Giáo án Lịch sử lớp 7: Phần 1 - Khái quát lịch sử thế giới trung đại

Chia sẻ: Đặng Thị Kiên | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:142

Thêm vào BST

Báo xấu

235
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 1 "Khái quát lịch sử thế giới trung đại" của giáo án Lịch sử lớp 7 để nắm bắt được mục đích, yêu cầu, hoạt động dạy và học của sự hình thành và phát triển của thời hậu kì trung đại ở Châu Âu, xã hội phong kiến Châu Âu, cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống phong kiến. Hy vọng nội dung giáo án là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch sử lớp 7: Phần 1 - Khái quát lịch sử thế giới trung đại

Ngày soạn: / / 2015 Ngày dạy: 7A / / 2015 7B / / 2015 PHẦN I: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRUNG ĐẠI Tiết 1 Bài 1 SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN CHÂU ÂU (Thời sơ trung kỳ trung đại) 1. Mục tiêu. 1.1. Kiến thức. Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Châu Âu. Khái niệm lãnh địa phong kiến và đặc trưng của nền linh tế lãnh địa. Hiểu được thành thị trung đại xuất hiện như thế nào? kinh tế trong thành thị khác với kinh tế trong lãnh địa ra sao. 1.2. Kĩ năng. HS kĩ biết sử dụng bản đồ Châu Âu để xác định vị trí các quốc gia phong kiến. HS biết sử dụng kĩ năng so sánh đối chiếu. 1.3. Thái độ. Học sinh bồi dưỡng về sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến 2. Chuẩn bị: 2.1. Giáo viên. Bản đồ Châu Âu thời phong kiến. Một số tranh ảnh mô tả hoạt động trong thành thị trung đaị. Tư liệu về các lãnh địa phong kiến. Giáo án, SGK, tài liệu liên quan. 2.2. Học sinh. Vở soạn, vở ghi, sách bài tập, SGK 3. Phương Pháp: Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, kể chuyện, so sánh... Kĩ thuật động não, tia chớp... 4. Tiến trình lên lớp. 4.1. Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. GV kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 4.3. Bài mới: Lịch sử xã hội loài người đã phát triển liên tục qua nhiều giai đoạn. Học lịch sử lớp 6 chúng ta đã biết được sự phát triển của loài người trong thời kì cổ đại. Tiếp 1
theo là thời kì trung đại xã hội phong kiến. Nó được hình thành và phát triển như thế nào? để hiểu rõ quá trình đó chúng ta cùng nhau tìm hiểu nội dung bài. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hỏi đáp, mô tả. 1. Sự hình thành xã hội phong Kĩ thuật động não kiến ở Châu Âu. GV gọi HS đọc mục 1 GV giảng, chỉ lược đồ ( dựa vào SGV) ? Các tiểu vương quốc của người Giéc man được Cuối thế kỉ V, người Giéc man thành lập như thế nào? tiêu diệt các quốc gia cổ đại> các HS: Vào thế kỉ V, người Giéc man từ phương bắc tiểu vương quốc mới. tràn xuống tiêu diệt các quốc gia cổ địa và thành lập nên các tiểu vương quốc mới. ? Người Giéc man đã làm gì khi vào đế quốc Rô Người Giécman chiếm ruộng ma? đất Tạo nên những tầng lớp HS: Chia ruộng đất, phong tước vị cho nhau. mới: ? Tác động của những việc làm đó đến sự hình thành xã hội phong kiến ở Châu Âu ? HS: Bộ máy nhà nước chiếm hữu nô lệ bị sụp đổ, xuất hiện các từng lớp mới. ? Trong xã hội gồm những từng lớp nào? HS: Lãnh chúa, Nông nô. ? Lãnh chúa và nông nô được hình thành từ những từng lớp nào của xã hội cổ đại? + Tướng lĩnh, quý tộc được chia HS: Lãnh chúa: tướng lĩnh, quý tộc được chia ruộng đất, phong tước Lãnh chúa ruộng đất, phong tước + Nô lệ và nông dân công xã Nông nô: Nô lệ, nông dân công xã Nông nô. ? Quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô? Quan hệ SXPK hình thành HS: Phụ thuộc Hoạt động 2: Hỏi đáp, mô tả, kể chuyện. Kĩ thuật động não 2. Lãnh địa phong kiến GV: Gọi HS đọc mục 2 SGK ? Em hiểu thế nào "lãnh địa", "lãnh chúa", "nông nô"? HS: Lãnh địa: một vùng đất rộng lớn do quý tộc chiếm được. Lãnh chúa: Người đứng đầu lãnh địa Nông nô: ngưòi làm thuê cho lãnh chúa ? Em hãy mô tả, nhận xét về một lãnh địa phong 2
kiến ở H1 SGK? HS: Tường cao, hào sâu, đồ sộ, kiên cố có ruộng đất đồng cỏ, rừng núi, ao hồ, sông ngòi, nhà cửa, lâu đài. GV: Kể chuyện Một pháo đài bất khả xâm phạm dựa vào sách những mẩu chuyện lịch sử thế giới Đời sống trong lãnh địa: tập 1. + Lãnh chúa: xa hoa, sung sướng. ? Cho biết đời sống sinh hoạt trong lãnh địa như + Nông nô: đói ngèo, khổ cực thế nào? chống lãnh chúa HS: Lãnh chúa sống đầy đủ xa hoa. Nông nô khổ sở ngèo đói GV giải thích thêm dựa vào SGV Đặc điểm: Tự cung, tự cấp, GV: Đặc điểm chính của nền kinh tế trong lãnh địa? đóng kín. HS: Tự sản xuất và tiêu dùng không trao đổi bên ngoài ? Phân biệt sự khác nhau giữa xã hội cổ đại và xã hội phong kiến? HS: Xã hội cổ đại: Chủ nô và nô lệ như là công cụ biết nói Xã hội phong kiến: Lãnh chúa và nông nô nộp tô thuế 3. Sự xuất hiện các thành thị trung Hoạt động 3: Hỏi đáp, mô tả, phân tích đại. Kĩ thuật động não a. Nguyên nhân. ? Đặc điểm của thành thị là gì? HS: Giao lưu, buôn bán, đông dân. Cuối thế kỉ XI, do sản xuất phát ? Thành thị trung đại xuất hiện như thế nào? triển cần trao đổi thị trấn HS: thành phố ? Cư dân trong thành thị gồm những ai? họ làm gì? Hoạt động của thành thị: cư dân HS: Thị dân (thợ thủ công và thương nhân) lập các phường hội, thương hội. Sản xuất và buôn bán trao đổi hàng hoá b. Vai trò: Thúc đẩy sản xuất, làm XHPK ? Thành thị ra đời có ý nghĩa gì? phát triển HS: Thúc đẩy sản xuất và buôn bán phát triển, tác động mạnh mẽ tới sự phát triển của XHPK. ? Vì sao nói thành thị là hình ảnh tương phản với lãnh địa? HS: Lãnh địa: tự cung, tự cấp Thành thị : trao đổi, buôn bán GV: Yêu cầu HS mô tả lại cuộc sống ở thành thị qua bức tranh lâu đài, nhà thờ trung tâm kinh tế, 3
văn hoá HS: Sôi động, đông người, 4.4. Củng cố:Gv sử dụng kĩ thuật tia chớp ? Xã hội phong kiến ở Châu Âu được hình thành như thế nào? ? Em hãy nêu đặc điểm chính của nền kinh tế lãnh địa? ? Vì sao thành thị trung đại xuất hiện? Nền kinh tế trong thành thị trung đại có gì khác với nền kinh tế lãnh địa? 4.5. Hướng dẫn về nhà Học bài theo nội dung câu hỏi SGK Làm các bài tập 2, 3 (Tr 4 + 5) Tìm hiểu trước bài 2, trả lời các câu hỏi sau: ? Nguyên nhân của các cuộc phát kiến địa lý? Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lý? ? Quan hệ sản xuất TBCN ở Châu Âu được hình thành như thế nào 5. Rút kinh nghiệm:. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .................................... ============================ Ngày soạn: / / 2015 Ngày dạy: 7A / / 2015 7B / / 2015 Tiết 2 Bài 2 SỰ SUY VONG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VÀ SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở CHÂU ÂU 1. Mục tiêu. 1.1. Kiến thức. HS cần đạt Nguyên nhân và hệ quả của cá cuộc phát kiến địa lí. Quá trình hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa trong lòng xã hội phong kiến Châu Âu. 1.2. Kĩ năng. Rèn luyện các kĩ năng quan sát chỉ lược đồ Rèn luyện kĩ năng khai thác tranh ảnh lịc sử. 1.3. Thái độ. Giúp HS thấy được tính tất yếu, tính quy luật của quá trình phát triển từ xã hội phong kiến lên xã hội TBCN. 2. Chuẩn bị. 4
2.1. Giáo viên. Bản đồ thế giới Tranh ảnh về những nhà phát kiến địa lí. Tài liệu về các cuộc phát kiến địa lí Giáo án, SGK, tài liệu liên quan. 2.2. Học sinh. Học bài cũ. Vở soạn, vở ghi, vở bài tập, SGK 3. Phương pháp. Vấn đáp, nêu vấn đề, phân tích, trực quan, nhận xét, kể chuyện, thảo luận nhóm. Kĩ thuật động não, tia chớp... 4. Tiến trình lên lớp. 4.1.Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. ? Xã hội phong kiến Châu Âu được hình thành như thế nào? HS trình bày ở phần 1 SGK / 3 ? Vì sao thành thị trung đại xuất hiện? Nguyên nhân xuất hiện thành thị: Do nhu cầu sản xuất và trao đổi, buôn bán hàng hoá 4.3. Bài mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hỏi đáp 1. Những cuộc phát kiến lớn về địa lí. Kĩ thuật động não Gv gọi HS đọc mục 1 SGK ? Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc phát Nguyên nhân: do nhu cầu phát triển kiến lớn về địa lí? sản xuất. Tiến bộ về kĩ thuật hàng hải: HS: la bàn, hải đồ, kĩ thuật đóng tàu... ? Để có được điều này họ đã lam gì? Cho biết điều kiện để thực hiện các cuộc phát kiến địa lí? GV: cho HS quan sát H.3 tàu Caraven ( SGK tr6) thể hiện sự tiến bộ về kĩ thuật hàng hải lúc bấy giờ ? Theo em, sự ra đời của tàu Caraven nói lên kĩ thuật đóng tàu của người Châu Âu như thế nào? Nó có vai trò gì đối với việc khám phá ra các vùng đất mới? 5
HS: kĩ thuật hàng hải phát triển, tiên phong trong việc tìm ra những vùng đất mới. Các cuộc phát kiến: Va x cô đơ Ga ma, ? Kể tên các cuộc phát kiến địa lí mà em Cô lôm bô, Ma gien lan biết? GV:Yêu cầu một HS dựa vào lược đồ“ Những cuộc phát kiến địa lí’’ kết hợp với nội dung SGK để xác định trên bản đồ những địa danh mà các nhà phát kiến địa lí đã đi đến. Gọi HS khác nhận xét, bổ sung. Ý nghĩa: thúc đẩy thương nghiệp phát GV kết hợp giới thiệu H.4 Cô lôm bô và kết triển, đem lại nguồn lợi khổng lồ cho luận. giai cáp tư sản ? Các cuộc phát lớn địa lí có ý nghĩa gì? HS: Thảo luận ? Vì sao gọi là các cuộc phát kiến lớn về địa lí? HS: Vì tìm ra được những con đường biển mới, những vùng đất mới những dân tộc mới 2. Sự hình thành CNTB ở Châu Âu. Hoạt động 2: Hỏi đáp, thảo luận nhóm Kĩ thuật động não, XYZ GV: Sau cuộc phát kiến địa lý hình thành quá trình tích luỹ TBCN. ? Tích luỹ TB là tích luỹ những gì? HS: Vốn và người làm thuê. ? Vốn và người làm thuê lấy từ đâu? HS: Cướp bóc tài nguyên từ các nước thuộc địa Buôn bán nô lệ da đen Đuổi nông nô ra khỏi lãnh địa làm thuê ? Tại sao quý tộc phong kiến không sử dụng nông nô để lao động? HS: sử dụng nô lệ da đen thu lợi nhiều hơn ? Hậu quả của quá trình tích luỹ TBCN? HS: Thảo luận nhóm => về kinh tế, chính trị, xã hội GV: Về kinh tế: kinh doanh theo lối TB, về xã hội: hình thành hai giai cấp mới tư sản và vô sản ? Em hiểu như thế nào về kinh doanh theo lối TBCN? 6
HS: Lập xưởng sản xuất quy mô lớn Lập các công ty thương mại Lập các đồn điền rộng lớn kinh doanh TBCN ra đời. ? Những việc làm đó có tác dụng gì đến xã hội? HS: Hình thức kinh doanh TB ra đời Các giai cấp mới được hình thành. Quý tộc, thương nhân cướp bóc của ? Giai cấp tư sản và vô sản được hình thành cải, tài nguyên => mở rộng sản xuất, như thế nào? kinh doanh => giai cấp tư sản. HS: Tư sản: bao gồm quý tộc, thương nhân, Nông nô bị tước đoạt ruộng đất, làm chủ đồn điền thuê => giai cấp vô sản. Vô sản: Những người làm thuê bị bóc Quan hệ sản xuất TBCN được hình lột thậm tệ thành. ? Thái độ chính trị của các giai cấp đó? HS: Giai cấp tư sản mâu thuẫn với quý tộc phong kiến chống phong kiến Vô sản mâu thuẫn với tư sản chống tư sản 4.4. Củng cố. GV sử dụng kĩ thuật tia chớp ? Kể tên các cuộc phát kiến địa lí (dựa vào lược đồ) ? Quan hệ sản xuất TBCN được hình thành như thế nào? 4.5. Hướngdẫn về nhà Học bài cũ theo nội dung câu hỏi SGK Sưu tầm chân dung các nhà phát kiến lớn địa lí Làm các bài tập 1,2 Tìm hiểu trước bài 3 và trả lời các câu hỏi sau ? Vì sao tư sản chống quý tộc phong kiến ? Qua các tác phẩm của mình các tác giả văn hoá phục hưng muốn nói lên điều gì ? Vì sao xuất hiện cải cach tôn giáo 5. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... .............................................................. ............................................................................................................................... .............. ========================== Ngày soạn: / / 2015 7
Ngày dạy:7A / / 2015 Ngày dạy:7B / / 2015 Tiết 3Bài 3 CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG PHONG KIẾN THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI Ở CHÂU ÂU 1. Mục tiêu. 1.1. Kiến thức. HS cần nắm được: Nguyên nhân xuất hiện và nội dung của phong trào văn hoá phục hưng. Nguyên nhân dẫn tới phong trào cải cách tôn giáo và những tác động trực tiếp đến xã hội phong kiến Châu Âu. 1.2. Kĩ năng. HS rèn kĩ năng phân tích cơ cấu giai cấp để thấy được nguyên nhân sâu xa cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản chống phong kiến. 1.3. Thái độ. Giáo dục cho HS biết nhận thức về sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người. 2. Chuẩn bị. 2.1. Giáo viên. Bản đồ thế giới. Tranh ảnh về thời kì văn hoá phục hưng. Tư liệu về nhân vật lịch sử và danh nhân văn hoá tiêu biểu thời phục hưng Giáo án, SGK, tài liệu liên quan. 2.2. Học sinh. Học bài cũ, vở ghi, SGK, vở soạn, vở bài tập. 3. Phương pháp. Vấn đáp, phân tích, nêu vến đề, thảo luận nhóm, trực quan. Kĩ thuật động não, ghi kết quả tổng hợp ra giấy. 4. Tiến trình lên lớp. 4.1. Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. ? Các cuộc phát kiến địa lí đã tác động như thế nào đến xã hội phong kiến Châu Âu? Thúc đẩy thương nghiệp phát triển đem lại nguồn lợi khổng lồ cho giai cấp tư sản 4.3. Bài mới. Sau những cuộc phát kiến địa lí, thế lực kinh tế của giai cấp tư sản ngày càng giàu có, mâu thuẫn với địa vị của giai cấp phong kiến nên họ đã đấu tranh để giành lại địa vị cho tương xứng... 8
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Thảo luận nhóm, phân tích 1.Phong trào văn hoá phục hưng (thế kỉ GV sử dụng kĩ thuật động não XIVXVII). GV giải thích khái niệm "phong trào văn a. Nguyên nhân. hóa phục hưng" là khôi phục những tinh hoa văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rôma, đồng thời phát triển nó ở tầm cao mới. ? Vì sao giai cấp tư sản đứng lên đấu tranh chống quý tộc phong kiến? Giai cấp tư sản có thế lực kinh tế, HS: GCTS có thế lực nhưng không có địa vị không có thế lực chính trị. xã hội đấu tranh trên lĩnh vực văn hoá Sự kìm hãm của chế độ phong kiến. ? Em Hãy kể tên những nhân vật tiêu biểu trong phong trào văn hoá phục hưng, em biết gì về những nhân vật đó? HS chia nhóm ra thảo luận (6 nhóm) GV kết luận và phân tích thêm (dựa vào tài liệu lịch sử thế giới tập I) b. Nội dung. ? Em hãy cho biết nội dung của phong trào văn hoá phục hưng? Lên án Giáo hội, đả phá trật tự phong HS: kiến. Đề cao giá trị con người, KHTN, xây dựng thế giới quan duy vật. ? Phong trào văn hoá phục hưng có vai trò c. Vai trò. như thế nào? Phát động quần chúng đấu tranh chống HS: Phong trào đóng vai trò tích cực chống phong kiến. lại XHPK, mở đường cho sự phát triển cao Mở đường cho sự phát triển cao hơn hơn nền văn hoá nhân loại. của văn hoá Châu Âu và nhân loại. GV yêu cầu HS quan sát H.6 SGK để qua đó biết được tài năng của Lêônlađvanhxi Hoạt động 2: Hỏi đáp 2. Phong trào cải cách tôn giáo. GVsử dụng kĩ thuật động não GV: gọi HS đọc mục 2 SGK tr 9 a.Nguyên nhân. ? Vì sao xuất hiện phong trào cải cách tôn giáo? HS: Sự thống trị về tư tưởng, giáo lí của chế GV: Phân tích thêm dựa vào sách lịch sử độ phong kiến là lực cản giai cấp tư thế giới trung đại sản=> tiến hành cải cách. ? Ai là người khởi xướng phong trào cải cách tôn giáo? 9
HS: Luthơ (Đức), Can vanh (Pháp). b. Diễn biến. ? Nội dung tư tưởng cải cách tôn giáo của Luthơ, Canvanh? Lu thơ: lên án những hành vi của Giáo HS: hoàng, bãi bỏ những lễ nghi phiền toái ? Em có nhận xét gì về tư tưởng cải cách Canvanh: hình thành giáo phái mới (đạo của Lu thơ? Tin lành). HS: Tích cực, tiến bộ GV: Nhấn mạnh sự chia rẻ trong đạo Kitô với việc ra đời của đạo Tin Lành do Can vanh sáng lập. Đồng thời Cải cách tôn giáo đã làm bùng lên cuộc chiến tranh nông dân c. Hệ quả. Đức ? Phong trào cải cách tôn giáo nó tác động Đạo Kitô phân hóa thành 2 giáo phái. như thế nào đến xã hội Châu Âu thời bấy Bùng lên cuộc chiến tranh nông dân giờ? Đức. HS: Thúc đẩy châm ngòi nổ cho các cuộc khởi nghĩa nông dân 4.4. Củng cố: HS ghi kết quả tổng hợp ra giâý ? Vì sao xuất hiện phong trào văn hoá phục hưng? ? Ý nghĩa của phong trào cải cách tôn giáo? 4.5. Hướng dẫn về nhà Học bài cũ theo nội dung câu hỏi SGK Làm các bài tập 1,2 ở SBT Tìm hiểu trước nội dung bài 4 và trả lời các câu hỏi sau: ? Sự xác lập của chế độ phong kiến ở Trung Quốc 5. Rút kinh nghiệm ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ................................... ____________________________________ Ngày soạn: / / 2015 10
Ngày dạy:7A / / 2015 7B / / 2015 Tiết 4 Bài 4 TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN 1. Mục tiêu cần đạt. 1.1. Kiến thức. HS cần đạt: Xã hội phong kiến Trung Quốc được hình thành như thế nào? Tên gọi và thứ tự các triều đại phong kiến Trung Quốc Tổ chức bộ máy chính quyền thời phong kiến Đặc điểm kinh tế văn hoá của xã hội phong kiến Trung Quốc 1.2. Kĩ năng. HS biết lập niên biểu, phân tích giá trị các chính sách xã hội, văn hoá của mỗi triều đại, biết khai thác tranh ảnh. 1.3. Thái độ. HS trân trọng giá trị của những thành tựu văn hoá KH KT mà nhân dân Trung quốc sáng tạo thời phong kiến Trung quốc là một quốc gia phong kiến lớn điển hình ở phương Đông đồng thời là một nước láng giềng gần gũi với Việt Nam. 2. Chuẩn bị. 2.1. Giáo viên. Bản đồ Trung Quốc thời phong kiến.Tranh ảnh một số công trình kiến trúc thời phong kiến Giáo án, SGK, tài liệu liên quan 2.2. Học sinh. Học bài cũ. Vở ghi, vở soạn, vở bài tập, SGK. 3. Phương pháp. Vấn đáp, nêu vấn đề, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm. Kĩ thuật động não, ghi kết quả tổng hợp ra giấy. 4. Tiến trình lên lớp. 4.1. Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. ? Nguyên nhân xuất hiện phong trào văn hoá phục hưng và những nội dung chủ yếu? HS: Trả lời được: Nguyên nhân: Giai cấp tư sản có thế lực kinh tế, không có thế lực chính trị => đấu tranh giành địa vị xã hội. Nội dung:+ Phê phán xã hội phong kiến và giáo hội + Đề cao giá trị con người 4.3 Bài mới. 11
Trên lưu vực của sông Hoàng Hà thì một xã hội có giai cấp đầu tiênđã được hình thành. Đó là nhà nước phong kiến Trung Quốc. Vậy nhà nước phong kiến đã trải qua những triều đại nào, quá trình diệt vong của nó diễn ra ntn... Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hỏi đáp 1. Sự hình thành XHPK ở Trung GVsử dụng kĩ thuật động não. Quốc. GV gọi HS đọc mục 1 SGK ? Nhà nước Trung Quốc được hình thành từ khi nào? Từ 2000 năm TCN nhà nước HS: Cách đây khoảng 2000 năm TCN trên Trung Quốc được hình thành lưu vực hai con sông Hoàng Hà và Trường Giang đã hình thành một nhà nước Trung Quốc. ? Vì sao nhà nước này được hình thành trên lưu vực các dòng sông? HS: Thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp ? Sau khi nhà nước Trung Quốc được hình thành, bước vào thời Xuân ThuChiến Quốc Xã hội phong kiến được hình về mặt sản xuất có gì tiến bộ? thành từ thế kỉ III TCN. HS: Công cụ bằng sắt ra đời kĩ thuật canh tác phát triển, diện tích mở rộng năng xuất tăng ? Những biến đổi về mặt sản xuất đã tác động tới xã hội như thế nào? HS: Xuất hiện giai cấp mới: địa chủ và tá điền (nông dân lĩnh canh). ? Giai cấp địa chủ và nông dân tá điền đã được hình thành như thế nào ở Trung Quốc? + Quan lại, nông dân giàu có quyền GV kết luận: Chính những thay đổi về sản lực địa chủ. xuất và xã hội đã hình thành nên một quan + Nông dân mất ruộng tá điền hệ sản xuất mới Quan hệ sản xuất phong kiến Quan hệ SX PK đã hình thành đây là cơ sở cho sự thống nhất đất nước dười thời Tần Hán Hoạt động 2: Hỏi đáp 2. Xã hội Trung Quốc thời Tần GV sử dụng kĩ thuật động não. Hán. 12
GV: Thời kì này Trung Quốc bị chia thành các nước nhỏ và Tần Thuỷ Hoàng đã tiêu a. Thời Tần. diệt các nước này thống nhất Trung Quốc và nhà Tần được thành lập. ? Nhà Tần đã thi hành chính sách đối nội, đối ngoại như thế nào? * Chính trị: HS:> Chia đất nước thành quận huyện GV: Kể tên một số công trình mà Tần Thuỷ cử quan lại đến cai trị Hoàng bắt nông dân xây dựng? Gây chiến tranh, mở rộng lãnh thổ HS: Vạn lí trường thành, Cung A Phòng, * Kinh tế: ban hành chế độ đo lăng Li Sơn. lường thống nhất ? Em có nhận xét gì về những tượng gốm trong bức hình 8 ở SGK? HS: Rất cầu kì, giống người thật, số lượng lớn thể hiện uy quyền của Tần Thuỷ Hoàng. GV phân tích một số chính sách tàn bạo của Tần Thuỷ Hoàng dựa vào sách lịch trung đại thế giới. ? Thái độ của nhân dân trước những chính sách tàn bạo của Tần Thuỷ Hoàng? HS: Chính sách lao dich nặng nề đă khiến nông dân nổi dậy lật đổ nhà Tân và nhà Hán được thành lập GV: Sau khi nhà Tần sụp đổ, nhà Hán thành lập và được chia làm 2 thời kì: Tây Hán( 206 TCN 8TCN) Đông Hán( 25 – 210) b. Thời Hán: ? Nhà Hán đã ban hành những chính sách gì về chính trị và kinh tế? HS: Giảm thuế, lao dịch, xoá bỏ sự hà khắc * Chính trị: bãi bỏ pháp luật hà của pháp luật , khuyến khích sản xuất khắc. ? Em hãy so sánh thời gian tồn tại của nhà * Kinh tế: Tần với nhà Hán, vì sao có sự chênh lệch đó? Giảm tô thuế, sưu dịch HS: Nhà Tần:15 năm khuyến khích sản xuất Nhà Hán: 426 năm Vì nhà Hán ban hành các chính sách hợp với lòng dân. ? Tác dụng của các chính sách đó đối với xã hội? 13
HS: Kinh tế phát triển, xã hội ổn định thế nước vững vàng. Hoạt động 3: Hỏi đáp =>Kinh tế phát triển, xã hội ổn GV sử dụng kĩ thuật động não định Gọi HS đọc SGK 3. Sự thịnh vượng của Trung Quốc ? Chính sách đối nội của nhà Đường có gì dưới thời Đường. đáng chú ý? * Chính trị. HS: Ban hành nhiều chính sách đúng đắn: Cử quan cai quản các vùng xa, mở nhiều Cử người thân tín cai quản các địa khoa thi, chia ruộng cho nông dân, giảm phương. thuế... Mở khoa thi chọn nhân tài ? Tác dụng của các chính sách đó? Tiến hành chiến tranh xâm lược HS: Kinh tế phát triển, đất nước phồn vinh * Kinh tế: giảm tô, thực hiện chế ? Cho biết chính sách đối ngoại của nhà độ quân điền. Đường? HS: mở rộng lãnh thổ GV liên hệ đến cuộc chiến tranh xâm lược của nhà Hán, nhà Đường đối với Việt Nam ? Sự cường thịnh của nhà Đường được thể hiện ở những điểm nào? HS: Đất nước ổn định, kinh tế phát triển, bờ cõi được mở rộng 4.4. Củng cố. GV sử dụng kĩ thuật ghi kết quả tổng hợp ra giấy Xã hội phong kiến ở Trung Quốc được hình thành như thế nào? Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường được biểu hiện ở những mặt nào? 4.5. Hướng dẫn học bài: Về nhà học bài theo nội dung câu hỏi SGK. Làm các bài tập ở SBT Tìm hiểu trước các mục 4, 5, 6 và trả lời các câu hỏi sau: ? Chính sách cai trị của nhà Tống và nhà Nguyên có điểm gì khác nhau. Vì sao có sự khác nhau đó. 5. Rút kinh nghiệm. ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ...................................................................... 14
Ngày soạn: / / 2015. Ngày dạy: / / 2015. Tiết 5 Bài 4 TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (tiếp theo) 1. Mục tiêu. 1.1. Kiến thức. HS cần đạt: Tên gọi và thứ tự các triều đại phong kiến Trung Quốc Tổ chức bộ máy chính quyền thời phongkiến Đặc điểm kinh tế văn hoá của xã hội phong kiến Trung Quốc 1.2. Kĩ năng. Rèn luyện cho HS kĩ năng lập niên biểu Bước đầu biết vận dụng phương pháp lịch sử để phân tích và hiểu giá trị của các chính sách XH của mỗi triều đại cùng những thành tựu văn hóa. 1.3. Thái độ. Giúp HS hiểu Trung Quốc là một nước phong kiến lớn, điển hình ở phương Đông, đồng thời là một nước láng giềng ở Việt Nam, có ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình phát triển của lịch sử Việt Nam. 2. Chuẩn bị 2.1. Giáo viên. Bản đồ Trung Quốc thời phong kiến. Tranh ảnh một số công trình kiến trúc thời phong kiến. Giáo án, SGK, tài liệu liên quan 2.2. Học sinh. Học bài cũ. Vở ghi, vở soạn, vở bài tập, SGK 3. Phương pháp. 15
Vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, trực quan, phân tích Kĩ thuật động não, ghi kết quả tổng hợp ra giấy. 4. Tiến trình dạy học 4.1. Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. ? Sự thịnh vượng của XHPK Trung Quốc dưới thời Đường được thể hiện như thế nào? HS trả lời ở phần 3 SGK tr 12. 4.3. Bài mới. Sự thịnh vượng của TQ dưới thời Đường đã làm cho TQ trở thành một quốc gia cường thịnh ở châu Á nhưng cũng không tránh được khỏi sự suy vong. TQ lại rơi vào tình trạng bị chia cắt (907960). Nhà Tống thành lập đã thống nhất lại TQ và pt tuy không mạnh như trước Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hỏi đáp 4.Trung Quốc thời Tống Nguyên. Gv sử dụng kĩ thuật động não GV gọi HS đọc mục 4 SGKtr 12. a. Thời Tống. ? Em có nhận xét gì về xã hội Trung Quốc cuối thời Đường? HS: Loạn lạc và chia cắtngũ đại, thập quốc nhà Tống thống nhất Trung Quốc ? Nhà Tống thi hành những chính sách gì để ổn định đời sống? HS: Xóa bỏ các thứ thuế, mở mang các công trình thuỷ lợi Khuyến khích sản xuất thủ công ? Tác dụng những chính sách đó? nghiệp HS: Ổn đinh đời sống nhân dân sau nhiều Phát minh ra la bàn, thuốc súng, năm lưu lạc. nghề in... ? Nhà Nguyên ở Trung Quốc được thành lập b. Nhà Nguyên. như thế nào? HS: Hốt Tất Liệt diệt nhà Tống lập nên nhà Nguyên. GV phân tích thệm dựa vào sách lịch sử thế giới trung đại ? Nhà Nguyên đã thi hành những chính sách gì? Phân biệt đối xử giữa các dân tộc 16
HS: Thực hiện chính sách phân biệt đối xử Nhân dân nổi dậy khởi nghĩa. dân tộc. ? Chính sách đó được thể hiện như thế nào? HS: Người Mông Cổ có địa vị cao, có mọi đặc quyền, đặc lợi. Người Hán bị cấm đủ thứ: mang vũ khí, họp chợ, ra đường vào ban đêm. ? Chính sách cai trị của nhà Tống và nhà Nguyên có điểm gì khác nhau? HS: Chính sách cai trị của nhà Nguyên có sự kì thị đối với người Hán vì nhà Nguyên là người ngoại bang. ? Thái độ của nhân dân đối với chính sách đó? HS: căm ghét Mâu thuẫn dân tộc trở nên sâu sắc đấu tranh. ? Cho biết những ảnh hưởng của xã hội Trung Quốc đến Việt Nam? HS: hầu hết các vương triều ở Việt Nam đều có thiết chế nhà nước theo mô hình của phong kiến TQ Hoạt động 2: hỏi đáp Kĩ thuật động não ? Nhà Nguyên tồn tại đến thời điểm nào thì bị sụp 5. Trung Quốc thời Minh Thanh đổ ? Do đâu ? Nhà Thanh được thành lập như thế nào? HS: Năm 1368, nhà Nguyên bị lật đổ, nhà * Thay đổi về chính trị: Minh thống trị. Sau đó Lí Tự Thành lật đổ nhà Minh. Quân Mãn Thanh từ phương Bắc Năm 1368, nhà Minh thành lập tràn xuống lập nên nhà Thanh. Lý Tự Thành lật đổ nhà Minh ? Xã hội Trung Quốc cuối thời Minh và nhà 1644, nhà Thanh được thành lập Thanh có gì thay đổi? HS: XHPK lâm vào tình trạng suy thoái + Vua quan ăn chơi sa đoạ + Nông dân, thợ thủ công phải nộp tô thuế nặng, phải đi lao dịch đi phu ? Mầm mống kinh tế TBCN biểu hiện ở những điểm nào? * Biến đổi về kinh tế: HS: Xuất hiện nhiều xưởng dệt lớn, làm đồ Mầm mống kinh tế TBCN xuất sứ... có sự chuyên môn hoá cao, thuê nhiều hiện 17
nhân công Thủ công nghiệp phát triển. Buôn bán với nước ngoài được mở rộng Buôn bán với các nước ĐNA GV Giải thích thêm dựa vào SGV Hoat động 3: Hỏi đáp GV sử dụng kĩ thuật động não 6. Văn hóa, KH KT Trung Quốc ? Những tư tưởng chủ yếu trong xã hội thời phong kiến phong kiến của Trung Quốc? Tư tưởng: Nho giáo trở thành hệ ? Văn học có những thành tựu nào? Kể tên một tư tưởng và đạo đức của giai cấp số tác phẩm văn học nổi tiếng mà em biết? phong kiến HS: "Tây du ký", "Tam quốc diễn nghĩa", Văn học: xuất hiện nhiều nhà thơ "Đông chu liệt quốc" nổi tiếng, tác phẩm có giá trị ? Qua H10, em có nhận xét gì về trình độ sản Sử học: có các bộ sử kí, Hán thư, xuất đồ gốm? Đường thư... HS: Đạt trình độ cao, trang trí tinh xảo, nét vẽ điêu luyện... ? Em hãy kể tên một số công trình kiến trúc lớn? Em có nhận xét gì về Cố Cung (H9 Nghệ thuật kiến trúc với nhiều SGK)? công trình độc đáo HS thảo luận nhóm Cố cung, Vạn lí trường thành, khu lăng tẩm của các vị vua Đồ sộ, rộng lớn, kiên cố, đẹp mắt, hài hoà... ? Trình bày hiểu biết của em về khoa học kĩ thuật ở Trung Quốc? HS: Có nhiều phát minh Đặt nền mống cho nghề đóng tàu, khai mỏ, luyện kim... c. 4.4. Củng cố. sử dụng kĩ thuật ghi các kết quả tổng hợp ra giấy Trình bày những thay đổi của xã hội Trung Quốc cuối thời Minh Thanh? Văn hoá, khoa học kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến có những thành tựu gì? 4.5. Hướng dẫn học bài. Về nhà học bài theo nội dung câu hỏi SGK. Làm các bài tập còn lại ở SBT Tìm hiểu trước nội dung của bài 5 và trả lời các câu hỏi sau: ? Các tiểu vương quốc đầu tiên đã được hình thành từ bao giờ và ở những khu vực nào trên đất nước Ân Độ. ? Nêu những chính sách cai trị của người Hồi giáo và người Mông cổ ở Ấn Độ. 5. Rút kinh nghiệm 18
............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. _______________________________________ Ngày soạn: / / 2015. Ngày dạy: / / 2015. Tiết 6 Bài 5 ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN 1. Mục tiêu bài học. 1.1. Kiến thức. HS cần nắm: Các giai đoạn lớn của lịch sử Ấn Độ từ thời cổ đại đến thế kỉ XIX Những chính sách cai trị của các vương triều và những biểu hiện sự phát triển thịnh đạt của Ấn Độ thời phong kiến. Một số thành tựu về văn hoá. 1.2. Kĩ năng. HS rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức ở trong bài 1.3. Thái độ. HS thấy được Ấn Độ là một trong những trung tâm văn minh của nhân loại ảnh hưởng sâu rộng tới sự phát triển của nhiều dân tộc ở Đông Nam Á. 2. Chuẩn bị. 2.1. Giáo viên. Bản đồ Ấn Độ Đông nam á Một số tranh ảnh công trình kiễn trúc Ấn Độ Tài liệu về đất nước Ấn Độ. Giáo án, SGK, tài liệu liên quan. 2.2. Học sinh. Học thuộc bài cũ Vở soạn, vở ghi, SGK, vở bài tập 3. Phương Pháp. Vấn đáp, nêu vấn đề, phân tích, thảo luận nhóm, trực quan.... Kĩ thuật XYZ, ghi kết quả tổng hợp ra giấy, kĩ thuật đọng não. 4. Tiến trình lên lớp. 4.1. Ổn định tổ chức. 4.2. Kiểm tra bài cũ. ? Sự khác nhau về chính sách cai trị của nhà Tống và nhà Nguyên? Vì sao? HS trả lời như phần 4 SGK và giải thích sự khác nhau trong chính sách cai trị giữa nhà Tống với nhà Nguyên 19
? Trình bày những thành tựu về văn hoá, khoa họckĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến. HS trả lời ở phần 6 SGK tr 16. 4.3. Bài mới. Ấn Độ một trong những trung tâm văn minh lớn nhất của nhân loại cũng được hình thành từ rất sớm. Với một bề dày lịch sử và những thành tựu văn hoá vĩ đại, Ấn Độ đã có những đóng góp lớn lao trong lịch sử nhân loại..... Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hỏi đáp 1. Những trang sử đầu tiên. GV sử dụng kĩ thuật động não GV khái quát: Cũng giống như Trung Quốc, Ấn Độ là nước có lịch sử phong phú, có nền văn hóa lâu đời và là một trong những trung tâm văn minh lớn của loài người. GV treo bản đồ thế giới chỉ vị trí của đất nước Ấn Độ. ? Tên gọi đất nước Ấn Độ bắt nguồn từ đâu ? HS: bắt nguồn từ một dòng sông đó là dòng sông Ấn ? Quốc gia cổ đại Ấn Độ ra đời cách ngày nay khoảng bao nhiêu năm? Biểu hiện của sự Khoảng 2500 TCN đến 1500 TCN, hình thành nhà nước cổ đại của người Ấn Độ ở vùng Đông Bắc Ấn đã xuất hiện là gì? thành thị HS: Thế kỉ VI TCN các thành thị liên kết với nhau => nhà nước Magađa ? Những thành thị, vương quốc đã có những việc làm gì với nhau ? Sự kiện nào cũng ảnh hưởng đến quá trình thống nhất đó ? ? Thời kì hùng mạnh nhất của Ấn Độ là thời kì nào? Thế kỉ III TCN Ấn Độ chia thành ? Thời gian hùng mạnh của vương quốc này nhiều quốc gia nhỏ thế kỉ IV thống kéo dài đến thời gian nào? nhất dưới vương triều Gúpta. HS: Hơn 3 thế kỉ, từ thế kỉ VI TCN thế kỉ III TCN. Hoạt đông 2: Hỏi đáp kĩ thuật GV sử dụng động não 2. Ấn Độ thời phong kiến GV: Trình bày quá trình hình thành và phát triển của xã hội phong kiến Ấn Độ tập trung 20