Hiến pháp 2013 và những điểm mới quan trọng: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:177

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để cập nhật thông tin, góp phần tuyên truyền, phổ biến rộng rãi Hiến pháp, cung cấp kịp thời tài liệu cần thiết để mọi người nghiên cứu, thực hiện, đặc biệt có rất nhiều điểm mới quan trọng, nhiều điều được sửa đổi bổ sung Nhà xuất bản Hồng Đức xuất bản cuốn sách “Hiến pháp năm 2013 và những điểm mới quan trọng". Sách được chia thành 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo phần 2 cuốn sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiến pháp 2013 và những điểm mới quan trọng: Phần 2

BÁO CÁO SÓ 322/BC-UBDTSDHP NGÁY 27 THÁNG 11 NÁM 2013 CÜA ÜY BAN DU THÁO SÜA DÓI HIÉN PHÁP NAM 1992 Giái trinh, tiép thu, chinh Iv Du tháo súa dói Hién pháp nám 1992 trinh Quóc hói xem \ét, thóng qua Kính gúi: Các vj dai biéu Quóc hói, Thuc hién Nghj quyét cúa Quóc hói khóa XIII vé viéc súa dói Hién pháp nám 1992, tú nám 2011 dén nay, Uy ban dir thao súa dói Hién pháp (Uy ban DTSDHP) da tó chúc tóng két viéc thi hánh Hién pháp nám 1992 vá xáy dung Dy tháo súa dói Hién pháp trinh Quóc hói cho y kién. Tai ky hop thú 4, Quóc hói da ban hánh Nghj quyét so 38 vé tó chúc láy y kién nhán dán vé Dy tháo súa dói Hién pháp nám 1992. Thuc hién Nghj quyét cúa Quóc hói, ngáy 02/01/2013, Dy tháo súa dói Hién pháp nám 1992 da duac cóng bó dé láy y kién nhán dán. Hoat dóng náy da duac các cáp, các ngánh trien khai sáu róng, nghiém túc, thu hút duac su tham gia tích circ, tám huyét cúa dóng dáo các táng lóp nhán dán vá dóng báo Viét Nam ó nuóc ngoái, thuc su lá dot sinh hoat chinh tri - pháp ly dán chú, sáu róng trong cá hé thóng chính trj. Trén ca só y kién cúa nhán dán, y kién cúa các vj dai biéu Quóc hói vá các ca quan, tó chúc hüu quan, líy ban DTSDHP da nghién cúu, giái trinh, tiép thu, chinh ly Dy tháo súa dói Hién pháp trinh Quóc hói cho y kién tai ky hop thú 5 vá trinh Quóc hói xem xét, thóng qua tai ky hop náy. Trong quá trinh soan tháo, nghién cúu, tiép thu, chinh ly Du tháo súa dói hién pháp, Uy ban DTSDHP, các vj dai biéu Quóc hói luón bám sát Cuang ITnh nám 1991 (bó sung, phát trién nám 2011), các nghj quyét cúa Dáng vá y kién cúa nhán dán vé súa dói Hién pháp nám 1992. Dóng thcri, Úy ban DTSDHP da tó chúc nhiéu hói nghj, hói tháo, toa dám khoa hoc vá tham ván y kién cúa các chuyén gia ngón ngú dé hoán thién cá vé nó¡ dung vá ky thuát láp hién cúa Du tháo Tai ky hop náy, các vj dai biéu Quóc hói da nghe Uy ban DTSDHP báo cáo giai trinh, tiép thu, chinh ly Dy tháo súa dói Hién pháp trén ca só y kién cúa nhán dán vá cúa các vi dai biéu Quóc hói, Quóc hói dá tién hánh tháo luán tai Tó vá tai Hói truóng. Sau mói phién hop, chát luang cúa Dy tháo duac náng lén, nhiéu y kién horp ly cúa dai biéu Quóc hói dá ducrc Uy ban DTSDHP tiép thu, chinh ly vá giái trinh cu thé. Thuc hién Chuang trinh lám viéc cúa Quóc hói, ngáy 18/11/2013, các dai biéu Quóc hói dá nghién cúu vá súa truc tiép váo Dy tháo vá thé hién y kién vé nhúng nói dung trong Phiéu xin y kién vé Dy tháo súa dói Hién pháp nám 1992. Dén nay, Doán thu ky ky hop dá nhán duac 408 Phiéu xin y kién vá dá có nhiéu vj dai biéu Quóc hói gúi bán góp y cu thé váo nói dung Du tháo. Các vj dai biéu Quóc hói cho ráng, Dy tháo da duac chuán bj cóng phu, nghiém túc, chát loe, tiép thu duac nhiéu y kién xác dáng cúa nhán dán, cúa các vj dai biéu Quóc hói, các chuyén gia, nhá khoa hoc, dáp úng duac muc tiéu, yéu cáu dé ra. Dir tháo có nhiéu diém mói cá vé nói dung vá ky thuát láp hién; dá phán ánh duac y chí, nguyén vong cúa dóng dáo các táng lóp nhán dán; thé 209
hien ro va day du hon ban chat dan chu, tien bo cua Nha nuac va che do ta trong thai ky qua do len chu nghia xa hpi; quy djnh ro rang, dung dan va day du ve che do chinh tri, kinh te, van hoa, giao due, khoa hoc, cong nghe va moi trucmg, quyen con nguai, quyen va nghia vu co ban cua cong dan, bao ve To quoc, to chuc bo may nha nuac, ve hieu luc va quy trinh sua doi Hien phap. Cac vj dai bieu Quoc hoi deu tan thanh vai bo cuc cua Dir thao Hien phap gom 11 chucrng, 120 dieu (giam 1 chuang va 27 dieu so vai Hien phap nam 1992) va cho rang, bo cuc cua Hien phap nhu vay la hap ly, chat che va khoa hoc, noi dung va ky thuat trinh bay bao dam cac quy djnh cua Hien phap dung tarn la dao luat ca ban, co tinh on dinh lau dai. Tai ky hop nay, vai tarn huyet va tinh than trach nhiem cao, cac vj dai bieu Quoc hoi da dong gop them nhieu y kien cu the de hoan thien ban Du thao Hien phap vai mong muon Du thao Hien phap co chat luong tot nhat, dap img duac yeu cau xay dung, bao ve, phat trien dat nuac va hoi nhap quoc te trong thai ky mai. Ngoai nhung van de da dugc giai trinh trong cac bao cao truac, Uy ban DTSDHP xin tran trong bao cao giai trinh, tiep thu, chinh ly Dir thao sua doi Hien phap trinh Quoc hoi xem xet, thong qua nhu sau: 1. V e Lin noi dau Da so y kien nhan dan va dai bieu Quoc hoi tan thanh vai Lai noi dau cua Du thao. Co y kien de nghj bo sung mot so moe su kien ljeh sir. Y kien khac lai de nghj viet gon hon, khai quat hem. Uy ban DTSDHP xin duoc bao cao Quoc hoi nhu sau: Lai noi dau cua Hien phap duac xay dung tren ca sa chat loc, lua chon y tur, tir ngu de neu bat dugc mot cach ngan gon tinh than, npi dung cua Hien phap. Tren ca sa y kien cua nhan dan, dai bieu Quoc hoi, Lai noi dau cua Hien phap nuac Cong hoa XHCN Viet Nam da dupe hoan thien phan anh dupe lich sir hao hung cua dan toe va nhung moc ljch su quan trong, nhung thanh qua cach mang da dat dupe. Leri noi dau cua Hien phap da the hien y chi, quyel tain cua uliaii dau la, llic cho h6a Cuung Hull cua Dang, kC lliira cac bin Hifin phap truac day, xay dung, thi hanh va bao ve Hien phap vi muc tieu “dan giau, nuac manh, dan chu, cong bang, van minh” 2. V e ban c h a t Nha nu uc va nguyen tac to c h u c quyen lire nha nude (Dieu 2) - Da so y kien tan thanh vai quy djnh ve Nha nuac, quyen luc nha nuac va nguy tac to chuc quyen luc nha nucrc tai Dieu 2 cua Du thao. Co y kien de nghj quy djnh “Nuac CHXHCN Viet Nam la mot nuac dan chu, do nhan dan lam chu”; de nghj bo sung “khoi dai doan ket toan dan toe” la nen tang cua quyen lire nha nuac. Uy ban DTSDHP nhan thay, quy djnh nuac CHXHCN Viet Nam do nhan dan lam chu da the hien ro ban chat dan chu cua Nha nirac ta. Dieu 2 cua Hien phap ke thira cac quy djnh cua Hien phap nam 1992 the hi?n ban chat cua Nha nuac, dong thai khang dinh nen tang vung chac cua chinh quyen nhan dan la lien minh giua giai cap cong nhan, giai cap nong dan va dpi ngu tri thirc. Day la van de da dugc the hien trong Cucrng llnh va thuc tien hoat dong cua Nha nuac; con “dai doan ket toan dan toe” la 210
mot trong nhùng dông lire rât quan trong dê xây dirng, bào vê và phât triên dât nuóc dà diroc thê hiên tai Diêu 5, Diêu 9 và càc nói dung khàc cùa Du tháo. Do dô, xin Quôc hôi cho giù Diêu 2 nhu Du thào. - CÓ y kiên dê nghj quy djnh cu thè hon co chê kiêm soàt giùa càc ca quan n niróc trong viêc thirc hiên càc quyên lâp phàp, hành pháp, tu pháp tai khoàn 3 Diêu này hoâc bo tù “kiêm soàt” trong cum tù nêu trên. Co y kiên dê nghj bô tù “phôi hop” vi trong phân công dà bao hàm y phôi horp. Uy ban DTSDHP thây rang, nguyên tâc phân công, phôi hçyp và kiêm soàt quyên lire dà duçc xàc djnh trong Cuomg lïnh và càc vân kiên khàc cùa Dàng và cùng là yêu câu cùa nhân dân và xây dung Nhà nuóc phàp quyên. Quy djnh “kiêm soàt quyên lire” là mot nguyên tâc cùa Nhà nuóc phàp quyên, là mot vân dê mai trong tô chùc quyên lue cùa Nhà nuóc ta. Nguyên tâc này dà duge thê hiên trong càc Chucrng V, VI, VII, VIII và IX cùa Du thào Hiên phâp. Dây là ca sa hiên djnh dê tiêp tue thê chê hôa trong càc quy djnh cùa càc luât cô liên quan. Do vây, tai Chirang I chi nên quy djnh mot càch khâi quàt nguyên tâc tô chùc và thuc hiên quyên lue nhà nuóc nhu dà thê hiên trong Du thâo. 3. Vê vj tri, vai trò länh dao ciia Däng Công sàn Viêt Nam (Diêu 4) Tuyêt dai da sô y kiên dêu tân thành quy djnh vê vi tri, vai trò lành dao cùa Dàng Công sàn Viêt Nam tai Diêu 4 cùa Dir thào. CÓ y kiên dê nghj quy djnh Dàng ta là Dàng câm quyên, là lue luong duy nhât lành dao Nhà nuóc và xà hôi nhu dà thê hiên trong Cuong lïnh nàm 1991 (bô sung, phàt triên nàm 2011); mot sô y kiên dê nghi diêu chinh vê tù ngù. Ùy ban DTSDHP xin duge bào cào Quôc hôi nhu sau: Diêu 4 cua Hiên phàp nàm 1992 dà quy djnh Dàng Công sàn Viêt Nam là lue luong lành dao Nhà nuóc và xà hôi. Trong diêu kiên mot dàng lành dao thi quy dinh Dàng lành dao Nhà nuóc và xà hôi dà hàm nghïa Dàng ta là dàng câm quyên, là lue luong duy nhât lành dao Nhà nuóc và xà hôi. Quy djnh nhu Du thâo là kê thùa quy djnh tai Diêu 4 cùa Hiên phàp nàm 1992, khàng djnh tinh ljch sù, tinh tât yêu khàch quan su lành dao cùa Dàng dôi vói qua trình càch mang, xây dung và bào vê Tô quôc cùa nuóc ta. Du thào dà bô sung quy djnh vê ban chât cùa Dàng, dò là: “Dàng Công sàn Viçt Nam là dôi tiên phong cùa giai câp công nhân, dông thôi là dôi tiên phong cùa nhân dân lao dông và cùa dân tôc Viêt Nam, dai biêu trung thành lçi ich cùa giai câp công nhân, cùa nhân dân lao dông và cùa cà dân tôc. lây chù nghïa Mâc - Lênin, tu tuóng Hô Chi Minh làm nên tàng tu tuông”. Chinh do bàn chât và nên tàng tu tuông cùa Dàng nhu vây nên nhân dân ta thùa nhân vai trò lành dao Nhà nuóc và xà hôi cùa Dàng và ghi nhân vào Hiên phâp - dao luât ca bàn cùa Nhà nuóc. Tiêp thu y kiên cùa nhân dân và dai biêu Quôc hôi, Du thào Hiên phâp dà bô sung vào Diêu 4 quy djnh vê tràch nhiêm cùa Dàng phài gàn bô mât thiêt vói nhân dân, phuc vu nhân dân, chju su giàm sàt cùa nhân dân, chju tràch nhiêm truóc nhân dân vê nhùng quyêt djnh cùa minh. Câc tô chùc cùa Dàng và dang viên hoat dông trong khuôn khô Hiên phàp và phàp luât.
4. Ve Màt trän To quóc Viçt Nam và Công doàn Viçt Nam (Dieu 9, Dièu 10) - Da sô ÿ kiên tàn thành vói quy dinh vê Mât trân Tô quôc Viêt Nam, các tô chûc chinh tri - xà hôi và các tô chûc xà hôi khác tai Diêu 9 cùa Dur thào. CÓ ÿ kiên dê nghi quy djnh Mat trân Tô quôc Viêt Nam là bô phân cùa hê thông chinh trj cùa nuôc Công hôa XHCN Viêt Nam, dông thài nêu rô v¡ tri, vai trò cùa Mat trân; quy djnh khài niêm Mât trân Tô quôc Viêt Nam cho gon hem. Ûy ban DTSDHP nhân thây, quy djnh tai khoân 1 Diêu 9 dà thè hiên mot càch khài quàt nhât vê vj tri, vai trò quan trong và chùc nàng co bàn cùa Mât trân Tô quôc Viêt Nam và là sir kê thùa càc quy djnh cùa Hiên phàp nàm 1992. Tiêp thu ÿ kiên cùa dai biêu Quôc hôi, Du thào dà bô sung và thê hiên rô hem vai trò dai diên, bào vê quyên và loi ich hop phàp, chinh dàng cùa nhân dân; tâp hop, phàt huy suc manh dai doàn kêt toàn dân toc, thuc hiên dân chù, tâng cuàng dông thuân xà hôi; giàm sàt, phân bien xà hôi; tham gia xây dung Dàng, Nhà nuôc, hoat dông dôi ngoai nhân dân gôp phân xây dung và bào vê Tô quôc cùa Mât trân Tô quôc Viêt Nam. - Da sô y kiên dai biêu Quôc hôi tàn thành giù Diêu 10 quy dinh vê Công doàn trong Du thào. CÓ y kiên dê nghj không quy djnh Công doàn thuc hiên nhiêm vu tham già thanh tra, kiêm tra vi Công doàn không phài là co quan quàn lÿ nhà nuóc. CÓ y kiên dê nghi quy dinh chung theo huòng Công doàn tham gia kiêm tra, thanh tra, giàm sàt hoat dông cùa ca quan nhà nuôc, tô chùc, don vi, doanh nghiêp mà không chi giói han trong “nhùng vân dê liên quan dên quyên, nghla vu cùa nguôi lao dông”. Vê vân dê này, Ùy ban DTSDHP nhân thây, viêc Công doàn tham gia kiêm tra, thanh tra, giàm sàt hoat dông cùa ca quan nhà nuôc, tô chùc, don vi, doanh nghiêp dà dupe xàc dinh trong Hiên phàp nâm 1992 và Luât công doàn nam 2012 và dà có thuc tiên thuc hiên nhiêu nâm qua. Vói tinh chât cùa tô chùc chinh tri - xà hôi dai diên cho giai câp công nhân và nguôi lao dông, viêc tham gia kiêm tra, thanh tra, giàm sàt cùa tô chùc Công doàn tâp trung thuc hiên dôi vói mot sô vân dê liên quan dên chê dp, chinh sàch, phàp luât vê lao dông hoàc liên quan dên quyên, nghïa vu cùa nguôi lao dông. Theo tinh thftn dô, Ùy ban DTSDHP dû nghi Quôc liòi elio giù quy dinh vê nùi dung này nhu thê hiên tai Diêu 10 cùa Du thào. 5. Ve quyèn con nguôi, quyèn và nghla vu co’ bàn cüa công dân (Chuung II) Qua tông hop y kiên, càc vj dai biêu Quôc hôi tàn thành vói nhùng nôi dung quy dinh vê quyên con nguôi, quyên và nghïa v\i ca bàn cùa công dân tai Chuang II dê khàng djnh tâm quan trong cùa quyên con nguôi, quyên ca bàn cùa công dân thê hiên nhât quàn duông loi cùa Dàng và Nhà nuôc ta Uong viêc công nhân, ton trong, bào dàm, bào vê quyên con nguôi, quyên và nghïa vu ca bàn cùa công dân. Càc vj dai biêu Quôc hôi dành già cao viêc ghi nhân càc quyên con nguôi trong Du thào dà bao quàt hâu hêt càc quyên ca bàn vê chinh tri, dân su, kinh te, xà hôi, vân hóa cùa con nguôi theo càc diêu uôc quôc tê mà nuôc ta là thành viên. Du thào dà tiêp tue khàng dinh và làm rô hem càc quyên và nghïa vu ca bàn cùa công dân trong Hiên phàp nam 1992. Dông thài. Du thào cùng dà bô sung mot sô quyên mai là thành tiru cùa gân 30 nâm dôi mai dât nuôc; thê hiên rô hem trâch nhiêm cùa Nhà nuôc trong viêc bào dâm thuc hiên quyên con nguôi, quyên công dân. 2 12
- Có y kiên dê nghj xàc djnh rô truông hop nào viêc thuc hiên quyên theo quy djnh cùa luât, truông hçp nào theo quy djnh cùa phàp luât dê tránh su lam dung, vi pham quyên công dân cùa càc co quan công quyên; bào dàm nguyên tac quyên do Hiên phàp và luât quy djnh. Ùy ban DTSDHP xin báo cào Quôc hôi vê vân dê này nhir sau: vê nguyên tâc, quyên con ngiròi, quyên co bán cùa công dân khi dâ duçe quy dinh trong Hiên phâp thi phai duac ton trong và nghiêm chinh thi hành. Tuy nhiên, dê thuc hiên mot sô quyên có hiêu quà, thi phâp luât côn phài quy djnh vê trinh tu, thù tue dê ngân ngùa su lam quyên tù phia càc co quan nhà nuôc và tao thuân loi cho công dân. Vi thè, Ùy ban DTSDHP dà rà soàt kÿ các quy djnh này trong Du thâo dê thê hiên nhât quàn và chat ehe hon. 6. Vê kinh té thj truông dinh huóng X H C N và c ác thành phân kinh té (Dieu §1) - Da sô y kiên tán thành vói quy djnh tai Diêu 5 1 cùa Du thâo. CÓ y kiên dê nghj quy djnh hoâc giài trinh rô hon vê “nên kinh tê thj truông djnh huóng XHCN” tai khoán 1; bô sung quy djnh vê “sà hùu toàn dân là nên tàng” vi chê dô sô hùu toàn dân cô y nghïa quyêt dinh su ton tai và phàt triên cùa chê dô XHCN. Ùy ban DTSDHP thây râng, nôi hàm khâi niêm “nên kinh tê thj truong djnh hirông XHCN” dà duge khâng djnh trong Cuong lïnh và các vân kiên khâc cùa Dàng và dà duge thê hiçn eu thê trong càc nôi dung quy dinh cùa Hiên phâp. Pham trù “kinh tê nhà nuôc" là pham trù khái quát, bao gôm nhiêu nguôn lue, nhiêu nôi dung, trong dô cô sô hùu toàn dân. Do dô, dê nghj Quôc hôi cho giù quy djnh vê nôi dung này nhu trong Du thâo. - Vê các thành phân kinh tê, da sô y kiên tán thành vói quy djnh nhu trong Du thao. Cô y kiên dê nghj bô quy djnh “kinh tê nhà nuóc giù vai trò chù dao” hoäc quy djnh cu thè nói hàm cùa kinh té nhà nuóc. Ùy ban DTSDHP xin báo cào Quôc hôi nhu sau: Dé báo dám djnh huóng XHCN cua nèn kinh té nuóc ta thi viee quy dinh vai trò chu dao cua kinh té nhà nuóc là càn thièt, khàng djnh vai trò cùa Nhà nuóc và kinh té nhà nuóc trong viêc djnh huóng, diêu tiêt sir phàt triên cùa nên kinh tê thj truong djnh huóng xà hôi chù nghïa. Quy djnh nhu vây không ânh huông dên su vân hành cùa nên kinh tê thj truông và vj tri, vai trò cùa các thành phân kinh tê khâc. Mât khâc, kinh tê nhà nuôc là mot pham trù rçng, bao gôm nhiêu yêu tô, nguôn lue, trong dò doanh nghiêp nhà nuóc chi là mot trong nhiêu yêu tô dó. Do vây, Ùy ban DTSDHP thây rang, không cân thiêt phài quy djnh chi tiêt vê kinh tê nhà nuôc trong Du thào. Viêc xàc djnh nôi hàm kinh tê nhà nuôc sè duge eu thê trong các dao luât liên quan. 7. V e thu hôi dât (Dièu 54) Da sô y kiên dông y vói quy djnh tai Diêu 54 cùa Du thâo. Dông thài, cô y kiên dê nghi thê hiên rô hon yêu câu Nhà nuóc chi thu hôi dât cho viêc phât triên kinh tê - xà hôi vi Içi ich quôc gia, công công. Nhu dà bào cào Quôc hôi trong các lân giâi trinh truôc dây, Ùy ban DTSDHP 213
thây räng, trong diêu kiên phât triên cùa nuác ta hiên nay, vân cân thiêt phài thu hôi dât dê thuc hiên các dir án phát triên kinh tê - xà hôi. Tuy nhiên, dê tránh tinh trang thu hôi dât tràn lan, tùy tien, Hiên phâp cân quy djnh viêc thu hôi dât dê thuc hiên câc du ân phât triên kinh tê - xà hôi gân truc tiêp vài câc mue tiêu vi lai ich quôc già, công công. Do dô, Üy ban DTSDHP dê nghi Quôc hôi cho giù quy djnh vê thu hôi dât dê phât triên kinh tê - xà hôi nhung thê hiçn lai cho gân kêt vài mue tiêu loi ich quôc gia, công công nhu dà thê hiên tai khoân 3 Diêu 54 cùa Du thào. 8. Vè nhiêm vu bâo vç To quoc (Dieu 64) - Cô y kiên dê nghi viêt khâi quât doan 1 Diêu 64 thành: “Bào vê Tô quôc Viçt Nam XHCN là su nghiêp cùa toân dân” vi quy djnh nhu vây vùa không dây dù, thiêu nôi dung tàng cuàng nên quôc phông, vùa trùng lap vi “giù vùng an ninh quôc gia, bào dàm trât tu, an toân xà hôi” dâ duac thê hiên trong Diêu 65 và Diêu 67. Üy ban DTSDHP nhân thây, bào vê Tô quôc là nghïa vu thiêng liêng và là quyên cao quy cùa công dân. Bào vê Tô quôc là su nghiêp cùa toàn dân. Nôi hàm bào vê Tô quôc rông lán, liên quan dên nhiêu lïnh vue quôc phông, an ninh, dôi ngoai, kinh tê, vân hôa, xà hôi. Vi vây, tiêp thu y kiên cùa câc vj dai biêu Quôc hôi, Du thào quy djnh khâi quât “Bào vê Tô quôc Viçt Nam xà hôi chù nghia là su nghiêp cùa toàn dân ” tai Diêu 64; con nhùng vân dê vê quôc phông, an ninh quôc gia và bâo dàm trât tu, an toàn xà hôi thì dà duçc quy dinh tai câc diêu 65, 66, 67, 68 và trong càc nôi dung khàc cùa Du thào. 9. Ve nhiçm vu, quyèn han cùa Quoc hôi và Üy ban thuàng vu Quoc hôi (Dièu 70, Dièu 74) - Da sô y kiên tàn thành vói viêc tiêp tue khâng djnh Quôc hôi là ca quan dai biêu cao nhât cùa nhân dân, ca quan quyên lue nhà nuác cao nhât cùa nuôc Công hoà XHCN Viçt Nam và nhùng chùc nàng, nhiêm vu, quyên han cùa Quôc hôi duac quy djnh tai Diêu 70 cùa Du thào. Mot sô y kiên dê nghi cân manh dan phân câp han nùa cho dja phuang trong lïnh vue ngân sàch, theo dô, dja phuong cô thâm quyên quyêt djnh du toàn, quyét toàn ngân sàch câp minh. Üy ban DTSDHP nhân thây, viêc nâng cao quyên tu chù, tu chju tràch nhiêm cùa dja phuang vê ngân sàch là cân thiêt dê dja phuang chù dông trong viêc triên khai ngân sâch nhâm hoàn thành nhùng mue tiêu, nhiêm vu kinh tê - xà hôi cùa minh. Tuy nhiên, viêc tàch bach hoàn toàn giùa ngân sâch trung uang và ngân sàch dja phuang là không phù hop vói tinh hinh thuc tê hiên nay à nuôc ta. Nhà nuác Viêt Nam là thông nhât, tài chinh nhà nuôc và ngân sâch nhà nuác là thông nhât trong quân lÿ, Quôc hôi dai diên cho cù tri cà nuôc. Viêc quyêt dinh du toàn ngân sâch nhà nuác và phê chuân quyêt toàn ngân sàch nhà nuác phài thuôc tràch nhiêm cùa Quôc hôi. Vi vây, dè nghj Quôc hôi cho giù quy djnh vê nôi dung này nhu trong Du thào. - Da sô y kiên tân thành vói quy djnh vê vi tri, chùc nâng, nhiêm vu cùa Üy ban thuàng vu Quôc hôi nhu Du thào dê Üy ban thuàng vu Quôc hôi làm nhiêm vu là ca quan thuàng truc cùa Quôc hçi. Cô y kiên cân nhâc quy djnh vê thâm quyên phê chuân viçc bô nhiêm, miên nhiêm dai su dàc mçnh toàn quyên cùa Viêt Nam à nuác ngoài. 2 14
Úy ban DTSDHP xin dirge báo cáo Quôc hôi nhir sau: Do v¡ tri cüa dai sú là dai dien däc mênh toàn quyên cüa nirác ta à nuác ngoài nên viêc quy djnh Ùy ban thuông vu Quôc hôi phê chuân dê Chù tich nuôc bô nhiêm, cù, triêu hôi dai sú là cân thiêt. Quy djnh này cüng là su kê thúa càc quy djnh cüa Hiên phàp näm 1959, Hiên phàp näm 1980 và cüng phù hop vói thông lê quôc tê. 10. Ve nhiêm vu, quyên han cûa Chü tjch nuôc (Diêu 88) - Càc dai biêu Quôc hôi dêu tàn thành vói quy dinh vê Chu tjch niróc tai Diêu 88 cüa Du thào. Theo dó, Chü tich nuóc là ngirôi dúng dâu Nhà nuôc, thay mat nuôc Công hoà XHCN Viêt Nam vê dôi nôi và dôi ngoai, thông lînh lue lugng vü trang nhân dân, giù chúc Chü tjch Hôi dông quôc phông và an ninh. Mot sô y kiên dê nghj làm rô hon vi tri, thâm quyên cüa Chü tich nuôc trong cct chê thuc hiên quyên lue nhà nuôc ô nuôc ta; làm rò hon vai trô thông lïnh lue lugng vü trang cüa Chü tich nuôc. Tiêp thu y kiên nêu trên. Du thào dà làm rô thâm quyên cûa Chü tjch nuôc trong tüng lïnh vue lâp phàp, hành phàp, tu phàp và quy dinh môi quan hê giùa Chü tich nuôc vói Quôc hôi, Chinh phü, ca quan tu phàp. Dông thôi, Du thào dà làm rô hon vai trò thông lînh lue lugng vü trang cüa Chù tjch nuôc trong viêc quyêt djnh phong, thâng, giàng, tuôc quân hàm câp tuông, chuân dô dôc, phô dô dôc, dô dôc hâi quân; bô nhiêm, miên nhiêm, cách chúc Tông tham miru truông, Chü nhiêm Tông eue chinh tri Quân dôi nhân dân Viêt N am ...; cüng vói dô là bô sung quy djnh thâm quyên cüa Hôi dông quôc phông và an ninh do Chù tich nuôc làm Chü tjch quyêt djnh viêc lue lugng vü trang nuôc ta tham gia hoat dông gôp phân bào vê hôa binh ô khu vue và trên thè giôi. 11. Vê nhiêm vu, quyèn han ciia Chinh phú, Thü tuông Chinh phü (Dieu 96, Dieu 98) - Tuyêt dai da sô y kiên tán thành vói quy dinh Chinh phü là cct quan hành chinh nhà nuóc cao nhât cüa nuôc Cpng hoà XHCN Viêt Nam, thuc hiên quyên hành phàp, là ca quan châp hành cüa Quôc hôi và dông tinh vói quy dinh vê nhiêm vu, quyên han cüa Cllinll phù quy dinli lai D iè u 9 6 cùa D u limo. C6 y kicn dê nghj bô sung quy dinh nhfim phân biêt rô nhiêm vu, quyên han cüa Chinh phù trong viêc dê xuât, xây dung chinh sàch trinh co quan cô thâm quyên quyêt dinh hoac tu minh quyêt dinh theo thâm quyên. Tiêp thu y kiên này cûa biêu Quôc hôi, Üy ban DTSDHP dê nghj Quôc hôi bô sung nôi dung này nhu thê hiên tai khoàn 2 Diêu 96. - Cô y kiên dê nghj làm rô thâm quyên cüa Chinh phù và Thü tuông Chinh phü trong viêc dàm phàn, kÿ và tô chúc thuc hiên diêu uôc quôc tê. Tiêp thu y kiên này, Du thào dâ duçc chinh lÿ theo huông phân djnh rô thâm quyên cûa tâp thê Chinh phü trong viêc tô chúc dàm phân, kÿ diêu uôc quôc tê nhân danh Nhà nuôc theo ùy quyên cüa Chù tich nuôc; quyêt djnh viêc kÿ, gia nhâp, phê duyêt hoac châm dût hiêu lue diêu uôc quôc tê nhân danh Chinh phù và thâm quyên cüa Thü tuông Chinh phù trong quyêt djnh và chi dao viêc dàm phân, chi dao viêc kÿ, gia nhâp diêu uôc quôc tê thuôc nhiêm vu, quyên han cüa Chinh phù; tô chúc thuc hiên diêu uôc quôc tê mà Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam là thành viên. 215
12. Ve Toa an nhan dan, Vifn kiem sat nhan dan (Chirong VIII) - Da so y kien cac vj dai bieu Quoc hoi tan thanh quy dinh Toa an nhan dan la ca quan xet xir cua nude Cong hoa XHCN Viet Nam, thuc hien quyen tu phap; Vien kiem sat nhan dan thuc hanh quyen cong to, kiem sat hoat dong tu phap. Cac dai bieu Quoc hoi co ban tan thanh vdi viec quy djnh mot cach tong quat trong Hien phap ve mo hinh to chuc, chuc nang, nhiem vu, nguyen tac hoat dong cua Toa an nhan dan va Vien kiem sat nhan dan, lam co sd hien djnh cho viec tiep tuc doi mdi hoat dong tu phap, phii hop vai yeu cau cua Nha nude phap quyen. Nhung van de cu the ve to chuc va hoat dong cua Toa an, cua Vien kiem sat nhan dan se dugc quy djnh cu the trong cac luat ve to chuc bo may va to tung. - Co y kien de nghi bo sung quy djnh Vien kiem sat thuc hien chuc nang kiem sat chung nhu Hien phap nam 1992. Y kien khac de nghi bo sung chirc nang kiem sat hoat dong dieu tra, thi hanh an vao cuoi khoan 1 Dieu 107 hoac lam ro noi ham “kiem sat hoat dong tu phap” la “kiem sat dieu tra, xet xir, thi hanh an”. Uy ban DTSDHP nhan thay, Hien phap nam 1992 da bo chuc nang kiem sat chung cua Vien kiem sat nhan dan de ca quan nay tap trung thuc hien tot chirc nang thuc hanh quyen cong to va kiem sat hoat dong tu phap. Day la van de da duac thao luan ky va dugc su thong nhat cao ctia cac vj dai bieu Quoc hoi. Ve chuc nang kiem sat hoat dong tu phap, Uy ban DTSDHP thay rang, viec quy dinh chirc nang nay cua Vi?n kiem sat nhu Du thao la hgp ly. Tren ca sa quy djnh cua Hien phap, cac dao luat co lien quan se tiep tuc quy djnh cu the. Do do, Uy ban DTSDHP de nghi cho giu noi dung nay nhu trong Du thao. 13. V e chinh quyen dja phuung (C h u u n g IX) - Da so y kien cac vj dai bieu Quoc hoi tan thanh vai su can thiet phai doi mai mo hinh to chirc chinh quyen dja phuang de the che hoa cac nghi quyet cua Dang va dap ung yeu cau phat trien dat nuac trong tinh hinh mai va cho rang, Du thao Hien phap can co nhung quy djnh khai quat ve mo hinh chinh quyen dja phirang lam ca so hien djnh de xay dung Luat to chirc chinh quyen dja phuang sau khi Hien phap dugc ban hanh. Cac y kien dai bieu Quoc hoi deu nhat tri viec tiep tuc ke thira quy djnh cua Hien phap hien hanh ve cac dan vi hanh chinh nham bao dam su thong nhat, dong bo, on djnh trong cau true hanh chinh d nude ta; dong thdi de nghj bo sung quy djnh ve dan vj hanh chinh - kinh te dac biet, dan vi hanh chinh tucmg duang vai quan, huyen, thj xa thuoc thanh pho true thuoc trung ucmg; co quy djnh nham khac phuc nhung han che trong viec thanh lap, nhap, chia, dieu chinh dan vi hanh chinh. Tiep thu y kien cua dai bieu Quoc hoi, Du thao tiep tuc giu quy djnh ve cac dan vj hanh chinh tai Dieu 118 cua Hien phap nam 1992 nham tao su thong nhat, dong bo va on djnh trong ca nude; bo sung quy djnh ve dan vj hanh chinh - kinh te dac biet, dan vj hanh chinh tuong duang vdi quan, huyen, thj xa thuoc thanh pho true thuoc trung uang va bo sung vao khoan 2 Dieu 110 noi dung: " Viec thanh lap, giai the, nhap, chia, dieu chinh dia gi&i dan vi hanh chinh phai lav y kien Nhan dan dia phuang va theo trinh tu, thu tuc do luat dinh ", 21 6
- Vê tô chúc chinh quyên dja phirang, trên co sà bám sát nôi dung Circmg llnh và các van kiên khâc cüa Dai hôi Dàng toàn quôc lân thúr X, XI, các kêt luân, nghj quyêt cùa Hôi nghi trung urong vê chinh quyên dia phucmg, Uy ban DTSDHP thây räng, cân quy djnh khái quât theo hiróng: “Chinh quyên dja phuang duac tô chúc à các dom vi hành chinh cua nuàc Công hôa xà hôi chu nghïa Viêt Nam. Càp chinh quyên dja phirang gôm cô Hôi dông nhân dân và Uy ban nhân dân duac tô chúc phù hop vói däc diêm nông thon, dò thj, hai dáo, dan vi hành chinh - kinh tè dàc bièt do luât djnh", viêc tô chúc Hôi dông nhân dân và Üy ban nhân dân cu thè ó tùng don vj hành chinh së duac quy dinh trong Luât tô chúc chinh quyên dja phuomg trên ca sà tông kêt viêc thirc hiên chu tnrang cùa Dàng thi diêm mot sô nôi dung vê tô chúc chinh quyên dô thj và kêt quà tông kêt thirc hiên Nghi quyêt 26 cua Quôc hôi, dàp úng yêu câu tô chúc chinh quyên dja phiromg phù hop vài däc diêm nông thôn, dô thj, hài dáo, dan vj hành chinh - kinh tê däc biêt và càc nguyên tâc phân câp, phân quyên giûa trung ucrng và dja phuang và giùa càc câp chinh quyên dja phucmg. 14. Vê Hôi dông bâu cù quôc gia và Kiêm toàn Nhà nuóc (Chirong X) - Da sô y kiên tàn thành quy dinh vê Hôi dông bâu cù quôc gia và cho räng, viêc bô sung chê djnh Hôi dông bâu cù quôc gia nhäm thè hiên dây dû, sâu säe han chu quyên nhân dân, tao ca chê dê nhân dân thirc hiên dây dû quyên làm chu cùa minh, thê chê hôa mot trong nhúng chû truang cùa Dàng là “tàng cuông hinh thùc dân chu truc tiêp theo lnràng hoàn thiçn chê djnh bâu cîr...” Trên tinh thân dô, Dir thào dà quy dinh tông quàt vê Hôi dông bâu cù quôc già, con nhúng vân dê eu thê vê tô chúc và hoat dông cua Hôi dông bâu cù quôc gia së do luât dinh. - Da sô y kiên tân thành quy djnh vê Kiêm toàn Nhà nuàc trong Du thào và cho räng, quy djnh vê Kiêm toân Nhà nuóc nhu Du thào là phù hgp vói thirc tiên hoat dông cùa Kiêm toàn Nhà nuàc và cùng phù hop vói thông lê quôc tê. 15. Vê viêc sua dôi Hiên phàp (Dieu 120) Da sô y kiên dông y vói quy djnh vê hiêu lue cùa hiên phàp và viêc sùa dôi Hiên phàp nhu trong Du thào. Cô y kiên dê nghj bô sung quy dinh vê quyên phùc quyêt Hiên phàp cua nhân dân. Ÿ kiên khâc dê nghj không quy djnh thâm quyên cùa Quôc hôi trong viêc quyêt djnh trung câu y dân vê Hiên phàp. Üy ban DTSDHP thây räng, thirc tiên lâp hiên ó Viêt Nam cho thây, nhâri dân tham gia vào tât cà càc công doan cùa quy trinh lâp hiên, tù viêc tông kêt thi hành Hiên phàp dên viêc xây dung và tham gia ÿ kiên vào Du thào Hiên phàp trinh Quôc hôi thông qua. Do dô, vê thuc chât, Du thào Hiên phàp truóc khi trinh Quôc hôi thông qua dà thê hiên ÿ chi và tri tuê cùa nhân dân. Vi vây, Hiên phàp dà giao Quôc hôi vói tu càch là ca quan quyên lue nhà nuóc cao nhât, dai diên cho ÿ chi, nguyên vong cùa nhân dân quyêt dinh viêc trung câu dân ÿ. Trung câu ÿ dân vê Hiên phàp là viêc hê trong nên cân phài duac cân nhâc mot càch toàn diên, phù hop vói tinh hinh, däc diêm cua tùng giai doan phàt triên cùa nuóc ta. Do dô, Üy ban DTSDHP dê nghi Quôc hôi cho giù quy dinh “ Viêc trimg câu ÿ dân vê Hiên phàp do Quôc hôi quyêt dinh ” dê kêt hop giûa thâm quyên cùa Quôc hôi và chu quyên cùa nhân dân trong viêc xây dung Hiên phàp. 2 17
16. Ve dir thao Nghi quyet quy dinh mot so diem thi hanh Hien phap (sua doi) Uy ban thuang vu Quoc hoi da tiep thu day du y kien cua cac vi dai bieu Quoc hoi va da hoan chinh dir thao Nghj quyet quy dinh mot so diem thi hanh Hien phap (sua doi), trong do quy dinh ro thcri han eong bo, thai diem eo hieu lire cua Hien phap, trach nhiem cua cac co quan, to chuc huu quan trong viec to chirc thi hanh Hien phap, trach nhiem tuyen truyen, pho bien Hien phap nham bao dam Hien phap dugc tuan thu va chap hanh nghiem trong tat ca cac llnh vuc cua dai song xa hoi. Vi vay, Uy ban thuang vu Quoc hoi de nghj Quoc hoi bieu quyet thong qua du thao Nghj quyet quy dinh mot so diem thi hanh Hien phap (sua doi). 17. Ngoai cac van de da bao cao, giai trinh tren day, Uy ban DTSDHP da nghien cuu, ra soat ky luong de tiep thu toi da y kien cua nhan dan va y kien cua cac vj dai bieu Quoc hoi va da chinh ly ca ve noi dung va ky thuat lap hien, ra soat ve ngon ngii doi vai cac quy djnh trong Du thao. Kink thua cac vi dai bieu Quoc hoi, Ke tu khi dugc Quoc hoi giao trgng trach xay dung Du thao sua doi Hien phap de trinh Quoc hoi xem xet, thong qua (thang 8/2011) den nay, vai tinh than lam viec khan truong, nghiem tuc, trach nhiem, Uy ban DTSDHP da no luc, co gang trong tong ket thi hanh Hien phap nam 1992 va xay dung Du thao sua doi Hien phap. Du thao sira doi Hien phap lan nay da dugc trinh Quoc hoi xem xet, cho y kien tai 3 ky hop Quoc hoi, 2 lan trinh Hoi nghj Ban chap hanh Trung uang khoa XI va rat nhieu lan xin y kien cua Bo Chinh tri va cac ca quan, to ehuc, ca nhan him quan. Dong thai, Du thao ciing da dugc eong bo de lay y kien rong rai cac tang lap nhan dan, phat huy cao do tinh than dan chu va y thirc trach nhiem, dong vien dong dao cac tang lap nhan dan tham gia dong gop y kien vao Dir thao sua doi Hien phap. Co th e noi, v a i tin h th an d a n chu, tra c h n h ip m , v a i tri tu ? v a c a c h lam k h o a hoc, to an D ang, to an dan, to an q u a n v a ca h e th o n g c h in h tri n u a e ta d a th a m g ia x a y d u n g D u thao Hifin p h ap nay. B an D u th ao s u a dOi I liCn p h a p trin h QuO c hoi ihOng q u a lfln n a y d a p h a n anh d u g c y chi, n g uyen v g n g c u a n h a n d a n , p h u h g p tin h h in h th u c tien va yeu cau xay d u n g , b a o ve, phat trien d a t n u a c v a hoi n h a p q u o c te tro n g th a i k y m ai. Vai tinh than do, Uy ban du thao sua doi Hien phap nam 1992 xin tran trong kinh trinh Quoc hoi bieu quyet thong qua Hien phap nuac Cong hoa xa hoi chu nghla Viet Nam (sira doi). TM. UY BAN Dy THAO SUA DOI HIEN PHAP NAM 1992 CHU TICH Nguyen Sinh Hung 218
BÂNG SO SAN H GIÜA HIÉN PHÄP NÄM 1992 VÖI HIÉN PHÂP NÄM 2013 HIÉN PHÀPNÀM 1992 HIÉN PHAPNAM 2013 (DÂ DU’ QC SÛ'A DÔI, BÔ SUNG NÄM 2001) LÖI NÔI DÀU LOI NÖI DÀU Trài qua mây nghin näm ljch sir, nhân dân Viêt Nam lao Trài qua mây nghin näm ljch sù, Nhân dân Viêt Nam lao dông dông cân cù, sang tao, chiên dâu anh düng dê dung nirôc cân cù, sang tao, dâu tranh anh düng dê dung nuôc và giû và giü nuôc, dà hun duc nên truyên thông doàn kêt, nhân nuâc, dà hun dûc nên truyên thông yêu nuâc, doàn kêt, nhân nghïa, kiên cuàng bât khuât cûa dân tôc và xây dung nên nghïa, kiên cuàng, bât khuât và xây dirng nên nên vân hiên nên van hiên Viêt Nam. Viêt Nam. Tù näm 1930, dirai sir lành dao cüa Dàng công sàn Viêt Tù näm 1930, duâi su lành dao cüa Dàng Công sàn Viêt Nam Nam do Chü tjch Hô Chi Minh sang lâp và rèn luyên, nhân do Chü tich Hô Chi Minh sang lâp và rèn luyên, Nhân dân ta dân ta tiên hành cuôc dâu tranh câch mang lâu dâi, dây tiên hành cuôc dâu tranh lâu dài, dây gian khô, hy sinh vi dôc gian khô hy sinh, làm Câch mang thâng Tarn thành công. lâp, tu do cùa dân tôc, vi hanh phüc cüa Nhân dân. Câch mang Ngày 2 thâng 9 näm 1945, Chü tich Hô Chi Minh doc thâng Tâm thành công, ngày 2 thâng 9 näm 1945, Chü tich Hô Tuyên ngôn dôc lâp, nuâc Viêt Nam dân chü công hoà ra Chi Minh doc Tuyên ngôn dôc lâp, khai sinh ra nuôc Viêt dâi. Tiêp dô, suôt mây chuc näm, nhân dàn câc dân tpc Nam dân chü công hôa, nay là Công hôa xà hôi chü nghïa Viçt nuâc ta dà liên tue chiên dâu, vôi su giüp âo quÿ bâu cüa Nam. Bäng ÿ chi và sùc manh cùa toàn dân tôc, dupe su giüp ban bè trên thê giâi, nhât là câc nuâc xâ hçi chü nghîa và dô cüa ban bè trên thê giâi, Nhân dân ta dà giành chiên thâng câc nuâc lâng giêng, lâp nên nhùng chiên công oanh liêt, vî dai trong câc cuôc dâu tranh giài phông dân tôc, thông nhât däc biêt là chiên djeh Bien Biên Phü và chien djeh Hô Chi dât nuôc, bào vê Tô quôc và làm nghïa vu quôc tê, dat dupe Minh lich sù, dânh thâng hai cuôc chiên tranh xâm lupc nhùng thành tuu to lôn, cô y nghïa ljch sù trong công cuôc dôi cüa thirc dân và dê quôc, giâi phông dât nuâc, thông nhât môi, dua dât nuôc di lên chü nghïa xà hôi. Tô quôc, hoàn thành câch mang dân tôc, dân chü nhân Thê chê hôa Cuomg lïnh xây dung dât nuôc trong thôi kÿ quâ dân. Ngày 2 thâng 7 näm 1976 Quôc hôi nuâc Viçt Nam dp lên chù nghïa xà hôi, kê thùa Hiên phâp näm 1946, Hiên thông nhât dà quyêt dinh dôi tên nuâc là Công hoà xà hôi phâp näm 1959, Hiên phâp näm 1980 và Hiên phâp näm chü nghîa Viêt Nam; cà nuâc buâc vào th à kÿ quâ dô lên 1992, Nhân dân Viêt Nam xây dung, thi hành và bâo vê Hiên chü nghïa xâ hôi, ra suc xây dung dât nuoc, kiên cuàng phâp này vi mue tiêu dân giàu, nuôc manh, dân chü, công bâo vê Tô quôc dông thôi làm nghïa vu quôc tê. bäng, vän minh. 2 19
220 HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁP NÄM 2013 (DÀ DlTQfC SÛ'A DÓI, BÓ SUNG NÁM 2001) Qua các then kÿ kháng chiên kiên quôc, niróc ta dà có Hiên pháp näm 1946, Hiên pháp näm 1959 và Hiên pháp nàm 1980. Tù näm 1986 dên nay, công cuôc dôi men toàn diên dât nuóc do Dai hôi lân thú VI cûa Dàng công sàn Viêt Nam dè xucmg dâ dat diroc nhùng thành tini buác dâu rât quan trong. Quôc hôi quyêt dinh sira dôi Hiên pháp näm 1980 dê dáp ùng yêu câu cûa tinh hinh và nhiêm vu moi. Hiên pháp này quy dinh chê dô chinh tri, kinh tê, vân hoà, xà hôi, quôc phông, an ninh, quyên và nghïa vu ca bàn cûa công dân, ccr câu, nguyên tâc tô chùc và hoat dông cùa càc ca quan Nhà nuóc, thê chê hoà môi quan hê giùa Dàng lânh dao, nhàn dân làm chù, Nhà nuóc quàn lÿ. Duôi ânh sàng cùa chù nghïa Mâc - Lê nin và tu tuàng Hô Chi Minh, thirc hiên Cuang lïnh xây dung dât nuóc trong thài kÿ quâ dô lên chù nghïa xà hôi, nhân dân Viêt Nam nguyên phât huy truyên thông yêu nuóc, doàn kêt mot long, nêu cao tinh thân tu lue, tu cucmg xây dung dât nuóc, thirc hiên duràng loi dôi ngoai doc lâp, tu chù, hoà binh, hùu nghj, hop tâc vói tât cà càc niróc, nghiêm chinh thi hành Hiên phàp, giành nhùng thâng lçri to lern hon nùa trong su nghiêp dôi mài, xây dirng và bào vê Tô quôc.
HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁPNÁM 2013 (DÄ DUQC SÛÀ DÓI, BÔ SUNG NÄM 2001) Chirong 1 ChuungI NUÓC C0NG HOÀ XÂ HQ1 CHÜ NGHÏA VIÉT CHÉ DQ CHÍNH TR| NAM - CHE DO CHÍNH TRI CHU’ ÖNG XI QUÔC KŸ, QUÓC HUY, QUÓC CA THÜ DÔ, NGÀY QUÓC KHÁNH Dieu 1. Dieu 1. Nuóc Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam là mot nuóc Nuóc Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam là mot nuóc dôc dôc lâp, cô chù quyên, thông nhât và toàn ven lành thô, lâp, cô chù quyên, thông nhât và toàn vçn lành thô, bao gôm bao gôm dât liên, càc hâi dào, vùng biên và vùng trcri. dât liên, hâi dào, vùng biên và vùng trcri. Dieu 2. Nhà nuóc Công hoà xâ hçi chù nghïa Viêt Nam là Dieu 2. Nhà nuóc pháp quyên xà hôi chù nghïa cua nhân dân, do 1. Nhà nuóc Công hôa xà hôi chù nghïa Viêt Nam là nhà nuóc nhân dân, vi nhân dân. Tât cà quyên lire nha nuóc thuôc vê pháp quyên xà hôi chù nghïa cùa Nhân dân, do Nhân dân, vi nhân dân mà nên tàng là liên minh giùa giai câp công nhân Nhân dân. vói giai câp nông dân và dôi ngü tri thùc. 2. Nuóc Cçng hôa xà hôi chù nghïa Viêt Nam do Nhân dân Quyên lue nhà nuóc là thông nhât, cô su phân công và làm chù; tât cà quyên lue nhà nuóc thuôc vê Nhân dân mà nên phôi hop giùa càc co quan nhà nuóc trong viêc thuc hiên tàng là liên minh giùa giai câp công nhân vói giai câp nông càc quyên lâp pháp, hành pháp, tu pháp. dân và dôi ngü tri thùc. 3. Quyên lire nhà nuóc là thông nhât, cô su phân công, phôi horp, kiêm soàt giùa càc co quan nhà nuóc trong viêc thuc hiên càc quyên lâp pháp, hành pháp, tu pháp. Diêu 3. Nhà nuóc bào dâm và không ngùng phât huy Dieu 3. quyên làm chù vê moi mât cùa nhân dân. thuc hiên mue Nhà nuóc bào dâm và phât huy quyên làm chù cùa Nhân dân; tiêu dân giàu, nuóc manh, xà hôi công bàng, dân chù, vân công nhân, ton trong, bào vê và bào dâm quyên con nguôi, minh, moi nguôi cô cuôc sông âm no, tu do, hanh phùc, cô quyên công dân; thuc hiçn mue tiêu dân giàu, nuóc manh, dân diêu kiên phât triên toàn diên; nghiêm tri moi hành dông chù, công bäng, vân minh, moi nguôi cô cuôc sông âm no, tu xâm pham loi ich cùa Tô quôc và cùa nhân dân. do, hanh phùc, cô diêu kiên phât triên toàn diên.
222 HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁP NÁM 2013 (DÄ BUgfC SÜÁ DÓI, BÓ SUNG NÁM 2001) Diéu 31. Nhá nuóc tao diéu kién dé cóng dan phát trién toán dién, giáo duc y thúc cöng dän, söng vá lám viéc theo Hién pháp vá pháp luát, giü gin thuän phong my tue, xáy dirng gia dinh có vän hóa, hanh phúc, có tinh thán yéu nuóc, yéu che dp xä hpi chú nghía, có tinh thän quóc té chán chính, hiru nghj vá hpp tác vói các dan tóc trén thé giói. Diéu 4. Diéu 4. Báng cóng sán Viét Nam, dpi tién phong cúa giai cáp cóng 1. Báng Cóng sán Viét Nam - Bpi tién phong cúa giai cáp cóng nhán Viét Nam, dai biéu trung thánh quyén lpi cúa giai nhán, dóng theri lá dpi tién phong cúa nhán dán lao dóng vá cúa cáp cóng nhán, nhán dán lao dóng vá cúa cá dán tóc, theo dán tóc Viét Nam, dai biéu trung thánh lpi ich cúa giai cáp cóng chú nghía Mác - Lé Nin vá tu tuemg Hó Chí Minh, lá luc nhán, nhán dán lao dóng vá cúa cá dán tpc, láy chú nghía Mác - lupng länh dao Nhá nuóc vá xä höi. Lé nin vá tu tuemg Hó Chí Minh lám nén táng tu tuemg, lá luc Moi tó chúc cúa Báng hoat dóng trong khuón khó Hién lupng länh dao Nhá nuóc vá xä hpi. pháp vá pháp luát. 2. Báng Cóng sán Viét Nam gän bó mát thiét vói Nhán dán, phuc vu Nhán dán, chju sir giám sát cúa Nhán dán, chiu trách nhiém truóc Nhán dán vé nhümg quyét dinh cúa minh. 3. Các tó chúc cúa Báng vá dáng vién Báng Cóng sán Viét Nam hoat dóng trong khuón khó Hién pháp vá pháp luát. Diéu 5. Diéu 5. Nhá nuóc Cóng hoá xä hpi chú nghía Viét Nam lá Nhá 1. Nuóc Cóng hoá xä hpi chú nghía Viét Nam lá quóc gia thóng nuórc thóng nhát cúa các dán tóc cúng sinh sóng trén dát nhát cúa các dán tpc cúng sinh sóng Uén dát nuóc Viét Nam. nuóc Vi£t Nam. 2. Các dán tpc binh däng, doán két, tón trong vá giúp nhau Nhá nuóc thirc hién chính sách binh däng, doán két, tuomg cúng phát trién; nghiém cám moi hánh vi ky thj, chia re dán tro giüa các dán tóc, nghiém cám moi hánh vi ky thj, chia tpc. re dán tpc.
HIEN PHÄP NÄM 1992 HIEN PHÄP NÄM 2013 (DA Dl/pC SlTA DÖI, BÖ SUNG NÄM 2001) Cäc dän töc cö quyen düng tieng nöi, chü viet, giü gin bän 3. Ngön ngü quöc gia lä tieng Viet. Cäc dän töc cö quyen düng säe dän töc vä phät huy nhüng phong tue, t|p quän, truyen tieng nöi, chü viet, giü gin bän säe dän töc, phät huy phong thöng vä vän hoä tot dep cüa minh. tue, täp quän, truyen thöng vä vän hoä töt dep cüa minh. Nhä nuöc thuc hien chinh säch phät trien ve moi mät, tüng 4. Nhä nuac thuc hien chinh säch phät trien toän dien vä tao buöc näng cao dcri söng vät chät vä tinh thän cüa döng bäo dieu kien de cäc dän töc thieu sö phät huy nöi lire, cüng phät dän töc thieu so. trien vai dät nuöc. Dieu 6. Dieu 6. Nhän dän sü dung quyen lire Nhä nuöc thöng qua Quöc Nhän dän thuc hien quyen lue nhä nuöc bäng dän chü truc höi vä Höi döng nhän dän lä nhirng co quan dai dien cho y tiep, bäng dän chü dai dien thöng qua Quöc höi, Höi döng chi vä nguyen vong cüa nhän dän, do nhän dän bäu ra vä nhän dän vä thöng qua cäc ca quan khäc cüa Nhä nuöc. chju träch nhiem truöc nhän dän. Quöc höi, Höi döng nhän dän vä cäc co quan khäc cüa Nhä nuac deu tö chüc vä hoat döng theo nguyen täc täp trung dän chü. Dieu 7. Dieu 7. Viec bäu cü dai bieu Quöc hpi vä dai bieu Hpi döng nhän 1. Viec bäu cü dai bieu Quöc höi vä dai bieu Höi döng nhän dän tien hänh theo nguyen täc phö thöng, binh däng, truc dän dupe tien hänh theo nguyen täc phö thöng, binh däng, truc tiep vä bö phieu kin. tiep vä bö phieu kin. Dai bieu Quöc hpi bi cü tri hoäc Quöc höi bäi nhiem vä 2. Dai bieu Quöc höi, dai bieu Hpi döng nhän dän bj cü tri dai bieu Höi döng nhän dän bi cü tri hoäc Hpi döng nhän hoäc Quöc höi, Hpi döng nhän dän bäi nhiem khi khöng cön dän bäi nhiem khi dai bieu dö khöng cön xüng däng vcri su xüng däng vai su tin nhiem cüa Nhän dän. tin nhiem cüa nhän dän. Dieu 8. Cäc co quan nhä nuac, cän bö, vien chüc nhä Dieu 8. nuac phäi tön trong nhän dän, tan tuy phuc vu nhän dän, 1. Nhä nuöc dupe tö chüc vä hoat döng theo Hien phäp vä lien he chät che vai nhän dän, läng nghe y kien vä chiu phäp luät, quän ly xä höi bäng Hien phäp vä phäp luät, thuc 223 sir giäm sät cüa nhän dän; kien quyet dau tranh chöng hien nguyen täc täp trung dän chü.
224 HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁP NÄM 2013 (DÄ DIÍQIC SÛ'A DÓI, BÔ SUNG NÁM 2001) tham nhüng, läng phi và mpi biêu hiçn quan liêu, hách 2. Các ca quan nhà nuôc, càn bô, công chûc, viên chûc phài djch, cira quyên. ton trpng Nhân dân, tân tuy phuc vu Nhân dân, liên hç chàt Dieu 12. chë vói Nhân dân, läng nghe ÿ kiên và chju su giám sát cùa Nhà nuôc quàn lÿ xâ hpi báng pháp luât. không ngimg Nhân dân; kiên quyêt dâu tranh chông tham nhüng, läng phi tàng cuông pháp chê xâ hpi chù nghïa. và mpi biêu hiçn quan liêu, hàch djch, cûa quyên. Các co quan Nhà nuôc, tô chûc kinh tê, tô chûc xâ hpi, dan vj vü trang nhân dân và mpi công dân pháí nghiêm chinh châp hành Hiên pháp, pháp luât, dâu tranh phông ngira và chông các tpi pham, các vi pham Hiên pháp và pháp luât. Mpi hành dpng xâm pham lpi ich cùa Nhà nuôc, quyên và lpi ich hpp pháp cùa tâp thê và cùa công dân dêu bj xir lÿ theo pháp luât. Dieu 9. Màt trân Tô quôc Viçt Nam là tô chûc liên minh Dieu 9. chinh tri, liên hiçp tu nguyçn cùa tô chûc chinh trj, các tô 1. Màt trân Tô quôc Viçt Nam là tô chûc liên minh chinh tri, chûc chinh tri - xâ hpi, tô chûc xâ hpi và cac cà nhân tiêu liên hiçp t\r nguyçn cùa tô chûc chinh tri, các tô chûc chinh tri biêu trong các giai câp, các tâng lóp xâ hpi, các dân tpc, - xâ hpi, tô chûc xà hpi và các cá nhân tiêu biêu trong các giai các ton giào và ngucri Viçt Nam dinh eu à nirâc ngoài. câp, tâng lôp xâ hpi, dân tpc, ton giào, nguôi Viçt Nam dinh eu Màt trân Tô quôc Viçt Nam và các tô chûc thành viên là ca ó nuôc ngoài. sà chinh tri cùa chinh quyên nhân dân. Màt trân phàt huy Mât trân Tô quôc Viêt Nam là ca sà chinh tri cùa chinh quyên truyên thông doàn kêt toàn dân, tàng cuàng su nhât tri vê nhân dân; dai diçn, bào vç quyên và lpi ich hop pháp, chinh chinh tri và tinh thân trong nhân dân, tham gia xây dung và dáng cùa Nhân dân; tâp hpp, phàt huy sûc manh dai doàn kêt cùng cô chinh quyên nhân dân, cùng Nhà nuàc chàm lo và toàn dân tpc, thuc hiçn dân chù, tàng cuông dông thuân xà hpi; bào vê lpi ich chinh dáng cùa nhân dân, dpng viên nhân dân giám sát, phàn biçn xâ hpi; tham gia xây dimg Dàng, Nhà thyc hiçn quyên làm chù, nghiêm chinh thi hành Hiên pháp nuôc, hoat dpng dôi ngoai nhân dân gôp phân xây dung và bào và pháp luât, giám sát hoat dpng cùa ca quan nhà nuàc, dai vç Tô quôc. biêu dân cû và càn bp, viên chûc nhà nuàc.
HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁPNÁM 2013 (DÄ DlTÇfC SITA DÓI, BÔ SUNG NÁM 2001) Nhà nuôc tao dieu kiên dê Mât trân Tô quôc và các tô 2. Công doàn Viçt Nam, Hpi nông dân Viçt Nam, Doàn thanh chûc thành viên hoat dpng cô hiêu quà. niên cpng sàn Hô Chi Minh, Hpi liên hiçp phu nû Viçt Nam, Hôi cuu chiên binh Viêt Nam là càc tô chûc chinh tri - xà hpi dupe thành lâp trên ca sà tu nguyên, dai diçn và bào vê quyên, lpi ich hpp phàp, chinh dâng cùa thành viên, hôi viên tô chûc minh; cùng câc tô chûc thành viên khàc cùa Mat trân phôi hpp và thông nhât hành dông trong Mât trân Tô quôc Viêt Nam. 3. Mât trân Tô quôc Viçt Nam, câc tô chûc thành viên cùa Màt trân và càc tô chûc xà hpi khàc hoat dpng trong khuôn khô Hiên phàp và phàp luât. Nhà nuôc tao diêu kiçn dê Mât trân Tô quôc Viêt Nam, càc tô chûc thành viên cùa Màt trân và câc tô chûc xâ hpi khàc hoat dông. Dieu 10. Dieu 10. Công doàn là tô chûc chinh tri - xà hpi cùa giai câp công Công doàn Viçt Nam là tô chûc chinh tri - xà hôi cùa giai câp nhân và cùa nguài lao dông cùng vôi ca quan Nhà nuàc, công nhân và cùa nguài lao dông dupe thành lâp trên ca sà tu tô chûc kinh tê, tô chûc xà hpi châm lo và bào vê quyên nguyçn, dai diçn cho nguài lao dpng, châm lo và bào vç lpi cùa càn bô, công nhân, viên chûc và nhùng nguài lao quyên, lpi ich hpp phâp, chinh dáng cùa nguài lao dông; tham dpng khâc; tham gia quàn lÿ Nhà nuôc và xà hôi, tham gia gia quàn lÿ nhà nuôc, quàn lÿ kinh tê - xà hôi; tham gia kiêm kiêm tra, giám sât hoat dpng cùa ca quæi Nhà nuôc, tô tra, thanh tra, giám sât hoat dông cùa ca quan nhà nuôc, tô chûc kinh tê; giâo duc càn bp, công nhân, viên chûc và chûc, dan vj, doanh nghiçp vê nhùng vân dê liên quan dên nhùng nguài lao dpng khâc xây d\mg và bào vç Tô quôc. quyên, nghïa vu cùa nguài lao dông; tuyên truyên, vân dpng nguài lao dpng hoc tâp, nâng cao trinh dp, kÿ nâng nghê nghiçp, châp hành pháp luât, xây dung và bào vç Tô quôc. Dieu 13. Dieu 11. Tô quôc Viçt Nam là thiêng liêng, bât khà xâm pham. 1. Tô quôc Viçt Nam là thiêng liêng, bât khâ xâm pham.
226 HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÀP NÀM 2013 (DÂ DUQfC SÛ A DÔI, BÔ SUNG >ÄM 2001) Moi âm miru và hành dông chông lai dpc lâp, chû quyên, 2. Mpi hành vi chông lai dôc lâp, chù quyên, thông nhât và thông nhât và toàn ven lành thô cùa Tô quôc, chông lai sir toàn ven lành thô, chông lai su nghiêp xây dung và bào vê Tô nghiêp xây dung và bào vê Tô quôc Viêt Nam xâ hôi chù quôc dêu bi nghiêm tri. nghïa dêu bj nghiêm tri theo phàp luât. Dieu 14. Dièu 12. Niràc Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam thuc hiên Nuóc Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam thuc hiên nhât chính sách hoà binh, hùu nghi, mà rông giao liru và hpp quàn duông loi dôi ngoai dôc lâp, tu chù, hôa binh, hùu nghi, tâc vói tât câ càc nuóc trên thê gicri, không phân biêt chê hpp tâc và phât triên; da phuorng hôa, da dang hóa quan hê, chù dp chinh tri và xâ hôi khàc nhau, trên cor sà ton trong dôc dông và tich eue hôi nhâp, hpp tâc quôc tê trên ca sô ton trong lâp, chù quyên và toàn ven länh thô cùa nhau, không can dôc lâp, chù quyên và toàn ven lành thô, không can thiêp vào thiêp vào công viêc npi bô cùa nhau, binh däng và càc bên công viêc nôi bô cùa nhau, binh dàng, cùng cô lpi; tuân thù cùng cô lpi; tàng cuông tinh doàn kêt hùu nghj và quan hê Hiên chucmg Liên hpp quôc và diêu uôc quôc tê mà Công hôa hpp tàc vói càc nuóc xà hôi chù nghïa và các nuóc làng xà hôi chù nghïa Viêt Nam là thành viên; là ban, dôi tâc tin cây giêng; tich eue ùng hô và gôp phân vào cuôc dàu tranh và thành viên cô tràch nhiêm trong công dông quôc tê vt lpi chung cùa nhân dân thè giói vi hoà binh, dôc lâp dân tôc, ich quôc gia, dân tôc, gôp phân vào sir nghiêp hôa binh, dôc dân chù và tiên bô xà hôi. lâp dân tôc, dân chù và tiên bô xà hôi trên thè giói. Dièu 141. Dièu 13. Quôc kÿ nuóc Công hoà xà hôi chu nghïa Viçt Nam hinh 1. Quôc kÿ nuóc Công hôa xà hôi chù nghïa Viçt Nam hinh chù nhât, chiêu rpng bàng hai phân ba chiêu dài, nên dò, à chù nhât, chiêu rông bang hai phân ba chiêu dài, nên dò, ó giura có ngôi sao vàng nàm cánh. giùa cô ngôi sao vàng nâm cánh. Dièu 142. 2. Quôc huy nuóc Cpng hôa xâ hpi chù nghïa Viçt Nam hinh Quôc huy nuóc Cpng hoà xâ hôi chù nghïa Viêt Nam hinh Uôn, nên dô, ó giùa cô ngôi sao vàng nàm cánh, xung quanh cô trôn, nên dô, à giùa cô ngôi sao vàng nâm cánh, chung bông lúa, ó duói cô nùa bành xe rang và dông chù Công hôa quanh cô bông lúa, à duòi cô nùa bành xe räng và dông xà hôi chù nghïa Viêt Nam. chù: Công hoà xà hpi chù nghïa Viêt Nam.
HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÀP NÀM 2013 (DÀ DUQC SÜ’ DÔI, BÔ SUNG NÂM 2001) A Diêu 143. 3. Quôc ca nuóc Công hôa xâ hôi chù nghïa Viêt Nam là nhac Quôc ca nuóc Công hoà xà hôi chù nghîa Viêt Nam là và lói cùa bài Tiên quân ca. nhac và lòi cùa bài "Tiên quân ca". 4. Quôc khành nuóc Công hôa xà hôi chù nghïa Viêt Nam là Diêu 145. ngày Tuyên ngôn dôc lâp 2 thàng 9 nâm 1945. Ngày tuyên ngôn dôc lâp 2 thàng 9 nâm 1945 là ngày 5. Thù dô nuóc Công hôa xâ hôi chù nghïa Viêt Nam là Hà Nôi. Quôc khành. Dièu 144. Thù dô nuóc Công hoà xâ hôi chù nghïa Viêt Nam là Hà Nôi. Chuffng II Chirong V QUYÊN CON NGUÔI, QUYÊN VÀ NGHÍA Vy CO BÂN QUYÊN VÀ NGHÏA Vy CÔ BAN CÜACÔNG DÂN CÙA CÔNG DÂN Dièu 50. Diêu 14. Q nuóc Công hoà xà hôi chù nghïa Viêt Nam, càc quyên 1. Ò nuóc Công hôa xà hôi chù nghïa Viêt Nam, câc quyên con ngirài vê chinh tri, dân sir, kinh tê, vân hoà và xà hôi con nguôi, quyên công dân vê chinh tri, dân su, kinh tê, vân dugc ton trong, thê hiên ó càc quyên công dân và dugc hôa, xâ hôi dugc công nhân, ton trgng, bào vê, bào dàm theo quy dinh trong Hiên phàp và luât. Hiên phàp và phàp luât. 2. Quyên con nguói, quyên công dân chi cô thê bi han chê theo quy dinh cùa luât trong truông hgp cân thiêt vî lÿ do quôc phông, an ninh quôc gia, trât tu, an toàn xà hôi, dao due xâ hôi, sire khôe cùa công dông. Dièu 51. Dièu 15. Quyên cùa công dân không tàch roi nghïa vu cùa công dân. 1. Quyên công dân không tàch rôi nghïa vu công dân. Nhà nuóc bào dâm càc quyên cùa công dân; công dân phài 2. Moi nguôi cô nghïa vu ton trong quyên cùa nguôi khâc. làm trôii nghïa vu cùa minh dôi vói Nhà nuóc và xà hôi.
228 HIÉN PHÁP NÄM 1992 HIÉN PHÁP NÄM 2013 (DÄ DlTÇfC SÌTA DÔI, BÔ SUNG NÄM 2001) Quyên và nghîa vu cüa công dân do Hiên phàp và luât 3. Công dân cô tràch nhiçm thyc hiçn nghîa vy dôi vói Nhà quy djnh. nuôc và xà hpi. 4. Viçc thvrc hiçn quyên con nguài, quyên công dân không dupe xâm pham lçri ich quôc gia, dân tpc, quyên và lai ich hap phàp cùa nguài khâc. Dièu 52. Dièu 16. Mpi công dân dêu bình dàng truâc phâp luât 1. Mpi nguài dêu bình dàng truóc phàp luât. 2. Không ai bj phân biçt dôi xù trong dôi sông chinh tri, dân s\r, kinh tê, vän hôa, xâ hpi. Dièu 49. Dièu 17. Công dân niróc Công hoà xâ hpi chù nghîa Viçt Nam là nguài 1. Công dân nuôc Cpng hôa xâ hpi chù nghîa Viçt Nam là cô quôc tich Viçt Nam. nguài cô quôc tjch Viçt Nam. 2. Công dân Viçt Nam không thê bj tryc xuât, giao npp cho nhà nuôc khàc. 3. Công dân Viêt Nam ó nuôc ngoài dupe Nhà nuôc Công hôa xâ hpi chù nghîa Viçt Nam bào hp. Dièu 75. Nguài Viçt Nam djnh eu à nuée ngoài là bp Dièu 18. phân cùa cpng dông dân tôc Viçt Nam. Nhà nuôc bào hô 1. Nguôi Viçt Nam dinh eu à nuôc ngoài là bp phân không quyên Ipi chinh dâng cùa nguài Viêt Nam djnh eu à nuôc tàch rôi cùa cpng dông dân tpc Viçt Nam. ngoài. 2. Nhà nuôc Cpng hôa xâ hpi chù nghîa Viçt Nam khuyên Nhà nuàc khuyên khich và tao diêu kiçn dê nguài Viçt khich và tao diêu kiçn dê nguôi Viçt Nam dinh eu ô nuôc Nam dinh eu à nuàc ngoài giù gin bàn säe vän hoà dân tpc ngoài giù gin và phât huy bàn säe vän hôa dân tpc Viêt Nam, Viçt Nam, giù quan hç gàn bó vài già dinh và qué huomg, giù quan hç gän bó vôi gia dinh và quê hucmg, gôp phân xây gôp phân xây dung que huomg, dât nuôc. dung quê huomg, dât nuôc.