÖn viÖc xem xÐt, x©y dùng vμ ban hμnh c¬ chÕ ®Ó
thμnh lËp thÞ tr−êng mua b¸n nî, vèn t−¬ng lai, (thÞ tr−êng kinh doanh dùa trªn c¸c
tháa thuËn cung cÊp dÞch vô, tiÒn, ngo¹i tÖ, chøng kho¸n … vμo mét thêi ®iÓm trong
t−¬ng lai. Thu nhËp tõ viÖc kinh doanh nμy tïy theo sù dù ®o¸n cña c¸c nhμ ®Çu t−
vÒ thÞ tr−êng trong t−¬ng lai. C¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i còng cã thÓ sö dông c¬ chÕ
nμy ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu tμi s¶n cña m×nh phï hîp víi dù tÝnh).
• Ng©n hμng §T&PTVN còng cÇn chó ý t¨ng c−êng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vμ t¨ng thu
nhËp cña ng©n hμng qua viÖc thu phÝ dÞch vô vμ ®©y còng lμ phÇn thu nhËp kh«ng nhá
lμm t¨ng hiÖu qu¶ qu¶n lý tμi s¶n cã. Ng©n hμng còng cã thÓ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng
cung cÊp th«ng tin, t− vÊn cho c¸c doanh nghiÖp vÒ thÞ tr−êng, lμm m«i giíi, t− vÊn
cho c¸c nhμ ®Çu t− … khai th¸c tõ l−îng chÊt x¸m vèn cã trong ng©n hμng.
49
Phô lôc
1. VÝ dô ®Ó minh häa c¸ch tÝnh mét møc chªnh lÖch ®óng
§Ó lËp kÕ ho¹ch cho n¨m kinh doanh s¾p tíi, ng©n hμng dù ®o¸n lμ nguån vèn trung b×nh
sÏ lμ 160 triÖu USD . B¶ng sau sÏ tr×nh bμy sè tiÒn vèn trung b×nh còng nh− sè tiÒn cã thÓ
huy ®éng ®Ó sö dông ®−îc ho¹ch ®Þnh nh− sau, (sè tiÒn ®−îc tÝnh trªn ®¬n vÞ triÖu USD).
1. C¸c nguån vèn
Sè tiÒn vèn Tû lÖ ®−îc Sè tiÒn ®−îc
trung b×nh phÐp sö dông phÐp sö dông
TiÒn göi cã kú h¹n, kh«ng chÞu l·i 32 74% 23,68
TiÒn göi cã kú h¹n, chÞu l·i suÊt 12 78% 9,36
Sæ tiÕt kiÖm 6 98% 5,58
Tμi kho¶n t¹i thÞ tr−êng tiÒn tÖ 25 93% 23,25
Chøng chØ tiÒn göi tiÕt kiÖm 20 93% 18,60
CDs tõ 100.000$ trë lªn 34 93% 31,62
TiÒn göi cã kú h¹n d©n c− vμ lo¹i kh¸c 12 93% 11,16
Vay m−în ng¾n h¹n 6 96% 5,76
C¸c lo¹i nî kh¸c 1 96% 0,96
Tμi s¶n chñ së h÷u. 12 96% 11,52
Tæng nguån 160 141,49
Ng©n hμng ®Æt môc tiªu lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u lμ 16% sau thuÕ. Møc tÝnh thuÕ
lμ 34% do ®ã phÇn tû lÖ tr−íc thuÕ lμ 16/(1-0.34) = 24.2%
0
2. Chi phÝ huy ®éng t−¬ng øng cña c¸c nguån vèn
Chi phÝ l·i suÊt dù Chi phÝ giao dÞch,
tÝnh ®iÒu hμnh
4,6% 0% TiÒn göi cã kú h¹n, kh«ng chÞu l·i
2,5% 3,0% TiÒn göi cã kú h¹n, chÞu l·i suÊt
1,0% 4,5% Sæ tiÕt kiÖm
0,6% 5,5% Tμi kho¶n t¹i thÞ tr−êng tiÒn tÖ
0,2% 7,0% Chøng chØ tiÒn göi tiÕt kiÖm
0,1% 7,5% CDs tõ 100.000$ trë lªn
0,2% 7,5% TiÒn göi cã kú h¹n d©n c− vμ lo¹i kh¸c
0,1% 6,0% Vay m−în ng¾n h¹n
0,1% 7,0% C¸c lo¹i nî kh¸c
0,0% 24,2% Tμi s¶n chñ së h÷u.
3. C¸c chi phÝ kh«ng sinh l·i ®−îc −íc tÝnh lμ 4 triÖu USD, thu nhËp kh¸c −íc tÝnh lμ 2
triÖu USD
4. Dù tÝnh vÒ tμi s¶n trung b×nh trong n¨m (®¬n vÞ tÝnh: triÖu USD)
Tμi s¶n nh¹y Tμi s¶n kh«ng nh¹y Tæng céng
c¶m víi l·i suÊt c¶m víi l·i suÊt
TiÒn mÆt t¹i quü vμ ng©n phiÕu 12,1 12,1
Chøng kho¸n ng¾n h¹n 8,5 8,5
Chøng kho¸n dμi h¹n 26,0 26,0
Cho vay 70,0 37,0 107,0
Tμi s¶n cè ®Þnh vμ nhμ cöa 3,9 3,9
2,5 Tμi s¶n kh¸c(kh«ng ®em l¹i lîi nhuËn) 2,5
Tæng céng 160,0
5. Dù ®o¸n r»ng thu nhËp tõ chøng kho¸n ng¾n h¹n mua trong n¨m lμ 5.0% vμ thu nhËp
tõ cho vay lμ 11%.
§iÓm cèt yÕu cña ph©n tÝch nμy lμ dù ®o¸n thu nhËp chung trªn c¬ së chi phÝ tr¶ l·i ®· dù
tÝnh. Chi phÝ vÒ l·i suÊt cÇn l−u ý lμ nh¹y c¶m hay kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt bëi v×
khi l·i suÊt thÞ tr−êng cã chiÒu h−íng t¨ng, l·i suÊt trung b×nh cña mét vμi lo¹i nguån
vèn kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt kh«ng thay ®æi nh− tiÒn göi cã kú h¹n dμi 5-10 n¨m;
1
trong khi ®ã l·i suÊt trung b×nh cña mét sè nguån vèn nh¹y c¶m víi l·i suÊt nh− chøng
chØ tiÒn göi ng¾n h¹n l¹i thay ®æi kh¸ râ. Sù t¨ng lªn cña l·i suÊt chung tïy thuéc vμo l·i
suÊt cò, sù tíi h¹n cña cña nguån vèn cßn l¹i nμy vμ l·i suÊt míi vμo thêi ®iÓm c¸c mãn
tiÒn nμy ®Õn h¹n.
B¶ng sau sÏ minh häa viÖc tÝnh to¸n cña møc yªu cÇu thu nhËp chung trªn sè tμi s¶n sinh
l·i c¨n cø trªn chi phÝ vèn trung b×nh ®· ®−îc dù tÝnh.
• Cét (4): sè tiÒn ®−îc phÐp sö dông trong b¶ng tiÕp sau ®−îc lÊy tõ b¶ng trong phÇn 1-
nguån vèn.
• Cét (5) cã ®−îc b»ng c¸ch chia tæng chi phÝ t−¬ng øng tõng nguån (3) cho sè tiÒn
®−îc phÐp sö dông (cét 4)
• Cét (6) tû träng trong tæng nguån cã ®−îc b»ng c¸ch chia sè tiÒn ®−îc phÐp sö dông
mçi nguån (cét 4) chia cho tæng nguån ®−îc phÐp sö dông (141,49).
• Cét (7) møc ¶nh h−ëng ®Õn chi phÝ chung cã ®−îc b»ng c¸ch nh©n sè thu nhËp cÇn cã
trªn mçi nguån (cét 5) víi tû träng trong tæng nguån (cét 6)
2
Møc thu nhËp kÕ ho¹ch c¨n cø trªn chi phÝ vèn ®· ®−îc dù tÝnh (®¬n vÞ
tÝnh: triÖu USD)
Chi phÝ Sè tiÒn Tæng Chi phÝ Lo¹i nguån vèn Sè vèn Tû trän
trªn sè ®−îc chi huy trung trong
tiÒn sö phÐp sö phÝ: ®éng b×nh tæng
dông dông (1)x(2) nguån
(1) (2) (3) (4) (5)=(3)/ (6)=(4)/
(4) Σ(4)
32 TiÒn göi cã kú h¹n, kh«ng chÞu l·i 4,6% 1,472 23,68 6,22% 16,74
12 TiÒn göi cã kú h¹n, chÞu l·i suÊt 5,5% 0,660 9,36 7,05% 16,43
6 Sæ tiÕt kiÖm 5,5% 0,330 5,58 5,91% 13,15
25 Tμi kho¶n t¹i thÞ tr−êng tiÒn tÖ 6,1% 1,440 23,25 6,56% 22,35
20 Chøng chØ tiÒn göi tiÕt kiÖm 7,2% 2,584 18,60 7,74% 7,89
34 CDs tõ 100.000$ trë lªn 7,6% 0,924 31,62 8,17% 4,07
12 TiÒn göi cã kú h¹n d©n c− vμ lo¹i 7,7% 0,366 11,16 8,28% 0,68
6 kh¸c 6,1% 0,071 5,76 6,35% 8,14
1 Vay m−în ng¾n h¹n 7,1% 0,96 7,40% 2,904 100
C¸c lo¹i nî kh¸c 12 24,2 11,52 25,21% 12,276
Tμi s¶n chñ së h÷u. 160 141,49
Tæng céng
Møc thu nhËp yªu cÇu trªn tμi s¶n sinh l·i ®ñ ®Ó ®¸p øng chi phÝ huy ®éng vèn:
12.276/141,49 = 8,68%
2. ¶nh h−ëng cña tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt
Chóng ta sÏ cïng xem xÐt mét b¶ng tÝnh ®· ®−îc ®¬n gi¶n hãa ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp cÇn
cã khi ®Þnh gi¸ l¹i c¨n cø vμo c¸c c¬ së ë phÇn trªn.
3
B¶ng tÝnh tÝnh to¸n thu nhËp ®Ó ®Þnh gi¸ l¹i møc gi¸ ®Çu ra. §¬n vÞ tÝnh TriÖu USD
Sè tiÒn Thu T.nhËp T.nhËp T nhËp Lo¹i tμi s¶n Sè
thu nhËp víi TS víi TS §v TS trung
®−îc trung Nc¶m Nc¶m 0 Nc b×nh
b×nh LsuÊt LsuÊt LsuÊt dù tÝnh
(míi) (cò)
4.5% 5,0% 4,0% 0,383 8,5 Chøng kho¸n ng¾n h¹n
9.0% 9.0% 2,340 26,0 Chøng kho¸n dμi h¹n
10.0% 10.0% 3,700 37,0 Cho vay (nh¹y l·i c¶m suÊt)
70,0 10.0% Cho vay (lo¹i nh¹y c¶m l·i suÊt) (2) (3) (1)
Tæng sè tμi s¶n sinh l·i 9,95% 14,076 141,5
Sè tμi s¶n kh«ng sinh l·i 0% 0 18,5
Tæng sè 8,8% 14,076 160,0
C¸c chØ sè (1);(2);(3) sÏ ®−îc tÝnh ë b¶ng trang sau.
CÇn l−u ý r»ng: ®Ó ®¹t ®−îc møc lîi nhuËn môc tiªu trªn vèn chñ së h÷u, ng©n hμng cÇn
ph¶i cã thu nhËp 9.95% trªn tμi s¶n cã (141,5 triÖu USD) hay ®¹t ®−îc møc thu nhËp
14,076 triÖu USD. Trong ®ã thu nhËp tÝnh tõ c¸c chøng kho¸n dμi h¹n vμ c¸c kho¶n cho
vay kh«ng nh¹y c¶m l·i suÊt ®· biÕt lμ t−¬ng øng víi 2,34 vμ 3,7 triÖu USD. ViÖc dù tÝnh
sè thu nhËp tõ c¸c lo¹i tμi s¶n nh¹y c¶m víi l·i suÊt cã chót phøc t¹p h¬n. Gi¶ sö Chøng
kho¸n ng¾n h¹n vμo ®Çu n¨m ®¹t ®−îc møc l·i suÊt 4% vμ sÏ ®Õn h¹n ®Òu trong n¨m
trong khi nh÷ng chøng kho¸n míi mua sau ®ã cã thÓ ®¹t møc l·i suÊt lμ 5% (do l·i suÊt
cã thÓ thay ®æi. Vμ nh− vËy, sè d− trung b×nh 8,5 triÖu USD tõ chøng kho¸n ng¾n h¹n sÏ
®em l¹i møc thu nhËp 4,5% tøc 0.383 triÖu USD.
ViÖc tÝnh to¸n cã thÓ t−¬ng tù cho lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt nÕu nh− cã thÓ −íc ®Þnh
®−îc mét c¸ch hîp lý sè phÇn lo¹i vay ®−îc ®Þnh gi¸ míi, chuyÓn h¹n míi vμ thêi ®iÓm
tíi h¹n cña c¸c mãn vay còng nh− l·i suÊt trung b×nh ®−îc ¸p dông cho lo¹i vay nμy. Tuy
vËy viÖc tÝnh nã cã mét vμi ®iÓm kh¸c.
4
B¶ng tÝnh thu nhËp trªn c¬ së gi¸ míi cho phÇn lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt.
§¬n vÞ tÝnh : triÖu USD
1. Tæng sè thu nhËp trªn tÊt c¶ c¸c lo¹i tμi s¶n 14,076
Thu nhËp tõ c¸c nguån
0,383 • Chøng kho¸n ng¾n h¹n
2,340 • Chøng kho¸n dμi h¹n
3,700 • Lo¹i vay kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt
0 - 6,423 • TiÒn mÆt, nhμ cöa ...
7,653 (1) Møc thu nhËp yªu cÇu cho lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt
2. Thu nhËp trung b×nh tÝnh cho lo¹i vay nh¹y c¶m l·i suÊt: 7,653/70 = 10,93% (2)
3. Møc thu nhËp yªu cÇu cho lo¹i vay nh¹y c¶m l·i suÊt khi ®Þnh gi¸ l¹i:
7,653 3,500 = 11,87% (3)
70,00 35,00
Víi l·i suÊt hiÖn hμnh vμ l−îng c¸c kho¶n vay cã thÓ −íc tÝnh ®−îc vμ phÇn thu nhËp yªu
cÇu ®Ó ®¹t ®−îc tû lÖ lîi nhuËn trªn 1 ®ång vèn ®−îc tÝnh to¸n. B¶ng trªn cho thÊy c¸ch
tÝnh: phÇn thu nhËp yªu cÇu cho lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt = tæng lîi nhuËn yªu cÇu
trõ ®i phÇn thu nhËp tõ chøng kho¸n ng¾n h¹n vμ dμi h¹n vμ phÇn thu nhËp tõ lo¹i vay
kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt. Tû lÖ thu nhËp trung b×nh tÝnh cho lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i
suÊt = phÇn thu nhËp yªu cÇu tõ lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt chia cho sè d− trung b×nh
cña lo¹i vay nμy. Trong tr−êng hîp víi lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt cã thÓ ®Þnh gi¸ l¹i
®−îc ®Òu trong n¨m th× tû lÖ thu nhËp yªu cÇu tõ lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt ®−îc ®Þnh
gi¸ míi ®−îc tÝnh l¹i víi tö sè vμ mÉu sè t−¬ng øng trõ ®i phÇn thu nhËp vμ sè d− vèn
trung b×nh cã ®−îc tõ lo¹i vay kh«ng nh¹y c¶m víi l·i suÊt. ChØ sè ®ã cã gi¸ trÞ lμ 11,87%
theo nh− kÕt qu¶ tÝnh ®−îc ë b¶ng trªn phÇn (3).
C¶ hai c¸ch tÝnh trªn ®Òu cã vÎ ®óng tuy nh−ng thÕ giíi thùc th× phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi
c¸c m« h×nh ®¬n gi¶n hãa ë trªn (chØ riªng víi c¸c lo¹i vay kh¸c nhau cã sù thay ®æi l·i
suÊt kh¸c nhau còng ®ñ ®Ó lμm bμi to¸n phøc t¹p h¬n nhiÒu) do vËy viÖc øng dông m«
h×nh nμy ph¶i ®−îc xö lý trªn m¸y tÝnh.
KÕt qu¶ cã ®−îc vÒ møc thu nhËp trung b×nh ®èi víi lo¹i vay nh¹y c¶m víi l·i suÊt, ng©n
hμng cã thÓ ®em so s¸nh víi dù ®o¸n cña ng©n hμng vÒ l·i suÊt c¹nh tranh ë thÞ tr−êng
5
trong n¨m tíi. Vμ trong tr−êng hîp l·i suÊt c¹nh tranh thÊp h¬n møc l·i dù tÝnh ng©n
hμng cã thÓ thu nhËp Ýt h¬n −íc ®o¸n trªn ®ång vèn së h÷u vμ ng−îc l¹i.
3. B¶ng tÝnh minh häa m« h×nh chªnh lÖch c¸c quü tíi h¹n
B¶ng tÝnh vÒ sù nh¹y c¶m víi l·i suÊt. §¬n vÞ tÝnh triÖu USD
1 th¸ng 3 th¸ng 6 th¸ng 1 n¨m Kh«ng Tæng
nh c¶m céng
Tμi s¶n
0 0 0 0 13,205 13,205 TiÒn mÆt vμ ng©n phiÕu
1,504 1,504 1,504 1,504 0 1,504 Chøng kho¸n ng¾n h¹n
0,300 0,312 0,4081 0,5731 26,370 32,101 Chøng kho¸n ®Çu t−
27,281 29,930 35,421 38,153 0,664 38,8173 Vay th−¬ng m¹i
2,307 5,783 11,680 20,731 11,410 2,141 Vay tiªu dïng
0,298 0,879 1,703 0,3673 18,045 21,718 Lo¹i vay kh¸c
0 0 0 0,560 6,112 6,672 Tμi s¶n kh¸c
Tæng tμi s¶n 31,698 42,216 54,389 70,352 64,409 146,158
Nî vμ vèn
0 0 0 0 31,632 31,632 TiÒn göi cã kú h¹n
9,107 9,107 9,107 9,107 0 9,107 NOW and Super NOW
0 0 0 0 6,843 6,843 Sæ tiÕt kiÖm
20,012 20,012 20,012 20,012 0 20,012 Tμi kho¶n thÞ tr−êng tiÒn tÖ
1,341 3,426 6,204 10,493 8,845 19,338 Chøng chØ tiÕt kiÖm
2,794 11,412 19,897 30,630 1,448 32,078 C chØ tiÒn göi >= 100.000
0,380 1,607 0,3014 7,781 3,883 11,664 TiÕt kiÖm c«ng céng vμ l kh¸c
3,379 3,559 3,559 3,559 0 3,559 M−în ng¾n h¹n
0 0 0,032 0,167 0,924 1,091 Nî kh¸c
0 0 0 0 10,834 10,834 Vèn së h÷u
Tæng nî vμ vèn 37,013 37,013 61,825 37,013 37,013 146,158
§o l−êng tÝnh nh¹y c¶m cña l·i suÊt
• Trong mét th¸ng
Tμi s¶n nh¹y c¶m LS 31,698
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 0,86
Vèn nh¹y c¶m LS 37,013
6
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 31,698-37,013 = -5,315
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-5,315 hay víi tû lÖ 86%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m/t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng 5,315 x møc thay ®æi l·i suÊt.
• Trong ba th¸ng
Tμi s¶n nh¹y c¶m LS 41,216
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 0,84
Vèn nh¹y c¶m LS 49,123
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 41,216-49,123 = -7,907
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-7,907 hay víi tû lÖ 84%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m/t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng 7,907 x møc thay ®æi l·i suÊt.
• Trong s¸u th¸ng
Tμi s¶n nh¹y c¶m LS 54,389
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 0,88
Vèn nh¹y c¶m LS 61,825
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 54,388-61,825 = -7,436
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-7,436 hay víi tû lÖ 88%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m/t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng 7,436 x møc thay ®æi l·i suÊt.
• Trong mét n¨m
Tμi s¶n nh¹y c¶m LS 70,352
Tû lÖ nh¹y c¶m l·i suÊt = ------------------------ = ------------ = 0,86
Vèn nh¹y c¶m LS 81,749
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 70,352-81,749 = -11,397
Chªnh lÖch quü lμ ©m (-11,397 hay víi tû lÖ 86%) khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng/gi¶m sÏ lμm
gi¶m/t¨ng chªnh lÖch l·i suÊt mét l−îng b»ng 11,397 x møc thay ®æi l·i suÊt.
• Tû lÖ kh«ng nh¹y c¶m cña l·i suÊt (trªn 1 n¨m)
Tμi s¶n kh«ng nh¹y c¶m LS 75,806
Tû lÖ kh«ng nh¹y c¶m = ---------------------------------- = ------------ = 1,18
l·i suÊt Vèn kh«ng nh¹y c¶m LS 64,409
Møc ch lÖch b»ng tiÒn= TS nh¹y c¶m LS- vèn nh¹y c¶m LS = 75,806-64,409 = +11,397
7
4. C¬ cÊu d− nî vay vμ huy ®éng trªn ®Þa bμn TP.HCM ph©n theo hÖ thèng ng©n
hμng th−¬ng m¹i
B¶ng 7: B¶ng ph©n tÝch vÒ d− nî vay trªn ®Þa bμn ph©n theo NHTM tæng hîp trªn
®Þa bμn TP.HCM n¨m 1999.
§¬n vÞ: Tû VND
Tªn hÖ thèng NH Ngμy 31/12/1998 Ngμy 31/12/1999
Tæng DN Nî TH Nî Tæng DN Nî TH Nî
(1) (2) khoanh (1) (2) khoanh
1. NHTMQD 17.645 12.654 651 19.941 11.655 665
2. NHTMCP 9.308 7.220 25 10.196 7.287 45
3.NHLD 1.180 955 1.059 819
4.NHNNs 10.069 9.930 1 12.249 12.096 1
Céng 38.203 30.759 677 43.445 31.857 711
Nguån: TrÝch phÇn B.2 B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Ng©n hμng Nhμ n−íc CN
TP.HCM
Ghi chó: (1): Tæng d− nî . (2): Trong ®ã: d− nî trong h¹n.
8
B¶ng 8: B¶ng ph©n tÝch vÒ vèn huy ®éng trªn ®Þa bμn ph©n theo NHTM tæng hîp
trªn ®Þa bμn TP.HCM n¨m 1999.
T¨ng (+), gi¶m (-) so
§¬n vÞ: Tû VND
ThÞ phÇn 31/12 31/12
Tªn hÖ thèng NH
víi 31/12/1999
(%) n¨m n¨m
Sè tiÒn Tû lÖ (%) 31/12/1999 1998 1999
1. NHTMQD 18.515 21.275 +2.760 +14,9 52,1
2. NHTMCP 10.429 10.910 +481 +4,6 26,7
3.NHLD 1.805 1.574 -231 -12,8 3,9
4.NHNN 5.684 7.077 +1.393 +24,5 17,3
Céng 36.443 40.836 +4.403 +12,1 100,0
Nguån: TrÝch phÇn B1 B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Ng©n hμng Nhμ n−íc CN
TP.HCM.
B¶ng 9: Ph©n tÝch tiÒn göi huy ®éng theo c¬ cÊu, tÝnh chÊt tiÒn göi tæng hîp trªn ®Þa
bμn TP.HCM
§¬n vÞ: Tû VND.
31/12 n¨m 31/12 n¨m T¨ng(+), gi¶m (-)
ChØ tiªu
1998 1999 so víi 31/12/98
Sè tiÒn Tû lÖ %
2.TiÒn göi d©n c− (TiÕt kiÖm, kú phiÕu, TP)
1.TiÒn göi thanh to¸n cña TCKT 13.938 18.168 +4.230 +30,3
16.573 18.024 +1.451 +8,7
3. TiÒn göi vèn chuyªn dïng 684 888 +204 +29,8
4. TiÒn göi TC n−íc ngoμi 2.703 1.341 -1.362 -50,4
5. TiÒn göi kh¸c 2.703 2.415 -120 -4,7
Céng 36.433 40.836 +4.403 +12,1
Nguån: TrÝch phÇn B.1 B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Ng©n hμng Nhμ n−íc CN
TP.HCM.
9
B¶ng 10: Mét sè chØ tiªu vÒ nguån vèn vμ sö dông vèn tæng hîp trªn ®Þa bμn
TP.HCM
§¬n vÞ: Tû VND.
31/12 31/12 T¨ng(+), gi¶m (-) so víi
ChØ tiªu
n¨m n¨m 31/12/98
1999 1998 Sè tiÒn Tû lÖ %
I.Nguån vèn 63.361 71.334 +7.703 +12,1
1.Vèn tù cã 5.609 5.734 +125 +2,2
2.Vèn huy ®éng 36.433 40.836 +4.403 +12,1
3. Vèn vay TCTD kh¸c 2.856 1.037 -1.819 +211,8
4. Vèn vay NHNN 254 792 +538 +24,1
5. Tμi s¶n nî kh¸c 18.479 22.935 +4.456 +12,1
II. Sö dông vèn 63.631 71.334 +7.703 +41,6
2.708 3.828 +1.120 +13,7 1. TiÒn dù tr÷
2. D− nî cho vay nÒn kinh tÕ 38.203 43.445 +5.242 -22,1
3. Hïn vèn liªn doanh 276 215 -61 +6,2
4. Tμi s¶n cã kh¸c 22.444 23.846 +1.402
Nguån: TrÝch phÇn B.1 B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1999 cña Ng©n hμng Nhμ n−íc CN
TP.HCM.
10
5. C¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn n¨m 1999 cña BIDV Cn TP.HCM
B¶ng 11: C¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn n¨m 1999 cña BIDV Cn TP.HCM
N¨m 1998 N¨m 1999
ChØ tiªu
Sè d− C¬ cÊu Sè d− C¬ cÊu
I- C¬ cÊu nguån vèn huy ®éng
1-Theo TÝnh chÊt Nguån Vèn 3724 100% 100% 3010
- Ng¾n h¹n 2045 55% 59% 1769
- Trung, dμi h¹n 1679 45% 41% 1241
2-Theo tÝnh chÊt ®Þa bμn huy 3724 100% 100% 3010
®éng
- Huy ®éng t¹i Chi nh¸nh 2369 64% 62% 1867
- Trung −¬ng ®iÒu chuyÓn 1355 36% 38% 1143
3- Theo lo¹i tiÒn tÖ (quy USD) 3724 100% 100% 3010
VND 2333 63% 58% 1744
USD (quy USD) 992 27% 42% 1266
4- C¬ cÊu nguån vèn HD t¹i CN 2349 100% 100% 1867
- Tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n 1597 68% 57% 1056
- D©n c− 703 30% 37% 697
- Tæ chøc tÝn dông 49 2% 6% 114
II- C¬ cÊu d− nî vay
1- Theo thêi gian cho vay 2795 100% 100% 2225
a- Trung, dμi h¹n 1793 64% 66% 1461
- Theo kÕ ho¹ch vμ ñy th¸c 1461 81% 92% 1343
- Ngoμi kÕ ho¹ch 332 19% 8% 118
b- Ng¾n h¹n 1002 36% 34% 764
- Trong x©y l¾p 525 52% 48% 363
- Ngoμi x©y l¾p 477 48% 52% 401
2- Theo lo¹i tiÒn tÖ (quy USD) 2795 100% 100% 2225
VND 1733 62% 58% 1289
USD (triÖu USD) 1062 38% 42% 936
( Nguån: trÝch b¶ng sè 7: B¶ng c¬ cÊu nguån vèn vμ sö dông vèn trong B¸o c¸o tæng
kÕt th¸ng 12/1999 cña BIDV chi nh¸nh TP.HCM).
11