Giáo án Lịch sử 10 bài 11: Tây Âu thời hậu kỳ trung đại

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Lâm | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

1.073
lượt xem 44
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô và các bạn tham khảo Giáo án Lịch sử 10 bài 11: Tây Âu thời hậu kỳ trung đại để nâng cao kĩ năng và kiến thức soạn giáo án theo chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình dạy học. Giáo án Lịch sử 10 bài 11: Tây Âu thời hậu kỳ trung đại được soạn với hình thức 3 cột phù hợp quy định bộ GD và nội dung súc tích giúp học sinh dễ dàng hiểu bài học hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch sử 10 bài 11: Tây Âu thời hậu kỳ trung đại

BÀI 11 TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được: 1. Về kiến thức - Nắm được nguyên nhân và các cuộc phát kiến địa lí. - Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích lũy vốn ban đ ầu, gi ải thích đ ược t ại sao chủ nghĩa tư bản lại nảy sinh ở châu Âu, nắm được nh ững biểu hi ện sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở châu Âu. - Nắm được nguyên nhân, thành tựu của văn hóa phục hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân. 2. Tư tưởng - Giúp các em thấy được công lao của các nhà phát ki ến đ ịa lí, trân tr ọng nh ững giá trị văn hóa của nhân loại thời kì phục hưng để lại; và tinh th ần đ ấu tranh của nhân dân lao động trong trận tuyến chống lại chế độ phong kiến. 3. Kỹ năng - Kĩ năng phân tích, đánh giá sự kiện về sự ra đời của chủ ch ủ nghĩa t ư b ản, l ập bảng thống kê cuộc đấu tranh cải cách tôn giáo, chiến tranh nông dân Đức. - Kĩ năng khai thác lược đồ "Những cuộc phát kiến địa lí", khai thác tranh ảnh về những thành tựu hội họa của văn hóa phục hưng . II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC - Lược đồ "Những cuộc phát kiến địa lí", bản đồ chính trị châu Âu. - Tranh ảnh về phong trào văn hóa phục hưng. - Sưu tầm tranh ảnh một số nhà thám hiểm. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi kiểm tra ở tiết 1 Câu hỏi 1: Thể nào là lãnh địa? Đời sống kinh tế và chính trị trong các lãnh địa như thế nào? Câu hỏi 2: Nguyên nhân và vai trò của các thành thị trung đại? 2. Dẫn dắt vào bài mới Một trong những thành tựu quan trọng của loài người ở thế kỉ XV là tiến hành các cuộc phát kiến địa lí phát hiện ra châu Mĩ và đi vòng quanh th ế gi ới, đã đem lại nguồn của cải lớn về châu Âu, trên cơ sở đó đã dẫn đ ến quá trình tích lũy t ư bản ban đầu và quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa qua đó được hình thành cùng với hai giai cấp mới: tư sản và vô sản ra đời. Để hiểu các nguyên nhân nào d ẫn đến các cuộc phát kiến địa lí? Các cuộc phát kiến địa lí đó di ễn ra nh ư th ế nào? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào
văn hóa phục hưng? Nguyên nhân, diễn biến cải cách tôn giáo và chi ến tranh nông dân?Chúng ta vào tìm hiểu bài học hôm nay để trả lời các câu hỏi nêu trên. 3. Nội dung bài mới Những kiến thức HS cần nắm Các hoạt động của thầy và trò vững Hoạt động 1: Làm việc cá nhân 1. Những cuộc phát kiến địa lý - GV nêu câu hỏi tại sao sang thế kỉ XV con người có thể tiến hành các cuộc phát kiến địa lí? - HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS khác có thể bổ sung cho bạn. - GV nhận xét và. Đồng thời nhấn - Nguyên nhân phát kiến địa lý: mạnh trong các nguyên nhân trên thì + Sản xuất phát triển dẫn đến nhu sự tiến bộ khoa học kĩ thuật là quan cầu về hương liệu, vàng bạc thị trọng nhất, vì chính nhờ đó mà con trường cao. người cso những con tàu lớn chở + Con đường giao lưu buôn bán qua được nhiều người và lương thực, Tây Á và Địa Trung Hải bị người Ả thực phẩm, nước uống cho những Rập độc chiếm. chuyến đi dài ngày. + Khoa học - kỹ thuật có những - GV trình bày rõ thêm: Các nhà hàng bước tiến quan trọng như kỹ thuật hải có hiểu biết nhiều về đại mới trong đóng tàu xa bàn, hải đồ... dương, có quan niệm đúng về hình dạnh Trái đất, đã vẽ được hải đồ ghi rõ các vùng đất, các hòn đảo có dân cư. Máy móc thiên văn, la bàn được sử dụng trong việc định hướng đại dương bao la. Kĩ thuật đóng tàu có nhiều tiến bộ, người ta đã đóng được những tàu có bánh lái và hệ thống buồm lớn như tàu Ca-ra-ven. Hoạt động 2: Làm việc cả lớp và cá nhân - GV trình bày: Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha là những nước tiên phong trong các cuộc thám hiểm địa lí, khám phá ra những miền đất mới. - Tiếp đó GV treo lược đồ trên bảng yêu cầu HS dựa vào nội dung SGK
trình bày nội dung các cuộc phát kiến địa lí. HS khác có thể bổ sung. - GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: + Năm 1498, B. Đi-a-xơ là hiệp sĩ "Hoàng gia" đã đi vòng cực Nam của - Các cuộc phát kiến địa lý lớn: lục địa Phi, đặt tên là mũi Hảo + Năm 1498 B.Đi-a-xơ đã đi vòng Vọng. cực Nam của lục địa Phi, đặt tên + Ngày 8 - 7 - 1497, vai trò-xcô đơ mủi Hảo Vọng. Ga-ma rời cảng Li-xbon đi sang + Va-xcô đơ Ga-ma đã đến được Ca- phương Đông; tháng 5 - 1498, đã đến li cut Ấn Độ (5- 1498). được Ca-li-cut Ấn Độ, khi về ông được phong phó vương Ấn Độ. + Tháng 8 - 1492, C. Cô-lôm-bô đã dẫn đầu đoàn thủy thủ về hướng + Tháng 8-1492 C.Cô-lôm-bô đến Tây, sau 3 tháng ông đến được Cu Ba được Cu Ba và một số đảo vùng và một số đảo Ăng ti nhưng ông Ăngti. Ông là người đầu tiên phát tưởng lầm đó là Ấn Độ. Tuy nhiên hiện ra châu Mĩ. khẳng định C. Cô-lôm-bô là người + Ma-gien-lan là người đã thực hiện đầu tiên phát hiện ra châu Mĩ. chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế + Ma-gien-lan (1480 - 1521) là giới bằng đường biển (1519 - 1521). nguyên nhân đã thực hiện chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển từ năm 1519 - 1521. Đoàn của Ma-gien-lan đi vòng qua điểm cực Nam của Nam Mĩ, tiến vào đại dương mênh mông (ông đặt tên là Thái Bình Dương). Tại Phi-líp-pin, ông bị thiệt mạng do giao tranh với thổ dân. Cuối cùng, đoàn thám hiểm chỉ còn 1 thuyền và 18 thủy thủ khi về đến Tây Ban Nha. Hệ quả của phát kiến địa lý: Hoạt động 3: Làm việc theo nhóm + Đem lại hiểu biết mới về trái đất, - GV nêu câu hỏi: Hệ quả của các về những con đường mới, dân tộc cuộc phát kiến địa lí? mới. Thị trường thế giới được mở - HS đọc SGK thảo luận, cử đại rộng. diện nhóm trình bày. HS khác bổ + Thúc đẩy nhanh sự tan rã của quan sung. hệ phong kiến và sự ra đời của chủ - GV nhận xét và chốt ý. nghĩa tư bản. + Nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ.
2. Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở tây Âu Hoạt động 1: Làm việc cá nhân - GV nêu câu hỏi: Số vốn ban đầu mà quí tộc và thương nhân tích lũy do đâu mà có? - HS dựa vào kiến thức đã học ở bài trước, SGK trả lời câu hỏi. HS khác có thể bổ sung cho bạn. - GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: - Nguyên nhân: - Sau các cuộc phát kiến địa lí, kinh + Kinh tế châu Âu phát triển nhanh. tế châu Âu phát triển nhanh.Tầng Tầng lớp quí tộc, thương nhân tây lớp quí tộc, thương Tây Âu ra sức Âu ra sức cướp bóc của cải, tài cướp bóc cảu cải, tài nguyên vàng nguyên vàng bạc của các nước châu bạc của các nước châu Mĩ, châu Phi Mĩ, châu Phi và châu Á. và châu Á. Giai cấp tư sản tích lũy + Giai cấp tư sản còn cướp đoạt được số vốn ban đầu bằng sự cướp ruộng đất của nông dân biến thành bóc thự dân. các đồn điền. - GV nhấn mạnh thêm: Giai cấp tư sản thậm chí còn dùng bạo lực để tước đoạt ruộng đất của nông dân. Chẳng hạn ở Anh có phong trào "Rào đất cướp ruộng", hàng vạn gia đình nông dân mất đất, đi lang thanh buộc phải làm thuê trong các xí nghiệp của giai cấp tư sản. Ngay ở thành thị, thợ thủ công cũng bị tước đoạt tư liệu sản xuất, trở thành người đi làm thuê. Hoạt động 2: Làm việc theo nhóm - GV chia HS thành các nhóm và giao nhiệm vụ cho các nhóm cụ thể như sau: Nhóm 1: biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong công nghiệp ? Nhóm 2: biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong nông nghiệp? Nhóm 3: biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong thương
nghiệp? Nhóm 4: Nêu những biến đổi giai - Biểu hiện nảy sinh CNTB: cấp trong xã hội Tây Âu ? - HS đọc SGK thảo luận theo nhóm và cử đại diện lên trình bày kết quả; + Trong thủ công nghiệp, các công HS khác có thể bổ sung. trường thủ công mọc lên thay thế - Cuối cùng GV nhận xét bổ sung và phường hội hình thành quan hệ chủ chốt ý: với thợ. + Trong thủ công nghiệp, các công trường thủ công mọc lên thay thế phường hội. Quy mô của các xưởng thủ công lên tới hơn 100 người. Nhờ áp dụng kĩ thuật mới vào qui trình sản xuất mà năng suất lao động tăng, + Ở trong nông nghiệp, các đồn điền giá hạ. Chủ xưởng bóc lột nguyên trang trại được hình thành, người lao nhân lao động làm thuê, quan hệ của động biến thành công nhân nông họ là quan hệ của chủ với thợ. Quan nghiệp. hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành. +Ở nông thôn, các đồn điền trang + Trong thương nghiệp, các công ty trại được hình thành, nphường lao thương mại lớn thay thế cho các động biến thành công nhân nông thương hội. nghiệp theo chế độ làm công ăn - Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các lương. Chủ ruộng đất trở thành tư giai cấp mới được hình thành - giai sản nông thôn hay là quí tộc mới. cấp tư sản và giai cấp công nhân. + Trong thương nghiệp, quan hệ sản xuất tư bản cũng xâm nhập vào với 3. Văn hóa phục hưng việc ra đời các công ty thương mại lớn thay thế cho các thương hội. + Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các giai cấp mới được hình thành - giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. - Nguyên nhân: Hoạt động 1: Cá nhân + Giai cấp tư sản có thế lực về kinh - GV nêu câu hỏi: nguyên nhân đẫn tế, song chưa có địa vị về xã hội đến phong trào văn hóa phục hưng? tương ứng. - HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS + Những quan điểm lỗi thời của xã khác có thể bổ sung. hội phong kiến kìm hãm sự phát - Cuối cùng, GV nhận xét và chốt ý: triển của giai cấp tư sản. Giai cấp tư sản có thế lực về kinh - Phong trào Văn hóa Phục hưng khôi tế, song chưa có địa vị xã hội tương phục tinh hoa văn hóa sáng lạng cổ
ứng. Mặt khác giai cấp tư sản đã đại Hy Lạp, Rô-ma, xây dựng một đứng lên đấu tranh chống lại Ki-tô nền văn hóa mới đề cao giá trị chân với những quan điểm lỗi thời của xã chính của con người, đòi quyền tự hội phong kiến. do cá nhân, coi trọng khoa học kỹ - Tiếp đó GV trình bày: giai cấp tư thuật. sản, một mặt muốn khôi phục tinh - Có những tiến bộ về khoa học kỹ hoa văn hóa xán lạn cảu quốc gia cổ thuật, sự phát triển về văn học hội đâị HyLạp - Rô-ma, mặt khác cũng họa. góp phần xây dựng một nền văn hóa mới, đề cao giá trị chân chính của con người , đòi quyền tự do cá nhân, coi trọng khoa học kĩ thuật - nền văn hóa đó gọi là Văn hóa phục hưng. Hoạt động 2: Cá nhân - GV nêu câu hỏi: Nêu những thành - Ý nghĩa: tựu của văn hóa phục hưng? + Lên án giáo hội Ki-tô, tấn công vào - HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. trật tự phong kiến, đề cao tự do, xây - GV bổ sung và chốt ý: Thời đại văn dựng thế giới quan tiến bộ. hóa phục hưng có những tiến bộ + Đây là cuộc đấu tranh của giai cấp vượt bậc của khoa học kĩ thuật, văn tư sản chống lại chế độ phong kiến học nghệ thuật và hội họa với các trên mặt trận văn hóa tư tưởng. nhà khoa học, nhà văn, thơ, họa sĩ và những tác phẩm tiêu biểu: Ra-bơ-le vừa là nhà văn vừa là nhà y học; Đê- các-tơ vừa là nhà toán học xuất sắc vừa là nhà triết học; Lê-ô-na-đơ Vanh xi vừa là họa sĩ thiên tài vừa là kĩ sư nổi tiếng; Sếch-xpia là nhà soạn kịch vĩ đại... Tiếp đó, GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết ý nghĩa của phong trào văn hóa phục hưng? HS đọc SGK trả lời câu hỏi. - GV nhận xét và chốt ý: Đồng thời nhấn mạnh thực chất của phong trào văn hóa phục hưng là cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến trên mặt trận văn hóa tư 4. Cải cách tôn giáo và chiến tranh tưởng. nông dân - GV giới thiệu cho HS bức tranh a) Cải cách tôn giáo
hình 26 trong SGK "Bức họa La Giô- - Nguyên nhân: Sự phản động, ngăn công của Lê-ô-na-đơ Vanh xi". cản hoạt động của Giáo hội đối với Hoạt động 1: Làm việc cá nhân giai cấp tư sản đã dẫn đến sự bùng - GV nêu câu hỏi: nguyên nhân dẫn nổ của phong trào cải cách tôn giáo. đến cải cách tôn giáo? - Nét chính về phong trào: diễn ra - HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi. khắp các nước Tây Âu. Đi đầu là - GV nhận xét bổ sung và chốt ý: Đức, Thụy Sĩ, sau đó Bỉ, Hà Lan, Chính sự phản động, ngăn cản hoạt Anh. Nổi tiếng nhất là cuộc cải cách động của Giáo hội với giai cấp tư của Lu-thơ ở Đức và của Can-vanh sản đã dẫn đến sự bùng nổ của tại Thụy Sĩ. phong trào cải cách tôn giáo. - Đặc điểm: - GV trình bày và phân tích kết hợp + Không thủ tiêu tôn giáo, dùng với việc chỉ trên bản đồ châu Âu về những biện pháp ôn hòa để quay về địa điểm các nước diễn ra phong trào giáo lý Ki-tô nguyên thủy. cải cách tôn giáo: Phong trào cải + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo hội, cách tôn giáo diễn ra khắp các nước Giáo hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục và Tây Âu. Đi đầu là Đức, Thụy Sĩ sau nghi lễ phiền toái. đó Bỉ, Hà Lan, Anh. Nổi tiếng nhất - Ý nghĩa: là cuộc cải cách của Lu-Thơ (1483 - + Là cuộc đấu tranh công khai đầu 1546) ở Đức và của Can-vanh. tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng - GV kết hợp với việc giới thiệu của giai cấp tư sản chống lại chế độ tranh ảnh về hai nhà cải cách tôn phong kiến. giáo Lu-thơ và Can-vanh. + Cổ vũ và mở đường cho nền văn - GV nêu câu hỏi: Đặc điểm của cải hóa châu Âu phát triển cao hơn. cách tôn giáo? b. Chiến tranh nông dân Đức - HS đọc SGK trả lời câu hỏi. HS - Nguyên nhân: khác bổ sung cho bạn. + Chế độ phong kiến bảo thủ cản - GV nhận xét và chốt ý: trở sự vươn lên của giai cấp tư sản. + Không muốn thủ tiêu tôn giáo, + Nông dân bị áp bức bóc lột nặng dùng những biện pháp ôn hòa để nề, do tiếp thu tư tưởng cải cách quay về giáo lí Ki-tô nguyên thủy. tôn giáo. + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo hội, - Diễn biến: Giáo hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục và + Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu tranh nghi lễ phiền toái. đã có tính chất quyết liệt, mở đầu Gv nhấn mạnh: Cải cách được nhân cho cuộc chiến tranh nông dân thực dân ủng hộ, nhưng Giáo hội lại phản sự. Lãnh tụ kiệt xuất của phong trào ứng mạnh mẽ, dẫn đến sự phân hóa là Tô-mát Muy-xe. trong xã hội Tây Âu thành hai phe: Tân giáo và Cựu giáo (Ki-tô giáo). Hoạt động 2: Làm việc cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Ý nghĩa của cải + Phong trào nông dân đã giành thắng cách tôn giáo và Văn hóa Phục hưng? lợi bước đầu, đã đi đến đòi thủ tiêu - HS dựa vào vốn hiểu biết của mình chế độ phong kiến. qua nội dung đã học và SGK trả lời. - GV nhận xét,bổ sung và chốt ý: + Là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến. + Cổ vũ và mở đường cho nền văn hóa châu Âu phát triển cao hơn. Hoạt động 1: Làm việc cá nhân - GV nêu câu hỏi:Tại sao lại diễn ra cuộc chiến tranh nông dân Đức: - Ý nghĩa: - HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi. + Là một sự kiện lịch sử lớn lao, có - GV trình bày và phân tích: Sau cải biểu hiện tinh thần đấu tranh quyết cách tôn giáo nền kinh tế Đức thấp liệt và khí phách anh hùng của nông kém, chậm phát triển trong cả nông dân Đức đấu tranh chống lại giáo nghiệp, công nghiệp và thương hội phong kiến. nghiệp, chế độ phong kiến bảo thủ + Báo hiệu sự khủng hoảng suy cản trở sự vươn lên của giai cấp tư vong của chế độ phong kiến. sản. Nông dân bị áp bức bóc lột nặng nề, do tiếp thu tư tưởng cải cách tôn giáo. - Tiếp theo GV trình bày và phân tích: + Từ mùa xuân 1524, cuộc đấu tranh đã có tính chất quyết liệt, mở đầu cho cuộc chiến tranh nông dân thức sự. Lãnh tụ kiệt xuất của phong trào là tô-mát Muy-xe. - GV khai thác ảnh Tô-mát Muy-xe kết hợp với việc giới thiệu về tiểu sử và những đóng góp của ông. Phong trào nông dân đã giành thắng lợi bước đầu, đã đi đến đòi thủ tiêu chế độ phong kiến. trước sự phát triển của phong trào, giới quí tộc phong kiến và tăng lữ Đức đã dụng
mọi thủ đoạn, dốc mọi lực lượng đàn áp. Phong trào nông dân bị thất bại. Hoạt động 2: Cá nhân - GV nêu câu hỏi: Nêu ý nghĩa của chiến tranh nông dân Đức? - HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. - GV nhận xét,bổ sung và chốt ý: Là một sự kiện lịch sử lớn lao, có biểu hiện tinh thần đấu tranh quyết liệt và khí phách anh hùng của nông dân Đức đấu tranh chống lại giáo hội phong kiến. Nó cũng báo hiệu sự khủng hoảng suy vong của chế độ phong kiến.