Giáo trình xác định thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi: Phần 1 - Bộ NN & PTNT

Chia sẻ: Minh Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

118
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình xác định thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi: Phần 1 gồm 8 bài đầu của giáo trình, đề cập đến các kiến thức về sử dụng cafein, sử dụng atropin, sử dụng strychnin, sử dụng anagin, sử dụng oxytocin, sử dụng huyết thanh ngựa chửa, sử dụng vitamin B1. Mời bạn đọc cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình xác định thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi: Phần 1 - Bộ NN & PTNT

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN XÁC ĐỊNH THUỐC TÁC ĐỘNG ĐẾN CƠ QUAN CƠ THỂ VẬT NUÔI MÃ SỐ : MĐ 07 NGHỀ: SỬ DỤNG THUỐC THÚ Y Trình độ: Sơ cấp nghề HÀ NỘI - 2011
1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dẫn dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. Mã tài liệu: MĐ 07
2 LỜI NÓI ĐẦU Để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành chăn nuôi theo hướng công nghiệp của nước ta trong thời gian tới. Những người tham gia vào hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm cần được đào tạo để họ có những kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề cần thiết. Trường đại học Nông Lâm Bắc Giang được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao nhiệm vụ xây dựng chương trình đào tạo sơ cấp nghề, nghề “Sử dụng thuốc thú y trong chăn nuôi”. Chương trình được xây dựng dựa trên cơ sở phân tích nghề theo phương pháp DACUM và cấu trúc mô đun. Kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề được tích hợp vào mô đun. Kết cấu của chương trình gồm nhiều mô đun và môn học, mỗi mô đun gồm nhiều công việc và bước công việc tích hợp liên quan chặt chẽ với nhau nhằm hướng tới hình thành những năng lực thực hiện của người học. Vì vậy những kiến thức lý thuyết được chọn lọc và tích hợp vào công việc, mỗi công việc được trình bày dưới dạng một bài học. Đây là chương trình chủ yếu dùng cho đào tạo sơ cấp nghề, đối tượng học là những người có nhu cầu đào tạo nhưng không có điều kiện đến các cơ sở đào tạo chính quy để học tập ở cấp học cao, thời gian tập trung dài hạn, họ có trình độ học vấn thấp. Vì vậy việc đào tạo diễn ra với thời gian ngắn, tại cộng đồng, hình thức gọn nhẹ phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của học viên. Tài liệu này được viết theo từng mô đun, môn học của chương trình đào tạo sơ cấp nghề, nghề sử dụng thuốc thú y trong chăn nuôi và được dùng làm giáo trình cho các học viên trong khóa học sơ cấp nghề, các nhà quản lý và người sử dụng lao động tham khảo, hoàn chỉnh để trở thành giáo trình chính thức trong hệ thống dạy nghề. Việc xây dựng một chương trình đào tạo sơ cấp nghề DACUM dùng cho đào tạo nông dân ở nước ta nói chung còn mới mẻ. Vì vậy chương trình còn nhiều hạn chế và thiếu sót, tập thể các tác giả mong muốn sự đóng góp của các bạn đồng nghiệp để chương trình được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Tham gia biên soạn: 1. Trần Văn Tuấn – chủ biên 2. Đoàn Văn Soạn 3. Nguyễn Xuân Hùng
3 MỤC LỤC TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN................................................................................................................................... 1 LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................................................................... 2 MÔ ĐUN .................................................................................................................................................................... 8 XÁC ĐỊNH THUỐC TÁC ĐỘNG ĐẾN CƠ QUAN CƠ THỂ VẬT NUÔI ........................................... 8 Giới thiệu mô đun .................................................................................................................................................... 8 Bài mở đầu ...................................................................................................................................... 8 1. Khái niệm .............................................................................................................................................................. 8 2. Nguồn gốc ............................................................................................................................................................. 8 3. Phân biệt thuốc, thức ăn ................................................................................................................................... 9 4. Phân biệt thuốc qua nhãn hiệu........................................................................................................................ 9 5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng dược lí của thuốc............................................................................ 9 Bài 1: Sử dụng Cafein ................................................................................................................. 10 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 10 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 10 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 10 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 10 3. Sử dụng. ................................................................................................................................................................................ 10 4. Bảo quản: ............................................................................................................................................................................. 11 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 11 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 11 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 12 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 12 Bài 2: Sử dụng Atropin ................................................................................................................. 12 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 12 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 12 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 12 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 13 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 13 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 13 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 14 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 14 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 14 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 15 Bài 3: Sử dụng Strychnin ............................................................................................................. 15 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 15 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 15 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 15 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 16 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 16 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 17 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 17 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 17
4 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 17 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 18 Bài 4: Sử dụng Anagin .................................................................................................................. 18 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 18 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 18 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 18 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 19 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 19 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 20 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 20 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 20 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 20 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 21 Bài 5: Sử dụng Oxytocin.............................................................................................................. 21 Mục tiêu:: ................................................................................................................................................................. 21 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 21 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 21 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 22 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 22 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 23 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 24 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 24 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 24 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 24 Bài 6: Sử dụng huyết thanh ngựa chửa ........................................................................................ 24 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 24 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 24 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 24 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 25 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 25 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 26 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 27 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 27 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 27 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 28 Bài 7: Sử dụng Vitamin B1 .......................................................................................................... 28 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 28 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 28 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 28 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 29 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 30 4. Bảo quản: ............................................................................................................................................................................. 30 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 30 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 31
5 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 31 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 31 Bài 8: Sử dụng B.Complex .......................................................................................................... 31 Mục tiêu:: ................................................................................................................................................................. 31 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 31 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 31 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 32 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 33 4. Bảo quản: ............................................................................................................................................................................. 33 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 34 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 34 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 34 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 34 Bài 9: Sử dụng Vitamin C ............................................................................................................. 34 Mục tiêu:: ................................................................................................................................................................. 34 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 35 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 35 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 35 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 36 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 37 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 37 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 37 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 38 Bài 10: Sử dụng Vitamin A.D.E ................................................................................................... 38 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 38 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 38 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 38 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 39 3. Sử dụng: ................................................................................................................................................................................ 40 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 40 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 41 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 41 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 41 Bài 11: Sử dụng Glucoza .............................................................................................................. 41 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 41 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 41 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 41 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 42 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 42 4. Bảo quản: ............................................................................................................................................................................. 42 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 43 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 43 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 43 C. Ghi nhớ: .............................................................................................................................................................. 44
6 Bài 12: Sử dụng Calci - Gluconat ................................................................................................. 44 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 44 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 44 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 44 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 46 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 46 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 47 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 47 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 47 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 47 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 48 Bài 13: Sử dụng Dextran Fe.......................................................................................................... 48 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 48 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 48 1. Nhận dạng ............................................................................................................................................................................ 48 2. Ứng dụng. ............................................................................................................................................................................ 49 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 49 4. Bảo quản: ............................................................................................................................................................................. 49 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 50 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 50 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 50 Bài 14: Sử dụng Premix ................................................................................................................ 51 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 51 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 51 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 51 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 51 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 51 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 51 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 52 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 52 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 52 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 53 Bài 15: Sử dụng Multivita............................................................................................................. 53 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 53 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 53 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 54 3. Sử dụng ................................................................................................................................................................................. 54 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 55 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 55 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 55 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 55 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 56 Bài 16: Sử dụng Manhe sulfat...................................................................................................... 56 Mục tiêu: .................................................................................................................................................................. 56
7 A. Nội dung .............................................................................................................................................................. 56 1. Nhận dạng: .......................................................................................................................................................................... 56 2. Ứng dụng: ............................................................................................................................................................................ 56 4. Bảo quản ............................................................................................................................................................................... 57 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ........................................................................................................................ 58 * Câu hỏi.................................................................................................................................................................................... 58 * Bài tập thực hành ............................................................................................................................................................... 58 C. Ghi nhớ ................................................................................................................................................................ 58 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN ......................................................................................................... 59 I. Vị trí, tính chất của mô đun ............................................................................................................................ 59 II. Mục tiêu............................................................................................................................................................... 59 III. Nội dung chính của mô đun ......................................................................................................................... 59 V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập........................................................................................................... 61 VI. Tài liệu tham khảo .......................................................................................................................................... 62
8 MÔ ĐUN XÁC ĐỊNH THUỐC TÁC ĐỘNG ĐẾN CƠ QUAN CƠ THỂ VẬT NUÔI Mã số MĐ 07 Giới thiệu mô đun Mô đun xác định thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi là mô đun chuyên môn trong chương trình đào tạo trình độ sơ cấp nghề, nghề sử dụng thuốc thú y trong chăn nuôi. Mô đun được tích hợp giữa kiến thức lý thuyết chuyên môn, kỹ năng thực hành và thái độ nghề nghiệp một cách hoàn chỉnh, giúp người học nhận biết chung, nhận biết tính chất, biết cách sử dụng, ứng dụng và bảo quản các loại thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi. Học xong mô đun này người học sử dụng được thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho vật nuôi, không làm ảnh hưởng đến môi trường, vệ sinh thực phẩm cho cộng đồng Phương pháp học tập mô đun: học lý thuyết gắn với thực hành, kết hợp thực tập tại các cửa hàng bán thuốc thú y, trạm thú y, cơ sở sản xuất chăn nuôi thú y Phương pháp đành giá kết quả học tập của tập mô đun: đánh giá kết quả của học viên qua các hình kiểm tra tự luận, trắc nghiệm phần lý thuyết, kiểm tra tay nghề, thực hành tại phòng thí nghiệm với kết quả điểm kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ và kiểm tra mô đun. Đánh gia theo thang điểm 10, xếp loại học tập theo quy chế đào tạo nghề của Bộ Lao động TBXH Bài mở đầu 1. Khái niệm Thuốc tác động đến cơ quan cơ thể vật nuôi là các chất, hợp chất được sử dụng để điều trị, phòng ngừa bệnh. Thuốc còn có tác dụng khôi phục, điều chỉnh các chức phận của hệ thống cơ quan trong cơ thể vật nuôi. Với mục đích điều trị, thuốc giúp cơ thể động vật điều chỉnh khôi phục lại trạng thái sinh lý bình thường. Với chức năng dùng thuốc để khôi phục, điều chỉnh các chức phận của hệ thống cơ quan trong cơ thể vật nuôi như thuốc giảm sốt, kích thích sinh trưởng, sinh sản, tiêu hóa và hấp thu thức ăn... 2. Nguồn gốc Rất phong phú có thể lấy từ thực vật, động vật, khoáng chất, Thuốc được tạo ra bằng cách tổng hợp, bán tổng hợp hóa học với quy trình công nghệ cao nên sản xuất nhanh, khối lượng lớn, giá rẻ, đáp ứng nhu cầu phòng trị bệnh.
9 3. Phân biệt thuốc, thức ăn - Thuốc là những chất có tác dụng phòng chữa bệnh. Thuốc chữa bệnh là những chất có tác dụng lập lại sự thăng bằng cho cơ thể khi cơ thể có những rối loạn. - Thức ăn là những chất có tác dụng đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, nhằm duy trì mọi hoạt động và làm cho cơ thể phát triển. 4. Phân biệt thuốc qua nhãn hiệu Để người sử dụng thuốc không bị nhầm lẫn, cần đặc biệt lưu ý là phân biệt thuốc thông qua nhãn hiệu, trên cơ sở đó còn biết được tính năng tác dụng của thuốc, liều lượng và liệu trình sử dụng, cách thức bảo quản Để sử dụng thuốc đúng đắn, tránh những tác hại đáng tiếc ta cần phân biệt tính độc của thuốc. 5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng dược lí của thuốc Loài, giống: Do cấu tạo đặc điểm sinh lý, sinh hóa, khả năng hấp thu, chuyển hóa, thải trừ của thuốc trong các loài vật khác nhau nên sự phản ứng của chúng với thuốc cũng khác nhau. Giới tính: Do hoạt động của các tuyến sinh dục, các hormon có vai trò đối với hoạt tính của các men chuyển hóa thuốc. Lứa tuổi: Tuổi ảnh hưởng trọng lượng cơ thể, liều thuốc tính theo trọng lượng. Tình trạng cơ thể: Có nhiều loại thuốc chỉ có tác dụng dược lý khi cơ thể trong thời kỳ bệnh lý. Tính chất của thuốc: Những thuốc dễ phân ly tác dụng nhanh và ngược lại. Thuốc ở thể khí tác dụng nhanh hơn thể lỏng, thể rắn. Thuốc tan nhiều, bay hơi, khuếch tán mạnh tác dụng nhanh, mạnh hơn loại ít tan hay khuếch tán chậm.
10 Bài 1: Sử dụng Cafein Mục tiêu: Học xong bài này người học có khả năng: - Mô tả được những nội dung về sử dụng cafein dùng trong chăn nuôi - Sử dụng được cafein dùng trong chăn nuôi đúng kỹ thuật A. Nội dung 1. Nhận dạng 1.1. Nhận biết chung: Cafein là một alcaloid chiết suất từ càfê, lá chè, hạt côca, cacao và là dẫn suất của xanthin. Cafein tổng hợp từ axit uric. 1.2. Nhận biết tính chất: Cafein tinh thể hình kim, nhỏ, dẹt, trắng. Ít tan trong nước lạnh, dưới dạng muối benzoat hay Natri Salicilat sẽ tan tốt hơn, đặc biệt trong nước nóng. Tan nhiều trong rượu. Cafein rất ít độc. 1.3. Nhận biết tác dụng. - Cafein tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương. - Làm tăng cường quá trình hưng phấn của vỏ não nên trí óc minh mẫn hơn, khả năng làm việc bằng trí não tăng lên, cảm giác mệt mỏi nhẹ bớt, phản ứng nhanh hơn, tiếp thu dễ dàng hơn. - Cafein hưng phấn trung tâm hô hấp và vận mạch hành tuỷ, làm tăng trương lực và khả năng hoạt động của cơ vân, tăng sức co bóp của tim, dãn mạch ngoại biên, đặc biệt dãn mạch tim và não, tăng lợi tiểu. 2. Ứng dụng: 2.1. Điều trị bệnh yếu tim, mạch, trợ lực, trợ sức, bồi bổ cơ thể trong các bệnh nặng kèm theo suy nhược, mệt mỏi về trí não và thể lực gia súc, làm tim đập nhanh, mạnh dãn đến huyết áp tăng. 2.2. Chống shock, khi bị ngất xỉu dùng Cafein kích thích trung tâm hô hấp. Dùng trong trường hợp gia súc bị sốt cao (phối hợp thuốc hạ nhiệt). 2.3. Dùng làm thuốc lợi tiểu khi gia súc bị phù nề, giải độc trong các trường hợp ngộ độc do tác dụng lợi tiểu thải độc ở gia súc, dùng trong các trường hợp bại liệt nhẹ ở trâu, bò, lợn, chó. 2.4. Tăng tiết sữa cho gia súc cái trong thời kỳ nuôi con, dùng trong trường hợp khi bị thuỷ thũng, tích nước trong cơ thể, bệnh phù tim ở gia súc. Dùng phòng trị các trường hợp bệnh làm giảm hoạt động của tim. 3. Sử dụng.
11 3.1. Tiêm bắp thịt hay dưới da: - Trâu, bò: 2-5 g/ngày - Lợn, dê, cừu: 0,5-1,5g/ngày - Chó: 0,5-1,0 g/ngày 3.2. Tiêm tĩnh mạch khi cần thiết, hoặc dùng kết hợp với dịch truyền khi điều trị cho gia súc, có thể tiêm 2-3 lần trong ngày và tăng liều khi cần thiết. 4. Bảo quản: 4.1. Xác định điều kiện bảo quản. Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời, tránh nguồn nhiệt, nơi ẩm ướt và hóa chất độc hại. 4.2. Thực hiện việc bảo quản - Kiểm tra lọ, bao gói đựng thuốc để phát hiện dập, vỡ, rách ảnh hưởng tới thuốc. - Kiểm tra nhãn mắc, hạn dùng, tính chất, màu sắc của thuốc để xác định tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi bảo quản. - Thao tác nhẹ nhàng xếp thuốc vào tủ thuốc, tránh đổ vỡ, tránh va chạm mạnh, - Kiểm tra thường xuyên để phát hiện và xử lý sai sót. B. Câu hỏi và bài tập thực hành * Câu hỏi
12 1. Cafein được ứng dụng trong những trường hợp nào? 2. Cho biết cách sử dụng Cafein. 3. Để bảo đảm hiệu lực của Cafein, cần lưu ý bảo quản trong điều kiện như thế nào? * Bài tập thực hành Kết hợp với Trạm thú y địa phương tổ chức cho lớp học tham gia tiêm Cafein cho lợn, dê, cừu, chó khi mắc bệnh . Trước khi tiêm giáo viên cần hướng dẫn, phổ biến cho học sinh những nội dung sau: 1. Chuẩn bị vật tư cần thiết và thuốc cafein 2. Hướng dẫn sử dụng bơm tiêm và hướng dẫn các cách tiêm 3. Xác định các vị trí tiêm: Tiêm bắp, tiêm dưới da, tiêm tĩnh mạch 4. Phương pháp cố định gia súc để tiêm 5. Cách lấy thuốc để tiêm 6. Thao tác tiêm 7. Vệ sinh, sát trùng địa điểm tiêm 8. Theo dõi gia súc sau khi tiêm. C. Ghi nhớ Khi điều trị cần sử dụng thuốc đúng liều lượng và liệu trình quy định, dùng kết hợp với các loại vitamin khác như vitamin B1, vitamin C... Bài 2: Sử dụng Atropin Mục tiêu: Học xong bài này người học có khả năng: - Mô tả được những nội dung về sử dụng Atropin dùng trong chăn nuôi - Sử dụng được Atropin dùng trong chăn nuôi đúng kỹ thuật A. Nội dung 1. Nhận dạng: 1.1. Nhận biết chung: Atropin là một thuốc độc bảng A, làm thuốc tiền mê. Atropin là một Alcaloid chiết xuất từ cây belladon, cây cà độc duợc và cây thiên tiên tử. 1.2. Nhận biết tính chất:
13 Bột tinh thể trắng, không mùi, dễ tan trong nước và cồn, vị đắng, dễ bị cháy, khi sờ vào thấy nhờn tay. Trong thú y thường dùng dưới dạng dung dịch Atropin Sulfat. 1.3. Nhận biết tác dụng: - Giảm tiết dịch các tuyến tiêu hoá, chống co bóp cơ trơn, giảm nhu động của ruột, dạ dày, và các cơ trơn khác ở động vật. - Tăng nhịp tim, làm co mạch máu (trừ mạch máu phổi và tim). - Dãn đồng tử, tăng nhịp tim - Làm giãn khí quản, phế quản, giãn đồng tử mắt. 2. Ứng dụng. 2.1. Điều trị các bệnh: - Chứng đau bụng, co thắt do lồng ruột, xoắn ruột (nếu dùng liều cao hoặc kéo dài gây liệt ruột). - Chứng co giật, co thắt thực quản ở trâu, bò, lợn, ngựa. - Chứng thuỷ thũng phổi, phù phổi, khó thở của ngựa, trâu, bò - Trong trường hợp bị ngất (khi gây mê bằng Eter, Chloroform). 2.2. Chống nôn mửa cho gia súc, Cầm tiêu chảy khi bị tiêu chảy kéo dài và mất nước, giảm đau trong phẫu thuật mắt (nhất là đối với chó), bôi vết thương có tác dụng để giảm đau. 2.3. Giải độc khi bị ngộ độc bởi Pilocarpin, Dipterex, Arecolin và Morphin, Chloroform – các thuốc trừ sâu loại hợp chất lân hữu cơ (Phosphore). 3. Sử dụng 3.1. Tiêm bắp thịt ngày 1 lần - Ngựa: 10-80 mg/ngày - Trâu, bò: 30-100 mg/ngày - Lợn: 10-30 mg/ngày - Chó: 1-2 mg/ngày 3.2. Tiêm dưới da: Atropin Sulfat 1/2000 (0,05%) 3.3. Cho uống khi cần thiết, thường dùng khi gia súc bị nôn mửa. Hạn chế sử dụng cho gia súc nhai lại vì dễ gây tắt dạ lá lách, liệt dạ cỏ, chướng hơi dạ cỏ. 4. Bảo quản 4.1. Xác định điều kiện bảo quản. Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời, tránh nguồn nhiệt, nơi ẩm ướt và hóa chất độc hại.
14 4.2. Thực hiện việc bảo quản - Kiểm tra lọ, bao gói đựng thuốc để phát hiện dập, vỡ, rách ảnh hưởng tới thuốc. - Kiểm tra nhãn mắc, hạn dùng, tính chất, màu sắc của thuốc để xác định tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi bảo quản. - Thao tác nhẹ nhàng xếp thuốc vào tủ thuốc, tránh đổ vỡ, tránh va chạm mạnh, - Kiểm tra thường xuyên để phát hiện và xử lý sai sót. B. Câu hỏi và bài tập thực hành * Câu hỏi 1. Hãy cho biết cách sử dụng Atropin? 2. Thuốc Atropin được dùng để tiêm trong những trường hợp nào? 3. Để bảo đảm tác dụng của Atropin được tốt, cần phải bảo quản ở trong các điều kiện như thế nào? * Bài tập thực hành Kết hợp với mạng lưới thú y ở cơ sở tổ chức cho các lớp học sinh tham gia tiêm Atropin cho gia súc gia cầm khi mắc bệnh . Khi triển khai tiêm giáo viên cần hướng dẫn, phổ biến cho học sinh những nội dung cần thiết như sau: 1. Chuẩn bị đầy đủ thuốc Atropin và các vật tư cần thiết để tiêm 2. Hướng dẫn sử dụng bơm tiêm và hướng dẫn các cách tiêm
15 3. Xác định các vị trí tiêm: 4. Phương pháp cố định gia súc để tiêm 5. Cách lấy thuốc để tiêm 6. Thao tác tiêm: Tiêm bắp, tiêm dưới da 7. Theo dõi gia súc sau khi tiêm kết hợp với chăm sóc tốt 8. Học sinh báo cáo kết quả, giáo viên nhận xét, đánh giá cho điểm C. Ghi nhớ Atropin là một thuốc độc bảng A, khi dùng cần chú ý liều lượng để phòng trúng độc cho con vật Bài 3: Sử dụng Strychnin Mục tiêu: Học xong bài này người học có khả năng: - Mô tả được những nội dung về sử dụng strychnin dùng trong chăn nuôi - Sử dụng được strychnin dùng trong chăn nuôi đúng kỹ thuật A. Nội dung 1. Nhận dạng 1.1. Nhận biết chung: Strychnin là một alcaloid chiết xuất từ hạt cây mã tiền, là loại thuốc bổ nhưng rất độc. Thuốc được dùng dưới dạng muối sulfat hay nitrat. Thuốc độc bảng A. 1.2. Nhận biết tính chất: Strychnin có dạng tinh thể hình kim, trắng không mùi, vị rất đắng, tan trong nước và chloroform, không tan trong ete. Với liều nhẹ Strychnin là loại thuốc bổ, có tác dụng tăng cường trương lực cơ vân, cơ tim, gây co mạch, tăng huyết áp, kích thích nhu động ruột, tăng tiết dịch tiêu hóa, Với liều cao gây co giật, ngạt thở do cơ co rút. 1.3. Nhận biết tác dụng: Strychnin có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương: - Liều nhẹ: Strychnin là một loại thuốc bổ cho gia súc - Liều trung bình, liều điều trị: gây hưng phấn các giác quan (thị giác, vị giác, thích giác, xúc giác).
16 - Kích thích hoạt động các trung tâm hô hấp và vận mạch, tăng hưng phấn phản xạ của tuỷ sống, tăng tính chất cảm ứng của võng mạc mắt cho động vật. - Strychnin làm tăng trương lực cơ trơn và cơ vân, cơ tim. - Liều cao: Strychnin gây độc, cơ bị mất trương lực, con vật bị co giật khi bị một kích thích nào đó: và bị ngạt thở vì cơ lồng ngực không hoạt động đuợc. 2. Ứng dụng: Strychnin được dùng trong những trường hợp sau: 2.1. Điều trị bệnh - Chữa bệnh bại liệt, liệt cơ, suy nhược cơ của gia súc. - Làm thuốc giải độc khi gia súc trúng độc bởi các loại thuốc ngủ (barbiturat). - Kích thích trung tâm hô hấp và vận mạch bị suy sụp cấp tính (biểu hiện ngất xỉu, nhiễm độc thuốc mê...). 2.2. Phục hồi sức khỏe - Làm thuốc bổ toàn thân, khi suy nhược cơ thể, gia súc mệt mỏi, biếng ăn; trong chứng loạn thần kinh suy nhược. 3. Sử dụng: 3.1. Tiêm bắp thịt liều lượng tùy theo từng loại gia súc: - Ngựa, lừa: 0,03-0,1 g/ngày - Trâu, bò: 0,05-0,15 g/ngày - Lợn, dê, cừu: 0,002-0,005 g/ngày - Chó: 0,001 g/ngày 3.2. Tiêm dưới da: Liều lượng như sau: - Trâu bò: 50-150 mg/ngày - Lợn: 2- 4 mg/ngày - Chó: 1 mg/ngày - Dê, cừu: 2-5 mg/ngày Tiêm ngày 1 lần, không dùng quá 5 ngày, dùng quá liều súc vật có thể bị co giật. 3.3. Cho uống: ít dùng cho uống, có thể dùng dung dịch Strychnin như sau: - Ngựa, lừa: 50-100 mg/ngày - Trâu, bò: 50-100 mg/ngày - Lợn, dê, cừu: 2-5 mg/ngày - Chó: 0,2-1 mg/ngày
17 4. Bảo quản 4.1. Xác định điều kiện bảo quản. Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời, tránh nguồn nhiệt, nơi ẩm ướt và hóa chất độc hại. 4.2. Thực hiện việc bảo quản - Kiểm tra lọ, bao gói đựng thuốc để phát hiện dập, vỡ, rách ảnh hưởng tới thuốc. - Kiểm tra nhãn mắc, hạn dùng, tính chất, màu sắc của thuốc để xác định tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi bảo quản. - Thao tác nhẹ nhàng xếp thuốc vào tủ thuốc, tránh đổ vỡ, tránh va chạm mạnh, - Kiểm tra thường xuyên để phát hiện và xử lý sai sót. B. Câu hỏi và bài tập thực hành * Câu hỏi 1. Hãy cho biết cách sử dụng Strychnin? 2. Thuốc Strychnin được ứng dụng dùng để tiêm trong những trường hợp nào? 3. Để bảo đảm tác dụng của Strychnin được tốt, cần phải bảo quản ở trong các điều kiện như thế nào? * Bài tập thực hành
18 Kết hợp với mạng lưới thú y ở cơ sở tổ chức cho các lớp học sinh tham gia tiêm Strychnin cho gia súc gia cầm khi mắc bệnh . Khi triển khai tiêm giáo viên cần hướng dẫn, phổ biến cho học sinh những nội dung cần thiết như sau: 1. Chuẩn bị đầy đủ thuốc Strychnin và các vật tư cần thiết để tiêm 2. Hướng dẫn sử dụng bơm tiêm và hướng dẫn các cách tiêm 3. Xác định các vị trí tiêm: 4. Phương pháp cố định gia súc để tiêm 5. Cách lấy thuốc để tiêm 6. Thao tác tiêm: Tiêm bắp, tiêm dưới da 7. Theo dõi gia súc sau khi tiêm kết hợp với chăm sóc tốt 8. Học sinh báo cáo kết quả, giáo viên đánh giá cho điểm C. Ghi nhớ Strychnin là thuốc độc bảng A. Khi gia súc bị ngộ độc thì giải độc bằng cloram, chloroform, morphin... và một số thuốc an thần (Meprobamat, Seduxen) Bài 4: Sử dụng Anagin Mục tiêu: Học xong bài này người học có khả năng: - Mô tả được những nội dung về sử dụng anagin dùng trong chăn nuôi - Sử dụng được anagin dùng trong chăn nuôi đúng kỹ thuật A. Nội dung 1. Nhận dạng 1.1. Nhận biết chung: Analgin là một thuốc trong nhóm Pyrazolon, còn có tên khác là Novagin, Dipyron. Là thuốc hạ nhiệt cho gia súc thông qua việc thúc đẩy quá trình giải nhiệt của cơ thể. 1.2. Nhận biết tính chất: Thuốc có dạng kết tinh trắng hoặc vàng nhạt, dễ tan trong nước, khó tan trong rượu, không tan trong ether Khi vào cơ thể thuốc được hấp thu nhanh, tác dụng nhanh, thải trừ chậm, tác dụng kéo dài. 1.3. Nhận biết tác dụng:
19 Thuốc có tác dụng giảm nhiệt, hạ sốt, giảm đau đối với cơ thể Thuốc làm mất những cơn co thắt của hệ cơ trơn, cơ vòng như co thắt dạ dày, dạ cỏ và điều tiết nhu động của dạ dày cỏ và của ruột non, ruột già. Ngoài ra, Analgin tác dụng giảm đau chống viêm, chống co giật và chống thấp cơ, thấp khớp. 2. Ứng dụng. 2.1. Hạ sốt gây hạ nhiệt với cơ thể, chữa các bệnh cảm nắng, cảm nhiệt -Chữa các chứng đau bụng co thắt, táo bón ruột. - Dùng khi động vật bị chướng bụng đầy hơi cấp, kèm theo những cơn đau bụng co thắt mạnh.cơn co thăt cổ tử cung lúc đẻ, đau đường tiết liệu, mật, thận… 2.2. Giảm đau, có tác dụng an thần, trấn tĩnh gia súc trong lúc rửa dạ dày, đường ruột hay tắc thực quản. - Trị viêm khớp, phong thấp cơ cấp tính 3. Sử dụng: 3.1. Tiêm bắp thịt với liều lượng như sau: Trâu, bò, ngựa: 20-40 ml/con/ngày Lợn : 10-15 ml/con/ngày Chó, cừu, dê: 3- 5 ml/ con/ngày