intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

GIÁO TRÌNH HÓA BẢO VỆ THỰC VẬT

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

Thêm vào BST
Báo xấu
827
lượt xem 373
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

ĐẠI HỌC CẦN THƠ - KHOA NÔNG NGHIỆP GIÁO TRÌNH GIẢNG DẠY TRỰC TUYẾN Ðu+o+`ng 3/2, Tp. Ca^`n Tho+. Tel: (84.71)831005 Fax: (84.71)830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn Email: tvhai@ctu.edu.vn GIÁO TRÌNH HÓA BẢO VỆ THỰC VẬT Chương 1 NHỮNG HIỂU BIẾT CƠ BẢN VỀ THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT .Giáo Trình Hóa Bảo Vệ Thực Vật Chương 1 CHƯƠNG 1 NHỮNG HIỂU BIẾT CƠ BẢN VỀ THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT I. ĐỊNH NGHĨA Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) hay nông dược là những chất độc có nguồn gốc từ tự nhiên hay hóa chất tổng hợp được dùng để bảo vệ cây trồng và nông sản, chống lại sự phá...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH HÓA BẢO VỆ THỰC VẬT

  1. ÂAÛI HOÜC CÁÖN THÅ - KHOA NÄNG NGHIÃÛP GIAÏO TRÇNH GIAÍNG DAÛY TRÆÛC TUYÃÚN Ðường 3/2, Tp. Cần Thơ. Tel: (84.71)831005 Fax: (84.71)830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn Email: tvhai@ctu.edu.vn GIAÏO TRÇNH HOÏA BAÍO VÃÛ THÆÛC VÁÛT Chæång 1 NHÆÎNG HIÃØU BIÃÚT CÅ BAÍN VÃÖ THUÄÚC BAÍO VÃÛ THÆÛC VÁÛT
  2. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 CHÆÅNG 1 NHÆÎNG HIÃØU BIÃÚT CÅ BAÍN VÃÖ THUÄÚC BAÍO VÃÛ THÆÛC VÁÛT I. ÂËNH NGHÉA Thuäúc baío vãû thæûc váût (BVTV) hay näng dæåüc laì nhæîng cháút âäüc coï nguäön gäúc tæì tæû nhiãn hay hoïa cháút täøng håüp âæåüc duìng âãø baío vãû cáy träöng vaì näng saín, chäúng laûi sæû phaï hoaûi cuía nhæîng sinh váût gáy haûi âãún taìi nguyãn thæûc váût. Nhæîng sinh váût gáy haûi chênh gäöm sáu haûi, bãûnh haûi, coí daûi, chuäüt vaì caïc taïc nhán khaïc. II. CAÏC NHOÏM THUÄÚC BVTV Thuäúc BVTV âæåüc chia thaình nhiãöu nhoïm dæûa trãn âäúi tæåüng sinh váût haûi. - Thuäúc træì bãûnh - Thuäúc træì nhãûn - Thuäúc træì sáu - Thuäúc træì tuyãún truìng - Thuäúc træì coí - Thuäúc âiãöu hoìa sinh træåíng - Thuäúc træì äúc - Thuäúc træì chuäüt III. CAÏC DAÛNG THUÄÚÏC BVTV Daûng thuäúc Chæî viãút tàõt Thê duû Ghi chuï Nhuî dáöu ND, EC Tilt 250 ND, Thuäúc åí thãø loíng, trong Basudin 40 EC suäút. DC-Trons Plus Dãù bàõt læía chaïy näø 98.8 EC Dung dëch DD, SL, L, Bonanza 100 DD, Hoìa tan âãöu trong næåïc, AS Baythroid 5 SL, khäng chæïa cháút hoïa sæîa Glyphadex 360 AS Bäüt hoìa næåïc BTN, BHN, Viappla 10 BTN, Daûng bäüt mën, phán taïn WP, DF, Vialphos 80 BHN, trong næåïc thaình dung WDG, Copper-zinc 85 WP, dëch huyãön phuì SP Padan 95 SP. Huyãön phuì HP, FL, SC Appencarb super 50 FL, Làõc âãöu træåïc khi sæí Carban 50 SC duûng Haût H, G, GR Basudin 10 H, Regent Chuí yãúu raîi vaìo âáút 0.3 G Viãn P Orthene 97 Pellet, Chuí yãúu raîi vaìo âáút, laìm Deadline 4% Pellet baí mäöi. Thuäúc phun BR, D Karphos 2 D Daûng bäüt mën, khäng tan bäüt trong næåïc, ràõc træûc tiãúp Ts. Tráön Vàn Hai 5
  3. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 ND: Nhuí Dáöu, EC: Emulsifiable Concentrate. DD: Dung Dëch, SL: Solution, L: Liquid, AS: Aqueous Suspension. BTN: Bäüt Tháúm Næåïc, BHN: Bäüt Hoìa Næåïc, WP: Wettable Powder, DF: Dry Flowable, WDG: Water Dispersible Granule, SP: Soluble Powder. HP: huyãön phuì FL: Flowable Liquid, SC: Suspensive Concentrate. H: haût, G: granule, GR: granule. P: Pelleted (daûng viãn) BR: Bäüt ràõc, D: Dust. IV. CAÏCH TAÏC ÂÄÜNG CUÍA THUÄÚC * Thuäúc træì sáu - Tiãúp xuïc: thuäúc taïc âäüng qua da. - Vë âäüc: thuäúc taïc âäüng qua miãûng. - Xäng håi: thuäúc taïc âäüng qua âæåìng hä háúp. - Näüi háúp hay læu dáùn: thuäúc tháúm vaìo trong tãú baìo vaì xám nháûp vaìo hãû thäúng maûch dáùn trong cáy. Sáu chêch huït hoàûc àn pháön voí cáy coï phun thuäúc räöi chãút. - Tháúm sáu: Thuäúc tháúm vaìo mä cáy vaì diãût nhæîng cän truìng säúng áøn dæåïi nhæîng pháön phun thuäúc. Ngoaìi ra coìn coï mäüt säú thuäúc coï tênh xua âuäøi hoàûc gáy ngaïn àn âäúi våïi cän truìng. * Thuäúc træì bãûnh Tiãúp xuïc: tiãu diãût náúm bãûnh nåi tiãúp xuïc våïi thuäúc vaì ngàn chàûn sæû xám nhiãùm tiãúp tuûc cuía náúm bãûnh. Näüi háúp (læu dáùn): thuäúc xám nháûp vaì chuyãøn vë trong cáy nhàòm tiãu diãût äø náúm bãûnh nàòm sáu trong mä cáy, åí xa nåi tiãúp xuïc våïi thuäúc. * Thuäúc træì coí - Tiãúp xuïc: thuäúc huíy diãût caïc mä cáy coí khi tiãúp xuïc træûc tiãúp våïi thuäúc. - Näüi háúp hay læu dáùn: thuäúc âæåüc cáy coí háúp thu vaì di trong maûch nhæûa, chuyãøn âãún caïc bäü pháûn khaïc laìm thay âäøi traûng thaïi sinh hoüc cuía coí hoàûc giãút chãút cáy coí. - Choün loüc: diãût coí daûi nhæng khäng haûi âãún nhoïm coí khaïc hoàûc cáy träöng. - Khäng choün loüc: diãût táút caí caïc loaìi coí kãø caí cáy träöng. Ts. Tráön Vàn Hai 6
  4. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 - Tiãön náøy máöm: Thuäúc coï taïc duûng diãût coí træåïc khi haût coí sàõp náøy máöm hay ngay khi coí âang náøy máöm. Âiãöu kiãûn thaình cäng cuía biãûn phaïp naìy laì âáút phaíi bàòng phàóng, âuí áøm âäü. Thuäúc xám nháûp vaìo cáy coí qua rãù máöm vaì laï máöm. - Háûu náøy máöm såïm: diãût coí tæì khi cáy coí âang moüc vaì âaî moüc (âæåüc hai laï tråí laûi). - Háûu náøy máöm: thuäúc coï taïc duûng diãût coí sau khi coí vaì cáy träöng âaî moüc. Thuäúc xám nháûp vaìo cáy coí qua laï vaì mäüt pháön qua rãù. V. KYÎ THUÁÛT SÆÍ DUÛNG THUÄÚC 1. Sæí duûng theo 4 âuïng a. Âuïng thuäúc Càn cæï âäúi tæåüng dëch haûi cáön diãût træì vaì cáy träöng hoàûc näng saín cáön âæåüc baío vãû âãø choün âuïng loaûi thuäúc vaì daûng thuäúc cáön sæí duûng. Viãûc xaïc âënh taïc nhán gáy haûi cáön sæû tråü giuïp cuía caïn bäü kyî thuáût baío vãû thæûc váût hoàûc khuyãún näng. b. Âuïng luïc Duìng thuäúc khi sinh váût coìn åí diãûn heûp vaì åí caïc giai âoaûn dãù máùn caím våïi thuäúc, thåìi kyì sáu non, bãûnh chåïm xuáút hiãûn, træåïc khi buìng phaït thaình dëch. Phun trãù seî keïm hiãûu quaí vaì khäng kinh tãú. c. Âuïng liãöu læåüng, näöng âäü Âoüc kyî hæåïng dáùn trãn nhaîn thuäúc, âaím baío âuïng liãöu læåüng hoàûc näöng âäü pha loaîng vaì læåüng næåïc cáön thiãút cho mäüt âån vë diãûn têch. Phun näöng âäü tháúp laìm sáu haûi quen thuäúc, hoàûc phun quaï liãöu seî gáy ngäü âäüc âäúi våïi cáy träöng vaì laìm tàng tênh chëu âæûng, tênh khaïng thuäúc. d. Âuïng caïch Tuìy vaìo daûng thuäúc, âàûc tênh thuäúc vaì nhæîng yãu cáöu kyî thuáût cuîng nhæ nåi xuáút hiãûn dëch haûi maì sæí duûng cho âuïng caïch. Nãn phun thuäúc vaìo saïng såïm hoàûc chiãöu maït. Nãúu phun vaìo buäøi træa, do nhiãût âäü cao, tia tæí ngoaûi nhiãöu laìm thuäúc nhanh máút taïc duûng, thuäúc bäúc håi maûnh dãø gáy ngäü âäüc cho ngæåìi phun thuäúc. Nãn âi trãn gioï hoàûc ngang chiãöu gioï. Nãúu phun åí âäöng xa nãn âi hai ngæåìi âãø coï thãø cæïu giuïp nhau khi gàûp naûn trong quaï trçnh phun thuäúc. 2. Häùn håüp thuäúc Laì pha hai hay nhiãöu loaûi thuäúc nhàòm træì cuìng mäüt luïc âæåüc nhiãöu dëch haûi. Tuy nhiãn cáön læu yï caïc âiãøm sau: Chè nãn pha caïc loaûi thuäúc theo sæû hæåïng dáùn ghi trong nhaîn thuäúc, baíng hæåïng dáùn pha thuäúc hoàûc sæû hæåïng dáùn cuía caïn Ts. Tráön Vàn Hai 7
  5. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 bäü kyî thuáût biãút roî vãö âàûc tênh cuía thuäúc. Nãn häùn håüp täúi âa hai loaûi thuäúc khaïc nhoïm gäúc hoïa hoüc, khaïc caïch taïc âäüng, hoàûc khaïc âäúi tæåüng phoìng træì trong cuìng mäüt bçnh phun. * Häùn håüp thuäúc nhàòm mäüt trong nhæîng muûc âêch sau : o Måí räüng phäø taïc duûng. o Sæí duûng sæû tæång taïc coï låüi. o Haûn chãú sæû máút hiãûu læûc nhanh cuía mäüt säú hoaût cháút. o Gia tàng sæû an toaìn trong sæí duûng. o Tiãút kiãûm cäng lao âäüng, tàng hiãûu quaí kinh tãú. Tuy nhiãn khi häøn håüp cáön tuán thuí theo khuyãún caïo cuía nhaì saín xuáút vç coï nhæîng hoaût cháút khäng thãø häùn håüp våïi nhau. Khäng phäúi håüp thuäúc coï tênh acid våïi tênh kiãöm. Hiãûn nay âaî coï nhiãöu loaûi thuäúc âæåüc pha sàôn âãø pháön naìo âaïp æïng thë hiãúu cuía baì con näng dán nhæ thuäúc træì coí Butanil 55 EC âæåüc häùn håüp tæì hai hoaût cháút : Propanil vaì Butachlor, Tilt super 300 ND âæåüc häùn håüp tæì hai hoaût cháút Propiconazole vaì Difennoconazole, Sumibass 75 EC âæåüc häùn håüp tæì hai hoaût cháút Fenitrothion vaì Fenoburcarb. VI. GIAÍI THÊCH MÄÜT SÄÚ THUÁÛT NGÆÎ 1. Tãn thuäúc - Tãn thæång maiû: do Cäng ty saín xuáút hoàûc phán phäúi thuäúc âàût ra âãø phán biãût saín pháøm giæîa Cäng ty naìy vaì Cäng ty khaïc. Tãn thæång maûi gäöm 3 pháön: tãn thuäúc, haìm læåüng hoaût cháút vaì daûng thuäúc. Thê duû thuäúc træì sáu Basudin 10 H, trong âoï Basudin laì tãn thuäúc, 10 laì 10% haìm læåüng hoaût cháút vaì H laì daûng thuäúc haût. - Tãn hoaût cháút: laì thaình pháön chuí yãúu trong thuäúc coï taïc duûng tiãu diãût dëch haûi. Tãn hoaût cháút cuía Basudin laì Diazinon. - Phuû gia: laì nhæîng cháút trå, khäng mang tênh âäüc âæåüc pha träün vaìo thuäúc âãø taûo thaình daûng thæång pháøm giuïp cho viãûc sæí duûng dãù daìng. 2. Näöng âäü, liãöu læåüng - Näöng âäü: læåüng thuäúc cáön duìng âãø pha loaîng våïi 1 âån vë thãø têch dung mäi, thæåìng laì næåïc. (âån vë tênh laì %, g hay cc thuäúc/säú lêt næåïc cuía bçnh phun). - Liãöu læåüng: læåüng thuäúc cáön aïp duûng cho 1 âån vë diãûn têch (âån vë tênh laì kg/ha, lêt/ha ). 3. Dëch haûi: laì nhæîng sinh váût, vi sinh váût gáy haûi cho cáy träöng vaì näng saín, laìm tháút thu nàng suáút hoàûc laìm giaím pháùm cháút näng saín. Caïc loaìi dëch haûi thæåìng tháúy laì sáu, bãûnh, coí daûi, chuäüt, cua, äúc, tuyãún truìng, nhãûn. . . Ts. Tráön Vàn Hai 8
  6. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 4. Phäø taïc âäüng Laì nhiãöu loaìi dëch haûi khaïc nhau maì loaûi thuäúc âoï coï thãø taïc âäüng âãún. - Phäø räüng: thuäúc coï thãø træì âæåüc nhiãöu dëch haûi trãn nhiãöu loaûi cáy träöng khaïc nhau. - Phäø heûp: (coìn goüi âàûc trë) thuäúc træì âæåüc êt âäúi tæåüng gáy haûi (mäüt loaûi thuäúc træì dëch haûi coï tênh choün loüc caìng cao thç phäø taïc âäüng caìng heûp). 5. Phoìng trë - Phoìng: ngàn chàûn khäng cho taïc nhán gáy haûi xám nháûp vaì phaït triãøn trong cáy träöng. - Trë: bao váy, tiãu diãût caïc taïc nhán gáy haûi træåïc hoàûc sau khi chuïng âaî xám nháûp vaìo cáy. 6. Âäü âäüc - LD50 : Chè säú biãøu thë âäü âäüc cáúp tênh cuía mäüt loaûi thuäúc BVTV âäúi våïi âäüng váût maïu noïng (âån vë tênh laì mg cháút âäüc/Kg troüng læåüng chuäüt). Chè säú LD50 chênh laì læåüng cháút âäüc gáy chãút 50% säú caï thãø chuäüt trong thê nghiãûm. LD50 caìng tháúp thç âäü âäüc caìng cao. - LC50: âäü âäüc cuía mäüt hoaût cháút coï trong khäng khê hoàûc næåïc (âån vë tênh laì mg cháút âäüc/thãø têch khäng khê hoàûc næåïc). Chè säú LC50 caìng tháúp thç âäü âäüc caìng cao. - Ngäü âäüc cáúp tênh: thuäúc xám nháûp vaìo cå thãø mäüt láön, gáy nhiãùm âäüc tæïc thåìi biãøu hiãûn bàòng nhæîng triãûu chæïng âàûc træng. - Ngäü âäüc maîn tênh: khi thuäúc xám nháûp vaìo cå thãø våïi liãöu læåüng nhoí, nhiãöu láön trong thåìi gian daìi, thuäúc seî têch luîy trong cå thãø âãún mäüt luïc naìo âoï cå thãø seî suy yãúu, coï nhæîng bäü pháûn trong cå thãø bë täøn thæång do taïc âäüng cuía thuäúc phaït huy taïc duûng. 7. Tênh chäúng thuäúc cuía sinh váût haûi Laì khaí nàng cuía sinh váût haûi chëu âæûng âæåüc liãöu thuäúc âäüc gáy tæí vong cho caïc caï thãø khaïc trong chuíng quáön. Caïc yãúu täú coï thãø aính hæåíng âãún tênh chäúng thuäúc cuía sáu haûi laì: - Yãúu täú di truyãön (Khaí nàng coï thãø truyãön laûi cho thãú hãû sau). - Yãúu täú sinh hoüc (hãû säú sinh saín, säú læïa trong nàm...). - Yãúu täú sinh thaïi (âiãöu kiãûn khê háûu, nguäön dinh dæåîng...). - Yãúu täú canh taïc (phán boïn, giäúng träöng...). - Yãúu täú aïp læûc sæí duûng thuäúc trãn chuíng quáön (näöng âäü, liãöu læåüng, säú láön phun trong cuìng mäüt vuû träöng). Ts. Tráön Vàn Hai 9
  7. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 1 7.1. Cå chãú chäúng thuäúc cuía sáu haûi Ngæåìi ta tháúy sáu haûi coï nhæîng phaín æïng chäúng thuäúc sáu: - Phaín æïng láùn traïnh: sáu khäng àn thæïc àn coï thuäúc hoàûc di chuyãøn xa. - Haûn chãú háúp thuû cháút âäüc vaìo cå thãø: låïp da chæïa cutin seî dáöy thãm. - Phaín æïng chäúng chëu sinh lyï vaì têch luîy: cháút âäüc seî têch luîy åí mä måî, hoàûc åí nåi êt âäüc cho cå thãø, laìm giaîm khaí nàng liãn kãút men ChE. våïi cháút âäüc gäúc lán hoàûc caïc- ba-maït hæîu cå. - Cå chãú giaíi âäüc: cháút âäüc âæåüc chuyãøn hoïa thaình cháút êt âäüc hån ( DDT chuyãøn hoïa thaình DDE ). 7.2. Biãûn phaïp ngàn ngæìa sæû phaït triãøn hçnh thaình tênh chäúng chëu thuäúc cuía sáu haûi - Duìng thuäúc håüp lyï: hiãøu roî sinh váût haûi, aïp duûng biãûn phaïp bäún âuïng. - Aïp duûng chiãún læåüc thay thãú: sæí duûng tæìng nhoïm thuäúc cho tæìng vuìng, khu væûc trong tæìng thåìi âiãøm riãng. Coï kãú hoaûch khaío saït thuäúc måïi âãø thay thãú thuäúc cuî. - Duìng thuäúc häùn håüp: häùn håüp thuäúc våïi dáöu thæûc váût hoàûc dáöu khoaïng seî laìm cháûm phaït triãøn tênh khaïng thuäúc cuía sinh váût haûi. - Aïp duûng IPM: phaït triãøn quan âiãøm måïi vãö sæí duûng thuäúc trong IPM nhæ aïp duûng thuäúc coï nguäön gäúc sinh hoüc, luán phiãn sæí duûng thuäúc, thuäúc êt âäüc âãø baío vãû thiãn âëch. 8. Thåìi gian caïch ly (PHI: PreHarvest Interval): Laì khoaíng thåìi gian tæì khi phun thuäúc láön cuäúi âãún khi thu hoaûch näng saín nhàòm âaím baío cho thuäúc baío vãû thæûc váût coï âuí thåìi gian phán huíy âãún mæïc khäng coìn coï thãø gáy ra nhæîng taïc âäüng xáúu âãún cå thãø cuía ngæåìi vaì gia suïc khi tiãu thuû näng saín âoï. 9. Dæ læåüng Laì læåüng cháút âäüc coìn læu laûi trong näng saín hoàûc mäi træåìng sau khi phun thuäúc BVTV. Dæ læåüng âæåüc tênh bàòng µg (microgram) hoàûc mg (miligram) læåüng cháút âäüc trong 1 kg näng saín hoàûc thãø têch khäng khê, næåïc âáút... . Træåìng håüp dæ læåüng quaï nhoí, âån vë coìn âæåüc tênh bàòng ppm (pháön triãûu) hoàûc ppb (pháön tè). - MRL (Maximum Residue Limit): mæïc dæ læåüng täúi âa cho pheïp læu täön trong näng saín maì khäng aính hæåíng âãún sæïc khoíe con ngæåìi, váût nuäi. - ADI (Acceptable Daily Intake): læåüng cháút âäüc cháúp nháûn háúp thu vaìo cå thãø, khäng gáy haûi cho ngæåìi hoàûc váût nuäi trong 1 ngaìy, âæåüc tênh bàòng mg hay µg håüp cháút âäüc cho âån vë thãø troüng. ------oOo------ Ts. Tráön Vàn Hai 10
  8. ÂAÛI HOÜC CÁÖN THÅ - KHOA NÄNG NGHIÃÛP GIAÏO TRÇNH GIAÍNG DAÛY TRÆÛC TUYÃÚN Ðường 3/2, Tp. Cần Thơ. Tel: (84.71)831005 Fax: (84.71)830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn Email: tvhai@ctu.edu.vn GIAÏO TRÇNH HOÏA BAÍO VÃÛ THÆÛC VÁÛT Chæång 2 SÆÍ DUÛNG NÄNG DÆÅÜC AN TOAÌN VAÌ HIÃÛU QUAÍ
  9. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 2 CHÆÅNG 2 SÆÍ DUÛNG NÄNG DÆÅÜC AN TOAÌN VAÌ HIÃÛU QUAÍ Thuäúc baío vãû thæûc váût laì hoïa cháút âäüc haûi âæåüc sæí duûng trong näng nghiãûp, noï coï taïc duûng nhæ con dao hai læåîi. Nãúu biãút sæí duûng mäüt caïch håüp lyï thç noï seî goïp pháön âaïng kãø trong baío vãû muìa maìng, caíi thiãûn cháút læåüng näng saín. Tuy nhiãn, nãúu sæí duûng mäüt caïch bæìa baîi, thiãúu yï thæïc, thiãúu caïc biãûn phaïp an toaìn thç tai hoüa tháût khän læåìng; âàûc biãût laì âäúi våïi sæïc khoeí cäüng âäöng vaì mäi træåìng chung quanh. Vaìo cuäúi thaïng 7 nàm 2001, Quäúc Häüi næåïc Cäüng Hoìa xaîï Häüi Chuí Nghéa Viãût Nam âaî thäng qua Phaïp lãûnh Baío Vãû vaì Kiãøm Dëch Thæûc Váût. Phaïp lãûnh naìy bàõt âáöu coï hiãûu læûc tæì ngaìy 01 thaïng giãng nàm 2002. Chuïng täi tin ràòng mäùi ngæåìi dán âãöu tuán theo nhæîng âiãöu phaïp luáût qui âënh vaì tuán thuí mäüt caïch nghiãm ngàût nhæîng nguyãn tàõc trong sæí duûng näng dæåüc thç chàõc chàõn ràòng moüi ngæåìi seî traïnh âæåüc nhæîng ruîi ro âaïng tiãúc vaì seî âaût âæåüc nhæîng thaình quaí cao trong saín xuáút näng nghiãûp. 1. Nhæîng tçnh huäúng bë nhiãùm thuäúc BVTV - Nuäút phaíi thuäúc. - Hêt phaíi thuäúc. - Dênh vaìo da. Trong âoï nuäút phaíi thuäúc laì dãù bë truïng âäüc nháút vaì dênh vaìo da laì phäø biãún nháút. 2. Triãûu chæïng ngäü âäüc thuäúc BVTV - Biãøu hiãûn chung: khoï chëu, yãúu sæïc. - Toaìn thán: mãût moíi, phåì phaûc, säút noïng hoàûc reït laûnh. - Da: táøy âoí, viãm, âäø mäö häi, xaûm hoàûc taïi xanh. - Màõt: ngæïa, viãm âoí, chaíy næåïc màõt, måì vaì nhçn khäng roî, coï træåìng håüp âäöng tæí co hoàûc giaîn. - Hãû hä háúp: hàõt håi, chaíy næåïc muîi, ho, âau ngæûc, khoï thå, khoì kheì. - Hãû Tháön kinh: nhæïc âáöu, choïng màût, choaïng vaïng, cæí âäüng räúi loaûn, cå bàõp co giáût, bäön chäön, âi laío âaío, noïi âåí læåîi, báút tènh. - Hãû tiãu hoïa: Miãûng vaì hoüng bë noïng, ra nhiãöu næåïc daîi, buäön nän, oïi mæía, âau buûng, co thàõt daû daìy, âi tiãu chaíy. Ts. Tráön Vàn Hai 11
  10. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 2 Ngoaìi ra phun thuäúc luïc tråìi nàõng nhiãöu giåì liãn tuûc coìn coï nguy cå bë say nàõng. 3. Caïc biãûn phaïp så cæïu khi nhiãùm thuäúc BVTV - Âoüc kyî nhaîn vãö phoìng chäúng âäüc vaì mäüt säú âäö duìng cáön thiãút khi cáúp cæïu. - Bçnh ténh âæa naûn nhán ra xa nåi nhiãùm thuäúc, cåíi âäö nhiãùm thuäúc vaì ræía saûch vuìng da nhiãùm thuäúc. - Gáy nän nãúu naûn nhán coìn tènh taïo vaì nhaîn thuäúc cho pheïp. - Âàût naûn nhán nàòm äøn âënh, giæî áúm nãúu tháúy laûnh. Træåìng håüp naûn nhán noïng quaï cáön lau bàòng khàn laûnh nãúu naûn nhán coìn noïng säút. - Theo doîi nhëp thåí, nãúu ngæìng thåí thç laìm hä háúp nhán taûo, phaíi kiãn trç âãún khi naûn nhán thåí laûi bçnh thæåìng. - Khäng cho uäøng sæîa vç sæîa laìm thuäúc tháúm nhanh vaìo ruäüt, chè cho uäúng næåïc âun säi âãø nguäüi, hoàûc næåïc traì âæåìng loaîng. - Tuyãût âäúi khäng cho huït thuäúc, uäúng ræåüu. - Âæa naûn nhán âãún Y, Baïc sé gáön nháút vaì phaíi mang theo nhaîn thuäúc âãø nhán viãn y tãú cháøn âoaïn këp thåìi. 4. Âäö baío häü lao âäüng Ngæåìi âi phun thuäúc cáön chuáøn bë nhæîng váût duûng täúi thiãøu nhæ sau: - Aïo daìi tay vaì quáön daìi. - Noïn che nàõng. - Kháøu trang âãø che miãûng vaì muîi. - Kênh baío häü màõt. - Bao tay. - Uíng, giáöy cao su. Yãu cáöu âäö baío häü lao âäüng phaíi che phuí cå thãø vaì thêch håüp våïi âiãöu kiãûn khê háûu noïng áùm. 5. Nhaîn thuäúc BVTV - Tãn thæång maûi, haìm læåüng hoaût cháút, daûng thuäúc, thaình pháön cuía thuäúc. - Cäng duûng cuía thuäúc: âäúi tæåüng phoìng træì, cáy träöng aïp duûng. - Hæåïng dáùn sæí duûng: näöng âäü, liãöu læåüng, thåìi âiãøm, âiãöu kiãûn aïp duûng. Ts. Tráön Vàn Hai 12
  11. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 2 - Thäng tin vãö âäü âäüc. - Nhæîng biãûn phaïp an toaìn khi sæí duûng, sau khi sæí duûng vaì biãûn phaïp så cæïu khi bë ngäü âäüc thuäúc. - Caïch baío quaín, khaí nàng häùn håüp våïi thuäúc khaïc (nãúu coï). - Säú âàng kyï sæí duûng : dung têch hoàûc khäúi læåüng tënh. - Tãn, âëa chè cuía nhaì saín xuáút, cung æïng. - Ngaìy gia cäng hoàûc âoïng goïi, thåìi haûn sæí duûng. - Hçnh tæåüng hæåïng dáùn caïch baío quaín, pha chãú (nãúu coï). - Thåìi gian caïch ly, hçnh tæåüng, vaûch maìu biãøu thë âäü âäüc, nhoïm âäüc vaì tênh cháút váût lyï cuía thuäúc. - Dáúu kiãøm tra cháút læåüng cuía cå såí gia cäng. 6. Chuyãn chåí thuäúc BVTV - Træåïc khi råìi khoíi cæía haìng phaíi: Kiãøm tra bao bç xem thuäúc coï bë roì rè hay khäng, âaî âæåüc goïi buäüc cáøn tháûn chæa, cáön hoíi ngæåìi baïn thuäúc caïc biãûn phaïp phaíi laìm nãúu thuäúc bë âäø bãø. - Khäng chuyãn chåí thuäúc BVTV láùn läün våïi caïc váût dãù chaïy näø, læång thæûc- thæûc pháøm, váût duûng cuía treí em. - Haûn chãú chuyãn chåí thuäúc bàòng caïc phæång tiãûn cháût heûp vç dãù gáy ngäü âäüc cho ngæåìi âi cuìng, mäi træåìng. 7. Cáút giæî thuäúc BVTV - Nãn mua thuäúc BVTV âuí sæí duûng, traïnh dæ thæìa nhiãöu. - Phaíi cáút giæî thuäúc nåi riãng biãût, khäng âãø gáön gia suïc, læång thæûc thæûc pháøm, ngæåìi khäng traïch nhiãûm. - Nåi cáút giæî thuäúc khäng âæåüc åí nåi âáöu gioï, coï aïnh nàõng træûc tiãúp chiãúu vaìo, khäng gáön giãúng àn hoàûc kãnh gaûch, khäng bë däüt mæa. - Luän kiãøm tra nåi cáút giæî thuäúc, khäng âãø cho thuäúc bë âäø våî, roì rè. Nãúu xaíy ra phaíi doün deûp saûch seî ngay. - Nåi cáút giæî thuäúc phaíi coï khoïa chàõc chàõn, âãø xa treí em, ngæåìi låïn khäng pháûn sæû vaì caí gia suïc khäng ra vaìo âæåüc nåi âoï. 8. Cán âong vaì pha thuäúc - Cáön mang âuí âäö baío häü lao âäüng khi cán âong vaì pha thuäúc. - Âoüc kyî hæåïng dáùn ghi trãn nhaîn hoàûc tåì bæåïm âãø biãút roî liãöu læåüng pha vaì caïc thäng tin khaïc. Ts. Tráön Vàn Hai 13
  12. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 2 - Chuáøn bë âuí duûng cuû cán âong, nhæîng loaûi naìy âãöu âæåüc âaïnh dáúu riãng. - Kiãøm tra cáön phun, cáøn tháûn khi måí nàõp chai thuäúc traïnh vung toïe thuäúc, traïnh cán âong nåi treí em nä âuìa. - Cán âong chênh xaïc læåüng thuäúc cáön duìng. - Khäng âæåüc cán âong, pha thuäúc hoàûc ræía bçnh båm gáön ao häö, suäúi giãúng hoàûc kãnh mæång. 9. Phun raíi thuäúc BVTV * Nãn: - Màûc âäö baío häü lao âäüng khi phun thuäúc. - Kiãøm tra ruäüng baío âaím khäng coï ngæåìi vaì gia suïc coï màût nåi âoï. - Âoüc kyî nhaîn âãø biãút mäúi nguy hiãøm våïi mäi træåìng. - Gàõn biãøn baïo nåi sau khi phun thuäúc. - Ræía saûch bçnh båm ngay sau khi phun. - Phun âãöu khàõp ruäüng, khäng phun chäöng läúi. * Khäng nãn: - Phun khi tråìi näøi gioï, chuyãøn mæa, ngæåüc chiãöu gioï, luïc træa nàõng. - Phun khi cå thãø suy yãúu, mãût moíi. - Cho treí em vaì phuû næî mang thai phun thuäúc. - Àn uäúng, huït thuäúc trong khi phun. - Âæa beïc phun vaìo miãûng thäøi. - Phun raíi hay taût vaìo nguäön næåïc uäúng, nhaì åí. 10. Doün saûch thuäúc âäø vaîi - Baío häü lao âäüng khi tiãúp xuïc våïi thuäúc. - Khäng âæåüc duìng næåïc âãø coü ræía vç næåïc seî laìm thuäúc traìn lan khàõp nåi. - Ràõc muìn cæa, tro, âáút bäüt, caït lãn trãn màût nåi phun thuäúc. - Nãúu thuäúc hoàûc cháút tháúm næåïc coï khaí nàng bay muì ra xung quanh phaíi ræåïi næåïc tæì tæì hoàûc phuí lãn âoï mäüt táúm vaíi nhæûa hoàûc vaíi dáöu. - Thu gom thuäúc âäø vaîi vaì váût duûng xæí lyï cho vaìo tuïi nhæûa vaì tiãún haình tiãu huíy. Ts. Tráön Vàn Hai 14
  13. Giaïo Trçnh Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût Chæång 2 11. Tiãu huíy thuäúc vaì bao bç chæïa thuäúc - Nãúu laì bao bç bàòng giáúy thç cho xuäúng häú räöi âäút. Nãúu bàòng nhæûa nhæng trãn nhaîn coï chè dáùn laì khäng âæåüc âäút thç phaíi âáûp våî, âám thuíng räöi chän xuäúng âáút. - Nãúu bao bç laìm bàòng váût liãûu khäng chaïy thç âáûp våî, âám thuíng. 12. Vãû sinh sau khi tiãúp xuïc våïi thuäúc BVTV - Cåíi boí ngay bäü âäö baío häü lao âäüng. - Tàõm gäüi saûch seî bàòng xaì phoìng. - Giàût giuî âäö baío häü lao âäüng. - Thay quáön aïo saûch træåïc khi nghè ngåi, àn uäúng, huït thuäúc. Toïm laûi: viãûc sæí duûng thuäúc mäüt caïch an toaìn laì âiãöu ráút quan troüng cho baín thán vaì mäi træåìng cäüng âäöng xung quanh goïp pháön mang laûi hiãûu quaí sæí duûng cao hån. Vç thãú baì con näng dán nãn chuï yï tuán thuí theo nhæîng váún âãö an toaìn vaì thåìi gian caïch ly âæåüc nãu ra theo khuyãún caïo hoàûc trong nhaîn thuäúc. ------oOo------ Ts. Tráön Vàn Hai 15
  14. ÂAÛI HOÜC CÁÖN THÅ - KHOA NÄNG NGHIÃÛP GIAÏO TRÇNH GIAÍNG DAÛY TRÆÛC TUYÃÚN Ðường 3/2, Tp. Cần Thơ. Tel: (84.71)831005 Fax: (84.71)830814 Website: http://www.ctu.edu.vn/knn Email: tvhai@ctu.edu.vn GIAÏO TRÇNH HOÏA BAÍO VÃÛ THÆÛC VÁÛT Chæång 3 THUÄÚC TRÆÌ DËCH HAÛI
  15. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 CHÆÅNG 3 THUÄÚC TRÆÌ DËCH HAÛI A. THUÄÚC TRÆÌ SÁU 3.1 THUÄÚC TRÆÌ SÁU CLO HÆÎU CÅ Sau chiãún tranh thãú giåïi láön hai, DDT vaì sau âoï laì mäüt loaût thuäúc træì sáu hæîu cå khaïc ra âåìi. Do coï hiãûu læûc træì sáu låïn chæa tæìng coï so våïi caïc thuäúc træì sáu vä cå vaì thaío mäüc træåïc âoï, caïc thuäúc træì sáu Clo hæîu cå âaî âæåüc saín xuáút vaì sæí duûng våïi mäüt qui mä låïn, âaïnh dáúu mäüt bæåïc phaït triãøn maûnh meî cuía ngaình Hoïa Baío Vãû Thæûc Váût. Cäng thæïc hoïa hoüc coï chæïa: Cl, C, H, O, S... . Caïc thuäúc træì sáu thuäüc nhoïm Clo hæîu cå coï nhæîng âàûc âiãøm chênh nhæ sau: 3.1.1 ÆU ÂIÃØM - Qui trçnh saín xuáút tæång âäúi âån giaín, giaï thaình cuía chãú pháøm tháúp, dãù chãú biãún hoaût cháút thaình nhiãöu daûng chãú pháøm khaïc nhau (BTN, ND, BR, H...). Do âoï dãù sæí duûng trãn nhiãöu loaûi cáy träöng vaì nhæîng âiãöu kiãûn âäöng ruäüng khaïc nhau. - Caïc thuäúc naìy thæåìng coï phäø taïc âäüng räüng, hiãûu læûc khaï cao, thåìi gian hiãûu læûc daìi thêch håüp cho viãûc phoìng trë ngoaìi âäöng, nháút laì âäúi våïi caïc loaûi cáy cäng nghiãûp. Âäü bãön hoïa hoüc låïn trong nhæîng âiãöu kiãûn thäng thæåìng nãn dãù baío quaín täön træî. 3.1.2 NHÆÅÜC ÂIÃØM - Do âäü bãön hoïa hoüc låïn nãn thuäúc dãù læu baí trong âáút âai, cáy träöng, näng saín, thæûc pháøm. Chuïng laìm cho mäi træåìng bë ä nhiãùm trong mäüt thåìi gian láu daìi. Thåìi gian phán giaíi 95% hoaût cháút trong âiãöu kiãûn tæû nhiãn cuía DDT laì 10 nàm; Lindane laì 6,5 nàm; Diendrin laì 8 nàm; Clodan laì 3,5 nàm. Baí thuäúc læu täön khäng nhæîng laìm cho pháøm cháút, hçnh thæïc cuía näng saín bë xáúu âi maì coìn gáy âäüc cho ngæåìi hay gia suïc sæí duûng näng saín âoï, nhæ BHC thæåìng âãø laûi muìi khoï chëu trãn näng saín nhæ khoai táy, rau âáûu... - Coï khaí nàng gáy truïng âäüc têch luîy maûnh. Qua sæû tiãúp xuïc våïi thuäúc nhiãöu láön hay qua chuäùi thæïc àn haìm læåüng thuäúc trong cå thãø, chuí yãúu trong mä måî tàng lãn ráút nhiãöu; âãún mäüt læåüng naìo âoï noï biãøu hiãûn caïc triãûu chæïng ngäü âäüc ráút hiãøm ngheìo nhæ ung thæ, quaïi thai... - Âäü âäüc âäúi våïi caï vaì thiãn âëch låïn. Ts. Tráön Vàn Hai 16
  16. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 - Khi sæí duûng mäüt loaûi thuäúc Clo hæîu cå åí taûi mäüt âëa phæång trong nhiãöu nàm dãù gáy ra hiãûn tæåüng cän truìng khaïng thuäúc. Do nhæîng nhæåüc âiãøm trãn, ngaìy nay nhiãöu thuäúc træì sáu gäúc Clo hæîu cå âaî bë cáúm hoàûc haûn chãú sæí duûng åí nhiãöu næåïc. 3.1.3 MÄÜT SÄÚ ÂÀÛC ÂIÃØM KHAÏC - Cáúu taûo hoïa hoüc: Trong phán tæí cuía caïc håüp cháút naìy âãöu coï chæïa nguyãn tæí Clo vaì caïc voìng Benzen hay dë voìng. - Tênh cháút váût lyï: Thuäúc kyî nghãû âãöu åí daûng ràõn, khäng tan hoàûc êt tan trong næåïc, tan nhiãöu trong dung mäi hæîu cå, vaì thæåìng coï muìi häi khoï chëu. - Daûng chãú pháøm thæåìng gàûp laì ND, BTN, H, bäüt phun åí caïc haìm læåüng khaïc nhau. - Tênh cháút hoïa hoüc: Caïc thuäúc Clo hæîu cå thæåìng coï âäü bãön hoïa hoüc låïn, täön taûi láu daìi ngay caí âiãöu kiãûn ngoaìi âäöng, pháön låïn âãöu bë phán huíy trong mäi træåìng kiãöm. - Tênh âäüc: Âäü âäüc thuäúc âäúi våïi âäüng váût maïu noïng âãöu tæì trung bçnh âãún cao, trong âoï caïc håüp cháút nhoïm DDT, BHC, nhoïm Cyclodien coï khaí nàng têch luîy trong cå thãø ngæåìi vaì âäüng váût (træì thiodan). Caïc thuäúc Clo hæîu cå thæåìng coï taïc duûng vë âäüc vaì tiãúp xuïc lãn cän truìng, mäüt säú coìn coï âàûc tênh xäng håi. Caïc thuäúc naìy thæåìng taïc âäüng lãn hãû tháön kinh bàòng caïch æïc chãú men cholinesteraza vaì taïc âäüng lãn mäüt säú cå quan khaïc laìm räúi loaûn hoaût âäüng cuía cå thãø cän truìng dáùn âãún chãút. - Cäng duûng vaì caïch duìng: Caïc thuäúc naìy âãöu coï phäø phoìng trë räüng, diãût âæåüc nhiãöu loaûi sáu haûi coï kiãøu miãûng nhai gàûm vaì mäüt säú êt cän truìng chêch huït. - Tuy nhiãn thuäúc khäng coï âàûc tênh choün loüc nãn dãù gáy haûi cho caïc loaìi thiãn âëch vaì caïc sinh váût coï êch. MÄÜT SÄÚ THUÄÚC TRÆÌ SÁU CLO HÆÎU CÅ THÄNG DUÛNG TRÆÅÏC ÂÁY 3.1.4 DDT (Dichlodiphenyl trichloetan) - Tãn goüi: DDT, POLAZOTOX, NEXOID, GESAROL, ZEDAN - Daûng chãú pháøm thæåìng gàûp: 30ND, 75BHN, 10BR, 5H... - Tãn hoïa hoüc: 1,1,1- Trichloro- 2,2 bis (p-chlorophenyl) ethane. Ts. Tráön Vàn Hai 17
  17. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 - Cáúu truïc hoïa hoüc: - Tênh cháút váût lyï: DDT kyî nghãû laì mäüt häùn håüp nhiãöu âäöng phán, trong âoï âäöng phán para coï âäü âäüc cao nháút âäúi våïi cän truìng. Saín pháøm cäng nghiãûp åí thãø ràõn, maìu tràõng ngaì coï muìi häi. - Tênh cháút hoïa hoüc: Thuäúc ráút bãön åí âiãöu kiãûn thæåìng nhæng dãù bë kiãöm phán huíy taûo thaình DDE, nháút laì khi hiãûn diãûn caïc muäúi sàõt. Bë tia cæûc têm phán huíy. - Âäüc tênh: LD50 (chuäüt) = 113mg/kg; thuäúc coï khaí nàng têch luîy trong cå thãø ngæåìi vaì âäüng váût, nháút laì caïc mä måî, mä sæîa, âãún khi âuí læåüng gáy âäüc thç thuäúc seî gáy ra caïc bãûnh hiãøm ngheìo nhæ ung thæ, sinh quaïi thai. DDT âäüc maûnh våïi caï vaì ong máût. DDT an toaìn âäúi våïi cáy träöng, træì nhæîng cáy thuäüc hoü báöu bê. Thuäúc bë cáúm sæí duûng. - Phäø phoìng trë: Räüng våïi taïc duûng vë âäüc vaì tiãúp xuïc, thuäúc trë âæåüc ráút nhiãöu loaìi sáu haûi säúng khäng áøn naïu, nháút laì caïc loaìi nhai gàûm trãn nhiãöu loaìi cáy träöng khaïc nhau. ∗ Vaìi cäng duûng: Trãn LUÏA: Duìng âãø træì caïc loaìi sáu àn laï (sáu keo, sáu âeo, sáu càõn gieï, sáu phao...). Våïi thuäúc DDT 30ND duìng 2,5 - 3 lêt/ha näöng âäü 1:200-300; Våïi DDT 75BHN duìng 1,5 - 2 lêt/ha näöng âäü 1: 400 - 500. Cáön phun tháût âãöu vaìo thán, laï, naïch laï (nhæîng nåi sáu thæåìng truï áøn) luïc sáu non væìa xuáút hiãûn. Thuäúc coìn âæåüc duìng âãø træì nhiãöu loaìi sáu àn laï, sáu âuûc thán, sáu âuûc ngoün, sáu âuûc nuû, sáu âuûc quaí, ráöy trãn bäng vaíi, âay... Trãn bäng vaíi coï thãø duìng häùn håüp thuäúc gäöm 1 lêt Wofatox 50ND + 3-5 lêt DDT 30ND (hay 1,5-2 kg DDT 75BHN) + 1500 lêt næåïc/ha. Trãn Âay: liãöu læåüng 2,5 - 3,5 lêt DDT 30ND/ha, näöng âäü 1: 300. Xæí lyï âáút: duìng 2,5 - 3,5 lêt DDT 30ND pha näöng âäü 1:200-300 phun âãöu trãn màût âáút træåïc khi caìy xåïi láön cuäúi træì âæåüc sáu xaïm, suìng tràõng, suìng bæía cuíi, dãú, kiãún. Häùn håüp thuäúc: âãø tàng hiãûu læûc sæí duûng DDT, coï thãø träün thuäúc naìy våïi caïc thuäúc nhæ BHC, Toxapen, caïc thuäúc lán hæîu cå khäng coï tênh kiãöm maûnh (Thiophos, Wofatox, DDVP, Bi 58...). Ts. Tráön Vàn Hai 18
  18. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 Læu yï: khäng duìng DDT træì rãûp vaì nhãûn âoí do DDT do coï khaí nàng diãût thiãn âëch ráút låïn. Traïnh duìng åí thåìi kyì ra hoa do thuäúc coï thãø gáy haûi cho ong máût vaì cän truìng coï êch khaïc. Trãn mäüt säú loaûi cän truìng, DDT duìng åí nhiãût âäü tháúp coï hiãûu quaí cao hån duìng åí nhiãût âäü cao do khaí nàng phán giaíi DDT cuía cän truìng tàng theo nhiãût âäü. Khäng âæûng thuäúc trong bçnh sàõt. Thåìi gian caïch ly: 30 ngaìy. 3.1.5 BHC - Tãn goüi: LINDAFOR 90, lindane, BHC, HCH... - Tãn hoïa hoüc: Benzen hexa chlorit. - Cäng thæïc hoïa hoüc: C6H6Cl6 - Cáúu truïc hoïa hoüc: - Tênh cháút váût lyï: BHC nguyãn cháút åí daûng kãút tinh maìu tràõng, gäöm nhiãöu âäöng phán khäng gian, trong âoï coï âäöng phán gammar coï khaí nàng thàng hoa åí nhiãût âäü cao. - Tênh cháút hoïa hoüc: BHC ráút bãön væîng trong âiãöu kiãûn bçnh thæåìng, bãön våïi taïc âäüng cuía aïnh saïng, chaït oxy hoïa, mäi træåìng axit nhæng bë phán huíy trong mäi træåìng kiãöm, nháút laì trong caïc dung mäi cuía BHC. - Tênh âäüc: LD50 = 125mg/kg. Thuäúc coï khaí nàng têch luîy trong cå thãø ngæåìi vaì âäüng váût. Thuäúc bë cáúm sæí duûng. Haìm læåüng gammar BHC trong thuäúc caìng cao thç thuäúc caìng êt læu baí trong näng saín, caìng êt têch luîy trong cå thãø ngæåìi vaì âäüng váût, êt gáy haûi cho cáy träöng, træì mäüt säú cáy thuäüc hoü báöu bê vaì cáy thuäúc laï con. Nãúu thuäúc coï nhiãöu taûp cháút, noï coï thãø aính hæåíng âãún hæång vë cuía thuäúc laï, khoai táy vaì mäüt säú loaûi rau, âáûu. - Cäng duûng: Våïi taïc âäüng tiãúp xuïc, vë âäüc, xäng håi, näüi háúp nhoí, thuäúc coï phäø taïc duûng räüng vaì coï thãø sæí duûng trong nhiãöu lénh væûc khaïc nhau: xæí lyï âáút, xæí lyï haût, phun lãn cáy, khæí truìng kho, xæí lyï gäù. BHC coï hiãûu læûc cao âäúi våïi cän truìng thuäüc bäü caïnh âãöu (nhæ mäúi), bäü caïnh khäng âãöu (nhæ ráöy xanh, ráöy bäng vaíi), bäü caïnh cæïng, bäü caïnh maìng vaì mäüt säú bäü khaïc. Træåïc âáy thuäúc coìn âæåüc duìng trong y tãú vaì thuï y âãø phoìng trë háöu hãút caïc loaûi cän truìng phaï hoaûi cáy träöng vaì kyï sinh trãn gia suïc nhæ gheí, ve. Sau âáy laì mäüt säú æïng duûng cuía Lindane 90BTN: Ts. Tráön Vàn Hai 19
  19. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 + Xæí lyï haût: Âãø baío vãû haût giäúng âáûu phäüng, cuí caíi, âaûi maûch, bàõp, tháöu dáöu, luïa... khoíi bë sáu xaïm vaì caïc loaûi cän truìng khaïc trong âáút táún cäng. Duìng 50 gram thuäúc/kg haût. + Xæí lyï âáút: Duìng 0,75 - 2 kg thuäúc/ha hoàûc 1g/gäúc caì phã, tiãu âãø phoìng træì mäúi. Träün thuäúc sáu âãún 10 - 12 cm. + Phun lãn cáy träöng: Duìng 300 gram thuäúc/ha âãø phoìng træì nhiãöu loaìi sáu haûi trãn luïa, rau âáûu, hoa maìu, cáy cäng nghiãûp, cáy ræìng. + Xæí lyï kho: Phun thuäúc våïi näöng âäü 50 - 100g/100 lêt næåïc. + Xæí lyï gäù: Âãø ngæìa mäúi, coï thãø tiãún haình bàòng nhiãöu caïch: xäng khoïi, phun thuäúc, nhuïng, queït, tháúm sáu dæåïi chán khäng... Læu y: Khäng häùn håüp thuäúc våïi thuäúc coï tênh kiãöm. Thåìi gian caïch ly: 30 ï ngaìy. Traïnh duìng trong nhaì hoàûc trãn gia suïc. Thuäúc coï thãø gáy âäüc maîn tênh. Thuäúc coï haìm læåüng gammar BHC cao êt âäüc cho ngæåìi vaì gáy haûi cho cáy träöng hån. Âãø náng cao hiãûu læûc træì dëch haûi, ngæåìi ta coìn duìng mäüt säú loaûi thuäúc hoïa häùn håüp giæîa BHC vaì DDT. 3.1.6 THUÄÚC TRÆÌ SÁU TECPEN CLO HOÏA Tecpen laì thaình pháön hoïa hoüc chuí yãúu cuía dáöu thäng, khi clo hoïa dáöu thäng seî thu âæåüc nhiãöu loaûi thuäúc træì sáu khaïc nhau: TOXAPHEN, POLYCLOPYNEN. Caïc thuäúc træì sáu Tecpen clo hoïa khäng âæåüc duìng räüng raîi trong phoìng sáu haûi nhæ nhæîng thuäúc khaïc. Mäüt trong nhæîng nguyãn nhán chênh laì do nguyãn liãûu (dáöu thäng) thæåìng âæåüc duìng âiãöu chãú nhæîng saín pháøm quê hån, coï giaï trë kinh tãú cao hån (hæång liãûu, dung mäi cuía nhæûa, sån...). Mäüt säú thuäúc thäng duûng: 3.1.6.1 TOXAPHEN - Cäng thæïc hoïa hoüc: C10H45C18 - Laì thuäúc vë âäüc vaì tiãúp xuïc. Taïc âäüng âãún sáu haûi cháûm nhæng hiãûu læûc keïo daìi hån DDT; thuäúc chè phaït huy taïc duûng khi nhiãût âäü mäi træåìng låïn hån 200C. Thuäúc coï âäü âäüc cáúp tênh cao våïi ngæåìi, gia suïc, caï nhæng âàûc biãût êt âäüc âäúi våïi ong máût. An toaìn âäúi våïi cáy träöng, ngoaûi træì mäüt säú cáy máùn caím nhæîng dæa chuäüt, dæa båí. - Cäng duûng vaì caïch duìng: Caïc daûng thuäúc ND, BTN, BR chæïa 50% hoaût cháút thæåìng âæåüc sæí duûng åí näöng âäü 0,2 - 0,4% âãø træì nhiãöu loaìi sáu nhai gàûm vaì chêch huït trãn cáy àn quaí, cáy cäng nghiãûp. Coï thãø duìng 4 - 5 lêt Toxaphen 50ND pha våïi 400 - 600 lêt næåïc phun cho mäüt hecta âãø phoìng træì chuäüt. Ts. Tráön Vàn Hai 20
  20. Giaïo Trçnh Hoïa BaíoVãû Thæûc Váût Chæång 3 3.1.6.2. POLYCLOPYNEN Chãú pháøm polyclopynen 65ND, 20ND thæåìng âæåüc duìng træì sáu àn laï, sáu chêch huït haûi cuí caíi âæåìng, cáy àn quaí vaì cáy ræìng åí liãöu læåüng 2 - 4 kg/ha, näöng âäü 0,7 - 1%. 3.1.7 THUÄÚC TRÆÌ SÁU CYCLODIEN Laì nhæîng thuäúc træì sáu tiãúp xuïc, vë âäüc. Mäüt vaìi loaûi nhæ Heptaclo, Andrin coìn coï taïc âäüng xäng håi. Triãûu chæïng truïng âäüc caïc thuäúc naìy åí cän truìng ráút giäúng nhæ åí træåìng håüp DDT. Mäüt säú âàûc âiãøm chung cuía nhoïm naìy laì: + Phäø phoìng trë ráút räüng, tuy nhiãn khäng phoìng trë âæåüc nhãûn âoí. + An toaìn âäúi våïi cáy träöng, coï nhiãöu træåìng håüp coìn kêch thêch cáy sinh træåíng vaì phaït triãøn täút. + Do coï tênh âäüc cao âäúi våïi ngæåìi vaì âäüng váût maïu noïng, laûi coï âäü bãön låïn nãn màûc duì coï hiãûu læûc træì sáu cao, caïc thuäúc naìy ngaìy nay âaî bë haûn chãú sæí duûng åí nhiãöu næåïc. Thuäüc vãö nhoïm naìy coï caïc thuäúc nhæ: CLORINDAN (CLODAN), HEPTACLO, ANDRIN, DIENDRIN, ENDRIN, IZODRIN, THIODAN, ALODAN. 3.1.7.1 ANDRIN - Tãn hoïa hoüc: 1,2,3,4,10,10-Hexaclo-1,4,4a,5,8-hexahydro exo-1,4 endo 5,8 dimetylen naptalin. - Âäü bãön hoïa hoüc låïn, khäng bë aïnh saïng, kiãöm vaì acid phán huíy. Taïc duûng tiãúp xuïc, vë âäüc vaì caí xäng håi, åí trong âáút vaì trong cáy thuäúc chuyãøn hoïa thaình Diendrin. Khi phun thuäúc lãn cáy, thuäúc diãût sáu tæång âäúi nhanh nhæng khäng láu daìi; khi phun lãn âáút taïc duûng træì sáu keïo daìi nhiãöu ngaìy. - Tênh âäüc: LD50 (chuäüt) = 40 - 70mg/kg. Thuäúc coï khaí nàng têch luîy trong cå thãø âäüng váût; ráút âäüc âäúi våïi caï. - Cäng duûng: Xæí lyï haût giäúng våïi læåüng 100 - 200g ai/ha hoàûc phun træì caïc cän truìng säúng trong âáút (sáu xaïm, dãú nhuíi, boü hung haûi rãù mêa, doìi âuûc thán âáûu...) våïi liãöu læåüng 2 - 4kg ai/ha 3.1.7.2 DIENDRIN - Tãn hoïa hoüc: 1,2,3,4,10,10-Hexaclo-6,7-epoxi-1,4,4a,5,6,7,8,8a- octahydro - exo-1,4 endo 5,8 dimetylen naptalin. - Cáúu truïc hoïa hoüc: Ts. Tráön Vàn Hai 21
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1