Hoạt động 1: Tìm hiểu chung
GV cho học sinh đọc phần tiểu dẫn và trình bày những nét chính về Nguyễn Trường Tộ.
Gv giới thuyết về thể loại...
Hoạt động 2: H/d hs đọc
GV nêu cách đọc: chậm, ngắt nghỉ rành mạch thể hiện rõ nội dung điều trần.
Gọi 2 hs đọc và nêu đại ý văn bản
GV nhận xét, đọc mẫu.
Hoạt động 3: H/d hs tìm hiểu chi tiết
GV chia lớp thành 4 nhóm cho học sinh thảo luận 4 câu hỏi sau:
- Gía trị nội dung ở đoạn 1: Tác giả nêu nội dung của luật, tác dụng của luật, cách thức cụ thể để làm luật nghiêm minh ntn?
- Gía trị nội dung ở đoạn 2: Theo Nguyễn Trường Tộ, Nho học có truyền thống có tôn trọng luật pháp không? Vai trò của luật?
- Gía trị nội dung ở đoạn 3: tác giả lý giải vai trò của luật ntn? Mối quan hệ giữa luật pháp và đạo đức?
- Gía trị nghệ thuật: Ngôn ngữ, cách biện pháp tu từ...Việc nhắc đến Khổng Tử và các khái niệm đạo đức văn chương có tác dụng gì đối với nghệ thuật biện luận trong đoạn trích?
Các nhóm lần lượt trình bày.
GV nhận xét, tham gia bình...
Hoạt động 4: H/d hs tổng kết
Gía trị, tư tưởng tác phẩm?
GV chốt...
3. Tổng kết
Tác phẩm đã làm sáng tỏ vai trò của luật pháp đối với việc xây dựng và bảo vệ sự ổn định của đất nước → quan điểm trị nước tiến bộ, đó là sự dân chủ, công bằng và nghiêm minh.
|
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Nguyễn Trường Tộ(1830-1871)
- Là trí thức yêu nước và theo đạo Thiên Chúa.
- Sớm tiếp xúc với tư tưởng phương Tây nên ông có nhiều tư tưởng tiến bộ. Ông đã dâng lên vua Tự Đức nhiều bản điều trần có giá trị tập trung ở “Tứ cấp bát điều” nhưng tiếc là không được chấp nhận.
2. Thể loại
Điều trần dưới thời phong kiến là loại văn bản do bề tôi viết ra để dâng lên vua, trong đó trình bày kế sách trị nước.
II. HƯỚNG DẪN ĐỌC- HIỂU
1. Đọc
2. Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết
a. Gía trị nội dung:
*Đoạn 1: Các nội dung của luật.
- Bao gồm: “kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong đó tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính ...”
- Tác dụng: “quan dùng luật để trị, dân theo luật để mà giữ gìn”
- Nhấn mạnh vai trò của luật đối với việc trị dân của vua, đến vấn đề dân chủ trong thi hành luật pháp.
- Cách thức cụ thể để làm cho luật được nghiêm minh
->tư tưởng tiến bộ.
*Đoạn 2: Khẳng định vai trò của luật
Lí thuyết của sách Nho “chỉ là nói suông trên giấy”, đó là những lẽ phải nhưng tự nó không có khả năng làm cho mọi người thay đổi tâm tính, tự giác sửa mình
→ khẳng định luật cần thiết đối với sự ổn định xã hội.
*Đoạn 3: lý giải thấu đáo vai trò của luật, đồng thời giải quyết triệt để những nghi ngờ về khả năng của luật. Luật pháp và đạo đức có mối quan hệ với nhau “trái luật là tội, giữ đúng luật là đức” công bằng luật pháp là đạo đức. Đạo đức là chí công vô tư → khẳng định lập khoa luật để dạy dân là việc làm cấp thiết.
b. Gía trị nghệ thuật
- Lối viết sắc sảo, xây dựng yếu tố có tính tương phản, đối lập để từ đó làm nổi bật tính ưu việt của việc trị nước bằng luật.
- Ngôn ngữ linh hoạt khi chuyển ý, chuyển câu.
- Các dẫn chứng đều xác thực, so sánh đáng tin cậy.
- Câu hỏi tu từ, các câu hỏi tu từ như lặp cú pháp đã thể hiện đắc lực cho việc thể hiện mục đích của bản điều trần.
|