Tham khảo tài liệu 'giáo trình thực hành điện tử - bài 6: ujt, scr, diac, triac', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình Thực hành Điện tử - Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
Baøi 6:
UJT, SCR, DIAC, TRIAC
I.THIEÁT BÒ SÖÛ DUÏNG:
- Caùc loaïi UJT.
- Caùc loaïi SCR.
- Caùc loaïi Diac.
- Caùc loaïi Triac.
II.MUÏC TIEÂU:
- Nhaän daïng, ño thöû UJT.
- Khaûo saùt hoaït ñoäng cuûa UJT.
- Nhaän daïng, ño kieåm tra SCR, Diac, Triac.
- Khaûo saùt hoaït ñoäng cuûa SCR.
- Khaûo saùt hoaït ñoäng cuûa Diac, Triac.
III.NOÄI DUNG:
3.1 UJT.
3.1.1 Caáu taïo – kyù hieäu – hoaït ñoäng:
E: Emitter (cöïc phaùt)
B2 B: Base (cöïc neàn)
E
- B1
-
-Khi ta phaân cöïc cho UJT thoaû ñieàu kieän:
VB2 > VE > VB1 vaø VE ≥ 0,7V + η.VBB thì UJT daân.
Tuyø thuoäc loaïi UJT: η = 0,4 ÷ 0,9.
VBB: giaù trò nguoàn caáp cho cöïc B2.
Thöïc teá: VE > 10,7 V.
3.1.2 Hình daïng thöïc teá:
Maõ soá ghi treân thaân: BSV…, D5E43, 2N2646, 2N2647, ….
40
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
3.1.3 Ño vaø kieåm tra:
- Vaën VOM ôû thang Rx1K, ta ño thuaän nghòch caùc caëp chaân (E, B1), (E, B2)
nhö diode, coøn caëp (B1B2) coù soá Ω khoâng ñoåi (khoaûng 10KΩ) laø toát.
- Ta coù theå ño nhanh UJT baèng caùch: ñaët que ñen ôû cöïc B2, que ñoû ôû cöïc B1
roài chaïm tay lieàn 2 cöïc E, B2 quan saùt thaáy kim ñoàng hoà voït leân laø toát.
3.2 SCR
3.2.1 Kyù hieäu, hoaït ñoäng:
A: anode (cöïc döông)
K: cathode (cöïc aâm)
A K
G: gate (cöïc coång)
G
- Khi ta phaân cöïc thuaän cho 2 cöïc A, K (VA > VK) thì SCR vaãn chöa hoaït
ñoäng, maø caàn phaûi kích moài vaøo cöïc G moät aùp döông (hoaëc moät xung
döông) thì diode AK môùi chòu daãn. Ñieàu kieän veà aùp moài: VA >VG>VK.
- Khi kích doøng moài cho cöïc G (1mA ÷ 20mA) roài ngöng thì SCR vaãn giöõ
nguyeân traïng thaùi daãn vaø noù chæ taét khi khi coù phaân cöïc ngöôïc cho A, K.
3.2.2 Hình daïng thöïc teá: gioáng nhö Transistor.
3.2.3 Caùch kieåm tra SCR:
Vaën ñoàng hoà ôû thang ño Rx1, que ñen ñaët ôû chaân A vaø que ñoû ôû chaân K, luùc
naøy ñoàng hoà khoâng leân kim, sau ñoù ta noái chaân G vaøo A roài thaû ra thì quan saùt
thaáy kim ñoàng hoà leân vaø töï giöõ thì SCR toát.
3.3 DIAC
3.3.1 Kyù hieäu vaø hình daùng thöïc teá:
MT1 MT2
Duøng ñeå oån ñònh aùp AC (zener AC).
Goàm 2 cöïc MT1, MT2 hoaøn toaøn ñoái xöùng nhau. Neân khi söû duïng khoâng phaân
bieät.
Khi söû duïng quan taâm 2 thoâng soá: doøng taûi vaø aùp giôùi haïn (thöïc teá 20V÷40V).
Caùc maõ soá ñaëc tröng: D…, N…, ST…
3.3.2 Caùch ño kieåm tra:
Duøng thang ño Rx10 ño 2 ñaàu Diac neáu:
- khoaûng vaøi traêm Ω: toát.
- 0Ω: bò noái taét.
- Khoâng leân kim: bò ñöùt.
41
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
3.4 TRIAC
3.4.1 Kyù hieäu, hoaït ñoäng:
MT2
G
MT1
Coù caáu taïo nhö 2 SCR maéc song song ngöôïc chieàu nhau.
- Khi moài xung döông vaøo cöïc G, Triac daãn doøng ñieän töø MT1 ñeán MT2
vaø ngöôïc laïi. Ta caáp aùp phaân cöïc cho Triac hoaït ñoäng:
VMT2 > VG > VMT1 hoaëc VMT2 < VG < VMT1
3.4.2 Hình daïng thöïc teá:
IV.CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP:
4.1 Nhaän daïng vaø ño kieåm tra moät soá UJT.
Ño thöû UJT toát xaáu.
Nhaän xeùt.
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------
Tieán haønh xaùc ñònh chaân UJT theo caùc böôùc sau:
- Duøng ñoàng hoà VOM ôû thang Rx1K, ño töøng caëp chaân 2 laàn (ño thuaän vaø ño
nghòch), neáu caëp naøo caû 2 laàn ño kim ñeàu leân thì ñoù laø caëp chaân B 1B2, chaân
coøn laïi laø chaân E.
- Ta laép maïch thí nghieäm sau:
R1
LAMP
1K B2
E
24V
R2
1K B1
Maéc nguoàn DC 24V vôùi boùng ñeøn vaø caàu chia theá 1K, Ñieåm giöõa ra traïm caém
chaân E, ñaàu döông cua nguoàn laø traïm caém chaân B2, coøn ñaàu aâm laø traïm caém
chaân B1.
42
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
- Sau khi ñaõ xaùc ñònh chaân E roài, ta caém vaøo traïm E, coøn 2 chaân kia caém
hoaùn vò qua laïi, neáu caém ñuùng chaân ñeøn seõ baùo saùng.
4.2 Khaûo saùt ñaëc tính UJT:
- Laép maïch theo hình beân vaø ñieàu chænh caùc ñieän aùp UBB vaø doøng ñieän IE
khaùc nhau cho phuø hôïp
HI
HI
+Vbb
R2
+12V 220
A
R1
A
VR
1K 470 2N2646
0
-
- giaù trò ôû baûng. Ño caùc giaù trò IB2 töông öùng ghi vaøo baûng 4.1.
Baûng 4.1:
UBB(V) 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
IB2(mA), IE=0
IB2(mA), IE=2mA
IB2(mA), IE=5mA
IB2(mA), IE=10mA
IB2(mA), IE=20mA
- Veõ ñoà thò IB2 = f(VBB) vôùi moãi giaù trò IE.
Nhaän xeùt:
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------- ---------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------- ---------------------
43
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
- Khi söû duïng taùc duïng ñieàu khieån doøng ñieän IE ñeán doøng ñieän IB2 trong thöïc
teá laø voâ lyù, taïi sao?
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------
4.3 Nhaän daïng vaø ño kieåm tra diac, SCR, Triac
- Ño kieåm tra Diac toát xaáu
- Ño kieåm tra SCR toát xaáu.
- Tieán haønh xaùc ñònh chaân SCR theo caùc böôùc: Ño Ω xaùc ñònh loaïi tröø ñöôïc
chaân A coù ñaëc ñieåm laø soá Ω raát lôùn so vôùi 2 chaân kia. Vaën ñoàng hoà ôû thang
ño Rx1 roài ñaët que ñen ôû chaân A vöøa xaùc ñònh, que ñoû ôû moät trong 2 chaân
coøn laïi, kích chaïm ngoùn tay vaøo chaân A vaø chaân coøn laïi, neáu kim leân maïnh
thì que ñoû chæ chaân K
- Laép maïch nhö hình veõ:
A K
G
470
10K
S
9V
Nhaán coâng taéc S roài buoâng ra. Nhaän xeùt.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
- Ño thöû Triac:
24V/10W MT2 MT1
G
24V S 1K
Ta maéc maïch treân ñeå kieåm tra Triac. Neáu Triac toát khi ta nhaán coâng taéc thì khi
buoâng ra boùng ñeøn vaãn saùng.
44
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
IV. CAÙC BAØI THÖÏC TAÄP:
4.1 Caùc maïch öùng duïng:
4.1.1 Maïch Dimmer:
- Taùc duïng caét ñieän aùp khoâng coù chænh löu.
- Laép maïch nhö hình veõ.
- Chænh bieán trôû vaø quan saùt ñoä saùng
cuûa ñeøn.
HI
25Vac
VR LAMP
100K
1K
MAC97
47nF 10nF DB3
4.1.2 Maïch Triac:
LAMP
1K
220Vac VR
20
2.2K 470
MAC97
0.22 0.1
Nhaän xeùt.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------
4.1.3. Chænh löu coù ñieàu khieån vôùi SCR:
- Laép maïch thí nghieäm nhö hình veõ:
- Chænh bieán trôû sao cho ñieän aùp ôû cöïc E cuûa UJT laø 200mA. Duøng maùy ño
hieän soùng ño ñieän aùp kích UGK taïi ñieåm B vaø ñieän aùp treân taûi. Veõ laïi caùc daïng
soùng naøy. Thay ñoåi UE töø 200mA ñeán 500mA laäp laïi pheùp ño treân.
+30V
HI
1K
25Vac
680
100 220 HI
Q1 LAMP
VR A1015
1K
10V
Q2
2N2646
MCR100
22K 104 100
0
45
- Bài 6: UJT, SCR, DIAC, TRIAC
4.2 Caùc maïch öùng duïng môû roäng:
-Mạch ổn áp 12vDC dùng IC
7812
+ 1 3
GND
VIN VOUT
Vin Vout
C1 C2
2
0.33 0.1
0
- Maïch töï ñoäng baät ñeøn khi trôøi toái.
+12VDC
1N4007
C2 R2 2 Relay
10u 3K3 5
LDR 3
1
4
0 Q2
C1815
220VAC
R3
Q1 LAMP
4K7 C1815
C1
10u R1
2K2 33
VR
0
-Maïch ñeøn chaïy ñôn giaûn duøng IC555 vaø IC4017
100K
10u +12V
47K
16
560 D1
4
8
0 3
VCC
Q0
7 2
VCC
RST
DSCHG Q1
.......
4
Q2
22K 3 14 7
OUT CLK Q3
6 10
THR Q4 1
Q5
LM555 13 5
ENA Q6
2 6
GND
TRG Q7
CV
15 9 D10
RST Q8 11
Q9
GND
12 560
1
5
CO
1u
0.1u 4017
8
0
46
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
