Giáo án Lịch Sử lớp 10: TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI

Chia sẻ: Abcdef_32 Abcdef_32 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

197
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần: 1. Kiến thức -Nắm được nguyên nhân, và các cuộc phát kiến địa lí. -Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích luỹ vốn ban đầu? giải thích được tại sao chủ nghĩa tư bản lại nảy sinh ở châu Âu, nắm được những biểu hiện sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở châu Âu. -Nắm được nguyên nhân, thành tựu của văn hoá phục hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân. 2. Tư tưởng, tình cảm Giúp các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch Sử lớp 10: TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI

TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI MỤC TIÊU BÀI HỌC I. Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần: 1. Kiến thức -Nắm được nguyên nhân, và các cuộc phát kiến địa lí. -Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích luỹ vốn ban đầu? giải thích được tại sao chủ nghĩa tư bản lại nảy sinh ở châu Âu, nắm được những biểu hiện sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản ở châu Âu. -Nắm được nguyên nhân, thành tựu của văn hoá phục hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân. 2. Tư tưởng, tình cảm Giúp các em thấy được công lao của các nhà phát kiến địa lí, trân trọng những giá trị văn hoá của nhân loại thời kì phực hưng để lại; và tinh thần đấu tranh của nhân dân lao động trong trận tuyến chống lại chế độ phong kiến . 3.Kĩ năng -Kĩ năng phân tích, đánh giá sự kiện về sự ra đời của chủ nghĩa tư bản, lập bản thống kê cuộc đấu tranh Cải cách tôn giáo, chiến tranh nông dân Đức. -Kĩ năng khai thác lược đồ “ Những cuộc phát kiến địa lí”, khai thác tranh ảnh về những thành tựu hội hoạ của Văn hoá phục hưng. II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC -Lược đồ “ Những cuộc phát kiến địa lí”, Bản đồ chính trị châu Âu. -Tranh ảnh về phong trào Văn hoá phục hưng. -Sư tầm tranh ảnh một số nhà thám hiểm. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi 1: Thế nào là lãnh địa? Đời sống kinh tế và chính trị trong các lãnh địa như thế nào? Câu hỏi 2: Nguyên nhân và vai trò của các thành thị trung đại? 2. Dẫn dắt vào bài mới Một trong những thành tựu quan trọng của loài người ở thế kỉ XV là tiến hành các cuộc phát kiến địa lí phát hiện ra châu Mĩ và đi vòng quanh thế giới, đã đem lại nguồn của cải lớn về châu Âu,
trên cơ sở đó đã dẫn đến quá trình tích luỹ tư bản ban đầu và quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa qua đó được hình thành cùng với đó hai giai cấp mới –tư sản và vô sản ra đời. Để hiểu tìm hiểu Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí? Các cuộc phát kiến địa lí đó diễn ra như thế nào? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào văn hoá phục hưng? Nguyên nhân, diễn biến cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân? chúng ta vào tìm hiểu bài học hôm nay để trả lời các câu hỏi nêu trên. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp Hoạt động của thày và trò Nội dung kiến thức học sinh cần nắm vững Hoạt động 1: Làm việc cá nhân 1. Những cuộc phát kiến địa lí -GV nêu câu hỏi: Tại sao sang thế kỉ XV con người có thể tiến hành các cuộc phát kiến địa lí ? -HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS khác có thể bổ sung cho bạn. -GV nhận xét và chốt ý. Đồng thời -Nguyên nhân phát kiến địa lí: nhấn mạnh trong các nguyên nhân + Sản xuất phát triển dẫn đến trên thì sự tiến bộ và khoa học kĩ nhu cầu về hương liệu, vàng thuật là quan trọng nhất, vì chính bạc, thị trường cao. nhờ có đó mà con người có những +Con đường giao lưu buôn con tàu lớn chở được nhiều người qua Tây á và Địa Trung Hải bị và lương thực thực phẩm nước người ả Rập độc chiếm. uống cho những chuyến đi dài + Khoa học –kĩ thuật có những bước tiến quan trọng ngày. như kĩ thuật mới trong đóng -GV trình bày rõ thêm: Các nhà hàng hải có hiểu biết nhiều về đại tàu, sa bàn, hải đồ... dương, có quan niệm đúng về hình dạng Trái đất, đã vẽ được hải đồ ghi rõ các vùng đất các hòn đảo có dân cư. Máy móc thiên văn, la bàn được sử dụng trong việc định hướng đại dương bao la. Kĩ thuật
đóng tàu có nhièu tiến bộ người ta đã đóng được những tầu có bánh lái và hệ thống buồm lớn như tàu Ca- ra-ven. Hoạt động 2: Làm việc cả lớp và cá nhân -GV trình bày: Bồ Đào Nha và Tây ban nha là những nước tiên phong trong các cuộc thám hiểm địa lí, khám phá ra những miền đất mới. -Tiếp đó, GV treo lược đồ trên - Các cuộc phát kiến địa lí lớn: bảng yêu cầu HS dựa vào nội dung + Năm 148, B. Đi-a-xơ đã đi SGK trình bày nội dung các cuộc vòng cực Nam của lục địa Phi, phát kiến địa lí . HS khác có thể bổ đặt tên mũi Hảo Vọng. + Va-xcô đơ Ga-ma đến đã sung . -GV nhận xét, bổ sung và chốt ý. đến được Ca-cut-ta ấn Độ (5- + Năm 148, B. Đi-a-xơ là hiệp sĩ “ 1498). Hoàng gia” đã đi vòng cực Nam của lục địa Phi, đặt tên là mũi Bão tố, sau gọi là mũi Hoả Vọng. + Tháng 8-1492, C.Cô-lôm-bô + Ngày 8-7-1497, Va-xcô đơ Ga- đến được Cu Ba và một số đảo ma rời cảng Li-xbon đi sang vùng Ăng ti là người đầu tiên phương Đông; tháng 5-1498, đã phát hiện ra châu Mĩ. đến được Ca-cut-ta ấn Độ, khi về + Ma-gien-lan là người đã ông được phong phó vương ấn Độ. thực hiện chuyến đầu tiên + Tháng 8-1492, C.Cô-lôm-bô đã vong quanh thế giới bằng dẫn đầu đoàn thủ thủ về hướng đường biển (1519-1521). Tây, sau 3 tháng ông đến được Cu Ba và một số đảo vùng Ăng ti nhưng ông tưởng lầm là ấn Độ. Tuy nhiên khẳn định C.Cô-lôm-bô là người đầu tiên phát hiện ra châu -Hệ quả của phát kiến địa lí: Mĩ. +Đem lại hiểu biết mới về Trái đất, về những con đường + Ma-gien-lan (1480-1521) là
người đã thực hiện chuyến đầu tiên mới, dân tộc mới. Thị trường vong quanh thế giới bằng đương thế giới được mở rộng. biển từ năm 1519-1521. Đoàn của + Thúc đẩy nhanh sự tan rã Ma- gien-lan đi vòng qua điểm cực của quan hệ phong kiến và sự Nam cua Nam Mĩ, tiến vào đại ra đời của hủ nghĩa tư bản. dương mênh mông (ông đặt tên là + Nảy sinh quá trình cướp bóc Thái Binh dương) tại Phi-líp-pin, thuộc địa và buôn bán nô lệ. ông bị thiết mạng do giao tranh với thổ dân. Cuối cùng, đoàn thám hiểm chỉ còn 1 thuyên và 18 thuỷ 2.Sự nảy sinh chủ nghĩa tư thủ khi về đến Tây Ban Nha. bản ở châu Âu Hoạt động 3: Làm việc theo nhóm -GV nêu câu hỏi: Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí? -HS đọc SGK thảo luận, cử đại diện nhóm trình bày. HS khác bổ sung. -GV nhận xét và chốt ý. -Nguyên nhân: Hoạt động 1: Làm việc cá nhân +Kinh tế châu Âu phát triển -GV nêu câu hỏi: Số vốn ban đầu nhanh. Tầng lớp quý tộc, mà quý tộc và thương nhân tích thương nhân Tây Âu ra sức luỹ do đâu mà có? cướp bóc của cải, tài nguyên - HS dựa vào kiến thức đã học ở vàng bạc của các nước châu bài trước, SGK trả lời câu hỏi. HS Mĩ, châu Phi và châu á. khác có thể bổ sung cho bạn. + Giai cấp tư sản còn tước -GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: đoạt ruộng đất của nông dân -Sau các cuộc phát kiến địa lí, kinh biến thành các đồn điền. tế châu Âu phát triển nhanh. Tầng lớp quý tộc, thương nhân Tây Âu ra sức cướp bóc của cải, tài nguyên vàng bạc của các nước châu Mĩ, châu Phi và châu á. Giai cấp tư sản tích luỹ được số vốn ban đầu bằng sự cướp bóc thực dân. -GV nhấn mạnh thêm, Giai cấp tư
sản thậm chí còn dung bạo lực để tước đoạt ruộng đất của nông dân. Chẳng hạn ở Anh có phong trào”Rào đất cướp ruộng”, hàng vạn gia đình nông dân mất đất, đi lang thang buộc phải làm thuê trong các xí nghiệp của giai cấp tư sản. Ngay ở thành thị, thợ thủ cộng cũng bị tước đoạt tư liệu sản xuất, trở thành người đi làm thuê. Hoạt động 2: Làm việc theo nhóm -GV chia HS thành các nhóm và giao nhiệm vụ cho các nhóm cụ thể như sau: -Biểu hiện nảy sinh CNTB: Nhóm 1: Biểu hiện của sự nảy sinh + Trong thủ công nghiệp, các chủ nghĩa tư bản trong thủ công công trường thủ công mọc lên nghiệp ? thay thế phường hội, hình Nhóm 2: Biểu hiện của sự nảy sinh thành quan hệ chủ với thợ. chủ nghĩa tư bản trong nông nghiệp? Nhóm 3: Biểu hiện của sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản trong thương nghiệp. Nhóm 4: Nêu những biến đổi giai cấp trong xã hội Tây Âu? -HS đọc SGK thảo luận theo nhóm +Ở trong nông nghiệp, các và cử đại diện trình bày kết quả; đồn điền trang trại được hình HS khác có thể bổ sung. thành, người lao động biến -Cuối cùng GV nhận xét bổ sung thành công nhân nông nghiệp. và chốt ý: + Trong thủ công nghiệp, các công + Trong thương nghiệp, các trường thủ công mọc lên thay thế công ty thương mại lớn thay phường hội. Quy mô của các thế cho các thương hội. xưởng thủ công lên tới hơn 100 - Xã hội Tây Âu có sự biến người . Nhờ áp dụng kĩ thuật mới đổi, các giai cấp mới được
vào quy trình sản xuất mà năng hình thành –giai cấp tư sản và suất lao động tăng, khối lượng sản giai cấp công nhân. phẩm tăng, giá hạ. Chủ xưởng bóc lột người lao động làm thuê quan 3. Văn hoá Phục hưng hệ của họ là quan hệ của chủ với thợ. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa được hình thành. + ở nông thôn, các đồn điền trang -Nguyên nhân: trại được hình thành, người lao + Giai cấp tư sản có thế lực về động biến thành công nhân nông kinh tế, song chưa có địa vị về nghiệp theo chế độ làm công ăn xã hội tương ứng. lương. Chủ ruộng đất trở thành tư +Những quan điểm lỗi thời sản nông thôn hay là quí tốc mới. của xã hội phong kiến kìm + Trong thương nghiệp, quan hệ tư hãm sự phát triển của giai cấp bản cung xâm nhập vào với việc ra tư sản. đời các công ty thương mại lớn thay thế cho các thương hội. -Phong trào Văn hoá phục + Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, hưng khôi phục tinh hoa văn các giai cấp mới được hình thành – hoá xán lạn cổ đại HiLạp-Rô- giai cấp tư sản và giai cấp công ma, xây dựng một nền văn hoá mới, đề cao giá trị chân nhân. Hoạt động 1: Cá nhân chính của con người, đòi -GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn quyền tự do các nhân, coi đến phong trào văn hoá phục hưng trọng khoa học kĩ thuật -HS đọc SGK trả lời câu hỏi, HS khác có thể bổ sung . -Cuối cùng, GV nhận xét và chốt ý: Giai cấp tư sản có thế lực về kinh tế, song chưa có địa vị về xã hội tương ứng. Mặt khác giai cấp tư sản đã đứng lên đấu tranh chống lại Ki-tô với những quan điểm lỗi thời của xã hội phong kiến. -Tiếp đó GV trình bày: Giai cấp tư - Có những tiến bộ về khoa sản, một mặt muốn khôi phục tinh học-kĩ thuật, sự phát triển về
hoa văn hoá xán lạn của quốc gia văn học, hội hoạ. cổ đại HiLạp-Rô-ma, mặt khác cung góp phần xây dựng một nền văn hoá mới, đề cao giá trị chân -Ý nghĩa: chính của con người, đòi quyền tự + Lên án giáo hội Ki-tô, tấn do các nhân, coi trong khoa học kĩ công vào trật tự phong kiến, thuật- nền văn hoá đó gọi là Văn đề cao tự do, xây dựng thế hoá phục hưng. giới quan tiến bộ. +Đây là cuộc đấu tranh của Hoạt động 2: Cá nhân giai cấp tư sản chống lại chế -GV nêu câu hỏi: Nêu những thành độ phong kiến trên mặt trận tựu của Văn hoá phục hưng? văn hoá tư tưởng. -HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. -GV bổ sung và chốt ý: Thời đại Văn hoá phục hưng có những tiến bộ vượt bậc của khoa học kĩ thuật, văn học nghệ thuật và hội hoạ với các nhà khoa học, nhà văn, thơ, hoạ 4. Cải cách tôn giáo và sĩ và những tác phẩm tiêu biểu: chiến tranh nông dân Ra-bơ-le vừa là nhà văn vừa là nhà a) Cải cách tôn giáo y học; Đê-các-tơ vừa là toán học xuất sắc vừa là nhà triết hoc; Lê-ô- na-đơ Vanh xi vừa là hoạ sĩ thiên -Nguyên nhân: Sự phản động, tài vừa là kĩ sư nổi tiếng, Sếch-xpia ngăn cản hoạt động của Giáo là nhà soạn kịch vĩ đại... hội đối với giai cấp tư sản đã Tiếp đó, GV nêu câu hỏi: Hãy cho dẫn đến sự bùng nổ của phong biết ý nghĩa của phong trào văn hoá trào cải cách tôn giáo. phục hưng? HS đọc SGK trả lời câu hỏi. -Nét chính về phong trào: diễn -GV nhận xét và chốt ý. Đồng thời ra khắp các nước Tây Âu. Đi nhấn mạnh thực chất của phong đầu là Đức, Thuỵ Sĩ sau đó trào văn hoá phục hưng là cuộc đấu Bỉ, Hà Lan, Anh. Nổi tiếng tranh của giai cấp tư sản chống lại nhất là cuộc cải cách của Lu- chế độ phong kiến trên mặt trận thơ ở Đức và của Cam-vanh văn hoá tư tưởng. tại Thuỵ Sĩ.
-GV giới thiệu cho HS bức tranh hình 26 trong SGK “ bức hoạ La Giô-công của Lê-ô-na-đơ Vanh xi” Hoạt động 1: Làm việc cá nhân -Đặc điểm: -GV nêu câu hỏi: Nguyên nhân dẫn + Không thủ tiêu tôn giáo, đến cải cách tôn giáo? dùng những biện pháp ôn hoà -HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi. để quay về giáo lí KI-tô -GV nhận xét bổ sung và chốt ý: nguyên thuỷ. Chính sự phản động, ngăn cản hoạt + Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo động của Giáo hội đối với giai cấp hội, Giáo hoàng, đòi bãi bỏ tư sản đã dẫn đến sự bùng nổ của các thủ tục và nghi lễ phiền phong trào cải cách tôn giáo. toái. -GV trình bày và phân tích kết hợp với việc chỉ trên bản đồ châu Âu về địa điểm các nước nước diễn ra phong trào cải cách tôn giáo: Phong trào Cải cách tôn giáo diễn ra khắp các nước Tây Âu. Đi đầu là -Ý nghĩa: Đức, Thuỵ Sĩ sau đó Bỉ, Hà Lan, + Là cuộc đấu tranh công khai Anh. Nổi tiếng nhất là cuộc cải đầu tiên trên lĩnh vực văn hoá cách của Lu-thơ (1483-1546) ở tư tưởng của giai cấp tư sản Đức và của Cam-vanh (1509- chống lại chế độ phong kiến. 1564.) người Pháp tại Thuỵ Sĩ. + Cổ vũ và mở đường cho nền -GV kết hợp với việc giới thiệu văn hoá châu Âu phát triển tranh ảnh về hai nhà cải cách tôn cao hơn. giáo Lu-thơ và Cam-vanh. -GV nêu câu hỏi: Đặc điểm của cải cách tôn giáo ? -HS đọc SGK trả lời câu hỏi. HS khác bổ sung cho bạn. -GV nhận xét và chốt ý: + Không muốn thủ tiêu tôn giáo, dùng những biện pháp ôn hoà để quay về giáo lí KI-tô nguyên thuỷ.
+ Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo hội, b)Chiến tranh nông dân Đức Giáo hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục và nghi lễ phiền toái. Gv nhấn mạnh , Cải cách được nhân dân ủng hộ, nhưng Giáo hội lại phản ứng mạnh mẽ, dẫn đến sự -Nguyên nhân: phân hoá trong xã hội Tây Âu + Chế độ phong kiến bảo thủ thành hai phe: Tân giáo và Cựu càn trở sự vươn lên của giai cấp tư sản. giáo (Ki-tô giáo) Hoạt động 2: Làm việc cá nhân + ông dân bị áp bứcbóc lột -GV Nêu câu hỏi: ý nghĩa của cải nặng nề, do tiếp thu tư tưởng cách Tôn giáo và Văn hoá phục cải cách tôn giáo. hưng? -HS dựa vào vốn hiểu biết của mình qua qua nội dung đã học và SGk trả lời. -Diễn biến: -GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: + Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu + Là cuộc đấu tranh công khai đầu tranh đã có tính chất quyết tiên trên lĩnh vực văn hoá tư tưởng liệt, mở đầu cho cuộc chiến của giai cấp tư sản chống lại chế độ tranh nông dân thực sự . Lãnh phong kiến. tụ kiệt xuất của phong trào là + Cổ vũ và mở đường cho nền văn Tô-mát Muy-xe. hoá châu Âu phát triển cao hơn. +Phong trào nông dân đã Họat động 1: Làm việc cá nhân giành thắng lợi bước đầu, đã -GV nêu câu hỏi: Tại sao lại diễn ra đi đến đòi thủ tiêu chế độ cuộc chiến tranh nông dân Đức? phong kiến. -HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi. -GV trình bày và phân tích: Sau cải cách tôn giáo nền kinh tế Đức thấp kém, trậm phát triển trong cả nông nghiệp, công nghiệp và thương nghiệp, chế độ phong kiến bảo thủ càn trở sự vươn lên của giai cấp tư sản.
Nông dân bị áp bứcbóc lột nặng -Ý nghĩa: nề, do tiếp thu tư tưởng cải cách +Là một sự kiện lịch sử lớn lao, nó biểu hiện tinh thần đấu tôn giáo. -Tiếp theo GV trình bày và phân tranh quyết liệt và khí phách anh hùng của nông dân Đức tích: + Từ mùa xuân 1524 cuộc đấu đấu tranh chống lại giáo hội tranh đã có tính chất quyết liệt, mở phong kiến. đầu cho cuộc chiến tranh nông dân +Báo hiệu sự khủng hoảng thực sự. Lãnh tụ kiệt xuất của suy vong của chế độ phong kiến. phong trào là Tô-mát Muy-xe. -GV khái thác ảnh Tô-mát Muy-xe kết hợp với việc giới thiệu về tiểu sử và những đóng góp của ông. Phong trào nông dân đã giành thắng lợi bước đầu, đã đi đến đòi thủ tiêu chế độ phong kiến. Trước sự phát triển của phong trào, giới quí tộc phong kiến và tăng lữ Đức đã dùng mọi thủ đoạn, dốc mọi lực lượng đàn áp. Phong trào nông dân bị thất bại. Hoạt động 2: Cá nhân -GV nêu câu hỏi: Nêu ý nghĩa của chiến tranh nông dân Đức? -HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. -GV nhận xét, bổ sung và chốt ý: Là một sự kiện lịch sử lớn lao, nó biểu hiện tinh thần đấu tranh quyết liệt và khí phách anh hùng của nông dân Đức đấu tranh chống lại giáo hội phong kiến. Nó cũng báo hiệu sự khủng hoảng suy vong của chế độ phong kiến. 4.Sơ kết bài học
Kiểm tra nhận thức của học sinh đối với bài học thông qua các câu hỏi ở đàu giờ học: Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát kiến địa lí? Các cuộc phát kiến địa lí đó diễn ra như thế nào? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí ra sao? Nguyên nhân, nội dung phong trào văn hoá phục hưng? Nguyên nhân, diễn biến cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân? 5. Dặn dò, bài tập về nhà -Dặn dò: +Học bài cũ +Trả lời các câu hỏi trong SGK. -Bài tập: Lập bảng thống kê về phong trào Văn hoá phục hưng, cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân Đức theo nội dung sau: Diễn biến Người Kết quả, Tên phong trào Nguyên lãnh đạo ý nghĩa nhân chính Văn hoá phục hưng Cải cách tôn giáo Chiến tranh nông dân Đức