Giáo trình môn kỹ thuật gia công cao su - Phần 1

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

534
lượt xem 191
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái niệm chung về vật liệu cao su - Cao su là vật liệu polyme có tính chất đặc trưng đó là có biến dạng đàn hồi cao. - Cao su có bản chất của hợp chất cao phân tử do vậy nó có các tính chất đặc trưng của hợp chất cao phân tử. Cấu tạo mạch phân tử của cao su cũng được tạo thành bởi các nguyên tử hay nhóm nguyên tử lặp đi lặp lại nhiều lần, nối với nhau bằng các liên kết hóa học. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình môn kỹ thuật gia công cao su - Phần 1

1 Gi¸o tr×nh m«n kü thuËt gia c«ng cao su phÇn 1 nguyªn vËt liÖu trong c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ gia c«ng cao su Ch−¬ng 1 më ®Çu 1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ vËt liÖu cao su - Cao su lµ vËt liÖu polyme cã tÝnh chÊt ®Æc tr−ng ®ã lµ cã biÕn d¹ng ®µn håi cao. - Cao su cã b¶n chÊt cña hîp chÊt cao ph©n tö do vËy nã cã c¸c tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña hîp chÊt cao ph©n tö. CÊu t¹o m¹ch ph©n tö cña cao su còng ®−îc t¹o thµnh bëi c¸c nguyªn tö hay nhãm nguyªn tö lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn, nèi víi nhau b»ng c¸c liªn kÕt hãa häc. - Ho¹t ®éng hãa häc, tÝnh n¨ng kü thuËt cña cao su phô thuéc vµo cÊu t¹o, thµnh phÇn hãa häc, khèi l−îng ph©n tö, sù ph©n bè khèi l−îng ph©n tö vµ sù s¾p xÕp c¸c nhãm nguyªn tö trong m¹ch ph©n tö. - §é bÒn nhiÖt cña cao su phô thuéc chñ yÕu vµo n¨ng l−îng liªn kÕt c¸c nguyªn tö h×nh thµnh m¹ch chÝnh: n¨ng l−îng cµng cao ®é bÒn nhiÖt cña cao su cµng lín. - §¹i l−îng ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn tÝnh chÊt c¬ lý, tÝnh chÊt kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®ã lµ lùc t¸c dông t−¬ng hç gi÷a c¸c ®o¹n m¹ch, m¾t xÝch, nhãm thÕ cña m¹ch ®¹i ph©n tö… - Cao su cã chøa nhãm ph©n cùc lín ë m¹ch chÝnh, lùc t¸c dông t−¬ng hç lín do ®ã m¹ch ph©n tö cøng, ®µn tÝnh cña vËt liÖu gi¶m nhanh khi gi¶m nhiÖt ®é, nhiÖt ®é hãa tinh lín. - Cao su kh«ng ph©n cùc th× cã lùc t¸c dông t−¬ng hç gi÷a c¸c m¹ch ph©n tö bÐ, vËt liÖu mÒm dÎo ngay ë nhiÖt ®é thÊp, nhiÖt ®é hãa thñy tinh bÐ. - M¹ch ph©n tö cã cÊu tróc kh«ng gian ®iÒu hßa, cã kh¶ n¨ng kÕt tinh ngay trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã biÕn d¹ng.
2 - Cïng lo¹i cao su (cã cïng b¶n chÊt hãa häc) nh−ng ë tr¹ng th¸i cÊu tróc tinh thÓ th× nhiÖt ®é hãa thñy tinh lín h¬n ë tr¹ng th¸i cÊu tróc v« ®Þnh h×nh. - Khèi l−îng ph©n tö vµ d¶i ph©n bè khèi l−îng ph©n tö cña cao su còng ¶nh h−ëng ®Õn tÝnh chÊt c«ng nghÖ, tÝnh chÊt c¬ lý cña vËt liÖu: khèi l−îng ph©n tö t¨ng trong kho¶ng nµo ®ã th× ®é mµi mßn vµ ®µn tÝnh cña vËt liÖu t¨ng. - M¹ch ®¹i ph©n tö cao su th−êng cÊu t¹o tõ hai hay nhiÒu lo¹i m¾t xÝch c¬ së (cao su buta®ien-styren, cao su buta®ien-nitril, cao su butyl…), ®−îc gäi lµ copolyme. Sù s¾p xÕp c¸c m¾t xÝch trong m¹ch ph©n tö, tû lÖ cña c¸c m¾t xÝch quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt c¬ lý, tÝnh chÊt c«ng nghÖ cña vËt liÖu. Ch−¬ng 2 NGUY£N LIÖU CAO SU 2.1. Cao su thiªn nhiªn 2.1.1. Mñ cao su thiªn nhiªn 2.1.1.1. Thµnh phÇn, cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt - Mñ cao su thiªn nhiªn lµ nhò t−¬ng trong n−íc cña c¸c h¹t latex cao su víi hµm l−îng phÇn kh« tõ 28% ®Õn 40%. C¸c h¹t latex nµy v« cïng bÐ vµ cã h×nh d¹ng qu¶ trøng gµ. - H¹t latex cã cÊu t¹o gåm 2 líp: + Líp trong cïng lµ thµnh phÇn cña m¹ch ph©n tö cao su - hy®rocacbon. + Líp bªn ngoµi lµ c¸c chÊt nhò hãa bao bäc c¸c ph©n tö cao su, lµm nhiÖm vô b¶o vÖ latex kh«ng bÞ keo tô. Líp nµy cßn ®−îc gäi lµ líp hÊp phô, thµnh phÇn bao gåm: N−íc, c¸c hîp chÊt chøa nit¬, protein, muèi cña axit bÐo (xµ phßng), c¸c chÊt bÐo… - KÝch th−íc h¹t latex tõ 0,05-3 , chóng lu«n ë tr¹ng th¸i chuyÓn ®éng Braon.
3 - Sè l−îng h¹t trong 1g mñ víi hµm l−îng phÇn kh« 40% lµ 5.1013, ®−êng kÝnh h¹t trung b×nh lµ 0,26. - C¸c h¹t latex mang ®iÖn tÝch ©m -40 mV ®Õn -110 mV. - Mñ cao su lÊy tõ c©y ra ban ®Çu cã tÝnh kiÒm yÕu (pH=7,2). Sau vµi giê b¶o qu¶n gi¸ trÞ pH gi¶m xuèng cßn kho¶ng 6,9-6,6 do ®ã latex dÇn bÞ keo tô l¹i. Do vËy ®Ó b¶o qu¶n latex ng−êi ta cho vµo mñ dung dÞch amoni¨c 0,5% vµ dung dÞch KOH5% ®Ó gi÷ cho pH cña mñ lu«n lu«n ®¹t tõ 11-13. 2.1.1.2. C¸c ph−¬ng ph¸p c« ®Æc mñ cao su thiªn nhiªn §Ó dÔ dµng vËn chuyÓn cao su thiªn nhiªn vµ dÔ sö dông ng−êi ta tiÕn hµnh c« ®Æc nh»m t¸ch lo¹i bít phÇn serum. Cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh c« ®Æc nh−: a. Ph−¬ng ph¸p l¾ng - Do cã sù kh¸c biÖt vÒ khèi l−îng riªng gi÷a phÇn kh« (cao su) vµ serum nªn cã thÓ ¸p dông hiÖn t−îng l¾ng t¸ch tù nhiªn pha cao su, tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy x¶y ra chËm. - §Ó t¨ng tèc cho qu¸ tr×nh l¾ng t¸ch ph©n líp ng−êi ta cho thªm vµo mét sè lo¹i hîp chÊt cã nh÷ng tÝnh chÊt sau: + Gi¶m lùc hÊp phô gi÷a líp vá cña h¹t latex vµ n−íc trong serum. + Lµm t¨ng khèi l−îng riªng pha serum nh»m t¨ng sù kh¸c nhau vÒ khèi l−îng riªng. + Kh«ng g©y hiÖn t−îng keo tô trong qu¸ tr×nh phèi trén. * ¦u ®iÓm: - Thu ®−îc hµm l−îng polyme cao (60%) - T¸ch ®−îc phÇn lín c¸c chÊt tan - Latex cã ®é æn ®Þnh cao - §¬n gi¶n v× kh«ng ®ßi hái thiÕt bÞ phøc t¹p, dÔ tiÕn hµnh - Kh«ng tiªu tèn n¨ng l−îng * Nh−îc ®iÓm: N¨ng suÊt thÊp, thêi gian c« ®Æc kÐo dµi b. Ph−¬ng ph¸p ly t©m Dïng m¸y ly t©m víi vËn tèc 1800 v/p.
4 * ¦u ®iÓm: - Thu ®−îc mñ hµm l−îng cao su cao ®¹t tõ 60-65% - N¨ng suÊt cao, thêi gian c« ®Æc gi¶m - Hµm l−îng c¸c chÊt tan trong n−íc gi¶m nhiÒu * Nh−îc ®iÓm: Latex thu ®−îc kÐm bÒn v× do t¸c dông lùc ly t©m lín nªn g©y ph¸ vì líp bao bäc bªn ngoµi cña h¹t latex. c. Ph−¬ng ph¸p bay h¬i tù nhiªn - Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc sö dông réng r·i ë c¸c c¬ së s¶n xuÊt nhá. - §Ó chèng hiÖn t−îng keo tô do am«ni¨c bÞ bay h¬i, ng−êi ta th−êng cho thªm vµo dung dÞch KOH 5% vµ muèi natri cña axit bÐo ®Ó lµm chÊt nhò hãa (cã t¸c dông æn ®Þnh nhò t−¬ng). * ¦u ®iÓm: Kh«ng tiªu tèn n¨ng l−îng, dÔ tiÕn hµnh * Nh−îc ®iÓm: - Ph−¬ng ph¸p nµy thñ c«ng ®ßi hái thiÕt bÞ cång kÒnh, nhµ réng tho¸ng m¸t. - Mñ thu ®−îc cã hµm l−îng polyme kh«ng cao - Chøa hÇu hÕt c¸c chÊt tan trong n−íc - N¨ng suÊt thÊp, thêi gian c« ®Æc kÐo dµi 2.1.1.3. Nh−îc vµ −u ®iÓm cña latex cao su trong c«ng nghÖ gia c«ng a. ¦u ®iÓm - TiÕt kiÖm ®−îc n¨ng l−îng do kh«ng cÇn c¸n luyÖn khi cho phô gia vµo mñ cao su nh− ®èi víi cao su sèng. - TiÕt kiÖm mÆt b»ng, Ýt ®ßi hái thiÕt bÞ cång kÒnh, phøc t¹p. - ChÊt l−îng s¶n phÈm cao v× c¸c m¹ch ph©n tö cao su kh«ng bÞ c¾t ®øt. - Khi nhóng vµo v¶i mµnh cao su dÔ thÊm qua khe hë cña sîi lµm t¨ng søc kÕt dÝnh gi÷a c¸c líp v¶i mµnh. b. Nh−îc ®iÓm
5 - C¸c chÊt ®én bæ c−êng kh«ng cã t¸c dông t¨ng c−êng lùc mµ nã chØ lµm t¨ng ®é cøng cho cao su. - Cao su bÞ co rót nhiÒu do n−íc trong mñ bèc h¬i, do ®ã chØ dïng s¶n xuÊt c¸c vËt phÈm cã thµnh máng. - Mñ cao su khã tån tr÷ l©u vµ khi di chuyÓn xa kh«ng thuËn lîi v× cßn chøa 30-40% n−íc. 2.1.2. Cao su sèng Cao su sèng ®−îc s¶n xuÊt tõ mñ cao su chñ yÕu b»ng 2 ph−¬ng ph¸p: 1. Keo tô mñ cao su, röa phÇn keo tô b»ng n−íc mÒm råi sÊy ®Õn ®é Èm cÇn thiÕt, ph−¬ng ph¸p nµy thu ®−îc cao su chÊt l−îng tèt. 2. Cho bay h¬I n−íc, sau ®ã röa råi sÊy, ph−¬ng ph¸p nµy cao su cã chÊt l−îng kÐm h¬n. 2.1.2.1. Ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt cao su crÕp x«ng khãi CrÕp x«ng khãi s¶n xuÊt tõ mñ cao su b»ng ph−¬ng ph¸p keo tô. C«ng nghÖ s¶n xuÊt lo¹i nµy lµ d©y chuyÒn bao gåm 8 c«ng ®o¹n khÐp kÝn: Läc → Pha lo·ng → Keo tô → C¸n Ðp n−íc → C¸n r·nh → Ng©m n−íc → SÊy x«ng khãi → KCS + ®ãng gãi - Läc: Môc ®Ých c«ng ®o¹n nµy lµ t¸ch nh÷ng t¹p chÊt c¬ häc cÆn b· nh− c¸t, s¹n, ®¸, sái, vá c©y, nh÷ng côc cao su bÞ keo tô do t¸c dông cña lùc c¬ häc trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn lµm ph¸ vì líp vá b¶o vÖ cña h¹t latex. Läc b»ng l−íi víi m¾t sµng cã ®−êng kÝnh lµ 54 micromet. - Pha lo·ng: dïng n−íc mÒm cho vµo mñ cao su ®Õn nång ®é kho¶ng 15-17%, nh»m t¸ch bít c¸c hîp chÊt tan trong n−íc. - Keo tô: sau khi pha lo·ng cho vµo thïng chuyªn dïng råi khuÊy ®Òu víi dung dÞch axit axetic 1% cho ®Õn khi keo tô hoµn toµn. Latex lóc nµy ph©n thµnh hai pha: pha cao su næi lªn trªn bÒ mÆt vµ pha serum (n−íc, c¸c t¹p chÊt tan trong n−íc). TiÕn hµnh vít phÇn cao su næi trªn bÒ mÆt ®Ó chuyÓn sang c«ng ®o¹n tiÕp theo.
6 - C¸n Ðp n−íc: Cao su vít ra cho lªn m¸y Ðp n−íc lo¹i m¸y c¸n 2 trôc kh«ng tû tèc, bÒ mÆt trôc c¸n ph¼ng. Môc ®Ých cña c«ng ®o¹n nµy lµ lo¹i bá c¸c hîp chÊt tan trong n−íc ®−îc cuèn theo trong qu¸ tr×nh c¸n röa b»ng n−íc mÒm vµ mét phÇn serum b¸m vµo c¸c líp vá cao su keo tô. Cao su c¸n ra d¹ng tÊm cã ®é dµy kho¶ng 6 mm. - C¸n r·nh: môc ®Ých lµm t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc bÒ mÆt ®Ó thùc hiÖn ý ®å c«ng nghÖ sau nµy vµ chèng dÝnh cho c¸c tÊm cao su. - Ng©m n−íc: sau khi c¸n r·nh ®em ®em ng©m trong n−íc mÒm trong thêi gian tõ 10 ®Õn 15 giê nh»m lo¹i bá c¸c chÊt tan trong n−íc, t¸ch triÖt ®Ó axit axetic dïng keo tô. - SÊy x«ng khãi: Sau khi ng©m, vít c¸c tÊm cao su cho lªn gi¸ cã b¸nh xe tr−ît trªn ®−êng ray ®Ó chuyÓn vµo lß sÊy x«ng khãi. Lß sÊy gåm 3 tÇng: c¸c tÇng trªn lµ gi¸ ®ì cao su, c¸c tÇng d−íi cïng ®Ó c¸c lo¹i chÊt ®èt nh− bÑ dõa, vá l¹c, cñi t−¬I, tre nøa… SÊy trong 7 ®Õn 10 ngµy ®ªm. NhiÖt ®é sÊy tõ 45-50 oC. Cao su x«ng khãi cã mµu vµng n©u lµ do phenol, dÉn xuÊt cña phenol khuyÕch t¸n vµo cao su, do t¸c dông cña kh«ng khÝ bÞ oxy hãa. Phenol vµ dÉn xuÊt phenol cã trong khãi lß cã t¸c dông b¶o vÖ cao su d−íi t¸c dông cña vi sinh vËt vµ kh¶ n¨ng chèng l·o hãa. 2.1.2.2. Ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt crÕp tr¾ng CrÕp tr¾ng ®−îc s¶n xuÊt gåm c¸c c«ng ®o¹n t−¬ng tù ®èi víi crÕp x«ng khãi, tuy nhiªn cã kh¸c ë c¸c c«ng ®o¹n sau: - Tr−íc khi keo tô latex cho vµo dung dÞch NaHSO4 1% (tû lÖ 1/10), sau khi keo tô mét phÇn latex do qu¸ tr×nh t¹o axit H2SO3 theo c¬ chÕ: 2NaHSO3 → Na2SO3 + H2SO3 Axit H2SO3 kÐm bÒn ph©n hñy thµnh SO2 cã t¸c dông tÈy tr¾ng mñ cao su tr−íc khi keo tô: H2SO3 → SO2 + H2O
7 - Sau ®ã tiÕp tôc cho dung dÞch axit axetic 1% vµo ®Ó tiÕn hµnh keo tô mñ cao su. - Vít phÇn cao su keo tô qua sµng nhiÒu tÇng, råi cho qua c¸n röa cao su trªn m¸y 2 trôc gåm 3 m¸y kÕ tiÕp nhau. Trong c«ng ®o¹n nµy dïng n−íc mÒm ®Ó röa c¸c chÊt tan trong n−íc, c¸c vÕt muèi vµ axit cßn l¹i trªn cao su keo tô. C«ng ®o¹n nµy kÕt hîp víi viÖc t¹o v©n nh¸m trªn bÒ mÆt crÕp nh»m t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc víi n−íc röa. - Sau khi c¸n xuÊt tÊm dµy kho¶ng 6 mm, ®em treo trªn gi¸ vµ chuyÓn vµo lß sÊy kh« ë nhiÖt ®é 35-40 oC trong kho¶ng thêi gian tõ 2-3 tuÇn. 2.1.3. CÊu t¹o hãa häc cña cao su thiªn nhiªn - Cao su thiªn nhiªn lµ polyme thuéc lo¹i polyizopren cã m¹ch ®¹i ph©n tö h×nh thµnh tõ c¸c m¾t xÝch izopenten ®iÒu hßa kh«ng gian m¹ch th¼ng d¹ng cis (98%- 100%) vµ d¹ng trans (2% - 0%). -[ CH2 - CH = CH-]n- | CH3 - Khèi l−îng ph©n tö trung b×nh cña cao su thiªn nhiªnlµ 1,3.106. - Lo¹i nhùa c©y cã tªn gäi lµ Gutapetra cã cÊu t¹o hãa häc m¹ch ®¹i ph©n tö gÇn gièng víi cao su thiªn nhiªn, tuy nhiªn m¹ch cã cÊu tróc m¹ch th¼ng kh«ng gian ®iÒu hßa d¹ng trans chiÕm chñ yÕu (98% - 100%) vµ khèi l−îng ph©n tö tõ 36.103 ®Õn 50.103. Lo¹i nhùa nµy cã møc ®é kÕt tinh cao vµ vËn tèc kÕt tinh lín. ⇒ Sù kh¸c nhau gi÷a hai lo¹i nhùa nµy lµ hÖ qu¶ cña sù kh¸c nhau vÒ cÊu tróc kh«ng gian 2 ®ång ph©n 1,4 cis izopenten vµ 1,4 trans izopenten. 2.1.4. Thµnh phÇn ho¸ häc - Cacbuahy®ro (chñ yÕu) - §é Èm - C¸c chÊt trÝch ly b»ng aceton - C¸c chÊt kho¸ng
8 - C¸c chÊt chøa nit¬ (pr«tªin) ⇒ Hµm l−îng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh−: ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt cao su, ph−¬ng ph¸p lÊy mñ cao su. a) C¸c chÊt trÝch ly b»ng aceton Gåm: . 51% acid bÐo (acid oleic, acid stearic …) gi÷ vai trß lµm chÊt trî xóc tiÕn cho qu¸ tr×nh l−u hãa cao su vµ chÊt lµm mÒm, võa cã t¸c dông chèng l¹i sù «xyho¸ m¹ch ®¹i ph©n tö → cã t¸c dông lµm chÊt phßng l·o cho cao su. b) C¸c chÊt chøa nit¬ Gåm: . Pr«tein (chñ yÕu) . C¸c s¶n phÈm ph©n huû pr«tein lµ c¸c acid amin. Thµnh phÇn cña pr«tein ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p Kendan: 50 - 55% O; 6,5- 7,3% H; 21-24%O; 15-18% N; 0-2,4% S Khèi l−îng ph©n tö cña pr«tein lµ 3400 → t¸c dông lµm t¨ng vËn tèc qu¸ tr×nh l−u ho¸, chÊt phßng l·o cho cao su, tuy nhiªn nã lµm t¨ng kh¶ n¨ng hót Èm, gi¶m tÝnh c¸ch ®iÖn cña vËt liÖu. c) ChÊt kho¸ng - chÊt tro Gåm: C¸c hîp chÊt kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ: Muèi natri, kali, magiª vµ c¸c hîp chÊt kim lo¹i cã hãa trÞ thay ®æi nh− Fe2O3, MnO2, CuO… 2.1.5. TÝnh chÊt vËt lý cña cao su thiªn nhiªn - VËn tèc kÕt tinh lín nhÊt ®−îc x¸c ®Þnh ë −25 oC - Cao su thiªn nhiªn tinh thÓ nãng ch¶y ë 40 oC : 914 kg/ m3 - Khèi l−îng riªng : -70 oC - NhiÖt ®é ho¸ thuû tinh : 656.104 dm3/ oC - HÖ sè gi·n në thÓ tÝch
9 : 0,14 W/ m oK - NhiÖt dÉn riªng : 1,88 kJ/ kg oK - NhiÖt dung riªng - Nöa chu kú kÕt tinh ë −25oC : 2 - 4 giê - ThÈm thÊu ®iÖn m«i ë tÇn sè dao ®éng 1000 hec/s: 2,4-2,7 : 1,6.10-3 - Tang cña gãc tæn thÊt ®iÖn m«i : 5.1012 Ω - §iÖn trë riªng cña crÕp tr¾ng : 3.1012 Ω - §iÖn trë riªng cña crÕp x«ng khãi - Cao su thiªn nhiªn tan tèt trong c¸c dung m«i h÷u c¬ m¹ch th¼ng, m¹ch vßng teraclorua vµ sunfuacacbon, kh«ng tan trong r−îu, aceton, xªton… 2.1.6. TÝnh chÊt c«ng nghÖ cña cao su thiªn nhiªn - Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n cao su thiªn nhiªn dÇn dÇn chuyÓn sang tr¹ng th¸i tinh thÓ → lµm gi¶m tÝnh mÒm dÎo cña vËt liÖu. - §é nhít cao su phô thuéc vµo chÊt l−îng lµ ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cho tÝnh chÊt c«ng nghÖ cña cao su thiªn nhiªn. VÝ dô: §èi víi cao su thiªn nhiªn ë 144oC ®é nhít lµ 95 Muni §èi víi cao su lo¹I SMR-50 th× ®é nhít lµ 75 Muni Cao su ë c«ng ®o¹n s¬ luyÖn ®é dÎo lµ P= 0,7÷0,8 Ph−¬ng tr×nh quan hÖ gi÷a ®é dÎo (Po) vµ ®é nhít Muni (η): η(Muni)= 5,06 + 2,25Po - 0,001Po2 - §Ó ®¸nh gi¸ dé æn ®Þnh tÝnh chÊt c«ng nghÖ cña cao su cßn dïng hÖ sè æn ®Þnh ®é dÎo PRI. HÖ sè æn ®Þnh ®é dÎo PRI cµng cao th× vËn tèc hãa dÎo cao su cµng nhá → kh¶ n¨ng chèng l·o ho¸ cµng tèt. - Cao su thiªn nhiªn cã kh¶ n¨ng phèi trén tèt víi c¸c chÊt ®én vµ chÊt phô gia trªn m¸y luyÖn kÝn hoÆc hë, cã kh¶ n¨ng c¸n tr¸ng, Ðp phun tèt, møc ®é co ngãt kÝch th−íc s¶n phÈm nhá.
10 2.1.7. TÝnh chÊt c¬ lý cña cao su thiªn nhiªn - TÝnh chÊt c¬ lý cña cao su thiªn nhiªn ®−îc x¸c ®Þnh theo tÝnh chÊt c¬ lý cña hîp phÇn cao su tiªu chuÈn : STT Thµnh phÇn Hµm l−îng 1 Cao su thiªn 100 nhiªn 2 L−u huúnh 3 3 Xóc tiÕn M 0,7 4 ZnO 5 5 Acid Stªaric 0,5 - Hçn hîp cao su thiªn nhiªn l−u ho¸ ë nhiÖt ®é 150oC trong thêi gian 20-30 phót. - C¸c tÝnh chÊt c¬ lý hçn hîp trªn ph¶i ®¹t: + §é bÒn kÐo ®øt 23 Mpa + §é d·n dµi t−¬ng ®èi 700% ≤ 12% + §é d·n dµi d− + §é cøng t−¬ng ®èi (Shore) 65 - Hçn hîp nµy cã tÝnh chÞu l¹nh tèt, ®µn tÝnh cao, chÞu t¸c dông lùc ®éng häc tèt. Ch−¬ng 3 C¸C CHÊT PhèI HîP CHO CAO SU 3.1. Më ®Çu + §Æc ®iÓm cña cao su ch−a l−u ho¸: - Cã ®é bÒn c¬ lý thÊp - BiÕn d¹ng ®µn håi ch−a h×nh thµnh - Kh«ng ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu kü thuËt vµ sö dông.
11 + §Ó kh¾c phôc c¸c nh−îc ®iÓm trªn trong c«ng nghÖ ng−êi ta hçn luyÖn cao su víi c¸c hãa chÊt kh¸c víi thµnh phÇn tÝnh n¨ng phï hîp. C¸c ho¸ chÊt ®ã ®−îc gäi lµ chÊt phèi hîp cho cao su. + Phô thuéc vµo tÝnh n¨ng t¸c dông mµ c¸c chÊt phèi hîp ®−îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: - ChÊt l−u ho¸ - ChÊt xóc tiÕn l−u ho¸ - ChÊt trî xóc tiÕn l−u ho¸ - ChÊt phßng l·o - ChÊt lµm mÒm (ho¸ dÎo) - ChÊt h·m l−u - ChÊt ®én - ChÊt t¹o bät (nÕu cã) - Mµu vµ c¸c chÊt t¹o mµu. 3.1. ChÊt l−u ho¸ 3.1.1. Lý thuyÕt vÒ l−u ho¸ - Qu¸ tr×nh nh»m thay ®æi tÝnh chÊt c¬ lý tèt h¬n, lµm xuÊt hiÖn biÕn d¹ng ®µn håi cao cña cao su d−íi t¸c dông cña l−u huúnh vµ nhiÖt ®é ®−îc gäi lµ qu¸ tr×nh l−u ho¸. - Qu¸ tr×nh l−u ho¸ lµ qu¸ tr×nh x¶y ra ph¶n øng kÕt hîp gi÷a l−u huúnh vµ m¹ch ®¹i ph©n tö cao su. S¶n phÈm nhËn ®−îc lµ sunfit cã thµnh phÇn (C5H8S)n cã cÊu t¹o m¹ng l−íi kh«ng gian. - VËn tèc qu¸ tr×nh l−u ho¸ phô thuéc v nhiÖt ®é l−u ho¸, b¶n chÊt ho¸ häc cña cao su (mËt ®é liªn kÕt ®«i) vµ møc ®é ho¹t ®éng cña c¸c chÊt xóc tiÕn. - Sè l−îng c¸c liªn kÕt kh©u m¹ch t¨ng → m«®un ®µn håi mÒm cao t¨ng. Ph−¬ng tr×nh biÓu diÔn quan hÖ cña chóng: gρRT E∞= Mc
12 Trong ®ã: g - H»ng sè phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn biÕn d¹ng §èi víi biÕn d¹ng gi·n dµi theo 1 trôc g= 1 ÷ 3 R - H»ng sè khÝ lÝ t−ëng T - NhiÖt ®é tuyÖt ®èi ⇒ Møc ®é kh©u m¹ch tuú thuéc vµo yªu cÇu tÝnh chÊt cña s¶n phÈm - TÝnh chÊt c¬ lý, tÝnh n¨ng kü thuËt cña cao su cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn l−u ho¸: Nhiªt ®é, thêi gian l−u ho¸, ¸p suÊt nÐn cña cao su. - NhiÖt ®é l−u ho¸ cña cao su phô thuéc vµo møc ®é ho¹t tÝnh cña hÖ xóc tiÕn l−u ho¸ vµ kh¶ n¨ng chÞu nhiÖt cña cao su. VÝ dô: §èi víi cao su d©n dông (cao su thiªn nhiªn, cao su izopren, cao su buta®ien, cao su buta®ien-styren…) th× nhiÖt ®é l−u ho¸ lµ 145oC ÷ 150oC. §èi víi cao su chÞu nhiÖt nh− cao su silicon, cao su flo...th× l−u ho¸ 2 giai ®o¹n. - §Ó x¸c ®Þnh ®−îc thêi gian l−u ho¸, cÇn x¸c ®Þnh ®−îc d¶i l−u ho¸ tèi −u. D¶i l−u ho¸ tèi −u lµ kho¶ng thêi gian l−u ho¸ khi c¸c tÝnh chÊt c¬ lý cña vËt liÖu duy tr× æn ®Þnh. - Thêi gian l−u ho¸ mµ ë thêi ®iÓm ®ã c¸c tÝnh chÊt c¬ lý, tÝnh n¨ng kü thuËt cña cao su ®¹t gi¸ trÞ tèi −u ®−îc gäi lµ ®iÓm l−u ho¸ tèi −u. 3.2.2. Lùa chän chÊt l−u ho¸ C¨n cø vµo c¸c yÕu tè: - CÊu t¹o m¹ch cao su (sè liªn kÕt ®«i) - Dïng s¶n xuÊt vËt phÈm g×, yªu cÇu chÊt l−îng s¶n phÈm. - §iÒu kÞÖn tiÕn hµnh gia c«ng (yªu cÇu vÒ c«ng nghÖ) 3.2.3. Ph©n lo¹i chÊt l−u hãa - ChÊt l−u hãa v« c¬: Chñ yÕu lµ l−u huúnh → dïng l−u hãa lo¹i cao su cã nèi ®«i, ngoµi ra cßn cã selen vµ telu.
13 - ChÊt l−u hãa h÷u c¬: C¸c peroxit, nhùa phenolformaldehyt, nhùa ureformaldehyt → dïng l−u ho¸ cho lo¹i cao su kh«ng cã hoÆc cã Ýt nèi ®«i. 3.2.4. L−u huúnh 3.2.4.1. TÝnh chÊt vµ cÊu t¹o cña l−u huúnh - Ph©n tö l−u huúnh cã cÊu t¹o m¹ch vßng gåm 8 nguyªn tö. Cã liªn kÕt S-S vµ n¨ng l−îng liªn kÕt S-S tõ 243 kJ/mol ÷ 260 kJ/mol. - L−u huúnh tån t¹i trong tù nhiªn ë 3 d¹ng thï h×nh víi ®é æn ®Þnh nhiÖt kh¸c nhau. + D¹ng α tån t¹i bÒn v÷ng, æn ®Þnh vµ phæ biÕn ë nhiÖt ®é th−êng → lµ tinh thÓ h×nh thoi, mµu vµng, trong suèt, cã ρ= 2070 kg/m3, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ 112,8oC, dÔ tan trong sunfuacacbon vµ tan Ýt trong cao su. + D¹ng β nhËn ®−îc khi ®un nãng ch¶y l−u huúnh α råi lµm l¹nh tõ tõ ®Õn nhiÖt ®é khÝ quyÓn → lµ tinh thÓ h×nh kim, mµu vµng thÉm, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ 119oC, ρ= 1960 kg/m3. Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n d¹ng nµy dÇn dÇn chuyÓn sang d¹ng α. + D¹ng v« ®Þnh h×nh thu ®−îc khi nãng ch¶y l−u huúnh α råi lµm l¹nh nhanh → lµ l−u huúnh nhiÖt dÎo, kh«ng hoµ tan. Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n nã còng dÇn dÇn chuyÓn sang d¹ng α. - L−u huúnh dïng l−u ho¸ cao su cã thµnh phÇn nh− sau: • L−u huúnh ≥99,9% • Kho¸ng chÊt (tro) < 0,05% • Hîp chÊt h÷u c¬ < 0,05% • §é Èm ≤ 0,05% • §é acid theo H2SO4 ≤ 0,005%
14 3.2.4.2. Ho¹t tÝnh l−u ho¸ cña l−u huúnh - Ho¹t tÝnh l−u ho¸ cña l−u huúnh phô thuéc vµo sù cã mÆt cña chÊt xóc tiÕn l−u ho¸: + NÕu kh«ng cã mÆt chÊt xóc tiÕn l−u hãa: Qu¸ tr×nh l−u hãa ë to= 150oC sÏ x¶y ra qu¸ tr×nh ph¸ vßng ph©n tö l−u huúnh theo c¬ chÕ gèc hoÆc ion. → C¸c gèc hoÆc ion cã ho¹t tÝnh cao sÏ tham gia vµo ph¶n øng víi m¹ch ®¹i ph©n tö cao su t¹o thµnh mét sè cÇu nèi gi÷a c¸c m¹ch ph©n tö polysunfit vµ mét sè nhãm pesunfit cã kh¶ n¨ng tham gia vµo ph¶n øng kh©u m¹ch ®¹i ph©n tö, th−êng t¹o thµnh c¸c sunfit m¹ch vßng: -CH2-C-CH-CH2-C-CH-CH2- ⎣ S⎦ ⎣ S⎯ ⇒ Nh− vËy nÕu kh«ng cã mÆt xóc tiÕn l−u ho¸ th× qu¸ tr×nh l−u ho¸ x¶y ra chËm, ®ßi hái nhiÖt n¨ng lín cho qu¸ tr×nh ph©n hñy l−u huúnh. - L−u huúnh chñ yÕu tham gia vµo ph¶n øng vßng hãa trong cïng mét m¹ch ®¹i ph©n tö do ®ã mËt ®é m¹ng l−íi kh«ng gian th−a thít → ®é bÒn c¬ häc vµ tÝnh chÊt c¬ lý cña cao su kh«ng cao. + NÕu cã mÆt chÊt xóc tiÕn th× qu¸ tr×nh l−u ho¸ x¶y ra nhanh h¬n, nhiÖt ®é l−u hãa thÊp, sè liªn kÕt ngang nhiÒu, sè nguyªn tö l−u huúnh trong liªn kÕt ngang Ýt, mËt ®é liªn kÕt ngang ph©n bè ®Òu. Do ®ã chÊt xóc tiÕn l−u ho¸ cßn lµ chÊt mang t¶i l−u huúnh ®Õn n¬i cÇn thiÕt. Khi cã mÆt chÊt xóc tiÕn th× sÏ ph©n hñy chÊt xóc tiÕn thµnh c¸c gèc rÊt nhanh vµ gèc nµy tham gia ph¶n øng víi c¸c vÞ trÝ ho¹t ®éng hãa häc cña m¹ch ®¹i ph©n tö vµ ®ång thêi tham gia ph¸ vßng sunfit cña ph©n tö l−u huúnh theo c¬ chÕ gèc t¹o ra gèc S• vµ S+ . 3.2.4.3. ¶nh h−ëng cña hµm l−îng l−u huúnh trong hîp phÇn cao su - NÕu cao su l−u ho¸ mÒm dïng gia c«ng c¸c s¶n phÈm d©n dông th−êng cho vµo hîp phÇn cao su víi hµm l−îng lµ 2 ÷ 3 PKL.
15 - §é mÒm dÎo cña cao su l−u ho¸ phô thuéc vµo mËt ®é liªn kÕt ngang cña l−u huúnh trong m¹ch ®¹i ph©n tö. Do ®ã phô thuéc vµo hµm l−îng cña l−u huúnh tham gia kh©u m¹ch. ⇒ Hµm l−îng cña l−u huúnh ®ãng vai trß quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt c¬ lý sau nµy cña s¶n phÈm. Gi¶i thÝch: - Khi hµm l−îng l−u huúnh liªn kÕt t¨ng < 5% th× ®é bÒn kÐo ®øt cña cao su t¨ng dÇn vµ ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i khi hµm l−îng S ®¹t 4% tham gia t¹o m¹ng l−íi kh«ng gian. - Khi tiÕp tôc t¨ng > 5% S th× ®é bÒn kÐo ®øt cña cao su gi¶m ®Õn cùc tiÓu khi ®ã hµm l−îng l−u huúnh liªn kÕt lµ 9 ÷ 10%. - NÕu tiÕp tôc t¨ng > 10% th× ®é bÒn kÐo l¹i t¨ng → cao su trë nªn cøng vµ cã tÝnh chÊt nh− vËt thÓ r¾n → do m¹ng l−íi kh«ng gian dµy ®Æc. V× vËy tïy thuéc vµo yªu cÇu tÝnh chÊt s¶n phÈm mµ chän hµm l−îng l−u huúnh thÝch hîp. - L−u huúnh th−êng ®−îc ®−a vµo ë cuèi qu¸ tr×nh hçn luyÖn vµ tiÕn hµnh trªn m¸y luyÖn hë ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng tù l−u. - L−u huúnh hßa tan vµo dung m«i lµ cao su thay ®æi theo nhiÖt ®é. ë 140o C møc ®é hßa tan cña l−u huúnh lµ 10%, ë 25oC møc ®é hßa tan cña l−u huúnh lµ 1,3 ÷2%. V× vËy, nÕu hµm l−îng l−u huúnh trong cao su qu¸ lín sÏ g©y ra hiÖn t−îng khuÕch t¸n l−u huúnh ra bÒ mÆt b¸n thµnh phÈm lµm ®é bÒn kÕt dÝnh ngo¹i gi¶m. 3.2.5. ChÊt l−u hãa h÷u c¬ a. C¸c peroxit h÷u c¬ - Dïng ®Ó l−u hãa c¸c lo¹i cao su mµ m¹ch ®¹i ph©n tö kh«ng chøa nèi ®«i hoÆc chøa rÊt Ýt nèi ®«i (CS: silicon, flor, butyl...)
16 - C¸c gèc tù do ®−îc h×nh thµnh trong ph¶n øng ph©n hñy peroxit tham gia ph¶n øng víi m¹ch ®¹i ph©n tö t¸ch hy®r« ra vµ kÕt hîp víi nã chuyÓn sang m¹ch ®¹i ph©n tö. * §Æc tr−ng kü thuËt cña mét sè peroxit dïng ®Ó l−u hãa cao su: 1) Peroxit ditretbutyl CH3 CH3 | | CH3-C-O-O-C-CH3 | | CH3 C H3 C - Lµ chÊt láng kh«ng mµu, nhiÖt ®é s«i lµ 111oC. NhiÖt ®é l−u ho¸ lµ 140÷170 oC - Nh−îc ®iÓm: Møc ®é bèc h¬i rÊt lín, g©y khã kh¨n cho c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm l−u ho¸ cã tÝnh chÊt c¬ lý kh«ng cao nÕu qu¸ tr×nh l−u ho¸ kh«ng cã ¸p suÊt. 2) Peroxit dicumyl CH 3 CH3 | | C 6H5-C-O-O-C-C 6H5 | | CH3 C H3 - Lµ tinh thÓ mµu tr¾ng, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ 39 ÷ 42oC. Thêi gian ph©n hñy 1 2 ë 160o C lµ 5 ÷ 6 phót. NhiÖt ®é l−u ho¸ lµ 135 ÷ 260oC. S¶n phÈm l−u ho¸ cã mïi ®Æc tr−ng. 3) Peroxit benzoyl
17 C 6H5-C-O-O-C-C 6H5 ⎢⎢ ⎢⎢ O O - Lµ tinh thÓ mµu tr¾ng d¹ng bét, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ 104oC, dÔ næ ë 113oC. NhiÖt ®é l−u hãa lµ 100oC ÷ 300oC. Dïng chñ yÕu ®Ó l−u hãa cao su silicon, lo¹i nµy dÔ g©y tù l−u. - Hµm l−îng dïng c¸c peroxit tõ 0,5 ÷ 10 PKL. S¶n phÈm cao su l−u ho¸ b»ng peroxit cã ®é bÒn c¬ häc cao, ®é bÒn nhiÖt lín v× h×nh thµnh liªn kÕt C - C. 3) Nhùa phenolformaldehyt - Dïng ®Ó l−u ho¸ c¸c lo¹i cao su m¹ch hy®r«cacbon no hoÆc chøa rÊt Ýt nèi ®«i trong m¹ch. - Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng cho phÐp lo¹i nhùa nµy cã kh¶ n¨ng l−u ho¸ hµm l−îng nhãm mªtylol vµ ete mªtylic ≥ 3%. - ë nhiÖt ®é l−u ho¸ mét vµi nhãm ho¹t ®éng hãa häc cña nhùa bÞ ph©n hñy t¹o gèc → c¸c gèc sÏ tham gia ph¶n øng t¹o m¹ng l−íi kh«ng gian víi m¹ch ®¹i ph©n tö cao su. - Hµm l−îng nhùa dïng l−u ho¸ cho cao su lµ 5 ÷12 PKL. 3.3. ChÊt xóc tiÕn l−u ho¸ 3.3.1. Vai trß – môc ®Ých - Cao su l−u hãa chØ sö dông chÊt l−u hãa (l−u huúnh) sÏ cã rats nhiÒu khuyÕt ®iÓm: + NhiÖt ®é l−u hãa cao (>140 oC), thêi gian l−u hãa kÐo dµi (5-6 giê), do vËy cao su trong qu¸ tr×nh l−u hãa sÏ bÞ l·o hãa nhiÖt mét phÇn, lµm gi¶m tÝnh chÊt c¬ lý vµ tuæi thä cña s¶n phÈm.
18 + Cao su l−u hãa cã cÊu tróc ®ãng vßng sulfit néi ph©n tö lµ chñ yÕu nªn tÝnh chÊt c¬ lý kh«ng cao, tÝnh kh¸ng l·o hãa rÊt kÐm. Ngoµi ra mét l−îng nhá l−u huúnh ch−a kÕt hîp sÏ phun ra ngoµi bÒ mÆt lµm cho s¶n phÈm bÞ mèc tr¾ng. + S¶n phÈm l−u hãa cã tÝnh chÊt c¬ lý, tÝnh kh¸ng l·o hãa, tÝnh chÞu mµi mßn thÊp, ®é biÕn h×nh lín, cao su mµu dÔ bÞ biÕn mµu do thêi gian duy tr× nhiÖt ®é cao l©u. Do vËy sù cã mÆt cña chÊt xóc tiÕn ®−îc xem lµ cuéc ¸ch m¹ng thø hai trong c«ng nghiÖp cao su, v× nã kh¾c phôc tÊt c¶ c¸c khuyÕt ®iÓm trªn. Nh− vËy vai trß, môc ®Ých cña chÊt xóc tiÕn l−u hãa cã thÓ tãm t¾t nh− sau: - Gi¶m nhiÖt ®é l−u hãa v× chÊt xóc tiÕn th−êng cã nhiÖt ®é ho¹t ®éng hãa häc thÊp (
19 + Ph¶i lµm t¨ng ®é bÒn chÞu «xy hãa cña vËt liÖu, chèng hiÖn t−îng l·o hãa, + Kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn mµu s¾c cña s¶n phÈm. + Kh«ng ®éc h¹i ®èi víi con ng−êi. §Ó gi¶m ¶nh h−ëng ®éc h¹i th−êng xóc tiÕn l−u ho¸ sö dông ë d¹ng h¹t, d¹ng past trong parafin hoÆc dÇu vasolin ®Ó kh«ng g©y bôi bÈn l¬ löng trong kh«ng khÝ. 3.3.3. Ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸ - Ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸ ¶nh h−ëng ®Õn hµm l−îng dïng vµ nhiÖt ®é l−u ho¸ cña cao su. Do ®ã ®Ó chän chÕ ®é vÒ nhiÖt ®é vÒ nhiÖt ®é, ¸p suÊt cho qu¸ tr×nh l−u ho¸ ph¶i c¨n cø vµo nhiÖt ®é ho¹t ®éng hãa häc cña xóc tiÕn l−u ho¸. - Trong khi ®ã ®èi víi cao su kh«ng cã xóc tiÕn l−u ho¸ th× nhiÖt ®é l−u ho¸ >140o . Sau ®©y lµ nhiÖt ®é ho¹t ®éng hãa häc cña mét sè lo¹i xóc tiÕn l−u ho¸ th«ng dông: 112oC Thiazol Sunfenamit 126oC ⇒ Tõ nhiÖt ®é ho¹t ®éng hãa häc cã thÓ 110oC Thiuram 80oC Cabamat so s¸nh ®−îc häat tÝnh cña c¸c lo¹i XTLH - Ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸ phô thuéc vµo cÊu t¹o cña m¹ch ®¹i ph©n tö cao su. Víi cïng mét lo¹i xóc tiÕn l−u ho¸ tèi −u cho c¸c lo¹i cao su kh¸c nhau th× kh¸c nhau. - Ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸ ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh l−u ho¸ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng thêi gian xuÊt hiÖn d¶i l−u ho¸ tèi −u cña cao su. X¸c ®Þnh ®èi víi c¸c lo¹i xóc tiÕn l−u ho¸ kh¸c nhau trong cïng mét ®iÒu kiÖn l−u ho¸. Tõ ®ã so s¸nh ®−îc møc ®é ho¹t tÝnh cña c¸c lo¹i xóc tiÕn l−u ho¸ ®Õn ®iÓm l−u ho¸ tèi −u cña hîp phÇn cao su buta®ien-styren: 100PKL cao su, 50 PKL than ho¹t tÝnh, 2 PKL l−u huúnh vµ nhiÖt ®é l−u ho¸ lµ 160o.
20 - Ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸ cßn phô thuéc vµo cÊu t¹o ph©n tö cña chÊt xóc tiÕn l−u ho¸, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn l−u ho¸ vµ chÊt trî xóc tiÕn l−u ho¸ ®−îc dïng trong hîp phÇn cao su. ♣ C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ho¹t tÝnh cña xóc tiÕn l−u ho¸: + B»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quan s¸t vËn tèc tiªu biÕn l−u huúnh tù do trong hîp phÇn cao su. + X¸c ®Þnh tû sè gi÷a hÖ sè l−u ho¸ cao su víi sù cã mÆt cña xóc tiÕn l−u ho¸ vµ hÖ sè l−u ho¸ cao su cïng lo¹i trong tr−¬ng hîp kh«ng cã xóc tiÕn l−u ho¸. + NÕu lÊy hµm l−îng nhá nhÊt xóc tiÕn lo¹i guani®in ®¶m b¶o trong kho¶ng thêi gian l−u ho¸ nµo ®ã cho hîp phÇn cao su, cã tÝnh chÊt c¬ lý tèi −u lµ ®¬n vÞ chuÈn th× ho¹t tÝnh cña c¸c lo¹i xóc tiÕn l−u ho¸ kh¸c ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng møc ®é gi¶m hµm l−îng cña nã trong ®¬n pha chÕ vµ kho¶ng thêi gian gi¶m cÇn thiÕt ®Ó l−u ho¸ cao su cã nh÷ng tÝnh chÊt t−¬ng ®−¬ng. + §¸nh gi¸ ho¹t tÝnh xóc tiÕn l−u ho¸ b»ng thêi gian l−u hãa nhá nhÊt ®Ó cã thÓ cã ®−îc nh÷ng tÝnh chÊt c¬ lý tèi −u cña hîp phÇn cao su. 3.3.4. Lùa chän xóc tiÕn l−u ho¸ Lùa chän xóc tiÕn l−u ho¸ dùa vµo: • CÊu t¹o hãa häc cña m¹ch ®¹i ph©n tö cao su. • Hçn hîp c¸c cÊu tö víi cao su • Lo¹i cao su (latec, crªp) • §IÒu kiÖn l−u ho¸ cao su. • Yªu cÇu c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm cao su. + §èi víi latec cao su (d¹ng mñ cao su) th× xóc tiÕn l−u ho¸ cã yªu cÇu: + Kh«ng g©y keo tô. + Ph¶i ph©n t¸n ®ång ®Òu trong latec, do c¸c lo¹i xóc tiÕn th−êng kh«ng tan trong n−íc do ®ã khi cho xóc tiÕn l−u ho¸ vµo latec ph¶i ë d¹ng nhò t−¬ng