intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình An sinh xã hội: Phần 1 - PGS.TS. Nguyễn Văn Định (chủ biên)

Chia sẻ: Hoa La Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST
Báo xấu
1.490
lượt xem 139
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình An sinh xã hội do PGS.TS. Nguyễn Văn Định (chủ biên) biên soạn có tất cả 8 chương và được chia làm 2 phần. Phần 1 sau đây gồm các chương: Chương 1 - Tổng quan về an sinh xã hội, Chương 2 - Bảo hiểm xã hội, Chương 3 - Cứu trợ xã hội, Chương 4 - Ưu đãi xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình An sinh xã hội: Phần 1 - PGS.TS. Nguyễn Văn Định (chủ biên)

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN Bộ môn kinh tế bảo hiểm  Chủ biên: PGS.TS. Nguyễn Văn Định Giáo trình An sinh xã hội Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân Năm - 2008 Giáo trình
  2. Môc lôc Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi V. AN SINH Xà HỘI Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI . 26 5.1. ASXH ở Cộng hoà Liên bang Đức .................................... 26 MỤC LỤC 5.2. ASXH ở Mỹ ....................................................................... 29 5.3. ASXH ở Trung Quốc ......................................................... 31 5.4. ASXH ở Nhật Bản.............................................................. 33 MỤC LỤC ....................................................................................... i 5.5. ASXH ở Ma-lai-xia ............................................................ 36 DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU ............................................. ix VI. VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC LAO ĐỘNG QUỐC TẾ DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...............................................x TRONG AN SINH Xà HỘI ....................................................... 37 LỜI NÓI ĐẦU ................................................................................1 6.1. Giới thiệu về Tổ chức Lao động Quốc tế ........................... 37 6.2. Vai trò của ILO trong ASXH ............................................. 38 Chương I. TỔNG QUAN VỀ AN SINH Xà HỘI .......................3 6.3. Quan hệ Việt Nam - ILO .................................................... 41 I. GIỚI THIỆU ...............................................................................3 VII. ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG CỦA II. VAI TRÒ CỦA AN SINH Xà HỘI .........................................7 MÔN HỌC AN SINH Xà HỘI .................................................. 42 2.1. An sinh xã hội luôn khơi dậy được tinh thần đoàn kết 7.1. Đối tượng và nhiệm vụ....................................................... 42 và giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng xã hội .........................7 7.2. Những nội dung cơ bản của môn học An sinh xã hội ........ 44 2.2. An sinh xã hội góp phần đảm bảo công bằng xã hội.............8 2.3. An sinh xã hội vừa là một nhân tố ổn định, vừa là một Chương II. BẢO HIỂM Xà HỘI............................................... 45 nhân tố động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội ...............9 I. BẢN CHẤT CỦA BẢO HIỂM Xà HỘI ............................... 45 2.4. An sinh xã hội là “chất xúc tác” giúp các nước, các dân tộc hiểu biết và xích lại gần nhau hơn, không 1.1. Sự ra đời và phát triển của bảo hiểm xã hội ....................... 45 phân biệt thể chế chính trị, màu da và văn hoá ...................10 1.2. Khái niệm về bảo hiểm xã hội............................................ 49 III. BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA AN SINH Xà HỘI ...... 10 1.3. Bản chất của bảo hiểm xã hội ............................................ 50 1.4. Chức năng của bảo hiểm xã hội ......................................... 51 3.1. Khái niệm ............................................................................10 II. BẢO HIỂM Xà HỘI TRONG HỆ THỐNG AN 3.2. Bản chất của an sinh xã hội .................................................13 3.3. Chức năng của an sinh xã hội..............................................17 SINH Xà HỘI ............................................................................ 53 IV. CÁC CHÍNH SÁCH AN SINH Xà HỘI .............................19 2.1. Bảo hiểm xã hội được coi là “lưới” đầu tiên và quan trọng nhất của hệ thống An sinh xã hội .............................. 53 4.1. Bảo hiểm xã hội ..................................................................19 2.2. Bảo hiểm xã hội điều tiết các chính sách trong hệ 4.2. Cứu trợ xã hội .....................................................................20 thống an sinh xã hội ........................................................... 55 4.3. Ưu đãi xã hội .......................................................................21 4.4. Chính sách xoá đói giảm nghèo ..........................................23 III. HỆ THỐNG CÁC CHẾ ĐỘ BHXH ................................... 56 4.5. Quỹ dự phòng ......................................................................24 3.1. Chính sách bảo hiểm xã hội và chế độ bảo hiểm xã hội .... 56 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n i ii Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  3. Môc lôc Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi 3.2. Nội dung cơ bản của các chế độ bảo hiểm xã hội ...............60 II. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN VỀ CỨU TRỢ Xà HỘI ....125 3.2.1. Chế độ chăm sóc y tế ...................................................60 2.1. Mọi thành viên trong xã hội đều có quyền được cứu 3.2.2. Chế độ trợ cấp ốm đau.................................................63 trợ xã hội khi cần thiết .......................................................125 3.2.3. Chế độ trợ cấp thất nghiệp ..........................................66 2.2. Nhà nước là chủ thể chính thực hiện cứu trợ xã hội .........126 3.2.4. Chế độ trợ cấp tuổi già ................................................69 2.3. Xã hội hóa hoạt động cứu trợ xã hội là xu hướng tất 3.2.5. Chế độ trợ cấp tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp....72 yếu hiện nay ......................................................................127 3.2.6. Chế độ trợ cấp gia đình ...............................................77 2.4. Các đối tượng được cứu trợ xã hội phải có trách 3.2.7. Chế độ trợ cấp thai sản ................................................79 nhiệm đối với bản thân và cộng đồng ...............................129 3.2.8. Chế độ trợ cấp tàn tật ..................................................82 2.5. Cứu trợ xã hội là cơ sở để phát triển xã hội bền vững ......130 3.2.9. Chế độ trợ cấp tiền tuất ...............................................84 III. ĐỐI TƯỢNG ĐƯỢC CỨU TRỢ Xà HỘI........................131 IV. TÀI CHÍNH BẢO HIỂM Xà HỘI ......................................87 IV. CÁC HÌNH THỨC CỨU TRỢ Xà HỘI ...........................139 4.1 Khái niệm và đặc điểm của tài chính bảo hiểm xã hội .........87 4.1. Cứu trợ xã hội thường xuyên ............................................139 4.1.1 Khái niệm ......................................................................87 4.2. Cứu trợ xã hội đột xuất......................................................141 4.1.2. Đặc điểm của tài chính bảo hiểm xã hội......................93 4.3. Cứu trợ xã hội bằng tiền ....................................................142 4.2. Quản lý tài chính bảo hiểm xã hội ......................................96 4.4. Cứu trợ xã hội bằng hiện vật .............................................144 4.2.1. Nguyên tắc và cơ chế quản lý tài chính bảo hiểm xã hội .............................................................................96 V. TÀI CHÍNH CỨU TRỢ Xà HỘI ........................................145 4.2.2. Nguồn tài chính bảo hiểm xã hội .................................98 5.1. Nguồn tài chính .................................................................145 4.2.3. Sử dụng tài chính bảo hiểm xã hội.............................105 5.2. Sử dụng các nguồn tài chính trong cứu trợ xã hội ............148 V. BẢO HIỂM Xà HỘI VIỆT NAM .......................................106 VI. CỨU TRỢ Xà HỘI Ở VIỆT NAM ....................................149 5.1. Sự ra đời và phát triển .......................................................106 Chương IV. ƯU ĐÃI Xà HỘI...................................................155 5.2. Tổ chức thực hiện bảo hiểm xã hội ...................................110 I. KHÁI NIỆM VÀ MỤC ĐÍCH CỦA ƯU ĐÃI Xà HỘI.......155 5.3. Các chế độ bảo hiểm xã hội hiện hành ..............................112 5.4. Quĩ bảo hiểm xã hội ở Việt Nam ......................................113 1.1. Khái niệm ..........................................................................155 5.4.1. Đối với BHXH bắt buộc ............................................113 1.2. Mục đích của ưu đãi xã hội ...............................................157 5.4.2. Đối với BHXH tự nguyện: ..........................................116 II. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN VỀ ƯU ĐÃI Xà HỘI ...158 5.4.3. Đối với bảo hiểm thất nghiệp.....................................117 III. ĐỐI TƯỢNG ĐƯỢC HƯỞNG ƯU ĐÃI Xà HỘI ...........161 Chương III. CỨU TRỢ Xà HỘI ..............................................119 3.1. Những người có cống hiến đặc biệt trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc ..................................................................161 I. KHÁI NIỆM VÀ MỤC TIÊU CỦA CỨU TRỢ Xà HỘI ...119 3.1.1. Liệt sĩ và gia đình liệt sĩ .............................................161 1.1. Khái niệm ..........................................................................119 3.1.2. Thương binh và bệnh binh .........................................162 1.2. Mục tiêu của cứu trợ xã hội ..............................................124 3.1.3. Những người tham gia hoạt động cách mạng ............163 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n iii iv Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  4. Môc lôc Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi 3.2. Những người có cống hiến đặc biệt trong công cuộc 1.3. Nguồn hình thành và mục đích sử dụng Quü dù xây dựng đất nước .............................................................163 phßng .................................................................................195 IV. CÁC HÌNH THỨC ƯU ĐÃI Xà HỘI ...............................164 1.3.1. Nguồn hình thành.......................................................195 1.3.2. Mục đích sử dụng .......................................................197 4.1. Ưu đãi về vật chất .............................................................164 II. CHƯƠNG TRÌNH XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO ..................198 4.2. Ưu đãi về tinh thần ............................................................165 V. TÀI CHÍNH ƯU ĐÃI Xà HỘI ............................................166 2.1. Xoá đói giảm nghèo với An sinh xã hội............................198 2.1.1. Đói nghèo và nguyên nhân của đói nghèo .................198 5.1. Nguồn tài chính .................................................................166 2.1.2. Xoá đói giảm nghèo ...................................................204 5.2. Quản lý và sử dụng nguồn tài chính ưu đãi xã hội ............166 2.1.3. Xoá đói giảm nghèo với An sinh xã hội .....................206 5.2.1. Đối với nguồn tài chính do Ngân sách Trung ương 2.2. Nội dung chương trình xoá đói giảm nghèo......................208 và Ngân sách địa phương cung cấp ............................166 2.2.1. Tạo điều kiện cho người nghèo phát triển sản xuất 5.2.2. Đối với nguồn tài chính do các tổ chức và cá nhân tăng thu nhập ..............................................................208 đóng góp ......................................................................169 2.2.2. Tạo điều kiện để người nghèo tiếp cận các dịch vụ VI. ƯU ĐÃI Xà HỘI Ở VIỆT NAM ........................................171 xã hội cơ bản ...............................................................210 6.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về Ưu đãi xã hội ........171 2.2.3. Mở rộng mạng lưới ASXH đến với người nghèo........213 6.2. Chính sách Ưu đãi xã hội ở Việt Nam qua các thời kỳ .....180 2.3. Nguồn tài chính xoá đói giảm nghèo ................................214 6.2.1. Giai đoạn kháng chiến chống Pháp ...........................180 Chương VI. BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI VÀ CÁC DỊCH 6.2.2. Giai đoạn kháng chiến chống Mỹ (từ 1954 đến tháng 04/1975) ............................................................182 VỤ HỖ TRỢ AN SINH Xà HỘI ..............................................217 6.2.3. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1985.......................185 I. BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI .................................................217 6.2.4. Giai đoạn từ năm 1985 đến năm 1994.......................187 6.2.5. Giai đoạn từ năm 1995 đến nay .................................188 1.1. Khái quát chung về bảo hiểm thương mại ........................217 6.3. Những kết quả và bài học kinh nghiệm trong quá 1.1.1. Khái niệm bảo hiểm thương mại ................................217 trình thực hiện chính sách ưu đãi xã hội ở Việt Nam ........188 1.1.2. Đặc điểm của Bảo hiểm thương mại ..........................219 6.3.1. Những kết quả đạt được .............................................188 1.1.3. Phân loại Bảo hiểm thương mại ................................220 6.3.2. Những bài học kinh nghiệm .......................................191 1.2. Bảo hiểm thương mại trong cơ chế quản lý rủi ro của xã hội .................................................................................222 Chương V. QUỸ DỰ PHÒNG VÀ CHƯƠNG TRÌNH ..........193 1.3. Vai trò của Bảo hiểm thương mại trong hệ thống An sinh xã hội .........................................................................225 XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO ........................................................193 1.3. Những nghiệp vụ Bảo hiểm thương mại chủ yếu..............228 I. QUỸ DỰ PHÒNG ...................................................................193 1.3.1. Bảo hiểm hỏa hoạn ....................................................228 1.3.2. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới ......230 1.1. Lý do thiết lập Quỹ dự phòng ...........................................193 1.3.3. Bảo hiểm trách nhiệm của chủ sử dụng lao động 1.2. Đặc điểm Quỹ dự phòng ...................................................194 đối với người lao động ................................................233 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n v vi Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  5. Môc lôc Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi 1.3.4. Bảo hiểm kết hợp con người và bảo hiểm toàn diện Chương VIII. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN SINH học sinh .......................................................................235 Xà HỘI .......................................................................................262 1.3.5. Bảo hiểm nhân thọ .....................................................238 II. CÁC DỊCH VỤ HỖ TRỢ AN SINH Xà HỘI ...................240 I. SỰ CẦN THIẾT CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN SINH Xà HỘI.............................................................................262 Chương VII. NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ AN SINH II. NGUYÊN TẮC VÀ CƠ SỞ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Xà HỘI .......................................................................................243 AN SINH Xà HỘI ......................................................................267 I. SỰ CẦN THIẾT PHẢI NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ 2.1. Nguyên tắc của quản lí Nhà nước về ASXH.....................267 AN SINH Xà HỘI ......................................................................243 2.1.1. Đảm bảo đúng pháp luật và chuẩn mực quốc tế........267 2.1.2. Đảm bảo công khai và dân chủ..................................268 II. TRÁCH NHIỆM CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI VẤN ĐỀ 2.1.3. Nhà nước quản lí thống nhất .....................................269 AN SINH Xà HỘI ......................................................................246 2.1.4. Đảm bảo tính linh hoạt ..............................................269 2.1. Trách nhệm của Chính phủ ...............................................246 2.2. Cơ sở quản lí Nhà nước về ASXH ....................................270 2.2. Trách nhiệm của chính quyền địa phương ........................249 2.2.1. Định hướng và mục tiêu của Nhà nước .....................270 2.2.2. Luật pháp quốc gia và các chuẩn mực quốc tế ..........271 III. TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC TỔ CHỨC KINH TẾ- Xà 2.2.3. Điều kiện kinh tế xã hội .............................................272 HỘI VÁ CÁ NHÂN ĐỐI VỚI VẤN ĐỀ ASXH ......................251 2.2.4. Nhận thức của công chúng về ASXH .........................273 3.1. Trách nhiệm của các tổ chức kinh tế- xã hội.....................251 III. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC 3.2. Trách nhiệm của các cá nhân trong xã hội ........................254 VỀ AN SINH Xà HỘI ...............................................................274 IV. CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ 3.1. Xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển ASXH .........274 ASXH ...........................................................................................255 3.2. Hoạch định hệ thống các chính sách ASXH .....................275 4.1. Xây dựng kế hoạch chiến lược nâng cao nhận thức về 3.3. Ban hành văn bản pháp quy ..............................................276 ASXH ................................................................................255 3.4. Tổ chức bộ máy, hướng dẫn, giám sát, thanh tra và 4.2. Thực hiện tuyên truyền giáo dục về ASXH ......................256 kiểm tra việc thực hiện chính sách ASXH ........................277 4.3. Phát triển các kênh thông tin về ASXH ............................258 IV. CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ AN SINH Xây dựng các trang WEB thông tin .....................................258 Xà HỘI .......................................................................................277 Hình thành các địa điểm cung cấp thông tin .......................258 Công bố các báo cáo tài chính định kỳ ................................259 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................281 4.4. Huy động và xây dựng đủ nguồn lực để nâng cao nhận thức về ASXH ..........................................................260 Về nhân lực ..........................................................................260 Về tài chính ..........................................................................261 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n vii viii Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  6. Danh môc s¬ ®å b¶ng biÓu Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU Hình 1.1: Tỷ lệ phụ thuộc và chi tiêu ASXH cho người già ở ASXH - An sinh xã hội các nước EU .....................................................................................7 BHXH - Bảo hiểm xã hội Hình 1.2: Phân phối lại GDP qua hệ thống ASXH ở một số nước (1980-2000) ...........................................................................14 WTO - Tổ chức Thương mại Quốc tế Hình 1.3: Tầng lưới an sinh xã hội .................................................16 ILO - Tổ chức Lao động Quốc tế Sơ đồ 1.1: Hệ thống chính sách an sinh xã hội ..............................26 TNDS - Trách nhiệm dân sự Sơ đồ 2.1: Nguồn hình thành quĩ bảo hiểm xã hội bắt buộc ........101 BHYT - Bảo hiểm y tế Sơ đồ 2.2: Nội dung chi quĩ bảo hiểm xã hội ...............................106 BHNT - Bảo hiểm nhân thọ Sơ đồ 2.3: Mô hình tổ chức Bảo hiểm xã hội Việt Nam ..............111 FAO - Tổ chức Nông lương Thế giới Bảng 2.1: Mức đóng góp bảo hiểm xã hội ở một số nước trên BHTM - Bảo hiểm thương mại thế giới..........................................................................................104 TNLĐ - Tai nạn lao động Bảng 2.2: Thu – chi quỹ BHXH bắt buộc ở Việt Nam (2002 BNN - Bệnh nghề nghiệp – 2006) .........................................................................................115 GDP - Tổng sản phẩm quốc nội Bảng 2.3: Cân đối thu – chi quỹ BHYT Việt Nam năm 2006 .....116 Bảng 5.1: Quỹ dự phòng ở một số nước trên thế giới ..................196 Bảng 5.2: Mức chuẩn nghèo tại Việt Nam qua các giai đoạn ......200 Bảng 5.3: Thực trạng nghèo đói ở Việt Nam năm 2004 ..............201 Bảng 5.4: Số hộ nghèo và tỷ lệ hộ nghèo một số năm trên toàn quốc ......................................................................................202 Bảng 6.1: Cơ chế quản lý rủi ro của xã hội và vai trò của các thành viên .....................................................................................223 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n ix x Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  7. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi Tham gia biên soạn cuốn giáo trình này gồm có: PGS - TS. Nguyễn văn Định - Chủ biên và biên soạn các LỜI NÓI ĐẦU chương I, VII TS Phạm Thị Định, biên soạn các chương V, VI Ths. Tôn Thị Thanh Huyền, biên soạn các chương III, VII Bắt đầu từ những năm 1960 của thế kỷ XX, An sinh xã hội Ths. Tô Thị Thiên Hương, biên soạn chương II (ASXH) đã được xây dựng thành một môn khoa học độc lập và Ths. Nguyễn Thị Chính, biên soạn chương IV đưa vào giảng dạy ở rất nhiều trường đại học kinh tế, đại học khoa Ths. Bùi Quỳnh Anh, biên soạn chương VIII học xã hội và nhân văn ở nhiều nước trên thế giới. Điều này không Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc phải ngẫu nhiên,bởi vì ASXH có phạm vi bao phủ rộng và ảnh nhằm hoàn thiện nội dung của giáo trình. hưởng đến cuộc sống của mọi tầng lớp dân cư trong xã hội. Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đang trong quá trình thiết kế Chủ biên và xây dựng các chính sách pháp luật, các chương trình ASXH để PGS.TS Nguyễn Văn Định đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Trước bối cảnh đó, việc tổ chức sưu tầm, nghiên cứu và phổ biến những kiến thức khoa học tiên tiến về ASXH là yêu cầu cấp bách và rất cần thiết. Để đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, giảng dạy và học tập của giáo viên và sinh viên các chuyên ngành khối kinh tế, xã hội và nhân văn, Bộ môn Kinh tế bảo hiểm - Trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân tổ chức biên soạn cuốn giáo trình An Sinh Xã Hội. Với kinh nghiệm giảng dạy đã tích luỹ được, với sự cố gắng tìm tòi nghiên cứu của giáo viên, cuốn giáo trình này đã chọn lọc trình bày những vấn đề lý luận cơ bản về ASXH và mỗi vấn đề lý luận đều được liên hệ với thực tế Việt Nam và các nước trên thế giới.Hy vọng cuốn giáo trình ASXH sẽ phục vụ kịp thời cho giáo viên và sinh viên, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà kinh nghiên cứu, các nhà quản lý và những ai quan tâm đến lĩnh vực này. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 1 2 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  8. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi hÖ thèng an sinh x· héi cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Cho dï hÖ thèng an sinh x· héi cña mçi n−íc trªn thÕ giíi ra Chương I ®êi sím hay muén, ®¬n gi¶n hay phøc t¹p, hoµn thiÖn hay ch−a TỔNG QUAN VỀ AN SINH Xà HỘI hoµn thiÖn, nh−ng nhËn thøc vÒ an sinh x· héi còng nh− sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña an sinh x· héi ®èi víi mçi n−íc lµ rÊt s©u s¾c vµ t−¬ng ®èi thèng nhÊt, bëi v×: I. GIỚI THIỆU + Thø nhÊt, do lùc l−îng s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, do qu¸ An sinh x· héi (ASXH) lµ mét côm tõ tho¹t nghe t−ëng nh− tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ngµy cµng diÔn ra nhanh chãng ë c¸c n−íc, míi, song trªn thùc tÕ víi néi dung vµ h×nh thøc hÕt søc ®a d¹ng, cho nªn giai cÊp c«ng nh©n lµm thuª ngµy cµng ®«ng ®¶o. Tr−íc phong phó, ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tù ph¸t hoÆc tù gi¸c, ®· ®©y, ë n«ng th«n, quan hÖ hä hµng, lµng x· lµ mét tÊm l¸ ch¾n bÒn ®−îc thùc hiÖn tõ rÊt l©u ®êi ë n−íc ta còng nh− tÊt c¶ c¸c n−íc v÷ng vµ truyÒn kiÕp b¶o vÖ cho hä mçi khi gÆp khã kh¨n. Nh−ng trªn thÕ giíi. LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng−êi ®· lu«n chøng giê ®©y, ng−êi c«ng nh©n lµm thuª chØ cßn dùa vµo tiÒn l−¬ng, tiÒn kiÕn vµ thõa nhËn mét thùc tÕ lµ: cuéc sèng cña con ng−êi trªn tr¸i c«ng hµng th¸ng ®Ó cã ¨n, cã mÆc vµ cã chç ë. VËy lµm g× ®Ó gi¶m ®Êt, dï ë bÊt kú giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo, bÊt kú chÕ ®é x· héi nµo nhÑ rñi ro khi kh«ng cã l−¬ng do èm ®au, tai n¹n, thÊt nghiÖp hoÆc còng lu«n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i tr−êng khi vÒ giµ? sèng. Nh÷ng rñi ro, bÊt h¹nh, nh÷ng khã kh¨n ngoµi ý muèn ®· + Thø hai, nh÷ng th¶m häa do ®éng ®Êt, nói löa, b·o lôt ... cã lu«n lµm cho mét bé phËn d©n c− r¬i vµo t×nh c¶nh "yÕu thÕ" trong thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, và ë bÊt cø ®©u trªn thÕ giíi mµ con x· héi. §Ó cã thÓ tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn, hä cÇn nhËn ®−îc sù ng−êi kh«ng l−êng tr−íc ®−îc, cã thÓ cïng mét lóc lµm hµng v¹n trî gióp cña x· héi, mµ trong ®ã Nhµ n−íc ®ãng vai trß hÕt søc ng−êi chÕt, hµng triÖu ng−êi mÊt nhµ cöa vµ l©m vµo t×nh c¶nh bÇn quan träng nhê cã hÖ thèng an sinh x· héi cña m×nh. cïng. Ch¼ng h¹n, trËn ®éng ®Êt x¶y ra Pakixtan n¨m 2005 ®· lµm Ngay tõ thêi xa x−a, ®Ó ®èi phã víi nh÷ng rñi ro, bÊt h¹nh vµ h¬n 35.000 ng−êi thiÖt m¹ng vµ h¬n 1 triÖu ng−êi mÊt nhµ cöa. nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng, con ng−êi ®· t×m c¸ch tù cøu C¬n b·o Katrina ë Mü n¨m 2005 ®· lµm gÇn 1.800 ng−êi chÕt vµ m×nh vµ gióp ®ì lÉn nhau b»ng c¸c biÖn ph¸p "tÝch cèc phßng thiÖt h¹i −íc tÝnh lªn tíi 135 tû ®« la. N¨m 2006, c¬n b·o sè 6 (cßn c¬", "l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch". Cïng víi thêi gian, sù c−u mang ®ïm gäi lµ c¬n b·o Sangxane) ®æ bé vµo n−íc ta ®· g©y thiÖt h¹i vÒ kinh bäc, tinh thÇn t−¬ng th©n, t−¬ng ¸i ®ã ngµy cµng ®−îc më réng vµ tÕ gÇn 10.000 tû ®ång vµ 57 ng−êi thiÖt m¹ng... ChÝnh v× vËy, tæ ph¸t triÓn d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Tinh thÇn ®oµn kÕt vµ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi (OECD) ®· khuyÕn c¸o: h−íng thiÖn ®ã ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nhËn thøc vµ c«ng "Mét lo¹t c¸c th¶m ho¹ trªn quy m« lín x¶y ra trong nh÷ng n¨m viÖc x· héi cña Nhµ n−íc ë c¸c chÕ ®é x· héi kh¸c nhau. Tõ thùc võa qua ®· g©y nªn nh÷ng tæn thÊt "siªu lín" cã thÓ n»m ngoµi kh¶ tÕ kh¸ch quan nµy ®· lµm cho chÝnh s¸ch an sinh x· héi ra ®êi vµ n¨ng cña ngµnh b¶o hiÓm hay thËm chÝ cña Nhµ n−íc vµ do ®ã cÇn Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 3 4 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  9. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi cã sù chung søc cña c¶ hai bªn còng nh− sù hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ®¶m + Thø n¨m, xu h−íng giµ ho¸ trªn thÕ giíi trong gÇn 2 thËp kû b¶o an sinh x· héi cho c¸c n−íc”. qua diÔn ra kh¸ nhanh, nhÊt lµ ë nh÷ng n−íc kinh tÕ ph¸t triÓn do + Thø ba, do chiÕn tranh vµ hËu qu¶ cña nh÷ng cuéc chiÕn mét sè nguyªn nh©n nh−: tû lÖ sinh gi¶m, møc sèng cña ng−êi d©n tranh, do khñng bè vµ nh÷ng cuéc xung ®ét vò trang ®· lµm cho ngµy mét cao h¬n, c«ng t¸c ch¨m sãc y tÕ ®¶m b¶o vµ sù tiÕn bé hµng ngh×n, hµng v¹n vµ thËm chÝ hµng triÖu nh÷ng sè phËn bÊt v−ît bËc cña khoa häc kü thuËt trong lÜnh vùc y häc, ®· lµm cho h¹nh l©m vµo t×nh c¶nh bÇn cïng, khèn khã... HËu qu¶ ®Ó l¹i cho tuæi thä cña ng−êi d©n t¨ng cao. §©y lµ mét dÊu hiÖu rÊt ®¸ng hä kh«ng chØ lµ sù thiÕu thèn vÒ vËt chÊt, mµ cßn lµ nh÷ng nçi ®au mõng, song mÆt tr¸i cña nã lµ c¬ cÊu d©n sè cã sù thay ®æi m¹nh. s©u th¼m vÒ tinh thÇn. Thật vậy, chØ trong vßng h¬n 3 n¨m võa qua, ë NhËt B¶n hiÖn nay trong tæng sè d©n ®· cã 14,3% sè ng−êi tõ 60 cuéc chiÕn ë Ir¾c ®· c−íp ®i sinh m¹ng cña h¬n 3.000 ng−êi. HoÆc tuæi trë lªn vµ ë Italia lµ 13,8%. Theo dù b¸o cña ILO, ®Õn n¨m cuéc chiÕn tranh ë ViÖt Nam do Mü g©y ra ®· lïi xa h¬n 30 n¨m 2020 tû lÖ ng−êi giµ cã ®é tuæi tõ 60 trë lªn ë NhËt B¶n sÏ lµ nay, nh−ng hËu qu¶ ®Ó l¹i cho d©n téc ta lµ h¬n 600.000 ngh×n 40,3%, ë Italia lµ 36% cßn ë Trung Quèc vµo kho¶ng 14,5%... ng−êi bÞ nhiÔm chÊt ®éc mµu da cam, h¬n 1 triÖu th−¬ng bÖnh binh T×nh tr¹ng nµy sÏ diÔn ra ë rÊt nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi vµ ®ang trë vµ gia ®×nh liÖt sÜ. C¶ n−íc ph¶i ®ïm bäc hä vµ gia ®×nh hä, ®ång thµnh mét xu h−íng tÊt yÕu. Nh− vËy, viÖc ®¶m b¶o cuéc sèng cho thêi ChÝnh phñ ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch −u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi ng−êi giµ khi hÕt tuæi lao ®éng sÏ lµ mét vÊn ®Ò t¸c ®éng trùc tiÕp hä. Hay sù kiÖn khñng bè ngµy 11-9-2001 ë Mü ®· c−íp ®i m¹ng ®Õn an sinh x· héi cña mçi n−íc. Vµ ®· cã rÊt nhiÒu n−íc coi ®©y sèng cña gÇn 3.000 ng−êi v« téi, hËu qu¶ ®· ¶nh h−ëng ®Õn toµn bé lµ mét th¸ch thøc rÊt lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®êi sèng kinh tÕ - x· héi n−íc Mü vµ ch¾c ch¾n nh÷ng gia ®×nh vµ ®ång thêi lµ mét néi dung quan träng trong hÖ thèng an sinh x· kh«ng may cã ng−êi xÊu sè ph¶i g¸nh chÞu lµ rÊt nÆng nÒ, an sinh héi cña m×nh... x· héi bÊt æn.... Theo dù b¸o cña Uû ban Ch©u ¢u n¨m 2006, ë 25 n−íc EU, + Thø t−, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ trong xu h−íng nÕu lÊy n¨m 2005 lµm gèc so s¸nh (n¨m 2005 = 100%), tû lÖ ng−êi toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, thÊt nghiÖp lu«n lµ mèi ®e do¹ th−êng trùc giµ sèng phô thuéc sÏ t¨ng lªn 48% vµo n¨m 2025 vµ 117% vµo ®èi víi ng−êi lao ®éng vµ nhÊt lµ víi giíi trÎ, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng n¨m 2050. Bëi vËy, tæng chi tiªu cho ho¹t ®éng ASXH ë nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i thanh thiÕu niªn ë løa tuæi nµy chiÕm tû n−íc nµy n¨m 2025 t¨ng cao h¬n møc t¨ng tr−ëng GDP cña hä lµ lÖ lín trong lùc l−îng lao ®éng. Trong một thËp kû qua (1995- 4% vµ n¨m 2050 lµ 16%. T−¬ng tù, tæng sè tiÒn trî cÊp cho ng−êi 2005), ë §«ng Nam ¸ tû lÖ giíi trÎ bÞ thÊt nghiÖp t¨ng 35%. ë giµ sèng phô thuéc n¨m 2025 t¨ng cao h¬n møc t¨ng tr−ëng GDP Ind«nªxia ®é tuæi 19-20 cã tû lÖ thÊt nghiÖp 53%. Ngay c¶ ë NhËt lµ 8% vµ n¨m 2050 lµ 21%. Râ rµng, ®©y lµ mét th¸ch thøc rÊt lín B¶n, vÉn cã h¬n 1,4 triÖu ng−êi ë ®é tuæi tõ 15-24 r¬i vµo t×nh c¶nh mµ ngay tõ b©y giê hä ph¶i tÝnh ®Õn. Nh÷ng con sè trªn sÏ ®−îc thÊt nghiÖp. Vµ hËu qu¶ cña thÊt nghiÖp cã ¶nh h−ëng rÊt nghiªm minh ho¹ b»ng ®å thÞ sau: träng ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi cña mçi n−íc vµ ®−¬ng nhiªn lµ lµm cho x· héi , lµm cho ®Êt n−íc bÊt æn. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 5 6 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  10. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi Tỷ lệ so sánh cã søc m¹nh cña c¶ céng ®ång míi gióp con ng−êi v−ît qua khã 250 kh¨n khi gÆp thiªn tai, ®Þch ho¹ Ëp ®Õn, tõ ®ã gióp x· héi ph¸t triÓn 200 lµnh m¹nh vµ bÒn v÷ng. Thùc tÕ ë ViÖt Nam còng nh− c¸c n−íc Ng−êi giµ sèng phô thuéc trªn thÕ giíi ®· chøng minh rÊt râ ®iÒu ®ã, ch¼ng h¹n: Th¶m ho¹ 150 Tren«b−n ë Liªn X« (cò) n¨m 1981; Th¶m ho¹ sãng thÇn ë mét sè Trî cÊp cho ng−êi giµ 100 n−íc §«ng Nam ¸ cuèi n¨m 2004 hay th¶m ho¹ ®éng ®Êt n¨m Tæng chi cho ASXH 2001 ë Thæ NhÜ Kú v.v... NÕu kh«ng cã sù ®oµn kÕt vµ t−¬ng th©n, 50 t−¬ng ¸i cña c¶ thÕ giíi ch¾c ch¾n hµng triÖu ng−êi ®Õn nay vÉn cßn l©m vµo hoµn c¶nh Ðo le, bÊt h¹nh. 0 2005 2025 2050 năm 2.2 An sinh xã hội góp phần đảm bảo công bằng xã hội Nguån: Dù b¸o cña Uû ban Ch©u ¢u n¨m 2006 (ILO) Trªn b×nh diÖn x· héi, ASXH lµ mét c«ng cô ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc cña c¸c tÇng líp d©n c−, ®Æc biÖt lµ ®èi Hình 1.1: Tỷ lệ phụ thuộc và chi tiêu ASXH cho người già ở các nước EU víi nh÷ng ng−êi nghÌo khæ vµ nh÷ng nhãm d©n c− "yÕu thÕ" trong x· héi. Trªn b×nh diÖn kinh tÕ, ASXH lµ c«ng cô ®Ó ph©n Cã thÓ nãi, nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn ®· kh¼ng ®Þnh râ sù phèi l¹i thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong céng ®ång x· héi. cÇn thiÕt kh¸ch quan cña an sinh x· héi vµ ®¶m b¶o an sinh x· héi Trong xu h−íng toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, c«ng cô nµy ngµy cµng lu«n ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh cña ph¶i ®−îc coi träng, bëi v× hè ng¨n c¸ch giÇu nghÌo ®· vµ ®ang mçi quèc gia còng nh− toµn thÕ giíi. cã xu h−íng gia t¨ng gi÷a c¸c n−íc, c¸c ch©u lôc vµ ngay c¶ II. VAI TRÒ CỦA AN SINH Xà HỘI trong ph¹m vi mét n−íc. Th¸ng 09/2002, Héi nghÞ c¸c nguyªn thñ quèc gia häp t¹i Nam Phi ®· ®−a ra kÕt luËn: tµi s¶n cña 3 nhµ Víi môc tiªu vµ b¶n chÊt tèt ®Ñp cña m×nh, an sinh x· héi cã tû phó giµu nhÊt thÕ giíi b»ng tµi s¶n cña 49 quèc gia nghÌo nhÊt vai trß rÊt lín ®èi víi mçi quèc gia trªn thÕ giíi vµ vai trß cña an sinh x· héi ®−îc thÓ hiÖn nh− sau: thÕ giíi céng l¹i. Hay 5% d©n sè giµu cã trªn thÕ giíi chiÕm 85% cña c¶i, cßn 95% d©n sè chØ sèng b»ng sè cña c¶i cßn l¹i lµ 15%. 2.1 An sinh xã hội luôn khơi dậy được tinh thần đoàn kết và Còng trong héi nghÞ nµy, Tæng thèng Nam Phi Te-M¬-bª-ki ®−a giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng xã hội ra mét dÉn chøng rÊt ®¾t, ®ã lµ: “Mçi con bß ë n−íc giµu ®−îc Sù ®oµn kÕt gióp ®ì lÉn nhau trong ho¹t ®éng an sinh x· héi nhËn tiÒn trî cÊp cao h¬n 3 lÇn thu nhËp cña mét ng−êi n«ng d©n chÝnh lµ sù san sÎ rñi ro, gi¶m bít g¸nh nÆng vµ nçi ®au cho nh÷ng n−íc nghÌo nhÊt trªn thÕ giíi". §ã lµ sù thËt trong thÕ giíi ngµy ng−êi kh«ng may l©m vµo hoµn c¶nh yÕu thÕ trong x· héi. Tinh nay vµ chÝnh ®iÒu ®ã mµ ASXH ®· ®−îc ®«ng ®¶o ng−êi d©n trªn thÇn nµy ®· t¹o nªn sù g¾n kÕt vµ søc m¹nh cña c¶ céng ®ång. ChØ thÕ giíi quan t©m, h−ëng øng. V× ASXH Ýt nhiÒu ®· gãp phÇn Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 7 8 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  11. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi th«ng qua viÖc ph©n phèi l¹i cña c¶i, 2.4 An sinh xã hội là “chất xúc tác” giúp các nước, các dân tộc tiÒn b¹c gi÷a c¸c nhãm d©n c− kh¸c nhau. hiểu biết và xích lại gần nhau hơn, không phân biệt thể chế 2.3 An sinh xã hội vừa là một nhân tố ổn định, vừa là một nhân chính trị, màu da và văn hoá tố động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội Trong nh÷ng thËp kû võa qua, c¶ thÕ giíi ®· chøng kiÕn vai trß cña ASXH th«ng qua mét lo¹t c¸c ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cã liªn Lµ nh©n tè æn ®Þnh, ASXH gãp phÇn che ch¾n, b¶o vÖ cho mçi quan, nh−: thµnh viªn trong céng ®ång, mµ cô thÓ lµ cho nh÷ng ng−êi gÆp rñi ro hoÆc r¬i vµo t×nh c¶nh Ðo le, bÊt h¹nh, ASXH cßn lµ niÒm an ñi - Ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ch−¬ng tr×nh an ninh kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®èi víi c¸c n¹n nh©n chiÕn tranh, néi chiÕn, l−¬ng thùc thÕ giíi; khñng bè. Nhê ®ã mµ hä cã ®iÒu kiÖn v−¬n lªn ®Ó xa rêi nh÷ng - Ch−¬ng tr×nh chèng l©y nhiÔm HIV vµ ®èi xö b×nh ®¼ng víi hiÖn t−îng tiªu cùc trong x· héi, chÊp hµnh ®óng luËt ph¸p vµ tõ ®ã nh÷ng ng−êi bÞ l©y nhiÔm HIV; gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi. Lµ nh©n tè ®éng lùc - Ch−¬ng tr×nh phßng chèng téi ph¹m xuyªn quèc gia; ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ASXH cã ¶nh h−ëng rÊt s©u s¾c ®Õn - Ch−¬ng tr×nh phßng chèng « nhiÔm m«i tr−êng; nÒn kinh tÕ cña mçi n−íc, nhÊt lµ khi quy m« vµ diÖn b¶o vÖ cña - Ch−¬ng tr×nh cøu trî nh©n ®¹o; ASXH ngµy cµng ®−îc më réng. Víi xu h−íng mang tÝnh quy luËt - Ch−¬ng tr×nh phßng chèng dÞch cóm gia cÇm H5N1 v.v... nh− hiÖn nay, mét bé phËn lao ®éng n«ng th«n ®−îc chuyÓn dÇn ra TÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh trªn ®Òu ®−îc nh©n d©n vµ ChÝnh phñ thµnh thÞ làm viÖc cho nªn sè ng−êi lµm c«ng ¨n l−¬ng sÏ ngµy mét c¸c n−íc h−ëng øng. MÆc dï, ®ã lµ nh÷ng ch−¬ng tr×nh rÊt lín, nhiÒu h¬n vµ cuéc sèng cña hä phô thuéc chñ yÕu vµo ®ång l−¬ng. rÊt réng liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· Víi sù chuyÓn dịch nµy th× nhu cÇu ASXH lµ mét tÊt yÕu ®Ó b¶o vÖ héi cña mçi n−íc, song thùc chÊt c¸c ch−¬ng tr×nh ®Òu thÓ hiÖn cho hä. HoÆc cô thÓ h¬n, nh−: viÖc ch¨m sãc y tÕ, trî cÊp thÊt viÖc ®¶m b¶o ASXH nãi chung. Vµ ®Õn l−ît m×nh, ASXH sÏ gãp nghiÖp, trî cÊp TNL§ bÖnh nghÒ nghiÖp ... sÏ gióp ng−êi lao ®éng phÇn ®Èy lïi ®ãi nghÌo, h¹n chÕ vµ ®Èy lïi nh÷ng hiÖn t−îng tiªu cã søc khoÎ tèt ®Ó lµm viÖc, gióp hä yªn t©m c«ng t¸c vµ häc tËp... cùc trong x· héi, tõ ®ã lµm cho thÕ giíi hiÓu biÕt vµ xÝch l¹i gÇn ®iÒu nµy cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn viÖc n©ng cao NSL§ vµ hiÖu suÊt nhau h¬n c«ng t¸c vµ nh− vËy suy cho cïng lµ t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ III. BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CỦA AN SINH Xà HỘI t¨ng tr−ëng kinh tÕ. H¬n n÷a, c¸c ch−¬ng tr×nh thô h−ëng dµi h¹n cña ASXH, nh−: ch−¬ng tr×nh h−u trÝ, ch−¬ng tr×nh trî cÊp thÊt 3.1. Khái niệm nghiÖp, trî cÊp TNL§ vµ bÖnh nghÒ nghiÖp... cßn gãp phÇn thùc An sinh x· héi lµ mét thuËt ng÷ ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn hµnh tiÕt kiÖm, t¹o lËp quü ®Çu t− cho c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tuy cña ®Êt n−íc... nhiªn, kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung cña nã vÉn cßn nhiÒu quan ®iÓm nhËn thøc kh¸c nhau. V× vËy, tæ chøc hÖ thèng an sinh x· héi Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 9 10 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  12. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi ë c¸c n−íc vÉn ch−a cã sù thèng nhÊt. Theo nh÷ng tµi liÖu hiÖn cã ch−¬ng §¹i T©y d−¬ng th× cho r»ng, an sinh x· héi lµ sù ®¶m b¶o th× thuËt ng÷ an sinh x· héi ®−îc sö dông chÝnh thøc lÇn ®Çu tiªn thùc hiÖn quyÒn con ng−êi trong hoµ b×nh, ®−îc tù do lµm ¨n, c− trong tiªu ®Ò cña mét ®¹o luËt ë Mü - LuËt 1935 vÒ an sinh x· héi. tró, di chuyÓn, ph¸t triÓn chÝnh kiÕn trong khu«n khæ ph¸p luËt, N¨m 1938, an sinh x· héi l¹i xuÊt hiÖn trong mét ®¹o luËt cña ®−îc b¶o vÖ vµ b×nh ®¼ng tr−íc ph¸p luËt, ®−îc häc tËp, lµm viÖc Niujilan vµ n¨m 1941 ®· xuÊt hiÖn trong HiÕn ch−¬ng §¹i T©y vµ nghØ ng¬i, cã nhµ ë, ®−îc ch¨m sãc y tÕ vµ ®¶m b¶o thu nhËp ®Ó D−¬ng. Khi Tæ chøc lao ®éng quèc tÕ ra ®êi vµ th«ng qua C«ng cã thÓ tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu. −íc sè 102 vÒ quy ph¹m an sinh x· héi ngµy 25-6-1952 th× thuËt Theo ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, néi dung cña ASXH ®· ngµy ng÷ an sinh x· héi ®−îc sö dông réng r·i ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi. cµng ®−îc më réng vµ v× thÕ m« h×nh tæ chøc hÖ thèng ASXH ë Trong cuèn "CÈm nang an sinh x· héi", ILO ®−a ra kh¸i niÖm: "an nh÷ng n−íc kh¸c nhau th−êng cã sù kh¸c nhau, tuú theo hoµn c¶nh sinh x· héi lµ sù b¶o vÖ mµ x· héi cung cÊp cho c¸c thµnh viªn cña cô thÓ vµ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi mµ tõng n−íc theo m×nh th«ng qua mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng ®Ó chèng l¹i t×nh ®uæi. Ngµy nay, néi dung cña ASXH th−êng ®−îc thÓ hiÖn ë c¸c c¶nh khèn khæ vÒ kinh tÕ vµ x· héi g©y ra bëi t×nh tr¹ng bÞ ng−ng chÝnh s¸ch kinh tÕ, x· héi, nh−: BHXH, cøu trî x· héi (CTXH), −u hoÆc gi¶m sót ®¸ng kÓ vÒ thu nhËp do èm ®au, thai s¶n, th−¬ng tËt ®·i x· héi (U§XH), trî gióp x· héi (TGXH), c¸c quü dù phßng, trong lao ®éng, thÊt nghiÖp, tµn tËt, tuæi giµ vµ tö vong; sù cung cÊp xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo v.v... Víi néi dung ®−îc më réng nµy, kh¸i vÒ ch¨m sãc y tÕ vµ c¸c kho¶n tiÒn trî cÊp gióp cho c¸c gia ®×nh niÖm vÒ ASXH được thế giới nhìn nhận trªn mét b×nh diÖn míi: ®«ng con". Trong kh¸i niÖm nµy, chÝn lý do lµm ng−êi lao ®éng bÞ "ASXH lµ sù b¶o vÖ mµ x· héi cung cÊp cho c¸c thµnh viªn trong mÊt, gi¶m sót vÒ thu nhËp hoÆc ph¸t sinh thªm c¸c kho¶n chi phÝ céng ®ång kh«ng may l©m vµo hoµn c¶nh yÕu thÕ trong x· héi cÇn thiÕt trong cuéc sèng, thùc chÊt lµ 9 chÕ ®é BHXH mµ ngµy th«ng qua c¸c biÖn ph¸p ph©n phèi l¹i tiÒn b¹c vµ dÞch vô x· héi". nµy rÊt nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®· thùc hiÖn ®−îc vµ ®ã còng ®−îc Ở Việt Nam, ASXH được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan coi lµ 9 nh¸nh cña hÖ thèng an sinh x· héi lóc bÊy giê. tâm, một mặt là do mục tiêu phấn đấu để làm cho dân giàu, nước Bªn c¹nh kh¸i niÖm mµ ILO ®−a ra, mét sè nhµ khoa häc ®øng mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh; mặt khác là do hậu trªn c¸c gãc ®é nghiªn cøu kh¸c nhau cßn ®−a ra c¸c kh¸i niÖm quả của những cuộc chiến tranh, thiên tai lại thường xảy ra trên kh¸c nhau vÒ an sinh x· héi. Ch¼ng h¹n, theo H. Beverdidge - mét diện rộng, đất nước còn nhiều khó khăn, số hộ nghèo còn nhµ kinh tÕ vµ x· héi häc ng−êi Anh cho r»ng: "an sinh x· héi lµ sù nhiều,…Vì vậy, quan niện về ASXH cũng rất rõ ràng. Tại Hội thảo ®¶m b¶o vÒ viÖc lµm khi ng−êi ta cßn søc lµm viÖc vµ ®¶m b¶o mét Quốc tế với chủ đề: “Hệ thống ASXH ở Việt Nam” ngày lîi tøc khi ng−êi ta kh«ng cßn søc lµm viÖc n÷a". Hay ®¹o luËt vÒ 22/08/2007, tiến sỹ Nguyễn Hải Hữu đại diễn cho phía Việt Nam an sinh x· héi cña Mü n¨m 1935 l¹i ®−a ra kh¸i niÖm, an sinh x· đưa ra khái niệm: “ASXH là một hệ thống các cơ chế, chính sách, héi lµ sù ®¶m b¶o cña x· héi, nh»m b¶o trî nh©n c¸ch cïng gi¸ trÞ biện pháp của Nhà nước và xã hội nhằm trợ giúp mọi thành viên cña c¸ nh©n, ®ßng thêi t¹o lËp cho con ng−êi mét ®êi sèng sung trong xã hội đối phó với các rủi ro, các cú sốc về kinh tế xã hội làm m·n vµ h÷u Ých ®Ó ph¸t triÓn tµi n¨ng ®Õn tét ®é. Trong HiÕn Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 11 12 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  13. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi cho họ có nguy cơ bị suy giảm mất nguồn thu nhập do bị ốm đau, héi lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ch−¬ng tr×nh..., cho nªn ®Ó thai sản, tai nạn, bệnh nghề nghiệp, già cả không còn sức lao động cô thÓ ho¸ vµ tæ chøc thùc hiÖn an sinh x· héi, tuú theo ®iÒu kiÖn hoặc vì những nguyên nhân khách quan rơi vào hoàn cảnh nghèo vµ hoµn c¶nh cña tõng n−íc mµ ng−êi ta ®· x©y dùng thµnh tõng khổ và cung cấp các dịch vụ sức khoẻ cho cộng đồng, thông qua hệ chÕ ®é an sinh x· héi hoÆc x©y dùng mét hÖ thèng an sinh x· héi thống mạng lưới về BHXH, BHYT và trợ giúp xã hội”. Để hiểu rõ cô thÓ vµ ®éc lËp. Ch¼ng h¹n, x©y dùng c¸c chÕ ®é an sinh x· héi nội hàm của những khái niệm trên, cần phải đi sâu tìm hiểu bản ®Ó cô thÓ ho¸ chÝnh s¸ch BHXH hay tæ chøc mét côm chÝnh s¸ch chất của ASXH. ®Ó x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi nh−: chÝnh s¸ch BHXH, chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi, chÝnh s¸ch cøu trî x· héi... 3.2. Bản chất của an sinh xã hội 40 (%) GDP An sinh x· héi ®−îc tÊt c¶ c¸c n−íc trªn thÕ giíi còng nh− Liªn Hîp quèc thõa nhËn lµ mét trong nh÷ng quyÒn cña con ng−êi 35 trong mäi thêi ®¹i vµ mäi chÕ ®é x· héi v× nã cã môc tiªu vµ b¶n 30 chÊt rÊt tèt ®Ñp. Môc tiªu cña an sinh x· héi lµ t¹o ra mét l−íi an 25 Thuþ §iÓn toµn cho mäi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi, khi bÊt kú mét c¸ T©y Ban Nha 20 NhËt B¶n nh©n trong céng ®ång kh«ng may gÆp rñi ro hoÆc l©m vµo tÝnh 15 Thæ NhÜ Kú c¶nh yÕu thÕ. B¶n chÊt cña an sinh x· héi thÓ hiÖn ë chç: 10 - An sinh x· héi lµ mét chÝnh s¸ch x· héi cã môc tiªu cô thÓ 5 vµ chÝnh s¸ch nµy th−êng ®−îc cô thÓ ho¸ bëi luËt ph¸p, ch−¬ng 0 Năm tr×nh quèc gia vµ nã cßn tån t¹i ngay trong tiÒm thøc cña mçi con 1980 1985 1990 1995 2000 ng−êi, mçi céng ®ång d©n téc. Trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam, ®· cã rÊt nhiÒu bé luËt vµ rÊt nhiÒu ch−¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi ®Ó Nguồn: Tổ chức lao động quốc tế (ILO) cô thÓ ho¸ chÝnh s¸ch an sinh x· héi, nh−: LuËt B¶o hiÓm x· héi, Hình 1.2: Phân phối lại GDP qua hệ thống ASXH ở một số nước LuËt trî gióp ph¸p lý; LuËt Phßng chèng ma tuý vµ tÖ n¹n x· héi, (1980-2000) Ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ch−¬ng tr×nh xo¸ nhµ dét n¸t... - An sinh x· héi lµ mét c¬ chÕ, lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn ph©n Ngoµi ra, do môc tiªu cao ®Ñp mµ mäi ng−êi ®Òu h−íng tíi, cho phèi l¹i thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong céng ®ång x· héi. C¬ nªn an sinh x· héi tõ l©u ®· Ýt nhiÒu tån t¹i ngay trong tiÒm thøc chÕ ph©n phèi l¹i thu nhËp võa chÆt chÏ, cô thÓ theo ®óng ph¸p luËt cña mäi ng−êi. Ch¼ng h¹n, "tinh thÇn t−¬ng th©n t−¬ng ¸i", truyÒn cã liªn quan, l¹i võa n¨ng ®éng linh ho¹t ®Ó ph¸t huy tèi ®a søc thèng "l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch", hay "th−¬ng ng−êi nh− thÓ th−¬ng m¹nh cña céng ®ång. Trong ®ã, ph©n phèi l¹i theo luËt ph¸p cã liªn th©n" ®· cã tõ khi loµi ng−êi sinh ra vµ loµi ng−êi coi ®ã lµ ®¹o lý, quan ®ãng vai trß chñ ®¹o. Theo ph¸p luËt, ph©n phèi l¹i ®−îc thùc lµ truyÒn thèng cña mçi d©n téc, mçi n−íc. ThÕ nh−ng, an sinh x· hiÖn c¶ theo chiÒu ngang lÉn chiÒu däc. Theo chiÒu ngang cã nghÜa Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 13 14 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  14. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi lµ, ph©n phèi l¹i gi÷a nh÷ng ng−êi khoÎ m¹nh víi nh÷ng ng−êi vÖ vµ che ch¾n trong hÖ thèng an sinh x· héi cña c¸c n−íc th−êng kh«ng may bÞ èm ®au, tai n¹n; gi÷a nam víi n÷; gi÷a nh÷ng gia ®−îc chia ra thµnh c¸c "l−íi" kh¸c nhau (Xem Hình 1.3): ®×nh kh«ng cã con hoÆc Ýt con víi nh÷ng gia ®×nh ®«ng con... Cßn + L−íi thø nhÊt, th−êng che ch¾n vµ b¶o vÖ cho ng−êi lao theo chiÒu däc cã nghÜa lµ ph©n phèi l¹i gi÷a nh÷ng ng−êi giµu, cã ®éng vµ gia ®×nh hä. thu nhËp cao víi nh÷ng ng−êi nghÌo cã thu nhËp thÊp thËm chÝ mÊt + L−íi thø hai, lµ b¶o vÖ cho nh÷ng ®èi t−îng ®−îc −u tiªn. thu nhËp. Kinh nghiÖm cña c¸c n−íc kinh tÕ ph¸t triÓn cho thÊy, + L−íi thø ba, lµ che ch¾n, b¶o vÖ cho mäi thµnh viªn trong x· tiÕn hµnh ph©n phèi l¹i theo chiÒu däc th−êng cã hiÖu qu¶ h¬n vµ héi. diÖn ®−îc ph©n phèi sÏ réng h¬n. Bëi v×, th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp, gi¸ c¶ vµ chÝnh s¸ch chi tiªu c«ng céng sÏ gãp phÇn lµm cho sè thu ng©n s¸ch ngµy cµng t¨ng, ®ång thêi l¹i tiÕt kiÖm L−íi thø nhÊt ®−îc chi tiªu ng©n s¸ch. Tõ ®ã, ng©n s¸ch Nhµ n−íc vµ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng míi cã c¬ së v÷ng ch¾c vµ ®ñ lín ®Ó tiÕn hµnh ph©n L−íi thø hai phèi l¹i nh»m ®¶m b¶o an sinh x· héi. - An sinh x· héi lµ sù che ch¾n, b¶o vÖ cho c¸c thµnh viªn L−íi thø ba trong x· héi tr−íc c¸c rñi ro vµ nh÷ng biÕn cè bÊt lîi x¶y ra. Tuy Hình 1.3: Tầng lưới an sinh xã hội nhiªn, cøu trî vµ diÖn ®−îc che ch¾n vµ b¶o vÖ l¹i kh«ng gièng nhau ë mçi n−íc vµ ngay trong mét n−íc còng lu«n cã sù kh¸c ViÖc chia ra c¸c l−íi an sinh x· héi lµ rÊt cÇn thiÕt, v× nã liªn nhau gi÷a c¸c thêi kú. Bëi v×, tÊt c¶ cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn quan ®Õn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò khi ban hµnh chÝnh s¸ch còng nh− tæ kinh tÕ x· héi vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ cña tõng n−íc. Ch¼ng h¹n, trong chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch. Theo quy luËt chung th× l−íi thø nhÊt, thêi kú bao cÊp ë n−íc ta còng nh− ë nhiÒu n−íc XHCN, tuy ng©n cã ®èi t−îng ngµy cµng ®−îc më réng vµ l−íi thø ba cã ®èi t−îng s¸ch Nhµ n−íc cã h¹n, song ng−êi d©n ®i kh¸m ch÷a bÖnh kh«ng ngµy cµng ®−îc thu hÑp, tõ ®ã lµm cho hÖ thèng an sinh x· héi ë ph¶i tr¶ tiÒn, ng−êi lao ®éng kh«ng bÞ thÊt nghiÖp vµ tÝch −u viÖt c¸c n−íc ngµy cµng v÷ng m¹nh. thÓ hiÖn kh¸ râ trong c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Tuy nhiªn, do ®iÒu - An sinh x· héi thÓ hiÖn chñ nghÜa nh©n ®¹o vµ nh©n v¨n cao kiÖn kinh tÕ yÕu kÐm nªn kh«ng thÓ thùc hiÖn vµ duy tr× ®−îc l©u ®Ñp cña con ng−êi trong mäi thêi ®¹i. Mçi c¸ nh©n trong céng dµi cho dï môc tiªu lµ hÕt søc tèt ®Ñp. V× thÕ, khi b−íc vµo c¬ chÕ ®ång x· héi dï cã ®Þa vÞ sang hÌn kh¸c nhau nh−ng ®Òu cã mét gi¸ thÞ tr−êng, ChÝnh phñ c¸c n−íc XHCN ®· buéc ph¶i thay ®æi l¹i trÞ x· héi n»m trong c¶ hÖ thèng gi¸ trÞ x· héi. Hä ph¶i ®−îc ®¶m chÝnh s¸ch. Vµ trong hoµn c¶nh ®ã b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt b¶o mäi mÆt c¶ tinh thÇn lÉn vËt chÊt tèi thiÓu ®Ó sèng vµ ph¸t huy nghiÖp ®· lÇn l−ît ra ®êi ë mçi n−íc trªn c¬ së ®ãng gãp cña céng hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh cho nh÷ng gi¸ trÞ cao ®Ñp cña x· héi. Mét ®ång ®Ó h×nh thµnh quü b¶o hiÓm, ®ång thêi cã sù b¶o trî cña Nhµ khi gÆp rñi ro, bÊt h¹nh, x· héi ph¶i t¹o cho hä nh÷ng lùc ®Èy cÇn n−íc. Còng do ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi chi phèi mµ diÖn ®−îc b¶o thiÕt ®Ó hä kh¾c phôc vµ v−¬n lªn. Tõ ®ã, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 15 16 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  15. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi cña hä, gióp hä phÊn ®Êu h−íng tíi nh÷ng chuÈn mùc cña ch©n - nh÷ng ng−êi bÞ mÊt hoÆc gi¶m thu nhËp do c¸c nguyªn nh©n thiÖn - mü. Còng nhê ®ã mµ chống l¹i nh÷ng t− t−ëng û l¹i, t− kh¸c nhau v.v... Nh÷ng quü tiÒn tÖ tËp trung, do hÖ thèng ASXH t−ëng "m¹nh ai ng−êi Êy lo", "®Ìn nhµ ai nhµ Êy r¹ng" gióp t¹o nªn t¹o lËp rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Chóng bao gåm c¶ nh÷ng mét x· héi hoµ ®ång gi÷a con ng−êi víi con ng−êi, kh«ng ph©n nguån quü rÊt lín nh− quü dù phßng cña ChÝnh phñ, quü BHXH biÖt chÝnh kiÕn, t«n gi¸o, chñng téc vµ ®Þa vÞ x· héi. Chñ nghÜa cho ®Õn nh÷ng nguån quü cã quy m« nhá nh− quü th¨m hái, quü nh©n ®¹o vµ nh©n v¨n ë ®©y kh«ng chØ thÓ hiÖn trong b¶n th©n mçi tõ thiÖn trong c¸c tÇng líp d© c− v.v... TÊt c¶ c¸c nguån quü nãi con ng−êi, mçi céng ®ång ng−êi, mµ cßn thÓ hiÖn ë céng ®ång trªn ®Òu cã mét ®Æc ®iÓm chung gièng nhau trong qu¸ tr×nh t¹o nh©n lo¹i. Nã kh«ng chØ thÓ hiÖn trong ph¹m vi quèc gia mµ cßn lËp vµ sö dông lµ kh«ng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi trong ho¹t ®éng thÓ hiÖn rÊt râ trên ph¹m vi toµn thÕ giíi. cña hÖ thèng ASXH. Trong xu h−íng x· héi ho¸ ho¹t ®éng ASXH ®ang diÔn ra nhanh chãng ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi nh− 3.3. Chức năng của an sinh xã hội hiÖn nay, th× chøc n¨ng t¹o lËp quü cña ASXH ®ãng vai trß ngµy ASXH cã nh÷ng chøc n¨ng chñ yÕu sau: cµng quan träng 1. §¶m b¶o duy tr× thu nhËp liªn tôc cho mäi thµnh viªn 3. G¾n kÕt c¸c thµnh viªn trong céng ®ång x· héi ®Ó phòng trong céng ®ång x· héi ë møc tèi thiÓu ®Ó gióp hä æn ®Þnh cuéc ngừa, giảm thiểu và chia sÎ rñi ro vµ ®èi phã víi nh÷ng hiÓm ho¹ sèng. §©y lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt v× nã g¾n chÆt víi môc tiªu x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau gióp cho cuéc sèng æn ®Þnh ®Æt ra cña tÊt c¶ c¸c hÖ thèng ASXH ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi. vµ an toµn. ThËt vËy, viÖc ®oµn kÕt gióp ®ì lÉn nhau trong nh÷ng ViÖc duy tr× thu nhËp liªn tôc cho nh÷ng ng−êi lao ®éng bÞ gi¶m khã kh¨n lµ mét trong nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña bÊt kú d©n hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm, nh÷ng ng−êi "yÕu thÕ" téc nµo trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, truyÒn thèng ®ã nÕu ®Ó tù ph¸t, trong x· héi lµ rÊt cÇn thiÕt vµ rÊt dÔ thÊy. Song, ngay c¶ nh÷ng chØ diÔn ra trong mét ph¹m vi hÑp vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao. NhÊt lµ ng−êi giµu sang vµ cã ®Þa vÞ x· héi ®«i lóc còng cÇn ®Õn sù hç trî khi gÆp thiªn tai, ®Þch ho¹ g©y thiÖt h¹i lín vÒ ng−êi vµ cña trªn cña ASXH, nÕu kh«ng may gÆp ph¶i nh÷ng th¶m ho¹ do chiÕn ph¹m vi réng th× viÖc kh¾c phôc hậu qu¶ lµ rÊt khã. ChØ cã nhê tranh, do nh÷ng hiÖn t−îng thiªn nhiªn bÊt th−êng nh− ®éng ®Êt, c¸c chÝnh s¸ch ASXH víi c¬ chÕ ho¹t ®éng ®a d¹ng cña m×nh, nói löa, sãng thÇn v.v... Bëi lÏ, nh÷ng th¶m ho¹ ®ã sÏ kh«ng tõ míi cã thÓ g¾n kÕt ®−îc c¸c thµnh viªn trong céng ®ång, míi huy mét ai vµ hËu qu¶ lµ v« cïng nÆng nÒ kh«ng ph¶i mét sím, mét ®éng ®−îc tèi ®a mäi nguån lùc ®Ó chia sÎ rñi ro vµ kh¾c phôc chiÒu ®· cã thÓ kh¾c phôc ®−îc. V× thÕ, viÖc duy tr× thu nhËp liªn ®−îc nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng khi loµi ng−êi gÆp ph¶i nh÷ng tôc trong nh÷ng lóc nµy, cho dï chØ ®¶m b¶o cuéc sèng ë møc tèi hiÓm ho¹ trong cuéc sèng. ChÝnh v× vËy, chøc n¨ng g¾n kÕt c¸c thiÓu lµ rÊt cÇn thiÕt vµ rÊt ®¸ng quý ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi thµnh viªn trong céng ®ång cña ASXH, kh«ng chØ lµ c¬ së vµ ®iÒu trong céng ®ång x· héi. kiÖn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu an sinh trong ph¹m vi quèc gia, mµ 2. T¹o lËp lªn quü tiÒn tÖ tËp trung trong x· héi ®Ó ph©n phèi cßn lµ c¬ së vµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu an sinh trªn ph¹m l¹i cho nh÷ng ng−êi kh«ng may gÆp ph¶i nh÷ng hoµn c¶nh Ðo le, vi toµn thÕ giíi. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 17 18 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  16. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi IV. CÁC CHÍNH SÁCH AN SINH Xà HỘI - Nã ®−îc c¸c n−íc luËt ho¸ t−¬ng ®èi thèng nhÊt trªn c¬ së Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, diÖn b¶o vÖ vµ c¸c khuyÕn c¸o cña Tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO); che ch¾n cña hÖ thèng ASXH ngµy cµng ®−îc më réng, néi dung - ChÝnh s¸ch BHXH liªn quan trùc tiÕp ®Õn ng−êi lao ®éng, cña ASXH ngµy cµng phong phó th× chÝnh s¸ch ASXH ngµy cµng ng−êi sö dông lao ®éng vµ c¬ quan BHXH do Nhµ n−íc ®øng ra tæ cÇn thiÕt. Bëi v×, chØ cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lßng chøc; d©n th× viÖc tæ chøc hÖ thèng ASXH míi ®¶m b¶o hiÖu qu¶. Ngµy - Néi dung vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña chÝnh s¸ch BHXH phô nay, ASXH bao gåm rÊt nhiÒu thµnh tè kh¸c nhau, như: BHXH, thuéc chñ yÕu vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña mçi quèc gia trong cøu trî x· héi, −u ®·i x· héi, c¸c quü dù phßng v.v... Ngoµi nh÷ng mçi thêi kú; thµnh tè c¬ b¶n nµy, c¸c n−íc cßn triÓn khai nh÷ng ch−¬ng tr×nh - BHXH lµ chÝnh s¸ch chñ yÕu trong hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch kh¸c xoay quanh lÜnh vùc ASXH, nh−: ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m ASXH. Nã ®ãng vai trß ®iÒu tiÕt vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nghÌo, ch−¬ng tr×nh trî gióp ph¸p lý vµ c¸c dÞch vô x· héi kh¸c c¸c chÝnh s¸ch kh¸c trong hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn (b¶o hiÓm vµ tiÕt kiÖm, trî gióp gia ®×nh, trî gióp ng−êi giµ vµ trÎ ASXH em må c«i kh«ng n¬i n−¬ng tùa v.v...). Dùa vµo nh÷ng thµnh tè nªu Khi ®èi t−îng tham gia BHXH ngµy cµng ®−îc më réng, ®èi trªn, ChÝnh phñ cã thÓ ban hµnh tõng chÝnh s¸ch cô thÓ vµ riªng t−îng ®−îc b¶o vÖ ngµy cµng ®«ng th× ®−¬ng nhiªn sÏ gãp phÇn biÖt ®Ó cã nh÷ng ®Þnh h−íng ®óng ®¾n tæ chøc hÖ thèng ASXH. lµm gi¶m sè ®èi t−îng thô h−ëng trong c¸c chÝnh s¸ch kh¸c thuéc Sau ®©y lµ mét sè chÝnh s¸ch c¬ b¶n: hÖ thèng ASXH. MÆt kh¸c, nÕu hÖ thèng BHXH ®−îc më réng vµ 4.1. Bảo hiểm xã hội ph¸t triÓn, quü BHXH sÏ tù c©n ®èi vµ trang tr¶i ®−îc c¸c kho¶n thu chi. Ng©n s¸ch Nhµ n−íc gi¶m bít g¸nh nÆng do ph¶i c©n ®èi BHXH ra ®êi ®Çu tiªn ë CHLB §øc c¸ch ®©y h¬n mét thÕ kû vµ hµng n¨m ®Ó hç trî. §©y lµ ®iÒu kiÖn vµ còng lµ c¬ héi ®Ó Nhµ ngµy nay hÇu hÕt c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®Òu cã chÝnh s¸ch BHXH. n−íc tËp trung nguån tµi chÝnh ®iÒu tiÕt vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch BHXH ®−îc hiÓu lµ sù ®¶m b¶o thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu cøu trî x· héi, −u ®·i x· héi v.v... nhËp cho ng−êi lao ®éng khi hä gÆp rñi ro hoÆc sù kiÖn b¶o hiÓm lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, mÊt viÖc lµm trªn c¬ së h×nh 4.2. Cứu trợ xã hội thµnh vµ sö dông mét quü tiÒn tÖ tËp trung nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng Tõ khi con ng−êi sinh ra ®· cã ho¹t ®éng cøu trî. Ho¹t ®éng cho ng−êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä gãp phÇn ®¶m b¶o ASXH. ChÝnh nµy thÓ hiÖn râ tÝnh nh©n ®¹o, nh©n v¨n vµ truyÒn thèng ®¹o lý cña s¸ch BHXH lµ chÝnh s¸ch x· héi chñ yÕu do ChÝnh phñ ban hµnh vµ c¸c d©n téc trªn thÕ giíi. Cøu trî x· héi lµ sù gióp ®ì cña Nhµ n−íc tæ chøc thùc hiÖn. ChÝnh s¸ch BHXH cã môc tiªu chñ yÕu lµ b¶o vÖ, vµ céng ®ång cho nh÷ng ng−êi kh«ng may r¬i vµo hoàn c¶nh bÊt che ch¾n cho ng−êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä khi ng−êi lao ®éng gÆp h¹nh do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau kh«ng tù lo liÖu ®−îc cuéc ph¶i rñi ro (nh−: èm ®au, tai n¹n...) hay c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm (nh−: sèng hµng ngµy cho b¶n th©n vµ gia ®×nh. Cøu trî x· héi cã thÓ sinh ®Î, giµ yÕu...). §Æc ®iÓm cña lo¹i chÝnh s¸ch nµy lµ: biÓu hiÖn ë nhiÒu chÝnh s¸ch x· héi cã liªn quan, nh−: cøu tÕ x· Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 19 20 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  17. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi héi, trî gióp x· héi, trî cÊp gia ®×nh. Nh÷ng m¶ng chÝnh s¸ch nµy c¶ mét céng ®ång ng−êi cã c«ng víi d©n, víi n−íc. ¦u ®·i x· héi cã thÓ do ChÝnh phñ thèng nhÊt ban hµnh vµ còng cã thÓ do chÝnh lµ mét chÝnh s¸ch x· héi ®Æc thï mµ kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c n−íc quyÒn ®Þa ph−¬ng quyÕt ®Þnh. C¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn cøu trî trªn thÕ giíi ®Òu thùc hiÖn. Bëi lÏ, m¶ng chÝnh s¸ch nµy phô thuéc x· héi th−êng ®−îc coi lµ l−íi che ch¾n thø hai hoÆc thø ba cho chñ yÕu vµo truyÒn thèng lÞch sö vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ cña tõng mäi thµnh viªn trong céng ®ång vµ còng kh«ng n»m ngoµi môc n−íc. ChÝnh s¸ch −u ®·i x· héi thÓ hiÖn râ nhÊt ë c¸c n−íc trong hÖ ®Ých chung cña ASXH. ChÝnh s¸ch cøu trî x· héi cã ®Æc ®iÓm: thèng XHCN tr−íc ®©y, trong ®ã cã ViÖt Nam. Ở n−íc ta, §¶ng vµ - TÝnh ph¸p lý lu«n bÞ h¹n chÕ do ®èi t−îng réng nªn phô Nhµ n−íc quan niÖm −u ®·i x· héi lµ tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt cña toµn thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña mçi n−íc; §¶ng, toµn d©n ®èi víi nh÷ng ng−êi, nh÷ng gia ®×nh cã c«ng víi - ChÝnh s¸ch cøu trî x· héi cã liªn quan ®Õn tÊt c¶ mäi ng−êi d©n víi n−íc, nh−: c¸c th−¬ng binh, bÖnh binh, c¸c thanh niªn trong céng ®ång x· héi, kh«ng ph©n biÖt vïng miÒn, t«n gi¸o, tÝn xung phong, c¸c gia ®×nh liÖt sü, gia ®×nh cã c«ng víi c¸ch m¹ng ng−ìng, d©n téc hay ®Þa vÞ x· héi v.v... v.v... Môc tiªu chÝnh cña chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi lµ nh»m t¸i s¶n - Ho¹t ®éng cøu trî ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch cøu trî rÊt phong xuÊt ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn cao ®Ñp cña d©n téc, lµ ®Òn ¬n, ®¸p phó, ®a d¹ng. Ho¹t ®éng nµy kh«ng chØ ®−îc thùc hiÖn bëi Nhµ nghÜa nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· héi cña n−íc, mµ nã cßn ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi, ®Êt n−íc. ChÝnh s¸ch −u ®·i x· héi cã ®Æc ®iÓm: c¸c ®oµn thÓ vµ tõng c¸ nh©n trong céng ®ång x· héi. §ång thêi - §©y lµ chÝnh s¸ch x· héi ®Æc thï vµ còng ®−îc luËt ho¸ ®Ó ho¹t ®éng cøu trî x· héi kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi quèc gia ®¶m b¶o thùc hiÖn c«ng b»ng, d©n chñ; mµ nã cßn ®−îc thùc hiÖn trªn ph¹m vi quèc tÕ. - §èi t−îng cña chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi lµ nh÷ng ng−êi cã c«ng - Nhµ n−íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cøu trî x· héi chñ yÕu th«ng víi n−íc, víi d©n trong c¸c cuéc chiÕn tranh giµnh ®éc lËp cho d©n qua chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó huy ®éng sù ®ãng gãp cña c¸c c¸ nh©n, c¸c téc, trong phßng chèng téi ph¹m, trong ph¸t triÓn kinh tÕ, trong tæ chøc vµo ng©n s¸ch. Sau ®ã, dïng nguån ng©n s¸ch nµy ®Ó cøu nghiªn cøu khoa häc vµ trong c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, nghÖ thuËt v.v... trî cho nh÷ng ng−êi kh«ng may gÆp thiªn tai, ®Þch ho¹ hoÆc l©m - ChÝnh s¸ch −u ®·i x· héi kh«ng chØ liªn quan ®Õn lÜnh vùc vµo hoµn c¶nh yÕu thÕ kh«ng tù lo liÖu ®−îc cuéc sèng cña m×nh. vËt chÊt mµ cßn liªn quan c¶ ®Õn lÜnh vùc tinh thÇn vµ ®«i khi lÜnh Mét sè n−íc sau khi ®· më réng ®−îc ®èi t−îng tham gia vùc tinh thÇn l¹i lµ chñ yÕu. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch −u BHXH vµ hÖ thèng BHXH ®· t−¬ng ®èi v÷ng vµng, b¾t ®Çu chuyÓn ®·i x· héi còng rÊt ®a d¹ng, nã cã thÓ ®−îc thùc hiÖn bëi Nhµ n−íc sang thiÕt kÕ l¹i hÖ thèng ASXH cña m×nh vµ coi cøu trî x· héi lµ vµ còng cã thÓ ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng néi dung chÝnh cña ASXH, ch¼ng h¹n, nh−: Niu-zi-l©n, óc. vµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng trong céng ®ång - §©y lµ m¶ng chÝnh s¸ch x· héi rÊt nh¹y c¶m v× nã liªn quan 4.3 Ưu đãi xã hội chñ yÕu ®Õn thÓ chÕ chÝnh trÞ cña mçi n−íc. V× thÕ, khi ban hµnh ¦u ®·i x· héi lµ sù ®·i ngé ®Æc biÖt c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy ph¶i rÊt thèng nhÊt thÇn cña Nhµ n−íc vµ céng ®ång ®èi víi nh÷ng ng−êi, hay ®èi víi vµ ®ång bé Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 21 22 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  18. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi 4.4 Chính sách xoá đói giảm nghèo nguån vèn ®¸ng kÓ tõ c¸c tÇng líp d©n c−, còng nh− c¸c tæ chøc Theo sè liÖu thèng kª cña tæ chøc FAO thuéc Liªn hiÖp quèc, quèc tÕ ngoµi nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc ®Ó thùc hiÖn. Ở n¨m 2005 trªn thÕ giíi vÉn cßn kho¶ng h¬n 1,2 tû ng−êi thuéc diÖn n−íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua, tû lÖ sè hé gia ®×nh nghÌo ®ãi ®· nghÌo ®ãi, chiÕm h¬n 1/6 d©n sè thÕ giíi. Sè ng−êi nµy chñ yÕu gi¶m ®¸ng kÓ vµ ®−îc c¸c tæ chøc quèc tÕ ®¸nh gi¸ rÊt cao vÒ vÊn thuéc c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, ®Ò nµy. Víi kÕt qu¶ ®¹t ®−îc lµ sè hé gia ®×nh nghÌo ®ãi chØ cßn ë xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo kh«ng chØ lµ môc tiªu cña nhiÒu quèc gia, mµ møc 26% (chuÈn nghÌo míi) ®· thÓ hiÖn rÊt râ chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi cßn lµ môc tiªu cña c¶ thÕ giíi. RÊt nhiÒu n−íc ®· ban hµnh c¸c gi¶m nghÌo cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Ở n−íc ta, chÝnh ®−îc thùc hiÖn rÊt cã kÕt qu¶. Nhê ®ã mµ Liªn hîp quèc còng nh− s¸ch nµy ®−îc cô thÓ ho¸ trong mét lo¹t c¸c ch−¬ng tr×nh, nh−: c¸c tæ chøc quèc tÕ vÉn tiÕp tôc tµi trî vµ gióp ®ì b»ng nhiÒu h×nh ch−¬ng tr×nh 135; ch−¬ng tr×nh 327; ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng, thøc kh¸c nhau ®Ó duy tr× chÝnh s¸ch nµy. khuyÕn l©m vµ khuyÕn ng− v.v... Môc tiªu cña chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi 4.5 Quỹ dự phòng gi¶m nghÌo lµ nh»m trî gióp nh÷ng gia ®×nh nghÌo ®ãi trong x· Quü dù phßng có thể lµ c¸c quü dù phßng cña Nhµ n−íc vµ héi vÒ tiÒn vèn, vÒ −u ®·i thuÕ, vÒ khoa häc kü thuËt v.v... ®Ó hä t− c¸c quü tiÕt kiÖm ®−îc h×nh thµnh bëi c¸c thµnh viªn tham gia t¹o v−¬n lªn vµ tho¸t khái nghÌo ®ãi. ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lËp nªn. Quü dù phßng cña Nhµ n−íc ®−îc t¹o lËp chñ yÕu tõ ng©n cã ®Æc ®iÓm: s¸ch Nhµ n−íc nh»m môc ®Ých trî gióp khÈn cÊp vµ kÞp thêi cho - Th−êng ®−îc cô thÓ ho¸ vµ lång ghÐp trong mét sè chÝnh s¸ch c¸c thµnh viªn trong céng ®ång, cho c¸c vïng, c¸c ®Þa ph−¬ng cã liªn quan. Mçi chÝnh s¸ch, mçi ch−¬ng tr×nh ®Òu ®−îc luËt ho¸ ®Ó kh«ng may gÆp ph¶i nh÷ng th¶m ho¹ do thiªn tai g©y ra, nh−: b·o, tæ chøc thùc hiÖn; lôt, sãng thÇn, dÞch bÖnh hµng lo¹t v.v... Cßn quü tiÕt kiÖm ®−îc - §èi t−îng thuéc chÝnh s¸ch nµy chñ yÕu lµ nh÷ng ng−êi c¸c n−íc ph¸t triÓn ¸p dông phæ biÕn. Loại quỹ này rÊt ®a d¹ng vµ n«ng d©n, nh÷ng ng−êi bu«n b¸n nhá vµ nh÷ng ng−êi lao ®éng tù quy m« cã khi rÊt lín, nh−: quü h−u trÝ, quü b¶o hiÓm trän ®êi do trong x· héi; v.v... Môc ®Ých cña c¸c quü nµy lµ nh»m gióp ng−êi d©n tù b¶o - ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nÕu ®−îc thùc hiÖn tèt vµ hiÓm cho b¶n th©n vµ gia ®×nh khi kh«ng may gÆp ph¶i c¸c rñi ro ®ång bé sÏ rÊt cã hiÖu qu¶, bëi nã ®¶m b¶o ASXH l©u dµi vµ bÒn trong cuéc sèng. Quü dù phßng cã ®Æc ®iÓm: v÷ng; - RÊt ®a d¹ng, phong phó vµ liªn quan ®Õn nhiÒu bé luËt cña - ViÖc tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo chñ tõng n−íc, nh−: LuËt ng©n s¸ch, LuËt b¶o hiÓm th−¬ng m¹i, LuËt yÕu do Nhµ n−íc trung −¬ng vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. b¶o hiÓm x· héi v.v... Ngoµi ra, nã cßn ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c héi ®oµn thÓ, nh−: Héi - §èi t−îng ®−îc nhËn trî cÊp tõ c¸c quü dù phßng lµ c¸c ®Þa n«ng d©n, Héi lµm v−ên, Héi cùu chiÕn binh v.v... NÕu chÝnh s¸ch ph−¬ng, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n kh«ng may gÆp thiªn ai, mÊt mïa ban hµnh ®óng vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt sÏ huy ®éng ®−îc mét g©y hËu qu¶ nghiªm träng, nh−: kho tµng, nhµ cöa, tr−êng häc, Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 23 24 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  19. Tμi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh An Sinh x∙ héi bÖnh viÖn bÞ h− háng, ph¸ huû, tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña c¸c hé gia cho x· héi. H¬n n÷a, BHXH l¹i chñ yÕu ®−îc thùc hiÖn d−íi h×nh ®×nh vµ c¸c c¸ nh©n bÞ mÊt m¸t hoÆc bÞ ®e do¹ v.v... Cßn ®èi t−îng thøc b¾t buéc, quü BHXH do c¸c bªn tham gia ph¶i ®ãng gãp theo ®−îc thô h−ëng tõ c¸c quü h−u trÝ, quü b¶o hiÓm trän ®êi chÝnh lµ luËt ®Þnh, v× thÕ xu h−íng chung lµ nguån quü nµy sÏ ngµy cµng c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®ãng gãp t¹o nªn c¸c lo¹i quü nµy. lín. §©y lµ c¬ së v÷ng ch¾c nhÊt cã tÝnh chiÕn l−îc l©u dµi ®Ó c¸c - Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c loại quü dù phßng c¬ quan BHXH chñ ®éng trî cÊp khi ng−êi lao ®éng gÆp ph¶i c¸c ngµy cµng ®−îc më réng cả về ph¹m vi vµ ®èi t−îng. ViÖc tæ chøc rñi ro vµ sù kiÖn b¶o hiÓm. Bëi vËy, BHXH lµ h¹t nh©n, lµ x−¬ng h×nh thµnh vµ sö dông quü dù phßng ngµy cµng ®a d¹ng theo xu sèng cña hÖ thèng ASXH. h−íng chung cña c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Cïng víi những n−íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ë khu vùc BHXH §«ng Nam ¸, Xin-ga-po lµ n−íc ®iÓn h×nh vÒ tæ chøc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü dù phßng ®Ó ®¶m b¶o ASXH. Nhê viÖc tæ chøc thùc hiÖn c¸c quü dù phßng, mµ chñ yÕu lµ c¸c quü tiÕt kiÖm th«ng CTXH ƯĐXH qua b¶o hiÓm, Xin-ga-po ®· huy ®éng ®−îc tèi ®a nguån lùc tµi chÝnh tõ c¸c c¸ nh©n trong n−íc. Nguån quü nµy kh«ng chØ cã vai ASXH trß trong ASXH, mµ cßn t¹o lËp ®−îc nguån vèn ®Ó thùc hiÖn ®Çu t− vµo c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi trong n−íc rÊt cã hiÖu qu¶ Xoá đói Ngoµi c¸c chÝnh s¸ch nãi trªn, ASXH cßn hµm chøa c¶ mét sè giảm Quỹ dự lo¹i dÞch vô x· héi kh¸c, nh−: dÞch vô ®èi víi ng−êi giµ, ng−êi tµn nghèo phòng tËt, tæ chøc phôc håi chøc n¨ng, ch−¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ho¸ gia Các dịch ®×nh v.v... C¸c dÞch vô nµy cã thÓ ®−îc thùc hiÖn bëi Nhµ n−íc vµ vụ xã hội quü cã thÓ ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c tæ chøc tù nguyÖn, tæ chøc phÝ ChÝnh phñ v.v... HÖ thèng chÝnh s¸ch ®¶m b¶o ASXH cã thÓ ®−îc m« h×nh ho¸ nh− trong S¬ ®å 1.1 ë d−íi. Sơ đồ 1.1: Hệ thống chính sách an sinh xã hội C¸c chÝnh s¸ch ASXH nãi trªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi V. AN SINH Xà HỘI Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI nhau vµ tÊt c¶ ®Òu nh»m mét môc ®Ých chung lµ ®¶m b¶o ASXH ®Ó tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi vµ ph¸t triÓn kinh 5.1. ASXH ở Cộng hoà Liên bang Đức tÕ bÒn v÷ng. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch BHXH lu«n ®ãng vai trß lµ h¹t Tõ khi loµi ng−êi sinh ra, ý t−ëng vÒ viÖc cè g¾ng tù b¶o vÖ b¶n nh©n, v× m¶ng chÝnh s¸ch nµy lµ l−íi ASXH ®Çu tiªn b¶o vÖ cho th©n vµ gia ®×nh tr−íc nh÷ng hiÓm ho¹ vµ rñi ro trong cuéc sèng ®· ng−êi lao ®éng - Nh÷ng ng−êi t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô ®−îc thùc hiÖn. Tuy nhiªn, ph¶i tr¶i qua nhiÒu thÕ kû, ®Õn khi Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 25 26 Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2