G I Ý TR L I CÁC CÂU H IỢ Ả Ờ Ỏ
1. Ch ng minh r ng l ch s tri t h c cũng là s th ng nh t và đ u tranh gi a các m t đ iứ ằ ị ử ế ọ ự ố ấ ấ ữ ặ ố
l p.ậ
- Tr c h t ph i kh ng đ nh l ch s tri t h c ( tri t h c cũng là m t khoa h c)ướ ế ả ẳ ị ị ử ế ọ ế ọ ộ ọ
- Sau đó phân tích và ch ng minh nó là khoa h c ntn?ứ ọ
- Đ bài yêu c u CM thì ph i l y ví d phân tích ề ầ ả ấ ụ
===> ch ng minh nó th ng nh t ch nào?ứ ố ấ ở ỗ
===> Nó đ i l p ch nào?ố ậ ở ỗ
Tr l i: ả ờ
Tri t h c là gì? TH là h th ng tri th c lí lu n chung nh t, c a con ng i v th gi i, vế ọ ệ ố ứ ậ ấ ủ ườ ề ế ớ ề
b n thân con ng i và v v trí c a con ng i trong th gi i y. TH ra đ i t th i c đ i,ả ườ ề ị ủ ườ ế ớ ấ ờ ừ ờ ổ ạ
vào kho ng th k 8 – 6 TCN. Ph ng Đông: Tri t h c = Trí (s hi u bi t sâu r ng),ả ế ỷ Ở ươ ế ọ ự ể ế ộ
còn Ph ng Tây: Tri t h c = Philosophy (Yêu m n s thông thái).ở ươ ế ọ ế ự
L ch s tri t h c là l ch s hình thành và phát tri n tri t h c nói chung cũng nh c a cácị ử ế ọ ị ử ể ế ọ ư ủ
h th ng tri t h c trong t ng giai đo n l ch s nh t đ nh.ệ ố ế ọ ừ ạ ị ử ấ ị
TH tr i qua các th i kì là s pt và thay th l n nhau gi a các h th ng TH . Trong LSTH,ả ờ ự ế ẫ ữ ệ ố
luôn di n ra cu c đ u tranh gi a các tr ng phái TH, mà đi n hình là cu c đt gi a CNễ ộ ấ ữ ườ ể ộ ữ
Duy v t và CN DT. Trong quá trình đ u tranh đó, các tr ng phái tri t h c v a g t bậ ấ ườ ế ọ ừ ạ ỏ
nhau (hay chính là s đ u tranh gi a các m t đ i l p), v à k th a (th ng nh t v i nhau)ự ấ ữ ặ ố ậ ư ế ừ ố ấ ớ
và m i tr ng phái đ u không ng ng bi n đ i, pt lên m t trình đ m i cao h n. Chínhỗ ườ ề ừ ế ổ ộ ộ ớ ơ
s đt gi a các TP TH làm cho TH không ng ng pt. S pt c a TH ko ch di n ra quá trìnhự ữ ừ ự ủ ỉ ễ
thay th l n nhau gi a các h c thuy t TH, mà còn bao hàm s k th a l n nhau gi aế ẫ ữ ọ ế ự ế ừ ẫ ữ
chúng. Các HTTH giai đo n sau th ng k th a nh ng t tg nh t đ nh c a TH giai đo nạ ườ ế ừ ữ ư ấ ị ủ ạ
tr c và c i bi n, phát tri n cho phù h p v i yc c a gđ m i. Đó chính là s ph đ nhướ ả ế ể ợ ớ ủ ớ ự ủ ị
bi n ch ng trong LS pt t tg TH. Hay có th nói r ng “ LS ệ ứ ư ể ằ tri t h c cũng là s th ngế ọ ự ố
nh t và đ u tranh gi a các m t đ i l p. ấ ấ ữ ặ ố ậ
V y s th ng nh t và đ u tranh gi a các m t đ i l p c a LS TH đ c th hi n c thậ ự ố ấ ấ ữ ặ ố ậ ủ ượ ể ệ ụ ể
nh th nào, chúng ta cùng tìm hi u v m t trong nh ng quy lu t c b n c a TH, đó làư ế ể ề ộ ữ ậ ơ ả ủ
qui lu t th ng nh t và đ u tranh c a các m t đ i l p. ậ ố ấ ấ ủ ặ ố ậ Quy lu t này nói lên ngu n g c,ậ ồ ố
đ ng l c bên trong c a s v n đ ng và phát tri n, là h t nhân c a phép bi n ch ng duyộ ự ủ ự ậ ộ ể ạ ủ ệ ứ
v t và nó có ý nghĩa th c ti n quan tr ng.ậ ự ễ ọ
Nh ta đã bi t, m i s v t, hi n t ng, quá trình đ u là s th ng nh t c a các m t đ iư ế ỗ ự ậ ệ ượ ề ự ố ấ ủ ặ ố
l p. Trong đó: ậ
M t đ i l pặ ố ậ là ph m trù dùng đ ch nh ng m t t n t i trong s v t có mang nh ngạ ể ỉ ữ ặ ồ ạ ự ậ ữ
đ c đi m, tính ch t bi n đ i theo khuynh h ng trái ng c nhau. S t n t i c a các m tặ ể ấ ế ố ướ ượ ự ồ ạ ủ ặ
đ i l p trong s v t là khách quan và ph bi n. B t kỳ s v t nào cũng có hai ho cố ậ ự ậ ổ ế ấ ự ậ ặ
nhi u m t đ i l p; và c hai m t đ i l p có liên h , tác đ ng l n nhau thì t o thành m tề ặ ố ậ ứ ặ ố ậ ệ ộ ẫ ạ ộ
mâu thu n bi n ch ng. ẫ ệ ứ
Mâu thu n bi n ch ngẫ ệ ứ là khái ni m tri t h c dùng đ ch s liên h , tác đ ng qua l iệ ế ọ ể ỉ ự ệ ộ ạ
l n nhau, bài tr , ph đ nh l n nhau c a các m t đ i l p bi n ch ngẫ ừ ủ ị ẫ ủ ặ ố ậ ệ ứ . Mâu thu n bi nẫ ệ
ch ng t n t i khách quan và ph bi n trong t nhiên, xã h i và t duy. Mâu thu n bi nứ ồ ạ ổ ế ự ộ ư ẫ ệ
ch ng trong t duy là s ph n ánh mâu thu n bi n ch ng trong hi n th c khách quan vàứ ư ự ả ẫ ệ ứ ệ ự
là ngu n g c phát tri n c a nh n th c. Hai m t đ i l p t o thành mâu thu n bi n ch ngồ ố ể ủ ậ ứ ặ ố ậ ạ ẫ ệ ứ
t n t i trong s th ng nh t c a các m t đ i l p.ồ ạ ự ố ấ ủ ặ ố ậ
S th ng nh tự ố ấ c a các m t đ i l p là s n ng t a l n nhau, t n t i không tách r iủ ặ ố ậ ự ươ ự ẫ ồ ạ ờ
nhau gi a các m t đ i l p, s t n t i c a m t này ph i l y s t n t i c a m t kia làmữ ặ ố ậ ự ồ ạ ủ ặ ả ấ ự ồ ạ ủ ặ
ti n đ . Nh v y, cũng có th xem s th ng nh t c a hai m t đ i l p là tính không thề ề ư ậ ể ự ố ấ ủ ặ ố ậ ể
tách r i c a hai m t đó. ờ ủ ặ
Gi a các m t đ i l p bao gi cũng có nh ng nhân t gi ng nhau, đ ng nh t v i nhau.ữ ặ ố ậ ờ ữ ố ố ồ ấ ớ
V i ý nghĩa đó, "s th ng nh t c a các m t đ i l p" còn bao hàm s "đ ng nh t" c aớ ự ố ấ ủ ặ ố ậ ự ồ ấ ủ
các m t đó.ặ
S th ng nh t c a m t đ i l p trong m t s v t còn bi u hi n là s th m th u vàoự ố ấ ủ ặ ố ậ ộ ự ậ ể ệ ự ẩ ấ
nhau, t o đi u ki n, ti n đ cho nhau phát tri n. Trong tác ph m ạ ề ệ ề ề ể ẩ Gia đình th n thánh,ầ
C.Mác và Ph.Angghen vi t r ng, giai c p vô s n và s giàu có là hai m t đ i l p. Hai cáiế ằ ấ ả ự ặ ố ậ
nh v y h p thành m t kh i th ng nh t. C hai đ u là hình th c t n t i c a quy n tư ậ ợ ộ ố ố ấ ả ề ứ ồ ạ ủ ề ư
h u.ữ
S th ng nh t c a các m t đ i l p còn bi u hi n s tác đ ng ngang nhau c a chúng.ự ố ấ ủ ặ ố ậ ể ệ ở ự ộ ủ
Song, đó ch là tr ng thái v n đ ng c a mâu thu n m t giai đo n phát tri n, khi di n raỉ ạ ậ ộ ủ ẫ ở ộ ạ ể ễ
s cân b ng c a các m t đ i l p.ự ằ ủ ặ ố ậ
Khi nghiên c u s th ng nh t c a các m t đ i l p trong xã h i t b n, C.Mác vàứ ự ố ấ ủ ặ ố ậ ộ ư ả
Ph.Angghen nói: Ng i t h u là m t b o th , ng i vô s n là m t phá ho i. Ng i thườ ư ữ ặ ả ủ ườ ả ặ ạ ườ ứ
nh t có hành đ ng nh m duy trì mâu thu n, ng i th hai có hành đ ng nh m tiêu di tấ ộ ằ ẫ ườ ứ ộ ằ ệ
mâu thu n. Sau khi v ch rõ b n ch t c a m i m t m t đ i l p c a xã h i t b n, C.Mácẫ ạ ả ấ ủ ỗ ộ ặ ố ậ ủ ộ ư ả
và Ph.Ăngghen đã không nh ng ch rõ tr ng thái c a xã h i y là th ng nh t, mà còn chữ ỉ ạ ủ ộ ấ ố ấ ỉ
rõ tr ng thái y là đ u tranh gi a các m t đ i l p.ạ ấ ấ ữ ặ ố ậ
Đ u tranhấ gi a các m t đ i l p là s tác đ ng qua l i theo xu h ng bài tr và ph đ nhữ ặ ố ậ ự ộ ạ ướ ừ ủ ị
l n nhau gi a các m t đó. Không th hi u đ u tranh c a các m t đ i l p ch là s thẫ ữ ặ ể ể ấ ủ ặ ố ậ ỉ ự ủ
tiêu l n nhau c a các m t đó. S th tiêu l n nhau c a các m t đ i l p ch là m t trongẫ ủ ặ ự ủ ẫ ủ ặ ố ậ ỉ ộ
nh ng hình th c đ u tranh c a các m t đ i l p. ữ ứ ấ ủ ặ ố ậ Tính đa d ngạ c a hình th c đ u tranhủ ứ ấ
c a các m t đ i l p tùy thu c vào tính ch t, m i quan h , lĩnh v c t n t i c a các m tủ ặ ố ậ ộ ấ ố ệ ự ồ ạ ủ ặ
đ i l p, cũng nh đi u ki n trong đó di n ra cu c đ u tranh gi a chúng.ố ậ ư ề ệ ễ ộ ấ ữ
Đ u tranh gi a các m t đ i l p là đ ng l c c a s phát tri n; nh ng không nên hi u đ uấ ữ ặ ố ậ ộ ự ủ ự ể ư ể ấ
tranh gi a các khuynh h ng khác nhau trong s v t, hi n t ng là m t cái gì tĩnh, khôngữ ướ ự ậ ệ ượ ộ
bi n đ i. Trên th c t , đó là c m t quá trình phát tri n l ch s c a các m t đ i l p, quáế ổ ự ế ả ộ ể ị ử ủ ặ ố ậ
trình v ch rõ mâu thu n. Trong giai đo n đ u c a quá trình y, s th ng nh t gi a cácạ ẫ ạ ầ ủ ấ ự ố ấ ữ
m t đ i l p còn t ng đ i b n v ng; nh ng s đ u tranh gi a các m t đ i l p làm lungặ ố ậ ươ ố ề ữ ư ự ấ ữ ặ ố ậ
lay s th ng nh t y, làm cho nó kém b n v ng h n cho đ n m t lúc nh t đ nh, mâuự ố ấ ấ ề ữ ơ ế ộ ấ ị
thu n làm cho nó “n tung” ra và tiêu di t nó. Vì v y, V.I.Lênin cho quá trình phát tri n làẫ ổ ệ ậ ể
s phân chia v t th ng nh t làm đôi. Phân chia v t th ng nh t làm đôi có nghĩa là mự ậ ố ấ ậ ố ấ ở
r ng, r ch rõ mâu thu n c a hi n t ng, làm cho nó gay g t và sâu s c h n. Nh v y,ộ ạ ẫ ủ ệ ượ ắ ắ ơ ư ậ
đ u tranh gi a các m t đ i l p là cái đ ng l c, cái mãi mãi "không n" làm cho các sấ ữ ặ ố ậ ộ ự ổ ự
v t và hi n t ng không đ c b t bi n hay tr ng thái ng ng tr . Ch nghĩa duy v tậ ệ ượ ượ ấ ế ở ạ ư ệ ủ ậ
bi n ch ng cho r ng b t c s th ng nh t nào gi a các m t đ i l p cũng là t ng đ i,ệ ứ ằ ấ ứ ự ố ấ ữ ặ ố ậ ươ ố
t m th i; còn đ u tranh gi a các m t đ i l p là tuy t đ i. Khi xem xét m i quan h nhạ ờ ấ ữ ặ ố ậ ệ ố ố ệ ư
v y, V.I.Lênin vi t: "S th ng nh t (…) c a các m t đ i l p là có đi u ki n, t m th i,ậ ế ự ố ấ ủ ặ ố ậ ề ệ ạ ờ
thoáng qua, t ng đ i. S đ u tranh c a các m t đ i l p bài tr l n nhau là tuy t đ i,ươ ố ự ấ ủ ặ ố ậ ừ ẫ ệ ố
cũng nh s phát tri n, s v n đ ng là tuy t đ i"ư ự ể ự ậ ộ ệ ố 1.
* §Êu tranh lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn.
- Kh¸ch quan: PhÐp biÖn chøng duy vËt kh¼ng ®Þnh mäi sù vËt, hiÖn tîng trong
thÕ giíi ®Òu tån t¹i ®Êu tranh bªn trong. Mçi sù vËt, hiÖn tîng ®Òu lµ mét thÓ
1 V.I.Lênin. Toàn t pậ, T.29, Nxb Ti n b , Mátxc va, 1981, tr. 379-380.ế ộ ơ
thèng nhÊt cña c¸c mÆt, c¸c thuéc tÝnh, c¸c khuynh híng ®èi lËp nhau nhng l¹i rµng
buéc nhau vµ t¹o thµnh ®Êu tranh.
- M©u thuÉn lµ hiÖn tîng phæ biÕn: §Êu tranh tån t¹i kh¸ch quan trong mäi sù vËt
vµ hiÖn tîng cña giíi tù nhiªn, ®êi sèng x· héi vµ t duy con ngêi thÓ hiÖn:
+ §Êu tranh tån t¹i phæ biÕn ë mäi sù vËt hiÖn tîng, tån t¹i trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn cña chóng ta.
+ Kh«ng cã sù vËt, hiÖn tîng nµo l¹i kh«ng cã ®Êu tranh vµ kh«ng cã mét giai ®o¹n
nµo trong sù ph¸t triÓn cña mçi sù vËt, hiÖn tîng l¹i kh«ng cã ®Êu tranh. §Êu tranh
nµy mÊt ®i m©u thuÉn kh¸c l¹i h×nh thµnh.
2. Mâu thu n bi n ch ng ẫ ệ ứ − ngu n g c c a s v n đ ng và s phát tri n ồ ố ủ ự ậ ộ ự ể
Nh ng ng i theo ữ ườ ch nghĩa duy tâmủ tìm ngu n g c, đ ng l c c a s v n đ ng, phátồ ố ộ ự ủ ự ậ ộ
tri n nh ng l c l ng siêu nhân hay lý trí, ý mu n ch quan c a con ng i.ể ở ữ ự ượ ở ở ố ủ ủ ườ
Nh ng ng i theo ữ ườ quan đi m siêu hìnhể tìm ngu n g c c a s v n đ ng, phát tri n sồ ố ủ ự ậ ộ ể ở ự
tác đ ng bên ngoài đ i v i s v t. R t cu c, h đã ph i nh đ n "Cái hích đ u tiên"ộ ố ớ ự ậ ố ộ ọ ả ờ ế ầ
(Newton) hay c u vi n t i Th ng đ (Aristote). Nh v y, b ng cách này hay cách khác,ầ ệ ớ ượ ế ư ậ ằ
quan đi m siêu hình v ngu n g c v n đ ng và phát tri n s m hay mu n s d n t i chể ề ồ ố ậ ộ ể ớ ộ ẽ ẫ ớ ủ
nghĩa duy tâm.
D a trên nh ng thành t u khoa h c và th c ti n, ự ữ ự ọ ự ễ ch nghĩa duy v t bi n ch ng ủ ậ ệ ứ tìm th yấ
ngu n g c c a v n đ ng và phát tri n mâu thu n, s đ u tranh gi a các khuynhồ ố ủ ậ ộ ể ở ẫ ở ự ấ ữ
h ng, các m t đ i l p t n t i trong các s v t và hi n t ng. ướ ặ ố ậ ồ ạ ư ậ ệ ượ
Trong l ch s , t t ng này đã đ c Héraclite đ c p đ n và đ c Hêghen phát tri n.ị ử ư ưở ượ ề ậ ế ượ ể
Hêghen vi t: “Mâu thu n, th c t là cái thúc đ y th gi i, là c i ngu n c a t t c v nế ẫ ự ế ẩ ế ớ ộ ồ ủ ấ ả ậ
đ ng và s s ng”ộ ự ố 2.
C.Mác và Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đã lu n ch ng và phát tri n h n n a nh ng lu nậ ứ ể ơ ữ ữ ậ
đi m đó trên c s bi n ch ng duy v t. C.Mác vi t: "Cái c u thành b n ch t c a s v nể ơ ở ệ ứ ậ ế ấ ả ấ ủ ự ậ
đ ng bi n ch ng, chính là s cùng nhau t n t i c a hai m t mâu thu n, s đ u tranhộ ệ ứ ự ồ ạ ủ ặ ẫ ự ấ
gi a hai m t y và s dung h p c a hai m t y thành m t ph m trù m i"ữ ặ ấ ự ợ ủ ặ ấ ộ ạ ớ 3. Nh n m nhấ ạ
thêm t t ng đó, V.I.Lênin vi t: "S phát tri n là m t cu c "đ u tranh" gi a các m tư ưở ế ự ể ộ ộ ấ ữ ặ
đ i l p"ố ậ 4.
S th ng nh t và đ u tranh c a các m t đ i l p là hai xu h ng tác đ ng l n nhau c aự ố ấ ấ ủ ặ ố ậ ướ ộ ẫ ủ
các m t đ i l p t o thành mâu thu n. Nh v y mâu thu n bi n ch ng bao g m c ặ ố ậ ạ ẫ ư ậ ẫ ệ ứ ồ ả sự
th ng nh t ố ấ và s đ u tranhự ấ c a các m t đ i l p. S th ng nh t và đ u tranh c a các m tủ ặ ố ậ ự ố ấ ấ ủ ặ
đ i l p không tách r i nhau trong quá trình v n đ ng và phát tri n c a s v t. S th ngố ậ ờ ậ ộ ể ủ ự ậ ự ố
nh t là t m th i, có đi u ki n vì s v t ch t n t i trong m t th i gian. Khi mâu thu nấ ạ ờ ề ệ ự ậ ỉ ồ ạ ộ ờ ẫ
c a s v t đ c gi i quy t thì s th ng nh t b phá v làm cho s v t cũ m t đi, s v tủ ự ậ ượ ả ế ự ố ấ ị ỡ ự ậ ấ ự ậ
m i xu t hi n (đi u này bi u hi n s đ ng im t ng đ i). S đ u tranh c a các m t đ iớ ấ ệ ề ể ệ ự ứ ươ ố ự ấ ủ ặ ố
l p là tuy t đ i, vì s đ u tranh di n ra t đ u đ n cu i, trong su t quá trình t n t i vàậ ệ ố ự ấ ễ ừ ầ ế ố ố ồ ạ
phát tri n c a s v t. Chính đ u tranh c a các m t đ i l p làm cho s th ng nh t c aể ủ ự ậ ấ ủ ặ ố ậ ự ố ấ ủ
các m t đ i l p b phá v , làm cho s v t cũ m t đi, s v t m i xu t hi n, mang l i sặ ố ậ ị ỡ ự ậ ấ ự ậ ớ ấ ệ ạ ự
đ u tranh c a các m t đ i l p m i (đi u này th hi n s v n đ ng tuy t đ i).ấ ủ ặ ố ậ ớ ề ể ệ ự ậ ộ ệ ố
Lúc đ u m i xu t hi n, mâu thu n ch là s khác bi t căn b n, nh ng theo khuynhầ ớ ấ ệ ẫ ỉ ự ệ ả ư
h ng trái ng c nhau. S khác nhau đó càng ngày càng phát tri n và đi đ n đ i l p. Haiướ ượ ự ể ế ố ậ
m t đ i l p xung đ t gay g t đã đ đi u ki n, chúng s chuy n hóa l n nhau, mâu thu nặ ố ậ ộ ắ ủ ề ệ ẽ ể ẫ ẫ
2 Xem: Giáo trình Tri t h c Mác - Lêninế ọ , Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i, 1999, tr. 325.ị ố ộ
3 C.Mác và Ph.Ăngghen, Toàn t p, T.4,ậ Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i, 1995, tr. 191.ị ố ộ
4 V.I.Lênin, Toàn t p, T.29,ậ Nxb Ti n b , Matxc va, 1981, tr. 379.ế ộ ơ
đ c gi i quy t. Nh đó mà th th ng nh t cũ đ c thay th b ng th th ng nh t m i;ượ ả ế ờ ể ố ấ ượ ế ằ ể ố ấ ớ
s v t cũ m t đi, s v t m i xu t hi n. Do đó, mâu thu n chính là ngu n g c c a sự ậ ấ ự ậ ớ ấ ệ ẫ ồ ố ủ ự
v n đ ng và s phát tri n.ậ ộ ự ể
3. Ý nghĩa ph ng pháp lu n ươ ậ
+ Phân tích mâu thu n ph i xem xét mâu thu n m t cách toàn di n và c th . ẫ ả ẫ ộ ệ ụ ể B iở
vì, khi s v t khác nhau thì mâu thu n c a chúng cũng khác nhau; ph i tìm cho ra mâuự ậ ẫ ủ ả
thu n c th c a t ng s v t đ có bi n pháp gi i quy t phù h p. Trong cùng m t sẫ ụ ể ủ ừ ự ậ ể ệ ả ế ợ ộ ự
v t có nhi u mâu thu n, m i mâu thu n có đ c đi m riêng; cho nên ph i phân lo i cácậ ề ẫ ỗ ẫ ặ ể ả ạ
mâu thu n c a s v t đ có bi n pháp gi i quy t phù h p v i t ng lo i mâu thu n. Quáẫ ủ ự ậ ể ệ ả ế ợ ớ ừ ạ ẫ
trình phát tri n mâu thu n có nhi u giai đo n; m i giai đo n, b n thân mâu thu n vàể ẫ ề ạ ỗ ạ ả ẫ
t ng m t c a nó có đ c đi m riêng và cách gi i quy t cũng khác nhau… Th c hi n t từ ặ ủ ặ ể ả ế ự ệ ố
yêu c u này s giúp chúng ta hi u đúng mâu thu n c a s v t, hi u đúng xu h ng v nầ ẽ ể ẫ ủ ự ậ ể ướ ậ
đ ng, phát tri n và đi u ki n đ gi i quy t mâu thu n.ộ ể ề ệ ể ả ế ẫ
+ Gi i quy t mâu thu n ph i gi i quy t đúng lúc, đúng ch và đ đi u ki n. ả ế ẫ ả ả ế ỗ ủ ề ệ B i vìở
mâu thu n th ng tr i qua 3 giai đo n: trong giai đo n đ u ch m i xu t hi n s khácẫ ườ ả ạ ạ ầ ỉ ớ ấ ệ ự
nhau, hai m t đ i l p b t đ u hình thành, đ u tranh th p; trong giai đo n th hai, xu tặ ố ậ ắ ầ ấ ấ ạ ứ ấ
hi n mâu thu n và th hi n rõ s đ i l p, đ u tranh gi a hai m t đ i l p tr nên gayệ ẫ ể ệ ự ố ậ ấ ữ ặ ố ậ ở
g t; giai đo n th ba là giai đo n chuy n hóa, s v t cũ m t đi, s v t m i ra đ i.ắ ạ ứ ạ ể ự ậ ấ ự ậ ớ ờ
M i th i đ i l ch s đ u có mâu thu n c b n - mâu thu n gi a hai giai c p c b nỗ ờ ạ ị ử ề ẫ ơ ả ẫ ữ ấ ơ ả
trong xã h i. S đ u tranh gi a các giai c p y quy t đ nh chi u h ng c a s phátộ ự ấ ữ ấ ấ ế ị ề ướ ủ ự
tri n. Tuy nhiên, bên c nh mâu thu n c a nh ng giai c p c b n còn có nhi u mâu thu nể ạ ẫ ủ ữ ấ ơ ả ề ẫ
c a các t ng l p khác, th m chí ngay trong giai c p vô s n cũng có s khác nhau… T tủ ầ ớ ậ ấ ả ự ấ
c nh ng cái đó c n ph i đ c tính đ n khi l a ch n ph ng pháp và hình th c đ uả ữ ầ ả ượ ế ự ọ ươ ứ ấ
tranh giai c p, khi đ nh ra chính sách. Trong cu c đ u tranh th c t , n u không nhìn th yấ ị ộ ấ ự ế ế ấ
t t c cái l i mâu thu n ph c t p y, t c là gi n đ n hóa b c tranh đúng đ n v ấ ả ướ ẫ ứ ạ ấ ứ ả ơ ứ ắ ề đ uấ
tranh c a các m t đ i l pủ ặ ố ậ . Vi c hi u đúng tính ch t ph c t p và nhi u v đó c a cácệ ể ấ ứ ạ ề ẻ ủ
mâu thu n xã h i, có ý nghĩa to l n đ i v i s ho t đ ng th c ti n c a Đ ng giai c p vôẫ ộ ớ ố ớ ự ạ ộ ự ễ ủ ả ấ
s n.ả
KL, qui lu t th ng nh t và đ u tranh c a các m t đ i l p là h t nhân c a phép bi nậ ố ấ ấ ủ ặ ố ậ ạ ủ ệ
ch ng duy v t; ứ ậ ch rõ ngu n g c, đ ng l cỉ ồ ố ộ ự c a s v n đ ng, phát tri n c a các s v t,ủ ự ậ ộ ể ủ ự ậ
hi n t ng.ệ ượ
Câu 2. M t trong nh ng quan đi m c b n ch đ o quá trình đ i m i n c ta là:ộ ữ ể ơ ả ỉ ạ ổ ớ ở ướ
Đ i m i toàn di n và đ ng b . Hãy phân tích c s tri t h c và c s th c ti nổ ớ ệ ồ ộ ơ ở ế ọ ơ ở ự ễ
c a quan đi m trên.ủ ể
- Tr c h t ph i chí ra hoàn c nh c th (nguyên nhân; tính th i đi m l ch s ) c a quáướ ế ả ả ụ ể ờ ể ị ử ủ
trình đ i m i ( t ng th i đi m l ch s ví d nh tr c ĐH Đ ng 6 1986, ĐH Đ ng 7ổ ớ ừ ờ ể ị ử ụ ư ướ ả ả
1991 và d th o ĐH Đ ng 10 2010)ự ả ả
- Ví d ( s li u ch ng minh) và phân tích trên nh ng quan đi m tri t h c ( tham kháoụ ố ệ ứ ữ ể ế ọ
nh ng bài vi t và s li u bên d i)ữ ế ố ệ ướ
Tra loi:
Cơ sở
l
ý
l
u nậ
c aủ nguyên
t
ắ
c
toàn
d
i n và đ ng bệ ồ ộ
l
à
n
ộ
i
d
ung
nguyên
l
ý
về mối
l
iên
h phệ ổ bi n:ế
- M iọ
s
ự
vật, hi nệ
t
ư
ợ
ng
trong thế gi iớ ñ uề t nồ t iạ trong muôn vàn mối
l
iên
hệ
ràng
bu
ộ
c
l
ẫn
nhau.
- Trong muôn vàn m iố
l
iên
hệ chi ph iố
s
ự
t nồ t iạ c aủ
ch
ú
ng
có những m iố
l
iên
hệ
phổ biến
- M iố
l
iên
hệ phổ bi nế t nồ t iạ khách quan, phổ bi n;ế
ch
ú
ng
chi ph iố
m
ộ
t
cách t ngổ
quát quá
tr
ì
nh
vận
ñ
ộ
ng,
phát tri nể c aủ mọi
s
ự
v t,ậ hi nệ
t
ư
ợ
ng
xảy ra trong thế
gi
ớ
i.
Ð i m i toàn di n, đ ng b , có k th a, có b cổ ớ ệ ồ ộ ế ừ ướ đi, hình th c và cách làm phùứ
h pợ
Trong th c ti n đ i m i, c i cách, c i t các n c xã h i ch nghĩa đã cho th y n uự ễ ổ ớ ả ả ổ ở ướ ộ ủ ấ ế
xác đ nh đúng m c tiêu song không xác đ nh đúng ph ng th c ti n hành, cách làm, lị ụ ị ươ ứ ế ộ
trình và b c đi phù h p thì cũng không th thành công. ướ ợ ể
Ð i v i Ð ng ta, đ i m i là m t s nghi p có tính ch t cách m ng sâu s c, toàn di n,ố ớ ả ổ ớ ộ ự ệ ấ ạ ắ ệ
tác đ ng đ n t t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, đ n m i c p, m i ngành, m iộ ế ấ ả ự ủ ờ ố ộ ế ọ ấ ọ ọ
ng i, do đó ph i đ i m i toàn di n t nh n th c, t t ng đ n ho t đ ng th c ti n; tườ ả ổ ớ ệ ừ ậ ứ ư ưở ế ạ ộ ự ễ ừ
kinh t , chính tr , quan h đ i ngo i đ n t t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i; t ho tế ị ệ ố ạ ế ấ ả ự ủ ờ ố ộ ừ ạ
đ ng lãnh đ o c a Ð ng, qu n lý c a Nhà n c đ n ho t đ ng trong t ng b ph n c aộ ạ ủ ả ả ủ ướ ế ạ ộ ừ ộ ậ ủ
h th ng chính tr ; t ho t đ ng c a c p Trung ng đ n ho t đ ng c a c p đ a ph ngệ ố ị ừ ạ ộ ủ ấ ươ ế ạ ộ ủ ấ ị ươ
và c s .ơ ở
Ð i m i toàn di n ph i ti n hành đ ng b trên t t c các m t, các b ph n, các khâuổ ớ ệ ả ế ồ ộ ấ ả ặ ộ ậ
c a đ i s ng xã h i, đ t o đi u ki n cho chúng phát huy vai trò nhân-qu c a nhau,ủ ờ ố ộ ể ạ ề ệ ả ủ
thúc đ y nhau cùng đ i m i, làm cho toàn b c th xã h i chuy n đ ng. ẩ ổ ớ ộ ơ ể ộ ể ộ
Tuy nhiên, đ i m i toàn di n và đ ng b không có nghĩa là làm đ ng lo t, dàn đ u, r iổ ớ ệ ồ ộ ồ ạ ề ả
mành mành ra mà ph i có tr ng tâm, tr ng đi m, có s tính toán c n th n các b c đi,ả ọ ọ ể ự ẩ ậ ướ
hình th c, cách làm phù h p, ph i n m l y khâu then ch t, n m l y "m t xích" ch y uứ ợ ả ắ ấ ố ắ ấ ắ ủ ế
trong m i th i kỳ. Ð xác đ nh đúng b c đi và cách làm phù h p, đi u quan tr ng làỗ ờ ể ị ướ ợ ề ọ
ph i n m v ng các m i quan h bi n ch ng ch y u trong đ i s ng xã h i, đó là quanả ắ ữ ố ệ ệ ứ ủ ế ờ ố ộ
h gi a l c l ng s n xu t và quan h s n xu t, gi a kinh t và chính tr , gi a kinh tệ ữ ự ượ ả ấ ệ ả ấ ữ ế ị ữ ế
và văn hóa - xã h i, gi a kinh t và qu c phòng - an ninh... trong đó x lý đúng đ n m iộ ữ ế ố ử ắ ố
quan h gi a kinh t và chính tr , gi a đ i m i kinh t và đ i m i chính tr có ý nghĩaệ ữ ế ị ữ ổ ớ ế ổ ớ ị
c c kỳ quan tr ng.ự ọ
Th t b i c a công cu c c i t Liên Xô có m t ph n nguyên nhân t gi i quy t khôngấ ạ ủ ộ ả ổ ở ộ ầ ừ ả ế
đúng m i quan h này. Không xác đ nh đúng b c đi; nóng v i, h p t p s gây m t nố ệ ị ướ ộ ấ ấ ẽ ấ ổ
đ nh, th m chí r i lo n, t o c h i cho các th l c thù đ ch ch ng phá công cu c đ iị ậ ố ạ ạ ơ ộ ế ự ị ố ộ ổ