Giáo trình -Trang bị điện-điện tử -Máy gia công kim loại -chương 1

Chia sẻ: Song Song Cuoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

217
lượt xem 73
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 1:Khái niệm chung Phân loại máy cắt kim loại Máy cắt kim loại được dùng để gia công các chi tiết kim loại bằng cách cắt hớt các lớp kim loại thừa, để sau khi gia công chi tiết có hình dáng gần đúng yêu cầu (gia công thô) hoặc thỏa mãn hoàn toàn yêu cầu

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Trang bị điện-điện tử -Máy gia công kim loại -chương 1

NGUYEN ~NH n £:N - vii Q UANG H61 A A? TRANG BI• • - BIEN TV BIEN • MAy GIA CONG KIM LOAI
N GUYf:N M ANH n tN . v O QUANG H OI ,. ,.? TRANG 81• • - OlEN Ttf OlEN • M Ay GIA CONG KIM LOAI . ( Hi ban Ian 1M saul N HA X UAT BAN G IAO D ue
L ()( NOI DAU N gay n ay t rong cdc l inh v uc s an : wr'it eLI.U n~n k lnh t il q u6c d dn, co k hi h oa co l ien q uan c hqt c he d en di~n k hi h oa v a t il d (mg h 6u. H ai y eu t 6 s au e ha p hep d on girin kef cau co k id e ua m ay san xuat, {tmg ntmg suat lao dOng, n ang eao c hiil l uang h i thuq.t e ua qu.a t rinh s an xurft viI g iam n hc cl.1ong d o l ao d ong. Viec f ang n ang s udt m ay v a g iam g la t hanh t hiel bi di~n Gua m ay i a h ai y eu M t hOng t ruyen -dong d ien v a t lf, d ¢ng h oa n hung chu.ng m au ci'iu c hu y eu d oi v oi t huan n hau. Mc')t b en dOl h oi suo d ung cae M t h6ng phl1c t ap, m 6t Den lq.i y eu c ilu h an c hl s 6 l uang t hiet b t c hung fren m ay ua s 6 t hiel bi cao cap. Vay viec h la c h9n m Qt hI! t hong t ruyen d ong d ien v a tz,t d (mg h ou t hich hap eha m ay l iI 1 h ai l oan k h6. S ack f iTrang b i d ien - dien tit n uiy g ia c ong k im loq.i" d e cqp d en phCm d ien - di~n h i e ua cac m ay g ia c ong k im IO{f-i i a n hilng ioq.i m ay c hu y eu v a q uan t rong t rong c ong n ghi,;p n (jng c ua n en k ink t l quac d an udi 2 l oai m ay: n uiy c al k im iO{f-i v a n uiy g ia c ong k im l oai b ang a p llfc. S ach d uoc c hia l am 2 p han: P hdn I ." T rang b~ d i¢n - di¢n t it cac ntliy c dt g ot k im lO{f-i g am cac n hOm m ay Ti~n, b ao g iuong, d oa, m ai ua m ay c dt g qt k im ioq.i v6i di~u k hicn c hUang t rinh so'. P han I I : T rang b~ d ien - di~n t il cac m ay g ia c ong k im l oai M ng a p h.l.c, g 6m cac m ay c an v a d ot dq.p. 6 m oi IO{f-i m ay, s ach t rinh b ay co hi; t hong cac dtj.c d iem l am uiec, p huong p hap x ac d~nh p hu t ai, c ong s uat d~ng co truy"~n d ong cho m ay, cae d(jc d ilm ua y eu c au d oi u6i hi; t hong t rang bi di~n - dien t it cUa m iiy, cac k hdu d ieu k hien d ien h znh v a m~t s 6 so d o d (eu h hUn cae m ay cu t M t rong t hlfe t l. S ach dUQc d ung l am t ai lieu h9C t{).p e hinh e ho s inh v ien c huyen n ganh TIf. d ¢l'g h oa, d"6ng thOi co t M lClm [ iii l ieu t ham k hdo c ho c an b~ c ong t ac t rang l inh VIf.C T il d ong hoa, T rang bi dii;n cae m ay s an x uM S ach do cac c an b¢ g idng df!y e ua K hoa TIf. d ong h oa l GYCN - Truong D{f-i h oc b ach k lwa b ien sot;ln. Nguy~n M anh T iln c hu b ien v a u Ut p M.n I, va Q uang H oi v iet p han II. P TS Nguy~n V an L ien d d dQC b an t hao v a d ong g op n hieu j k iln q ui briu. Cac tiIC g ia rtft u ui l ong n Mn cac j k ien p he b inh v a d ong g op j k ien n ht;n x et c ho c uon s ach d e t iep t uc c hinh l i v a tcii b an Zan sau. D ia chi" ." K hoa TIf. d ong h oa X NCN - Truong D HBK HiJ. N~i C9--104. C ae t ac g ia 3
PHAN I A • .. T RANG B I D IEN - DIJi:N T U ~ M Ay C AT K IM LO~I C huang 1 K HAI NI~M CHUNG § l.l. PHAN L OM MAy d .T K IM L OM 1. M ay c at k im lo~i dU9C d ung d g g ia c 6ng c ae c hi W It k im lo~i b Ang e ach cat h at c ae l ap k im lo~i thuR, d e s all k hi g ia c bng c hi ti~t co b lnh d ang gAn d ung y~u d tu ( gia c 6ng t h6) ho~c t hoR m an h oan t oan yliu Call d $t h ang v6"i dl) c hinh x ac n hiH d tnh vl'! k ich t huac v a dl) b ong d iD t hiel c ua M m $t g ia c 6ng ( gis d ing t inh). lo~i lo~i t hea s a d 6 h lnh i -I. 2 . P han c ae m ay c at k im - Tuy t hw}c v ao q ua t rlnh c 6ng n gM d~c t rung M i p huong p M.p g ia cOng, dl;\ng d ao, d $c d nh chuy~n d ¢ng V .V . .. , c ae m ay cAt dllQ'C c hia t hanh c ae m ay c o b An: ti~n, p hay, b ac, k hoan - doa, m ai va cae n hern m ay k hac nhU: g ia c 6ng rAng, r en v lt V .v .. d~c di~m c ua q ua t rinh s an x ulIt, c o th~ c hia t hanh c ae m ay VI;\D n ang, - Thea chuy~n d ung v a d$C bi~t. M ay v~n na.ng l a c ac m ay c o thi1' th1}C h itn dUQc c ac p huang p hap g ia cOng k hac n hau n hu ti~n, k hoan, g ia c 6ng r ang v.v ... , d~ g ia c 6ng c ac c hi t iet k hac n hau vl'! h lnh d~ng v a k ich thuO'c. C ac m ay c huyl!n d ung l a c ac m ay d~ g ia c 6ng c ac c hi ti~t co c iIng h lnh d ang n hung co kfch thu:6'c k hac n hau. M ay d~c bi~t l a c ac m ay c hi thl,tc hi(!n g ia cOng c ac c hi ti~t c o c ung h lnh d ang v a k ich thuO'c. - Theo k fch thu6"c v a t rQng IUQng c hi ti~t g ia r ong t~n m ay, co th~ c hia m ay c at k im la~i t hanh c ac m ay b lnh t hubng ( trQng IUQng c hi ti~t 1 00 + 1 0.10 3 k G), c ac m ay cO' 100n ( trQng lUQng c hi ti~l 1 0.103 k G + 3 0.103 k G), c ac m ay cCl m )ng ( trQng IUQng c hi ti~t 3 0.103 kG + 1 00.103 k G) v a c ac m ay r,!{t OI)ng ( trQng IUQng c hi t iet 16"n helD 1 00.103 k G). - Thea dO c hfnh x ac g ia cOng, co th~ c hia t hanh m ay c o d ¢ c hfoh x ac b loh t huong, c aa v a r at c aa. 5
, J M AYCATKlMLV'AI tJ~' ch'~hxoc D oc Qr'em tJpc di~m 1 U(/ T rong /(/o'flg P U' f tld / r/;'h [ h ih / /'i/t/cc/,i//c-l 1 0;';' sun..i:ut7""/ c ong "She- c onY' 9 10 ~I ~ '- '". {~! "- , ''
~~~.1- - '. J . / ' -- " b) ~~-"''\1 4- "\ ,( J , T, -- I - ,, d) J l,nh 1 -1. C;lC lbn~ ~'" L(\n~ dl
t rang d o t - chieu s au cAt, m m ; ti~t s - Iuqng a n d aa, lA dQ d ich c huyen c ua d aa k hi c hi q uay d uqc m (lt yang, m m/vg; vi~c T - de. b en d aa III t hbi g ian l am c ua d aa g iua h ai I an m ai d aa k e tiep, p h ; ti~l, li~u CY ' xv> Yv' m - lit M s6 v a s6 m li ph\! t hu9c v aa vl}t Ji(m c hi v:;i.t d aa v a p huong p hnp g ia congo 2. lJ,rc clot T rang q ua t rinh g ia cOng, tl;ti d iem t iep x uc g iua c hi t iet v a d aa co mOt ll,tc t ac ~ ~ng F, h,tc n ay d uqc phAn r a 3 t h!lnh ph fin (hl.nh 1 -3) : Ll,l"c t iep t uyen (ll,l"'£" c at) F 7 Ie. ll,tc mil t r\lc chl:nh (truy~n d ljng c hinh) pha.i k hac phl,lc, I~c h uang k inh F y tt;lO ~ kh~e a p l\l'e l/!m b an d ao, ll,l"c d ge trl,lc (Il,tc An d aa) Fx r na co d iu An d aa p hai ph1,lc. --- - F = F z + Fy + Fx' [N] ( 1-2) De nghi~m t lnh ll,tc c at t a d ung cOng t hlie k inh s au ( 1-3) t rang d o : CF, x F' YF' n - h~ 86 vll c ae s 6 mG phl,l thuQc va~ v~t v(i.t li/ilU c hi t iet, li~u d aa vll p huong p hap g ia congo C ac ll,l"c F x' Fy eGng x ac d jnh t hea c ae cOng t hlie t uong tl,l" n hu ( 1-3). K hi d nh t oan sel b¢, co t he l ay F x, F y t hea t l l~ s au ; F z : F y ; F x = 1 : 0 ,4 : 0 ,25 ( 1-4) 3. C ong s uat clot C 6ng s uat e dt ( c6ng s uat yell ctlll e ua cd c au c huyen dOng c hlnh) dUQ"c x ac d inh t hea cOng t hlic ; ( 1-5) 4. T hai g ian m ay T hoi g ian m ay lA t hai g ian d ung d e g ia e 6ng c hi ti~t. N o c on d uqc g 9i Iii t hai g ian c 6ng nghl;l, t hbi g ian Cd b an ho~ t hai g ian h uu l eh. De d nh t oan t hai g ian m ay, t a p hai cAn CU" v ao c ac y/!"u t 6 c ua c M dl! cAt g 9t v a p huong p hap g ia e 6ng. VI dl,l voi m ay ti/iln : L ( [ - 6) [ ph] n .s chi~ll t rang d o L- dlli h anb t rlnh l am vi/ilc, m m n - teSc dO q uay c ua c hi t iet v g/ph. 8
N eu t hay v ao ( 1-6) g ia t rt t a co ( 1-7) t rong d o d - duong k inh c hi t iet g ia c 6ng, m m. T u ( 1-7) t a t hay m uon t ilng n ang su::It m ay (gi3.m 0 , p htli t ang t.oc dQ c at v a IUQng a n d ao. D o d o n guai t a a p d \lng p huong p hap c at c ao t 1c. 11.4. P H]) T Al CVA D ONG C O TRUYEN D ONG cAc C O CAU D IEN H tNH 1. C o c au t ruy,," di?ng c hfnh T rang t ruyen dOng c hinh c lla M CKL, l lfc c at l a Ilfc h uu i ch, n o p h\l t hu9C v ao c hc d9 c at ( t, s , v ), v~t. li~u c hi t iet v a d ao. D 6i y oi c huyen d
rz - hieu s uat bi) t ruyen tit' t r¥c d t)ng c o d en trl,lc c hinh. o n hung m ay c o m am c~p d!)t nA.m t heo p huong n am n gang ho~c c huyen d t)ng b an d m ay ti~n d ung, m ay b ao g ittang ... t hl c on x uat hi~n m t)t Il,l'C r na s at phl,l d g o t ruqt c ua m am c:;i.p ho(i.c bEm : F msr = FN/1 ( 1-13) t rong d o : F N - I\l'C t ong t lic dl,lng t ren g o t ruqt, dUQ"c x ac d jnh b oi k h6i 111Qng m am (':)p ha:;i.C b im m h , k h6i 111Q"ng c hi t iet mel d:;i.t t ren m am c:;i.p hoi.ic b im, t hanh p han h,rc c at F y. ( 1-14) H~ s o m a s at f1 d g o t ruqt phl,l t huQc va~ t oc dt) b an hai.iC m am cl}-p, n o c o g ia t rj I on k hi k hoi d t)ng m ay. Vi v~y 0 n hung n lliy n ay, m amen cAn H nh k hi k hoi d Qng d~t t oi ( 60 + 8 0)% m amen d jnh m tic. 0 t 6c dQ d jnh m uc t hl f1 = 0 ,05 + 0 ,08 v a l a h ang s o. ochEf di) x ac h}.p, I vc k ea c ua c ac c huye'n dQng m am c!)p 0 m ay ti~n d ung, c ua b im m ay t'l m ay b aa g iuong d uqc x ac d inh l a t ong c ac h,rc c at v a h,tc m a s at: + + [ g(m h + m n ) + ( 1-15) Fy]f1 [ N] Fk = F z Fmsp = F , M amen t rim trl,lc dQng c d d ng v oi c huyen dOng q uay lil : ( 1-16) doi voi c huyen d t)ng t jnh t ien l a : ( 1-17) [ Nml 2. C o c au t ruyen d ong an d ao T rang h~ t ruyen d Ong An d ao, dOng c o t huc hi~n d i c huye'n b an d ao ha!)c c hi t iet de' d am b aa q ua t rlnh c at. H~ t hong t ruyen d Ong a n d ao dl1Q"c t hlJc hi~n b ang n hieu p huong a n k hac n hau. D~ng s d d o dOng h9C dil3'n h inh l a M t ruyen d i)ng trl,lc v it - ecu d uqc t rlnh b ay t ren h lnh 1 -4. C huyen d ¢ng q uay c ua d i)ng c d di~n 1 q ua bO di~u t oc 2 l am q uay trl,lc v it v o t(j.n 3 . E cu 4 dUdC k~p ch!).t t ren b an d ao hoi.ic . bim m ay s e l am b im 5 c huyen d Ong t jnh t ien t heo g o t ru'qt 6. D 9ng cO t ruyen d 9ng a n d ao s e d Am bAo m t)t h,tc cAn t hiet d e d i c huyen t inh t ien b an d ao. L \lc n ay d uqc x ac d jnh b oi I\lC cAn c huyi!n d 9ng k hi d i c huyen b an d ao ( 1-18) t rang d o : F x - thanh p han h,tc d ot t hea hLiong di c huyen c ua b im d ao ; 1 ,2 + 1 ,5 - hi;! s o d\l' t ru k = F ms h,tc m a s at c ua bEm 0 h ullng g o t ruqt - F
LLic r na s at c ua b an t heo h uang go trU
G oc l~ch d u'ong r en t r\lc v it x ac d~nh b ai d u'ong k inh trl,!c v it d tv v a bl10c r en c ua d l10ng r en tr1,lc v lt t : t ( 1-24) a = a rctg d " tr~n M amen c an t lnh t r\lc de!ng co dl1QC x ac d inh b ang c ong t hrlc M" Mc - .- [NmJ , ( 1-25) ~ ~ i, 71 - ti s 6 t ruyen v a hi~u s udt c ua be! t ruyen. T rong d o K hi x ac d inh cOng s uat de!ng cO truy€!n di)ng A.n a ao cAn ll$a c hqn t u di~u ki~n m tlmen lOn n hM t rong h ai t ri s o m Omen t1.1C1ng u ng v oi h ai i '!c a n d ao k hi k hai d i)ng v a l am vi~c. Bcri vi truy~n d i)ng An d ao thLib'ng co ph~m v i di~u c hlnh t oc de! rQng n lm d ¢ng e o c an dl1qe k iem t ra t hea di~u ki~n m Omen c an H nh a t 6c d ¢ n M n hAt eo d nh d en sl! gillm m Omen d i)ng co do di~u ki~n l am m at xAu v a kH~m t ra t hea d ieu ki~n m 6men k Mi dQng. 3. C o c au t ruy,m d 9ng ph~ LAy co c au ntH x iet trl,! a m ay k hoan h uang k inh l am vi dl,! (so d o dQng h9C a h lnh 1 - 5). K hi d ¢ng co 6 q uay t hea c hieu thu~n, q ua M b anh r ang trl,!c v lt 3, t r\lc 3 q uay s o l am n em 1,2 x iet ch~t t rv 4. K hi dOng co q uay ngttQc I~ t M n~m 1,2 se nhA l ong t r\l 4. De' d am b ao x iet dllQc t r\l t hl h,1c s inh r a b di cO ci'lu x i€t ph8.i I on h on l '!c l am d i c huy€n t r\l s inh r a d o l '!c c at v a t r9ng luc;mg : >-'L...!. F ( 1 -26) R , .u N t rong d o : F N - ap h,1c m c dv.ng l en trv. 6 d o cd d iu x iet t~o r a, N ; d~t v an t rvng tl1m c ua XB. m ay, N Q - h,1c R - ban k inh n goro c ua trl,!, m ; 5 d~n I - khoang e ach tl1 ta.m trl,l t rqng t am x a m ay, m ; .u - h~ s 6 m a s at. di~n M Omen t ren t r\lC d ¢ng c o I fj"h 1 - 5. S u d 6 t myen. dOng c o c riU x iet n
a , a 1 - goc l~ch d uong v en trl,!c v lt vA c hem, de> rp, V'l - goe m a s at CUll t r\le v lt v a c hern, d. DAu "+" \ fng v bi t rLtang hQP xitft, d ltu " -" \ fng v oi t ruang hQp noL T rong q ua t rinh xHf't m omen phI,! t.ai M e v a m Omen d ¢ng cel b ign t hifm t heo d 6 t hi h lnh 1 - 6. DO{in a b d ng v oi thi'li g ian khcri d ¢ng k hong tAi e lla M t h6ng, Me b ien t hien do M s o m a f s at t hay deli k hi tde d9 tAng d an. Do:;\n b e l ing voj t hai g ian l am vi¢c 6 n d inh k hi c hern c hua eh~m v ao be mi.it tr1,l llHiy, d ¢ng e o l am v i¢c k hOng t aL T v 2 c tr1,l b itt dAu dUQe x iet n~n Me t ang c I a l~n, t oc dO dl}ng co g iam d iln. Me dl;lt o el,ie d~i a d i€m f t uong d ng v ai t.r(tng t hai n glin m~ch c ua d 9ng C d ( d_e d ubng 1). T rong t.-ruong hQ'p n ay Me > M, ( m6men t ai hl;lD CUll. d (lng cO di!;'n) , f fi . ." 1 - 6. 0 6 ( hi t-.j~ I hitn eua m 6men d~ng U1 [JlofIl x i6_ d (mg cO p hai l am vi(lC d c h€ d ¢ q ua t ai n~ng n~ v a n guy h iem, Nf!u trl.1n m ay e o s it d1,lng bi~n pha.p t l,i d 9ng h~n e he p h') t~i t hl dQng eO co t he dU'QC cAt k h6i lU'oi di~n k hi Me < M( ( diem d ), t 6c dQ d~ng co g ilim n hanh t heo d uong 2 v a m flmen phl,l t ai d~t. g ia t rj Mcmax 0 d iem e. Doi v bi t ruang ht;lp n bi t tl,!., m 6men ph1,l Uti b an d illl r :it I on ( lon h on m 6men c1,l'c d~i k hi x iet tr1,l), d(:lng c o k h6ng t ht! khOi d(:lng d1it;!c. Dtr k hac ph1,lc kho k han d o, n gtJbi t a d ung m(:lt c d Call n oi tr~ Hlnh ] - 7. CO d u nOi 11"1,1. d~c b i(lt ( hlnh 1 -7) de' t(lo t hbi g ian k hbi • d ¢ng k Mng t ai c ho d ¢ng co. Co d iu g am h ai p han : p hlin 1 n 6i v ai t r')c d 9ng co q ua trl,lc v h, ph.iln 2 n 6i v bi c Mm. R bj x iet tr1,l, v /lu 1 JuOn tl. v ao p hla phAi c ua v:iu 2 . K hi nOL trl,l, dOng c O q uay ngu't;lc If,li, V8U 1 s li q uay t heo c hieu r nui t~n v a t i v aa p hia t rai v au 2 . Do Hi t b(li g ian vilu 1 c huy€n d~ng t"IJ d o v a d~ng c o k hoi d~ng k h6ng t aL -----~-- t N gtJbf t a d nh t oan s ao c ho k hi he"t thi'li L =_"- __ _ __________________ """" g ian d o, d ¢ng c o d a dq.t wi t 6c d(:l d~nh ~_ ~ m uc. K hi vAn 1 d~p v ao p hfa t nli vAu m "h 1-11. D{\ tOl h ien l oitn e ua rn(\ml!l1 phl,l [iIi 2 , phI,! t al d Ong c o d (lt b ien t ang vQt m{\[Jlen Yfl t(lC rlO d ong eO khi m1L 13
bH~n l en ( digm m ) r ai g illm x u6ng. M Omen ph1,l tAi Me' m Omen dt';lng Cd dt'Si n hu h inh 1 - 8. Dt';Ing c d t ruyen d ¢ng ph1,l l am vi~c a c hg dt';l n glin h~n ll),p l~i, cAn co m Omen k hoi d ¢ng I on va k ha n ang q ua tAi c ao. Vi v~y k hi c h9n cOng s uilt d t)ng Cd c lin k iem t ra t hea d ieu ki~n k hai dt';lng v a q ua t ai. 4. T 6n h ao t rong m ay d t k im lo~i Tt'Sn h ao t rong M CKL ph1,l thuQc. vao h ang lo~t y gu t 6 d ang v a s 6 h1Qng k hau d i)ng h9C, d~ng 6 d o ( truQt ho~c I an), d~ng v a nhi~t dt) dAu bOi t rdn, 91,1 t hay d 6i ph1,l. tAi, t 6c di) c ua m ay v.v .. D o d o t 6n h ao c ua m ay t huong dUQc x ac d~nh b ang thl!C nghii1im. K hi d nh t oan t 6n h ao t rong c ac c d c au m ay, thuClng slt d \!ng c ac g ia tr~ d inh m uc c ua hi~u s uilt c ua c ae Cd c ilu m ay u ng v oi ph1,l. t ai t oan p hAn ' cua Cd c au. C ac g ia tr~ hi~u 9uli"t d inh m uc c ua m i)t s o c d c au t ruyen d ¢ng d1.1c;1C c~o 0 b ang 1 - 1. B ANG 1 - 1. Hltiu SU~T e llA e o e .(u TRUV.!:t1l DONG , Di;lng k Mu l ruycn d ¢ng hiing d.'iy d ai ph~ng O.W, Kh.'iu lruycn 0 ,94 KhAu l ruycn h.:'ing b anh rting l hang 0,98 ~ng h:'mh fling cil11 K Mu t ruytn 0 ,96 0 .0 - 0.7 Khilou l ruytn bling tn,lC vii 6 0 ,99 "" bi 6 0 .98 t nll)t hi~u Hii1iu s uAt d tnh m uc c ua c a Cd cAu III d ch c ua t ilt cll c ac s mit d inh m uc c ua c ac k hau : " ( 1-28) n 1 [dm "" 1[idm i I = Tt'Sn h ao t rong c ac M CKL p h\! thut';lc VaD p h\! tAi v a t 6c dt';l. S ong sl! l lnh h uang c ua p h\! tAi v a t 6c dO d~n t 6n haD c hi r o n et 0 t ruyen 4 ¢ng c hinh v i ph\! tAi c ua n o t hay dt'Si t heo c hlf d(l clit d ong t hai t oc d ¢ dl.lt gia t ri Um. Tt'Sn haD t rDng c ac Cd cAu truy~n dt';lng a n daD vA t ruyen d ¢ng ph1,l. IA k hong t hay dt'Si vA p h\! t ai I a h ling s6. T 6c d ¢ c ua c d cAu a n d ao v a ph1,l t huong b e v a i t Anh h uang d en t 6n h ao c ua Cd cilu. M omen r na s at t rong Cd c ilu truyE!n l1,1C dL19C x ac d jnh h ling tt'Sng c ua h ai t hAnh p hAn b ign dt'Si v a k hOng b ien dt'Si t heo ph1,l t lli, dl)c t rung b oi h ai h~ sO tt'Sn h ao b ien d 6i b v a k Mng bi~n dt'Si a . ( 1-29) t rong d o : a . b - hf. ;;{) t.6n h ao k hOng b ien dt'Si vA b ien dt'Si. 14
mOmen h uu l eh v a mOmen h uu i ch d~nh m uc t ruyen q ua co d iu Mhl ,. M Il,ium - r uyen htc_ I kl - he s o ph1,l tt\i Mh · 1.1-".~' ~ ( 1-30) k, ~ h .iJm H i$u s uat e lla Cd d lU du'Qe xl'ic d jnh t heo b ieu t hue M hi 1 (1-31) ~ ~ ~ + a Mhi M ms 1 +- + b k, T rong t ru'bng hQp ri{mg khi Mhi = Mhidm kt = t u'dng u ng s e co = 7 ldm' Ide ' 1 7l d otaseco: 1 ( 1-32) ~Jm ~ + a+ bJm a dm Tu do r ut r a 1 - 7ldm + ( 1-33) bJm = a Jm ~Jm D 6i voi Cd c au t ruyen dOng c hinh MCKL, tI 56 a lb = x = e onst phl,l t hu¢e vAa ca:u t rue m ay, k hoi IUQng p Mn q uay v a dQ p huc tlilP e lla Sd d 6 d ¢ng h qc (x = 1 d 6i vlli c ae m ay ciJ: nh~ voi SCI d 6 d ¢ng hQC d on g ian ; x = 2 d6i v oi cAc m ay c a n~ng v.oi s d d 6 d ¢ng hQC p hue t~p). K hi d nh t oan t a l ay g is t ri t rung b lnh x = 1,5. K hi d otaseed: ( 1-34) C ae g ia t rt a ,b t rong (1 - 34) dLlQe s u d1,lng t rang d nh t oan thl$C t e. Doi voi ht;! t hong t ruyen d ¢ng c hinh M CKL, voi ph~m v i d ieu e hlnh t 6c d ¢ r ¢ng t hl h $ s 6 t 6n h aa k hOng Q ph1,l thU()c v an t oe dO v a e d t he e oi a 1 ph1,l t hu¢c t uyen d nh va~ t 6c dO ( 1-35) hi~u V oi a l a M 56 tOn h aa khOng d 6i u ng voi t 6e dO d inh m ue. K hi d o s ua:t c ua c o d iu dUQc X8.C d inh t 6ng q uat b~ng e 6ng t hue s au : ( 1-36). 15
§ I.5. P HUONG P HAp C HUNG C HQN CONG SUAT ch D ONG c O C HO M Ay K IM L OM Vi~c chQn d ung c ong s u.1t dQng Cd truy~n d Qog III h~t s ue q uan t rang. N eu c h9ll c ong s Uat d (lng Cd I on h on t rt s 6 c an t hiel t hi v on d au t ll s e t ang, d Ong Cd t huang x uyiln e hay n on tAi, l am c ho hi~u s Uat v a M s 6 c 6ng s Uat t hap. N ell c hQn c 6ng s mH d (lng cd o M h dn t ri s o y eu d .u t hl m ay s e k htmg d am b aa n ang s uilt c llo t hiet, d ¢ng c o t hllang phAi ch;;ty q ua b E, l inn g iarn t u5i thQ d ¢og cd, t ang p hi t 6n v~n h i'mh d o p hlli s ua c hua nhi~u. de li~u C ae s 6 b an d au d oh chc;m c ong s wlt d 6ng cd IS. : s 6 e lla ehe de;. l am vi~e 1. Cae t hong e lla m ay T 6c d(:l d .t, ll,tc c at ho~c c ae t Mng s 6 c ua e M' d ¢ c at g 9t n hll chi~u sa.u d .t, 111c;1ng a n d ao, vt;it li~u du:~c g ia c ong, v~t li~u d ao v .v.. ( De t tl 56 li~u n ay co t he d oh d1.lQc t 6e dQ c at v a l\lC c at), t rQng 111~lng c hi W~t g ia c ong, t hai g iao l am vi~c, t hai g ian n ghi v. v .. 2. K et eau e o k h( e lla m ay ph~n B ao g 6m s d d o d ¢ng h qc v a t rqng h 1qng c ac b 9 c huyen d 9ng. Q ua t rinh c hqn c 5ng s unt d 9ng cd c o t hg c hia lAm h ai bll0C I on H ude 1 C hqn Sd b 9 c ong s uat d 9ng Cd t heo t ri.nh t \l s au : aJ X ac d~nh c ong s udt h oqc m 6men t ac dl!ng tren trl,lc l am vi~c c ua hl)p t6c d l) N~u t rong m(:tt c hu k y, phl,l tAi c ua t ruyt'!n d ¢ng t hay d 6i t hi p hai ho(l.c M ) (P l x ac d inh P7 (ho(l.c M ) c ho t ilt cA c ac g ial do~n t rong c hu kyo Moi lo~i m ay c o c ac c ong t huc riEmg d e x ac d !nh ( §1-4). C o t he c ho t rlloc P l , M l . b) X ac d~nh c 6ng s uM t ren t rue dt.,ng co di~n v a t hanh lrjp d 3 t hi p hI! t di t inh. M u6n t hanh l~p d 6 t hj phl,l t ai c ho t ruyen d (ing t rong m 9t c hu ky, t a p hai x ac d~nh c 5ng s uat hoi;Lc m omen t rlln t ruc dQng Cd v a t hai g ian l am vi~c d ng v oi t ung g iai do~n. tr~n C ong s uilt t r\lc dQng c d x ac d jnh t heo b ieu t hdc P, P ( 1 -37) ~- ~ c hi~u t rong d o : s uat CUll cd c au truy{l,n d t)ng l ing v oi phl,l t ai P l " 11. - G ia tr1 h ieu s uat c ua cd c ilu t ruyen d (ing x ac d jnh t heo 0 -31). D oi k hi t rong t h\lc te" n gttai t a x ac d inh hi~u s uat b ang d l1ang c ong k inh nghi~m ' l = f ( P 7) c ho a c ac s 5 t ay c d k hi. - Thai g ian l am vi~c c ua t ung g iai do~n co t he x ac d lnh t uy t huqc dU!u ki~n l am vi~c c ua t ung Cd c au t ruyen d(:tng, nh1.l k hoang d llang d i chuy{j'n c ua b 5 ph~n l am vi~c, t 6c d 9 l am vi~c, t hbi g ian l am vl~c hOi;Lc d ieu khi~n m ay v .v ... T rong d o c o t hai g ian h im c ong ( thbi g ian l am vi~c th\1C 5\1) v a t hai g ian vo c ong ( thbi g ian l am vi~c kht"mg t ai, d ieu khi~n m ay, chuy~n diSi tr~ng t hai l am vi~c v .v ... ). T hai 16
lo~i g ian h uu c 6ng duQ'c xAc d tnh t heo cOng t huc u ng veri t Ung m ay. T hai g ian v a c 6ng dl1gc l ay t hea k inh nghi~m v(l.n h anh. c) D \ta v ao d o t hj ph1,l tAi d nh da. x ay d \tng a p h:b b, t ien h anh d nh t aan c h9n d (mg cd n hu d a n l!u t rong g iaa t rlnh Cd s a t ruyen d ¢ng di~n - Khi c he d ¢ l am vi~c l a d ai hl.ln, ph1,l till b ien d di (lol.li p hd b ien) dOng Cd t huang dl1gc c h9n t hea dl.li l ugng t rung b lnh ho(l..c d Ang trio - Khi c he d ¢ l am vi~c l a ngAn hl.ln l(l..p ll.li, d (mg Cd d ugc c h9n t heo ph1,l t ai l am v a M 36 d ong di:~n t Udng d 6i. vi~c '. - Khi chi! d ¢ l am vi~c l a n gan hl.ln, d tjng Cd dUQC c h9n t heo ph1,l M i l am vi~c v a t hai g ian c o tAi t rong c hu kyo B UQC 2 : K iem nghi~m d ¢ng Cd t heo n hung d illu ki~n c an t hiet. T uy t hu9c v ao d(l..C d iem c ua Cd cE[u t ruyen d tjng r na d tjng c d d a c h9n dUQc ki~m nghi~m t hea d ieu ki~n p hat n ong, q ua tAi v a r na mAy. D~ ki~m nghi~m t heo d ieu ki~n p hat n ong, t a xa.y dl,i"ng d o t hi ph1,l tAi t oan p hiln b ao g am p h\! tAi d nh (da. d nh a hu6'c 1) v a ph1,l tAi dOng. Ph1,l tAi dOng c ua d ¢ng Cd p hat s inh t rong q ua t rlnh q ua dtj ( QTQD) v a dUQc x ac d inh t lt q uan h~ dw ( 1-38) crt J I: t rong d o : J L m Omen q uan d nh c ua t oan M t hOng t ruyen d (lng q uy d 6i v e tr1,lC d Qng Cd di~n ; d w/dt - gia t 6c c ua h~ t h6ng . . S au k hi l(1..p d o t hj ph1,l tAi t aan p han i : = f1(t) , M : = f 2(t), P : = f 3(t) ho~c d o t hi t on h ao t rong d tjng Cd .6.P : = f 4(t), t heo c ac d(li l ugng d Ang t ri ho(l..c t 6n h aa t rung b lnh, t a k iem nghi~m d ieu ki~n p hat n ang. N eu t hai g ian c ac Q TQD k h6ng d ang ke' s o voi t hai g ian l am vi~c 6 n d jnh v a d ¢ng Cd d a dUQC c h9n s d b¢ t hea p hudng p hap d Ang t rj t hl k h6ng c an ki~m nghi4;!m t hea d ieu ki~n p hat n ang. C h6 y Ie. d6i voi c ac dQng Cd l am vi4;!c a che dQ ngAn h~n l(1,.p l~i, t ri 56 DM% phAi IE[y t heo d 6 t hi phI,! tAi t oan p hlin. K hi k iem nghi4;!m t hea d ieu ki~n q ua Mi, d 6i v6'i dtjng Cd k h6ng d ong b(l, c an x et teri hi~n t ugng sl,!t lip c ua 1l1ai di~n. T hOng t huang c ho p hep 51,!t a p 10%, n~n m Omen t ai h{ln c ua d tjng cd t rong d nh toAn kie'm nghi~m c hI c on : li~u M tdm mOmen t ai hl}.n d jnh m uc t hea 86 c ua d tjng Cd di4;!n. - o n hung Cd d iu t ruyen d tjng d bi hOi r na m ay c o tAl. n hu Cd cliu n Ang h(l x a, d i c huyen b an, d (lng Cd cAn ki~m nghi~m t hea d ieu ki4;!n r na m ay. bi~t N goai r a c on phAi. k ifim nghi4;!m d tjng cd t hea d illu ki4;!n d(l,.C d o yl'!u c au d ieu c hinh t 6c dtj v a hl.ln chi! g ia t oc. 17 2· TRANG B! ElI~N ... A
§1.6. D IEU C HiNH T OC DO M Ay CAT K IM L OM De' nh~n d Ude c ae c h€ d ¢ c at k hac n hau d am baD c ae q ua t rinh c 6ng n gM t 6i 11U, d in p h:li dii'!u c hinh t oe d 6 truy~n d ¢ng c hinh v a a n d ao. D ieu c hinh t 6e dO c ae m ay c o t he' th1,1C h i(m b ang b a p huong p hap : co, di~n - cd v a d i$n. Di~u c hinh t oe de;. b ang C d III p huong p hap d ieu c hinh c o c ap v oi sl,l' t hay d 6i t l s 6 t ruyen t rong ~9P t oe di? D ietl d o cd t he t hvc hi~n b ang t ay h oi,ic t il x a h ang k hop I i hr;lp di(ln t ll, t huy h fe v .v .. t rong t rl1dng h 9P n ay d ¢ng c o dl19C s it dl,lng Ie. d ¢ng Cd k h6ng d ong L¢ r ota lOng s oc D ietl c hinh t oe d 9 b ang p huong p hap d i(ln- Cd Iii. dii~u c hinh t oe d ¢ b ang e ach t hay d 6i t oe d 6 d ¢ng cd v a t hay deli t i s 6 t ruyen e ua hOp t oe d 6. i itmg c d d i(ln c o t hll 13. d (mg Cd k h6ng dOng hi? n hieu t de dO hoi.\c d Ong c o mQt c hieu. D ietl c hinh di(!n I i t hay d oi t oe dO m ay c hi b ang t hay d 6i t oc de. d Ong co di€!n. DOng c o diEln m ot c hieu c ha p hep di~u c hinh t oc dO d dn g ian, t ron h on s o v ai d Ong cO di(!n x oay c hieu, g iam nh~ kilt d u c o k hi c ua m ay. K hi g iai q \lyet vlin d~ dh~u c hlnh t oc dO truy~n dOng c hinh v a a n d ao M CKL d n p h:li q uan t am d en c ac c hi t ieu s au : ph
PH~M V I O ltU cHiNH r Oc 0 0 CtLt. M AY c .tr K IM LO~I I tANG 1-2. Phi;1m v i d ieu c hinh t6e Dng e hinh di')ng a n
v"d O U,----LL--"" Vz V, ph~ ,iii t'iJa M CKL H lnh / -9. 11/\ t hi d(\c l inh - D6i v oi t ruyen d i)ng Iln d ao M CKL, n 6i c hung m omen k hong d oi k hi d ieu c hinh t oe d o. T uy nhi~n ($ v ung t 6c d(l t hap, lu~ng Iln d ao s n ha, I\1C c al h i h~n c h€ hOi c hieu Sall ca.t t6"i h~n t , T rang v ung m iy, k hi t 6c d~ a n daD g iam, 11)C a n d ao v a m omen a n d ao c iing giAm t hea. d t oe de> c aa, t uelng u ng t oe dQ V z c ua t ruyen dOng c hfnh c ling pha1' lan, n ell g iu F ad Ufn n hu e u t hl c 6ng s uilt t ruyen dc)ng s e q ua laD. D o d o c ho p hep g iam n ha h,{c a n daD t rong v ung n ay, m omen t ruyen dOng a n d ao c ung giAm t hea ( hlnh 1 -9). M ¢t M t hOng t ruyen d t)ng di~n c o d ieu c hinh g 9i III t ot n eu d!)c t inh d ieu c hlnh c ua n o g i6ng d!)c t inh C d c ua m ay. K hi d o, d Qng c d dLlQC stl: d~ng hQP l y n hat, h k l a c o t he l am vi~c d ay tAi a mQi t oe dO. N ha v *y, M t hong dE.l-t dUQc c ae c hi ti~u n ang h iQng ca~. N 6i c ach k hac, c o th~ h,ta c h9n d~mg Cd c o k ich t huac nhO n hlit c ho m ay. D~c t inh d ieu c hinh c lla t ruylln dOng 1a q uan M g ilta cl'mg s uilt ho~c m 5men e lla d Ong cd vcri t oe dQ. Vi d1,l d 6i vcri d ong Cd di~n m (lt chU!u k ich t u dOc l~p, k hi d iell c hinh dil;m a p p hiln u ng v a gill: t u t hOng m ay k Mng d 6i t a s e c o ~ M = k ¢Iu c onst ; P = M. w :;: w K hi d illu c hlnh t u t hOng, g iu di~n a p p hAn u ng k h5ng d 6i t hl M = k ¢Iu :;: l /w ; P = M w = c onst M, P K €t hQp c8. h ai p hlidng p hap d ieu c hinh t a c o d 6 t hl n hu h lnh 1 - 10. D!).c H nh dU!u c hinh fJ v ung n ay c o d~ng g i6ng d:).c M t inh c d c lla t ruylln d ong c h1nh MCKL. p 4. De') 6 n d inh t 6c de') D o 13. khA n ang g iu t oe d ¢ k hi ph1,l tAi t hay d 6i. D libng d~c d nh C d c iing c ung t hl d~ 6 n d inh c ang c ao. N oi c hung t ruyen d Ong a n d ao y eu c Au .6.w% ~ ( 5 + 1 0)% ; t ruyen d ong c htnh y eu c all .6.w% Quan h ¢ MtvJ); l '(w) u l., d,:,ng C(I m,,1 H inh 1 -10. ~ ( 5 + 1 5)%. c hitu k ich III d(lC ICtp I hay oJ61 IJllva4>.
te 5. T inh k inh X et d en g ia t hanh c hi p hi v~n h anh, t 6n h aa n ang 111~ng t rong q ua t rinh l am vi~c 6 n d inh v a Q TQD. N goai r a c on p hai d anh g hi m ue d¢ t in c ay, thu~n ti~n t rong v~n h anh, d e k iem v~t tu: t hay t he v .v ... C huang 2 , " " ~ ~ TRANG B! DI~N DII;:N T tl NHOM M AY TII;:N §2.1. D~C D llfM C ONG NGHI;: N h6m m ay ti~n r at d a d~ng, g 6m c ae n uiy ti~n d dn g ian, R dvonve, m ay t.i~n v~n n ang, c huyen d ung, m ay ti~n c ut, m ay ti~n d ung v .v .. T ren m ay t if!fi c o th~ th1,lc hi~n dllQC n hieu c ong n gM ti~n k hac n hau : ti~n t T\l ngoai, ti~n tr~ t rang, ti~n m~t d au, ti~n c on, ti~n d inh M nh. T ren m ay ti~n d ing c o t he th1,lC hi~n d aa, k hoan v a ti~n r en, b ang c ae d ao c at, d ao d aa, t aro r en.. K lch thud'c g ia cOng t ren m ay ti~n c o t he t u c o viti m ili m et d en h ang chl,lc m et ( tren m ay t i$n d ang). 1 0) d,,,,!,: g ill c ong ( p) ln~n m i,y l i¢n. I fj"h 2 - 1. D ,mg p en ngo