Hệ thống tên họ người La Mã

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo sử liệu, hệ thống tên họ hoàn chỉnh đầu tiên tại Châu Âu có lẽ xuất hiện từ khi La Mã ra đời. Trước đó, tên của dân La Mã chỉ có một thành phần, thí dụ như Romulus, Remus, Manius. Đến khi người La Mã bắt đầu chia thành bộ lạc, thị tộc, gia tộc thì hệ thống tên người dần dần có 3 thành phần mà tiếng Latin gọi là Praenomen - Nomen Cognomen. Theo tác phẩm Latin Dictionary and Grammar Aid của viện đại học Notre Dame ở Hoa Kỳ thì Praenomen là tên chính;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hệ thống tên họ người La Mã

Hệ thống tên họ người La Mã Theo sử liệu, hệ thống tên họ hoàn chỉnh đầu tiên tại Châu Âu có lẽ xuất hiện từ khi La Mã ra đời. Trước đó, tên của dân La Mã chỉ có một thành phần, thí dụ như Romulus, Remus, Manius. Đến khi người La Mã bắt đầu chia thành bộ lạc, thị tộc, gia tộc thì hệ thống tên người dần dần có 3 thành phần mà tiếng Latin gọi là Praenomen - Nomen - Cognomen. Theo tác phẩm Latin Dictionary and Grammar Aid của viện đại học Notre Dame ở Hoa Kỳ thì Praenomen là tên chính; Nomen là tên họ; Cognomen cũng là tên họ nhưng được đặt theo đặc tính để thêm sự phân biệt. Ví dụ tên Gaius Valerius Catullus thì Gaius là Praenomen; Valerius: Nomen; Catullus: Cognomen. Ban đầu, chỉ tên những người thuộc gia đình quý tộc mới có hai thành phần : Praenomen và Nomen. Còn tên của giới hạ lưu chỉ có một thành phần là Praenomen.
Gia phả các hoàng đế La Mã Theo tác giả Varro (116-27 tr.C.N.), số tên chính của người La Mã rất giới hạn, gồm có 32 tên nhưng chỉ 18 tên sau đây là thông dụng: Appius, Aulus, Decimus, Gaius, Gnaeus, Kaeso, Lucius, Mamercus, Marcus, Marius, Numerius, Publius, Quintus, Servius, Sextus, Spurius, Tiberius, Titus. Mỗi gia đình quý tộc chỉ được chọn một vài tên trên đây. Ví dụ gia tộc Claudii chỉ được chọn tên chính Appius; còn gia đình Cornelli được chọn các tên như Gnaeus, Lucius, Pubius, và Servius. Vì sự giới hạn, nên nhiều người có tên chính giống nhau, thành ra tên Praenomen mất ý nghĩa và người ta thường viết tắt tên này.
Tiếp theo Praenomen là Nomen. Từ Nomen trong hệ thống tên người La Mã được Bách Khoa Từ Ðiển Britannica định nghĩa là tên gia tộc phụ hệ, tức tên họ đằng bố (họ nội). Như vậy, ban đầu Nomen là tên họ. Giống như tên chính, Nomen cũng chỉ có một số tên như Antonius, Aurelius, Claudius, Cornelius, Fabius, Tullius. Tên Nomen dành riêng cho các gia đ ình quý tộc nên dù số tên họ Nomen có giới hạn, cũng đáp ứng đủ nhu cầu. Ðến khi xã hội La Mã có nhiều gia đình quý tộc hơn, thì người ta sáng chế thêm thành phần thứ ba, gọi là Cognomen.
Cognomen cũng là tên họ như Nomen, nhưng là các từ chỉ đặc tính, giống với đặc tính tên họ mà ta thấy ngày nay tại các nước trên thế giới, như tên họ xuất phát từ tên nghề nghiệp, từ nét đặc thù trên cơ thể, từ địa danh. Ví dụ tên họ Cicero có nghĩa là hạt đậu, Pictor: họa sĩ, Tacitus: yên lặng. Vậy trải qua thời gian, cuối cùng tên người La Mã gồm ba thành phần: Praenomen + Nomen + Cognomen, tức Tên Chính + Tên Gia Tộc + Tên Họ. Ví dụ tên của văn hào Cicero là Marcus Tullius Cicero (106-43 TCN), và tên của danh tướng Caesar là Gaius Julius Caesar (100-44 TCN). Ðiều đáng chú ý là hệ thống tên gồm ba thành phần trên vẫn chỉ dành cho giới quý tộc và nó tồn tại suốt thời đại đế quốc La Mã và các nước thuộc địa. Về sau, vào khoảng thế kỷ thứ 2 trước Công Nguyên, hệ thống tên của người La Mã bị tàn lụi vì hai lý do: 1. Nô lệ được giải phóng Mỗi khi người nô lệ được giải phóng, họ lấy tên chủ nhân làm tên của mình. Nhưng khi hàng triệu người trong các thuộc địa được giải phóng, trở thành công dân La Mã cả, thì ai cũng có danh xưng gần giống nhau, thành ra hệ thống tên người La Mã mất ý nghĩa, không đáp ứng được nhu cầu phân biệt. Ví dụ văn hào Marcus Tullius Cicero giải phóng ba người nô lệ Syria, cả ba người đó sẽ mang tên Marcus Tullius Syria.
2. Xuất hiện đạo Thiên Chúa Đang khi hệ thống tên của người La Mã mất dần ý nghĩa thì đạo Thiên Chúa xuất hiện. Tín đồ tôn giáo này không thiết tha với các tên La Mã cũ vì họ là nạn nhân của giai cấp quý tộc trong các cuộc cấm đạo. Thay vào đó, họ lấy tên những người mà giáo hội Kitô Giáo nhận là thánh để đặt cho mình. Ví dụ Petrus, Joannes, Maria, Thimotheus, Laurentius. Trong lúc Kitô Giáo ngày càng phát triển và lan tràn khắp Châu Âu thì đế quốc La Mã bước vào giai đoạn suy tàn. Hệ thống tên của La Mã bị mất đi, phải chờ đến thế kỷ thứ 10, Châu Âu mới có hệ thống tên họ mới.