Giáo trình : Khoa học Trồng và chăm sóc rừng part 7

Chia sẻ: AJFGASKJHF SJHDB | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

cây và đặc điểm điều kiện lập địa, chọn ra ít nhất có mấy loài cây thích hợp,nhưng cần phải chú ý, trong một đơn vị loài cũng không thể đơn điệu, phải phối hợp loài cây mọc nhanh, cây quý hiếm, cây lá kim và cây lá rộng, cây yêu cầu điéu kiẹn lập dịa nghiem khắc với cây thích ứng rộng, xác định tỷ lệ phát triển các loài cây, làm cho ph-ơng án chọn loài cây phát huy được tiềm lực sản xuất tổng hợp với nhiều điều kiẹn lập địa, lại có thể thoả mãn yêu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình : Khoa học Trồng và chăm sóc rừng part 7

55 c©y vµ ®Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn lËp ®Þa, chän ra Ýt nhÊt cã mÊy loµi c©y thÝch hîp,nh-ng cÇn ph¶i chó ý, trong mét ®¬n vÞ loµi còng kh«ng thÓ ®¬n ®iÖu, ph¶i phèi hîp loµi c©y mäc nhanh, c©y quý hiÕm, c©y l¸ kim vµ c©y l¸ réng, c©y yªu cÇu ®iÐu kiÑn lËp dÞa nghiem kh¾c víi c©y thÝch øng réng, x¸c ®Þnh tû lÖ ph¸t triÓn c¸c loµi c©y, lµm cho ph-¬ng ¸n chän loµi c©y ph¸t huy ®-îc tiÒm lùc s¶n xuÊt tæng hîp víi nhiÒu ®iÒu kiÑn lËp ®Þa, l¹i cã thÓ tho¶ m·n yªu cÇu nhiÒu mÆt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi mét ®¬n vÞ kinh doanh, sau khi chän lo¹i c©y trång ph¶i ®i ®Õn ®Êt trång cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa nhÊt ®Þnh. Lóc ®ã ph¶i theo mét nguyªn t¾c; nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa tèt nªn ®Ó nh÷ng c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao vµ loµi c©y yªu cÇu ®iÒu kiÖn lËp ®Þa nghiªm kh¾c; cßn nh÷ng c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ b×nh th-êng vµ kh¶ n¨ng thÝch øng víi ®×Òu kiÖn lËp ®Þa réng th× xÕp vµo n¬i cã ®iÒu kiÑn lËp ®Þa kÐm h¬n., VÝ dô vïng nói trång hoÌ phôc vô cho c©y gç má. Cïng m«t loµi c©y khi muèn trång vµ ch¨m sãc thµnh c©y gç lín th× s¾p xÕp vµ n¬i cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa tèt, ng-îc l¹i chØ cÇn c©y gç nhá ta l¹i trång n¬i cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa kÐm h¬n. Trong mét d¬n vi kinh doanh s¾p xÕp tû lÖ c¸c loµi c©y cã thÓ theo ph-¬ng ph¸p to¸n häc vËn dông quy ho¹ch tuyÕn tÝnh. Nh-ng vËn dông ph-¬ng ph¸p nµy chØ ë giai ®o¹n th¨m dß, kü thuËt vÉn ch-a tèt l¾m, ch-a ®ñ kinh nghiÖm, nh-ng cã thÓ nãi nã sÏ lµ ph-¬ng ph¸p khoa häc cã ®ñ søc sèng. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
56 Ch-¬ng III KÕt cÊu vµ ch¨m sãc l©m phÇn KÕt cÊu rõng cã thÓ lý gi¶i tÇng thø khu vùc vµ tÇng thø c¶nh quan còng cã thÓ lý gi¶i lµ tÇng thø hÖ sinh th¸i; kÕt cÊu ®-îc nªu ra ®©y lµ kÕt cÊu tÇng thø l©m phÇn, nghi· lµ kÕt cÊu quÇn thÓ c©y gç tæ thµnh l©m phÇn theo kh«ng gian vµ thêi gian. KÕt cÊu l©m phÇn hîp lý lµ c¬ së quan träng ph¸t huy tèi -u hiÖu Ých cña rõng. KÕt cÊu l©m phÇn bao gåm kÕt cÊu tæ thµnh, kÕt cÊu n»m ngang, kÕt cÊu th¼ng ®øng vµ kÕt cÊu tuæi, chñ yÕu quyÕt ®Þnh ë tæ thµnh loµi c©y, mËt ®é l©m phÇn, trogn ®ã mËt ®é vµ ph©n bè quyÕt ®Þnh ph©n bè c©y rõng vµ nh©n tè tuæi c©y rõng , tæ thµnh loµi vµ tuæi c©y quyÕt ®Þnh ph©n bè thanög ®øng, kÕt cÊu tæ thµnh vµ kÕt cÊu tuæi l¹i do tû lÖ loµi c©y cña l©m phÇn, nguån gèc c©y vµ thêi gian nu«i trång quyÕt ®Þnh. KÕt cÊu rõng trång cã thÓ th«ng qua con ng-êi mµ thu ®-îc sù khèng chÕ ®Çy ®ñ, kÕt cÊu rõng tù nhiªn l¹i dùa vµo nhana tè tù nhiªn, nh-ng còng th«ng qua mét lo¹t cac sbiÖn ph¸p t¸c ®éng cña con ng-êi ®Î thùc hiÖn mét sù khèng chÕ hiÖu qu¶ h¬n. Ch-¬ng ®Çu tiªn ®· bµn ®Õn nguyªn lý vµ kü thuËt c¬ b¶n vÒ kÕt cÊu rõng. Ch-¬ng nµy nªu lªn vai trß quan träng cña sinh tr-ëng l©m phÇn, søc s¶n xuÊt ®Êt rõng vµ chøc n¨ng cña rõng 1 MËt ®é l©m phÇn MËt ®é l©m phÇn lµ sè l-îng c©y trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. Trong toµn bé qu¸ tr×nh trång ch¨m sãc rõng, mËt ®é l©m phÇn lµ nh©n tè chñ yÕu con ng-êi cã thÓ khèng chÕ ®-îc, còng lµ mét c¬ së h×nh thµnh mét kÕt cÊu møc l©m phÇn nhÊt ®Þnh. MËt ®é cã phï hîp hay kh«ng ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc n©ng cao søc s¶n xuÊt vµ ph¸t huy chøc n¨ng cña rõng, cho nªn th¨m dß mËt ®é hîp lý lu«n lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò trung t©m cña nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt trång ch¨m sãc rõng. MËt ®é l©m phÇn kh«ng ngõng thay ®æi trong toµn bé cuéc sèng c©y rõng. §Ó tiÖn viÖc ph©n biÖt, chóng ta ®em mËt ®é h×nh thµnh lóc míi thµnh rõng gäi lµ mËt ®é ban ®Çu. Nã lµ c¬ së cña sù thay ®æi mËt ®é c¸c thêi kú sinh tr-ëng ph¸t triÓn cña c©y rõng vµ gäi mËt ®é thay ®æi c¸c thêi kú lµ mËt ®é kinh doanh. Do viÖc x¸c ®Þnh mËt ®é c©y rõng hîp lý rÊt khã kh¨n, cho nªn cho ®Õn nay th-êng dïng rõng thuÇn loµi ®ång tuæi cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, Ýt nh©n tè ¶nh h-ëng lµm ®èi t-îng nghiªn cøu chñ yÕu ®Ó ph©n tÝch c¬ chÕ t¸c dông cña mËt ®é, ®ã lµ sù ®¬n gi¶n hãa mét vÊn ®Ò phøc t¹p, ®ång thêi nh÷ng kÕt luËn rót ra còng cã thÓ thay cho lo¹i h×nh rõng kh¸c. MËt ®é ban ®Çu cña rõng trång gäi lµ mËt ®é trång rõng, lµ sè c©y hoÆc sè hè gieo trång trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch trång 1.1. T¸c dông cña mËt ®é rõng. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
57 MËt ®é trong qu¸ tr×nh thµnh rõng cã t¸c dông rÊt lín, t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng t¸c dông ®ã sÏ gióp ta x¸c ®Þnh ®-îc mËt ®é kinh doanh hîp lý, thu ®-îc nh÷ng hiÖu Ých tèt. (1) T¸c dông cña mËt ®é ban ®Çu trong qu¸ tr×nh khÐp t¸n rõng. KhÐp t¸n c©y rõng lµ mét b-íc ngoÆt quan träng trong qóa tr×nh thµnh rõng, nã cã thÓ t¨ng søc ®Ò kh¸ng víi c¸c nh©n tè m«i tr-êng bÊt lîi, gi¶m bít ®-îc sù canh tranh cá d¹i, gi÷ ®-îc tÝnh æn ®Þnh l©m phÇn, t¨ng c-êng t¸c dông b¶o vÖ m«i tr-êng ®Êt rõng . MËt ®é ban ®Çu cã t¸c dông rÊt lín trong qu¸ tr×nh khÐp t¸n rõng. Trong qu¸ tr×nh trång ch¨m sãc rõng trång, nÕu rõng khÐp t¸n sím hoÆc kh«ng khÐp t¸n trong thêi kú dµi vÒ c¬ b¶n sÏ lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng h×nh thµnh rõng, th× ph¶i t¨ng mËt ®é trång rõng ë møc ®é cÇn thiÕt, ®Ó xóc tiÕn thµnh rõng vµ khÐp t¸n sím. Nh-ng rõng khÐp t¸n sím qu¸ còng cã t¸c dông kh«ng tèt. Sau khi khÐp t¸n do c©y rõng bÞ h¹n chÕ bëi kho¶ng kh«ng gian sinh tr-ëng g©y ra sù c¹nh tranh trong loµi, rõng sím ph©n hãa vµ tØa th-a tù nhiªn hoÆc ph¶i chÆt tØa th-a qu¸ sím, ®iÒu ®ã dï ë gãc ®é sinh vËt häc hay ë gãc ®é kinh doanh ®Òu kh«ng cho phÐp. C©y rõng khi nµo ®¹t ®-îc ®é khÐp t¸n hîp lý , ph¶i xem xÐt mét c¸ch tæng hîp tõ ®Æc tÝnh cña loµi c©y, ®iÒu kiÖn ®Êt rõng vµ môc tiªu ch¨m sãc rõng. (2) T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng c©y rõng §ã lµ vÊn ®Ò trung t©m cña quy luËt t¸c dông mËt ®é. Tõ khi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn gÇn khÐp t¸n ®Õn khi rõng thµnh thôc nhÊt lµ trong giai ®o¹n rõng thµnh gç vµ rõng tuæi trung b×nh t¸c dông mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng c©y rõng thÓ hiÖn rÊt râ nÐt. (a) T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng chiÒu cao VÒ mÆt nµy rÊt nhiÒu nhµ nghiªn cøu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau ®· thu ®-îc nh÷ng kÕt luËn kh¸c nhau. Nhµ khoa häc Anh tõ n¨m 1935, 1936 ®· tiÕn hµnh x©y dùng 134 rõng thùc nghiÖm vÒ mËt ®é cho 6 loµi c©y ( th«ng ch©u ¢u, v©n sam Xitoca, V©n sam Nauy, Th«ng rông l¸ ch©u ¢u, th«ng rông l¸ NhËt b¶n vµ th«ng Hoa kú), kÕt luËn thu ®-îc lµ: “ c©y cã xu thÕ cµng dµy cµng cao”, sù kh¸c biÖt chØ h×nh thµnh chØ sau khi tÇng c©y cao 6-8m, vÒ sau cø gi÷ nh- vËy ( G.J. Hamilton, J.K. Christie, 1974). Nhµ khoa häc §an m¹ch ®· ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nhiÖm ë c¸c n-íc ch©u ¢u vµ ch©u Mü J. Sjolte-Jorgenson, (1967) vµ kÕt luËn:” Trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh , trong nhiÒu tr-êng hîp, sinh tr-ëng chiÒu cao gi¶m xuèng khi mËt ®é t¨ng lªn. ThÝ nghiÖm vÒ mËt ®é rõng b¹ch ®µn liÔu, d-¬ng Ytalia , c©y th«ng vµ c©y sa méc ë Trung quèc còng ®Òu nhËn xÐt, rõng trång th-a cã sinh tr-ëng chiÒu cao kh¸ lín. Nh-ng nhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu chøng tá , mËt ®é ¶nh h-ëng ®Õn sinh tr-ëng chiÒu cao kh«ng lín l¾m( Evert, 1971; Lin Kaimin, 1996; Cao Fuliang 1991; Huang Baoling, 1997…). Nh÷ng kÕt luËn rÊt kh¸c nhau ®ã lµ do ®èi víi loµi c©y kh¸c nhau ë c¸c giai ®o¹n tuæi kh¸c nhau vµ c¸c mËt ®é kh¸c nhau trång trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. Tæng hîp nh÷ng kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt chung lµ: (1) Dï ë bÊt cø Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
58 mét ®iÒu kiÖn nµo, mËt ®é cã t¸c dông ®èi víi sinh tr-ëng chiÒu cao cña c©y, nh-ng so víi c¸c chØ tiªu kh¸c t¸c dông ®ã yÕu h¬n, trong ph¹m vi võa ph¶i , mËt ®é gÇn nh- kh«ng g©y t¸c dông ®èi víi sinh tr-ëng chiÒu cao. Sinh tr-ëng chiÒu cao cña c©y rõng chñ yÕu lµ do ®Æc tÝnh di truyÒn, ®iÒu kiÖn lËp ®Þa cña n¬i trång quyÕt ®Þnh, ®ã còng chÝnh lµ lý do c¬ b¶n dïng chØ sè lËp ®Þa ( lÊy sinh tr-ëng chiÒu cao ®Ó ®¸nh gi¸ chØ tiªu sinh tr-ëng chÊt l-îng ®iÒu kiÖn lËp ®Þa). (2) nh÷ng loµi c©y kh¸c nhau do tÝnh -a s¸ng tÝnh ph©n cµnh vµ -u thÕ ®Ønh kh¸c nhau ph¶n øng ®èi víi mËt ®é còng kh¸c nhau, chØ cã mét sè loµi chÞu bãng vµ cµnh th« -u thÕ ®Ønh kh«ng m¹nh míi cã thÓ trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn mËt ®é lín xóc tiÕn sinh tr-ëng chiÒu cao.(3) ®iÒu kiÖn lËp ®Þa kh¸c nhau, nhÊt lµ ®iÒu kiÖn n-íc trong ®Êt kh¸c nhau cã thÓ lµm cho ph¶n øng cña c©y ®èi víi mËt ®é kh¸c nhau. Trªn ®Êt Èm -ít t¸c dông mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng chiÒu cao kh«n ghiªn cøu râ rÖt l¾m, nh-ng trªn ®Êt kh« h¹n t¸c dông mËt ®é kh¸ râ nÐt, cá d¹i th-a thít t¸c dông c¹nh tranh cña c©y gç lµm cho sinh tr-ëng cña nã bÞ c¶n trë, khi qu¸ day sù c¹nh tranh n-íc gi÷a c¸c c©y gç lµm cho sinh tr-ëng cña nã bÞ øc chÕ râ rÖt, cho nªn chØ cã khi mËt ®é võa ph¶i sinh tr-ëng chiÒu cao míi tèt nhÊt. b.T¸c dông mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh . T¸c dông nµy biÓu hiÖn sù nhÊt trÝ t-¬ng ®èi, nghÜa lµ gi÷a c¸c c©y nhÊt ®Þnh trªn mËt ®é b¾t ®Çu cã t¸c dông c¹nh tranh, mËt ®é cµng lín sinh tr-ëng ®-êng kÝnh cµng nhá, møc ®é t¸c dông nµy rÊt râ rÖt( h×nh 3- 2). T¸c dông øc chÕ cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh ®· ®-îc c¸c giíi l©m häc chó ý tõ n©u vµ ®-îc ph¶n ¸nh c¸c biÓu ®å sinh tr-ëng kh¸c nhau Reineke n¨m 1933 ®· ph¸t hiÖn ®-êng kÝnh t-¬ng øng víi mËt ®é vµ kh«ng liªn quan tíi tuæi vµ lËp ®Þa. Nã biÓu hiÖn b»ng c«ng thøc LogN= -1,605logD + k , trong ®ã D lµ ®-êng kÝnh cña c©y lín nhÊt, N lµ mËt ®é, k lµ mét h»ng sè thÝch øng cña mét c©y nµo ®ã Reineke cßn ®-a ra chØ sè SDI lµm tiªu chuÈn mËt ®é l©m phÇn. Sau ®ã rÊt nhiÒu tµi liÖu ®iÒu tra tµi liÖu ®iÒu tra thùc nghiÖm c¸c loµi c©y kh¸c ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, s¸c ®Þnh ®-îc c¸c ph-¬ng tr×nh håi quy N-D, trong ®ã D –1 = A + BN, kiÓu ®-êng cong nµy kh¸ phæ biÕn. Cho nªn ng-êi ta ®Ò ra mét ®-êng cong hiÖu øng mËt ®é lµ D-1 = a0h0a1N + b0h0b1, vµ suy ra mèi quan hÖ mËt ®é l©m phÇn khi diÖn tÝch mÆt c¾t ngang lín nhÊt víi ®-êng kÝnh b×nh qu©n, nghÜa lµ cïng mét loµi c©y ®ång tuæi ®é tµn che b»ng 1, nÕu nh- ®-êng kÝnh l©m phÇn b»ng nhau th× sè c©y trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch còng nh- nhau, mµ kh«ng liªn quan víi lËp ®Þa vµ tuæi c©y rõng. Cho nªn cã thÓ tÝnh ®-îc mËt ®é l©m phÇn cña mét ®-êng kÝnh nhÊt ®Þnh( khi diÖn tÝch mÆt c¾t cña l©m phÇn lín nhÊt). HiÖu øng mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh râ rµng liªn quan trùc tiÕp víi diÖn tÝch dinh d-âng cña c©y. §é lín cña mËt ®é ¶nh h-ëng râ rÖt ®Õn sù ph¸t triÓn cña t¸n c©y ( chiÒu réng cña t¸n, chiÒu dµi cña t¸n vµ diÖn tÝch bÒ mÆt cña t¸n c©y), vµ th«ng qua nhiÒu nghiªn cøu x¸c nhËn, ®é lín cña t¸n c©y liªn quan mËt thiÕt víi sinh tr-ëng cña ®-êng kÝnh . Nh- rõng trång Th«ng DÇu ë B¾c Kinh: CW = 0,6348 + 0,2481D, R = Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
59 0,998( CW lµ chiÒu réng cña t¸n, m ; D lµ ®-êng kÝnh, cm). Trong quan hÖ ®ã tÝnh ra ®-îc mèi quan hÖ mËt ®é vµ ®-êng kÝnh. T¸c dông mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh cßn biÓu hiÖn ë ph©n bè ®-êng kÝnh. Ph©n bè ®-êng kÝnh lµ c¬ së cña viÖc nghiªn cøu c©y rõng vµ kÕt c©u loµi c©y, trong c«ng t¸c x¸c ®Þnh l-îng sinh tr-ëng, s¶n l-îng l©m phÇn cã mét t¸c dông rÊt quan träng. M« t¶ hµm sè mËt ®é x¸c suÊt ph©n bè ®-êng kÝnh rõng thuÇn loµi cïng tuæi bao gåm: Ph©n bè Parabon, ph©n bè Parabonlog, ph©n bè Gama, ph©n bè Beta, Ph©n bè Poatson, ph©n bè Newman, ph©n bè nhÞ thøc ©m, trong ®ã ®-îc øng dông nhiÒu nhÊt lµ ph©n bè Parabon vµ ph©n bè Vebo. Quy luËt chung cña t¸c dông mËt ®é ®èi víi ®-êng kÝnh lµ mËt ®é cµng lín lµm cho sè l-îng c©y ë giai ®o¹n c©y nhá cµng nhiÒu, vµ sè l-îng c©y ë giai ®o¹n c©y lín cµng Ýt. HiÖu øng cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng, mét mÆt nã lµ c¬ së cña mËt ®é ®èi víi s¶n l-îng, mÆt kh¸c ®-êng kÝnh c©y gç l¹i lµ tiªu chuÈn quan träng ®èi víi quy c¸ch s¶n phÈm, l¾m v÷ng ®-îc hiÖu øng mËt ®é, chóng ta cã thÓ khèng chÕ ®-îc sinh tr-ëng vµ ph©n bè ®-êng kÝnh ®Ó trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®¸p øng ®-îc yªu cÇu s¶n phÈm theo mét quy c¸ch nhÊt ®Þnh. Trong thùc tÕ ngµy nay c¸c nhµ khoa häc l©m nghiÖp vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· øng dông réng r·i mèi quan hÖ nµy x©y dùng m« h×nh qu¶n lý mËt ®é l©m phÇn, nã cã t¸c dông quan träng trong viÖc kinh doanh hîp lý khoa häc rõng trång. c.T¸c dông mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng thÓ tÝch tõng c©y. ThÓ tÝch tõng c©y ®øng quyÕt ®Þnh bëi 3 nh©n tè chiÒu cao, diÖn tÝch mÆt c¾t ngang ngùc vµ h×nh sè th©n c©y, mËt ®é ®èi víi c¸c nh©n tè ®ã ®Òu cã t¸c dông nhÊt ®Þnh. T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi chiÒu cao lµ yÕu h¬n. T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi h×nh sè lµ mËt ®é cµng lín th× h×nh sè cµng lín( trõ nh÷ng n¨m ®Çu), nh-ng sai sè còng kh«ng lín. VÝ dô trong rõng thùc nghiÖm mËt ®é ë rõng th«ng Ch©u ©u ë Liªn X« cò mËt ®é tõ 2500c©y/ha t¨ng nªn 30000c©y/ha, h×nh sè t¨ng tõ 0,618 ®Õn 0,689. Do ¶nh h-ëng cña mËt ®é ®èi víi ®-êng kÝnh lín nhÊt diÖn tÝch mÆt c¾t lµ tû lÖ thuËn víi b×nh ph-¬ng ®-êng kÝnh cho nªn nã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh cña thÓ tÝch tõng c©y d-íi mËt ®é kh¸c nhau quy luËt t¸c dông cña mËt ®é ®èi víi thÓ tÝch cña tõng c©y gièng nh- ®èi víi sinh tr-ëng ®-êng kÝnh, mËt ®é l©m phÇn cµng lín thÓ tÝch b×nh qu©n tõng cµng nhá vµ biªn ®é cña ®-êng kÝnh b×nh qu©n gi¶m ®i rÊt nhiÒu, nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do sù c¹nh tranh cña c¸c c¸ thÓ nhÊt lµ khi rõng thµnh thôc vµ rõng tuæi trung b×nh biÓu hiÖn rÊt râ rÖt ( H×nh 3-3). HiÖu øng cña mËt ®é ®èi víi diÖn tÝch sinh tr-ëng cña tõng c©y cã thÓ sö dông c«ng thøc to¸n häc ®Ó biÓu thÞ dung c«ng thøc Reneke vµ c«ng thøc N-D cã thÓ suy ra mèi quan hÖ N-V trong quan hÖ N-V ng-êi ta ¸p dông c«ng thøc cña nhµ khoa häc NhËt B¶n trong thËp kû 60 cña thÕ kû 20: V= KN-a , trong ®ã V lµ thÓ tÝch tõng c©y; N lµ sè c©y trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch; K lµ tham sè cña loµi c©y kh¸c nhau; a lµ tham sè biÕn ®æi do tr¹ng th¸i c¹nh tranh, c«ng thøc ®ã ®-îc gäi lµ c«ng thøc hiÖu øng Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
60 c¹nh tranh mËt ®é. Khi N lín nhÊt a tiÕp cËn víi 1,5( ®èi víi c©y chÞu bãng Ýt) cho nªn cã lóc cßn gäi lµ phÐp tÝnh 3 trªn 2. PhÐp tÝnh nµy vµ c«ng thøc Reneke lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó lËp biÓu qu¶n lý mËt ®é hiÖn nay. d.T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi s¶n l-îng gç l©m phÇn S¶n l-îng gç l©m phÇn cã hai kh¸i niÖm: 1 lµ l-îng gç hiÖn cßn còng lµ s¶n l-îng, 2 lµ tæng s¶n l-îng tøc lµ s¶n l-îng vµ l-îng khai th¸c chän. Tr-íc khi ch-a tiÕn hµnh khai th¸c chän hai chØ tiªu nµy lµ nh- nhau, chóng ta tr-íc hÕt nãi ®Õn t×nh h×nh nµy. S¶n l-îng l©m phÇn lµ tÝch cña thÓ tÝch tõng c©y nh©n víi mËt ®é sè c©y. Hai nh©n tè nµy chiÖt tiªu lÉn nhau, tÝch cña nã quyÕt ®Þnh bëi cña mét vÞ trÝ ®Êt chi phèi. NhiÒu thÝ nghiÖm mËt ®é chøng minh, trong ph¹m vi mËt ®é th-a( lËp ®Þa ch-a ®-îc lîi dông hÕt), b¶n th©n mËt ®é cã t¸c dông chñ yÕu s¶n l-îng l©m phÇn t¨ng nªn theo mËt ®é. Nh-ng khi mËt ®é t¨ng ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh, hiÖu øng c¹nh tranh mËt ®é sÏ t¨ng lªn t¸c dông giao nhau cña hai nh©n tè ®ã ®¹t tíi c©n b»ng s¶n l-îng ph¶i gi÷ ®-îc ë møc ®é nhÊt ®Þnh, kh«ng t¨ng theo mËt ®é n÷a, sù cao hay thÊp cña møc ®é ®ã sÏ quyÕt ®Þnh ë c¸c nh©n tè phi mËt ®é nh- loµi c©y, lËp ®Þa vµ møc ®é trång tËp trung. NhiÒu nhµ khoa häc cho r»ng quy luËt hiÖu øng s¶n l-îng mËt ®é ®Õn ®©y lµ kÕt thóc vµ ®-îc gäi lµ phÐp c©n b»ng s¶n l-îng cuèi cïng. Nh-ng kÕt luËn nµy cßn tranh c·i . NhiÒu nhµ khoa häc cho r»ng trång qua dµy suy ra sinh tr-ëng c¸ thÓ bÞ suy tho¸i rÔ bÞ s©m nh©pj cña c¸c loµi s©u bÖnh h¹i, s¶n l-îng quang hîp cña quÇn thÓ còng kh«ng t¨ng nªn n÷a, mµ tiªu hao h« hÊp l¹i t¨ng c-êng g©y ra sù gi¶m s¶n l-îng. Trong rõng thÝ nghiÖm ë rõng Th«ng Ch©u ©u ë Liªn X« cò ( kh«ng chÆt tØa th-a chØ lµ ®Ó tØa th-a tù nhiªn, mËt ®é trång lµ 13200 c©y/ha cã s¶n l-îng cao nhÊt sau 32 n¨m víi mËt ®é 3600 c©y/ha, mçi ha ®¹t ®-îc 171 m3 nh-ng trång víi mËt ®é 39500 c©y/ha mËt ®é cßn l¹i lµ 7200 c©y/ha th× s¶n l-îng gi¶m ®i rÊt nhiÒu mçi ha chØ ®¹t 135 m3 ®èi víi phÐp c©n b»ng s¶n l-îng cuèi cïng ®· cã nh÷ng c«ng kÝch rÊt lín mét sè kÕt qu¶ thÝ nghiÖm mËt ®é nh÷ng loµi c©y -a s¸ng nh- rõng D-¬ng Ytalia( kh«ng chÆt tØa th-a) trång 250c©y/ ha so víi 400 c©y/ ha sau 20 n¨m s¶n l-îng chØ b»ng 25%, sau 25 n¨m b»ng 34,7%. NhiÒu nghiªn cøu vÒ mËt ®é cña c©y D-¬ng ë nhiÒu rõng thùc nghiÖm tØnh LiÔu Ninh còng cã kÕt qu¶ t-¬ng tù. Râ rµng phÐp c©n b»ng s¶n l-îng cuèi cïng kh«ng ph¶i lµ quy luËt phæ biÕn mµ chØ lµ mÆt hiÖn t-îng cña mét sè loµi c©y trong mét ph¹m vi mËt ®é nhÊt ®Þnh. MËt ®é ph¶n ¸nh ch©n thùc ®èi víi s¶n l-îng c©y gç ®-îc ph¶n ¸nh mét quy luËt kh¸ch quan theo lý luËn mËt ®é hîp lý cña Wu Zeng Zhi. ¤ng ®· øng dông ph-¬ng ph¸p nghiªn c-u theo lý luËn sinh lý häc thùc vËt vµ sinh th¸i häc quÇn thÓ hiÖn ®¹i, trªn c¬ së mËt ®é l©m phÇn vµ ph©n bè n¨ng l-îng ¸nh s¸ng, hiÖu suÊt lîi dông ¸nh s¸ng s¶n l-îng ¸nh s¸ng ®· chøng minh ®-îc sù tån t¹i mét kÕt c©u hîp lý, «ng ®· tiÕn hµnh nhiÒu quan tr¾c thùc nghiÖm ®èi víi nhiÒu loµi c©y tr«ng thêi gian dµi víi nhiÒu mËt ®é kh¸c nhau tõ ®ã «ng ®· ®-a ra mét c¬ chÕ h×nh thµnh mËt ®é hîp lý ®Æc tr-ng vµ quy luËt biÕn ®æi theo 3 cÊp: MËt ®é vµ lîi dông ¸nh s¸ng, mËt ®é vµ Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
61 kÕt cÊu s¶n xuÊt, tÝch luü s¶n l-îng sinh vËt, mËt ®é vµ s¶n l-îng bé phËn thu ho¹ch. KÕt qu¶ nghiªn cøu chøng tá quÇn thÓ loµi thùc vËt cã mét mËt ®é hîp lý, nghÜa lµ mËt ®é lín nhÊt cña søc s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch trong thêi kú kh¸c nhau cña quÇn thÓ loµi thùc vËt, mËt ®é hîp lý cña tõng thêi kú kh«ng ph¶i chØ sè cè ®Þnh mµ lµ mét ph¹m vi hîp lý ( cã giíi h¹n trªn vµ giíi h¹n d-íi). §-êng cong cña mËt ®é hîp lý cã thÓ dïng quan hÖ s¶n l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n víi mËt ®é ®Ó bØÓu thÞ theo mét ®-êng cong h×nh ch÷ S lÖch sang tr¸i cña Logistic: LogW= k/{`1 + exp(blnN- a], trong ®ã W lµ s¶n l-îng c¸ thÓ c©y rõng; N lµ mËt ®é; k lµ gi¸ trÞ giíi h¹n trªn s¶n l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n t-¬ng øng víi sinh tr-ëng b×nh qu©n; b,a lµ hÖ sè håi quy exp lµ c¬ sè cña log tù nhiªn, nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ lý luËn nµy ®èi víi qu¶n lý khoa häc mËt ®é rõng trång cã mét ý nghÜa quan träng. NÕu tõ gãc ®é tæng s¶n l-îng gç ®Ó xem xÐt hiÖu øng mËt ®é, tÝnh h×nh sÏ phøc t¹p h-n, nh-ng quy luËt c¬ b¶n vÉn lµ nh- nhau.. Trong thêi kú ®Çu sinh tr-ëng cña l©m phÇn do trång dµy lµm cho c©y rõng lîi dông ®Çy ®ñ sím h¬n kh«ng gian dinh d-ìng, tõ ®ã cã thÓ ë møc ®é nhÊt ®Þnh lµm t¨ng tæng s¶n l-îng. Quan ®iÓm nµy ®-îc nhiÒu ng-êi thõa nhËn. §ã lµ c¬ së ly luËn cho viÖc trång rõng ë giai ®o¹n ®-êng kÝnh kh«ng lín, trång rõng chÕ biÕn giÊy sîi, ¸p dông mËt ®é trång rõng cao h¬n hiÖu øng mËt ®é ®èi víi tæng s¶n l-îng v× lý luËn mËt ®é hîp lý ph¶i gi¶i quyÕt ®-îc mét sè vÊn ®Ò vÒ nhËn thøc tr-íc ®©y chÆt tØa th-a n©ng cao s¶n l-îng rõng hay kh«ng Wu Zeng Zhi n¨m 1984 ®· ph¸t hiÖn trong rõng trång c©y B¸ch NhËt B¶n khÐp kÝn ®Çy ®ñ tØa th-a 50%, tØ lÖ lîi dông ¸nh s¸ng kh«ng nh÷ng kh«ng lµm gi¶m l-îng l¸ mµ cßn t¨ng thªm, kh«ng chØ chøng minh l©m phÇn ph¶i cã mËt ®é hîp lý mµ cßn nãi râ chÆt tØa th-a lµm t¨ng s¶n l-îng c©y rõng. C¨n cø vµo nguyªn lý mËt ®é hîp lý «ng ®Ò ra ph-¬ng ph¸p qu¶n lý mËt ®é hÖ thèng nghÜa lµ th«ng qua chän mËt ®é trång rõng, qu¶n lý ch¨m sãc rõng trång chÆt chän, chÆt tØa th-a ®Ó ®iÒu chØnh mËt ®é lµm cho l©m phÇn b¾t ®Çu ®· cã mét mËt ®é hîp lý vµ cuèi cïng mËt ®é vÉn b¶o ®¶m trong mét ph¹m vi hîp lý, nghÜa lµ tr¶i qua nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh cuèi cïng ®¹t ®Õn mét thêi kú chÆt chÝnh. Ý nghÜa cña ph-¬ng ph¸p qu¶n lý mËt ®é hÖ thèng lµ ë chç chuyÓn sù tiªu hao n¨ng l-îng do c¹nh tranh g©y ra thµnh mét rõng s¶n xuÊt lµ con ®-êng quan trnäng ®Ó n©ng cao s¶n l-îng rõng (3) T¸c dông mËt ®é ®èi víi s¶n l-îng c©y rõng Nghiªn cøu t¸c dông cña mËt ®é ®èi víi s¶n l-îng l©m phÇn cã hai ý nghÜa: Tr-íc hÕt rõng gç cñi, rõng bét giÊy cã chu kú ng¾n cã mét ý nghÜa hiÖn thùc râ rÖt; sau ®ã do s¶n l-îng thÓ hiÖn toµn diÖn søc s¶n xuÊt cña rõng, cµng ph¶n ¸nh søc s¶n xuÊt søc quang hîp cña l©m phÇn. Do ®ã rÊt nhiÒu lý luËn mËt ®é( nh- phÐp 3/2), phÐp c©n b»ng thu ho¹ch cuèi cïng, lý luËn mËt ®é hîp lý ®Òu lµ b¾t ®Çu tõ s¶n l-îng, sau ®ã suy ra mét bé phËn s¶n l-îng thu ho¹ch. VÝ dô lý luËn mËt ®é hîp lý tr-íc hÕt ph¶i th«ng qua mèi quan hÖ mËt ®é c©y vµ s¶n l-îng. Lý luËn mËt ®é hîp lý chøng lµ qu¸ tr×nh th«ng qua c¸c loµi c©y l©m nghÞp vµ n«ng Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
62 nghiÖp mËt ®é trång c©y vµ s¶n l-îng, sau ®ã ph¸t triÓn lý luËn mËt ®é hîp lý tån t¹i rÊt phæ biÕn trong giíi thùc vËt vµ ®Ò suÊt mét c«ng thøc ®-êng mËt ®é hîp lý LnW= k/ [1+exp (b x lnN –a)]. H×nh 3-4 lµ biÓu ®å thÓ hiÖn mËt ®é víi träng l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n s¶n l-îng trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch lu«n lu«n biÕn ®æi theo th-ßi gian. Tõ biÓu ®å còng cã thÓ thÊy trong thêi kú ®Çu cña sinh tr-ëng mËt ®é kh«ng liªn quan ®Õn sinh tr-ëng träng l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n cña mËt ®é gÇn nh- b»ng nhau, s¶n l-îng trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch t¨ng theo mËt ®é. Trong thêi kú nµy ®é chªnh cña ®-êng th¼ng cña LnW – lnN = 0, LnY- lnN = 1(W lµ träng l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n, Y lµ s¶n l-îng b×nh qu©n trªn mét ®în vÞ diÖn tÜch, N lµ mËt ®é) sù biÕn ®æi cña c¸ thÓ kh«ng ngõng theo thêi gian, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh sù c¹nh tranh tr-íc hÕt lµ b¾t ®Çu tõ mËt ®é cao dÇn dÇn ®Õn mËt ®é thÊp. T¸c dông øc chÕ cña sù c¹nh tr¹nh lµm cho t¨ng tr-ëng c¸ thÓ bÞ gi¶m ®i sinh tr-ëng chËm l¹i, do ®ã träng l-îng c¸ thÓ b×nh qu©n cña mËt ®é thÊp dÇn dÇn v-ît qu¸ mËt ®é cao, sai sè s¶n l-îng gi÷a c¸c mËt ®é còng gi¶m dÇn ®Õn mét thêi gian nhÊt ®Þnh mËt ®é thÊp gÇn víi mËt ®é cao ®Ó ®uæi kÞp s¶n l-îng cña mËt ®é cao. C¨n cø vµo ®Þnh nghÜa cña mËt ®é hîp lý trong thêi kú sinh tr-ëng kh¸c nhau mËt ®é cao nhÊt cña s¶n l-îng Trong ph¹m vi mËt ®é hîp lý ®é chªnh lÑch ®-êng th¼ng LnW – lnN lµ b»ng –1 ®é chªnh cña ®-êng th¼ng LnY – LnN lµ 0 chøng tá s¶n l-îng trong ph¹m vi hîp lý lµ nh- nhau. Sinh tr-ëng mËt ®é thÊp lóc nµy vÉn nhanh h¬n mËt ®é cao, ®é chªnh lÖch cña ®-êng th¼ng LnY-lnN v-ît qu¸ -1, tiÕp tôc nhá dÇn, ®é chªnh lÖch ®-êng th¼ng Lny – LnN v-ît qu¸ 0, s¶n l-îng mËt ®é cao v-ît qu¸ mËt ®é thÊp , mËt ®é cao nhÊt cña s¶n l-îng trung b×nh chÝnh lµ mËt ®é hîp lý lóc nµy. Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh mËt ®é thÊp s¸t gÇn mËt ®é hîp lý l¹i ®uæi kÞp mËt ®é hîp lý h×nh thµnh mét ph¹m vi mËt ®é hîp lý. Sù biÕn ®æi theo thêi gian mËt ®é hîp lý hay ph¹m vi hîp lý kh«ng ngõng tõ cao ®Õn thÊp quü tÝch di ®éng ®ã sÏ h×nh thµnh mét chuçi di ®éng hîp lý. Tõ trªn ta cã thÓ biÕt mËt ®é hîp lý lµ mét ph¹m vi cã giíi h¹n trªn vµ giíi h¹n d-íi, ®-êng mËt ®é hîp lý lµ mét ®-êng cong logitic më réng ra bªn tr¸i. Khi rõng cã thÓ h×nh thµnh mét tuyÕn mËt ®é hîp lý ®iÓn h×nh lµ mét ph¹m vi mËt ®é hîp lý kh¸ hÑp vµ lµ mét b¶o ®¶m kh¸ hÑp ®Ó chän mét mËt ®é hîp lý. §ång thêi vÒ mÆt lý luËn cã thÓ gi¶i quyÕt m©u thuÉn phÐp 3/2 vµ phÐp c©n b»ng s¶n l-îng cuèi cïng. Lý luËn vÒ mËt ®é thÝch hîp ®-îc øng dông ë bé phËn sau thu ho¹ch cho nªn x¸c ®Þnh mËt ®é l©m phÇn tuú môc tiªu thu ho¹ch cã thÓ ¸p dông quy luËt trªn. 4) T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi chÊt l-îng gç MËt ®é trång rõng t¨ng cã thÓ lµm cho th©n c©y ph¸t triÓn trßn ®Òu ®é nhän nhá h×nh th©n c©y th¼ng( chñ yÕu lµ c©y l¸ réng) ph©n cµnh nhá cã lîi cho ph©n cµnh tù nhiªn lµm gi¶m bít c¸i kh«ng cã lîi lµ m¾t sÑo. Nh-ng nÕu nh- l©m phÇn qua dµy th©n c©y m¶nh nhá t¸n c©y hÑp kh«ng phï hîp víi yªu cÇu vÒ gç, kh«ng phï hîp víi chÊt l-îng, cho nªn ph¶i ch¸ch sù xuÊt hiÖn lo¹i rõng nµy. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
63 MËt ®é ¶nh h-ëng ®Õn kÕt cÊu gi¶i phÉu cña gç, tÝnh chÊt ho¸ häc, vËt lý häc cña gç, nh-ng t×nh h×nh kh¸ phøc t¹p. Nãi trung trång th-a sÏ lµm cho vßng n¨m cña c©y trång réng ra do ®-êng kÝnh cña lç qu¶n bµo lín, v¸ch tÕ bµo máng, xoang v¸ch t¨ng nªn lµm cho c-êng ®é chèng uÊn ®é cøng ®Òu gi¶m xuèng, tõ ®ã chÊt l-îng cña gç còng gi¶m. C©y gç ë phÝa nam gãc s-ên tÇng S2 vµ ®é kÕt tinh t-¬ng ®èi t¨ng theo sù gi¶m mËt ®é lµm cho tÝnh chÊt vËt lý häc, lùc häc cña gç gi¶m. Nh-ng còng cã mét sè loµi c©y dông l¸ nh- Th«ng, Såi vßng n¨m t¨ng nªn vÉn ®¶m b¶o t¨ng tr-ëng theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, thµnh c«ng lín chÊt l-îng cña gç, ®èi víi loµi c©y l¸ réng sù t¨ng vßng n¨m còng kh«ng cã g× bÞ ¶nh h-ëng. §iÒu quan träng lµ môc ®Ých yªu cÇu kh¸c nhau ®èi víi chÊt l-îng gç nh- gç V©n Sam ®Ó lµm nh¹c cô yªu cÇu vßng n¨m ph¶i ®Òu vµ dµy nªn ph¶i trång trong rõng dµy nh-ng ®èi víi gç lµm giÊy t¨ng theo mËt ®é, ®é dµi cña sîi tû lÖ c¸c cÊp sîi ph¶i ®ång ®Òu cho nªn mËt ®é trång rõng cã thÓ n©ng cao chÊt l-îng giÊy sîi. CÇn chØ ra r»ng h×nh d¸ng th©n c©y ë møc ®é lín quyÕt ®Þnh bëi ®Æc tÝnh di truyÒn cña loµi, dïng mËt ®é ®Ó xóc tiÕn cã mét h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. 5) T¸c dông cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng bé rÔ vµ tÝnh æn ®Þnh cña l©m phÇn. Nh÷ng tµi liÖu nghiªn cøu vÒ ¶nh h-ëng cña mËt ®é ®èi víi sinh tr-ëng bé rÔ c©y rõng cßn ch-a nhiÒu, tõ nh÷ng nghiªn cøu cã thÓ thÊy ®-îc mét quy luËt t-¬ng ®«i phæ biÕn, trång qu¸ dµy sÏ lµm ¶nh h-ëng ®Õn sù ph¸t triÓn bé rÔ c©y rõng. Trong rõng ph¹m vi ph©n bè l»m ngang cña bé rÔ kh¸ nhá, ph©n bè ®-êng th¼ng kh¸ n«ng nh÷ng nghiªn cøu vÒ c©y Th«ng, Sa Méc, D-¬ng ®Òu cã thÓ ®-a ra kÕt luËn t-¬ng tù. Trong l©m phÇn qu¸ dµy kh«ng chØ lµm cho bé rÔ c¸ thÓ c©y rõng nhá mµ tæng s¶n l-îng rÔ toµn rõng còng Ýt ®i. V¶ l¹i bé rÔ cïng mét loµi c©y rÔ liÒn nhau lµm t¨ng thªm sù c¹nh tranh vµ ph©n ho¸ gi÷a c¸c c¸ thÓ. Trong rõng dµy ph©n phèi vËt chÊt sinh tr-ëng gÇn nh- cung cÊp cho sinh tr-ëng phÇn trªn mÆt ®Êt t×nh h×nh sinh tr-ëng vµ ph¸t triÓn cña bé rÔ c©y rõng cã quan hÖ rÊt lín ®Õn tÝnh æn ®Þnh vµ sinh tr-ëng cña c¶ c©y. L©m phÇn qu¸ dµy kh«ng nh÷ng lµm cho sinh tr-ëng cña bé phËn trªn mÆt ®Êt m¶nh nhá mµ lµm cho bé rÔ bÞ ¶nh h-ëng, nh÷ng c©y nh- vËy rÊt rÔ bÞ giã ®æ vµ rÔ bÞ s©u bÖnh h¹i x©m nhiÔm l©m phÇn ë tr¹ng th¸i kh«ng æn ®Þnh, nh÷ng l©m phÇn qu¸ th-a th× ph¶i xem sÐt tÝnh ®iÒu kiÖn cña ®Êt trong vïng ®Êt Èm, ®iÒu kiÖn sinh tr-ëng tèt chØ cÇn c©y rõng cã thÓ c¹nh tranh ®-îc c¸c loµi c©y kh¸c ( cá d¹i, c©y bôi, d©y leo) lµ cã thÓ ®øng v÷ng dï lµ mét c©y ®¬n ®éc còng cã thÓ sinh tr-ëng b×nh th-êng. Trong nh÷ng vïng ®Êt kh«ng æn ®Þnh vÒ n-íc l©m phÇn cÇn cã mét ®é tµn che nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ®¶m b¶o c©y rõng chiÕm -u thÕ trong mét quÇn x· vµ cã lîi cho viÖc ®Ò kh¸ng nh÷ng ¶nh h-ëng bÊt lîi cña nh©n tè m«i tr-êng, nh- l©m phÇn qu¸ th-a, khÐp t¸n muén sÏ gi¶m bít tÝnh æn ®Þnh Quy luËt t¸c dông cña mËt ®é ®· ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy trong mét tæ hîp c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ nhÊt ®Þnh vÒ kh¸ch quan tån t¹i mét ph¹m vi Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)