Hòa thượng Đệ Nhất Pháp Chủ Thích Đức Nhuận với sự nghiệp giáo dục và đào tạo Phật giáo Việt Nam

1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑   <br /> <br /> <br /> HOÀNG VĂN NĂM(*)<br /> <br /> HÒA THѬӦNG Ĉӊ NHҨT PHÁP CHӪ THÍCH ĈӬC NHUҰN<br /> VӞI SӴ NGHIӊP GIÁO DӨC VÀ ĈÀO TҤO<br /> PHҰT GIÁO VIӊT NAM<br /> Tóm tҳt: Hòa th˱ͫng Thích Ĉͱc Nhu̵n, trên ngôi v͓ Ĉ͏ nh̭t<br /> Pháp chͯ, ÿã có nhi͉u ÿóng góp vͣi Giáo h͡i Ph̵t giáo Vi͏t<br /> Nam. Bài vi͇t này góp ph̯n làm rõ thêm nhͷng ÿóng góp cͯa<br /> Ngài vͣi s͹ nghi͏p giáo dͭc và ÿào t̩o Ph̵t giáo Vi͏t Nam. T˱<br /> t˱ͧng và tâm nguy͏n cͯa Ngài là kim ch͑ nam cho Giáo h͡i Ph̵t<br /> giáo Vi͏t Nam trong vi͏c ÿào t̩o Tăng tài nhͷng giai ÿo̩n sau<br /> này và hi͏n nay.<br /> Tӯ khóa: Ĉ͏ nh̭t Pháp chͯ, Hòa th˱ͫng Thích Ĉͱc Nhu̵n, Giáo<br /> h͡i Ph̵t giáo Vi͏t Nam, giáo dͭc và ÿào t̩o Ph̵t giáo Vi͏t Nam.<br /> Ĉҥi lão Hòa thѭӧng Thích Ĉӭc Nhuұn là mӝt trong nhӳng bұc cao<br /> tăng thҥc ÿӭc cӫa thӃ kӹ XX có nhiӅu ÿóng góp cho sӵ nghiӋp giáo dөc<br /> và ÿào tҥo Phұt giáo ViӋt Nam, vӟi chӫ trѭѫng ÿӅ cao giáo dөc, chuyên<br /> trì giӟi luұt, trung thành vӟi di ngôn cӫa Ĉӭc Phұt “lҩy giӟi luұt làm<br /> thҫy” và “lҩy giӟi luұt ÿӇ chuyӇn mê khai ngӝ, ÿӭc hóa quҫn sinh”(1),<br /> luôn xác ÿӏnh vҩn ÿӅ căn cӕt cӫa Phұt pháp, giӟi luұt trѭӡng tӗn cùng thӡi<br /> gian, giӟi luұt còn thì Phұt pháp còn. Trong ÿҥo pháp, Ngài là bұc long<br /> tѭӧng rӯng thiӅn, ÿҫy ÿӫ Ĉҥo, Hӑc, Hҥnh, Nghӏ, xӭng danh “Phұt pháp<br /> ÿӕng lѭѫng, nhân thiên nhãn mөc”(2).<br /> Vӟi ÿѭӡng hѭӟng hành ÿӝng, yêu cҫu cө thӇ ÿӕi vӟi giáo dөc và ÿào<br /> tҥo Phұt giáo ViӋt Nam, ÿӇ có ÿѭӧc ÿҥo hҥnh cӫa ngѭӡi tu trì, Ngài<br /> thѭӡng căn dһn: “Xin quý ngài nhӟ nhӳng lӡi tôi ÿã dһn mà giӳ gìn Thân,<br /> Khҭu, Ý cho thanh tӏnh, lҩy giӟi luұt cӫa Phұt làm thҫy, luôn luôn giӳ<br /> Lөc hòa, chҩp hành nghiêm chӍnh các chӫ trѭѫng, chính sách cӫa Ĉҧng,<br /> Nhà nѭӟc ÿӅ ra, ӫng hӝ lұp trѭӡng hòa bình thӃ giӟi, thân thiӋn ÿoàn kӃt<br /> vӟi các tôn giáo bҥn, quyӃt tâm tu hӑc vѭӧt mӑi khó khăn, duy trì Phұt<br /> pháp, hѭӟng lên Tam bҧo, nêu gѭѫng chính tín, bài trӯ mê tín”(3).<br /> *<br /> <br /> . NCS., Khoa Tôn giáo hӑc, Hӑc viӋn Khoa hӑc xã hӝi, ViӋn Hàn lâm Khoa hӑc<br /> xã hӝi ViӋt Nam.<br /> <br /> +RjQJ 9ăQ 1ăP +Rj WKɉͣQJ Ĉʄ QKɢW 3KiS FKͧ«<br /> <br /> <br /> <br /> Ngài còn chӍ rõ con ÿѭӡng tu hӑc ÿúng ÿҳn ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc minh tâm kiӃn<br /> tính. Bӣi có rҩt nhiӅu con ÿѭӡng ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc ÿҥo hҥnh cӫa mӝt bұc<br /> trѭӣng phө tâm tӯ tính ÿҥo. Tҩt cҧ con ÿѭӡng, pháp môn ÿó chӍ là<br /> phѭѫng tiӋn ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc mөc ÿích, ÿӇ hiӃn thân trӑn ÿӡi vӏ ÿҥo, vӏ nhân.<br /> Theo Hòa thѭӧng ĈӋ nhҩt Pháp chӫ: “Pháp môn trө trì có hàng 8 vҥn 4<br /> nghìn, nhѭ Pháp môn “Phҧn văn văn tӵ tính” (nghe cái tính nghe cӫa<br /> mình). Pháp môn nào cNJng chӍ là tӏnh trӯ hiӋn nghiӋp lѭu thӭc mӟi xong.<br /> Riêng Pháp môn “Tӏnh Ĉӝ” cNJng là pháp môn thѭӧng thӯa tin thӵc sâu,<br /> hành thӵc ÿúng, nguyӋt thӵc thiӃt, cҫu vãng sinh Cӵc Lҥc rҩt là tiӋp kính,<br /> cNJng là Pháp môn viên dung ÿӫ: NgNJ ÿình tâm, Tӭ niӋm xӭ, Thҩt giác<br /> chi, Bát chính ÿҥo, Vô ngã vӏ tha… NӃu không tu theo Pháp môn này<br /> thӡi phҧi tu theo “Hàng Bá” lҫn lѭӧt nhѭ sau:<br /> 10 Ngôi Thұp tín<br /> 10 Ngôi Thұp trө<br /> 10 Ngôi Thұp hành<br /> 10 Ngôi Thұp ÿӏa cho chí Ĉҷng giác, mӟi thành DiӋu giác.<br /> Nói chung, tҩt cҧ ÿӅu là phѭѫng tiӋn, cNJng nhѭ “Do chӍ kiӃn nguyӋt”<br /> ÿӇ minh tâm kiӃn tính”(4).<br /> ĈӇ có ÿѭӧc mӝt Giáo hӝi Pháp TuӋ, Nhân Bi, Ngài luôn mong muӕn<br /> sӵ tu hӑc Phұt giáo ViӋt Nam phҧi có tә chӭc và ÿѭӧc thӵc hiӋn mӝt cách<br /> bài bҧn, thӕng nhҩt trong cҧ nѭӟc. Chính vì lӁ ÿó, ngày 7/11/1981, trong<br /> Hӝi nghӏ Ĉҥi biӇu Thӕng nhҩt Phұt giáo ViӋt Nam, vӟi tѭ cách là ngôi vӏ<br /> Pháp chӫ ÿѭӧc sӵ cung thӍnh tha thiӃt cӫa toàn thӇ ÿҥi biӇu, Ngài ÿã ÿѭa<br /> ra ba ÿӅ nghӏ hӃt sӭc thiӃt thӵc, ÿѭӧc toàn thӇ ÿҥi biӇu trong Ĉҥi hӝi ÿӭng<br /> lên trang nghiêm thө lƭnh. Trong nhӳng lӡi ÿӅ nghӏ ҩy, vҩn ÿӅ giáo dөc và<br /> ÿào tҥo Phұt giáo ÿѭӧc Ngài xӃp hàng ÿҫu và coi là nhiӋm vө tiên quyӃt<br /> phҧi ÿѭӧc thӵc hiӋn. Cө thӇ, Ngài ÿӅ nghӏ: “Trѭӡng Phұt hӑc ÿѭӧc thiӃt<br /> lұp trên cҧ 3 miӅn Bҳc, Trung, Nam. Tҥi Thӫ ÿô Hà Nӝi ÿѭӧc phép thiӃt<br /> lұp mӝt trѭӡng ÿҥi hӑc Phұt giáo. Tҥi thành phӕ HuӃ ÿѭӧc phép thiӃt lұp<br /> mӝt trѭӡng ÿҥi hӑc Phұt giáo. Tҥi Thành phӕ Hӗ Chí Minh ÿѭӧc phép<br /> thiӃt lұp mӝt trѭӡng ÿҥi hӑc Phұt giáo. Ngoài ra, các tӍnh trong toàn quӕc,<br /> mӛi tӍnh cNJng ÿӅu ÿѭӧc phép thiӃt lұp mӝt Phұt hӑc viӋn, tùy theo khҧ<br /> năng nhu cҫu mӛi tӍnh, nӃu có thӇ làm ÿѭӧc”(5).<br /> Nhѭ vұy, Ngài ÿã có tҫm nhìn chiӃn lѭӧc và vƭ mô ÿӕi vӟi sӵ phát<br /> triӇn cӫa Giáo hӝi Phұt giáo ViӋt Nam khi xác ÿӏnh giáo dөc và ÿào tҥo<br /> <br /> 29<br /> <br /> <br /> <br /> 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑  ± <br /> <br /> Phұt giáo là nhiӋm vө tiên quyӃt và viӋc xây dӵng hӋ thӕng trѭӡng Phұt<br /> hӑc là cҫn kíp trong bӕi cҧnh Phұt giáo thӕng nhҩt ÿӇ có ÿѭӧc mӝt nӅn<br /> tҧng trí tuӋ. Ngài luôn xác ÿӏnh, quá trình truyӅn trì Phұt pháp, dù thӏnh<br /> suy, nhѭng luôn phҧi gҳn vӟi sӵ nghiӋp tu hành cӫa nhӳng ngѭӡi con<br /> Phұt, “là nhӳng ngѭӡi “Tùng Phұt khҭu sinh, tùng Pháp hóa sinh”, mang<br /> trong mình mӝt chí nguyӋn lӟn lao, giác ngӝ Phұt pháp, làm sӭ giҧ cӫa<br /> Phұt pháp, phә ÿӝ quҫn sinh, báo Phұt ân ÿӭc… Nhân năng hoҵng ÿҥo,<br /> phi ÿҥo hoҵng nhân”(6).<br /> Nhұn xét vӅ nhӳng ÿӅ nghӏ cӫa ĈӋ nhҩt Pháp chӫ, Hòa thѭӧng Thích<br /> ThiӋn Siêu viӃt: “Chính trong dӏp thành lұp Giáo hӝi Phұt giáo ViӋt Nam<br /> năm 1981 này, uy phong ÿҥo hҥnh, ngôn tӯ, hoài vӑng cӫa cө Ĉӗng Ĉҳc<br /> mà tôi ÿѭӧc nghe danh năm nào, bây giӡ hiӋn ra ÿích thӏ trѭӟc mҳt tôi và<br /> ÿҥi chúng. Ӣ thӡi ÿiӇm này, ba ÿӅ nghӏ cӫa Cө nêu ra vӟi Ĉҥi hӝi nhѭ là<br /> mӝt tia sáng soi ÿѭӡng làm cho cҧ Ĉҥi hӝi xúc ÿӝng, kính trӑng, phҩn<br /> khӣi, vui mӯng, tin tѭӣng rҵng trong lúc Phұt giáo chѭa ÿӫ cѫ duyên<br /> thuұn lӧi mà có ÿѭӧc mӝt bұc chúng trung tôn nhѭ Ngài ÿӇ suy tôn ngôi<br /> Pháp chӫ, thì thұt may mҳn”(7).<br /> Giáo dөc và ÿào tҥo Phұt giáo ViӋt Nam theo chí nguyӋn cӫa Hòa<br /> thѭӧng ĈӋ nhҩt Pháp chӫ không chӍ là sӵ hoàn chӍnh vӅ mһt cѫ sӣ trѭӡng<br /> lӟp, ÿӝi ngNJ giҧng sѭ, chѭѫng trình hӑc, mà còn là ý thӭc, không ngӯng<br /> hӑc tұp, tiӃn tu và trì pháp cӫa hàng hұu hӑc. Trong không khí trang<br /> nghiêm, xúc ÿӝng cӫa LӉ BӃ giҧng khóa ÿҫu tiên Trѭӡng Cao cҩp Phұt<br /> hӑc ViӋt Nam cѫ sӣ I, tҥi chùa Quán Sӭ, Hà Nӝi, năm 1985, Ngài căn<br /> dһn Tăng ni sinh: “Muӕn thӵc hành tӯ bi phҧi có trí tuӋ. Mà trí tuӋ thì vô<br /> biên và bӇ hӑc thì vô bӡ. Vì thӃ phҧi tiӃp tөc hӑc tұp. ViӋc hӑc tұp phҧi<br /> ÿѭӧc thѭӡng xuyên hҵng ngày, không nên sao nhãng, không vì ÿã tӕt<br /> nghiӋp mà tӵ mãn, lãng quên viӋc hӑc hành, trau dӗi trí tuӋ. Hӑc và tu<br /> phҧi gҳn chһt. Trí tuӋ càng nâng cao thì ÿӭc hҥnh càng phҧi trau dӗi. Cho<br /> nên cҫn phҧi tu tұp ÿӭc hҥnh ÿӇ thӵc sӵ là ngѭӡi kӃ thӯa xӭng ÿáng cӫa<br /> Phұt pháp, và là ngѭӡi hӳu ích trong xã hӝi”(8).<br /> NguyӋn vӑng ÿó cӫa Ngài không chӍ là sӵ phát triӇn nhân trí trong ÿҥo<br /> nghiӋp, mà còn kӃ thӯa truyӅn thӕng hiӃu hӑc cӫa dân tӝc và cӫa Hӗ Chӫ<br /> tӏch cùng các bұc nhân thӭc: “Có tài mà không có ÿӭc là ngѭӡi vô dөng.<br /> Có ÿӭc mà không có tài làm viӋc gì cNJng khó”. Trí tuӋ phҧi gҳn vӟi ÿҥo<br /> hҥnh là ÿiӅu căn cӕt cӫa mӝt bұc chân tu.<br /> <br /> +RjQJ 9ăQ 1ăP +Rj WKɉͣQJ Ĉʄ QKɢW 3KiS FKͧ«<br /> <br /> <br /> <br /> Trong LӉ BӃ mҥc Ĉҥi hӝi Phұt giáo ViӋt Nam lҫn thӭ II, ngày<br /> 29/10/1987, Hòa thѭӧng ĈӋ nhҩt Pháp chӫ cNJng nhҩn mҥnh: “Tôi mong<br /> rҵng sau Ĉҥi hӝi này, chѭ vӏ tôn túc Hòa thѭӧng, Thѭӧng tӑa, Ĉҥi ÿӭc,<br /> Tăng ni, cѭ sƭ, Phұt tӱ, trӣ vӅ các ÿӏa phѭѫng trong nѭӟc và ӣ nѭӟc ngoài,<br /> cùng vӟi viӋc hoҵng dѭѫng Phұt pháp, cùng nhau xây dӵng ngôi nhà<br /> chung Giáo hӝi Phұt giáo ViӋt Nam, giӳ ÿúng tinh thҫn Lөc hòa cӫa ÿҥo<br /> Phұt, phҧi quan tâm bӗi dѭӥng giáo dөc Tăng ni, ÿào tҥo Tăng tài làm<br /> cho hұu thӃ ngày càng tinh tiӃn, cho Ĉҥo pháp càng xѭѫng minh, ÿӗng<br /> thӡi cҫn phҧi nӛ lӵc ÿóng góp tinh thҫn, trí tuӋ, công sӭc, tài vұt vào công<br /> viӋc xây dӵng quê hѭѫng ÿҩt nѭӟc”(9).<br /> Vӟi thiӋn nguyӋn cҧ cuӝc ÿӡi luôn dành mӕi quan tâm lӟn cho vҩn ÿӅ<br /> ÿào tҥo Tăng tài, cho nên khi nhҳc ÿӃn ĈӋ nhҩt Pháp chӫ Thích Ĉӭc<br /> Nhuұn là nhҳc ÿӃn mӝt con ngѭӡi ÿҥo hҥnh, có công lao lӟn trong viӋc<br /> tҥo dӵng nӅn tҧng ÿӇ cho Phұt giáo ViӋt Nam có ÿѭӧc nhӳng bѭӟc ÿi<br /> vӳng chҳc nhѭ hiӋn nay. Trong ÿiӃu văn cӫa Trung ѭѫng Giáo hӝi Phұt<br /> giáo ViӋt Nam ÿӑc tҥi LӉ Truy tiӉn Ĉӭc Pháp chӫ Thích Ĉӭc Nhuұn ngày<br /> 31/12/1993 cNJng nhҳc tӟi ÿiӅu này:<br /> “Ĉӭc Pháp chӫ là bұc hӑc rӝng, hiӇu nhiӅu, ÿã khai tràng thuyӃt pháp<br /> ӣ nhiӅu ÿҥo tràng, tùng lâm nәi tiӃng.<br /> Trong chӕn ThiӅn môn, Ngài là mӝt vӏ ÿӭc ÿӝ khoan dung, ÿã hѭӟng<br /> dүn Tăng ni, tín ÿӗ ÿi theo con ÿѭӡng ÿҥo pháp chân chính, phát huy<br /> chính tín, bài trӯ mê tín dӏ ÿoan, giáo hóa Tăng ni trên tinh thҫn phөng<br /> ÿҥo yêu nѭӟc, ÿã có nhiӅu công lao ÿóng góp cho Ĉҥo pháp và Dân tӝc,<br /> là Ĉѭӡng chӫ nhiӅu khóa hҥ, làm HiӋu trѭӣng và giҧng sѭ nhiӅu trѭӡng<br /> Phұt hӑc cӫa Trung ѭѫng trong các khóa, liên tөc tӯ sau nhӳng năm 1960<br /> ÿӃn ngày thành lұp Giáo hӝi Phұt giáo ViӋt Nam (năm 1981).<br /> Trong suӕt cuӝc ÿӡi cӫa mình, Ĉӭc Pháp chӫ luôn luôn quan tâm ÿӃn<br /> viӋc ÿào tҥo Tăng tài, giáo huҩn lӟp hұu côn kӃ thӃ, hoҵng dѭѫng chính<br /> pháp và phөc vө dân tӝc”(10).<br /> Vai trò cӫa Hòa thѭӧng ĈӋ nhҩt Pháp chӫ ÿӕi vӟi giáo dөc và ÿào tҥo<br /> Phұt giáo ViӋt Nam là không thӇ kӇ xiӃt. Vӟi nhӳng ÿӅ xuҩt và huҩn chӍ<br /> cӫa Ngài, biӃt bao Tăng ni ÿã trѭӣng thành và trӣ thành nhӳng bұc thҥc<br /> ÿӭc, suӕt ÿӡi noi gѭѫng Ngài mà hӑc hành, tiӃn tu nhѭ nhӳng bông hoa<br /> ÿӡi mүn tuӋ và nhuҫn ÿҥo tӯ trong trҫn thӃ, khҳp mӑi miӅn Tә quӕc. Bài<br /> Truy ni͏m cͯa ch˱ Tăng ni và Ph̵t t͵ T͝ ÿình Vƭnh Nghiêm, Thành ph͙<br /> H͛ Chí Minh viӃt:<br /> <br /> 31<br /> <br /> 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑  ± <br /> <br /> <br /> <br /> “Bao Tăng ni quy ngѭӥng nѫi Ngài.<br /> Vì ÿҥo cao ÿӭc trӑng không hai,<br /> Nên Phұt giáo suy tôn Pháp chӫ.<br /> Ĉѭa Giáo hӝi ÿi vào quy cӫ,<br /> Làm sáng danh ÿҥo Phұt ViӋt Nam,<br /> Tӯ Ĉӗng Ĉҳc khҳp chӕn danh lam<br /> Trѭӡng Phұt hӑc dӵng lên ÿào tҥo.<br /> ViӋc xã hӝi Ngài thѭӡng chӍ ÿҥo<br /> Cùng Tăng ni ra sӭc thӵc hành.<br /> Ѫn Tә quӕc thұt ÿáng nêu danh,<br /> Làm tӕt ÿҥo, ÿҽp ÿӡi hòa hӧp”(11).<br /> Ĉҥi lão Hòa thѭӧng Thích Phә TuӋ, sau này là ĈӋ tam Pháp chӫ Giáo<br /> hӝi Phұt giáo ViӋt Nam, có bài ca ngӧi công ÿӭc cӫa ĈӋ nhҩt Pháp chӫ<br /> ÿӕi vӟi viӋc thӕng nhҩt Giáo hӝi Phұt giáo ViӋt Nam nói chung và sӵ<br /> nghiӋp giáo dөc và ÿào tҥo Phұt giáo ViӋt Nam nói riêng:<br /> “Là mӝt bұc ÿӭc cao hӑc rӝng<br /> Lӟp ÿѭѫng lai hұu vӑng nhiӋt tình<br /> ĈӃn khi Giáo hӝi lұp thành<br /> Tӕi cao Pháp chӫ Tăng già suy tôn<br /> Tұp hӧp các sѫn môn hӋ phái<br /> Ĉoàn kӃt trong Giáo hӝi ViӋt Nam<br /> Nêu cao cây phѭӟn pháp chàng<br /> Tăng ni thҩt chúng mѭӡi phѭѫng trông vӅ”(12).<br /> Nói vӅ vai trò ÿӕi vӟi giáo dөc và ÿào tҥo Phұt giáo ViӋt Nam cNJng<br /> nhѭ ÿҥo hҥnh cӫa ĈӋ nhҩt Pháp chӫ, Hòa thѭӧng Thích Minh Châu,<br /> nguyên Phó Chӫ tӏch kiêm Tәng Thѭ ký Hӝi ÿӗng Trӏ sӵ Giáo hӝi Phұt<br /> giáo ViӋt Nam, HiӋu trѭӣng Trѭӡng Cao cҩp Phұt hӑc ViӋt Nam, trong<br /> bài M͡t vài c̫m ni͏m chân thành h˱ͣng ÿ͇n Ĉ̩i lão Hòa th˱ͫng Pháp<br /> chͯ Giáo h͡i Ph̵t giáo Vi͏t Nam ÿã viӃt:<br /> “Hòa thѭӧng luôn luôn lo lҳng chѭѫng trình tu hӑc cӫa giӟi trҿ. Hòa<br /> thѭӧng sӧ rҵng các Tăng ni có hӑc lҥi không tu, có tu lҥi không hӑc, thái<br /> <br />