Giáo trình Du lịch bền vững: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 cuốn giáo trình "Du lịch bền vững" do hai tác giả Nguyễn Đình Hòe, Vũ Văn Hiếu biên soạn đã trình bày tổng quan các vấn đề quan hệ giữa môi trường và du lịch, du lịch bền vững. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Du lịch bền vững: Phần 1

NGUYÉN OÌNH HOÈ - VÙ VÀN HIÉU CElG HANOI NHÀ XUAT BAN DAI HQC QUOC GIÀ HA NÓI
DAI HOC QUÒC GIÀ HA NÓI NGUYÉN DÌNH HOÈ - VÙ VÀN HIÉU DU LICH BEN VÙNG NHÀ XUAT BÀN DAI HOC QUÓC GIÀ HA NOI - 2001
-r 4..T - b DéT .1 r-., 01^.... . , • . l i MUCLUC ca -• ' -J - • Mò dau i^ Chuang 1. DU LICH VA MÒI TRUÒNG :.. ; i? 1.1. Lich s\i càc loai hình du lich 17 1.2. Vi tri cùa du lich trong phàt trien 21 ..c^ 1.2.1. Tiép can kinh té'chinh tri 23 ' ^ 1.2d.l. To chùc cùa du lich quò'c té' 23 1.2.1.2. Cà'u trùc cùa nén kinh té' du lich ò càc ^> ,r ;^, nUóc dang phàt trién 26 1.2.1.3. Mó hình co làp du khàch 27 1.2.2. Tié'p can chùc nàng 29 1.3. NhiJng dac tru'ng ed b à n cùa lành tho (diém) du lich 30 1.3d. Tinh xen ghép 315 1.3.2. Vòng dòi cùa diém du lich 32 r; 1.3.3. Khà nàng tài cùa diém du lich 36 [- 1.3.3.1. Khà nàng tài sinh tbài 38 ;\ 1.3.3.2. Khà nàng tài xà bòi 39 :,;, 1.3.3.3. Khà nàng tài kinh te 39 1.3.4. Tao dong mòi trùdng cùa du lich 40
1.3.4.1. Tao dóng cùa du lich lèn càc yeu to' sinh thài tu nhièn 40 1.3.4.2. Tao dong cùa du lich lén he xà bòi - nhàn vàn 46 1.3.5. Sue ép mòi truòng lén phàt trién du lich ben vQng 53 '' ' 1.3.5.1. K h à i n i e m ve sue ép mòi tritòng 54 1.3.5.2. Mot so'dang sue ép mòi truòngchinh 56 K e t l u à n ChMdng 1 •• 62 C/iz/(>n^2:DULICHBÉNVCrNG ...'...V...:!:...'; . . . . . : : ...63 2.1. K h à i n i e m c h u n g 7......:....... 63 2.2. Nhùfng ni^uyén t a o c ù a d u lich b e n vùfng 64 2.3. C h i n h s a : h d u lich b e n vù'ng t r é n thè' gìàì 66 2.4. Càc bien p h à p t\X diéu chình n h a m dat den su' ben vùng ^^ 2 4.1. Tié'p thi va nhàn sinh thài :...... 73 2.4.2. Phàt trién mot chinh sàch tiéu thu co y nghia mòi trUdng •' '" 2.4.3. Quàn ly nàng ludng '^6 2.4.4. Tié't kiém nUóc '^^ 2.4.5. Quàn ly chat thài '-• •••• '^'^ 2.4.6. Giad tbòng vàn tài ^'^ . 2.4.7. D à d t a d .• '^'^ 2.4.8. Giàd due va tbòng tin du lich .' 82
2.4.9. Su dung càc bién phàp can thièp trong nhtìng ' i i. tình huó'ng can thié't nhàm bào ve doi tUdng du "' .. lich ^.. 84 2.5. Mot so mò hình du lich ben viJng 87 2.5.1. Làng du lich ò Austria 87 ,.^ 2.5.2. ECOMOST: Mó hình du lich ben vùng cùa cong dóng Chàu Àu gg 2.5.3. Mò hình du lich ben vùng ò Hoàng Sdn - Trung Quòc 90 2.6. Tò chùfc sii t h a m già c ù a c o n g d ó n g vào q u à n ly v a t i e n h à n h h o a t d o n g du lich 93 2.7. D à n h g i à t i n h b e n vùfng c ù a d u lich 98 2.7.1. Dành già hdat dóng du lich dua vàd khà nàng tài 99 2.7.2. Dành già boat dóng du lich dUa vào bó chi thi mòi truòng cùa To chùc Du beh The giói (WTO) 101 2.7.3. Bò chi thi dành già nhanh tinh ben vùng cùa mot diém du beh... 105 Ké't l u a n Chiidng 2 109 Chuang 3: DU LICH BEN VÙNG Ò CÀC VÙNG SINH THÀI NHAY CAM 110 3.1. D u lich b e n viJng d v ù n g bòf b i é n Ili 3.1.1. Pham vi cùa vùng bò bién (VBB) Ili 3.1.2. Càc yéu to' sinh thài chinh ành hùòng dé'n du lich 112 3.1.3. Càc bài bién thich hqjp che du lich 114
3.1.4. Càc giai doan phàt trién cùa diém du lich bài L bién 115 f8 3.1.5. Càc loai hình diém du lich 116 3.1.6. Tàc dong mòi trUòng cùa du lich ven bién 118 '""' • 3.1.7. Quy hoach ben vùng cho du lich ven bien 121 3.2. du lich b e n vùfng ò mién nùi 126 3.2.1. Nhùng dac trùng sinh thài cùa mién nùi lién quan dé'n du lich 126 3.2.2. Càc loai hình du lich mién nùi..:.. 129 3.2.3. Tàc dóng mòi trUdng cùa du beh mien nùi 162 r* V 3.2.4. Dinh huóng phàt trién du lich ben vùng d mien nui ^"^^ 3.3. D u lich b e n v ù n g t a i càc v ù n g sinh thài hoang sc^: D u lich s i n h t h à i (Ecotourism) 139 3.3.1. Xàc dinh khài niém 139 3.3.2. Nhùng nguyén tàc cùa du lich sinh thài 141 3.3.3. Càc yéu tò' dàm bào thành còng cho du lich sinh thài •'-44 3.3.4. Dinh huóng quy boach xày dUng va quàn ly càc diém du lich sinh thài 145 3.3.4.1. Huóng dàn quy boach diém du lich sinh thài 145 ^ » 3.3.4.2. Huóng dàn kié'n trùc càc còng trình xày dUng trong diém du lich sinh thài 147 3.3.4.3. Huóng dàn ve su dung nàng lUdng va Cd sd ha tàng 148
3.3.4.4. Quàn ly chat thài d càc diém du beh sinh thài I49 Ket luan Chifofng 3 ;.. .. 150 Tài lieu tham khào X51 Phu Lue: HIEN TRANG MÒI TRUÒNG VA PHÀT TRIÉN Ò MOT SO DIEM DU LICH VIÉT NAM '. il :\ ::::.. :^:.:.:L^:. ::.: 154 SaPa (1998) - Du lich mien nùi 155 Sàm Sdn (1998) - Du beh bién '.....'•....... 16I Mai Chàu (1998) - Du lich làng bàn 166 Hue(1995)-Dulichcodò 171 Chùa Hudng (1998) - Du lich li boi 175 Dén Hùng (1996) - Du lich 11 bòi ......1 179 San Golf Dong Mò, Ha Tày - Du lich thè thao 183
NHÙNG CHÙ VIÉT TÀT iJX DL Dulich DLBV - Du lich ben vùng iS.JL DLST - (Ecotourism): Du lich sinh thài DTM - Dành già tàc dong mòi trUÒng ESAs - (Ecdldgically Sensitive Areas): Càc vùng nbay càm sinh thài lUCN - (International Union for Conservation of Nature): Tó chùc bào ton thién nhién The giói , ,., . NGO - (Non Government Organizations): Càc tó chùc phi chinh phù M , • ! • f PTBV - Phàt trién ben vùng PRA (Participatory Rapici Appraisal): Dành già nhanh ce su tham già cùa còng dong. SNN - (He tbong) Sinh thài nhàn vàn nbay càm STTN - Sinh thài tu nhién UNDP - (United Nations Development Program): ChUdng trình Phàt trién Lién Hdp Quò'c U N E P - (United Nations Environmental Program): Chùdng trình Mòi trUdng Lién Hdp Quò'c VBB Vùng bò bién WTO - (Wdrld Tdurism Organizations): To chùc Du lich Thè giói WTTC - (World Travet and Tourism Council): Hoi dong Du beh va Lù hành The giói WWF - (World Wild Fund): Quy bào ton thién nhién The giói 8
DANH MUC BIÈU BANG : ;• Bang 1: Càc chié'n lUdc phàt trién du lich 18 Bang 2: Gòng dong t h a m già vào càc cbudng trình va du àn phàt trién nhit tbé'nào 94 Bang 3: Càc chi thi chung cho ngành du beh ben vùng .. 103 ... Bang 4: Càc chi thi dac thù cùa diém du beh 104 Bang 5: Càc kiéu bài bién du beh 114 , Bang 6: Nhùng và'n de mói trUÒng lién quan vói du beh ven bién 119 Bang 7: Nguon gò'c xung dot giùa du lich va càc boat dong kinh té' xà bòi d vùng ven bién do su dung eùng loai tài nguyén - mói trUÒng 120 Bang 8: Khà nàng tài cùa bài bién 122 Bang 9: Kiéu du beh va sU tha}' dòi lói song cùa nguòi dia pbudng 67 9
- DANH MUC HINH VE ^ • : Hình 1: Sd do chi phi dulich:.. ....L.ò..^. \'.:.. !.'....27 Hình 2: Mò hình co làp du khàch...!.....':............: 28 Hình 3: Tié'p can chùd nàng dò'i vói qua trình du lich 29 Hình 4: Vòng dòi cùa diém du lich thUdng mai : 32 Hình 5: Gay sue ép mòi trUdng........... ::. 61 Hình 6: Mò hình tàng bang trói cùa chi thi mói truòng :..:... .....;..'.:.. ..!....:..... 102 Hình 7: Mó hình qua trùng cùa he tbong mói trUdng diém du beh •••' •'•• 1^6 Hình 8: Càc loai khà nàng tài Uu tièn cùa càc dói du lich ven bién • 1^1 Hình 9: Tàc dóng xà bòi cùa du beh 135 10
DANH MUC CÀC Ò A Ò 1. Tarn quan trong cùa du lich 18 O 2. Chi sò'Doxey ve bue boi trong du lich 35 O 3. Tai nan giao tbòng dò'i vói loài Nhim 44 O 4. Tàc dong cùa du lich dò'i vói mòi truòng 44 O 5. Tàc dóng cùa du lich dò'i vói vàn bòa 49 O 6. Càc tàc dóng tiéu cUc cùa du lich 52 O 7. Nuóc bién due - mot sue ép lón cho phàt trién du beh Dò Sdn 5g O 8. Du beh "càt eù" - mot loai sue ép xà bòi 60 O 9. Hién ebudng du beh ben vùng 67 O 10. Quy tàc mòi truòng du lich eó tràch nhiem cùa Hiép bòi du lich chàu À - Thài Bìnb Dudng (PATA) 74 O l i . Danb muc cho du beh ben vùng 78 O 12. Quy tàc dao ly cùa khàch du beh 83 Ò 13. Su t h a m già cùa phu nù vào du lich ò Himalaya - Nepal 96 Ò 14. Du beh Pattaya, Tbài Lan - Bài hoc qua khù 118 Ò 15. Du lich lù h à n h ò Tày Nguyén 130 Ó 16. Du beh nùi ò Nepal 131 Ó 17. Càc bé gài Sapa 136 Ò 18. Nhà tro sinh thài d Nepal 137 Ò 19. Yéu dén chét " 142 11
\.^r, .}' .;>.. ,.ij'> b'^ ::À;i c /du \-;:; r;;.'• wi^ f::^ a v';- :;/ :iiCi{:l ;.'? /-Hi , ,' •* MdDÀU Du beh "là mot tàp hdp càc boat dóng va dieb vu da dang, lién quan dén vice di cbuyén tam tbòi cùa con ngUÒi ra kbòi ndi ò tbuòng xuyén cùa ho nhàm muc dich tiéu kbién. nghi ngdi, vàn bòa, dUdng sue.... va nbìn chung là vi nhùng li do khóng pbài de kiem song" (WTO. 1994) Du beh. là ngành còng ngbiép lón nhàt va là ngành kinh té' trong yéu cùa Thè giói: • Nàm 1994, du beh dà thu bùt trén 528 triéu luot khàch trén pham vi toàn càu, tao ra doanb thu 322 ty USD. • Nàm 1995. du lich tao ra doanb thu tbò 3.400 ty USD, tao ra 211.7 triéu cbó làm viéc, dóng góp 10.9% GDP . toàn càu. dàu tu 639,9 ty USD vào ed sd ha tàng du beh V va nóp tbué'637 ty USD. • Nàm 1996, du beh thu bùt 595 triéu du khàch (tàng 77% so vói 1986). Du kién so du khàch nàm 2010 là 937 triéu. Mói du khàch nàm 1996 chi trung bìnb 559 USD. Du beh 1996 tao ra già tri bang bòa trung bìnb 3.600 ty USD, cbiém 10,6% GDP toàn càu, cung ùng 10% bay 255 triéu cho làm viéc. Du kién dén nàm 2005 sé tao ra thém 130 triéu cbó làm viéc mói. (The Economics, 1998) Trong tUdng lai, du beh con nhiéu khà nàng tàng trUÒng n h a n h hdn nùa vi nhùng li do sau day: 13
• Du beh trò t h à n h mot phàn hùu ed cùa cuóc só'ng. • Tàng su p h à n pbòi lai thu n h à p xà bòi. • Dò thi bòa dàn dé'n nhu càu tbay doi khóng kbì cùa dàn dò thi. • Tàng cuòng he tbòng giao tbòng va tbòng tin lién lac. • Tàng tbòi gian n h à n ròi do ve hUu som hdn, tuoi tho cao '-'• • hdn va nghi cuòi t u à n dai hdn. "••^•- " ' • ' ^ ' • '" -•" ' • T r ì n h dò hoc và'n ngày càng cao, kich tbich nhù càu k h à m pbà va biéu bièt. Su tàng trUdng n h a n h cbòng cùa du beh là mot nguyén n h à n dàn dé'n suy thoài mòi trUÒng d càc vùng du lich: ó nhiém kbi va nUóc do xà thài qua khà nàng tu làm sacb cùa mói truòng, tbay dòi càuli quan de xày dung ed so ha tàng, ành buòng xàu tói da dang sinh hoc, màt già dong tién va xung dot xà bòi vào mùa du lich. té nan xà bòi bùng phàt, xòi mòn bàn sàc vàn bòa cùa còng dong bàn dia. v.v... Nhùng tàc dóng xàu ngày càng già tàng kbién rho To chùc Du beh The giói (WTO) cùng n h u càc nhà nghién cùu du lich pbài tìm kiém mot càch tbùc, mot chién lUdc mói n h à m dàm bào sU bài bòa giùa phàt trién du lich vói bào ve mòi trUdng. Du lich ben vùng (Sustamable Tourism) ra dòi trong t b à p ky 90 nhàm dàp ùng n h ù n g dòi bòi bue xùc dò. • . ; • .• Ciào t r ì n h "Du lich ben vùng" dudc bién soan nhàm 3 muc tiéu kboa hoc sau: • ' - -• 1. Tong quan tàc dóng nhiéu màt cùa boat dóng du lich dói vói mói trUdng (tu nhién, xà bòi nhàn vàn va kinh té) vói sU tàp trung chù y phàn tich sàu hdn càc tàc dóng xàu do du lich gay ra, vi nhùng tàc dóng này it dUdc de càp dé'n 14
trong càc tài héu cùa ngành du lich. Nhùng tàc dóng này ! f«>id '^^^ phàn tich trén quan diém he tbong. ^ „ / ,,, ,, ,,,,,.. 2. Giói tbiéu ve du beh ben vùng, là loai bìnb du beh .,. r; ^_ nhàm dàm bào su bài bòa ve Idi ich kinh t é cùa phàt •.. -.4' trién du lich vói viéc bào ve tinh da dang cùa tu nhién ,,( va bàn sàc vàn bòa cùa cong dong bàn dia ndi tién hành d u b e h . , . .^f . i > . _ . : , - • -. • 3. Trén ed sd càc nguyén tàc cùa du beh ben vùng, de xuàt ;• càc dinh huóng xày dung càc cbinb sàch phàt trién du beh, càc bién phàp kiém soàt tàc dóng mói truòng nhàm dat dUdc du beh ben vùng, cùng nhu pbUdng phàp dành già tinh ben vùng cùa mot lành tho du beh boac mot dU ah phàt trién du beh. De tbuc bién 3 muc tiéu trén day, giào trình dUdc cà'u trùc t h à n h 3 cbUdng (3 modune); Chxidng t h ù n h à t trình bay tong quan càc và'n de quan he giùa mói truòng va du beh. Nhùng khài niém ed bàn nhU: càc loai hình du beh, vòng dòi lành tho du beh. khà nàng tài cùa lành tbò du beh, tàc dong mòi truòng cùa boat dóng du beh, sue ép cùa mói trUdng lén phàt trién du beh... dUdc trình bay vói muc tiéu cung càp ed sd kién tbùc chung cho ngUÒi doc de co thè di tié'p sang càc phàn sau. • ^ ' ' • Chxidng t h ù hai tàp trung vào du beh ben vùng: Khài niém, nguyén tàc, chinh sàch... cùa du beh ben vùng, càc bién phàp nhàm "xanh bòa" boat dong du beh tbUdng mai thed hùóng ben vùng va càc pbUdng phàp dành già Du lich ben vùng. Chxidng t h ù b a trình bay càc và'n de ve du beh ben vùng d càc vùng sinh thài nbay càm: du beh mién nùi, du lich vùng ven bién, du lich sinh thài. 15
vr>n Càc vi du, càc trUdng hdp nghién cùu minh boa d Vièt Nam dUdc dUa vào phàn phu lue duói dang tóm tàt, vi nhùng nghién cùu này chUa thUc su dién hình. < r ) s: '"' De bién soan giào trình này, tàc già dà nhàn dUdc sU giùp dd nbiét tình cùa Giào sU L.Hens, Dai hoc tu do Brussel (Ri) ve tài liéu kboa hoc cùng nhU kinh nghiém giàng day mòn "Du lich ben vùng". Mot so'kinh nghiém dUdc tàc già thu ludm tbòng qua viéc giàng day mòn "Du beh ben vùng" cho bé Cao hoc Mói truòng, truòng Dai hoc Kboa hoc Tu" nhién, mòn "Bào ve mói truòng du beh" cho Kboa Du beh hoc, trUÒng Dai hoc Kboa hoc Xà bòi va Nhàn vàn tbuóc Dai hoc Quò'c già Ha Nói trong nliùng nàm qua. cùng nhu viéc tbuc bién càc de tài nghién cùu ve mòi truòng lién quan dé'n càc du àn phàt trién du lich d Sapa (Lào Cai). Càt Bà va Dò Sdn (Hai Pbòng), Ha Long, càc Vuòn Quòc già Ba Vi, Cùc PbUdng va tinh Ninh Tbuàn. Giào trình "Du beh ben vùng" eó the dUdc su dung cho sinh vién va hoc vién cao hoc cùa càc Kboa Mòi trUÒng va Kboa Du lich hoc. cùng nhu làm tài liéu tham khào róng vài dóì vói nhùng nguòi quan tàm dén còng tàc quàn ly va bào ve mói truòng trong boat dòng phàt trién du beh. ^ ,...,;... Nsuvén Dinh Hòe chiù tràch nhiém phàn chinh nói dung cùa giào trình. Vù Vàn Hiéu phu tràch phàn ky thuàt va tham già bién soan mot so phàn nbU: Sue ép mòi trUdng lèn du lich va truòng hdp nghién cùu dién bìnb ve San Golf Dòng Mò - Ha Tày. > Giào trình dudc bién soan làn dau cbàc chàn con nbicu tbiéu sót. càc tàc già rat mong nhàn dUdc sU góp y cùa ngUÒi doc. ' N g u y é n Dinh Hòe 16
Chuang 1 \ DU LICH VA MÒI TRUÒNG ,(Ì>K 1.1. LICH S U CAC LOAI HINH DU LICH • . • • Du lich xuà't bien t u rat làu trdng beh su Idài ngUdi, buoi ban dau tbuòng di kèm vói hdat dong truyèn giào, buon bàn hoac t h à m biém càc vùng dà't mói. Viéc cung ùng càc d^ich vu cho du khàch de thu Idi nbuàn co le là hình tbùc co xùa nhà't cùa boat dòng du beh, vói muc tiéu Uu tién bang dau là thUdng mai bòa tó'i da càc san pham du beh va khóng chù y dén nhùng tàc dòng xà'u do du beh gay ra dò'i vói mói trUÒng. Tu dò xuà't bién bìnb tbùc du lich dau tién trong beh su du beh va vàn con ton tai dén ngày nay, tam gol là Du beh tbUdng mai bay Du beh 6 at (mass tourism). Dàu tbàp ky 80 dà xuàt bién tbuat ngù "Càc leai bìnb du beh tbay thè'" (Alternative Tourism). de chi mot tàp hdp càc loai bìnb du beh co tinh dén yéu to mói trUÒng, bao gòm du beh xanh, du beh mém, du beh eó tràch nhiém... (O 1). "•' Krippenddrf (1975) va Jungk (1980) là nhùng nhà kboa hoc dàu tién cành bào ve nhùng suy thoài sinh tbài do hoat dóng du beh gay ra. Chinh ho dà dUa ra khài niém ve loai "du beh ràn - hard tourism" de chi loai hình du beh 6 at va "du beh mém - soft tourism" de chi mot chié'n lùdc du beh mói ton trong mòi trùdng. Becker (1995) dà tong ké't dac t r ù n g cùa hai loai hình du beh r à n va mém n h ù sau: (Bang 1) (Nikdldva yà. Hens, i998)_[i8]. , ^ ^ . , __. \, pjf^(ir^^r;^;i^;,;:;:;^^ \ ~ \ ì •- •' '••' I ..-•^.. •• : « 1 7
Bang 1: Càc chié'n li/oc phàt trien du lich (Becker, 1995) Du iich ràn (hard tourism) Du Ijch mém (soft tourism) 1. Phàt trién khòng c6 quy hoach 2. Tri/óc hét phài quy hoach. sau dò mài phàt trién 3. Mòi còng dóng du Ijch ti/quy hoach cho 4. Quy hoach tong thè ho > V r.' •j i^l'OO 5. Xày dung tran lan va manh mùn -; 6. Xày duìig tàp trung de tiét kiém khóng gian 7. Xày di/ng cho mot nhu cau riéng bièt 8. Xàc dinh càc giòi han cho si/ mò róng sau cùng 9. Du lich nàm trong tay càc nhà kinh 10. Còng dóng bàn dia tham già doanh ben ngoài va làp quyét dinh ^' ' ' ' '" * 11. Phàt trién tat cà càc phifOng càch de 12. Phàt trién tàt cà càc phi/dng khai thàc tó'i da khà nàng cùa dòi tirong du càch (loai hình) nhuTig chi ò mùc lich dò vù'a phài, khòng khai thàc tó'i da dòi tL/ang du lich Ò L TÀM QUAN TRONG CÙA DU LICH ì j Du beh là mot trong so' n h ù n g n g à n h k i n h te phàt trién m a n h nhà't trén t h è giói (tò'c do tàng trUdng trung bìnb là 4% mói nàm); Du beh quoc t é dà t à n g 25 làn ké t u nàm 1950 dé'n nàm 1997 (dat 617 triéu ludt khàch du lich); Néu xu huóng này tiép dien thi cu sau 20 nàm du beh quò'c té' se t à n g gap dói; ...... Du beh chié'm 10% tong san pham thUc t é cùa toàn The giói; Dó'i vói nhiéu nUóc dang p h à t trién va càc quò'c già dào, du 18 ' 1 •*
beh là nén kinh té' manh nhà't làm ed sd bó trd cho phàt trién nhiéu ngành khào; nr?- vr., tv n' , Chung ta khóng nén bò qua t h à n h p h a n cùa du lich quòc tè - bien vàn co luc lifdng chù dad là Chàu Au va Bàc My, n h u n g lUdng khàch du beh \Ài Chàu À bién dang tàng mot càch dàng ké (va lUdng khàch Chàu A di du beh trdng khu vife cùng dang tàng lén); "' " ' ' Ngoài ra, chung ta con phài nbàc tói du lich t r o n g niiófc - càng ngày càng eó nhiéu ngUdi di du beh trdng nUóc. Thi trUdng du beh trong nUóc cua càc nùóc Chàu A rat co trién vong, vi dàn so' càc nUóc này tUdng dói lón. Viet Nam cùng khóng pbài là mot trUdng hdp ngoai le, nàm 1997 dà eó tói 8 triéu lUdt khàch nói dia. ^ . PbUdng tbùc di du beh cùng dang trd nén rà't da dang, nhiéu loai bìnb du beh mói dang trd nén dude yéu tbieh. Vi du: bien nay, du beh d càc khu vUe tu nhién dang rat dUdc Uà cbuóng nhu du beh leo nùi, du beh bang canó. du beh nbày dù, du beh di bó dà ngoai, thàm càc bang dóng... tbuòng là d càc vùng nbay càm va de mà't càn bang; fi Du beh huóng tói tu nhién dà va dang phàt trién manh hdn bà't ky mot hình tbùc nào kbàc, trong dò du beh sinh thài phàt trién d mùc 10 dé'n 30% moi nàm; Ké't qua là du beh dà lan ra càc vùng tu nhién beo lành ma cho tói nay vàn chùa hi ành hUdng bdi cuóc só'ng bién dai ben ngoài; Viéc phàt trién càc ed sd du lich eó quy mó lón va càc khu giai tri nhàn tad nhù còng viéc vui ebdi, khu bò bién, san Golf, khu nghi màt, khu bé bdi va giai tri, còng vién vàn hóa... tbuòng là nàm trdng hoac gàn càc khu danb lam tbàng cành hà'p dàn hoac nhùng ndi eó he sinh thài nbay càm; 19
. Tinh tói tbòi diém hién tai, du lich ò nhùng khu vùc dUdc bào ve khòng dùde thành còng vi càc boat dòng bào ton chùa . dù mùc va do su kiém soàt cùa ngUÒi ngoài. Ngoài Idi ich cùa */ , mot so' nguòi eó ành huòng d dia phudng, chinh quyén dia phUdng va càc còng ty du beh thi Idi ich kinh t é dem lai cho càc còng dóng dia phUdng là khòng dàng ké. Dóng tbòi, du lich con gay ton hai nhùng nguón tue truyén tbong, khóng tao dUng dUdc mot mó'i ké't hdp tò't. •-.• I - ^ • ; ' ' • . 1.', • ix..^'': ^ Ò: '• ...ì Theo lUCN, 1998 [2] Nàm 1991, xuà't hién khài niém du lich sinh thài, là mot loai bìnb du beh tbay the co sue hà'p dàn lón. DLST dUdc xàc dinh nhu sau d tbòi ky sd kbdi cùa nò: • ' ' ; ' "DLST là loai bìnb du beh dién ra trong càc vùng eó he sinh thài tu nhién con bào ton khà tòt nhàm muc tiéu nghién cùu, cbiém ngUdng, tbuòng tbùc phong cành, dóng tbùc vàt cùng nhù càc già tri vàn hóa hién hùu" (Boo, 1991). , NbUng gàn day. nguòi ta cbo ràng nói dung càn bàn cùa DLST là tàp trung vào mùc dò tràch nhiém cùa con ngUÒi dòi vói mói truòng. Quan diém thu dóng cho ràng, DLST là du beh ban che' tó'i da càc suy thoài mói trUdng do du lich tao ra. Quan diém chù dòng cho ràng DLST con phài dóng góp vào quàn ly ben vùng mói truòng lành tho du beh. •'- Vào giùa tbàp ky 90 (1996) dà xuàt bién mot khài niém mói là du lich ben vùng (Sustainable tourism), khài niém này con ebUa dat dé'n giai doan cbin muói. Tuy nhién. diém dac trUng ed bàn cùa DLBV khòng chi là d cbó nò co vù cho loai boat dóng du beh it gay hai cho mói trUdng ma là mot khài niém mói ve chà't, 20
thu bùt va dòi bòi su hdp tàc tham già cùa tà't cà càc thành tò' cùa ngành còng nghiep du lich: .. , ^..^.j., ,, ,,>). - Càc to bop khàch san toàn càu ^^5*» duBj; i;* • .> - Càc to chùc du lich lù hành rj -i' -'.i-d'- -"i òa^^. .•' 2fr - Càc khàch san nhò bé, bièt làp h- - ^ fi • • • ' • Du beh ben vùng nhàm: ''^' ' '- . '/^^''* " • -' - Su dung tié't kiém va hiéu qua tài nguyén thién nhién - Bào ve vàn hóa va phùc Idi cùa còng dóng dia phUdng - Tad làp su còng bang trdng nói bò va giùa càc thè he Du beh eùng nhU càc ngành còng ngbiép kbàc mang tinh dóng. tbay doi theo tién trình beh su va ngày càng xuà't bién nhiéu hình tbùc mói nhàm tiép càn dé'n xu huóng chung ngày nay trén toàn The giói là bào ve mói trUdng va phàt trién ben vùng. Dò'i vói càc nUóc dang phàt trién, du beh, dac bièt là du beh quò'c té, cùng dang dóng mot vai trò khóng nhò theo nghìa tich cùc cùng nhu tiéu cUc trong càc bé tu nhién, xà boi nhàn vàn va kinh té. Khài niém du beh ben vùng dòi bòi chung ta phài xem xét dé'n vi tri cùa du beh trong sU phàt trién, de tu dò eó thè dat dUdc 5 muc tiéu va bào dàm 10 nguyén tàc cùa loai hình dulich này. 1.2. VI TRI CÙA DU LICH TRONG PHAT TRIEN " ' Phàn tich vi tri cùa du beh trong phàt trién co hai huóng tié'p càn chinh, dai dién cho càc trUdng phài tu tUdnglchàc nbau trong càc vàn liéu hién dai. Mot huÓng dUdc goi là "tiép càn kinh té chinh tri" dUa trén ed sd cho ràng, du lich phàt trién theo 21