intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 - GS.TS. Mai Xuân Lương

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST
Báo xấu
363
lượt xem 141
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 trình bày về nhân giống vô tính trong vườn ươm. Nội dung phần này trình bày yếu tố môi trường của nhân giống, kỹ thuật nhân giống một số cây phổ biến. Đây là tài liệu dành cho những ai quan tâm đến công nghệ sinh học thực vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Công nghệ sinh học thực vật: Phần 2 - GS.TS. Mai Xuân Lương

  1. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 54 - PHAÀN II. NHAÂN GIOÁNG VOÂ TÍNH TRONG VÖÔØM ÖÔM CHÖÔNG I. YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG CUÛA NHAÂN GIOÁNG Trong muïc naøy seõ ñeà caäp ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng aûnh höôûng ñeán vieäc nhaân gioáng, bao goàm caùc yeáu toá cô baûn veà vi khí haäu cuûa moâi tröôøng nhaân gioáng, khay, chaäu troàng caây vaø quaûn lyù caùc yeáu toá thoå nhöôõng trong nhaân gioáng vaø saûn xuaát caây gioáng. I. CAÙC YEÁU TOÁ CÔ BAÛN VEÀ VI KHÍ HAÄU CUÛA MOÂI TRÖÔØNG NHAÂN GIOÁNG. Trong vieäc nhaân gioáng vaø chaêm soùc caây con caàn phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeán phöông tieän vaø thao taùc nhaèm toái öu hoùa phaûn öùng cuûa caây con vôùi caùc yeáu toá cô baûn veà vi khí haäu vaø thoå nhöôõng voán taùc ñoäng leân sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây, bao goàm aùnh saùng, nöôùc, nhieät ñoä, khoâng khí vaø dinh döôõng khoaùng. Theâm vaøo ñoù caây con coøn ñoøi hoûi ñöôïc baûo veä choáng laïi taùc ñoäng cuûa saâu beänh vaø ñoä maën cuûa moâi tröôøng dinh döôõng. Nhöõng ñieàu seõ trình baøy trong muïc naøy bao goàm caáu truùc, thao taùc vaø thieát bò duøng ñeå nhaân gioáng seõ coù taùc duïng toái öu hoùa sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây. 1.Aùnh saùng. Aùnh saùng coù taùc duïng raát quan troïng ñoái vôùi vieäc giaâm caønh, söï naåynaàm vaø sinh tröôûng cuûa haït, vaø ra reã cuûa maãu caáy trong quaù trình nhaân gioáng trong oáng nghieäm. Aùnh saùng coù theå ñöôïc ñieàu khieån baèng böùc xaï, ñoä daøi chieáu saùng (photoperiod) vaø chaát löôïng aùng saùng (chieàu daøi böôùc soùng). Ñoä daøi chieáu saùng (photoperiod). Döïa treân ñaëc ñieåm taùc ñoäng cuûa photoperiod leân ñaëc ñieåm sinh tröôûng cuûa caùc cô quan sinh saûn, thöïc vaät baäc cao ñöôïc chia thaøng ba nhoùm: caây ngaøy daøi, caây ngaøy ngaén vaø caây trung tính. Caây ngaøy daøi voán ra hoa chuû yeáu vaøo muøa heø seõ ra hoa khi photoperiod tôùi haïn cuûa aùnh saùng baèng hoaëc daøi hôn; Caây ngaøy ngaén, nhö Chrysanthemum, seõ ra hoa khi khi photoperiod tôùi haïn cuûa aùnh saùng khoâng vöôït quùa möùc caàn thieát; Caây trung tính, ví duï hoa hoàng, khoâng chòu aûnh höôûng cuûa photoperiod. Phaùt minh cuûa Garner vaø Allard veà phaûn öùng cuûa caây vôùi photoperiod cho thaáy giai ñoaïn toái chöù khoâng phaûi giai ñoaïn chieáu saùng coù vai troø quyeát ñònh ñoái vôùi sinh tröôûng cuûa caùc cô quan sinh saûn. Photoperiod thoâng thöôøng ñöôïc keùo daøi trong ñieàu kieän ngaøy ngaén cuûa cuoái muøa thu vaø ñaàu muøa ñoâng baèng chieáu saùng boå sung. Ngöôïc laïi, photoperiod coù theå ñöôïc ruùt ngaén trong ñieàu kieän ngaøy daøi cuûa cuoái muøa xuaân vaø trong muøa heø baèng caùch duøng vaûi hoaëc plastic maøu ñen ñeå che bôùt aùnh saùng. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  2. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 55 - Chaát löôïng aùnh saùng. Chaát löôïng aùnh saùng ñöôïc maét ngöôøi lónh hoäi theo maøu saéc, töùc lieân quan vôùi chieàu daøi böôøc soùng cuûa tia saùng. Tia saùng ñoû coù taùc duïng kích thích haït xaø laùch naåy maàm, trong khi tia hoàng ngoaïi laïi öùc cheá quaù trình naøy. Ngöôïc laïi, tia hoàng ngoaïi laïi coù taùc duïng kích thích caùc caây ngaøy daøi taïo cuû, ñaëc bieät laø caây toûi Aùnh saùng maøu lam kích thính caây caø chua in vitro taïo choài. Duøng caùc vaät lieäu che phuû vöôøn öôm vôùi caùc phoå aùnh saùng khaùc nhau laø bieän phaùp duøng ñeå kieåm tra sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây toát hôn laø duøng caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng. Bieän phaùp naøy ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâng taùc nhaân gioáng trong oáng nghieâm vaø chaêm soùc caây con trong vöôøn öôm ôû giai ñoaïn sau oáng nghieäm. 2. Nöôùc vaø ñoä aåm. Ñieàu tieát nöôùc vaø kieåm tra ñoä aåm laø coâng vieäc raát quan troïng ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng nhaân gioáng, vì ñaây laø bieän phaùp coù hieäu quaû nhaát trong vieäc ñieàu khieån sinh tröôûng cuûa caây con. Bieän phaùp laøm maùt caây baèng thieát bò cho bay hôi nöôùc giaùn ñoaïn coù theå giuùp kieåm tra moâi tröôøng nhaân gioáng trong vöôøn öôm vaø laøm giaûm ñoä noùng cuûa caønh chieát, ñaëc bieät trong tröôøng hôïp phoái hôïp vôùi chieáu saùng boå sung ñeå taêng cöôøng quang hôïp vaø kích thích ra reã. Nhöõng caây nhaân gioáng trong oáng nghieäm cuõng thöôøng ñöôïc nhaân trong moâi tröôøng nöôùc maø khoâng caàn ñeán duøng agar-agar. 3. Nhieät ñoä. Nhieät ñoä aûnh höôûng ñeán vieäc nhaân gioáng thöïc vaät theo nhieàu caùch. Haït nguû cuûa caùc loaøi caây goã coù theå ñöôïc ñaùnh thöùc vaø kích thích naåy maàm baèng xöû lyù nhieät ñoä thaáp phoái hôïp vôùi ñoä aåm. Nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng nhaân gioáng coù theå ñöôïc ñieàu chænh cho thích hôïp cho vieäc ra reã cuûa haït naåy maàm. Trong coâng vieäc gheùp caây caùc thieát bò laøm aám ñoâi khi ñöôïc söû duïng taïi khu vöïc gheùp ñeå thuùc ñaåy söï laønh veát gheùp. Thoâng thöôøng, keát quaû toát ñaït ñöôïc khi xöû lyù nhieät taïi khu vöïc tieán haønh gheùp chöù khoâng phaûi xöû lyù toaøn boä vöôøn öôm hoaëc nhaø gheùp. 4. Khí vaø trao ñoåi khí. Toác ñoä hoâ haáp cao xaûy ra khi haït naåy maàm vaø trong quaù trình hình thaønh reã baát ñònh taïi phaàn goác cuûa caønh chieát. Caùc quaù trình hieáu khí naøy ñoøi hoûi ñöôïc cung caáp oxy vaø vaéng maët CO2 taïi nôi nhaân gioáng. Söï naåy maàm cuûa haït bò ngaên caûn khi voû haït cöùng haïn cheá söï trao ñoåi khí. Cuõng töông töï nhö vaäy, trao ñoåi khí taïi nôi hình thaønh reã seõ giaûm suùt khi caønh chieát bò caûn trôû trong moâi tröôøng baõo hoøa nöôùc laøm haïn cheá söï thaâm nhaäp cuûa khoâng khí. Trong laù cuûa caây con ñaët trong vöôøng öôm khoâ haïn khí khoång bò ñoùng laøm haïn cheá trao ñoåi khí ñaãn ñeán quang hôïp bò haïn cheá. Trong quaù trình nhaân gioáng trong nhaø kín noàng ñoä CO2 giaûm suùt xuoáng döôùi möùc toái öu, laøm haïn cheá quang hôïp vaø sinh tröôûng cuûa caây con. Söï tích luõy hôi ethylene (C2H2) coù theå gaây haïi cho caây trong quaù trình baûo quaûn, vaän chuyeån vaø nhaân gioáng. 5. Dinh döôõng khoaùng. Ñeå traùnh stress vaø sinh tröôûng yeáu cuûa caây con trong haân gioáng caøn phaûi cung caáp cho caây meï vaø caây con ñuû dinh döôõng. Trong quaù trình nhaân gioáng caùc chaát dinh döôõng chuû yeáu ñöôïc söû duïng cho caây con baèng caùch duøng phaân nöôùc phoái hôïp vôùi töôùi hoaëc ñöa phaân vaøo moâi tröôøng nuoâi caáy GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  3. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 56 - trong oáng nghieäm. Caønh chieát thoâng thöôøng ñöôïc boùn hoaëc töôùi phaân sau khi reã ñaõ hình thaønh. II. KHAY, CHAÄU TROÀNG CAÂY. Ngaøy caøng coù nhieàu loaïi khay, chaäu duøng ñeå troàng caây ñöôïc saùng cheá nhaèm muïc ñích giaûm giaù thaønh saûn phaåm. Giaù trò cuûa nhöõng loaïi khay, chaäu naøy laø taïo ñieàu kieän ñeå caønh caét vaø caây con ra reã ñöôïc thuaän lôïi vaø caây con sinh tröôûng nhanh. 1.Khay phaúng ñaùy. Khay phaúng ñaùy coù loã thoaùt nöôùc ôû phía ñaùy ñöôïc laøm baèng kim loaïi, plastic hoaëc goã. Ñieåm thuaän lôïi cuûa loaïi khay naøy laø cho pheùp di chuyeån caây deã daøng. Tröôùc ñaây khay thöôøng ñöôïc ñoùng baèng goã, sau ñoù chuùng ñöôïc laøm baèng kim loaïi, nhöng kim loaïi thöôøng coù taùc duïng ñoäc haïi cho caây. Ngaøy nay phoå bieán nhaát laø loaïi khay laøm baèng plastic (polyethylene, polystyrene) vôùi caùc kích thöôùc khaùc nhau, phoå bieán nhaát laø kích thöôùc 28 x 53 cm. Neáu caàn, treân moãi khay ngöôøi ta thöôøng chia laøm haøng chuïc hoaëc haøng traêm ngaên, moãi ngaên troàng moät caây ñeå chuùng ra reã vaø sinh tröôûng moät caùch ñoäc laäp. 2. Chaäu ñaát nung. Chaäu ñaát nung ñöôïc söû duïng töø laâu ñeå troàng hoa vaø caây caûnh. Nhu7ôïc ñieåm chuû loaïi chaäu naøy laø chöùa nhieàu loã thoâng neân deã bò maát nöôùc. Ngoaøi ra, chuùng raát deã vôõ vaø ñaëc bieät laø ñöôøng kính hình troøn cuûa chuùng laø yeáu toá khoâng tieát kieäm maët baèng. Sau moät thôøi gian söû duïng caùc muoái ñoäc tích luõy treân thaønh loï deã gaây ñoäc cho caây neân tröôùc khi söû duïng laïi caàn phaûi röûa cho saïch seõ. Ngaøy nay chaäu ñaát nung ít ñöôïc söû duïng ñeå troàng caùc loaïi caây thöông phaåm, tröø moät soá loaïi caây ñaëc bieät. 3. Chaäu plastic. Chaäu nhöïa hình troøn hoaëc hình vuoâng coù nhieàu öu ñieåm: chuùng khoâng thoâng thoaùng coù theå söû duïng nhieàu laàn, nheï, chieám ít choã khi caát giöõ vì coù theå xeáp vaøo nhau. Moät soá loaïi nhöïa coù tíng doøn, deã vôõ nhöng neáu caån thaän coù theå söû duïng ñöôïc laâu, moät soá khaùc, laøm baèng polyethylene, raát dai vaø raát beàn. Nhöõng chaäu nhoû duøng ñeå cho caønh chieát ra reã truïc tieáp, troøng caây con sau oáng nghieäm vaø ñeå caây quen khí haäu ñöôïc duøng raát phoå bieán. Chaäu plastic khoâng theå khöû truøng baèng hôi nöôùc, nhöng phaàn lôùn coân truøng gaây haïi coù theå tieâu dieät baèng caùch ngaâm chaäu trong nöôøc 70oC trong voøng 3 phuùt vaø röûa baèng caùc dung dòch nöôùc taåy nhö Clorox, Purex v.v... Nhöõng chaát öùc cheá taùc ñoäng cuûa tia töû ngoaïi ñoâi khi ñöôïc söû duïng ñeå ngaên caûn taùc haïi cuûa loaïi tia naøy trong aùnh saùng maët trôøi ñoái vôùi plastic. 4. Chaäu sôïi. Caùc loaïi chaäu vôùi kích thöôùc khaùc nhau, troøn hoaëc vuoâng, ñöôïc cheá taïo töø sôïi cuûa caùc loaïi caây thaân goã troän laãn vôùi phaân. ÔÛ traïng thaùi khoâ chuùng ñöôïc baûo quaûn vôùi thôøi gian khoâng haïn cheá. Khi nhöõng chaäu naøy bò thoái röõa vì caùc lyù do sinh hoïc, GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  4. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 57 - chuùng ñöôïc choân luoân vaøo ñaát cuøng vôùi caây troàng. Caùc chaäu laøm baèng than buøn ñöôïc söû duïng raát thuaän tieän khi troàng caây trong moät thôøi gian ngaén tröôùc khi chuyeån sang chaäu lôùn hôn hoaëc ñem troàng ngoaøi ñoàng. 5. Chaäu giaáy. Chaäu giaáy hoaëc caùc chaäu laøm baèng giaáy cuoän troøn ñöôïc söû duïng raát phoå bieán trong vieäc nhaân gioáng baèng haït caùc loaïi caây caûnh hoaëc caây röøng. Chuùng raát thuaän tieän cho vieäc cô giôùi hoaù caùc khaâu nhoài ñaát, gieo haït vaø taïo ñieàu kieän ñeå boä reã phaùt trieån toát. Moät ñaëc ñieåm thuaän lôïi cuûa chaäu giaáy laø deã bò caùc yeáu toá sinh hoïc laøm cho thoái röõa vaø caây con troàng trong ñoù deã daøng troàng sang caùc chaäu lôùn hôn hoaëc troàng ngoaøi ñaát maø khoâng sôï laøm toån thöông boä reã. Moät soá chaäu loaïi naøy coù theå ñöôïc xöû ly hydroxyde ñoàng ñeå kích thích sinh tröôûng boä reã vaø laøm chaäm toác ñoä hö haïi cuûa chaäu. 6. Tuùi polyethylene. Tuùi polyethylene ñöôïc söû duïng raát roäng raõi ñeå troàng caây con, ñaëc bieät ôû chaâu AÂu, Uùc vaø NewZerland vì chuùng raát reû so vôùi chaäu plastic vaø söû duïng raát thuaän tieän, maëc duø moät soá tuùi thöôøng deã raùch. Thoâng thöôøng nhöõng tíi naøy maøu ñen, nhöng toát hôn caû laø söû duïng loaïi tuùi maøu ñen beân trong vaø maøu traéng beân ngoaøi. Maøu traéng beân ngoaøi coù taùc duïng phaûn chieáu aùnh saùng vaø nhieät, laøm cho moâi tröôøng beân trong ít chòu aûnh höôûng cuûa naêng löôïng maët trôøi. Nhöôïc ñieäm duy nhaát cuûa tuùi polyethylene laø deã laøm cho boä reã bò toån thöông. 7. Khay troàng baèng goã. Nhöõng khay goã kích thöôùc lôùn thöôøng ñöôïc duøng ñeå nhaân gioáng moät soá löôïng lôùn caây con trong moät thôøi gian daøi. Caây con troàng trong nhöõng khay naøy coù theå toàn taïi ôû ñoù töø 6 thaùng ñeán moät naêm hoaëc trong nhieàu naêm ñeå cho boä reã laøm quen vôùi khí haäu tröôc khi tieâu thuï. III. QUAÛN LYÙ CAÙC YEÁU TOÁ THOÅ NHÖÔÕNG TRONG NHAÂN GIOÁNG VAØ SAÛN XUAÁT CAÂY GIOÁNG. Caùc vaät lieäu khaùc nhau ñöôïc duøng ñeå cho haït naåy maàm hoaëc cho caønh caét ra reã. Ñeå coù keát quaû toát caàn phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh sau ñaây: 1/ Chaát troàng phaûi ñuû chaéc chaén vaø ñuû chaët ñeå giöõ caøng caét hoaëc haït taïi choã trong quaù trình ra reã vaø naåy maàm. Theå tích cuûa khoái chaát troàng caàn phaûi oån ñònh khi aåm cuõng nhö khi khoâ; ñoä co quaù ñaùng sau khi chaát troàng bò khoâ la ñieàu caàn traùnh. 2/ Chaát troàng caàn coù ñoä phaân huûy cao (ñeå ñaït tæ leä 20C/1N) ñeå ñeà phoøng khaû naêng khoù haáp thuï nitô vaø söï thieáu huït quaù ñaùng trong quaù trình saûn xuaát. 3/ Chaát troàng caàn deã ñöôïc laøm aåm vöøa phaûi (khoâng ñöôïc aåm quaù) vaø giöõ ñöôïc ñoä aåm caàn thieát ñeå laøm giaûm nhu caàu töôùi nöôùc. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  5. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 58 - 4/ Chaát troàng phaûi thoâng thoaùng vöøa phaûi ñeå traùnh öù ñoïng nöôùc töôùi vaø taïo ñieàu kieän ñeå boä reã tieáp xuùc vôùi oxy. 5/ Khoâng ñöôïc chöùa haït coû daïi, giun vaø caùc nguoàn beänh khaùc. 6/ khoâng ñöôïc coù ñoä maën cao. 7/ Coù theå khöû truøng baèng nhieät theo nguyeân taéc Pasteur hoùa hoaëc xöû lyù hoùa chaát maø khoâng gaây taùc haïi cho caây troàng. 8/ Coù khaû naêng trao ñoåi cation cao ñeå duy trì khaû naêng dinh döôõng cho caây. 9/ Coù chaát löôïng oån ñònh trong nhieàu laàn troàng caây, keå caû khaû naêng ra hoa keát quaû. 10/ Chaát troàng deã tìm vaø giaù caû coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Moâi tröôøng nhaân gioáng söû duïng trong ngheà laøm vöôøn vaø trong troàng röøng laø hoãn hôïp caøc thaønh phaàn höõu cô vaø voâ cô vôùi thaønh phaàn khaùc nhau vaø coù tình chaát boå sung cho nhau. Thaønh phaàn höõu cô bao goàm than buøn, voû caây hoaëc reâu muïc. muøn cöa, laù khoâ, voû traáu cuõng thöôøng ñöôïc duøng nhöng tính deã bò oxy hoùa vaø keát caáu raén chaéc cuûa chuùng laøm giaûm ñoä thoâng khí cuûa moâi tröôøng vaø chuùng coù tæ leä C/N cao coù theå daãn ñeán caùc vaán ñeà lieân quan ñeán dinh döôõng cuûa caây con. Thaønh phaàn vô cô thoâ ñöôïc duøng ñeå caûi thieän vieäc töôùi tieâu vaø laøm cho moâi tröôøng ñöôïc thoâng thoaùng. Loaïi thaønh phaàn naøy bao goàm caùt (traùnh duøng caùt mòn), saïn, ñaù boït, xæ, ñaù phieán seùt, ñaù traân chaâu, nhöïa polystyrene, haït ñaát seùt ... Khoâng coù hoån hôïp naøo laø lyù töôûng duy nhaát. Moät hoãn hôïp chaát troàng thích hôïp phuï thuoäc vaøo loaïi caây nhaân gioáng, muøa vuï vaø heä thoáng canh taùc; giaù caû vaø tính deã tìm cuûa moâi tröôøng cuõng laø nhöõng yeáu toá caàn ñöôïc quan taâm. nhöõng thaønh phaàn sau ñaây cuûa moâi tröôøng nhaân gioáng caàn ñöôïc söû duïng trong caùc heä thoáng nhaân gioáng. Ñaát. Ñaát bao goàm caùc vaät lieäu ôû caùc traïng thaùi raén, loûng vaø khí. ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh tröôûng bình thöôøng cho caây nhöõng thaønh phaàn naøy caàn coù tæ leä thích hôïp. Boä phaän coù traïng thaùi raén cuûa ñaát bao goàm hai thaønh phaàn voâ cô vaø höõu cô. Thaønh phaàn voâ cô bao goàm phaàn coøn laïi cuûa ñaù meï sau khi bò phong hoùa. Chuùng thay ñoåi töø nhöõng haït saïn cho ñeán nhöõng haït coloid raát nhoû cuûa ñaát seùt. Keát caáu cuûa ñaát ñöôïc xaùc ñònh baèng tæ leå töông ñoái cuûa nhöõng haït naøy. nhöõng haït thoâ chuû yeáu laøm nhieäm vuï nhö boä khung naâng ñôõ cho nhöõng haït coøn laïi, trong khi nhöõng haït coloid laøm nhieäm vuï nhö nôi löu giöõ caùc chaát dinh döôõng cho caây. Thaønh phaàn höõu cô cuûa ñaát bao goàm caùc cô theå soáng vaø cheát. Thaønh phaàn soáng bao goàm chuû yeáu coân truøng, saâu boï, naám, vi khuaån vaø reã caây, coøn thaønh phaàn cheát goàm coù xaùc ñ65ng vaät vaø thöïc vaät ôû caùc giai ñoaïn phaân giaûi khaùc nhau. Taøn dö cuûa nhöõng xaùc naøy ( thöôøng ñöôïc goïi laø muøn), phaàn lôùn coù kích thöôùc coloid vaø laø nôi giöõ nöôùc vaø chaát dinh döôõng cho caây. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  6. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 59 - Phaàn coù traïng thaùi loûng cuûa ñaát, töùc dung dòch ñaát, bao goàm nöôùc chöùa caùc muoái hoøa tan vôùi soá löôïng khaùc nhau cuøng vôùi oxy vaø khí CO2 hoøa tan. Caùc nguyeân toá khoaùng, nöôùc vaø moät soá CO2 ñöôïc ñi vaøo thöïc vaät töø dung dòch ñaát. Phaàn coù traïng thaùi khí cuûa ñaát laø raát quan troïng ñoái vôùi sinh tröôûng cuûa caây. Trong caùc loaïi ñaát töôùi nöôùc ít hoaëc suõng nöôùc nöôùc seõ thay theá cho khoâng khí, laøm cho reã caây sinh tröôûng yeáu vaø thieáu moät soá vi sinh vaät hieáu khí vaø löôïng oxy caàn thieát cho söï toàn taïi cuûa chuùng. Keát caáu cuûa ñaát khoaùng phuï thuoäc vaøo tæ leä töông ñoái cuûa caùt, (nhöõng haït coù ñöôøng kính 0,05-2mm), buøn (ñöôøng kính 0,05-0,002mm) vaø ñaát seùt (nhöõng haït nhoû hôn 0,002mm). Töông phaûn vôùi khaùi nieäm keát caáu, khaùi nieäm veà caáu truùc cuûa ñaát theå hieän caùch boá trí cuûa caùc loaïi haït caùt, buøn vaø ñaát seùt trong khoái ñaát. Nhöõng haït ñaát caù bieät naøy phoái hôïp vôùi nhau ñeå taïo thaønh nhöõng haït coù kích thöôùc vaø hình daïng khaùc nhau. Caùt. Caùt ñöôïc caáu taïo töø nhöõng haït ñaù nhoû ñöôøng kính 0.05-2,0mm, hình daïng vaø thaønh phaàn khoaùng cuûa chuùng tuøy thuoäc vaøo kieåu ñaù. Caùt thaïch anh caáu taïo chuû yeáu töø phöùc heä silic chuû yeáu ñöôïc duøng cho caùc muïc ñich nhaân gioáng. Caùt laø loaïi moâi tröôøng naëng nhaát trong soá caùc moâi tröôøng duøng ñeå ra reã. Moät m 3 caùt khoâ naëng khoaûng 135 Kg. Toát nhaát laø xoâng khoùi hoaëc tieät truøng baèng hôi nöôùc tröôùc khi duøng vì chuùng coù theå chöùa haït coû daïi vaø caùc loaïi vi sinh vaät coù haïi khaùc nhau. Caùt haàu nhö khoâng chöùa caùc chaát dinh döôõng khoaùng vaø khoâng coù tính ñeäm hoaëc khaû naêng trao ñoåi ion. Noù ñöôïc duøng chuû yeáu trong söï phoái hôïp vôùi caùc chaát höõu cô. Than buøn. Than buøn ñöôïc hình thaønh töø xaùc thöïc vaät voán soáng taïi caùc vuøng ñaàm laày vaø tích luõy döôùi nöôùc ôû traïng thaùi bò phaân huûy moät phaàn. Söï thieáu oxy trong ñaàm laày laøm chaäm quaù trình phaân huûy soá xaùc thöïc vaät naøy do vi khuaån vaø taùc duïng cuûa caùc chaát hoùa hoïc. Thaønh phaàn cuûa caùc loaïi than buøn khaùc nhau bieán ñoåi trong phaïm vi khaù roäng, phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng soáng cuûa khoái thöïc vaät tröôùc ñoù, traïng thaùi phaân huûy, haøm löôïng khoaùng vaø ñoä acid. Ngöôøi ta phaân bieät 3 nhoùm than buøn laø than buøn reâu, than buøn laùch saäy vaø than buøn ñaát muøn. Than buøn reâu coù ñoä phaân huûy keùm nhaát vaø baét nguoàn töø reâu nöôùc vaø caùc loaïi reâu khaùc. Maøu saéc cuûa noù thay ñoåi töø naâu vaøng ñeán naâu ñaäm. Loaïi than buøn naøy coù ñoä giöõ aåm khaù cao (15 laàn troïng löôïng khoâ), coù ñoä acid cao (pH töø 3,2 ñeán 4,5) vaø chöùa moät löôïng nhoû nitô (chæ khoaûng 1%), chöùa ít hoaëc hoaøn toaùn khoâng chöùa phospho hoaëc kali. Loaïi than buøn naøy chuû yeáu ñöôïc duøng trong ngheà laøm vöôøn ñeå phuû leân caùc luoáng caây troàng. Than buøn laùch saäy ñöôïc hình thaønh töø xaùc coû, laùch, saäy vaø caùc loaïi caây soáng trong ñaàm laày khaùc. Loaïi than buøn naøy bieán ñoåi raát roäng veà maøu saéc, töø maøu naâu ñeán maøu ñen. Noù khoâng ñöôïc duøng vôùi muïc ñích nhaân gioáng caây troàng. Than buøn ñaát muøn laø loaïi than buøn coù ñoä phaân huûy cao ñöôïc hình thaønh töø xaùc caùc loaøi thöïc vaät khaùc nhau coù nguoàn goác khoâng roõ. Noù coù theå baét nguoàn töø caùc GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  7. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 60 - loaïi than buøn reâu hoaëc laùch saäy. Noù coù maøu naâu ñaäm hoaëc ñen vôùi khaû naêng giöõ aåm thaáp nhöng coù haøm löôïng nitô töø 2,0 ñeán 3,5%. Khi söû duïng hoãn hôïp caùc loaïi than buøn chuùng caàn ñöôïc ñaùnh cho tôi vaø laøm aåm tröôùc khi troän vôùi nhau. Troän lieân tuïc caùc vaät lieäu höõu cô thoâ nhö than buøn reâu, hoaëc reâu nöôùc vaøo moâi tröôøng nhaân gioáng coù theå laøm giaûm ñoä aåm. Nöôùc seõ khoù thaám vaøo vaø nhieàu haït than buøn coù theå vaãn khoâ thaäm chí sau khi töôùi. Ñaây khoâng phaûi laø phöông phaùp toát ñeå phoøng ngöøa tình traïng thieáu nöôùc duø cho phoái hôïp vôùi caùc chaát laøm aåm coù baùn treân thò tröôøng nhö Aqua-Gro voán coù khaû naêng laøm taêng tính thaám nöôùc cuûa khoái chaát troàng. Than buøn khoâng phaûi laø saøn phaåm coù tính ñoàng nhaát vaø coù theå coøn chöùa nhieàui loaïi haït coû daïi, coân truøng vaø caùc nguoàn beänh khaùc, vì vaäy caàn khöû truøng chuùng tröôùc khi söû duïng. Than buøn reâu töông ñoái ñaét neân noù ít ñöôïc söû duïng trong coâng taùc nhaân gioáng. Noù daàn daàn ñöôïc thay theá baèng caùc chaát troàng khaùc nhö voû caây nghieàn vuïn. Tuy nhieân, than buøn vaãn laø thaønh phaàn höõu cô ñöôïc söû duïng trong caùc vöôøn öôm. Than buøn reâu nöôùc. Than buøn reâu nöôùc thöông phaåm hoaëc goïi taét laø than buøn reâu laø xaùc cuûa reâu non ñaõ maát nöôùc baét nguoàn töø nhoùm thöïc vaät thuoäc chi Sphagnum nhö S.papillosum, S. capilaceum vaø S. palustre. Loaïi than buøn naøy caàn thieát nhaát cho caùc muïc ñích nhaân gioáng, nhöng vì giaù cao neân coù phaàn haïn cheá möùc ñoä söû duïng. Ñaây laø loaïi vaät lieäu töông ñoái khoâng bò nhieãm caùc maàm beänh, troïng löôïng nheï vaø coù khaû naêng giöõ aåm cao, coù khaû naêng haáp thu nöôùc 10-20 laàn trong löôïng. Noù deã xeù nhoû baèng tay hoaëc baèng maùy tröôùc khi söû duïng. Noù ít chöùa khoaùng neân khi duøng chuùng troàng caây caàn phaûi boùn caùc chaát dinh döôõng. pH cuûa than buøn reâu nöôùc vaøo khoaûng 3,5-4,0. Trong chuùng thöôøng coù chöùa moät soá naám vaø vi khuaån gaây beänh cho caây troàng neân phaûi thaän troïng khi söû duïng. Vermiculite. Vermiculite laø moät loaïi khoaùng daïng mica coù khaû naêng nôû ñaùng keå khi ñun noùng. Khi nôû noù coù troïng löôïng raát nheï (90-150 Kg/m3). coù phaûn öùng trung tính vôùi tính ñeäm raát toát vaø khoâng tan trong nöôùc. Noù coù khaû naêng haáp thu moät löôïng nöôùc ñaùng keå – töø 40 ñeán 54 lít treân 1 m3. Vermiculite coù khaû naêng trao ñoåi ion töông ñoái cao vaø do ñoù coù theå giöõ caùc chaát dinh döôõng töông ñoái laâu ñeå caây söû duïng daàn. Noù coù chöùa manheâ vaø kali nhöng vaãn caàn boùn moät löôïng boå sung töø caùc nguoàn phaân khaùc. Perlite. Perlite laø vaät lieäu silic maøu xaùm traéng ñöôïc nuùi löûa phun leân. Quaëng thoâ perlite ñöôïc nhieàn vuïn, sau ñoù ñoát noùng trong loø luyeän kim ñeán 760oC. ÔÛ nhieät ñoä naøy moät phaàn nöôùc trong haït boác hôi, laøm cho haït phoàng ra vaø trôû neân raát nheï, chæ caân naëng khoaûng 80 -100 Kg/m3. Neáu xöû lyù ôû nhieät ñoä cao hôn seõ taïo ra ñöôïc saûn phaåm voâ truøng. Thoâng thöôøng, nhöõng haït coù ñöôøng kính 1,6-3,0 mm ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâng taùc nhaân gioáng. Perlite giöõ ñöôïc moät löôïng nöôùc naëng gaáp ba boán laàn trong löôïng baûn thaân, coù pH töø 6,0 ñeán 8,0 nhöng khoâng coù tính ñeäm. Khaùc GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  8. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 61 - vôùi vermiculite, noù khoâng coù khaû naêng trao ñoåi ion vaø khoâng chöùa caùc chaát dinh döôõng khoaùng. Perlite coù moät vaøi vaán ñeà vôùi caùc thöïc vaät nhaïy caûm vôùi fluoride, nhöng fluoride coù theå ñöôïc röûa saïch baèng caùch töôùi maïnh. Ñaây laø loaïi vaät lieäu raát quyù giaù trong vieäc laøm cho chaát troøng thoâng thoaùng. Perlite söû duïng phoái hôïp vôùi than buøn laø moâi tröôøng raát phoå bieán ñeå giuùp caønh chieát choùng ra reã. Ñaát seùt nung vaø caùc toå hôïp khaùc. Nhöõng toå hôïp oån ñònh coù theå ñöôïc taïo ra khi caùc loaïi khoaùng chaát nhö ñaát seùt, tro ñoát taùn nhoû v.v... ñöôïc ñoát ôû nhieät ñoä cao. Chuùng khoâng coù giaù trò dinh döôõng nhöng laø vaät lieäu thoâng thoaùng, khoù phaân huyû vaø haáp thuï nöôùc toát. Muïc ñích quan troïng cuû loaïi vaät lieäu naøy laø laøm thay ñoåi tính chaát vaät lyù cuûa hoãn hôïp chaát troàng. Voû caây xeù nhoû vaø voû baøo. Voû xeù nhoû hoaëc taùn thaønh boät cuûa caùc loaïi caây goã meàm, nhö tuøng baùch, thoâng, linh sam hoaëc caùc loaïi caây goã cöùng nhö soài, caây thích coù theå ñöôïc duøng laøm vaät lieäu ñeå troän vôùi caùc thaønh phaàn khaùc, ñaëc bieät vôùi than buøn ñeå taïo thaønh caùc chaát troàng reû tieàn. Tröôùc khi ñöôïc duøng laøm moâi tröôøng nuoâi troàng voû thoâng ñöôïc ñaäp thaønh maûnh vuïn, thöôøng troän vôùi phaân compost, chaát thaønh ñoáng vaø töôùi nöôùc neáu caàn. Voû töôi coù theå chöùa caùc chaát gaây ñoäc cho caây nhö caùc hôïp chaát phenol, nhöïa, terpene vaø tannin. Cheá thaønh phaân troän 10-14 ngaøy tröôùc khi söû duïng seõ laøm giaûm ñaùng keå haøm löôïng caùc hôïp chaát phenol trong voû caây, caûi thieän ñaùng keå khaû naêng giöõ aåm cuûa moâi tröôøng vaø nhieät ñoä cuûa ñoáng voû troän caø ng cao löôïng coân truøng vaø vi sinh vaät gaây beänh soáng trong ñoù caøng giaûm. Vì troïng löôïng vaø giaù thaønh cuûa loaïi chaát troàng naøy töông ñoái thaáp, neân noù ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi ñeå laøm moâi tröôøng nhaân gioáng vaø troàng caây. Do khaû naêng giöõ aåm toát neân taàn soá laàn töôùi vaø löôïng nöôùc töôùi coù theå giaûm ñaùng keå. Nhöïa toång hôïp. Loaïi vaät lieäu naøy ñaõ ñöôïc söû duïng ôû chaâu AÂu vaø moät soá vuøng cuûa Baéc Myõ ñeå thay theá caùt vaø perlite. Boâng polystyrene coù tính giaûn nôû maïnh neân caûi thieän cheá ñoä töôùi vaø tính thoaùng khí. Ñaây laø vaät lieäu trung tính, khoâng haáp thuï nöôùc vaø khoâng bò muïc naùt nhöng khoù toå chöùc thaøng daïng moâi tröôøng ñoàng nhaát. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng trong vieäc saûn xuaát cheá phaåm naøy vaø caùc khoù khaên trong vieäc tieâu thuï söï tieâu thuï noù ñaõ haïn cheá vieäc söû duïng noù trong saûn xuaát caây con. Phaân compost. ÔÛ moät soá nöôùc thuaät ngöõ phaân compost ñoàng nghóa vôùi khoái moâi tröôøng duøng ñeå nhaân gioáng vaø troàng caây.; tuy nhieân, chuùng ta ñònh nghóa töø phaân compost nhö saûn phaåm ñöôïc taïo ra trong quaù trình phaân huûy sinh hoïc caùc khoái chaát thaûi höõu cô trong caùc ñieàu kieän coù kieåm tra. Quaù trình phaân huûy naøy xaûy ra theo 3 giai ñoaïn sau ñaây: 1/ Giai ñoaïn khôûi ñaàu keùo daøi vaøi ngaøy, trong thôøi gian ñoù xaûy ra söï phaân huûy caùc chaát deã phaân huûy tan trong nöôùc; GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  9. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 62 - 2/ Giai ñoaïn thöù hai keùo daøi vaøi thaùng, trong thôøi gian ñoù nhieät ñoä ñöôïc naâng cao vaø caùc hôïp chaát cellulose bò phaân huûy; 3/ giai ñoaïn cuoái cuøng laø giai ñoaïn oån ñònh khi söï phaân huûy chaäm laïi, nhieät ñoä haï xuoáng vaø caùc vi sinh vaät sinh tröôûng trong khoái phaân, bao goàm vi khuaån, naám vaø giun troøn. caùc sinh vaät lôùn hôn nhö sinh vaät nhieàu chaân, beùt ve, caùnh cöùng, seân... coù theå ñöôïc phaùt hieän vôùi soá löôïng ñaùng keå. Phaân compost ñöôïc cheá taïo phaàn lôùn töø laù coù theå chöùa nhieàu caùc muoái hoøa tan coù theå öùc cheá sinh tröôûng cuûa caây troàng, nhöng ñoä maën coù theå giaûm baèng caùch ngaâm nöôùc tröôùc khi duøng. Trong töông lai, khi dieän tích canh taùc giaûm daàn vaø aùp löïc cuûa moâi tröôøng trong vieäc quay voøng pheá lieäu, vieäc söû duïng phaân compost cheá taïo töø caùc chaát thaûi, phaân gia caàm gia suùc, buøn höõu cô töø chaát thaûi thaønh phoá v.v... seõ ñoùng vai troø ngaøy caøng quan troïng trong coâng taùc nhaân gioáng vaø chaêm soùc caây troàng. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  10. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 63 - CHÖÔNG II. KYÕ THUAÄT NHAÂN GIOÁNG MOÄT SOÁ CAÂY PHOÅ BIEÁN. I. KÍCH THÍCH TAÏO REÃ. Quaù trình sinh tröôûng cuûa thöïc vaät coù theå ñieàu hoøa baèng moät soá hoùa chaát hoïc khi söû duïng chuùng vôùi lieàu thaáp. Caùc nhaø laøm vöôøn thöôøng söû duïng caùc chaát kích thích sinh tröôûng khoâng nhöõng trong coâng taùc nhaân gioáng maø caû trong moät soá hoaït ñoäng khaùc, ví duï trong vieäc kích thích taïo quaû. Caùc chaát kích thích sinh tröôûng taùc duïng trong phaïm vi noàng ñoä raát thaáp vaø raát heïp. Thí duï moät chaát kích thích sinh tröôûng kích thích taïo quûa ôû moät noàng ñoä, kích thích ra reã ôû moät noàng ñoä khaùc; neáu söû duïng moät noàng ñoä thöù ba naøo ñoù khaùc vôùi hai noàng ñoä tröôùc thì thaäm chí noù coù theå öùc cheá söï sinh tröôûng cuûa caây. Vì vaäy ñeå thu nhaän ñöôïc keát quaû mong muoán trong vieäc söû duïng chaát kích thích sinh tröôûng caàn phaûi tuaân thuû tuyeät ñoái caùc quy ñònh veà noàng ñoä. Caàn löu yù raèng söû duïng caùc chaát kích thích sinh tröôûng khoâng phaûi bao giôø cuõng mang laïi hieäu quaû.Taùc duïng cuûa chuùng lieân quan chuû yeáu vôùi söï taêng cöôøng khaû naêng ra reã töï nhieân cuûa caønh giaâm. Phytohormone chæ coù taùc duïng thuùc ñaåy quaù trình naøy vaø laøm taêng soá reã hình thaønh. Neáu caønh giaâm ñöôïc laáy töø caây khoûe maïnh vaø vaøo ñuùng thôøi gian trong naêm thuaän tieän cho vieäc ra reã thì vieäc söû duïng phytohormone haàu nhö khoâng caàn thieát. Chæ söû duïng chuùng khi naøo vaø ôû ñaâu chuùng coù theå phaùt huy ñöôïc taùc duïng kích thích cuûa mình. Phaàn lôùn caùc chaát kích thích ra reã coù baùn treân thò tröôøng ñöôïc saûn xuaát ôû daïng boät vaø pha vôùi boät amiang. Amiang khoâng coù taùc duïng gì ñoái vôùi quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây vì vaäy söï duïng noù khoâng laøm haïi ñeán caây maø chæ coù taùc duïng “pha loaõng” phytohormone. Amiang thöôøng duøng ñeå pha troän vôùi acid β- indolilbutyric (IBA), acid β-indolilacetic (IAA) hoaëc vôùi acid naphtylacetyic (NAA). Noàng ñoä IBA trong boät amiang thöôøng vaøo khoaûng 8%; ñeå kích thích caønh giaâm non ra reã thì noàng ñoä IBA caàn giaûm 4 laàn. Boät phytohormone söû duïng cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau laø boät ñöôïc pha cheá töø NAA. Thoâng thöôøng noàng ñoä NAA trong boät amiang duøng ñeå kích thích ra reã ñoái vôùi caùc caønh giaâm hoùa goã laø vaøo khoaûng 0,8%; coøn ñeå kích thích ra reã ñoái vôùi caùc caønh giaâm coøn non thì söû duïng noàng ñoä 4 laàn ít hôn. Ñieàu caàn ñaùng löu yù ñoái vôùi caùc nhaø laøm vöôøn laø söû duïng boät NAA + amiang coù theå ñem laïi nhieàu lôïi ích trong vieäc kích thích sinh tröôûng caây troàng. Thoâng thöôøng, ñeå ngaên caûn sinh tröôûng cuûa naám, khuaån vaø caùc yeáu toá gaây thoái choã caét cuûa caønh chieát ngöôøi ta thöôøng boå sung caùc loaïi caùc chaát dieät naám vaø saùt khuaån khaùc nhau khaùc nhau vaøo boät phytohormone. Caùc chaát kích thích ra reã coù theå ñöôïc söû duïng ôû daïng dung dòch. Trong tröôøng hôïp naøy chæ caàn hoøa tan cheá phaåm trong nöôùc hoaëc trong caùc dung moâi höõu cô, ví duï trong ethanol. Tuy nhieân trong tröôøng hôïp nhaân gioáng baèng caùch giaâm laù hoaëc GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  11. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 64 - reã khoâng theå söû duïng caùc cheá phaåm hoøa tan naøy. Ngöôøi ta chöa saûn xuaát ñöôïc loaïi phytohormone ñeå phuïc vuï cho tröôøng hôïp nhaân gioáng naøy. II. SÖÛ DUÏNG PHYTOHORMONE KÍCH THÍCH CAØNH CHIEÁT RA REÃ. Trong trröôøng hôïp söû duïng phytohormone kích thích caønh chieát ra reã caàn chuù yù hai ñieàu sau ñaây: 1/ Noàng ñoä phytohormone duøng ñeå kích thích ra reã coù theå gieát cheát soá reã ñang sinh tröôûng; 2/ Maëc duø voû caây cuõng coù theå haáp thuï ñöôïc phytohormone nhöng phaán lôùn phytohormone ñöôïc thaám vaùo caønh chieát qua choài naùch. Vì vaäy khi xöû lyù caønh chieát baèng boät phytohormone thì chæ neân xöû lyù phaàn goác, traùnh ñeå nhöõng phaàn coøn laïi cuûa caønh dính phytohormone. Nhôø taùc duïng cuûa phytohormone reã baét ñaàu hình thaønh. Nhöng neáu reã ñang sinh tröôûng tieáp xuùc vôùi veát tích phytohormone coøn laïi thì chuùng coù theå cheát. Ñieàu naøy xaûy ra khoâng phaûi vôùi moïi thöïc vaät, nhöng vì trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh söï maát maùt do reã cheát coù theå raát nghieâm troïng neân choïn nhöõng bieän phaùp thoûa ñaùng ñeå giöõ cho caønh chieát soáng ñöôïc luoân laø vaán ñeà caàn thieát. Trong tröôøng hôïp neáu boät phytohormone khoù dính vaøo caønh chieát thì tröôùc khi xöû lyù neân nhuùng caønh chieát vaøo nöôùc. Vieäc laøm naøy raát coù yù nghóa ñoái vôùi nhöõng caønh chieát coøn xanh. Dung dòch phytohormone trong nöôùc ñöôïc pha cheá baèng caùch hoøa moät löôïng caàn thieát phytohormone trong moät theå tích nöôùc nhaát ñònh. Sau ñoù ngaâm caønh chieát töø 12 ñeán 24 giôø vaøo dung dòch ñoù. Vì noàng ñoä phytohormone trong nöôùc thaáp hôn trong boät vaø voû caây haáp thuï moät löôïng phytohormone haïn cheá neân ñoä saâu cuûa caønh ngaâm trong dung dòch khoâng coù yù nghóa quan troïng. Neáu söû duïng dung dòch phytohormone trong coàn thì caàn ngaâm caønh trong thôøi gian haïn cheá, sau ñoù laáy ra cho dung dòch chaûy heát, coàn seõ bay hôi, treân caønh chieát chæ coøn laïi cheá phaåm phytohormone. Chuû ñoäng laøm cho caønh chieát bò thöông. Vì bieän phaùp kích thích ra reã baèng caùch xöû lyù phytohormone khoâng ñaït keát quaû mong muoán ñoái vôùi taát caû caùc loaïi caønh chieát neân ñoâi khi phaûi söû duïng caùc bieän phaùp khaùc ñeå kích thích caønh chieát ra reã, ñaëc bieät laø bieän phaùp kích thích söï hình thaønh phytohormone töï nhieân ngay trong caønh chieát. Trong caønh cuûa moät soá loaøi thöïc vaät giöõa lôùp voû vaø lôùp goã coù moät lôùp moâ ngaên caûn söï hình thaønh reã. Neáu laøm toån thöông lôùp naøy thì reã seõ baét ñaàu hình thaønh. Vôùi muïc ñích naøy duøng dao saéc caét moät ñoaïn voû daøi 2–3cm hoaëc raïch moät soá ñöôøng daøi 3–4cm saâu vaøo trong lôùp goã. Phöông phaùp naøy ñaëc bieät coù hieäu quaû trong vieäc nhaân gioáng caây ñoã quyeân Rhododendron vaø moät soá loaøi caây caûnh coù giaù trò khaùc. Tuy nhieân caàn phaûi thaän troïng khi söû duïng ñöôïc phöông phaùp naøy vì veát thöông raát deã bò nhieãm truøng hoaëc thoái röõa. Phöông phaùp laøm bò thöông caønh chieát thöôøng ñöôïc söû duïng khi giaâm caønh ñaõ hoùa goã. Ñoái vôùi caønh xanh non thöông khoâng caàn GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  12. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 65 - thieát söû duïng noù. Hôn theá nöûa bieän phaùp naøy ñoøi hoûi ngöôøi giaâm caønh phaûi coù nhieàu kinh nghieäm môùi ñaûm baûo tæ leä thaønh coâng cao. III. NHAÂN GIOÁNG CAÂY TROÀNG TÖØ REÃ. Trong vieäc nhaân gioáng caây troàng töø reã ñieàu raát quan troïng laø phaûi bieát caùch taïo reã môùi cho ñoaïn reã chieát vaøo caùc thôøi gian khaùc nhau trong naêm. Tính thôøi vuï veà khaû naêng ra reã cuûa ñoaïn reã chieát chæ ñöôïc phaùt hieän töø nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû 20. Trong raát nhieàu tröôøng hôïp nhöõng coá gaéng nhaân gioáng töø caùc ñoaïn reã chieát thöïc hieän khoâng ñuùng thôøi vuï ñeàu bò thaát baïi. Coù theå laø tính bieán ñoäng phuï thuoäc thôøi vuï naøy cuûa khaû naêng nhaân gioáng töø ñoaïn reã chieát laø nguyeân nhaân cuûa keát quaû khoâng oån ñònh cuûa hoaït ñoäng nhaân gioáng cuûa nhieàu nhaø laøm vöôøn töø reã. Vì vaäy, vieäc choïn thôøi ñieåm thích hôïp cho coâng vieäc naøy laø raát quan troïng cho töøng tröôøng hoäp cuï theå ñeå ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán. Nhieàu nhaø laøm vöôøn cho raèng thôøi gian thích hôïp nhaát cho coâng vieäc giaâm caønh töø reã laø ñuùng thôøi kyø sinh tröôûng cuûa caây. Tuy nhieân yù töôûng naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñuùng. Ñoâi khi keát quaû toát nhaát laïi thu ñöôïc vaøo ñaàu hoaëc cuoái thôøi kyø sinh tröôûng cuûa caây. Cuõng coù moät soá ít loaïi caây coù theå nhaân gioáng töø reã quanh naêm. Chuaån bò caây meï. Tröôùc khi caét caùc ñoaïn reã ñeå chieát caàn phaûi chuaån bò caây meï ñeå coù theå thu ñöôïc boä reã phaùt trieån maïnh coù khaû naêng taïo ra nhieàu choài non. Khaû naêng taïo choài töø reã ñaëc tröng cho raát nhieàu loaøi thöïc vaät. Nhieäm vuï cuûa nhaø laøm vöôøn laø tìm bieän phaùp ñaåy maïnh khaû naêng naøy. Qui trình nhaân gioáng töø reã bao goàm caùc böôùc sau ñaây: 1/ Tröôùc khi baét ñaàu muøa sinh tröôûng ñaøo caây meï leân vaø caét boû heát reã ñang sinh tröôûng. Duøng dao caét boû caû reã lôùn gaàn coå reã. Sau ñoù troàng laïi caây ñaõ caét boû boä reã (1,2,3). 2/ Do maát caân ñoái giöõa boä reã vaø boä phaän thaân caønh treân maët ñaát neân daãn ñeán söï taêng cöôøng hình thaønh boä reã môùi ñeå giuùp caây khoâi phuïc söï caân baèng. Boä reã môùi sinh raát khoûe vaø coù nhieàu khaû naêng taïo choài (4). Nhöõng reã khoûe nhaát sinh ra vaøo ñaàu thôøi kyø sinh döôõng. Sau ñoù toác ñoä sinh tröôûng cuûa chuùng giaûm daàn vaø seõ döøng laïi khi caây böôùc vaøo thôøi kyø nguû nghæ. Coù nhieàu khaû naêng nhaát laø choài môùi sinh ra ôû ñoaïn reå sinh tröôûng vaøo muøa xuaân. Ñaây chính laø khu vöïc ñöôïc söû duïng ñeå chieát caønh. 3/ Ñeå thu nhaän vaät lieäu caàn thieát cho vieäc giaâm caønh, ñaøo caây meï leân vaø caét boû phaàn caây treân maët ñaát . Röûa saïch reã hoaëc giuû saïch ñaát ñeå laøm loä ra boä reã non thích hôïp cho vieäc nhaân gioáng. Caét chuùng taïi khu vöïc coå reã (caàn caét ngang). Caây meï troàng laïi choã cuõ (5,6). Ñaàu nhoû cuûa ñoaïn reã gioáng caét thaønh goùc nhoïn, caét boû reã beân vaø reã loâng ñeå vieäc giaâm sau ñoù ñöôïc thöïc hieän deã daøng (7). Vieäc caét boû moät phaàn reã cuûa caây meï GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  13. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 66 - seõ taïo ñieàu kieän kích thích caây meï sinh ra boä reã môùi ñeå laïi söû duïng cho coâng vieäc nhaân gioáng vaøo muøa sau. Kích thöôùc ñoaïn reã chieát. Neáu nhö töø moãi reã thu moät ñoaïn reã gioáng thì kích thöôùc cuûa ñoaïn naøy khoâng coù yù nghóa gì ñaëc bieät. Neáu caàn phaûi laøm vieäc vôùi nhöõng reã sinh tröôûng nhanh ñeå töø ñoù thu nhaän ñöôïc nhieàu ñoaïn reã gioáng thì kích thöôùc cuûa nhöõng ñoaïn reã gioáng naøy raát coù yù nghóa. Kích thöôùc toái thieåu cuûa ñoaïn reã gioáng cho pheùp ñoái vôùi töøng loaïi caây ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû hieäu quaû cao nhaát cuûa vieäc nhaân gioáng töø chuùng. ÔÛ ñaây coù hai yeáu toá caàn ñöôïc quan taâm. Moät laø ñoaïn reã chieát caàn chöùa ñuû chaát dinh döôõng caàn cho vieäc taïo choái vaø sinh tröôûng cuûa caây con taùi sinh; hai laø löôïng chaát GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  14. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 67 - dinh döôõng naøy caàn ñuû ñeå duy trì caùc quaù trình hoaït ñoäng soáng vaø quaù trình phaân hoùa cuûa caây con. Nhö vaäy, kích thöôùc cuûa ñoaïn reã gioáng ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhu caàu duy trì trong chuùng ôû möùc ñoä cao quaù trình hoaït ñoäng soáng cuûa caùc moâ vaø khaû naêng taùi sinh. Vì heä thoáng reã bò caét moät naêm tröôùc khi söû duïng cho vieäc nhaân gioáng neân beà daøy vaø chieàu daøi cuûa reã hình thaønh trong voøng moät naêm laø gaàn bq82ng nhau. Chieàu daøi cuûa ñoaïn reã gioáng duøng ñeå troàng ôû ngoaøi vöôøn ñaát troáng laø vaøo khoaûng 10cm, vì chuùng caàn phaûi naèm döôùi ñaát gaàn 16 tuaàn. Ñeå troàng trong caùc vöôøn öôm khoâng söôûi aám thôøi gian naåy choài xaûy ra sau khoaûng 8 tuaàn neân ñoaïn reã gioáng chæ caàn vaøo khoaûng 5cm. Neáu troàng trong vöôøi öôm söôûi aám (vôùi nhieät ñoä 18-20oC) thôøi gian naåy maàm sau khoaûng 4 tuaàn, chieàu daøi cuûa ñoaïn reã gioáng chæ caàn 2-3cm. Xaùc ñònh ñaàu ngoïn ñaàu goác cuûa ñoaïn reã gioáng. Khi nhaân gioáng baèng reã ñieàu ñaëc bieät quan troïng laø phaûi tuaân thuû tính phaân cöïc cuûa ñoaïn reã gioáng khi troàng. Nhieàu ngöôøi cho raèng reã gioáng caàn phaûi troàng baèng caùch ñaët chuùng naèm ngang vì sau khi caét reã thaønh töøng ñoaïn khoâng theå xaùc ñònh ñaàu treân, ñaàu döôùi vì treân chuùng khoâng coù laù vaø choài naùch. Tuy nhieân, nhaân gioáng baèng reã cuõng nhö baèng caønh khoâng bao giôø ñöôïc ñaët naèm ngang. Ñaët reã thaúng ñöùng theo ñuùng chieàu treân, döôùi seõ laøm cho caây con moïc töø chuùng sinh tröôûng raát nhanh. Neáu ñaët reã naèm ngang caây con seõ sinh tröôûng raát yeáu. Ñeå khoâng nhaàm laãn ñaàu treân ñaàu döôùi khi caét caùc ñoaïn reã gioáng chæ caàn caét ngang ñaàu gaàn coå reã vaø caét xieân ñaàu ñoái dieän. Kích thích taïo choài vaø sinh tröôûng caây con. Coâng vieäc tieáp theo trong quy trình nhaân gioáng töø reã laø kích thích taïo choài ñeå töø ñoù hình thaønh caây con. Hieän nay chöa coù caùc chaát kích thích sinh tröôûng duøng cho muïc ñích naøy, coøn caùc cheá phaåm duøng ñeå kích thích sinh tröôûng choài naùch khi nhaân gioáng baèng caønh hoaøn toaøn khoâng thích hôïp ñoái vôùi nhaân gioáng töø reã vì chuùng luoân theå hieän taùc duïng öùc cheá. Maët khaùc, reã gioáng troàng trong ñaát thöôøng bò thoái vaø nhieãm caùc loaïi naám beänh khaùc nhau. Vì vaäy vieäc söû duïng caùc bieän phaùp phoøng tröø nhieãm beänh laø raát caàn thieát. Bieän phaùp toát nhaát laø boâi caùc loaïi boät tröø naám, ví duï captan. Cho caùc ñoaïn reã gioáng vaøo tuùi polyethylen vaø theâm moät ít boät tröø naám (khoaûng 1 thìa caøpheâ captan cho khoaûng 100 ñoaïn reã gioáng daøi 2-3cm). Buoäc tuùi laïi vaø laéc ñeå boät thuoác baùm ñeàu vaøo reã gioáng. Sau ñoù môû tuùi ra vaø baét ñaàu troàng (8,9). Troàng caây con. Reã gioáng caàn troàng vaøo moâi tröôøng coù theå giöõ chuùng oån ñònh ôû traïng thaùi ñöùng thaúng, baûo veä chuùng khoâng bò khoâ vaø ñaûm baûo ñieàu kieän thoâng thoaùng cho reã. Khi baét ñaàu hình thaønh choài caàn phaûi cung caáp ñuû chaát dinh döôõng. Thích hôïp nhaát laø troàng trong chaäu ñeå khi caây con xuaát hieän deã daøng laáy chuùng ra troàng laïi. Choïn caùc chaäu coù kích thöôùc thích hôïp, caùc ñoaïn reã gioáng troàng GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  15. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 68 - caùch nhau 2,5-4 cm. Ví duï trong moãi chaäu vôùi ñöôøng kính 9 cm troàng khoaûng 7 ñoaïn reã. Chaát troàng toát nhaát laø ñaát troän vôùi than buøn. Cho chaát troàng vaøo chaäu, neùn nheï ñeå thaáp hôn maët chaäu 1 cm. Duøng caây nhoïn choïc töøng loã vaø troàng caùc ñoaïn reã gioáng vaøo ñoù, ñaàu treân cuûa ñoaïn reã vöøa laáp ñaát. Phuû leân maët ñaát moät lôùp caùt thoâ ñeå vöøa neùn lôùp chaát troàng phía döôùi, vöøa taïo ñieàu kieän thoâng thoaùng cho soá choài sinh ra töø ñoaïn treân cuûa reã troàng vaø khoâng caàn töôùi nöôùc. Daùn nhaõn cho chaäu vaø ñaët chuùng vaøo nôi thích hôïp (10,11,12,13). GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  16. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 69 - Chaêm soùc caây con. Ñeå giöõ cheá ñoä thoaùng khí cho chaát troàng, khi caàn töôùi chæ neân duøng moät löôïng nöôùc toái thieåu ñeå vöøa kích thích sinh tröôûng cuûa choài, vöøa haïn cheá söï phaùt sinh cuûa naám beänh. Khi trtoàng vaøo chaát troàng ñuû aåm thì hoaøn toaøn khoâng caàn phaûi töôùi nöôùc. Thoâng thöôøng, choài seõ phaùt trieån thaønh caây non coù laù xanh nhöng vaãn chöa sinh reã. Reã chæ xuaát hieän sau ñoù ôû phaàn goác cuûa caønh non môùi sinh. Tröôùc khi xuaát hieän reã khoâng neân töôùi nöôùc ñeå traùch gaây thoái caây. Khi caønh non baét ñaàu sinh tröôûng caàn chuyeån chaäu ñeán nôi ñuû aùnh saùng vaø töôùi nöôùc phaân loaõng. IV. NHAÂN GIOÁNG TÖØ VAÛY CUÛ Moät soá caây coù theå nhaân gioáng baèng vaûy cuû. Chuùng ta haõy laáy caây hoa lys laøm ví duï cho phöông phaùp nhaân gioáng naøy. Caùc nhaø saûn xuaát hoa thöôøng troàng lys töø nguyeân cuû.m Maëc duø phöông phaùp naøy raát ñaûm baûo nhöng nhöôïc ñieåm cuûa noù laø heä soá nhaân gioáng quaù thaáp. Ñeå naâng cao heä soá nhaân gioáng ta coù theå taùch caùc vaûy beân ngoaøi cuûa cuû ñeå saûn xuaát caây con. Coâng vieäc naøy ñöôïc tieán haønh nhö sau: 1/ Duøng dao saéc taùch caùc vaûy phía ngoaøi ra khoûi cuû (1,2). 2/ Cho soá vaûy taùch ñöôïc vaøo tuùi polyethylene coù chöùa saün boät thuoác tröø naám, ví duï captan vaø laéc cho boät thuoác taåm ñeàu caùc vaûy. 3/ Troän vaûy vôùi khoaûng 4 laàn theå tích than buøn vaø caùt trong moät tuùi khaùc (3). 4/ Daùn nhaõn vaøo tuùi, thoåi cho tuùi caêng phoàng vaø buoäc chaët vaø ñaët taïi nôi thoâng thoaùng (4). 5/ Khi cuû con xuaát hieän ôû phaàn goác cuûa vaûy laáy chuùng ra khoûi tuùi (5). 6/ Troàng nhöõng cuû con môùi hình thaønh vaøo chaäu ñaát pha caùt. Töø chuùng seõ moïc thaønh caây ((6). 7/ Chôø ñeán khi caây tröôûng thaønh vaø ruïng heát laù thì ñaøo leân ñeå laáy cuû troàng vaøo vuï sau (7,8). GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  17. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 70 - 1 2 3 4 5 5 7 8 V. NHAÂN GIOÁNG TÖØ LAÙ. Moät soá loaøi thöïc vaät, ñaëc bieät caùc loaøi thuoäc hoï Begoniaceae (Thu haûi ñöôøng), coù theå nhaân gioáng baèng laù. Laù duøng ñeå nhaân gioáng laø nhöõng laù vöøa môùi keát thuùc söï hình thaønh. Nhöõng laù chöa ñaït kích thöôùc cuoái cuøng vaø ñang tieáp tuïc sinh tröôûng caàn phaûi tieâu duøng naêng löôïng cho vieäc hoaøn thaønh quaù trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån neân caùc chaáty dinh döôõng trong chuùng chöa saün saøng phuïc vuï cho vieäc taïo caây con, laøm cho laù deã bò thoái hoaëc laøm cho thôøi gian xuaát hieän caây con bò keøo daøi. Ñoái vôùi nhöõng laù vöøa hoaøn thaønh quaù trình sinh tröôûng vaø ñaït ñöôïc kích thöôùc cuoái cuøng, trong chuùng xaûy ra nhanh choùng quaù trình tích luõy chaát dinh döôõng, cöôøng ñoä cao cuûa quaù trình trao ñoåi chaát trong chuùng cho pheùp chuùng vöôït qua nhöõng toån thaát coù theå coù cho duø thôøi gian taùi sinh caây con keùo daøi. Vaøo thôøi ñieåm naøy laù coøn ñuû non treû vaø coù ñaày ñuû khaû naêng taïo caây con. Neáu ñeå laù quaù giaø thì khaû naêng naøy seõ daàn daàn giaûm xuoáng. Ñeå nhaân gioáng, caàn söû duïng nhöõng laù coøn nguyeân veïn ñeå coù theå taùi sinh ñöôïc caây con. Ñaëc bieät quan troïng laø laù khoâng bò saâu haïi vaø nhieãm beänh. Do coâng vieäc nhaân gioáng töø laù ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu côùi nhöõng caây troàng trong nhaø hoaëc nhaø kính neân tính thôøi vuï cuûa vieäc nhaân gioáng khoâng coù yù nghóa gì quan troïng, coù theå thöïc hieän vieäc nhaân gioáng quanh naêm. Thôøi gian cho vieäc nhaânngioáng chæ phuï thuoäc vaøo moät yeáu toá duy nhaát laø nhieät ñoä: vaøo muøa ñoâng, nhieät ñoä moâi tröôøng thaáp neân toác ñoä taùi sinh caây con chaäm hôn muøa heø. Laù taùch khoûi caây meï deã bò khoâ heùo. Ñeå haïn cheá toác ñoä khoâ heùo naøy caàn phaûi taïo caùc ñieàu kieän moâi tröôøng thích hôïp, ví duï tieán haønh nhaân gioáng trong phoøng kín hoaëc caùc chaäu nhaân gioáng caàn boïc trong hoäp kính hoaëc trong tuùi polyethylene. Nguyeân nhaân thaát baïi phoå bieán nhaát cuûa vieäc nhaânngioáng töø laù laø cuoáng laù vaø phieán laù bò thoái ngay tröôùc khi hình thaønh caây con. Vì vaäy caàn phaûi ñaëc bieät quan taâm ñeán vieäc khöû truøng moâi tröôøng, maãu caáy vaø duïng cuï nuoâi caáy. GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  18. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 71 - Phöông phaùp nhaân gioáng töø laù ñôn giaûn vaø ñaùng tin caäy nhaát laø söû duïng caùc laù nguyeân veïn cuøng vôùi cuoáng laù. Ñieàu haïn cheá cuûa caùch nhaân gioáng naøy laø töø moät laù gioáng chæ taïo ñöôïc moät vaøi caây con. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa söï thaát baïi laø laù bò thoái vaø bò beänh, vì vaäy phaûi söû duïng caùc hieän phaùp phoøng tröø nhö söû duïng duïng cuï vaø chaát troàng voâ truøng. Nhaân caây con töø laù coù theå thöïc hieän quanh naêm, mieãn laø luoân söû duïng laù non vöøa ñeán ñoä tröôûng thaønh. Chaát troàng ñöôïc pha cheá baèng caùch troän laãn hai phaàn baèng nhau giöa than buøn vaø caùt thoâ. Quy trình nhaân gioáng töø laù bao goàm caùc böôùc sau ñaây: 1/ Cho chaát troàng vaøo khay troàng vôùi kích thöôùc thích hôïp, neùn chaët vöùa phaûi sao cho möùc chaát troàng thaáp hôn maët chaäu khoaûng 1 cm (1). 2/ Duøng dao saét hoaëc dao caïo raâu caét nhöõng laù ñaït yeâu caàu nhaân gioáng (2). 3/ Caét bôùt nhöõng cuoáng laù daøi, chæ ñeå laïi khoaûng 5 cm (3). 1 2 3 4/ Caém cuoáng laù vaøo khay chaát troàng vôùi moät goùc ñoä nhaát ñònh ñeå laù haàu nhö naèm treân beà maët chaát troàng. Sau khi troàng xong töôùi qua löôùi dung dòch loaõng chaát tröø naám (4). 5/ Giöõ cho chaát troàng luoân ñuû ñoä aåm caàn thieát ñeå cho laù khoâng bò khoâ heùo; ñaûm baûo ñeå nhieät ñoä moâi tröôøng vaøo khoaûng 20oC vaø ñeå khay troàng caàn ñaët vaøo nôi ñuû aùnh saùng ñeå taïo ñieàu kieän toång hôïp nhöõng chaát höõu cô caàn thieát caàn cho söï taùi sinh caây con. Tuy nhieân, caàn löu yù raèng neáu aùnh saùng quaù nhieàu seõ laøm chaùy boûng laù. Do ñoù caàn phaûi che bôùt aùnh saùng ñoái vôùi töøng loaïi caây (5). 6/ Sau 5-6 tuaàn caây con seõ xuaát hieän. Laáy caây con ra khoûi chaäu ñeå troàng vaøo chaäu khaùc (6). GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  19. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 72 - 4 5 6 VI. NHAÂN GIOÁNG BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP CHIEÁT CAØNH. Chieát caønh laø phöông phaùp khaù thoâng duïng ñoái vôùi caùc nhaø laøm vöôøn. Muïc ñích cuûa coâng vieäc laø kích thích ra reã ngay treân caønh, sau ñoù caét ñoaïn caønh ñaõ ra reã ñem troàng. Trong vieäc nhaân gioáng baèng chieát caønh traïng thaùi cuûa caønh aûnh höôûng ñaùng keå ñeán keát quaû coâng vieäc. Ñeå thu ñöôïc keát quaû toát nhaát nhaø laøm vöôøn caàn taïo ñieàu kieän ñeå sinh ra nhieàu caønh khoûe, sinh tröôûng nhanh vaø coù söùc ra reã toát. Ñeå kích thích ra reã bieän phaùp thöôøng duøng nhaát laø boùc boû moät voøng voû caây (1), duøng daây theùp cuoän chaët moät khu vöïc voû caây (2) hoaëc caét cheùo moät ñoaïn thaân caây vaø loàng vaøo choã caét moät doaïn caây baèng que dieâm (3). 1 2 3 Duøng reâu, dôùn muïc, hoaëc chaát troàng xoáp vaø giaøu dinh döôõng boù choã caét (4,5). Ñeán khi khu vöïc boù ra reã duøng keùo caéy ñoaïn caønh chieát vaø ñem troàng (6,7). GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
  20. Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät - 73 - 4 5 6 7 VII. NHAÂN GIOÁNG CAÂY ÑOÃ QUYEÂN. Ñoã quyeân (Rhododendron) laø moät nhoùm caây caûnh raát coù giaù trò thaãm myõ. Coù theå nhaân gioáng chuùng baèng phöông phaùp daâm caønh. Thaønh coâng nhaát laø caùc tröôøng hôïp nhaân gioáng Ñoã quyeân hoa lôùn vaø ñoã quyeân luøn. Ñoã quyeân hoa lôùn. Tröôùc khi baét ñaàu nhaân gioáng caàn phaûi chuaån bò chaát troàng ñeå caønh chieát khoâng bò khoâ heùo. 1/ Troän hai phaàn ñeàu nhau giöõa than buøn vaø caùt thoâ vaøo chaäu sao cho möùc chaát troàng thaàp hôn möùc chaäu khoaûng 1 cm. 2/ Caét boû bôùt laù vaø ñænh ngoïn cuûa caønh chieát (1,2). 3/ Phaàn döôùi cuûa caønh chieát raïch moät ñöôøng vaøo voû cuûa caønh chieát saâu khoaûng 2 cm. vaø xöû lyù ñoaïn goác baèng phytohormone (víi duï IBA 0,8%) ñeå kích thích ra reã (3). 4/ Troàng caønh chieát vaøo moâi tröôøng vaø ñaët chaäu troàng vaøo nôi coù heä thoáng phun söông vaø nhieät ñoä khoaûng 21oC (4). 5/ Haøng tuaàn phun thuoác tröø naám cho ñeán khi caønh chieát ra reã (5). GS.TS. Mai Xuaân Löông Khoa Sinh hoïc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
9=>0