intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ KIM LOẠI - PHẦN I CÔNG NGHỆ ĐÚC - CHƯƠNG 4

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST
Báo xấu
276
lượt xem 91
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 4 CÔNG NGHỆ CHẾ TẠO KHUÔN VÀ LÕI. 4.1 Vật liệu làm khuôn và lõi Để chế tạo hỗn hợp khuôn và lõi ta sử dụng vật liệu tự nhiên hoặc nhân tạo. Vật liệu làm khuôn và lõi cát được chế tạo bằng cát, đất sét và một số phụ gia khác. 4.1.1 Yêu cầu củ a vật liệu làm khuôn và lõi. Vật liệu này phải thoả mãn các yêu cầu sau: a. Độ bền là khả năng hỗn hợp bảo đảm cho khuôn và lõi khôn g bị phá hủy khi chế tạo, lắp ráp, vận chuyển hoặc khi...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH CÔNG NGHỆ KIM LOẠI - PHẦN I CÔNG NGHỆ ĐÚC - CHƯƠNG 4

  1. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Chöông 4 COÂNG NGHEÄ CHEÁ TAÏO KHUOÂN VAØ LOÕI. 4.1 Vaät lieäu laøm khuoân vaø loõi Ñeå cheá taïo hoãn hôïp khuoân vaø loõi ta söû duïng vaät lieäu töï nhieân hoaëc nhaân taïo. Vaät lieäu laøm khuoân vaø loõi caùt ñöôïc cheá taïo baèng caùt, ñaát seùt vaø moät soá phuï gia khaùc. 4.1.1 Yeâu caàu cuû a vaät lieäu laøm khuoân vaø loõi. Vaät lieäu naøy phaûi thoaû maõn caùc yeâu caàu sau: a. Ñoä beàn laø khaû naêng hoãn hôïp baûo ñaûm cho khuoân vaø loõi khoân g bò phaù huûy khi cheá taïo, laép raùp, vaän chuyeån hoaëc khi chòu taùc duïng cuûa doøng chaûy cuûa kim loaïi. Theo tieâu chuaån thì ñoái vôùi hoãn hôïp öôùt duøng giôùi haïn beàn neùn n vaø hoãn hôïp khoâ duøng giôùi haïn beàn keùo k. Hoãn hôïp caùt ñaát seùt öôùt (khuoâ n töôi) thöôøng n = 3 0 70 KPa vaø inh loaïi khoâ(khuoân khoâ) k = 80  200KPa. hM Ch,i ñoä mòn chaët cuûa hoãn Ñoä beàn taêng khi caùt haït caøng nhoû, khoâng ñoàng ñeàu,saé.cHo n caï P uat T y th hôïp taêng, löôïng ñaát seùt taêng, ñoä ñaàm chaët taêng. am K b. Ñoä beàn beà maët laø khaû naêng H Su phc khi coù doøng chaûy kim loaïi taùc duïng leân beà chòu löï gD nkhoâng ñaït coù nghóa laø hoãn hôïp bò phaù vôõ daãn ñeán laøm maët loøng khuoân. Neáu chæ tieâuTnaøo uy ©r ightloaïi ñuùc. laãn vaät lieäu khuoân vaøo r y kim Cop c. Tính luùn : Laø khaû naêng giaûm theå tích cuûa hoãn hôïp khi kim loaïi co. Tính luùn khoâng toát seõ daãn ñeán khaû naêng phaù vôõ khuoân hoaëc laøm nöùt vaät ñuùc. Tính luùn taêng khi duøng caùt haït to, löôïng ñaát seùt vaø chaát dính keát ít, chaát phuï (muøn cöa, rôm vuïn, boät than…) taêng d. Tính deûo : Laø khaû naêng in hình roõ neùt cuûa maãu vaø hoäp loõi taïo ra hình daïng vaø kích thöôùc ñuùng. Tính deûo taêng khi thaønh phaàn nöôùc trong hoãn hôïp taêng ñeán 8%, ñaát seùt vaø chaát dính keát taêng, caùt haït nhoû. e. Tính coâ ng ngheä g oàm ccaùc chæ tieâu sau : - Tính ñieà n ñaày laø khaû naêng di ñoäng cuûa vaät lieäu ñeå ñieàn ñaày khi laøm khuoâ n vaø loõi. Tính ñieàn ñaày baûo ñaûm khuoân vaø loõi coù ñoä ñaàm chaët ñoàng ñeàu vaø khaû naêng duøng löïc nhoài neùn nhoû nhaát. - Tính chòu nhieät laø khaû naêng giöõ cho vaät lieäu khoâng bò noùng chaûy, khoâng coù taùc duïng hoaù hoïc vôùi kim loaïi noùng chaûy. Caùc lôùp hoãn hôïp khi bò chaùy seõ caûn trôû quaù trình gia coâng cô ( lôùp caùt chaùy ) vaø laøm giaûm ñoä thoaùt khí, taïo roã khí trong vaät ñuùc. - Tính choáng aåm laø khaû naêng huùt aåm raát ít trong moät ñôn vò thôøi gian. Ñoä aåm cao laøm giaûm ñoä beàn neùn vaø sinh khí khi tieáp xuùc kim loaïi noùng chaûy . - Tính beàn laâu laø khaû naêng giöõ ñöôïc tính chaát cuûa vaät lieäu khi söû duïng nhieàu laàn. 42 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  2. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - Tính thoâng khí laø khaû naêng thoaùt khí qua hoãn hôïp traùnh cho vaät ñuùc khoûi bò roã khí, laøm giaûm aùp löïc khí trong loøng khuoâ n khi ñieàn ñaày kim loaïi loûng. ÔÛ nhieät ñoä cao, löôïng hôi nöôùc chöùa ôû hoãn hôïp gaàn loøng khuoân seõ boác hôi, löôïng khí hoaø tan trongkim loaïi loûng cuõng bò giaûi phoùng khi kim loaïi ñoâng ñaëc. Chuùng seõ thoaùt ra moät phaàn qua hoãn hôïp khuoân vaø loõi. Ñeå ñaùnh giaù ñoä thoâng khí duøng heä soá thoâng khí K, ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm. Hoãn hôïp caùt ñaát seùt thöôøng coù heä soá K = 30 120 ñôn vò. Tính thoâng khí cuûa hoãn hôïp taêng khi ñoä ñaàm chaët giaûm, caùt haït to vaø ñeàu, löôïng seùt, chaát dính keát ít, chaát phuï nhieàu, löôïng nöôùc < 4% - Tính nhieät lyù: Bao goàm tính daãn nhieät vaø nhieät dung. Tính nhieät lyù aûnh höôûng ñeán toác ñoä keát tinh cuûa kim loaïi vaø do ñoù laøm aûnh höôûng ñeán ñeán toå chöùc vaø tính chaát cuûa vaät ñuùc. Toùm laïi, hoãn hôïp laøm khuoân vaø laøm loõi ñoøi hoûi nhieàu yeâu caàu khaùc nhau. Caàn caên cöù vaøo loaïi hôïp kim ñuùc, khoái löôïng vaø hình daùng cuûa vaät ñuùc ñeå choïn loaïi thaønh phaàn cuûa hoãn hôïp. h Min 4.1.2 Vaät lieäu laøm khuoân vaø loõi. Chi o a. Caùt laø thaønh phaàn chính cuûa hoãn hôïp. Trong caùtTP. Hnh phaàn cô baûn laø SiO2 coù , thaø uat ng vaø h nhieät ñoä chaûy cao (toch =1713oC), ñoä beàn, ñoä cöùm Ky ttính oån ñònh nhieät hoaù cao, ñoä haït töø a h 0,02  3mm. Ñaëc tính xaáu cuûa caùt thaïcH Su p laø ôû nhieät ñoä trung bình (575o) coù söï chuyeån h anh D g bieán thuø hình laøm thay ñoåi theå ruon laøm nöùt neû haït caùt taïo ra buïi nhoû . Ngöôøi ta thöôøng boå t©T tích sung theâm caùt vaøng. pyrigh Co Khi löôïng taïp chaát Fe2O3, Al2O3, CaCO3… vaø caùc chaát khaùc coù löôïng chöùa toái thieåu ñeå taêng tính chòu nhieät cuûa hoãn hôïp. Caùt thaïch anh trong thieân nhieâ n thöôøn g ñaõ coù ñaát seùt. Ñoä haït cuûa caùt to hoaëc nhoû seõ coù tính chòu nhieät khaùc nhau vaø vaø taïo ra ñoä boùng beà maët khaùc nhau. Maët khaùc ñoä haït vaø hình daïng haït caùt aûnh höôûng lôùn ñeán ñoä thoâng khí. Khi ñuùc theùp coù theå pha theâm vaøo caùt thaïch anh moät löôïng ZrO2. SiO2 coù Toch = 2000oC, Croâm mít Fe2O.Cr2O3 coù Toch =1850oC. b. Ñaát seùt laø loaïi chaát lieäu keát dính nhaèm baûo ñaûm ñoä beàn, ñoä deûo cuûa hoãn hôïp. Ñaát seùt thöôøng duøng loaïi cao lanh (Al2 O3.2SiO2.2H2 O). Caùc taïp chaát Fe2O3 , Na2 CO3, CaCO3 trong ñaát seùt seõ laøm giaûm khaû naêng keát dính vaø tính oån ñònh nhieät hoaù. Ngoaøi daïng cao lanh coøn duøng Bentonit (Al 2O3. 4Si02.nH2 O). Loaïi naøy khaû naêng dính keát cao nhöng hieám vaø ñaét. Khi duøng chæ troän vôùi tiû leä khoân g lôùn (1,5  3%) c. Chaát dính keát:laøm taêng ñoä beàn, ñoä deûo,tính chòu nhieät cho khuoân vaø loõi. Goàm daàu thöïc vaät, ræ maät, boät hoà, kieàm sunfit (nöôùc baõ giaáy), nöôùc thuûy tinh (Na20. nSi0 2 .mH2- 0), xi maêng… d. Chaát phuï: ñöa vaøo khuoân vaø loõi nhaèm taêng moät soá tính chaát ñaëc bieät, laøm nhaün boùng beà maët khuoân loõi. - Caùc chaát pha troän vaøo hoãn hôïp laøm khuoân nhö boät than, hoãn hôïp laøm loõi nhö muøn cöa …( 3%8% ) laøm taêng tính luùn, thoâng khí, deã phaù khuoân loõi. 43 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  3. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - Chaát sôn khuoân loõi: laø hoãn hôïp cuûa vaät lieäu chòu löûa haït raát nhoû, chaát dính vaø nöôùc laøm dung moâi hoøa tan nhö boät than, boät graphít, boät thaïch anh (SiO2 ) …, nöôùc thuûy tinh hoaëc dung dòch cuûa chuùng vôùi ñaát seùt, nöôùc queùt hoaëc phun leâ n beà maët loøng khuoân, loõi. Noù laøm taêng ñoä boùng vaät ñuùc, taêng ñoä beàn beà maët khuoâ n, tính chòu nhieät cho khuoân loõi (choáng chaùy dính caùt vaät ñuùc), taïo cho vieäc phaù khuoân, laøm saïch caùt ñöôïc deã daøng. Thaønh phaàn vaø yeâu caàu cuûa chaát sôn phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng hôïp kim ñuùc: + Ñuùc gang: chaát sôn coù chöùa grafit ñeå choáng chaùy caùt vaø coù taùc duïng choáng traéng gang. Ví duï: chaát sôn goàm grafit 60%; bentonit 3,5%; Dextrin 3%; vaø nöôùc. + Ñuùc theùp: chaát sôn khoâng duøng grafit ñöôïc, vì grafit seõ laøm thay ñoåi thaøn h phaàn caùc bon cuûa theùp, khi ñoù chaát sôn khuoâ n seõ laø boät thaïch anh ñeå taêng ñoä chòu nhieät cho maët khuoân, choáng chaùy caùt, laøm maët vaät ñuùc nhaün ñeïp. 4.1.3 Hoãn hôïp caùt- ñaát seùt: Khi taïo hoãn hôï p, ngöôøi ta chia ra hai loaïi goïi laø caùt aùo vaø caùt ñeäm. h Caùt aùo: h oãn hôïp naøy phuû leân maãu moät lôùp daøy khoaûng 40 n1 00mm khi laøm Mi Chi ng cao veà ñoä chòu khuoân, tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi kim loaïi loûn g neân yeâu caàu coù. Ho t löôï chaá P uat T g thöôøng caùt aùo laøm baèng vaät nhieät, ñoä haït caàn nhoû hôn ñeå beà maët vaät ñuùc nhaün boùnh thoâ n y t g, am K u ph lieäu môùi. DH S laïi cuûa khuoân, do khoâng tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi Caùt ñeäm: duøng ñieàn ñaày ong n coøn phaà ru t g T p hôn, thöôøng taän duïng phaàn hoãn hôïp cuõ ñöôïc phuïc hoài © thaá h y ig kim loaïi loûng neân chaátrlöôïn Cop laïi. Neáu laøm loõi, laøm khuoân baèng maùy thì chæ duøng moät loaïi caùt môùi ñoàng nhaát. Hoãn hôïp caùt - ñaát seùt tuøy töøng loaïi khuoân, sau khi ñaàm chaët khoâng qua saáy goïi laø khuoân töôi; neáu qua saáy goïi laø khuoân khoâ. Hoãn hôïp laøm khuoân töôi thöôøng chöùa 10  12% ñaát seùt vaø coù ñoä aåm 4  5%. Khuoân töôi coù öu ñieåm coù tính deûo vaø ñieàn ñaày toát, deã phaù khuoân vaø giaù thaønh thaáp. Khuoân töôi coù ñoä beàn khoân g cao, neân thaønh khuoân phaûi ñuû ñoä daøy do ñoù khoái löôïng cuûa khuoân lôùn. Khuoân khoâ duøng ñuùc vaät coù chaát löôï ng cao, khoái löôïng vaät ñuùc lôù n, thaønh daøy. Löôïng ñaát seùt trong khuoân khoâ ñeán 15%, ñoä aåm 6  8%. Löôïng ñaát seùt taêng laøm giaûm ñoä thoâng khí vaø ñoä chòu nhieät, khoù phaù khuoân vaø loõi. Thöôøng ngöôøi ta cho theâm muøn cöa vaøo hoãn hôïp laøm loõi. Sau khi saáy muøn cöa chaùy laøm taêng ñoä thoâng khí cho loõi, taêng tính luùn ñeå choáng nöùt vaät ñuùc, deã phaù boû loõi. Ngöôïc laïi khoâng neân duøng muøn cöa cho khuoân töôi vì seõ laøm giaûm ñoä thoâng khí. Tröôøng hôïp ñaëc bieät khi ñuùc theùp coù theå duøng hoãn hôïp coù chöùa theâm chaát keát dính laø baõ sunfit hoaëc thuûy tinh loûng. Trong khuoân ñuùc, hoãn hôïp laøm loõi yeâu caàu cao hôn do taùc ñoâïng nhieät vaø cô hoïc leân loõi lôùn hôn (loõi bò kim loaïi loûng bao quanh). Hoãn hôïp loõi duø ng toaøn boä vaät lieäu môùi. Löôïng ñaát seùt khoâng cao nhö hoãn hôïp khuoâ n (2%  10%) nhöng phaûi cho theâm chaát dính keát khaùc nhö daàu thöïc vaät, maät, ræ ñöôøng, nhöïa thoâng...., duøng nhieàu chaát phuï, caùt thaïch anh gaàn nhö nguyeân chaát, ít duøng hoãn hôïp cuõ. Loõi phaûi ñöôïc saáy kyõ ñeå taêng beàn, taêng thoâng khí vaø tính luùn. 44 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  4. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Ví duï: Ñuùc gang duøng hoãn hôïp laøm khuoân coù côõ haït töø 0,063 0,4 mm; seùt 8% 20%; ñoä aåm 4,5%  5% (khuoân töôi); ñoä thoâng khí 25  100; ñoä beàn neùn 3 7,5 N/cm2; hoãn hôïp cuõ töø 40% 90%. Thaønh phaàn cuûa hoãn hôïp laøm loõi ñuùc gang: caùt môùi coù côõ haït töø 0,06  0,3mm, 77,5%; ñaát seùt boät 7,5%; muøn cöa 15%; ñoä thoâng khí 80  100; ñoä beàn neùn töôi 7,5 8,5 N/cm2. 4.2 Cheá taïo khuoân vaø loõi baèèng tay Hình veõ 1-50 giôùi thieäu toùm taét caùc böôùc laøm khuoân caùt trong hai hoøm khuoân vôùi loõi ñöùng. T D h Min Chi P. Ho b) uat T a) y th am K u ph HS ng D uo © Tr ht y ig op4 r 3 C 5 2 1 d) 10 c) 11 9 Hình 1-50 Sô ñoà quaù trình laøm khuoân trong hai hoøm khuoân. a) Maãu. b) Laøm khuoân döôùi. c) Laøm khuoân treâ n. d) Ruùt maãu ra khoûi khuoân döôùi vaø khuoâ n treân. e) Laép raùp khuoân, loõi. 8 7 6 e) 45 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  5. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 1- Khuoân döôùi 2- Khuoân treân 3- Maãu ñaäu hôi 4- Maãu heä thoáng roùt 5- Choát ñònh vò 6- Goái loõi 7- Loõi 8- Raõnh thoân g khí cho loõi 9- Loøng khuoân (Vaät ñuùc) 10- Xaêm hôi 11- Maët phaân khuoân. Khuoân vaø loõi cheá taïo baèng tay chæ duøng thích hôïp trong saûn xuaát ñôn chieác, haøng loaït nhoû, laøm caùc khuoân, loõi phöùc taïp, coù khoái löôïng lôùn. Laøm baèng tay coù naêng suaát thaáp, chaát löôïn g khoâ ng ñoàng ñeàu, yeâu caàu tay ngheà cao vaø ñieàu kieän lao ñoäng naëng nhoïc. 4.2.1 Cheá taïo khuoân baèng tay . Coù nhieàu caùch ñeå cheá taïo khuoân baèng tay. ÔÛ ñaây chæ xeùt vaøi caùch thoâng duïn g. a.Laøm khuoân trong hai hoøm khuoân: goàm khuoân döôùi vaø khuoân treân, moät maët phaân khuoâ n naèm ngang. Trong hai hoøm khuoân chæ cheá taïo caùc vaät ñuùc töông ñoái ñôn giaûn, nhoû vaø trung bình. Caùch laøm naøy tieâu toán hoøm khuoân, nhöng deã vaän chuyeån , thuaän tieän cho nguyeân nh i Mi coâng saáy khuoân. Chlöu yù nhö sau: Qui trình laøm khuoân trong hai hoøm khuoân coù nhöõng ñieå.m o n H caà TP uat ñeå giaûm hao phí hoãn hôïp, giaûm - Choïn kích thöôùc hoøm khuoân (a x b x h) thíchth py hôï mK akhuoân töông öùng vôùi keát caáu vaät ñuùc. hoø h khoái löôïng. Taát nhieân caàn choïn hình daïng u pm S DH chaët ñuû lôùn. Caàn taêng ñoä thoâng khí phaûi xaêm hôi. - Hoãn hôïp khuoân phaûi coù uong m ñoä ñaà r t vòT keïp chaët thuaän tieän ñeå baûo ñaûm ñoä chuaån xaùc cuûa loøng © vaø - Taïo khaû naêng righ ñònh y Cop khuoân. - Vaät ñuùc coù khoái löôïng töông ñoái lôùn phaûi choïn hoøm khuoân coù gôø giöõ hoãn hôïp beân trong ñeå taêng beàn cho khuoân khi thao taùc. - Taïo loã thoâng hôi cho caû hai loaïi loõi ngang vaø loõi ñöùng thoâng qua beân ngoaøi. Moät soá vaät ñuùc maëc duø cuõng cheá taïo baèng hai hoøm khuoân, nhöng ñeå naâng cao ñoä chính xaùc, maãu phaûi ñeå nguyeân moät khoái, ngöôøi ta duøng phöông phaùp xeùn. Quan saùt treân hình 1-51. Hình 1-51. Khuoân xeùn 46 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  6. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn b.Laøm khuoân treân neà n xöôû ng: khuoân döôùi laø vuøng hoãn hôïp ngay trong vuøng neàn xöôûng vaø khuoân treân trong hoøm khuoân. Loaïi naøy cuõng chæ coù moät maët phaân khuoân. Nhöõng vaät ñuùc coù kích thöôùc vaø khoái löôïng lôùn nhö thaân maùy coâng cuï, maùy reøn daäp...khoâng coù ñuû hoøm khuoân coù kích thöôùc lôùn, chæ caàn saáy beà maët ngöôøi ta laøm treân neàn xöôûng. Hoaëc duøng trong saûn xuaát ñôn chieác, khoâng coù ñuû hoøm khuoân . Khoù khaên khi cheá taïo khuoâ n naøy laø thoaùt khí cho khuoân döôùi. Ngöôøi ta khaéc phuïc baèng caùch loùt ôû döôùi ñaùy khuoân moät lôùp vaät lieäu nhö cuïc xæ, ñaù vaø oáng daãn khí thoaùt, khoù khaên thöù hai laø ñaàm chaët khuoân döôùi. Khi cheá taïo khuoân döôùi, tuøy thuoäc ñöôøng vieàn maët maãu phaûi ñaàm sô boä tröôùc moät vuøng sau ñoù ñaët maãu vaø ñaàm chaët theâm. Nhöõng khuoâ n treân coù khoái löôïng lôùn phaûi duøng hoøm khuoâ n coù gaân gôø giöõ hoãn hôïp vaø khoâng neân choïn chieàu cao quaù lôùn. Noái theâm phaàn coác roùt, ñaäu ngoùt ñeå baûo ñaûm aùp löïc thuûy tónh. h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C Hình 1-52. Khuoân ñuùc treân neà n xöôûng. 1. Xæ 2. OÁng thoâng hôi 3. Caùt aùo (Khuoân döôùi) 4. Khuoân treân 5. Choát ñònh vò 6. Raõnh daãn 7. Coác ñaäu roùt 8. Coác ñaäu hôi. Treân hình 1-52 giôùi thieäu loaïi khuoân ñoù . 4.2.2 Cheá taïo loõi baèng tay. Duøng hoäp loõi vaø hoãn hôïp laøm loõi ñeå taïo ra loõi ñuùc. Loõi laø boä phaän cuûa khuoân chòu caû taùc ñoäng nhieät lôùn vaø caû taùc duïng löïc cuûa kim loaïi loûng, thaäm chí caû troïng löôïng baûn thaân. Vì vaäy loõi ñöôïc cheá taïo theo qui cheá nghieâm ngaët hôn. Nhöõng ñieåm caàn löu yù khi cheá taïo loõi baèng tay: - Loõi ñuùc phaûi coù xöông loõi ñeå baûo ñaûm ñoä beàn khi chòu löïc, nhöng xöông loõi khoâng laøm giaûm tính luùn cuûa hoãn hôïp, khoâng gaây khoù khaên khi phaù loõi. - Loõi ñuùc phaûi coù raõnh, loã thoâng khí ñuû ñeå thoaùt heát khí ra ngoaøi. Vì theá tröôùc heát raõnh khí phaûi thoâng suoát ra taän ñaàu goái loõi. Nhöõ ng loõi coù theå tích lôùn phaûi ñaët maãu loã thoâng khí coù kích thöôùc thích hôïp. Tìm bieän phaùp taïo raõnh ñaûm baûo khoâng hoûng loõi vaø thoaùt khí haàu heát trong theå tích loõi. - Ñeå tieát kieäm hoãn hôïp, caùc loõi lôùn neân ñoän theâm caùc vaät lieäu khaùc. Thí duï loõi truï thaúng ñeå ñuùc oáng neân duøng oá ng kim loaïi coù khoan loã vöøa taïo xöông vöøa thoaùt khí vöøa giaûm tieâu hao hoãn hôïp; coù theå ñoän theâm xæ cuïc beân trong. 47 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  7. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - Ñeå traùnh chaùy caùt cho loã vaät ñuùc, beà maët thaân loõi phaûi sôn lôùp choáng chaùy (hoãn hôïp Grafít + ñaát seùt loaõng). - Sau khi hong khoâ ngoaøi khoân g khí, loõi phaûi saáy ôû nhieät ñoä thích hôïp taêng beàn, taêng khoâng khí (150o  400oC). - Ñeå traùn h bieán daïng loõi khi laáy loõi ra khoûi hoäp loõi, loõi caàn xaùc ñònh ngay vò trí coá ñònh hoaëc treân taám kim loaïi phaúng, hoaëc treân taám kim loaïi coù ñeäm caùt mòn vaø khoâ. Coù theå laøm loõi trong hoäp loõi nguyeân, hoäp loõi hai nöûa, hoäp loõi laép gheùp, baèng döôõng gaït. Treân hình 1-53 giôùi thieäu caáu taïo loõi vaø caùc daïng hoäp loõi: Raõnh thoaùt khí Xöông loõi Xöông loõi Goái loõi h Min Chi P. Ho uat T y th am K ph Raõnh thoâng khí Thaân loõi DH Su g ruon t©T ayrigh ) b) Cop Voû hoäp loõi Loõi Taám saáy c) Voû hoäp loõi Loõi d) Hình 1-53 a, b) Caáu taïo loõi c) Hoäp loõi nguyeân d) Hoäp loõi hai nöûa 48 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  8. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 1) Voû hoäp 2, 3) Caùc mieáng rôøi 4) Tay caàm 5) Neïp cong Hình 1-54 Hoäp loõi laép gheùp. h 4.3 Cheá taïo khuoân vaø loõi baèng maùy Min Chi P Ho Khuoân vaø loõi ñöôïc cheá taïo treân maùy coù chaát löôïng cao . vaø ñoàng ñeàu, naêng suaát cao. uat T Nhöng treân maùy chæ taïo ñöôïc caùc loaïi khuoân ñôn Ky th nhoû hoaëc trung bình. Cheá taïo treân giaûn, pham maùy duøng coù lôïi khi saûn xuaát haøng loaït. Su g DH ruon 4.3.1Cheá taïo khuoân: © T ight opyr C Quaù trình cheá taïo khuoân coù nhieàu nguyeân coâng khaùc nhau. Trong soá ñoù coù hai nguyeân coâ ng cô baûn laø ñaàm chaët hoãn hôïp vaø ruùt maãu. a. Ñaàm chaët hoãn hôïp: Hoãn hôïp sau khi ñaàm chaët phaûi coù ñoä chaët ñoàng ñeàu treân toaøn boä theå tích cuûa khuoân. Noù ñöôïc ño baèng ñoä ñaàm chaët  (g/cm3) öùng vôùi ñoä beàn, ñoä thoân g khí...Vò trí cuûa khuoân luùc ñaàm chaët phaûi thích hôïp vôùi nguyeân coâng ruùt maãu sau ñoù. Ngöôøi ta thöôøng duøng caùc loaïi ñaàm chaët sau:  Ñaàm chaët baèng maùy eùp (Hình 1-55). Hình 1-55 Maùy eùp laøm khuoân. Veà nguyeân taéc coù theå eùp töø treân xuoáng hoaëc döôùi leân. Hình 1-56 giôùi thieäu hai sô ñoà ñoù. Löïc taùc duïng thoâng qua chaøy eù p vaø maãu, truyeàn naêng löôï ng trong hoãn hôïp laøm chuùng xít chaët vôùi nhau taïo ra ñoä ñaàm chaët. Do hao toå n naêng löôïng neân nhöõn g ñieåm xa ñieåm ñaët löïc coù ñoä chaët keùm daàn. Khi eùp treân xuoán g, bieåu ñoà chæ ñoä ñaàm chaët giaûm töø treân xuoáng (b) vaø ngöôïc laïi khi eùp töø döôùi leân coù ñoä ñaàm chaët giaûm daàn leân treân (d). Ñeå thuaän tieän khi eùp , ngöôøi ta laép theâm hoøm khuoân phuï thuoäc coù chieàu cao h. Theå tích hoãn hôïp trong khuoân phuï khi bò doàn heát vaøo khuoân chính seõ ñaït ñeán ñoä chaët qui ñònh. 49 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  9. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Chieàu cao hoøm khuoân phuï ñöôïc tính theo coâng thöùc: V h  (H  )(  1)( cm) F o h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C 50 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  10. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn H- Chieàu cao hoøm khuoân chính (cm) V- Theå tích cuûa maãu (cm3) F - dieän tích tieát dieän ngang hoøm khuoân (cm2 ) o,  -Ñoä ñaàm chaët tröôùc vaø sau ñaàm chaët Ñoä ñaàm chaët trung bình cuûa hoã n hôïp khuoân coù theå tính theo coâng thöùc kinh nghieäm : P 0, 25 ) ( g / cm 3 )   1  C( Trong ñoù : 10 C - Heä soá ñaàm chaët (0,4  0,6) P - AÙp suaát khí neùn (20  5 0) N/cm2 h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C Hình 1-56. Sô ñoà eù p a) EÙp treân xuoáng. c) EÙp döôùi leân. 1. Baøn maùy 2. Maãu 3. Khuoân chính 4. Khuoân phuï 5. Xaø ngang 6. Chaøy eùp 7. Khí neùn 8. Pittoâng 9. Xi lanh 1 H(cm) Ñaàm chaët baèng maùy  2 daèn (hình 1-57) 3 Moät khoái löôïng goàm hoãn g/cm3 7 hôïp vaø caùc hoøm khuoân chính, 6 phuï, baøn maùy 3 vaø pittoâng 4 ñöôïc 5 khí neùn coù aùp löïc trong xylanh 5 4 naâng leân moät ñoä cao nhaát ñònh. Khí ñi vaøo qua loã 6 ñeå neùn sau ñoù Hình 1-57. laïi thoaùt nhanh qua loã 7 ñeå haï aùp Ñaàm chaët baèng maùy daèn. suaát vaø laøm toaøn boä phaàn treân 1. Khuoân chính 2. Maãu ñuùc 3. Baøn maùy 4. Khí daèn xuoáng. Ñoä ng naêng do quaù vaøo 5. Khí thoaùt. 6. Pittoâng 7. Xylanh trình daèn sinh ra ôû moãi chaát ñieåm cuûa hoãn hôïp seõ laøm chuùng dòch chuyeån xuoá ng döôùi taïo ra ñoä ñaàm chaët. 50 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  11. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Nhö vaäy, khi daèn ñoäng naêng cuûa caùc vuøng döôùi seõ lôùn neân ñoä chaët cuûa hoãn hôïp taêng daàn töø treân xuoáng döôùi (hình 1-57). Theo coâng thöùc kinh nghieäm coù theå tính ñoä ñaàm chaët khi daèn theo : a   1  K ( ) 0 ,3 ( g / cm 3 ) 10 Trong ñoù : K –Heä soá ñaàm chaët (0,35  0,55) a - Coâng ñaàm chaët cho moät ñôn vò dieä n tích hoãn hôïp trong khuoân . Q.h.n. a ( N / cm ) F ÔÛ ñaây: Q –Khoái löôïng hoãn hôïp khuoân (N) h- chieàu cao haønh trình naâng (cm) n – Soá laàn daèn  - Heä soá höõu ích (0,3  0,7) gaà h Caàn löu yù, neáu daèn quaù maïnh coù theå daãn ñeán phaù vôõ khuoâinMinn maët maãu, neân Ch3laàn. chieàu cao haønh trình naâng khoâng quaù lôùn, soá laàn daèn chæ haïn P. Ho2  cheá uat Tbieát coù söï cheâ nh leäch ñoä ñaàm Ñaàm chaët baèng maùy eù p vaø daèn rieâng bieät Ky th ñaõ nhö ta am cho loaïi hoøm khuoâ n coù chieàu cao khoâng ,u h chaët  theo chieàu cao hoøm khuoân. Vì vaäySsöûpduïng DH g ruon vöôït quaù 200mm. t ©aùT hoãn hôïp vöøa daèn vöøa eùp (hình 1-58)  Ñaàm chaët baènghm y ig o yr Cyp y seõ cho ñoä ñoà ng ñeà u veà ñaàm chaët theo chieàu cao. Söû duïng maù naø Treân hình 1-58 laø sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy ñoù. Coù theå chia quaù trình laøm hai giai ñoaïn : 9 3 Hình 1-58 Maùy vöøa daèn vöøa eùp. 2 1. Baøn maùy 2. Maãu 3. Khuoân ñuùc 4; 5; 7; 10 Raõnh khí 6.Pittoâng daèn 1 8. Pittoâng eùp 9. Chaøy eùp 5 10 - Daèn: Khí neùn ñi vaøo raõnh 4, 5 vaøo xylanh 8 vaø ñaåy pittoâng 6 cuøng baøn maùy 1, maãu 2, khuoân 3 ñi leân. Khi ñoä cao cuûa pittoâng vöôït qua raõnh 7 khí eù p thoaùt ra laøm toaøn boä phaàn treân rôi xuoáng, thöïc hieän quaù trình daèn. 51 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  12. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn - EÙp: Quay chaøy eù p 9 vaøo vò trí laøm vieäc, ñoùng cöûa vaøo raõnh 4. Cho khí neùn vaøo raõnh 10 naâng pittoâng 8 cuøng toaøn boä pittoâng 6 vaø baøn maùy ñi leân ñeå thöïc hieän quaù trình eùp. Ngöôøi ta ñieà u chænh lieân tieáp hai giai ñoaïn treân. Sau ñoù quay chaøy eù p 9 ñeå laáy khuoân ra. Ngoaøi caùc phöông phaùp treân, khi caàn laøm khuoân lôù n, ngöôøi ta duøng maùy phun caùt. Ñoäng naêng taùc ñoäng leân doøng caùt ñöôïc phun ra töø maùy phun vöøa coù taùc duïng ñieàn ñaày, vöøa ñaàm chaët. b. Nguyeân coâng ruùt maãu: Ruùt maãu laø moät ñoäng taùc khoù. Cô khí hoaù nguyeân coâng ruùt maãu ñöôïc tieán haønh theo caùc phöông phaùp sau:  Ruùt maãu baèng thanh ñaåy: khuoân sau khi ñaõ ñaàm chaët, khí neùn seõõ taùc ñoäng leân moät heä thanh ñaåy coù cuø ng toác ñoä. Heä h Min thanh ñaåy ñaåy khuoân ñi leân trong khi baøn Chi P. Ho maùy gaén maãu ñöùng yeân (Hình 1-59). Khi uat T y th meùp döôùi cuûa khuoân vöôït quaù meùp treân am K cuûa maãu, khuoân ñöôïc ñöa qua heä thoáng u ph HS ng D. Hình 1-59 Ruùt maãu baèng choát ñaåy T uo baêng taûi hoaëc nhaác baèng tay ñeårlaép raùp © ight  Ruùt maãu baèyr baøn quay hoaëc baøn laät. op ng C Khi cô khí hoaù hoaøn toaøn quaù trình laøm khuoân, ruùt maãu baèng thanh ñaåy thuaän tieän cho khuoân treâ n. Ñeå laøm khuoân döôùi, ngöôøi ta duøng phöông phaùp quay hoaëc laät. Treân hình 1-60 giôùi thieäu sô ñoà nguyeân lyù ñoù. - Kieåu baøn quay: treân a) hình 1-60a hoøm khuoân 3 cuøng taám maãu 1 keïp leân baøn maùy 5. Sau ñoù quay moät goùc 180o. Naâng baøn maùy vaø taám maãu rôøi khoûi khuoân nhôø thanh ñaåy 2 roài quay veà vò trí cuõ ñeå tieáp tuïc laøm khuoân khaùc. - Kieåu baøn laät: treân hình 1-60b maãu 1 vaø hoøm khuoân 3 b) keïp leân baøn maùy 5. Sau khi laøm Hình 1-60 Nguyeân lyù ruùt maãu: khuoân xong laät baøn maùy moät goùc a) Kieåu baøn quay b) Kieåu baøn laät 180o vaø duøng baøn ñôõ 6 ñôõ maët khuoân roài daàn daàn haï xuoá ng baèng pittoâng 2, maãu seõ taùch khoûi khuoân . 52 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  13. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Ñoàng thôøi quaù trình laøm khuoân laïi tieáp tuïc phía traùi. 4.3.2 Cheá taïo loõi: Coù theå duøng maùy laøm khuoâ n ñeå laøm loõi baèng caùch thay taám maãu treân baøn maùy baèng hoäp loõi. Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng cao cuûa loõi, ngöôøi ta coøn söû duïng moät soá maùy laøm loõi rieâng.  Maùy nhoài ñaåy baè ng truïc xoaén (hình 1-61). Nhöõng loõi hình truï coù tieát dieän khoâng ñoåi treân suoát chieàu daøi, coù theå duøng maùy loaïi naøy. Truïc xoaén 5 ñöôïc truyeàn chuyeån ñoäng quay seõ taûi hoãn hôïp loõi trong oáng chöùa hoãn hôïp 2 qua loã thoaùt coù hình daïng, kích thöôùc ñaõ ñònh saün. Raõnh thoaùt khí ñöôïc taïo ra nhôø truïc nhoû kim loaïi 4 . Ñoä chaët cuûa hoãn hôïp nhôø caùc maù xoaén taûi lieân tuïc di chuyeån coù söùc caûn lôùn ôû mieäng oáng. Loõi ñi ra treân taám saáy 3. Heä thoáng caét loõi seõ hoaït ñoäng ñeå taïo ra ñoä daøi tuøy yù. Coù theå thay truïc xoaén baèng heä thoáng ñaåy pittoâng ñeå eùp leân hoãn hôïp loõi. 1 hi Minh C P. Ho Hình 1-61 Maùy nhoài ñaåy uat T 2 y th 1. Pheãu 2. OÁng 3. Baøn ñôõ K ham Su p loõi 4. Truïc taïo raõnh thoâng g DH ruon khí 5. Truïc xoaén T ht © yrig Cop 4 5 3 Khí  Maùy thoåi caùt (hình 1-62). eùp Caùt Khí neùn coù aùp löïc cao (5  8at) thoåi vaøo buoàng 4, hoãn hôïp laøm loõi cho vaøo buoàng 4 theo chu kyø vaø troän laãn vôùi khí eù p seõ chui qua loã cuûa taám 3 vaøo hoäp loõi 1. Hoäp loõi gaén vaøo cô caáu eùp 2 ñeå eùp hoäp loõi vaøo taám 3. Khí eùp seõ ra theo nhöõng loã 6. Söï ñaàm chaët nhôø ñoäng naên g cuûa hoãn hôïp khí eùp vôùi hoãn hôïp. Phöông phaùp thoåi coù naêng suaát cao, chaát löôïng baûo ñaûm, cheá taïo ñöôïc loõi lôùn, nhöng chaát dính trong hoãn hôïp phaûi khoâ ñeå taïo ñieàu kieä n thoåi deã daøng. Hoäp loõi phaûi laøm baèng kim loaïi ñeå choáng maøi moøn cao. 6 2 Hình 1-62 Maùy thoåi caùt 53 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  14. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn 4.4 Saáy khuoân, loõi, laép khuoân vaø roùt kim loaïi vaøo khuoâân. 4.4.1 Saáy khuoân, loõi: - Muïc ñích saáy: naâng cao ñoä beàn, tính thoâng khí vaø giaûm bôùt khaû naêng taïo khí cuûa chuùng khi roùt kim loaïi vaøo khuoân. Loõi phaûi saáy tröôùc khi laép raùp vôùi khuoân. Ñoái vôùi khuoân thöôøng chæ khi naøo cheá taïo nhöõn g vaät ñuùc lôùn vaø cao, hoaëc hình daïng phöùc taïp, nhieàu phaàn loài loõm taïo neân nhöõng uï caùt nhoâ ra deã vôõ; vaät ñuùc caàn chaát löôïng cao, chiu löïc lôùn thì phaûi saáy khuoân (khuoân khoâ). - Nhieät ñoä vaø thôøi gian saáy: + Nhieät ñoä saáy töø 1750  4 500 C tuøy thuoäc vaøo hình daùng, kích thöôùc khuoân, loõi, chaát dính keát ñöôïc söû duïng. + Thôøi gian saáy ñoái vôùi khuoân ñuùc gang, theùp, hôïp kim maøu töø 4  36 giôø. Thôøi gian saáy cho loõi coù khoái löôïng  200 kg coù duø ng chaát dính keát töø 0,75 6 giôø, h Min Chi duøng ñaát seùt: 2  12 giôø. - Phöông phaùp saáy: saáy beà maët khuoân ñuùc baèn g moû ñoát., Ho hoàng ngoaïi (boùn g ñieän t TP tia tg ua ng khí noùng (loø saáy). h doø 500W), chaát sôn boác chaùy…Saáy toaøn boä khuoân, loõi Ky n baè pham u 4.4.2 Laép raùp khuoân, loõi: ng DH S uo © Tr Laép raùp caùc phaànght n, loõi ñeå taïo ra khuoân ñuùc laø khaâu cuoái cuøng cuûa coâng ngheä i khuoâ yr Cop laøm khuoân. Nhöõng yeâu caàu khi laép raùp khuoân: - Caùc nöûa khuoâ n vaø loõi ñaõ ñöôïc saáy khoâ khoâng coù ñoä aåm vöôït quaù qui ñònh vaø ñaõ ñöôïc kieåm tra kó caøng. - Vieäc ñònh vò loõi (neáu coù ) phaûi baûo ñaûm chaét chaén vaø coù ñoä chính xaùc yeâu caàu. Coù heä thoáng thoaùt khí cho loõi. - Baûo ñaûm ñoä kín khít ôû maët phaân khuoâ n. a. Laép raùp loõi : Loõi sau khi saáy coù ñoä beàn cao a)õ Con maõ neân coù theå vaän chuyeån baèng tay ñoái vôùi loõi nhoû , vaän chuyeån baèng caàn truïc vôùi loõi lôùn. Loõi ñöôïc laép vaøo khuoâ n nhôø phaàn goái loõi. Tuy vaäy cuõng phaûi caên ño baèng thöôùc hoaëc baèng döôõng ñeå dòch chænh kích thöôùc, sau ñoù coá ñònh noù vôùi Loõi coâng xoân b khuoân döôùi ñeå baûo ñaûm khi laép raùp ) khuoân treâ n vaøo khoâng laøm xeâ dòch. Hình 1-63 Tröôøng hôïp loõi baèng caùt coù ñoä a) Caùc loaïi con maõ b) Caùch laép con maõ daøi thaân loõi lôùn, loõi laép coâng xoân phaûi ñöôïc gia coá theâm baèng con maõ (hình 1-63). 54 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  15. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Con maõ laø moät keát caáu baèng kim loaïi töông öùng vôùi hôïp kim ñuùc. Chuùng coù keát caáu tuøy theo daïng vaät ñuùc. Con maõ coù taùc duïng choáng laïi moïi bieán daïng cuûa loõi hoaëc do troïng h Min Chi P. Ho uat T y th am K u ph HS ng D uo © Tr ight opyr C 55 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  16. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn löôïng baûn thaân loõi, hoaëc do taùc duïng cuûa kim loaïi loûng. Do ñoù, xaùc ñònh vò trí ñaët con maõ phaûi thích hôïp ñeå phaùt huy taùc duïng cuûa noù. b. Laép khuoân. Laép khuoân laø böôùc cuoái taïo ra loøng khuoân ñuùc hoaøn chænh neân yeâu caàu thaät caån thaän. - Caùc nöûa khuoâ n gheùp vaøo nhau ñuùng vò trí cuûa choát ñònh vò ñeå traùnh leäch loøng khuoân. - Ñoái vôùi khuoân caùt, ñeå baûo ñaûm ñoä kín khít, giöõa caùc maët raùp phaûi coù lôùp dính baèng ñaát seùt ñeå haïn cheá ba via hay roø kim loaïi loûng. - Keïp chaët hoaëc ñeø khuoân ñeå choáng laïi söùc ñaåy cuûa kim loaïi loûng. - Kieåm tra vò trí vaø ñoä ngang baèn g cuûa coác roùt vaø ñaäu ngoùt. - Khuoân laép xong khoân g neân ñeå laâu môùi roùt vì ñoái vôùi khuoân caùt coù theå huùt aåm töø moâi tröôøng xung quanh; caùc loaïi khuoân khaùc cuõng coù theå thay ñoåi caùc yeáu toá nhö nhieät ñoä hoaëc laøm baån loøng khuoân.... c. Ñeø khuoân hoaëc keïp khuoân. h Mn Kim loaïi loûng khi ñaõ ñieàn ñaày loøng khuoân , seõ taùc duïng leâ n loõi ivaø khuoân moät löïc Chigaây ra roø ræ kim loaïi P Ho ñaåy laøm khuoân treân xeâ dòch, thaäm chí noåi khuoân treân. Ñieàu . ñoù seõ uat T khuoân hay keïp khuoân baèng yh loûng, sai leäch loøng khuoân. Ñeå haïn cheá noù, ngöôøiKta tphaûi ñeø am u ph DH S choát hoaëc bu loâng. g ru n Phöông phaùp ñôn giaûn hônocaû laø aùp duïng ñònh luaät Acsimet nhö sau : t©T h yrig Löïc keïp khuoân hoaëc “Taûi troïng ñeøø” vaø khoái Cop löôïng cuûa khuoân treân phaûi lôùn hôn löïc ñaåy Acsimet cuûa kim loaïi loûng leân khuoân treân vaø leân loõi. Muoán tính löïc ñaåy cuûa kim loaïi loûng leân khuoân treân, ta xeùt moät dieän tích voâ cuøng nhoû dF cuûa beà maët loøng khuoân treân naèm nghieâ ng vôùi phöông ngang moät h goùc  vaø ôû moät ñoä saâu h so vôùi maët thoaùng kim loaïi loûng (hình 1-64). Löïc ñaåy cuûa kim loaïi loûng taùc duïng theo phöông thaún g goùc vôùi beà maët dF: dPn= h. .dF.  laø khoái löôïng rieâng cuûa kim loaïi loûng (g/cm 3) Hình 1-64 Thaønh phaàn thaúng ñöùng cuûa löïc dPn ñaåy leân dieän AÙp löïc cuûa tích dF laø: kim loaïi loûng dPñ = dPn .cos leân khuoân. = h. . dF .cos =h..dF ’ dF ’= dF. cos (dieän tích hình chieáu cuûa dF treân maët phaúng ngang) Nhö vaäy löïc ñaåy P1 cuûa kim loaïi loûng leân beà maët loøng khuoân treân seõ laø: F V P1    h.dF '    dV   .V o o 55 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  17. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Töø ñaây ta thaáy löïc ñaåy cuûa kim loaïi loûng leân beà maët loøng khuoân treân P1 baèng khoái löôïng khoái kim loaïi töông ñöông coù theå tích laø V, theå tích naøy ñöôïc giôùi haïn nhö sau: maët ñaùy laø phaàn beà maët vaät ñuùc tieáp xuùc vôùi khuoân treân, chieà u cao tính töø maët ñoù tôùi maët thoaùng kim loaïi ôû coác roùt. Loõi naèm trong khuoân cuõ ng tieáp xuùc vôùi kim loaïi loûng neân cuõn g chòu moät löïc ñaåy Acsimet töø döôùi leân, löïc naøy truyeàn qua goái loõi vaø cuõng ñaåy leân khuoâ n treân. Löïc ñaåy vaøo loõi P2 cuõng baèng khoái löôïng khoái kim loaïi töông ñöông coù theå tích baèng theå tích phaàn loõi chieám choã trong kim loaïi loûng. Nhö vaäy toång aùp löïc cuûa kim loaïi loûng ñaåy leân khuoân treân (P) seõ baèng löïc ñaåy leân beà maët loøng khuoân treân P1 coäng vôùi löïc ñaåy leân loõi P2 . P = P1 + P2 Do hoøm khuoân treân (khuoân vaø hoãn hôïp) coù khoái löôïng laø GKT neân ta tính löïc keïp khuoân hoaëc taûi troïng ñeø khuoâ n Q nhö sau: Q = (P - GKT) .n n -Heä soá tính ñeá n doøng chaûy ñoäng cuûa kim loaïi trong khuoân . Thöôøng choïn n=1,3 1,4. nh ñuù i Mi Ngoaøi phöông phaùp tính treân ta coù theå duøng coâng thöùc gaàn Chn g sau ñaây ñeå tính löïc P. Ho uat T ñeø khuoâ n cho nhanh: h Ky t amKT ). ( N ) Q = 10.n. (F.H.  + VSu. ph- G loõ i  DH g ruon t©T h yrig Trong ñoù: F opdieän tích hình chieáu baèng cuûa maët khuoân treân. (coù theå keå caû dieän tích C- heä thoáng roùt) (dm2 ) . H - Chieàu cao khuoân treân (dm).  - Khoái löôïng rieâng kim loaïi loûng (kg/ dm3). V - Theå tích loõi (dm3). GKT - Khoái löôïng khuoân treân ( hoøm khuoân vaø caùt ) (kg). n - Heä soá an toaøn (n=1,3 1,4 ) Neáu keï p khuoân baèng buloâng, thì löïc taùc duïng leân moãi bu loâng seõ laø : Q.1,25 p (N ) N Q- Löïc keïp khuoân (N) N - Soá löôïng buloâng. Töø ñoù suy ra ñöôøng kính buloâng: d  0,04 p (cm) 4.4.3 Roùt kim loaïi loûng vaø o khuoân: a. Thuøng roùt: kim loaïi loûng töø loø naáu ñöôïc thaùo vaøo nhöõ ng thuøn g roùt, roài mang thuøng roùt vaøo khuoân. Thuøng roùt coù voû ngoaøi baèng theùp laù daøy 6  8 mm, ñaùy daøy 10  13mm, beân trong coù ñaép moät lôùp gaïch chòu löûa daøy 20 mm.Thuøn g coù theå laøm hình truï, hình coân (hình 1-65). b. Nhieät ñoä roùt: 56 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
  18. Truong DH SPKT TP. HCM http://www.hcmute.edu.vn Ñoái vôùi gang: Vaät ñuùc lôùn, khoân g quan troïng 1220 12600C. 1280  1320 0C. Vaät ñuùc trung bình 1320 13600C. Vaät ñuùc thaønh moûng Gang ra loø coù nhieät ñoä yeâu caàu cao hôn nhieät ñoä roùt khoaûng 500 C. Ñoái vôùi theùp: nhieät ñoä roùt khoaûng 15000C, nhieät ñoä ra loø 1550 16000C. Ñoái vôùi hôïp kim ñoàng: nhieät ñoä roùt khoaûng 1040  11700C. Ñoái vôùi hôïp kim nhoâm: nhieät ñoä roùt khoaûng 700  7300C. a) h Min Chi P. Ho uat T b) Ky th c) am u ph HS ng D o Hìnhu1-65 Thuøng roùt. © Tr ight yr Cop a. Thuøng roùt moät ngöôøi mang. b. Thuøng roùt nhieàu ngöôøi mang. c. Thuøng roùt duøng caàn truïc 57 Thu vien DH SPKT TP. HCM - http://www.thuvienspkt.edu.vn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2428 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
9=>0