Trên sơ sở nghiên cứu các mô hình phát triển kinh tế, cơ sở lý luận huy động vốn, mối quan hệ giữa đầu tư và tăng trưởng kinh tế, kinh nghiệm của một số nước trong việc huy động vốn đầu tư, luận văn đi sâu phân tích và đánh giá thực trạng huy động vốn đầu tư trên địa bàn Bình Thuận giai đoạn 2001-2006.
Trang
1 Môû ñaàu
3 3 3 4 5 5
CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI 1.1. Moâ hình phaùt trieån kinh teá…………………………………………………………………………………… 1.1.1. Moâ hình coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá…………………………………………………………. 1.1.2. Moâ hình phaùt trieån kinh teá cuûa C.Maùc………………………………………………………… 1.1.3. Moâ hình taân coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá………………………….................... 1.1.4. Moâ hình phaùt trieån kinh teá theo kinh teá hoïc hieän ñaïi……………………………. 1.1.5. Söï vaän duïng vaøo vieäc xaùc ñònh ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi
7 12 12 12 14 14 17 19
23 ôû Vieät Nam…………………………………………………………......................................... 1.2. Voán vaø caùc hình thöùc huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån……............. 1.2.1. Khaùi nieäm veà voán ñaàu tö vaø caùc hình thöùc ñaàu tö…………………............... 1.2.2. Nhu caàu voán ñaàu tö…………………………………………………................................... 1.2.3. Huy ñoäng voán………………………………………………………………………………………………………… 1.2.4. Moái quan heä giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá……………………………………… 1.2.5. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán caàu voán ñaàu tö……………………………………………………. 1.2.6. Nguoàn voán ñaàu tö………………………………………………………………………………………………… 1.3. Kinh nghieäm caùc nöôùc trong vieäc huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån………………………………………………………………………………………………………………………………………….
27
27 27 27 31
CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN GIAI ÑOAÏN 2001- 2006 2.1. Ñaëc ñieåm ñieàu kieän töï nhieân – xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän………......... 2.1.1. Vò trí ñòa lyù……………………………………………………………………………………………………………… 2.1.2. Tieàm naêng veà töï nhieân vaø taøi nguyeân thieân nhieân…………………………………. 2.2. Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö cuûa tænh Bình Thuaän……………............. 2.2.1. Tình hình huy ñoäng voán ñaàu tö cuûa tænh Bình Thuaän giai ñoaïn
2001-2006……………………………………………………………………………………………………………… 2.2.2. Huy ñoäng voán ñaàu tö töø ngaân saùch nhaø nöôùc……………………………………………. 2.2.3. Huy ñoäng voán töø khu vöïc daân doanh …………………………………………………………… 2.2.4. Huy ñoäng voán töø nguoàn tín duïng…………………………………………………………………… 31 33 36 38
39
42 42 43 46 46
2.2.5. Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi…………………………………………………………………………...... 2.3. Ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa voán ñaàu tö ñoái vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi tænh Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2006……………………....................... 2.3.1. Taùc ñoäng cuûa voán ñaàu tö xaõ hoäi ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá………………. 2.3.2. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh……………………………………………………………. 2.3.3. Lao ñoäng vaø giaûi quyeát vieäc laøm…………………………………………………………………… 2.3.4. Caùc vaán ñeà vaên hoaù-xaõ hoäi, voán ñaàu tö vaø thöïc traïng………………………….. 2.4. Ñaùnh giaù öu vaø haïn cheá tình hình huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi tænh Bình Thuaän thôøi gian qua………………………………………… 2.4.1. Nhöõng öu ñieåm……………………………………………………………………………………………………… 2.4.2. Nhöõng haïn cheá……………………………………………………………………………………………………… 2.4.3. Nguyeân nhaân…………………………………………………………………………………………………………. 50 50 50 52
54 54 54 55 56 57
58 58 59
60 60 64 64 65 68 71 84
2
CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN ÑEÁN NAÊM 2020 3.1. Döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö…………………………………………………………………………………… 3.1.1. Muïc tieâu phaùt trieån………………………………………………….................................... 3.1.2. Thuaän lôïi vaø khoù khaên, thaùch thöùc…………………………………......................... 3.1.3. Döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö……………………………………………………………………………… 3.2. Quan ñieåm huy ñoäng voán………………………………………………………………………………………. 3.3. Ñaùnh giaù khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi tænh Bình Thuaän trong giai ñoaïn tôùi……………………………………… 3.3.1. Nguoàn voán trong nöôùc………………………………………………………………………………………. 3.3.2. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi………………………………………………………………………………………. 3.4. Caùc giaûi phaùp naâng cao khaû naêng huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi tænh Bình Thuaän……………………………………………………………………. 3.4.1. Giaûi phaùp huy ñoäng voán ñaàu tö töø ngaân saùch nhaø nöôùc………………………… 3.4.2. Nguoàn voán doanh nghieäp nhaø nöôùc……………………………………………………………… 3.4.3. Giaûi phaùp huy ñoäng voán töø nguoàn tín duïng……………………………………………….. 3.4.4. Giaûi phaùp huy ñoäng voán töøø khu vöïc daân doanh……………………................ 3.4.5. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi………………………………………………………………………………………. 3.4.6. Caùc giaûi phaùp khaùc………………………………………………….................................... Keát luaän
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
Ngaân haøng chaâu AÙ Khu maäu dòch töï do Ñoâng Nam AÙ Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ Xaây döïng khai thaùc chuyeån giao Xaây döïng chuyeån giao
Tín duïng ngaân haøng Thò tröôøng chöùng khoaùn Toå chöùc tín duïng UÛy ban nhaân daân Ngaân haøng theá giôùi Toå chöùc thöông maïi theá giôùi Xaõ hoäi chuû nghóa
3
ADB AFTA ASEAN BOT BT CNH,HÑH Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa Chaêm soùc söùc khoûe CSSK Doanh nghieäp nhaø nöôùc DNNN Coäng ñoàng caùc nöôùc chaâu AÂu EU Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi FDI Toång saûn phaåm quoác noäi GDP Quyõ tieàn teä quoác teá IMF Nguoàn voán vieän trôï cuûa caùc toå chöùc phi chính phuû NGO NICS Caùc nöôùc coâng nghieäp môùi Ngaân saùch NS Ngaân saùch nhaø nöôùc NSNN Ngaân saùch trung öông NSTW ODA Nguoàn voán vieän trôï phaùt trieån chính thöùc cuûa nöôùc ngoaøi QTDND Quyõ tín duïng nhaân daân TDNH TTCK TCTD UBND WB WTO XHCN
1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi
Bình Thuaän laø moät tænh duyeân haûi trong khu vöïc kinh teá mieàn Ñoâng Nam Boä, coù moái lieân heä chaët cheõ vôùi vuøng Ñoâng Nam Boä vaø naèm trong khu vöïc aûnh höôûng cuûa ñòa baøn kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Beân caïnh moái quan heä kinh teá truyeàn thoáng vôùi ñòa baøn kinh teá troïng ñieåm phía Nam, Bình Thuaän coøn coù ñieàu kieän môû roäng moái quan heä giao löu phaùt trieån kinh teá vôùi caùc tænh Taây nguyeân vaø caû nöôùc. Söùc huùt cuûa caùc thaønh phoá vaø trung taâm phaùt trieån nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Baø Ròa-Vuõng Taøu, Nha Trang taïo ñieàu kieän cho tænh ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá, ñoàng thôøi cuõng laø moät thaùch thöùc lôùn ñaët ra cho Bình Thuaän phaûi phaùt trieån nhanh neàn kinh teá nhaát laø nhöõng lónh vöïc, nhöõng saûn phaåm ñaëc thuø ñeå môû roäng lieân keát, khoâng bò tuït haäu so vôùi khu vöïc vaø caû nöôùc.
Ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, nhaát laø vaøo giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, khoâng nöôùc naøo khoâng ôû trong tình traïng thieáu voán ñaàu tö moät caùch gay gaét. Tuy nhieân, tuøy theo hoaøn caûnh cuï theå, moãi quoác gia töï tìm cho mình moät bieän phaùp phuø hôïp ñeå coù theå huy ñoäng vaø söû duïng voán moät caùch toát nhaát phuïc vuï cho söï taêng tröôûng kinh teá vaø hieän ñaïi hoùa cô sôû vaät chaát kyõ thuaät. Ngaøy nay, tröôùc xu theá quoác teá hoùa, thò tröôøng voán raàm roä vaø caùc doøng chaûy ñan xen nhau treân khaép toaøn caàu vaø giöõa caùc khu vöïc, caùc nöôùc ñi sau coù nhieàu lôïi theá trong vieäc taïo voán ñeå giaûi quyeát coù hieäu quaû caùc vaán ñeà kinh teá-xaõ hoäi, coâng ngheä, kyõ thuaät, moâi tröôøng . . .
Taêng toác xaây döïng ñoàng boä keát caáu haï taàng, thöïc hieän chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng hieän ñaïi nhaèm phaùt trieån nhanh kinh teá-xaõ hoäi ñoøi hoûi raát nhieàu voán. Bình Thuaän caàn phaûi ñeà ra vaø thöïc hieän caùc giaûi phaùp phaùp huy ñoäng voán moät caùch hieäu quaû töø nguoàn voán trong nöôùc vaø nguoàn voán nöôùc ngoaøi, khôi daäy nguoàn löïc to lôùn trong daân, coå vuõ caùc nhaø kinh doanh thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá ra söùc laøm giaøu cho mình, cho ñòa phöông vaø cho ñaát nöôùc.
4
Tuy nhieân, taïi tænh Bình Thuaän trong thôøi gian qua, nguoàn voán huy ñoäng chöa oån ñònh, coøn thaáp so vôùi ñieàu kieän, tieàm naêng vaø nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cuûa tænh. Vieäc thu huùt caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån caùc ngaønh, lónh vöïc, saûn phaåm lôïi theá cuûa tænh coøn haïn cheá. Vì sao laïi nhö vaäy? Thöïc traïng tình hình huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi nhö theá naøo? Vaø caùc giaûi phaùp
cho vaán ñeà naøy. Ñoù laø nhöõng vaán ñeà caáp baùch ñang ñaët ra. Cuõng töø nhöõng yeâu caàu ñoù, toâi xin choïn ñeà taøi “HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN ÑEÁN NAÊM 2020” laøm luaän vaên toát nghieäp cuûa mình.
Treân sô sôû nghieân cöùu caùc moâ hình phaùt trieån kinh teá, cô sôû lyù luaän huy ñoäng voán, moái quan heä giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá, kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc trong vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö, luaän vaên ñi saâu phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö treân ñòa baøn Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2006. Ñaây laø giai ñoaïn quan troïng, giai ñoaïn maø tænh coù nhöõng böôùc khôûi saéc roõ reät trong phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Döïa theo muïc tieâu phaùt trieån vaø caùc chæ tieâu theo quy hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020, döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö giai ñoaïn 2007-2020, luaän vaên ñeà xuaát caùc giaûi phaùp cuï theå, ñoàng boä vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá cuûa tænh Bình Thuaän.
Luaän vaên chuû yeáu söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu duy vaät bieän chöùng keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp khaùc: caùch tieáp caän chuoãi thôøi gian ñeå tìm ra moái quan heä vaø ñaùnh giaù vai troø, taùc ñoäng cuûa voán ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh; phöông phaùp toång hôïp, thoáng keâ, phaân tích, dieãn dòch quy naïp ñeå ñaùnh giaù nhaän xeùt hieän thöïc khaùch quan, ñöa ra caùc giaûi phaùp coù tính khaû thi, phuø hôïp thöïc tieãn trong vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaët ra.
Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, luaän vaên goàm 3 phaàn:
Chöông I: Cô sôû lyù luaän huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi.
Chöông II: Thöïc traïng huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi
tænh Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2006.
Chöông III: Giaûi phaùp huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi
5
tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020.
CHÖÔNG I
Trong lyù thuyeát cuõng nhö trong thöïc tieãn cuûa caùc quoác gia haøng traêm naêm qua ñeàu coù nhöõng mong muoán vaø hoaït ñoäng tìm kieám, xaùc laäp nhöõng caùch thöùc ñeå phaùt trieån nhanh, beàn vöõng neàn kinh teá, ñeàu coá gaéng xaùc laäp moâ hình phaùt trieån kinh teá phuø hôïp. Nhieàu quoác gia ñaõ thaønh coâng, vöôn leân trong ñieàu kieän taøi nguyeân thieân nhieân khoâng phong phuù. Moâ hình phaùt trieån kinh teá laø caùch thöùc dieãn ñaït nhöõng con ñöôøng, hình thaùi, noäi dung phaùt trieån kinh teá cuûa caùc quoác gia thoâng qua caùc bieán soá, caùc nhaân toá kinh teá trong quan heä chaët cheõ vôùi ñieàu kieän chính trò-xaõ hoäi.
Trong lòch söû phaùt trieån kinh teá, theá giôùi ñaõ xuaát hieän nhieàu moâ hình kinh teá. Moãi loaïi moâ hình ñeàu xuaát phaùt töø nhöõng quan ñieåm lyù luaän rieâng hoaëc laø söï vaän duïng toång hôïp nhieàu tröôøng phaùi lyù luaän khaùc nhau.
1.1.1. Moâ hình coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá
Lyù thuyeát coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá ñöôïc hình thaønh caùch ñaây hôn 200 naêm. Adam Smith ñöôïc coi laø ngöôøi saùng laäp ra kinh teá hoïc, David Ricardo ñöôïc coi laø taùc giaû coå ñieån xuaát saéc nhaát. Lyù thuyeát coå ñieån coù nhöõng noäi dung coù lieân quan ñeán moâ hình phaùt trieån kinh teá caàn ñöôïc ñaëc bieät chuù yù:
- Pheâ phaùn cheá ñoä phong kieán: maëc duø coù nhieàu haïn cheá nhöng phaùi troïng noâng ñaõ chæ ra raèng, ñeå phaùt trieån, caàn môû roäng quan heä beân ngoaøi khu vöïc noâng nghieäp, ñoàng thôøi phaûi thay ñoåi caáu truùc beân trong cuûa noâng nghieäp, chuyeån neàn saûn xuaát sang saûn xuaát haøng hoùa.
6
- Trong khi phaân tích hoaït ñoäng cuûa thöông nhaân vaø thöông nghieäp, caùc nhaø kinh teá phaùi troïng thöông ñaõ ñaët neàn moùng cho neàn kinh teá haøng hoùa; chæ ra söï caàn thieát taát yeáu cuûa quaù trình töï do hoùa kinh teá vaø söï ñieàu tieát cuûa thò tröôøng. Lyù luaän veà thò tröôøng, veà söùc maïnh cuûa “baøn tay voâ hình” laø coáng hieán lôùn lao cho khoa hoïc kinh teá cuûa tröôøng phaùi coå ñieån.
- Theo caùc nhaø kinh teá coå ñieån, 3 nguoàn löïc tröïc tieáp taïo neân söï taêng tröôûng laø ñaát ñai, lao ñoäng vaø voán. Trong kinh teá, ba nhaân toá ñoù coù quan heä chaët cheõ vôùi nhau, trong ñoù yeáu toá ñaát ñai laø yeáu toá quan troïng nhaát. Töø söï phaân tích quan heä giöõa caùc nhaân toá treân vôùi söï phaùt trieån cuûa löông thöïc, lôïi nhuaän… caùc nhaø kinh teá coå ñieån cho raèng ñaát ñai laø giôùi haïn ñoái vôùi söï taêng tröôûng.
Trong khi thöøa nhaän taùc duïng cuûa “baøn tay voâ hình” cuûa thò tröôøng, caùc nhaø kinh teá coå ñieån phuû nhaän vai troø cuûa chính phuû trong ñieàu tieát cung caàu cuûa neàn kinh teá. Thaäm chí, hoï cho raèng söï can thieäp cuûa chính phuû laø löïc caûn cuûa söï phaùt trieån kinh teá.
- Böôùc ñaàu phaân tích caùc nhoùm xaõ hoäi, söï phaân chia lôïi nhuaän giöõa caùc nhoùm caên cöù vaøo vai troø sôû höõu caùc ñieàu kieän saûn xuaát. Hoï cho raèng caùc nhaø tö baûn thu lôïi nhuaän, ñòa chuû coù ñòa toâ vaø coâng nhaân nhaän tieàn coâng laø ñieàu hieån nhieân vì nhaø tö baûn laø chuû sôû höõu voán, ñòa chuû sôû höõu ñaát coøn ngöôøi laøm coâng thì laøm chuû söùc lao ñoäng cuûa mình.
1.1.2. Moâ hình phaùt trieån kinh teá cuûa C.Maùc
Nhöõng quan ñieåm cuûa C.Maùc treân goùc ñoä kinh teá phaùt trieån lieân quan ñeán
moâ hình phaùt trieån kinh teá:
- Veà caùc nhaân toá taêng tröôûng kinh teá: Beân caïnh vieäc thöøa nhaän caùc nhaân toá ñaát ñai, lao ñoäng vaø voán nhö caùc nhaø kinh teá coå ñieån, C.Maùc phaùt trieån vaø khaúng ñònh vai troø ngaøy caøng to lôùn cuûa kyõ thuaät – coâng ngheä ñoái vôùi söï phaùt trieån. Vieäc nhaán maïnh vai troø cuûa coâng ngheä ñöôïc C.Maùc trình baøy moät caùch khoa hoïc trong khi lyù giaûi vieäc boùc loät giaù trò thaëng dö töông ñoái, caáu taïo kyõ thuaät, caáu taïo höõu cô cuûa tö baûn.
Trong khi phaân tích nguoàn goác söï giaøu coù cuûa chuû nghóa tö baûn, C.Maùc
khaúng ñònh vai troø quyeát ñònh cuûa lao ñoäng.
- Quan heä cung caàu vaø vai troø cuûa chính phuû: C.Maùc ñaõ ñaët neàn taûng böôùc ñaàu cho vieäc phaùt trieån söï vaän ñoäng cung caàu vaø vai troø cuûa chính phuû trong ñieàu tieát cung – caàu cuûa neàn kinh teá.
- Caùc noäi dung cuûa quan heä saûn xuaát vaø quan heä giöõa chuùng: Vaán ñeà vöøa coå ñieån vöøa hieän ñaïi trong kinh teá noùi chung vaø trong kinh teá phaùt trieån noùi rieâng laø vaán ñeà quan heä saûn xuaát. Trong caùc taùc phaåm cuûa mình, C.Maùc chæ roõ quan heä saûn xuaát xaõ hoäi goàm ba noäi dung: chieám höõu tö lieäu saûn xuaát, quan heä giöõa caùc giai caáp, caùc nhoùm ngöôøi trong saûn xuaát vaø quan heä phaân phoái. Trong khi phaùt trieån quan heä bieän chöùng giöõa caùc noäi dung treân, C.Maùc nhaán maïnh vai troø quyeát ñònh cuûa quan heä sôû höõu. C.Maùc ñi ñeán khaúng ñònh maâu thuaãn cô baûn cuûa 7
- Phaân tích taùi saûn xuaát xaõ hoäi vaø nhöõng ñieàu kieän ñeå môû roäng saûn xuaát: Cuøng vôùi vieäc phaân tích caùc nhaân toá taêng tröôûng neàn kinh teá tö baûn chuû nghóa, C.Maùc ñaõ chæ roõ raèng neàn kinh teá muoán taêng tröôûng khoâng theå döøng laïi ôû taùi saûn xuaát giaûn ñôn maø phaûi thöïc hieän taùi saûn xuaát môû roäng. Muoán taùi saûn xuaát taát yeáu phaûi ñaàu tö phuï theâm. Nhö vaäy, theo C.Maùc, muoán taêng ñaàu ra cuûa neàn kinh teá, thöôøng phaûi taêng ñaàu vaøo voán vaø caùc yeáu toá saûn xuaát. C.Maùc coøn cho raèng, quaù trình saûn xuaát xaõ hoäi cuõng chính laø quaù trình taùi saûn xuaát ra quan heä saûn xuaát, caùc ñieàu kieän saûn xuaát vaø saûn phaåm.
Coù theå noùi nhöõng keát luaän cuûa C.Maùc veà taùi saûn xuaát coù yù nghóa phoå bieán cho vieäc giaûi quyeát taêng tröôûng phaùt trieån kinh teá cuûa moïi phöông thöùc saûn xuaát.
1.1.3. Moâ hình taân coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá
Beân caïnh moät soá quan nieäm veà phaùt trieån kinh teá töông ñoàng vôùi tröôøng phaùi coå ñieån, moâ hình taân coå ñieån veà phaùt trieån kinh teá coù moät soá quan nieäm môùi:
- Nhaán maïnh vai troø ñaëc bieät quan troïng cuûa voán, cho raèng trong quan heä giöõa nguoàn löïc voán, lao ñoäng vôùi taêng tröôûng coù theå coù ba tình huoáng: Söï gia taêng voán phuø hôïp söï gia taêng lao ñoäng, aùp duïng coâng ngheä söû duïng nhieàu lao ñoäng vaø söû duïng voán thay theá lao ñoäng. Treân cô sôû ñoù, phaân ñònh phaïm truø phaùt trieån kinh teá theo chieàu roäng vaø phaùt trieån kinh teá theo chieàu saâu. Cuõng töø ñoù nhaán maïnh vai troø ñaëc bieät quan troïng cuûa kyõ thuaät – coâng ngheä trong taêng tröôûng.
- Ñöa ra khaùi nieäm haøm saûn xuaát (haøm Cobb – Douglas) ñeå chæ quan heä giöõa gia taêng saûn phaåm – ñaàu ra vôùi gia taêng cuûa voán, lao ñoäng, taøi nguyeân, khoa hoïc coâng ngheä – ñaàu vaøo.
1.1.4. Moâ hình phaùt trieån kinh teá theo kinh teá hoïc hieän ñaïi
Kinh teá hoïc hieän ñaïi xuaát hieän nhieàu lyù luaän, tröôøng phaùi lieân quan ñeán
moâ hình phaùt trieån kinh teá.
- Nhöõng quan nieäm chuû yeáu cuûa J.M.Keynes veà kinh teá phaùt trieån:
8
Nhaán maïnh vai troø cuûa toång caàu trong vieäc xaùc ñònh saûn löôïng cuûa neàn kinh teá. Sau khi phaân tích caùc xu höôùng bieán ñoåi cuûa tieâu duøng, tieát kieäm, ñaàu tö
Nhöõng khuyeán nghò cuûa J.M.Keynes veà chính saùch taøi khoùa coù yù nghóa lyù
luaän vaø thöïc tieãn raát saâu saéc.
Moâ hình taêng tröôûng cuûa Harrod – Domar
Trình baøy quan heä chaët cheõ giöõa heä soá gia taêng ñaàu ra (saûn löôïng) vaø gia taêng voán ñaàu tö, Harrod vaø Domar ñöa ra keát luaän raèng chính voán ñaàu tö laø yeáu toá cô baûn cuûa taêng tröôûng; tieát kieäm cuûa caùc coâng ty vaø daân cö laø nguoàn goác cuûa ñaàu tö. Ñeå phaûn aùnh töông quan giöõa voán vaø ñaàu ra, caùc nhaø nghieân cöùu treân ñöa ra phaïm truø heä soá ICOR (Incremental Capital – Output Ratio). Heä soá ICOR, töông quan giöõa voán vôùi ñaàu ra, ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaèm xem xeùt quan heä giöõa taêng tröôûng vaø nhu caàu veà voán ñaàu tö.
Heä soá ICOR laø chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû ñaàu tö cuûa moät quoác gia hay moät ngaønh, cho thaáy caàn theâm bao nhieâu ñoàng cho ñaàu tö ñeå taêng theâm moät ñôn vò saûn löôïng. Theo phöông trình Harrod-Domar:
ICOR = Voán ñaàu tö
GDP
Suy ra: Voán ñaàu tö Möùc taêng GDP = ICOR
9
Coâng thöùc treân cho thaáy moái töông quan tæ leä nghòch giöõa heä soá ICOR vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Vôùi tæ leä ñaàu tö/GDP gioáng nhau, nöôùc naøo coù heä soá ICOR thaáp hôn thì seõ taïo ra moät toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao hôn. Soá lieäu thöïc teá töø caùc nöôùc cho thaáy söï khaùc bieät trong heä soá ICOR giöõa caùc nöôùc ñoùng vai troø lôùn trong vieäc giaûi thích söï khaùc bieät veà toác ñoä taêng tröôûng giöõa caùc nöôùc.
Nhö vaäy heä soá ICOR caøng thaáp thì chöùng toû laø ñaàu tö caøng hieäu quaû. Heä soá ICOR thaáp hôn coù nghóa laø caàn moät tæ leä ñaàu tö GDP thaáp hôn ñeå duy trì cuøng moät toác ñoä taêng tröôûng. Tuy nhieân, theo quy luaät veà lôïi töùc bieân giaûm daàn (diminishing marginal return of capital) neân khi neàn kinh teá caøng phaùt trieån (GDP/ñaàu ngöôøi taêng leân) thì heä soá ICOR seõ gia taêng, luùc naøy tieàn löông seõ taêng cao. Neàn kinh teá caàn moät tæ leä ñaàu tö/GDP cao hôn ñeå duy trì cuøng moät toác ñoä taêng tröôûng. Trong noäi boä neàn kinh teá, vieäc so saùnh heä soá ICOR giöõa caùc ngaønh seõ thaáy ñöôïc ngaønh naøo coù hieäu quaû ñaàu tö cao hôn.
Moâ hình Harrod – Domar cho thaáy söï taêng tröôûng laø keát quaû töông taùc giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö laø ñoäng löïc cô baûn cuûa söï phaùt trieån kinh teá. Ñaàu tö sinh ra lôïi nhuaän vaø gia taêng khaû naêng saûn xuaát cuûa neàn kinh teá.
Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån khi öùng duïng moâ hình naøy gaëp trôû ngaïi ñaàu tö laø vaán ñeà voán, vaán ñeà tieát kieäm vaø ñaàu tö. Ñeå coù voán ñaàu tö caùc nöôùc ñang phaùt trieån phaûi hy sinh vieäc tieâu duøng, phaûi taêng thueá. Song do haàu heát caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø nhöõng quoác gia ngheøo neân giaûi phaùp naøy khoâng mang laïi keát quaû cao. Cho neân phaûi tìm voán baèng ngoaïi vieän, baèng ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi. Nhöng ngoaïi vieän vaø ñaàu tö cuõng khoâng deã daøng theo mong muoán cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån.
- Kinh teá hoïc hieän ñaïi ñaõ taäp trung nghieân cöùu vaán ñeà taêng tröôûng kinh teá. Ñeå coù taêng tröôûng vaø phaùt trieån caùc nhaø kinh teá hoïc hieän ñaïi ñaõ phaân tích baûn chaát taêng tröôûng, söï caàn thieát khaùch quan cuûa noù, phöông phaùp ñaùnh giaù, nhaát laø ñi saâu phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng. ÔÛ ñaây xuaát hieän haøng loaït nhöõng vaán ñeà môùi maø kinh teá hoïc ñaõ vaø ñang giaûi quyeát:
+ Quan heä kinh teá giöõa hai khu vöïc truyeàn thoáng cuûa neàn kinh teá laø noâng
nghieäp vôùi coâng nghieäp.
+ Xu höôùng bieán ñoåi cuûa cô caáu lao ñoäng vaø cô caáu neàn kinh teá.
+ Lôïi theá so saùnh trong quan heä ngoaïi thöông.
+ Quan heä giöõa vaán ñeà sôû höõu tö lieäu saûn xuaát vôùi quaûn lyù vaø phaân phoái
saûn phaåm trong hoaït ñoäng kinh teá.
+ Quan heä giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi vieäc söû duïng taøi nguyeân, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi; quan heä giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi vaø lôïi ích con ngöôøi. Kinh teá hoïc hieän ñaïi ñaëc bieät löu yù nhöõng khuyeát taät cuûa kinh teá thò tröôøng vaø caùch khaéc phuïc. Nhöõng naêm gaàn ñaây xuaát hieän nhöõng nghieân cöùu veà phaùt trieån beàn vöõng vôùi hai yeâu caàu cô baûn: beàn vöõng veà taøi nguyeân, moâi tröôøng vaø beàn vöõng veà xaõ hoäi.
10
Caùc nhaø kinh teá hoïc, caùc toå chöùc quoác teá quan taâm nhieàu ñeán nhaân toá con ngöôøi, baûn chaát nhaân vaên, coâng baèng xaõ hoäi, hoøa nhaäp coäng ñoàng… Vì theá, neáu nhö tröôùc ñaây khi ñaùnh giaù trình ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa moãi quoác gia chæ döïa vaøo toång thu nhaäp vaø möùc thu nhaäp theo ñaàu ngöôøi thì ngaøy nay coù quan nieäm toaøn dieän hôn. Ñaùnh giaù trình ñoä phaùt trieån cuûa moät quoác gia caàn phaûi xem xeùt theâm trình ñoä vaên hoùa, tuoåi thoï… toùm laïi laø caùc chæ soá phaùt trieån con ngöôøi.
1.1.5. Söï vaän duïng vaøo vieäc xaùc ñònh ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá – xaõ
hoäi ôû Vieät Nam
1.1.5.1. Nhöõng ñieåm chung cuûa caùc moâ hình phaùt trieån kinh teá trong
lòch söû vaø hieän ñaïi
Trong lòch söû vaø hieän taïi coù nhieàu moâ hình kinh teá, moãi moâ hình coù nhöõng ñaëc tröng rieâng vaø ñeàu xuaát hieän treân nhöõng neàn taûng nhaát ñònh. Tuy vaäy coù theå thaáy nhöõng neùt phoå bieán maø caùc moâ hình ñeàu ñeà caäp laø:
Phaân tích caùc nguoàn löïc phaùt trieån kinh teá
Neáu nhö moâ hình phaùt trieån kinh teá coå ñieån chæ thöøa nhaän ba nguoàn löïc chuû yeáu laø lao ñoäng, ruoäng ñaát vaø voán thì hoïc thuyeát kinh teá cuûa Caùc Maùc vaø caùc nhaø kinh teá hoïc hieän ñaïi ñeàu khaúng ñònh coù 4 nguoàn löïc: taøi nguyeân thieân nhieân (trong ñoù coù ñaát ñai), voán, khoa hoïc – coâng ngheä vaø lao ñoäng cuûa con ngöôøi. Hôn nöõa, caùc nhaø kinh teá hoïc coøn phaân tích töøng nguoàn löïc trong heä thoáng. Neáu nhö thôøi kyø ñaàu, vai troø taøi nguyeân ñöôïc nhaán maïnh thì ôû thôøi kyø hieän ñaïi laïi nhaán maïnh vai troø cuûa khoa hoïc – coâng ngheä vaø con ngöôøi. Hôn nöõa, kinh teá hoïc coøn phaân tích caùc bieän phaùp, cô cheá ñeå môû roäng, taùi taïo, phaùt trieån vaø söû duïng caùc nguoàn löïc. Nhieàu vaán ñeà cuûa nguoàn löïc ñöôïc kinh teá hoïc hieän ñaïi ñaëc bieät quan taâm nhö vaán ñeà sôû höõu caùc nguoàn löïc, ñoäng löïc khai thaùc caùc nguoàn löïc, söï keát hôïp giöõa töøng quoác gia vôùi caùc quoác gia khaùc trong vieäc taïo ra vaø söû duïng lôïi theá ngoaïi thöông.
Quaù trình coù tính quy luaät chuyeån neàn kinh teá sang saûn xuaát haøng hoùa
Coù theå noùi, vieäc chuyeån sang saûn xuaát haøng hoùa laø caùi moác lòch söû vaø taát yeáu lòch söû cuûa phaùt trieån kinh teá. Vieäc chuyeån sang saûn xuaát haøng hoùa, vöøa döïa treân cô sôû nhöõng tieàn ñeà kinh teá – xaõ hoäi nhaát ñònh, vöøa laø nhaân toá thuùc ñaåy caûi bieán haøng loaït caùc quan heä kinh teá – xaõ hoäi. Vaø vieäc thöøa nhaän neàn kinh teá haøng hoùa ñoøi hoûi phaûi giaûi quyeát haøng loaït vaán ñeà vó moâ vaø vi moâ cuûa neàn kinh teá. Thaäm chí, phaûi giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà ngoaøi quoác gia vôùi tö caùch theá giôùi laø moät thò tröôøng.
Giaûi quyeát quan heä giöõa thò tröôøng vaø quaûn lyù nhaø nöôùc
Nhaän thöùc töøng noäi dung treân vaø quan heä giöõa chuùng laø keát quaû laâu daøi
cuûa caùc lyù thuyeát kinh teá.
11
Neáu nhö caùc nhaø kinh teá hoïc coù ñieån chæ thöøa nhaän vai troø cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, thì caùc nhaø kinh teá taân coå ñieån vaø hieän ñaïi – trong khi khoâng phuû nhaän vai troø cuûa thò tröôøng – ñaõ khaúng ñònh vai troø taát yeáu cuûa nhaø nöôùc trong
moâ hình phaùt trieån kinh teá. Kinh nghieäm lòch söû ñaõ cho thaáy, ôû nhöõng nôi, trong nhöõng thôøi kyø chæ thöøa nhaän moät trong hai nhaân toá treân ñeàu khoâng ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán. Neáu loaïi tröø tính chaát giai caáp cuûa nhaø nöôùc thì moâ hình phaùt trieån kinh teá hoãn hôïp – keát hôïp thò tröôøng vôùi nhaø nöôùc - laø moâ hình chung cho moïi quoác gia trong ñieàu kieän hieän ñaïi.
Thöøa nhaän vai troø ngaøy caøng taêng cuûa khoa hoïc - coâng ngheä
Ngaøy nay khoa hoïc – coâng ngheä ñaõ trôû thaønh löïc löôïng saûn xuaát tröïc tieáp, chi phoái moïi maët cuûa ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi. Moãi quoác gia muoán phaùt trieån, phaûi nghieân cöùu, öùng duïng maïnh meõ nhöõng thaønh töïu khoa hoïc – coâng ngheä vaøo hoaït ñoäng kinh teá. Vieäc quoác teá hoùa ñôøi soáng, vieäc môû roäng quan heä kinh teá cuûa caùc quoác gia ñang phaùt trieån ñeàu xuaát phaùt töø vai troø vaø trình ñoä phaùt trieån khoa hoïc – coâng ngheä. Muoán phaùt trieån vaø söû duïng toát khoa hoïc – coâng ngheä taát yeáu phaûi naâng cao trình ñoä daân trí, phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo, tìm nguoàn voán ñaàu tö…. Khaúng ñònh vai troø cuûa khoa hoïc - coâng ngheä cuõng töùc laø khaúng ñònh vai troø cuûa quaù trình CNH-HÑH trong moâ hình phaùt trieån cuûa moãi quoác gia.
Söï hoøa nhaäp neàn kinh teá cuûa moãi quoác gia vaøo neàn kinh teá theá giôùi
Ñaây laø xu höôùng coù tính quy luaät maø caùc nhaø kinh teá hoïc hieän ñaïi ñeàu khaúng ñònh. Phaïm truø kinh teá môû ñöôïc nghieân cöùu nhaèm chæ ra söï caàn thieát vaø khaû naêng cho caùc quoác gia ñang phaùt trieån hoøa nhaäp vaøo thò tröôøng quoác teá. Söï xuaát hieän lyù thuyeát veà söï hoøa nhaäp cuûa theá giôùi thöù ba trong trao ñoåi quoác teá ñaõ giuùp caùc nhaø khoa hoïc kinh teá ñi saâu nghieân cöùu vieäc khai thaùc lôïi theá so saùnh … Thöïc hieän moâ hình kinh teá môû laø taát yeáu khaùch quan trong moâ hình phaùt trieån kinh teá hieän ñaïi.
Nhöõng khía caïnh chính trò – xaõ hoäi cuûa caùc moâ hình phaùt trieån kinh teá
12
Khi thöøa nhaän vai troø cuûa caùc nhaân toá chính trò trong moâ hình phaùt trieån kinh teá cuõng coù nghóa laø thöøa nhaän söï khaùc nhau giöõa caùc moâ hình veà giaûi quyeát vaán ñeà sôû höõu, muïc ñích ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc, cô caáu phaân phoái, söï quan taâm ñeán taàng lôùp ngheøo, chòu nhieàu thua thieät cuûa coäng ñoàng… Thöøa nhaän khía caïnh chính trò–xaõ hoäi coù nghóa laø phaûi giaûi quyeát vaán ñeà coát töû cuûa phaùt trieån kinh teá laø phuïc vuï cho ai, keát hôïp nhö theá naøo giöõa taêng tröôûng kinh teá vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi ôû töøng giai ñoaïn phaùt trieån vaø trong suoát quaù trình phaùt trieån kinh teá. Duø muoán hay khoâng, caùc lyù thuyeát veà moâ hình phaùt trieån kinh teá ñeàu khoâng theå phuû nhaän, khoâng theå laûng traùnh khía caïnh chính trò–xaõ hoäi cuûa moâ hình phaùt trieån kinh teá.
1.1.5.2. Vaän duïng vaøo vieäc xaùc ñònh ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá – xaõ
hoäi ôû Vieät Nam
Sau hôn 20 naêm thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi, chuùng ta ñaõ tích luõy ñöôïc nhieàu kinh nghieäm quyù baùu. Quaù trình laõnh ñaïo vaø quaûn lyù kinh teá trong hôn 20 naêm qua laø quaù trình tìm toøi, töï nhaän thöùc vaø töï ñoåi môùi. Trong quaù trình phaùt trieån, chuùng ta ñaõ nghieân cöùu tieáp thu nhöõng kinh nghieäm quoác teá, luoân ñaët vaán ñeà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nöôùc nhaø trong nhöõng nhaân toá, xu theá chung cuûa thôøi ñaïi. Coù theå tieáp caän ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nöôùc ta theo nhöõng neùt chuû yeáu sau:
Neàn kinh teá nöôùc ta laø neàn kinh teá phaùt trieån theo ñònh höôùng XHCN
Lyù luaän vaø thöïc tieãn khaúng ñònh quan heä bieän chöùng giöõa kinh teá vôùi chính trò – xaõ hoäi. Khaúng ñònh ñònh höôùng XHCN cuûa moâ hình phaùt trieån kinh teá coù nghóa laø khaúng ñònh muïc tieâu phaùt trieån kinh teá. Trong quaûn lyù, moät nguyeân lyù ñöôïc thöøa nhaän laø khi xaùc ñònh muïc tieâu ñuùng thì muïc tieâu trôû thaønh ñoäng löïc. Muïc tieâu xaây döïng nöôùc Vieät Nam “daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh, xaây döïng thaønh coâng CNXH”; ñònh höôùng XHCN chi phoái xöû lyù moái quan heä giöõa taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá, giöõa taêng tröôûng kinh teá vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi, khoâng chôø kinh teá phaùt trieån cao roài môùi giaûi quyeát vaán ñeà xaõ hoäi, maø ngay trong töøng böôùc vaø suoát quaù trình phaùt trieån, taêng tröôûng kinh teá kinh teá phaûi luoân luoân gaén lieàn vôùi tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi.
Huy ñoäng toái ña vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc trong ñoù coù nhaân
toá con ngöôøi laø trung taâm
Cuõng nhö caùc quoác gia khaùc, nöôùc ta phaùt trieån kinh teá döïa treân cô sôû boán nguoàn löïc: taøi nguyeân thieân nhieân, lao ñoäng, voán, khoa hoïc - coâng ngheä. Trong ñoù nhaân toá con ngöôøi laø trung taâm, phaùt trieån kinh teá laø vì con ngöôøi vaø do con ngöôøi. Xuaát phaùt töø nhaän thöùc con ngöôøi vöøa laø muïc tieâu vöøa laø ñoäng löïc cuûa neàn kinh teá, trong nhöõng naêm ñoåi môùi, nhaø nöôùc ta vöøa laø chaêm lo ñaøo taïo con ngöôøi, huy ñoäng naêng löïc cuûa hoï vaøo hoaït ñoäng kinh teá, vöøa töøng böôùc naâng cao ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn vaø söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa nguoàn lao ñoäng.
Khoa hoïc – coâng ngheä, voán laø nhöõng nhaân toá quan troïng quyeát ñònh taêng tröôûng vaø hieäu quaû phaùt trieån kinh teá. Ñeå taêng qui moâ voán ñaàu tö vaø khoa hoïc - coâng ngheä, nhaø nöôùc ta chuû tröông khai thaùc toái ña caùc khaû naêng trong nöôùc vaø quoác teá.
Thöïc hieän chuyeån dòch cô caáu kinh teá, chuyeån neàn kinh teá sang giai ñoaïn
13
coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa
Xaùc laäp cô caáu kinh teá, trong ñoù cô caáu caùc thaønh phaàn kinh teá, laø vieäc ñaõ laøm nhieàu thaäp kyû qua. Trong nhöõng naêm ñoåi môùi, nhôø taäp trung söùc phaùt trieån noâng nghieäp, khuyeán khích phaùt trieån caùc thaønh phaàn kinh teá, neàn kinh teá ñaõ coù böôùc taêng tröôûng vaø phaùt trieån vöôït baäc. Trong nhöõng naêm tôùi, caàn tieáp tuïc phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn treân cô sôû nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi chaêm lo ñoåi môùi vaø phaùt trieån kinh teá nhaø nöôùc vaø kinh teá hôïp taùc, laøm cho kinh teá nhaø nöôùc thöïc söï laøm aên coù hieäu quaû, phaùt huy toát vai troø chuû ñaïo, cuøng vôùi kinh teá hôïp taùc phaán ñaáu daàn daàn trôû thaønh neàn taûng cuûa neàn kinh teá quoác daân; thöïc hieän quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, taêng nhanh tyû leä coâng nghieäp vaø dòch vuï trong toång saûn phaåm quoác daân. Ñoàng thôøi phaùt trieån hôïp lyù kinh teá theo vuøng laõnh thoå.
Thöïc hieän cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc
Coù theå noùi, moät trong nhöõng nguyeân nhaân thaønh coâng cuûa neàn kinh teá nöôùc ta trong nhöõng naêm ñoåi môùi laø thöïc hieän chuyeån neàn kinh teá sang phöông thöùc saûn xuaát haøng hoùa. Thöøa nhaän caùc quy luaät kinh teá cuûa saûn xuaát haøng hoùa. Trong khi söû duïng cô cheá thò tröôøng, chuû tröông naâng cao hieäu löïc quaûn lyù nhaø nöôùc. ÔÛ moãi thôøi kyø phaùt trieån phaûi coù nhöõng phöông thöùc keát hôïp haøi hoøa giöõa quaûn lyù nhaø nöôùc vaø söû duïng cô cheá thò tröôøng. Trong nhöõng naêm tieáp theo cuûa chieán löôïc phaùt trieån, nöôùc ta chuû tröông tieáp tuïc taïo laäp heä thoáng thò tröôøng, taïo ra nhöõng tieàn ñeà cho neàn kinh teá thò tröôøng hình thaønh ñoàng boä vaø vaän haønh thoâng suoát. Ñoàng thôøi, tieáp tuïc ñoåi môùi quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh teá ñeå neàn kinh teá phaùt trieån ñuùng höôùng, thoûa maõn caùc muïc tieâu kinh teá, chính trò vaø xaõ hoäi trong moâ hình phaùt trieån kinh teá.
Thöïc hieän chieán löôïc kinh teá môû, hoøa nhaäp neàn kinh teá nöôùc ta vaøo neàn
kinh teá quoác teá
Nhöõng baøi hoïc, caû thaønh coâng vaø thaát baïi, trong phaùt trieån kinh teá chöùng minh taàm quan troïng ñaëc bieät cuûa chieán löôïc kinh teá môû. Trong töông lai, nöôùc ta seõ thöïc hieän chieán löôïc höôùng veà xuaát khaåu keát hôïp vôùi thay theá nhaäp khaåu ôû giai ñoaïn cao. Cuøng vôùi quan heä ñoái ngoaïi noùi chung, nöôùc ta chuû tröông ña phöông hoùa, ña daïng caùc quan heä kinh teá quoác teá. Ñieàu maø Vieät Nam ñang quan taâm laø laøm theá naøo ñeå söû duïng ñöôïc nhöõng khaû naêng quoác teá treân cô sôû taêng cöôøng caùc tieàm löïc beân trong cuûa neàn kinh teá. Neáu khoâng thì vieäc hoøa nhaäp seõ coù nguy cô bieán nöôùc ta thaønh nôi tieáp nhaän coâng ngheä laïc haäu, hoaëc bieán neàn kinh teá phuï thuoäc vaøo nöôùc ngoaøi.
14
Treân ñaây laø moät soá ñaëc tröng chính cuûa ñöôøng loái phaùt trieån phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi Vieät Nam ñaõ vaø ñang hình thaønh. Ñaây khoâng nhöõng laø keát quaû nghieân
cöùu lyù luaän maø coøn laø quaù trình theå nghieäm, toång keát töø thöïc tieãn. Nöôùc ta ñang coù nhieàu thôøi cô nhöng cuõng ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc nhaát ñònh. Ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi nöôùc ta phaûi ñöôïc töøng böôùc ñieàu chænh, boå sung cho phuø hôïp. Tuy vaäy, duø ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ñöôïc xaùc ñònh ñuùng nhöng neáu thieáu chieán löôïc, heä thoáng quaûn lyù phuø hôïp thì cuõng khoâng theå bieán thaønh hieän thöïc.
1.2.1. Khaùi nieäm veà voán ñaàu tö vaø caùc hình thöùc ñaàu tö
Khaùi nieäm veà voán ñaàu tö:
Taøi saûn cuûa moät quoác gia bao goàm taøi nguyeân thieân nhieân, taøi saûn ñöôïc saûn xuaát ra vaø tích luyõ laïi trong suoát quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån, nguoàn nhaân löïc vaø tri thöùc.
Quaù trình phaùt trieån cuûa moãi nöôùc luoân ñaët ra yeâu caàu phaûi taïo ra taøi saûn môùi nhaèm buø ñaép nhöõng taøi saûn tieâu hao trong quaù trình söû duïng, ñoàng thôøi khoâng ngöøng taêng theâm khoái löôïng taøi saûn quoác gia. Ñeå taïo ra taøi saûn môùi phaûi ñaàu tö nhöõng yeáu toá caàn thieát cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhö coâng cuï, maùy moùc, nguyeân vaät lieäu, lao ñoäng, coâng ngheä… taát caû caùc yeáu toá ñoù ñöôïc xem laø nguoàn voán ñaàu tö ñeå taïo ra thu nhaäp, taøi saûn cho quoác gia.
Voán ñaàu tö hieåu theo nghiaõ roäng laø toaøn boä nguoàn löïc ñöa vaøo hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi, goàm maùy moùc thieát bò, nhaø xöôûng, lao ñoäng, taøi nguyeân, ñaát ñai, khoa hoïc coâng ngheä ...
Voán hieåu theo nghiaõ heïp laø nguoàn löïc ñöôïc theå hieän baèng tieàn cuûa moãi caù
nhaân, doanh nghieäp vaø cuûa quoác gia.
Caùc hình thöùc ñaàu tö:
Hoaït ñoäng ñaàu tö laø vieäc söû duïng voán ñeå phuïc hoài vaø taïo ra naêng löïc saûn xuaát kinh doanh môùi. Ñoù laø quaù trình chuyeån hoaù voán thaønh caùc yeáu toá phuïc vuï cho quaù trình saûn xuaát ra haøng hoaù vaø dòch vuï ñeå laøm taêng taøi saûn quoác gia.
Hoaït ñoäng ñaàu tö thöôøng ñöôïc tieán haønh döôùi hai hình thöùc:
15
Ñaàu tö tröïc tieáp laø hoaït ñoäng ñaàu tö maø ngöôøi coù voán tham gia tröïc tieáp vaøo quaù trình hoaït ñoäng vaø quaûn lyù ñaàu tö, hoï bieát ñöôïc muïc tieâu ñaàu tö cuõng nhö phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa caùc loïai voán maø hoï boû ra. Hoaït ñoäng ñaàu tö naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc daïng: hôïp ñoàng, lieân doanh, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn.
Ñaàu tö giaùn tieáp laø hình thöùc boû voán vaøo hoaït ñoäng kinh teá nhaèm ñem laïi hieäu quaû cho baûn thaân ngöôøi coù voán cuõng nhö cho xaõ hoäi, nhöng ngöôøi coù voán khoâng tröïc tieáp tham gia quaûn lyù hoaït ñoäng ñaàu tö. Ñaàu tö giaùn tieáp thöôøng ñöôïc thöïc hieän döôùi daïng: coå phieáu, tín phieáu… Hình thöùc ñaàu tö naøy thöôøng ít gaëp ruûi ro hôn so vôùi ñaàu tö tröïc tieáp.
1.2.2. Nhu caàu voán ñaàu tö
Caùc quoác gia ñang phaùt trieån, trong quaù trình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi nhu
caàu voán ñaàu tö raát lôùn.
- Nhu caàu ñaàu tö xaây döïng vaø phaùt trieån cô sôû haï taàng:
Haï taàng laø cô sôû neàn moùng ñaàu tieân. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån do trình ñoä phaùt trieån thaáp neân caùc cô sôû haï taàng nhö heä thoáng giao thoâng, heä thoáng caáp nöôùc, beán caûng, saân bay, böu chính vieãn thoâng … coøn yeáu keùm. Söï yeáu keùm veà cô sôû haï taàng aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Nhu caàu voán ñaàu tö cho vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng raát lôùn, trong khi caùc nöôùc ñang phaùt trieån laïi trong tình traïng ngheøo, thieáu voán.
- Nhu caàu ñaàu tö cho giaùo duïc, ñaøo taïo:
Qua kinh nghieäm phaùt trieån kinh teá cuûa caùc nöôùc phaùt trieån cho thaáy, nhöõng nöôùc thaønh coâng noåi baät trong phaùt trieån kinh teá laø nhöõng nöôùc chuù troïng ñaàu tö cho giaùo duïc ñaøo taïo. Coù theå noùi giaùo duïc ñaøo taïo laø moät daïng quan troïng nhaát cuûa söï phaùt trieån tieàm naêng con ngöôøi. Söï phaùt trieån tieàm naêng con ngöôøi coù aûnh höôûng quan troïng ñeán söï phaùt trieån kinh teá.
Caùc nöôùc haàu heát thöôøng daønh moät phaàn raát lôùn töø NSNN ñeå chi cho giaùo duïc ñaøo taïo. Cuøng vôùi söï ñaàu tö cuûa Chính phuû, caùc nöôùc coøn cho pheùp huy ñoäng theâm caùc nguoàn ñaàu tö khaùc cuûa tö nhaân, vieän trôï, caùc toå chöùc phi chính phuû… ñeå phaùt trieån giaùo duïc vaø ñaøo taïo.
- Nhu caàu ñaàu tö cho tieán boä kyõ thuaät, khoa hoïc - coâng ngheä:
Khoa hoïc - coâng ngheä ñoùng vai troø neàn taûng, ñoäng löïc trong quaù trình CNH-HÑH. Vieäc ñaàu tö voán cho khoa hoïc - coâng ngheä seõ taïo ra cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cho söï phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng.
Phaùt trieån khoa hoïc - coâng ngheä laø moät hoaït ñoäng ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö lôùn, laâu daøi, phaûi coù ñuû voán vaø phaûi chaáp nhaän ruûi ro trong quaù trình nghieân cöùu, aùp duïng.
- Nhu caàu ñaàu tö voán cho saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc
16
caùc thaønh phaàn kinh teá:
Ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp seõ goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc cung caáp haøng hoaù vaø dòch vuï cho xaõ hoäi, taïo nguoàn thu cho ngaân saùch, taïo coâng aên vieäc laøm. Trong saûn xuaát kinh doanh caùc doanh nghieäp thöôøng xuyeân ñaàu tö theâm xaây döïng nhaø xöôûng vaø trang thieát bò, maùy moùc coâng ngheä môùi ñeå naém laáy nhöõng cô hoäi coù lôïi môû roäng saûn xuaát. Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh teá, caùc nöôùc raát coi troïng vieäc thu huùt voán ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp.
1.2.3. Huy ñoäng voán
Trong neàn kinh teá thò tröôøng, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc chuû theå caàn phaûi coù nguoàn löïc taøi chính nhaát ñònh. Chöùc naêng huy ñoäng nguoàn taøi chính, hay coøn goïi laø chöùc naêng huy ñoäng voán, theå hieän khaû naêng toå chöùc khai thaùc caùc nguoàn taøi chính nhaèm ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá.
Chöùc naêng huy ñoäng voán ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töông taùc giöõa caùc yeáu
toá :
* Chuû theå caàn voán. * Caùc nhaø ñaàu tö. * Heä thoáng taøi chính goàm thò tröôøng taøi chính vaø caùc ñònh cheá taøi chính. * Moâi tröôøng taøi chính vaø kinh teá.
Caàn thaáy raèng, söï huy ñoäng nguoàn löïc chæ ñaët ra khi caùc chuû theå khoâng ñuû khaû naêng töï taøi trôï, vaø do vaäy hoï caàn phaûi huy caùc nguoàn löïc ñöôïc cung caáp töø heä thoáng taøi chính. Huy ñoäng voán phaûi tuaân thuû cô cheá thò tröôøng, quan heä cung caàu vaø giaù caû cuûa voán. Thöïc hieän chöùc naêng naøy yeâu caàu caùc chuû theå phaûi thieát laäp chính saùch huy ñoäng voán coù hieäu quaû treân cô sôû phaân tích caùc yeáu toá nhö laø tính toaùn nhu caàu vaø quy moâ voán caàn huy ñoäng, löïa choïn caùc coâng cuï taøi chính vaø ñoøn baåy kinh teá trong huy ñoäng voán. Caùc yeâu caàu ñaët ra cho chính saùch huy ñoäng voán laø:
* Veà thôøi gian : Söï huy ñoäng voán phaûi ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu voán ñeå
giaûm thieåu caùc toån thaát naåy sinh do thieáu huït voán.
17
* Veà kinh teá : chi phí chaáp nhaän ñöôïc vaø coù tính caïnh tranh. * Veà maët phaùp lyù : moãi chuû theå phaûi bieát vaän duïng caùc phöông phaùp huy ñoäng voán sao cho thích hôïp vôùi khuoân khoå luaät phaùp cho pheùp. Chaúng haïn, trong khu vöïc coâng, thueá laø phöông thöùc huy ñoäng nguoàn thu cô baûn ñeå caân ñoái ngaân saùch. Trong tröôøng hôïp ngaân saùch bò maát caân ñoái, chính phuû phaûi thöïc hieän chính saùch vay nôï trong vaø ngoaøi nöôùc vôùi möùc giôùi haïn cho pheùp ñeå sao cho giöõ kyû luaät taøi khoùa. Ñoái vôùi khu vöïc tö, tuøy theo loaïi hình toå chöùc doanh nghieäp coù theå löïa choïn phöông thöùc huy ñoäng voán baèng vieäc phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu hay
vay nôï töø caùc ñònh cheá taøi chính. Coøn caùc caù nhaân, hoä gia ñình khi caàn voán coù theå thöïc hieän cô cheá vay nôï töø caùc ñònh cheá ngaân haøng…
Nhìn chung, tính hieäu quaû huy ñoäng voán phuï thuoäc nhieàu vaøo söï phaùt trieån heä thoáng taøi chính vaø khuoân khoå phaùp lyù raøng buoäc cô cheá vaän haønh cuûa heä thoáng taøi chính.
1.2.4. Moái quan heä giöõa ñaàu tö vaø taêng tröôûng kinh teá
1.2.4.1. Toác ñoä taêng ñaàu tö vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá
Ñaàu tö taùc ñoäng leân taêng tröôûng kinh teá ôû caû hai maët: toång cung vaø toång caàu. Trong haøm toång caàu thì ñaàu tö laø moät thaønh phaàn cuûa toång caàu. Haøm toång caàu coù daïng nhö sau:
Y = C + I + G + X – M (1)
Trong ñoù:
Y : saûn löôïng hay thu nhaäp quoác daân. C : tieâu duøng daân cö. I : ñaàu tö. G : chi tieâu cuûa nhaø nöôùc. X : xuaát khaåu. M : nhaäp khaåu.
Töø ñaúng thöùc (1) ôû treân chuùng ta thaáy raèng khi ñaàu tö I taêng leân thì tröïc tieáp laøm cho thu nhaäp quoác daân Y taêng leân. Theo lyù thuyeát Kenyes thì khi ñaàu tö taêng leân moät ñôn vò thì laøm cho Y taêng hôn moät ñôn vò. Thaät vaäy, khi thay theá C = a + bY vaø M = u + vY laø haøm tieâu duøng vaø haøm nhaäp khaåu bieåu dieãn theo Y thì ñaúng thöùc (1) coù daïng:
Y = (a + I +G + X – u) / (1 – b + v) (2)
Vì b laø heä soá thieân höôùng tieâu duøng bieân (marginal presensity to consume), bao goàm tieâu duøng trong nöôùc vaø tieâu duøng nhaäp khaåu; v laø heä soá thieân höôùng tieâu duøng nhaäp khaåu (marginal presensity to import). Do ñoù, (b – v) seõ lôùn hôn 0 vaø (1 – b + v) seõ nhoû hôn 1, töùc laø 1/(1 –b +v) seõ lôùn hôn 1. Vaø töø ñaúng thöùc (2) cho thaáy: vôùi caùc ñieàu kieän khaùc khoâng ñoåi thì khi ñaàu tö I gia taêng 1 ñôn vò thì thu nhaäp Y seõ gia taêng hôn 1 ñôn vò. AÛnh höôûng treân goïi laø aûnh höôûng heä soá nhaân (Multiplier effect).
AÛnh höôûng khaùc cuûa ñaàu tö leân taêng tröôûng kinh teá thoâng qua toång cung theå hieän ôû choã laø: voán laø yeáu toá ñaàu vaøo cô baûn cuûa quaù trình saûn xuaát. Voán ñöôïc keát hôïp vôùi lao ñoäng vaø taøi nguyeân, thoâng qua quaù trình saûn xuaát, seõ taïo ra cuûa caûi vaät chaát trong xaõ hoäi. Nhieàu nghieân cöùu ñi ñeán keát luaän voán laø nhaân toá quan 18
troïng nhaát taïo ra taêng tröôûng kinh teá. Voán khoâng chæ ñoùng goùp tröïc tieáp vaøo taêng tröôûng kinh teá vôùi tö caùch laø ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát (ñoùng goùp veà maët löôïng) maø coøn ñoùng goùp moät caùch giaùn tieáp thoâng qua vieäc thuùc ñaåy tieán boä kyõ thuaät do caùc ñaàu tö môùi mang laïi, do lôïi theá kinh teá nhôø quy moâ lôùn (töùc laø vôùi moät ngaønh, vieäc ñaàu tö môû roäng quy moâ seõ laøm giaûm chi phí saûn xuaát – do chuyeân moân hoùa…). Ñaây laø nhöõng ñoùng goùp veà “chaát” cuûa ñaàu tö, töùc laø hieäu quaû cuûa neàn kinh teá ñaõ ñöôïc naâng cao.
1.2.4.2. Vai troø cuûa voán ñaàu tö ñoái vôùi söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån
kinh teá
Trong quaù trình ñaàu tö ñeå taïo söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån thì yeáu toá vaät chaát coù tính tieàn ñeà khoâng theå thieáu ñöôïc ñoù laø voán. Chính töø söï phaùt trieån cuûa caùc nöôùc cho thaáy voán laø moät nhaân toá ñaëc bieät quan troïng, laø chìa khoaù cuûa söï thaønh coâng veà taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. Theå hieän ôû caùc maët sau:
Ñoái vôùi caùc ñôn vò kinh teá:
Voán laø nhaân toá tieàn ñeà cho ra ñôøi, toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa moãi ñôn vò kinh teá. Laø moät phaïm truø taøi chính, voán kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñöôïc quan nieäm nhö laø khoái löôïng giaù trò, ñöôïc taïo laäp vaø ñöa vaøo kinh doanh nhaèm muïc ñích sinh lôïi. Nhö vaäy, voán ñöôïc bieåu hieän baèng giaù trò vaø ñaïi dieän cho moät khoái löôïng taøi saûn nhaát ñònh. Giöõa voán vaø tieàn coù quan heä vôùi nhau. Muoán coù voán thì phaûi coù tieàn, song coù tieàn thaäm chí nhöõng khoaûn tieàn lôùn cuõng khoâng phaûi laø voán. Moät khoái löôïng tieàn ñöôïc goïi laø voán kinh doanh cuûa doanh nghieäp khi ñaùp öùng caùc ñieàu kieän nhö tieàn phaûi ñöôïc ñaûm baûo baèng moät löôïng taøi saûn coù thöïc; tieàn phaûi ñöôïc tích tuï vaø taäp trung ñuû ñeå ñaàu tö cho moät döï aùn; tieàn phaûi ñöôïc vaän ñoäng nhaèm muïc ñích sinh lôøi. Voán vöøa laø nhaân toá ñaàu vaøo, ñoàng thôøi vöøa laø keát quaû phaân phoái thu nhaäp ñaàu ra cuûa quaù trình ñaàu tö. Chính trong quaù trình ñoù, voán toàn taïi vôùi tö caùch laø moät nhaân toá ñoäc laäp, khoâng theå thieáu ñöôïc. Voán khi ñöôïc ñaàu tö vaø sau moät thôøi gian hoaït ñoäng phaûi ñöôïc thu veà ñeå tieáp öùng cho chu kyø kinh doanh sau; khoâng theå maát ñi maø voán phaûi ñöôïc baûo toaøn vaø phaùt trieån.
Ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân:
- Taùc ñoäng cuûa voán ñeán caân baèng kinh teá vó moâ:
19
Moät trong nhöõng ñieàu kieän cô baûn ñaûm baûo neàn kinh teá taêng tröôûng vaø phaùt trieån laø ñoøi hoûi phaûi ñaûm baûo söï caân baèng kinh teá vó moâ, trong ñoù giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö phaûi coù söï caân ñoái ñeå neàn kinh teá vöøa coù ñuû voán cho ñaàu tö phaùt trieån, vöøa tieâu hoaù soá tieàn tieát kieäm moät caùch hieäu quaû. Voán chính laø hieän thaân cuûa söï keát hôïp giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. Soá tieàn tieát kieäm ñöôïc goïi laø voán khi
ñöôïc tích tuï vaø taäp trung ñeán moät löôïng nhaát ñònh ñeå ñöa vaøo ñaàu tö. Neàn kinh teá coù tieát kieäm môùi coù cô hoäi taêng theâm soá voán hieän höõu, qua ñoù môû roäng quy moâ ñaàu tö. Theá nhöng, trong neàn kinh teá thò tröôøng, tieát kieäm vaø ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc chuû theå khaùc nhau. Coâng chuùng quyeát ñònh tieát kieäm bao nhieâu trong thu nhaäp cuûa mình vaø doanh nghieäp quyeát ñònh môû roäng quy moâ ñaàu tö ôû möùc ñoä naøo, taát caû ñeàu laø nhöõng bieán coá ñoäc laäp. Vì vaäy, giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö khoù aên khôùp vôùi nhau, neân deã daãn ñeán tình traïng neàn kinh teá bò thöøa hoaëc thieáu voán laøm cho söï phaùt trieån khoâng oån ñònh, taêng tröôûng thaáp, thaát nghieäp gia taêng… Vì vaäy, ñeå oån ñònh neàn kinh teá vaø thieát laäp söï caân baèng giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö ñoøi hoûi phaûi coù söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc. ÔÛ nhöõng neàn kinh teá ñang phaùt trieån, trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, nhu caàu voán ñaàu tö thöôøng vöôït xa soá tieàn tieát kieäm coù ñöôïc, caùc neàn kinh teá ñoù phaûi huy ñoäng moät löôïng voán lôùn töø beân ngoaøi ñeå boå sung vaøo söï thieáu huït ñoù. Nhaø nöôùc phaûi kieåm soaùt chaët cheõ caùc doøng voán nöôùc ngoaøi, thöïc haønh tieát kieäm ñeå naâng cao tyû troïng nguoàn voán trong nöôùc.
- Voán taùc ñoäng ñeán toác ñoä taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá, thieáu voán nhöõng nguoàn lao ñoäng, taøi nguyeân chæ naèm döôùi daïng tieàm naêng. Muoán khai thaùc caùc nguoàn löïc naøy ñoøi hoûi neàn kinh teá luoân phaûi duy trì moät tyû leä voán ñaàu tö nhaát ñònh.
- Taùc ñoäng cuûa voán ñeán vieäc phaùt trieån cô sôû haï taàng vaø söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Ñaàu tö voán vaøo xaây döïng vaø phaùt trieån cô sôû haï taàng seõ taïo neàn taûng cho söï phaùt trieån kinh teá. Ngaân haøng Theá giôùi ñaõ nhaän ñònh söï gia taêng toång saûn phaåm quoác gia thöôøng töông öùng vôùi söï gia taêng voán ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng. Vì vaäy, muoán phaùt trieån kinh teá caàn phaûi coù moät löôïng voán lôùn ñeå ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng.
- Maët khaùc, ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích phaùt trieån kinh teá nhanh vaø beàn vöõng, ñoøi hoûi neàn kinh teá phaûi taïo ra cô caáu ngaønh, cô caáu vuøng vaø laõnh thoå caân ñoái haøi hoøa. Voán chính laø nhaân toá ñaëc bieät quan troïng ñeå khai thaùc hieäu quaû caùc nguoàn löïc tieàm naêng, taïo ra ñoäng löïc ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu theo höôùng toái öu.
1.2.5. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán caàu voán ñaàu tö
Caàu ñaàu tö laø döï ñònh (keá hoaïch) ñaàu tö cuûa chuû ñaàu tö nhaèm thay theá vaø taêng theâm giaù trò taøi saûn coá ñònh hay döï tröõ taøi saûn löu ñoäng. Giaù trò nhöõng taøi saûn naøy laø ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa saûn xuaát hoaëc tieâu thuï trong töông lai.
20
Caàu ñaàu tö phuï thuoäc chuû yeáu vaøo nhòp taêng nhu caàu saûn phaåm haøng hoùa vaø dòch vuï. Nhìn chung khoâng coù moái quan heä chaët giöõa khoái löôïng saûn xuaát
hieän thôøi vôùi söï bieán ñoåi nhu caàu vaø saûn xuaát saûn phaåm ñöôïc döï baùo cho töông lai.
Toaøn boä khoái löôïng caàu voán ñaàu tö bao goàm voán ñaàu tö taêng taøi saûn coá ñònh vaø voán ñaàu tö taêng taøi saûn löu ñoäng. Vaäy nhöõng yeáu toá naøo xaùc ñònh ñoä lôùn cuûa caàu voán ñaàu tö ? Coù hai loaïi nhaân toá aûnh höôûng ñeán caàu voán ñaàu tö ñoù laø nhaân toá laõi suaát tieàn vay (giaù caû cuûa voán ñaàu tö) vaø caùc nhaân toá ngoaøi laõi suaát tieàn vay.
1.2.5.1. Laõi suaát tieàn vay
Yeâu caàu cuûa saûn xuaát ñoøi hoûi caàn taêng theâm maùy moùc, thieát bò, phöông tieän… nhaèm môû roäng naêng löïc saûn xuaát, cho pheùp haï thaáp chi phí saûn xuaát. Tuy nhieân, trong moïi tröôøng hôïp, caàn phaûi coù söï so saùnh giöõa lôïi ích mang laïi do söû duïng caùc maùy moùc, phöông tieän môùi, theå hieän qua phaàn lôïi nhuaän taêng theâm, vôùi khoaûn chi phí cho ñaàu tö. Vaán ñeà laø ôû choã, lôïi ích chæ thaät söï coù ñöôïc trong töông lai, trong khi voán ñaàu tö laïi phaûi boû ra ngay taïi thôøi ñieåm hieän taïi. Caùc nhaø ñaàu tö thöôøng coù xu höôùng thanh toaùn caùc khoaûn ñaàu tö baèng caùch vay voán. Do ñoù phaûi traû lôøi ñöôïc caâu hoûi lieäu lôïi nhuaän do ñaàu tö ñem laïi coù cao hôn so vôùi möùc laõi suaát phaûi traû khi chuû ñaàu tö vay voán ñaàu tö hay khoâng ? Chuû ñaàu tö chæ neân ñaàu tö khi vaø chæ khi lôïi nhuaän thöïc döï baùo trong töông lai cao hôn hoaëc ít nhaát laø baèng so vôùi möùc laõi suaát tieàn vay phaûi traû. Ñöông nhieân, khi laõi suaát tieàn vay caøng taêng thì thu nhaäp bieân seõ caøng giaûm, nhu caàu ñaàu tö giaûm vaø ngöôïc laïi.
Vaøo cuøng moät thôøi ñieåm, coù theå coù raát nhieàu döï aùn ñaàu tö. Soá löôïng döï aùn ñaàu tö phuï thuoäc vaøo möùc laõi suaát tieàn vay. Khi möùc laõi suaát tieàn vay caøng cao, thì soá döï aùn thoûa maõn ñöôïc yeâu caàu treân caøng ít vaø ngöôïc laïi khi möùc laõi suaát tieàn vay thaáp, seõ coù nhieàu döï aùn ñaàu tö hôn laøm khoái löôïng caàu voán ñaàu tö taêng.
1.2.5.2. Caùc nhaân toá ngoaøi laõi suaát tieàn vay
Chu kyø kinh doanh:
Moät söï ñaàu tö seõ ñem laïi theâm thu nhaäp, neáu ñaàu tö daãn ñeán tieâu thuï ñöôïc nhieàu saûn phaåm hôn hoaëc taïo ra chi phí saûn xuaát thaáp hôn. Do ñoù yeáu toá raát quan troïng quyeát ñònh ñaàu tö laø möùc saûn löôïng cuûa ñaàu ra. Nhieàu nhaø kinh teá cho raèng, möùc saûn löôïng naøy chòu aûnh höôûng cuûa chu kyø kinh doanh. ÔÛ vaøo moãi thôøi kyø khaùc nhau cuûa chu kyø kinh doanh seõ phaûn aùnh caùc möùc nhu caàu ñaàu tö khaùc nhau.
21
Khi chu kyø kinh doanh ôû vaøo thôøi kyø ñi leân, quy moâ cuûa neàn kinh teá môû roäng, nhu caàu ñaàu tö gia taêng. Traùi laïi, khi chu kyø kinh doanh ôû vaøo thôøi kyø ñi xuoáng, quy moâ cuûa neàn kinh teá bò thu heïp laïi, nhu caàu ñaàu tö giaûm.
Thueá thu nhaäp cuûa doanh nghieäp:
Cuøng vôùi laõi suaát, caùc quy ñònh veà thueá cuûa Chính phuû cuõng aûnh höôûng ñeán nhu caàu cuûa ñaàu tö, ñaëc bieät laø thueá thu nhaäp cuûa doanh nghieäp. Neáu Chính phuû ñaùnh thueá thu nhaäp cao seõ laøm taêng chi phí ñaàu tö vaø laøm cho thu nhaäp cuûa caùc doanh nghieäp giaûm, laøm naûn loøng caùc nhaø ñaàu tö. Maët khaùc, Chính phuû cuõng coù theå kích thích ñaàu tö baèng hình thöùc mieãn giaûm thueá ñoái vôùi caùc khoaûn lôïi nhuaän duøng ñeå taùi ñaàu tö.
Moâi tröôøng ñaàu tö:
Ñaàu tö thöôøng ñöôïc ví nhö moät canh baïc. Caùc nhaø ñaàu tö ñaët cöôïc moät soá tieàn lôùn trong ñieàu kieän hieän taïi vaø hy voïng thu ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän hôn trong töông lai. Do vaäy, ñaàu tö luoân ñoøi hoûi moät moâi tröôøng thích hôïp, nhaát laø trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng, vôùi xu theá caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. Moâi tröôøng ñaàu tö bao goàm nhieàu yeáu toá, tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp taùc ñoäng ñeán hieäu quaû cuûa caùc döï aùn ñaàu tö. Ñoù laø thöïc traïng cuûa cô sôû haï taàng, nhöõng quy ñònh cuûa phaùp luaät ñaàu tö, nhaát laø nhöõng quy ñònh coù lieân quan ñeán lôïi ích taøi chính (cheá ñoä thueá, giaù nhaân coâng…); cheá ñoä ñaát ñai (quy cheá thueâ möôùn, chuyeån nhöôïng, theá chaáp, giaù caû…); caùc loaïi thuû tuïc haønh chính, tình hình chính trò – xaõ hoäi… Neáu nhöõng yeáu toá treân ñaây thuaän lôïi seõ khuyeán khích ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö vaø thu huùt ñöôïc nhieàu nguoàn voán ñaàu tö. Trong vieäc taïo laäp moâi tröôøng ñaàu tö, Chính phuû giöõ moät vai troø quan troïng, Chính phuû neân quan taâm ñeán vieäc ñöa ra caùc chính saùch nhaèm taêng ñöôïc loøng tin trong ñaàu tö vaø kinh doanh.
1.2.6. Nguoàn voán ñaàu tö
Trong toång thu nhaäp cuûa moãi nöôùc, sau khi tröø ñi phaàn tieâu duøng, coøn laïi laø phaàn ñeå buø ñaép vaø tích luyõ. Quyõ buø ñaép vaø quyõ tích luyõ chính laø nguoàn goác hình thaønh voán ñaàu tö, trong ñoù quyõ tích luyõ laø boä phaän quan troïng nhaát.
Quyõ tích luyõ ñöôïc hình thaønh töø caùc khoaûn tieát kieäm. Neàn kinh teá caøng phaùt trieån thì tæ leä tích luyõ caøng cao. Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, do thu nhaäp coøn thaáp neân quy moâ vaø tæ leä tích luõy ñeàu thaáp, trong khi nhu caàu veà voán ñaàu tö raát cao, do ñoù raát caàn ñeán nguoàn voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi. Maët khaùc, trong xu höôùng chu chuyeån voán quoác teá vaø toaøn caàu hoaù kinh teá hieän nay, ngay caû caùc nöôùc phaùt trieån vaãn caàn coù söï keát hôïp giöõa voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå phaùt trieån kinh teá. Nhö vaäy voán ñaàu tö coù ñöôïc cuûa moãi nöôùc hình thaønh töø tieát kieäm trong nöôùc vaø tieát kieäm cuûa nöôùc ngoaøi.
22
1.2.6.1. Nguoàn voán ñaàu tö trong nöôùc
Nguoàn voán ñaàu tö trong nöôùc hình thaønh töø tieát kieäm cuûa NSNN, tieát kieäm
cuûa caùc doanh nghieäp vaø tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö.
- Tieát kieäm cuûa NSNN: laø soá cheânh leäch döông giöõa toång caùc khoaûn thu mang tính khoâng hoaøn laïi (chuû yeáu laø thueá) vôùi toång chi tieâu duøng cuûa NS. Tieát kieäm ôû khaâu taøi chính naøy seõ hình thaønh neân nguoàn voán ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc. Nghóa laø, soá thu nhaäp taøi chính maø NS taäp trung ñöôïc khoâng theå xem ngay ñoù laø nguoàn voán ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc, ñieàu naøy coøn tuøy thuoäc vaøo chính saùch chi tieâu duøng cuûa NS. Neáu quy moâ chi tieâu duøng vöôït quaù soá thu nhaäp taäp trung thì nhaø nöôùc khoâng coù nguoàn ñeå taïo voán cho ñaàu tö.
Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, do tieát kieäm cuûa neàn kinh teá coøn haïn cheá, cho neân, ñeå duy trì söï taêng tröôûng kinh teá vaø môû roäng ñaàu tö ñoøi hoûi nhaø nöôùc phaûi gia taêng tieát kieäm NSNN treân cô sôû keát hôïp chính saùch thueá vaø chi tieâu.
- Tieát kieäm cuûa caùc doanh nghieäp: laø soá laõi roøng coù ñöôïc töø keát quaû kinh doanh. Ñaây laø nguoàn tieát kieäm cô baûn ñeå caùc doanh nghieäp taïo voán cho ñaàu tö phaùt trieån theo chieàu roäng vaø chieàu saâu. Quy moâ tieát kieäm cuûa caùc doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá nhö hieäu quaû kinh doanh, chính saùch thueá, söï oån ñònh kinh teá vó moâ…
- Tieát kieäm cuûa caùc hoä gia ñình vaø toå chöùc ñoaøn theå xaõ hoäi (khu vöïc daân cö): laø khoaûn tieàn coøn laïi cuûa thu nhaäp sau khi ñaõ phaân phoái vaø söû duïng cho muïc ñích tieâu duøng. Quy moâ tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö chòu aûnh höôûng bôûi caùc nhaân toá tröïc tieáp nhö: trình ñoä phaùt trieån kinh teá, thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi, chính saùch laõi suaát, chính saùch thueá vaø söï oån ñònh kinh teá vó moâ…
Trong neàn kinh teá thò tröôøng, soá tieàn tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö coù theå chuyeån hoaù thaønh nguoàn voán cho ñaàu tö thoâng qua caùc hình thöùc gôûi tieát kieäm vaøo caùc TCTD, mua chöùng khoaùn, tröïc tieáp ñaàu tö kinh doanh... Coù theå noùi, tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö giöõ vò trí raát quan troïng trong heä thoáng taøi chính. Chaúng haïn, neáu tieát kieäm NSNN khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu chi ñaàu tö thì buoäc nhaø nöôùc phaûi tìm ñeán nguoàn voán tieát kieäm cuûa khu vöïc naøy ñeå thoûa maõn baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu chính phuû. Töông töï, ñoái vôùi khu vöïc taøi chính doanh nghieäp cuõng vaäy. Thoâng qua thò tröôøng taøi chính caùc doanh nghieäp coù theå huy ñoäng nguoàn voán tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö baèng nhieàu hình thöùc raát phong phuù nhö phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu, vay voán töø caùc TCTD…
23
Toùm laïi, tieát kieäm laø quaù trình neàn kinh teá daønh ra moät phaàn thu nhaäp ôû hieän taïi ñeå taïo ra nguoàn voán cung öùng cho ñaàu tö phaùt trieån, qua ñoù naâng cao
hôn nöõa nhu caàu tieâu duøng cho töông lai. Tuy vaäy, do nguoàn tieát kieäm trong nöôùc thaáp khoâng ñaùp öùng ñuû nhu caàu voán neân caàn phaûi thu huùt nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñeå taïo ra cuù hích cho söï ñaàu tö phaùt trieån neàn kinh teá.
1.2.6.2. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi
Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi bao goàm voán ñaàu tö giaùn tieáp vaø voán ñaàu tö tröïc tieáp. Voán ñaàu tö giaùn tieáp laø nhöõng khoaûn ñaàu tö thöïc hieän thoâng qua caùc hoaït ñoäng cho vay vaø vieän trôï bao goàm vieän trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA) vaø vieän trôï cuûa caùc toå chöùc phi chính phuû (NGO).
Veà baûn chaát, voán nöôùc ngoaøi cuõng ñöôïc hình thaønh töø tieát kieäm cuûa caùc chuû theå kinh teá nöôùc ngoaøi vaø ñöôïc huy ñoäng thoâng qua caùc hình thöùc cô baûn sau:
Vieän trôï phaùt trieån chính thöùc: (ODA: Official Development Assistance)
Ñaây laø nguoàn taøi trôï phaùt trieån do caùc cô quan chính thöùc (chính quyeàn trung öông hay ñòa phöông) cuûa moät nöôùc hoaëc moät toå chöùc quoác teá vieän trôï cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc naøy. Nguoàn voán ODA bao goàm vieän trôï khoâng hoaøn laïi, caùc khoaûn cho vay vôùi nhöõng ñieàu kieän öu ñaõi veà laõi suaát, khoái löôïng voán vay vaø thôøi haïn thanh toaùn, nhaèm vaøo hoã trôï caùn caân thanh toaùn, hoã trôï caùc chöông trình döï aùn.
Nguoàn voán ODA tuy coù öu ñieåm veà chi phí söû duïng, nhöng caùc nöôùc tieáp nhaän vieän trôï thöôøng xuyeân phaûi ñoái maët nhöõng thöû thaùch raát lôùn ñoù laø gaùnh naëng nôï quoác gia trong töông lai, chaáp nhaän nhöõng ñieàu kieän vaø raøng buoäc khaét khe veà thuû tuïc chuyeån giao voán, ñoâi khi coøn gaén caû nhöõng ñieàu kieän veà chính trò. Moãi toå chöùc, moãi chính phuû ñeàu coù nhöõng phöông caùch vaø thoâng leä rieâng trong vieäc cung caáp ODA nhaèm ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu chính saùch rieâng cuûa hoï. Vôùi nhöõng raøng buoäc veà chính trò khoâng phaûi nöôùc naøo cuõng coù theå nhaän ñöôïc vieän trôï hoaëc söû duïng coù hieäu quaû cao trong hoaøn caûnh rieâng cuûa mình. Coøn ñoái vôùi ñieàu kieän veà kinh teá, ñieån hình nhaát laø IMF vaø WB ñeàu ñöa ra cung caùch aùp ñaët nöôùc nhaän taøi trôï phaûi tieán haønh nhöõng chöông trình ñieàu chænh cô caáu kinh teá theo moät khuoân khoå raát cöùng nhaéc. Thöïc teá, cung caùch ñoù ñaõ mang laïi nhöõng heä quaû toát laãn xaáu trong vieäc tieáp nhaän vaø söû duïng nguoàn voán naøy.
Caùc khoaûn ODA cuûa nöôùc ngoaøi daønh cho Vieät Nam laø nguoàn thu quan troïng cuûa NSNN ñöôïc chính phuû thoáng nhaát quaûn lyù vaø söû duïng cho nhöõng muïc tieâu öu tieân cuûa coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi.
Vieän trôï cuûa caùc toå chöùc phi chính phuû: (NGO: Non–Government Organization) cuõng ñang coù nhöõng thay ñoåi. Tröôùc ñaây, NGO chuû yeáu laø vieän trôï 24
vaät chaát ñaùp öùng nhöõng nhu caàu nhaân ñaïo nhö cung caáp thuoác men, löông thöïc cho caùc vuøng bò thieân tai…Hieän nay, loaïi vieän trôï naøy bao goàm caû caùc chöông trình vieän trôï phaùt trieån vôùi muïc tieâu daøi haïn.
Voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi: (FDI: Foreign Direct Investment) ñaây laø nguoàn voán do caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñem voán vaøo moät nöôùc ñeå ñaàu tö tröïc tieáp baèng vieäc taïo ra nhöõng doanh nghieäp. FDI ñaõ vaø ñang trôû thaønh hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi phoå bieán cuûa nhieàu nöôùc, taïo neân söï caïnh tranh gay gaét giöõa caùc nöôùc ñang phaùt trieån khi maø caùc luoàng dòch chuyeån voán töø caùc nöôùc phaùt trieån ñi tìm cô hoäi ñaàu tö ôû nöôùc ngoaøi nhaèm gia taêng khai thaùc veà lôïi theá so saùnh.
Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi mang yù nghiaõ quan troïng trong vieäc taïo neân cuù hích ban ñaàu cho söï taêng tröôûng. Vì khaùc vôùi nguoàn voán ODA, FDI khoâng chæ ñôn thuaàn ñöa voán ngoaïi teä vaøo nöôùc sôû taïi, maø coøn keøm theo chuyeån giao coâng ngheä, trình ñoä quaûn lyù tieân tieán vaø khaû naêng tieáp caän thò tröôøng theá giôùi. Tieáp nhaän FDI laø lôïi theá hieån nhieân maø thôøi ñaïi taïo ra cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Caùc nöôùc tieáp nhaän caàn phaûi bieát caùch khai thaùc trieät ñeå caùc lôïi theá coù ñöôïc cuûa nguoàn voán naøy. Tuy nhieân, FDI veà thöïc chaát cuõng laø moät khoaûn nôï, tröôùc sau noù vaãn khoâng thuoäc quyeàn sôû höõu vaø chi phoái cuûa nöôùc sôû taïi, chuû ñaàu tö bao giôø cuõng möu caàu lôïi nhuaän toái ña. Ngaøy hoâm nay nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöa voán vaøo ñaàu tö vaø khi heát haïn hoï laïi ruùt voán ra gioáng nhö caùc khoaûn nôï - coù vay coù traû. Hôn nöõa trong caùc khoaûn vay nôï, möùc laõi suaát thöôøng do hai beân thoûa thuaän tröôùc, coøn trong ñaàu tö tröïc tieáp, chuû ñaàu tö bao giôø cuõng möu caàu lôïi nhuaän ñoái ña. Maët khaùc, caùc nöôùc nhaän ñaàu tö coøn coù theå phaûi gaùnh chòu moät soá thieät thoøi do phaûi daønh moät soá öu ñaõi cho caùc nhaø ñaàu tö hay bò caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tính giaù cao hôn maët baèng quoác teá cho caùc nhaân toá ñaàu vaøo, cuõng nhö coù theå bò chuyeån giao coâng ngheä vaø kyõ thuaät laïc haäu.
Huy ñoäng thoâng qua thò tröôøng voán:
25
- Phaùt haønh chöùng khoaùn treân thò tröôøng chöùng khoaùn (TTCK) trong nöôùc. Vôùi söï chuyeân moân hoùa veà mua baùn caùc loaïi chöùng khoaùn, TTCK ñöôïc xem nhö moät cô sôû haï taàng taøi chính ñeå huy ñoäng moïi nguoàn voán nhaøn roãi cuûa coâng chuùng trong vaø ngoaøi nöôùc, taïo neân nguoàn voán ñaàu tö trung vaø daøi haïn cho neàn kinh teá. TTCK coù nhöõng öu ñieåm laø huy ñoäng voán vôùi phaïm vi roäng raõi vaø linh hoaït, coù theå ñaùp öùng nhanh choùng nhöõng nhu caàu khaùc nhau cuûa ngöôøi caàn voán, ñaûm baûo hieäu quaû vaø thôøi gian löïa choïn. Coøn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö, treân TTCK, caùc hình thöùc boû voán cuûa hoï trôû neân linh hoaït, vì vaäy coù theå haïn cheá toái ña nhöõng ruûi ro trong ñaàu tö… Ngaøy nay, TTCK ñaõ trôû thaønh moät keânh huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi
raát hieäu quaû; ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho neàn kinh teá trong nöôùc hoøa nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi.
- Phaùt haønh chöùng khoaùn treân thò tröôøng taøi chính quoác teá: Öu ñieåm cuûa phöông thöùc naøy laø huy ñoäng voán tröïc tieáp, khoâng phaûi thoâng qua caùc toå chöùc taøi chính trung gian neân chi phí söû duïng voán thaáp hôn caùc khoaûn vay tín duïng. Ngöôøi ñi vay coù theå laø doanh nghieäp vaø chính phuû. Tuy vaäy, vieäc tìm kieám voán treân thò tröôøng taøi chính quoác teá vaãn coù nhieàu khoù khaên vaø thöû thaùch, ñaëc bieät laø caùc tieâu chuaån tín nhieäm cuûa chöùng khoaùn ñeå ñöôïc chaáp nhaän giao dòch taïi caùc thò tröôøng taøi chính quoác teá. Do vaäy, caùc loaïi chöùng khoaùn löu haønh treân thò tröôøng taøi chính quoác teá phoå bieán laø traùi phieáu chính phuû. Vieäc phaùt haønh traùi phieáu quoác teá cuõng coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh.
- Ngoaøi ra, vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi coøn ñöôïc thöïc hieän thoâng qua
caùc hoaït ñoäng thueâ taøi chính, tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng.
Toùm laïi, voán cho ñaàu tö phaùt trieån neàn kinh teá ñöôïc huy ñoäng töø nguoàn voán trong nöôùc vaø nguoàn voán nöôùc ngoaøi. Treân cô sôû ñoù ñoøi hoûi caàn phaûi bieát thöïc hieän huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn voán moät caùch thích hôïp, ñaûm baûo cho neàn kinh teá phaùt trieån nhanh, oån ñònh vaø beàn vöõng.
Nhöõng kinh nghieäm cuûa nhöõng quoác gia Ñoâng Nam AÙ ñaõ cho thaáy moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng ñeå taïo ra söï thaønh coâng trong phaùt trieån coâng nghieäp ôû nöôùc naøy laø hoï ñaõ ñaåy maïnh quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán trong lónh vöïc phaùt trieån coâng nghieäp noùi rieâng vaø trong toaøn boä neàn kinh teá noùi chung. Ñaàu tö (moät phaàn cuûa GDP) ôû Ñoâng AÙ ñaõ taêng maïnh trong khoaûng moät phaàn tö cuoái theá kyû tröôùc, möùc ñaàu tö voán ñaõ cao hôn caùc khu vöïc ñang phaùt trieån khaùc nay laïi coøn cao hôn khoaûng 50%. Phaàn ñaàu tö tö nhaân ôû Ñoâng AÙ trong toång GDP laø nhieàu hôn 2/3 so vôùi caùc khu vöïc ñang phaùt trieån khaùc. Ñaàu tö tö nhaân ñöôïc khuyeán khích bôûi moät moâi tröôøng kinh teá vó moâ nhìn chung laø tích cöïc vaø do Nhaø nöôùc coù ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng. Tö lieäu saûn xuaát nhaäp khaåu khoâng bò ñaùnh thueá cao cuõng goùp phaàn taêng nguoàn ñaàu tö trong nöôùc.
26
Haàu heát caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ñeàu coi troïng tieát kieäm theo nghóa roäng chöù khoâng chæ tieát kieäm trong chi tieâu haøng ngaøy. Caùc nöôùc ñoù ñeà cao tieát kieäm tröôùc heát laø trong thu chi ngaân saùch. Haàu heát caùc nöôùc naøy ñeàu thöïc hieän moät chính saùch taøi chính nghieâm ngaët, ñeà cao hieäu quaû ñaàu tö, ñaëc bieät laø coi troïng chính saùch khu vöïc vaø cô caáu theå cheá, hoï thöôøng xuyeân söûa ñoåi chính saùch vó moâ
khi nhöõng chính saùch ñoù khoâng coøn taùc duïng. Caùc Chính phuû cuûa caùc nöôùc ñoù saün saøng caét giaûm caùc chi phí taøi chính ñeå kieàm cheá laïm phaùt tôùi möùc cho pheùp nhaèm taïo ra söï oån ñònh trong ñaàu tö.
Ñieàu ñaëc bieät laø laõi suaát traû cho caùc döï aùn ñaàu tö cuûa ngaân haøng theá giôùi vaø caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ thöôøng cao hôn caùc nöôùc khaùc, bôûi vì caùc Nhaø nöôùc ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ muoán khích leä caùc döï aùn ñaàu tö vaøo nöôùc mình, chaúng haïn trong nhöõng naêm 1974 – 1992 laõi suaát trung bình laø 18% ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ coøn ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån khaùc chæ khoaûng 16%.
Noùi chung, caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ñeàu luoân giaûm toái ña möùc chi tieâu ngaân saùch baèng nhieàu bieän phaùp ñoàng boä nhö: khích leä truyeàn thoáng tieát kieäm cuûa ngöôøi daân AÙ Ñoâng, thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn giaùo duïc veà tinh thaàn tieát kieäm, caûnh tænh veà söï ngheøo naøn cuûa ñaát nöôùc ñeå moïi ngöôøi daân khoâng sa ñaø aên chôi, xaây döïng caùc chính saùch thieát thöïc vaø khích leä söï tieát kieäm trong daân cö. Ñaëc bieät, hoï ñaõ ñaàu tö maïnh meõ cho giaùo duïc, hoï cho raèng vôùi löïc löôïng lao ñoäng chaát löôïng cao khoâng nhöõng seõ coù yù thöùc toát trong vieäc tieát kieäm maø coøn taïo cho ngaønh coâng nghieäp ñöôïc linh hoaït, gia taêng hieäu quaû kinh teá vaø taïo neân söï bình ñaúng hôn trong coäng ñoàng. Trong thöïc teá, hoaït ñoäng tích tuï vaø taäp trung voán cuûa caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ñöôïc trôï giuùp bôûi moät löôïng tieàn göûi tieát kieäm taêng raát nhanh vaø moät phaàn khaùc laø do caùc luoàng ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaøo. Vieäc taêng nguoàn tieát kieäm cuûa tö nhaân cuõng nhö söï thaän troïng trong coâng taùc taøi chính cuõng goùp phaàn laøm taêng nguoàn tieát kieäm cuûa khu vöïc naøy. Ví duï, ôû Ñaøi Loan luoân luoân khuyeán khích tieát kieäm gia taêng nguoàn voán ñaàu tö. Buoåi ñaàu phaùt trieån kinh teá ôû Ñaøi Loan, thu nhaäp thaáp, soá tieàn tieát kieäm laïi caøng thaáp. Trong thaäp nieân 1950 möùc tieát kieäm (so saùnh vôùi möùc saûn xuaát cuûa toaøn daân) coøn chöa tôùi 10%, möùc ñaàu tö laø 40% phaûi nhôø vieän trôï Myõ tieáp voán. Muoán ñoät phaù caùi voøng luaån quaån cuûa caùc quoác gia laïc haäu thu nhaäp thaáp, tieát kieäm ít, tröôûng thaønh chaäm, ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu töï löïc tröôûng thaønh, Chính phuû nöôùc naøy coøn quyeát ñònh phaûi neâu cao chính saùch tieát kieäm, giaûi thích keâu goïi daân trong nöôùc giaûm möùc sinh saûn, bôùt tieâu xaøi, taêng tieát kieäm. Moät maët aùp duïng chính saùch ñaùnh thueá cao treân saûn phaåm cao caáp haïn cheá tieâu phí; moät maët khai thaùc hieäu quaû vieän trôï Myõ ñeå taêng tröôûng kinh teá, gia taêng thu hoaïch, tieâu phí ít, tieát kieäm nhieàu, ñoàng thôøi lôïi duïng chính saùch tieàn teä, saùng laäp quyõ tieát kieäm, naâng cao laõi suaát ñeå khuyeán khích tieát kieäm vaø öu tieân mieãn thueá lôïi töùc cho soá tieát kieäm. Vì vaäy, quyõ tieát kieäm gia taêng maïnh khaép trong nöôùc. Ñeán naêm 1972, laõi suaát tieát kieäm ñaõ vöôït möùc 30% voán ñaàu tö dö thöøa, Ñaøi Loan trôû thaønh moät trong soá ít quoác gia coù laõi suaát tieát kieäm cao. Trong thaùng 6 naêm 1965 vieän trôï kinh teá Myõ ñaõ chaám döùt, nhöng Ñaøi Loan coù theå duy trì söï lôùn maïnh nhanh choùng cuûa neàn kinh teá nhôø söï 27
naâng cao laõi suaát tieát kieäm roäng khaép – moät trong caùc nhaân toá troïng yeáu. Nhôø coù nguoàn voán tieát kieäm cao nhö vaäy, Ñaøi Loan ñaõ khoâng ngöøng ñaàu tö nhöõng khoaûn tieàn lôùn ñoù cho kieán thieát cô baûn. Chính caùc kieán thieát cô baûn naøy ñaõ ñoùng goùp toái ña cho vieäc xuùc tieán phaùt trieån nhanh choùng neàn kinh teá.
Nhieàu nöôùc coâng ngheä môùi phaùt trieån (NICS) Chaâu AÙ ñaõ taêng caùc khoaûn tieát kieäm baèng caùch ñaûm baûo moät tyû leä laõi suaát töông ñoái vôùi tieàn göûi vaø xaây döïng moät heä thoáng taøi chính treân cô sôû ngaân haøng ñaõ coù nhöõng quy ñònh nghieâm ngaët, cuï theå, giaùm saùt chaët cheõ. Ñaøi Loan ñaõ thieát laäp heä thoáng tieàn göûi tieát kieäm qua böu ñieän ñeå thu huùt moïi nguoàn voán nhaøn roãi trong daân cö. Heä thoáng naøy ñaûm baûo cho nhöõng ngöôøi göûi tieàn tieát kieäm ôû möùc nhoû nhaát, ñoä an toaøn cao hôn vaø chi phí giao dòch thaáp hôn khu vöïc tö nhaân, do ñoù ñaõ taïo ra moät nguoàn tieát kieäm lôùn cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa. Moät soá Chính phuû ôû khoái NICS Chaâu AÙ ñaõ söû duïng cô cheá can thieäp maïnh hôn ñeå taêng caùc khoaûn tieát kieäm. Chaúng haïn, Malaixia vaø Singapore ñaõ duy trì moät möùc ñoä tieát kieäm caù nhaân toái thieåu thoâng qua caùc khoaûn ñoùng goùp quyõ tieát kieäm baét buoäc. Haøn Quoác vaø Ñaøi Loan ñaõ thöïc hieän söï kieåm soaùt nghieâm ngaët, ñaùnh thueá cao vaøo caùc haøng xa xæ.
Vôùi nhöõng giaûi phaùp ña daïng, phong phuù vaø coù hieäu quaû trong tieát kieäm ñaõ laøm cho tyû leä tieát kieäm taêng leân nhanh choùng. Chaúng haïn, Trung Quoác ñaõ ñaït tích luõy noäi boä bình quaân khoaûng 35% GDP trong suoát thôøi kyø 1971 – 1990 vaø töø 1992 ñeán nay ñaït treân 40%. Vì vaäy ñoái vôùi Vieät Nam, vieäc naâng tyû leä tích luõy noäi boä naêm 1997 leân khoaûng 22% GDP vaø ñeán naêm 2000 leân 25% khoâng phaûi laø quaù söùc. ÔÛ Haøn Quoác naêm 1965, chi tieâu caù nhaân laø 84% GDP; tyû leä tieát kieäm chæ ñaït 5,7% thì ñeán naêm 1985 chi tieâu caù nhaân giaûm xuoáng coøn 59% vaø tyû leä tieát kieäm taêng 37,7%. ÔÛ Singapore, neáu naêm 1965 chi tieâu caù nhaân laø 79% trong khi ñoù tyû leä tieát kieäm chæ ñaït 20% thì ñeán naêm 1985, tyû leä treân ñaõ thay ñoåi theo höôùng ngöôïc laïi : tyû leä tieâu duøng caù nhaân giaûm coøn 49% GDP, trong khi tyû leä tieát kieäm ñaõ taêng leân 45% GDP.
Töø quaù trình thöïc hieän huy ñoäng voán cuûa caùc nöôùc NICS vaø Trung Quoác, coù theå ruùt ra ñöôïc nhöõng baøi hoïc boå ích cho quaù trình huy ñoäng voán ôû Vieät Nam trong thôøi gian tôùi nhö sau :
28
- Caùc nöôùc naøy ñeàu khích leä toái ña truyeàn thoáng tieát kieäm cuûa ngöôøi daân AÙ Ñoâng ñeå naâng cao tyû leä tieát kieäm trong coäng ñoàng daân cö. Chính phuû caùc nöôùc ñeàu coá gaéng tieát kieäm caùc khoaûn chi khoâng caàn thieát ñeå öu tieân tích tuï vaø taäp trung voán cho phaùt trieån kinh teá; ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc taäp ñoaøn kinh teá ñöôïc nhöõng öu ñaõi veà vay voán ñeå thöïc hieän caùc chieán löôïc phaùt trieån coâng nghieäp. Ñaëc bieät laø vieäc hình thaønh caùc khu cheá xuaát ôû moät soá nöôùc NICS vaø caùc vuøng
ven bieån Trung Quoác ñaõ coù taùc duïng nhö nhöõng ñaàu taøu keùo caùc vuøng khaùc phaùt trieån.
- Caùc nöôùc naøy ñeàu öu tieân phaùt trieån giaùo duïc ñeå töø ñoù naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc, ñeàu coi vieäc khai thaùc hieäu quaû nguoàn nhaân löïc laø chìa khoùa ñeå thöïc hieän thaønh coâng söï nghieäp CNH-HÑH ñaát nöôùc. Ñieàu ñaëc bieät laø caùc nöôùc coi taøi nguyeân trí tueä cuûa con ngöôøi laø voâ haïn, nhaèm khaéc phuïc söï höõu haïn caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân.
- Ñeà cao vai troø cuûa Chính phuû trong vieäc taïo ra moâi tröôøng phaùp lyù vaø nhöõng coâng cuï caàn thieát ñeå ñieàu chænh, daãn daét caùc doanh nghieäp ñaàu tö theo chieán löôïc phaùt trieån kinh teá chung cuûa ñaát nöôùc. Khích leä caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû maïnh daïn boû voán ra ñaàu tö, vaø coi söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû nhö laø ñoäng löïc thoâi thuùc neàn kinh teá taêng tröôûng; öu tieân ñaàu tö cho caùc doanh nghieäp trong nhöõng lónh vöïc coâng ngheä môùi, vaø tìm moïi caùch khích leä caùc doanh nghieäp giaønh laáy ñænh cao trong lónh vöïc môùi meû ñoù.
- Caân ñoái moät caùch höõu hieäu giöõa luoàng voán ñaàu tö trong nöôùc vôùi luoàng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng vaø caùc trung gian taøi chính khaù nhanh nhaïy vaø höõu hieäu trong quaù trình huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån.
29
Töø phaân tích treân cho thaáy caùc giaûi phaùp huy ñoäng voán laø coù khaùc nhau ôû moãi neàn kinh teá. Tuøy theo tình hình kinh teá–xaõ hoäi maø caùc nöôùc söû duïng linh hoaït caùc giaûi phaùp ñeå taïo laäp chính saùch huy ñoäng voán coù hieäu quaû. Töø ñoù, coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm thieát thöïc cho Vieät Nam noùi chung vaø Bình Thuaän noùi rieâng trong quaù trình huy ñoäng voán phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi.
THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN GIAI ÑOAÏN 2001-2006
2.1.1. Vò trí ñòa lyù
Bình Thuaän laø tænh cöïc nam vuøng Nam Trung Boä; phía Baéc giaùp Laâm Ñoàng vaø Ninh Thuaän; phía Taây giaùp Ñoàng Nai; Taây Nam giaùp Baø Ròa - Vuõng Taøu; phía Ñoâng vaø Ñoâng Nam giaùp Bieån Ñoâng vôùi 192 km bôø bieån; vaø ñaûo Phuù Quyù treân theàm luïc ñòa phía nam (caùch Phan Thieát 120 km).
Bình Thuaän naèm caùch Thaønh phoá Hoà Chí Minh – trung taâm kinh teá vaø du lòch cuûa caû nöôùc 200 km vaø caùch Thaønh phoá Nha Trang – thaønh phoá du lòch khoaûng 250 km. Tuyeán quoác loä 1A vaø tuyeán ñöôøng saét Baéc – Nam qua tænh; quoác loä 28 noái Phan Thieát vôùi caùc tænh nam Taây Nguyeân; quoác loä 55 noái Bình Thuaän vôùi trung taâm dòch vuï daàu khí vaø khu du lòch Vuõng Taøu.
Tieáp giaùp lieàn keà vôùi vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, giao löu thuaän lôïi vôùi caùc tænh Taây Nguyeân vaø caùc tænh vuøng duyeân haûi Nam Trung Boä, ñaëc bieät Phan Thieát–Muõi Neù naèm trong khu vöïc ñöôïc öu tieân ñaàu tö phaùt trieån du lòch chung cuûa caû nöôùc, Bình Thuaän coù nhieàu cô hoäi ñeå phaùt trieån nhanh kinh teá, tieáp thu nhöõng thaønh töïu khoa hoïc–coâng ngheä vaø phaùt trieån con ngöôøi–nguoàn nhaân löïc.
2.1.2. Tieàm naêng veà töï nhieân vaø taøi nguyeân thieân nhieân
- Ñòa hình:
30
Bình Thuaän traûi daøi doïc bôø bieån Ñoâng theo höôùng Ñoâng Baéc – Taây Nam khoaûng 192 km (chieàu roäng 95 km, choã heïp nhaát laø 32 km). Phía Baéc giaùp caùc söôøn nuùi cuoái cuøng cuûa daõy Tröôøng Sôn, phía Nam laø caùc daûi ñoài caùt chaïy daøi; phaàn lôùn laõnh thoå laø ñoài nuùi thaáp, ñoàng baèng ven bieån. Ñòa hình phaân chia phöùc taïp.
Ñaëc ñieåm ñòa hình nhö vaäy taïo ñieàu kieän phaùt trieån neàn kinh teá ña daïng,
nhöng cuõng gaây khoù khaên nhieàu cho saûn xuaát vaø sinh hoaït daân cö.
- Khí haäu:
Bình Thuaän naèm trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa ñieån hình nhieàu naéng, nhieàu gioù vaø laø moät trong nhöõng vuøng khoâ haïn nhaát caû nöôùc. Ñaëc ñieåm khí haäu Bình Thuaän raát thuaän lôïi cho caùc loaïi caây troàng vaät nuoâi coù naêng suaát cao, khaû naêng phaùt trieån chaên nuoâi ñaïi gia suùc lôùn, neàn nhieät cao thuaän lôïi cho saáy khoâ caùc saûn phaåm, phaùt trieån naêng luôïng saïch. Tuy nhieân, do löôïng möa phaân boá theo muøa vaø thaáp, thieáu nöôùc vaøo muøa khoâ, ñòa hình doác, löôïng nuôùc boác hôi cao, gioù naéng nhieàu aûnh höôûng khoâng nhoû tôùi ñôøi soáng vaø saûn xuaát daân cö. Do ñoù, vieäc naâng caáp vaø xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi, troàng röøng naâng ñoä che phuû vaø chaén gioù coù vai troø raát quan troïng ñoái vôùi phaùt trieån cuûa tænh.
-Veà taøi nguyeân:
Taøi nguyeân nöôùc vaø thuûy ñieän:
Nguoàn taøi nguyeân nöôùc cuûa Bình Thuaän chuû yeáu döïa vaøo nöôùc maët cuûa heä thoáng soâng, suoái. Tuy nhieân, heä thoáng thuûy lôïi phuïc vuï cho ñieàu tieát, khai thaùc nguoàn nöôùc maët coøn raát haïn cheá, soá löôïng caùc coâng trình nhieàu nhöng coøn ít caùc coâng trình qui moâ vaø hieäu quaû khai thaùc coøn thaáp. Nguoàn thuûy naêng khaù lôùn taäp trung chuû yeáu treân soâng La Ngaø vôùi tieàm naêng saûn löôïng ñieän khai thaùc khoaûng 1,8 tæ KWh. Khaû naêng khai thaùc nguoàn thuûy naêng treân caùc soâng nhoû khaùc khoâng ñaùng keå, chuû yeáu laø caùc coâng trình thuûy ñieän nhoû vôùi coâng suaát laép maùy 1.900KW.
Taøi nguyeân ñaát:
Toång dieän tích ñaát töï nhieân cuûa Bình Thuaän laø 783.047 ha. Trong ñoù quyõ ñaát söû duïng cho caùc muïc ñích phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi chieám tæ leä cao, chieám 90,36% dieän tích töï nhieân, ñoä che phuû cuûa röøng khaù lôùn (50,3%). Theo phaân loaïi, ñaát ôû Bình Thuaän khaù ña daïng, taïo söï phong phuù vaø ña daïng veà chuûng loaïi. Ñaây laø yeáu toá thuaän lôïi ñeå coù theå ña daïng hoùa caây troàng, vaät nuoâi. Tuy nhieân phaàn lôùn ñaát Bình Thuaän ngheøo dinh döôõng, moät soá nôi coøn bò xoùi moøn, röûa troâi nghieâm troïng.
31
Ñeå khai thaùc toát taøi nguyeân ñaát ñoøi hoûi ñaàu tö lôùn veà cô sôû haï taàng, ñaëc bieät caùc coâng trình thuûy lôïi, chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng vaät nuoâi, öùng duïng tieán boä khoa hoïc coâng ngheä vaøo saûn xuaát noâng – laâm nghieäp, söû duïng ñaát theo höôùng beàn vöõng.
Taøi nguyeân bieån vaø thuûy saûn:
Bình Thuaän laø moät trong nhöõng tænh coù nguoàn taøi nguyeân bieån phong phuù, ña daïng. Bôø bieån Bình Thuaän daøi 192 km chaïy theo phöông Ñoâng Baéc – Taây Nam. Ngoaøi khôi coù ñaûo Phuù Quyù vôùi dieän tích 32 km2 naèm caùch Phan Thieát 120 km veà phía Ñoâng Nam. Vuøng bieån Bình Thuaän vôùi dieän tích 52.000 km2 laø moät trong nhöõng ngö tröôøng lôùn cuûa caû nöôùc. Tieàm naêng nuoâi troàng thuûy saûn cuûa tænh khaù lôùn.
Nhöõng baõi bieån thoai thoaûi, caùt traéng mòn, phong caûnh ñeïp laø lôïi theá ñeå phaùt trieån du lòch taïi Tuy Phong, Phan Thieát, Haøm Thuaän Nam, Haøm Taân; ngoaøi ra coøn moät soá ñaûo ven bieån coù theå ñöa vaøo khai thaùc caùc tuyeán du lòch ñaûo.
Taøi nguyeân röøng:
Toång dieän tích ñaát duøng vaøo laâm nghieäp naêm 2003 laø 390.248 ha, trong ñoù röøng töï nhieân 345.497 ha, röøng troàng 44.690 ha. Toång tröõ löôïng goã khoaûng 21 – 22 trieäu m3. Röøng töï nhieân Bình Thuaän khaù ña daïng vaø phong phuù vôùi nhieàu loaïi goã quyù coù giaù trò cao. Nhìn chung, phaàn lôùn ôû traïng thaùi ngheøo kieät, röøng non vôùi caùc loaïi caây ñöôøng kính nhoû vaø chaát löôïng khoâng cao.
Taøi nguyeân khoaùng saûn:
Theo taøi lieäu ñieàu tra, Bình Thuaän coù gaàn 100 moû vôùi 30 nhoùm khoaùng saûn ña daïng nhö: vaøng, chì, keõm, nöôùc khoaùng … Trong ñoù, nöôùc khoaùng vaø caùc khoaùng saûn (seùt, ñaù xaây döïng…) coù giaù trò thöông maïi vaø coâng nghieäp cao ñang ñöôïc ñaåy maïnh khai thaùc trong nhöõng naêm gaàn ñaây.
Vuøng bieån ngoaøi khôi vaø vuøng theàm luïc ñòa cuûa tænh naèm gaàn troïn trong boàn truõng Cöûu Long, nôi ñöôïc ñaùnh giaù coù trieån voïng khaù veà tröõ löôïng daàu moû. Hieän nay ñang khai thaùc daàu taïi moû Sö Töû Ñen vôùi saûn löôïng khoaûng 80 ngaøn thuøng daàu/ngaøy ñeâm. Ngoaøi nguoàn khí (Sö töû Ñen vaø Sö töû Vaøng) ñaõ ñöôïc thaåm löôïng vôùi tröõ löôïng coù theå thu hoài 1,97 tæ m3, trong ñoù moû Sö töû Ñen (tröõ löôïng thu hoài cô baûn laø 1,55 tæ m3) ñaõ ñi vaøo khai thaùc vaø seõ ñöa vaøo bôø cung caáp cho khu vöïc Phuù Myõ (Baø Ròa – Vuõng Taøu), môùi phaùt hieän veà khí ôû moû Sö töû Traéng döï kieán tröõ löôïng thu hoài tieàm naêng khoaûng 19,8 tæ m3. Tieàm naêng daàu khí ñaõ vaø seõ tieáp tuïc ñöôïc thaêm doø khai thaùc seõ taïo ñieàu kieän cho hình thaønh vaø phaùt trieån coâng nghieäp daàu khí ôû Bình Thuaän.
- Daân soá, nguoàn nhaân löïc:
32
Daân soá:
Naêm 2006, daân soá cuûa Bình Thuaän 1,157 trieäu ngöôøi. Giai ñoaïn 2001–
2006 toác ñoä taêng daân soá trung bình laø 1,57%/naêm.
Do ñaëc ñieåm veà vò trí vaø ñòa hình, daân soá Bình Thuaän phaân boá khoâng ñeàu,
phaàn lôùn daân cö taäp trung ôû ñoàng baèng ven bieån vaø löu vöïc caùc soâng.
Nguoàn nhaân löïc:
Naêm 2006, daân soá trong tuoåi lao ñoäng cuûa Bình Thuaän laø 679,3 ngaøn ngöôøi, chieám 58,7% toång daân soá. Nguoàn nhaân löïc chuû yeáu taäp trung ôû khu vöïc noâng thoân, song cuøng vôùi quaù trình ñoâ thò hoùa, ñaõ coù xu höôùng taêng tyû troïng nguoàn nhaân löïc ôû khu vöïc thaønh thò.
+ Trình ñoä hoïc vaán cuûa nguoàn nhaân löïc : Naêm 2006, tyû leä ngöôøi bieát chöõ laø 94,96%. Tuy nhieân, tyû leä ngöôøi chöa bieát chöõ laø 5,04%, coøn cao hôn möùc trung bình cuûa caû nöôùc; tyû leä ngöôøi coù trình ñoä toát nghieäp trung hoïc cô sôû trôû leân chæ chieám 38,04%.
+ Trình ñoä chuyeân moân – kyõ thuaät cuûa nguoàn nhaân löïc : Töø naêm 2000 ñeán nay, chaát löôïng nguoàn nhaân löïc cuûa Bình Thuaän töøng böôùc ñöôïc naâng leân nhöng vaãn coøn raát thaáp. Naêm 2006, tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo trong löïc löôïng lao ñoäng chæ ñaït 13,3%, thaáp so vôùi trung bình caû nöôùc. Cô caáu giöõa caùc caáp ñaøo taïo coøn baát hôïp lyù; chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh.
+ Cô caáu lao ñoäng trong neàn kinh teá theå hieän trình ñoä vaø chaát löôïng nguoàn nhaân löïc: Giai ñoaïn 2001 – 2006, quaù trình chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng giöõa caùc ngaønh dieãn ra theo chieàu höôùng ngaøy caøng tieán boä hôn. Toác ñoä taêng lao ñoäng trong ngaønh coâng nghieäp ñaït 3,78%/naêm vaø ngaønh dòch vuï ñaït 6,9%/naêm. Lao ñoäng noâng nghieäp vaãn tieáp tuïc taêng tuyeät ñoái (2,66%/naêm), tuy nhieân tæ troïng lao ñoäng noâng nghieäp vaãn giaûm.
33
Nhìn chung, Bình Thuaän coù nhieàu thuaän lôïi ñeå phaùt trieån neàn kinh teá phong phuù, ña daïng, ñaëc bieät laø caùc ngaønh dòch vuï vaø du lòch coù nhieàu cô hoäi thu huùt ñaàu tö vaø hôïp taùc phaùt trieån vôùi nhieàu ñoái taùc trong vaø ngoaøi nöôùc. Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng khoù khaên, haïn cheá caû veà töï nhieân vaø kinh teá-xaõ hoäi aûnh höôûng tôùi quaù trình phaùt trieån cuûa Bình Thuaän.
2.2.1. Tình hình huy ñoäng voán ñaàu tö cuûa tænh Bình Thuaän giai ñoaïn
à
g n o ñ
û
y T
2001-2006
Naêm
Bieåu ñoà 2.1: Tình hình huy ñoäng voán ñaàu tö giai ñoaïn 2001-2006 (Nguoàn: Keá hoaïch phaùt trieån KT-XH 2007-2010 cuûa UBND tænh Bình Thuaän)
Nhìn vaøo bieåu ñoà 2.1, ta thaáy ñöôøng ñoà thò toång voán ñaàu tö xaõ hoäi luoân coù xu höôùng taêng leân. Ñieàu naøy chöùng toû toång voán ñaàu tö xaõ hoäi taêng khaù qua caùc naêm. Khoaûng caùch giöõa ñöôøng ñoà thò GDP vaø ñöôøng ñoà thò toång voán ñaàu tö xaõ hoäi töø naêm 2001 ñeán naêm 2003 gaàn saùt nhau, ñeán naêm 2004 trôû ñi coù xu höôùng doaõng ra. Nhö vaäy maëc duø toång voán ñaàu tö xaõ hoäi taêng khaù nhöng toác ñoä taêng coøn thaáp so vôùi toác ñoä taêng GDP. Maët khaùc cuõng chöùng toû voán ñaàu tö nhöõng naêm ñaàu (2001-2003) ñaõ phaùt huy taùc duïng laøm taêng toác ñoä taêng tröôûng GDP trong nhöõng naêm 2004-2006.
34
Trong 6 naêm 2001 - 2006, taêng tröôûng kinh teá (GDP) bình quaân ñaït 12,41%, vôùi toång voán ñaàu tö ñöôïc huy ñoäng vaø ñöa vaøo neàn kinh teá ñaït khoaûng 14.531 tyû ñoàng tính theo giaù hieän haønh, trong ñoù voán trong nöôùc huy ñoäng ñöôïc laø 13.654 tyû ñoàng chieám khoaûng 93,96%, voán nöôùc ngoaøi laø 877 tyû ñoàng chieám khoaûng 6,04%. Tyû leä voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi haèng naêm so GDP ôû möùc cao vaø taêng khaù, naêm 2001 tyû leä noùi treân laø 32,75% ñeán naêm 2006 taêng leân 46,31%, bình quaân khoaûng 39,98%.
à
g n o ñ
û
y T
Naêm
Bieåu ñoà 2.2: Tình hình cô caáu nguoàn voán ñaàu tö giai ñoaïn 2001-2006 (Nguoàn: Keá hoaïch phaùt trieån KT-XH 2007-2010 cuûa UBND tænh Bình Thuaän)
Ñöôøng ñoà thò voán trong nöôùc raát gaàn vôùi ñöôøng ñoà thò toång ñaàu tö xaõ hoäi, trong khi ñoù ñöôøng ñoà thò voán ngoaøi nöôùc caùch raát xa (bieåu ñoà 2.2). Ñieàu naøy chöùng toû voán ñaàu tö huy ñoäng ñöôïc trong nhöõng naêm qua chuû yeáu laø voán trong nöôùc, voán nöôùc ngoaøi chieám tyû troïng nhoû.
Trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi huy ñoäng treân ñòa baøn tænh, voán ñaàu tö töø NSNN chieám khoaûng 34,07%, voán DNNN chieám khoaûng 0,91%, voán khu vöïc daân doanh chieám khoaûng 58,99%, voán nöôùc ngoaøi chieám 6,03%, trong ñoù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi chieám 2,22%, voán ODA 3,81%. Cô caáu nguoàn voán ñaàu tö coù söï chuyeån bieán quan troïng theo höôùng huy ñoäng ngaøy caøng roäng caùc nguoàn voán trong xaõ hoäi. Tyû troïng voán ñaàu tö cuûa khu vöïc daân doanh trong toång voán ñaàu tö xaõ hoäi cuûa tænh luoân ôû möùc cao.
35
Nhìn chung, kinh teá tieáp tuïc taêng tröôûng khaù, haàu heát caùc muïc tieâu ñeàu ñaït keá hoaïch, cô caáu kinh teá chuyeån dòch tích cöïc vaø ñuùng höôùng. Huy ñoäng toát caùc nguoàn löïc xaõ hoäi cho ñaàu tö phaùt trieån, cho xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá-xaõ hoäi, chuù yù ña daïng hoaù caùc chính saùch thu huùt ñaàu tö hôn tröôùc, xaây döïng cuï theå caùc danh muïc caùc coâng trình quan troïng, chuû yeáu ñeå taäp trung ñaàu tö.
à
g n o ñ
û
y T
2.2.2. Huy ñoäng voán ñaàu tö töø ngaân saùch nhaø nöôùc
Naêm
Bieåu ñoà 2.3: Thu ngaân saùch tænh Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2006
(Nguoàn: Sôû Taøi chính tænh Bình Thuaän)
Nhìn vaøo bieåu ñoà 2.3, ta thaáy ñöôøng ñoà thò thu NS ñòa phöông luoân coù xu höôùng leân ôû möùc khaù, ñieàu naøy chöùng toû thu NS ñòa phöông taêng khaù qua caùc naêm. Khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng ñoà thò töø naêm 2001 ñeán naêm 2003 gaàn nhau, töø naêm 2004 trôû ñi coù xu höôùng doaõng ra, nhö vaäy maëc duø thu NS ñòa phöông taêng khaù nhöng toác ñoä taêng coøn thaáp so vôùi toác ñoä taêng GDP. Ñieàu naøy moät maët laø do chuû tröông boài döôõng nguoàn thu NS, khuyeán khích phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, maët khaùc do coøn xaûy ra tình traïng thaát thu NSNN.
Trong nhöõng naêm vöøa qua, Bình Thuaän ñaõ coù nhieàu tieán boä trong coâng taùc
thu NSNN, thu NS haøng naêm taêng leân ñaùng keå:
+ GDP naêm 2001 laø 3.426 tyû ñoàng, thu NS ñòa phöông: 359 tyû ñoàng, tyû leä
thu NSNN/GDP: 10,48%.
+ GDP naêm 2006 laø 9.232 tyû ñoàng, thu NS ñòa phöông: 1.396 tyû ñoàng, tyû leä
thu NSNN/GDP: 15,12%.
36
Quy moâ thu NSNN ngaøy caøng lôùn: toång thu NS 6 naêm töø 2001 ñeán 2006 ñaït 8.052 tyû ñoàng, toác ñoä taêng bình quaân haøng naêm laø 24,76%. Trong ñoù thu NS ñòa phöông ñaït 4.763 tyû ñoàng, bình quaân taêng 32,12%/naêm. Thu NS ñòa phöông naêm 2006 so vôùi naêm 2001 taêng gaáp 3,89 laàn. Tyû leä ñoäng vieân töø GDP vaøo NSNN ngaøy caøng taêng, giai ñoaïn 2001-2006 bình quaân ñaït 12,83% GDP.
Thu NSNN haøng naêm taêng leân ñaùng keå do chuù troïng taêng cöôøng chæ ñaïo choáng thaát thu vaø khai thaùc caùc nguoàn thu môùi, ñaõ goùp phaàn taïo nguoàn löïc cho ñòa phöông giaûi quyeát caùc vaán ñeà böùc xuùc, ñaàu tö phaùt trieån. Cô caáu thu NSNN coù tieán boä, caùc nguoàn thu töø phí, leä phí taêng nhanh, ñaëc bieät laø thu töø khu vöïc ngoaøi quoác doanh vaø thu töø nhaø vaø ñaát. Cô caáu thu töø nguoàn löïc ñòa phöông ñaõ töøng böôùc vöõng chaéc hôn vaø trôû thaønh nguoàn thu quan troïng ñeå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñòa phöông. Boä maùy quaûn lyù thu NSNN ñaõ ñöôïc cuûng coá töø tænh ñeán cô sôû, trình ñoä chuyeân moân cuûa caùn boä thueá ñaõ töøng böôùc ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån kinh teá cuûa ñòa phöông. Caûi tieán phöông phaùp thu thueá, gaén caùc ñoäi thueá vôùi chính quyeàn xaõ, phöôøng, thò traán ñaõ goùp phaàn quaûn lyù chaët cheõ caùc ñoái töôïng noäp thueá. Beân caïnh ñoù, vieäc coâng khai möùc thueá giöõa caùc hoä kinh doanh ñaõ taïo moâi tröôøng laønh maïnh, thoâng thoaùng trong vieäc chaáp haønh nghóa vuï ñoái vôùi nhaø nöôùc cuûa ñaïi boä phaän nhaân daân.
Maëc duø keát quaû thu NS ñòa phöông coù söï gia taêng ñeàu qua caùc naêm nhöng nhìn chung Bình Thuaän laø tænh coù nguoàn thu NSNN thaáp, do cô caáu kinh teá cuûa tænh vaãn thieân veà khu vöïc noâng laâm thuûy saûn, chöa coù söï phaùt trieån maïnh meõ trong lónh vöïc coâng nghieäp vaø dòch vuï. Möùc ñoäng vieân töø GDP vaøo NSNN coøn thaáp, coøn xaûy ra tình traïng thaát thu NSNN.
à
g n o ñ
û
y T
Naêm
Bieåu ñoà 2.4: Voán ñaàu tö töø ngaân saùch tænh Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2006 (Nguoàn: Sôû Taøi chính tænh Bình Thuaän)
37
Ñöôøng ñoà thò chi ñaàu tö töø NSNN naêm 2001 ñeán naêm 2003 coù xu höôùng leân chuùt ít, chöùng toû chi ñaàu tö phaùt trieån töø NSNN trong khoaûng thôøi gian naøy chæ taêng nheï. Töø naêm 2004 trôû ñi ñöôøng ñoà thò chi ñaàu tö töø NSNN coù xu höôùng
Thôøi gian qua, cô caáu chi NS cuûa tænh coù söï chuyeån bieán tích cöïc, caùc khoaûn chi ñaàu tö phaùt trieån coù söï gia taêng ñaùng keå, giai ñoaïn 2001-2006 chi ñaàu tö phaùt trieån ñaït 2.863 tyû ñoàng, bình quaân taêng 35,08%/naêm. Tyû troïng chi ñaàu tö phaùt trieån trong toång chi NSNN cuûa tænh coù xu höôùng taêng töø 25,65% naêm 2001 ñaõ taêng leân 38,16% vaøo naêm 2006, bình quaân ñaït 34,21%/naêm. Veà cô caáu ñaàu tö, nguoàn voán töø NSNN chuû yeáu laø ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng kinh teá-xaõ hoäi, caùc döï aùn coâng trình troïng ñieåm nhaèm thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng hôïp lyù, hieäu quaû, laøm ñoäng löïc thu huùt ñaàu tö töø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc; ñaàu tö cô sôû haï taàng cho vuøng noâng thoân, mieàn nuùi.
Nguoàn voán trung öông ñaàu tö treân ñòa baøn:
38
Giai ñoaïn 2001-2006, nguoàn voán naøy huy ñoäng vaø thöïc hieän ñöôïc 991 tyû ñoàng, chieám tyû troïng bình quaân 6,82% trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi. Caùc chöông trình trung öông ñeà ra töøng thôøi kyø haøng naêm vaø phaân boå theo ñònh möùc cho töøng ñòa phöông. Voán trung öông ñaàu tö chuû yeáu cho caùc coâng trình thuûy lôïi (ñaäp daâng Taø Pao, hoà Soâng Loøng Soâng…), heä thoáng ñieän, nöôùc sinh hoaït, khu kinh teá ñaûo Phuù Quyù; phaùt trieån heä thoáng böu chính vieãn thoâng… Qua töøng danh muïc chöông trình cuûa trung öông vaø soá voán phaân boå ñònh kyø haøng naêm, ta thaáy soá voán naøy raát thaáp so vôùi nhu caàu vaø ñieàu kieän khoù khaên cuûa tænh.
2.2.3. Huy ñoäng voán töø khu vöïc daân doanh
à
g n o ñ
û
y T
Naêm
Bieåu ñoà 2.5: Huy ñoäng voán töø khu vöïc daân doanh giai ñoaïn 2001-2006 (Nguoàn: Keá hoaïch phaùt trieån KT-XH 2007-2010 cuûa UBND tænh Bình Thuaän)
Ñöôøng ñoà thò voán khu vöïc daân doanh töø naêm 2001 ñeán 2004 coù xu höôùng leân vöøa phaûi, nhöng töø naêm 2005 trôû ñi coù xu höôùng leân cao. Chöùng toû voán khu vöïc daân doanh huy ñoäng ñöôïc ngaøy caøng nhieàu. Khoaûng caùch ñöôøng ñoà thò voán khu vöïc daân doanh so vôùi ñöôøng ñoà thò toång ñaàu tö xaõ hoäi nhöõng naêm ñaàu töông ñoái gaàn, töø naêm 2004 trôû ñi coù caùch xa hôn tröôùc, ñieàu naøy laø do moät soá nguoàn voán khaùc huy ñoäng ñöôïc coù xu höôùng taêng laøm taêng khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng ñoà thò toång ñaàu tö xaõ hoäi vaø voán khu vöïc daân doanh.
Ñöôøng ñoà thò voán khu vöïc daân doanh naèm phía treân ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö töø NSNN; ñöôøng ñoà thò voán khu vöïc daân doanh coù xu höôùng taêng leân cao, trong khi ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö töø NSNN taêng ôû möùc ñoä thaáp hôn nhieàu. Ñieàu naøy chöùng toû khaû naêng haïn heïp cuûa nguoàn voán ñaàu tö töø NSNN neân thôøi gian tôùi caàn xaùc ñònh roõ vai troø cuûa nguoàn voán naøy ñeå coù ñònh höôùng chi hôïp lyù hôn. Bieåu ñoà 2.5 cho thaáy voán khu vöïc daân doanh laø moät trong nhöõng nguoàn voán chính caàn phaûi ñaåy maïnh huy ñoäng.
39
Giai ñoaïn 2001-2006, toång voán huy ñoäng töø khu vöïc naøy vaøo khoaûng 8.572 tyû ñoàng, chieám tyû leä cao nhaát trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi, chieám khoaûng 58,99% vaø ñoùng goùp chuû yeáu vaøo taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh. Veà cô caáu ngaønh ñaàu tö, nguoàn voán naøy taäp trung ñaàu tö chuû yeáu vaøo caùc lónh vöïc coù tieàm naêng cuûa tænh vaø khaû naêng thu hoài voán nhanh nhö dòch vuï du lòch, nuoâi troàng vaø cheá
Ñieåm noåi baäc trong 6 naêm 2001 - 2006 laø soá löôïng ñaêng kyù thaønh laäp doanh nghieäp vaø voán ñaêng kyù ñaàu tö taêng nhanh, tính ñeán cuoái naêm 2006 coù 1.189 doanh nghieäp, vôùi soá voán ñieàu leä gaàn 3000 tyû ñoàng. Soá döï aùn ñaêng kyù ñaàu tö coøn hieäu löïc tính ñeán cuoái thaùng 12/2006 laø 679 döï aùn, toång voán ñaêng kyù ñaàu tö gaàn 11.000 tyû ñoàng, trong ñoù döï aùn trong khu coâng nghieäp laø 20 döï aùn/ voán ÑT laø 440 tyû, döï aùn ngoaøi khu coâng nghieäp laø 659 döï aùn/ voán ÑT laø 10.500 tyû. Rieâng döï aùn du lòch laø 367 döï aùn/ voán ñaêng kyù laø 8.300 tyû ñoàng.
Tuy nhieân, soá löôïng doanh nghieäp ñaêng kyù taêng nhanh nhöng chuû yeáu laø doanh nghieäp nhoû vaø vöøa, bình quaân voán ñieàu leä khoaûng 2,5 tyû ñoàng treân moät doanh nghieäp; soá döï aùn ñaêng kyù nhieàu nhöng quy moâ nhoû, suaát ñaàu tö bình quaân khoaûng 3 tyû ñoàng/ha ñoái vôùi döï aùn du lòch. Voán ñaêng kyù ñaàu tö nhieàu nhöng voán thöïc hieän ñaït thaáp, tính ñeán cuoái naêm 2006 chæ coù khoaûng 266 döï aùn treân toång soá 679 döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng kinh doanh, ñaït tyû leä khoaûng 39%. Rieâng lónh vöïc du lòch chæ coù 73 döï aùn treân 367 döï aùn ñi vaøo hoaït ñoäng kinh doanh, ñaït tyû leä 20% (khoâng keå döï aùn du lòch ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi).
40
So vôùi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh veà taøi nguyeân ñaát ñai, bieån, thuûy saûn, khoaùng saûn… thì vieäc huy ñoäng nguoàn voán khu vöïc naøy cho ñaàu tö coøn haïn cheá, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng. Vieäc thu huùt ñaàu tö trong lónh vöïc cheá bieán noâng laâm thuûy saûn coøn yeáu; caùc döï aùn du lòch chuû yeáu laø nghæ döôõng, sinh thaùi, thieáu caùc döï aùn vui chôi giaûi trí; caùc döï aùn coâng nghieäp chuû yeáu laø khai thaùc nguyeân vaät lieäu thoâ chöa qua coâng ñoaïn cheá bieán.
2.2.4. Huy ñoäng voán töø nguoàn tín duïng
à
ä
g n o ñ u e i r T
(Ñaây laø voán ñaõ ñöôïc caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá vay ñeå ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, soá lieäu cuûa nguoàn voán naøy ñaõ ñöôïc phaûn aùnh trong soá lieäu cuûa caùc nguoàn khaùc ñaõ ñöôïc ñeà caäp).
Naêm
(Nguoàn: Chi nhaùnh Ngaân haøng Nhaø nöôùc tænh Bình Thuaän)
Bieåu ñoà 2.6: Doanh soá cho vay tín duïng trung vaø daøi haïn giai ñoaïn 2001-2006
Ñöôøng ñoà thò doanh soá cho vay tín duïng trung vaø daøi haïn coù xu höôùng taêng leân, ñaëc bieät töø naêm 2005 coù xu höôùng taêng cao (bieåu ñoà 2.6). Ñieàu naøy cho thaáy doanh soá cho vay trung vaø daøi haïn taêng khaù, töø naêm 2005 trôû ñi coù xu höôùng taêng cao.
Thöïc hieän chuû tröông ñaåy maïnh hoaït ñoäng tín duïng, höôùng hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng vaø caùc TCTD treân ñòa baøn vaøo vieäc phuïc vuï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, trong nhöõng naêm gaàn ñaây caùc ngaân haøng vaø TCTD treân ñòa baøn ñaõ coù nhieàu coá gaéng trong vieäc huy ñoäng taïo nguoàn voán cho vay ñeå phaùt trieån kinh teá. Baèng caùc bieän phaùp ña daïng hoaù caùc hình thöùc huy ñoäng voán, keát hôïp vôùi chính saùch laõi suaát döông, caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc TCTD ñaõ thu huùt ngaøy caøng nhieàu löôïng voán nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi.
Do coâng taùc thu huùt voán qua heä thoáng tín duïng ngaân haøng coù nhieàu tieán boä neân vieäc cho vay ñeå ñaàu tö phaùt trieån cuõng ñaït ñöôïc keát quaû ñaùng khích leä. Doanh soá cho vay trung daøi haïn coù söï gia taêng ñaùng keå. Doanh soá cho vay trung vaø daøi haïn cuoái naêm 2006 laø 1.772.889 trieäu ñoàng, gaáp 5,2 laàn so vôùi naêm 2001, toác ñoä taêng bình quaân laø 44,24%/naêm. Cô caáu cho vay caùc thaønh phaàn kinh teá thì khu vöïc tö nhaân, caù theå chieám tæ troïng lôùn nhaát: naêm 2006 chieám 95,24%, keá ñeán 41
Qua ñoù cho thaáy vieäc huy ñoäng voán qua tín duïng ngaân haøng taïi tænh Bình Thuaän trong nhöõng naêm qua ñaõ goùp phaàn quan troïng trong vieäc taïo nguoàn voán trung vaø daøi haïn ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh, trong ñoù ñaëc bieät laø phaùt trieån ngaønh dòch vuï du lòch, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu ñaàu tö theo höôùng tích cöïc.
Tuy nhieân, hieän chæ coù Ngaân haøng noâng nghieäp laø coù caùc chi nhaùnh ôû caùc huyeän, Ngaân haøng coâng thöông thì chæ coù hai phoøng giao dòch ôû Tuy Phong vaø Haøm Taân, caùc Ngaân haøng chæ taäp trung hoaït ñoäng ôû thaønh phoá Phan thieát maø chöa môû roäng ra ñòa baøn toaøn tænh. Quy moâ huy ñoäng voán tín duïng coøn nhoû beù so vôùi yeâu caàu ñaàu tö, caùc doanh nghieäp tieáp caän nguoàn voán vay trung vaø daøi haïn coøn haïn cheá, nhaát laø caùc doanh nghieäp tö nhaân ôû ngoaøi tænh vaøo ñaàu tö phaùt trieån ôû tænh, cho neân tín duïng trong thôøi gian qua chöa ñoùng vai troø laø moät trong nhöõng keânh chuû yeáu ñeå huy ñoäng voán ñaàu tö cho phaùt trieån taïi Bình Thuaän.
2.2.5. Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi
à
g n o ñ
û
y T
Naêm
(Nguoàn: Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö Bình Thuaän)
42
Bieåu ñoà 2.7: Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi giai ñoaïn 2001-2006
Ñöôøng ñoà thò voán nöôùc ngoaøi coù xu höôùng leân xuoáng baát thöôøng qua caùc naêm, baét ñaàu töø naêm 2005 trôû ñi coù xu höôùng nhích leân chuùt ít, khoaûng caùch so vôùi ñöôøng ñoà thò toång ñaàu tö xaõ hoäi caùch raát xa (bieåu ñoà 2.7), ñieàu naøy chöùng toû voán nöôùc ngoaøi huy ñoäng ñöôïc raát nhoû, töø naêm 2005 trôû ñi coù bieåu hieän khôûi saéc.
Giai ñoaïn 2001-2006, trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi chieám 6,03%, trong ñoù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi chieám 2,22%, voán ODA 3,81%.
2.2.5.1. Huy ñoäng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi
Cô caáu ñaàu tö theo ngaønh:
Baûng 2.1: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Bình Thuaän phaân theo ngaønh ñeán naêm 2006
- Du lòch - dòch vuï
19
- Coâng nghieäp - xaây döïng
31,11
58,755
29,24
14
- Noâng - laâm nghieäp
4,44
2,200
1,09
2
- Thuyû saûn
22,22
13,820
6,88
10
(Nguoàn: Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö Bình Thuaän)
Tính ñeán cuoái 2006, Bình Thuaän thu huùt 45 döï aùn vôùi toång voán ñaàu tö 200,98 trieäu USD. Trong ñoù, 19 döï aùn du lòch - dòch vuï, voán ñaàu tö laø 126,205 trieäu USD, chieám 62,79% toång voán ñaàu tö ñaõ ñaêng kyù; 14 döï aùn ñaàu tö trong lónh vöïc coâng nghieäp – xaây döïng, ñaït 58,755 trieäu USD, chieám 29,24% toång voán ñaàu tö; 12 döï aùn ñaàu tö trong lónh vöïc noâng – laâm – thuûy saûn, voán ñaàu tö 16,02 trieäu USD, chieám 7,97%.
Xeùt veà tyû troïng soá löôïng döï aùn cuõng nhö voán ñaàu tö, du lòch daãn ñaàu toaøn tænh veà thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, laø ngaønh muõi nhoïn cuûa tænh. Sôû dó ngaønh du lòch cuûa tænh phaùt trieån vöôït baäc nhôø phaùt huy ñöôïc lôïi theá cuûa moät tænh ven bieån. Caûnh quan thieân nhieân thô moäng vaø caùc di tích vaên hoaù lòch söû nhö Thaùp Chaøm Poshanö, Di tích Duïc Thanh, Chuøa Hang, nuùi Taø Cuù… ñöôïc khai thaùc hôïp lyù.
43
Töø naêm 2004 trôû veà tröôùc, ngaønh coâng nghieäp xeáp thöù 3 veà thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, nhöng töø naêm 2005 ñaõ vöôït leân xeáp thöù 2, ñeán cuoái naêm 2006 ñaõ thu
huùt ñöôïc 14 döï aùn, vôùi toång soá voán 58,755 trieäu USD. Ñieàu naøy chöùng toû, nhöõng coá gaéng cuûa tænh trong ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng, caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö ñaõ böôùc ñaàu mang laïi keát quaû. Vieäc thu huùt ñöôïc nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo lónh vöïc coâng nghieäp, xaây döïng goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh theo höôùng tieán boä.
Ngaønh thuûy saûn xeáp vò trò trí thöù 3, soá döï aùn ñaàu tö laø 10 döï aùn vôùi toång soá voán laø 13,82 trieäu USD, chieám tyû troïng 6,68 % toång soá voán ñaàu tö ñaõ ñaêng kyù. Ngaønh thuyû saûn laø moät trong nhöõng theá maïnh cuûa tænh, coù ngö tröôøng ñaùnh baét vaøo loaïi lôùn cuûa caû nöôùc, coù ñieàu kieän thuaän lôïi trong nuoâi troàng thuûy saûn. Do ñoù ngaønh naøy caàn thu huùt ñaàu tö hôn nöõa nhaèm khai thaùc hieäu quaû hôn nhöõng theá maïnh cuûa tænh.
Ñoái vôùi ngaønh noâng laâm nghieäp, vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo lónh vöïc naøy quaù nhoû, cho ñeán cuoái naêm 2006 chæ môùi thu huùt ñöôïc 2 döï aùn, vôùi soá voán ñaàu tö laø 4,44 trieäu USD. Moät maët vieäc ñaàu tö vaøo noâng nghieäp raát khoù thu laïi voán nhanh neân thöôøng thì caùc nhaø ñaàu tö hay e ngaïi boû voán vaøo lónh vöïc naøy. Maët khaùc, cuõng do tieàm naêng veà noâng nghieäp coøn haïn cheá, cô caáu caây troàng khoâng ña daïng, chöa coù nhöõng döï aùn haáp daãn trong lónh vöïc naøy ñeå keâu goïi ñaàu tö.
Cô caáu theo hình thöùc ñaàu tö:
Trong 45 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chæ coù 8 döï aùn ñöôïc ñaàu tö theo hình thöùc lieân doanh töông ñöông 18% toång soá döï aùn, coøn laïi 37 döï aùn laø 100% voán nöôùc ngoaøi chieám 82% toång soá döï aùn.
Cô caáu theo ñoái taùc ñaàu tö:
Hoa Kyø laø quoác gia ñaàu tö vaøo Bình Thuaän nhieàu nhaát, chieám 45,74% toång voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Hoa Kyø ñaõ coù nhöõng döï aùn lôùn trong lónh vöïc du lòch nhö: Coâng ty nghæ maùt Phan Thieát vôùi voán ñaàu tö 13,9 trieäu USD, Coâng ty Golf – Caâu laïc boä Golf vôùi voán ñaàu tö 13 trieäu USD, Khu du lòch Shasi Development vôùi voán ñaàu tö 50 trieäu USD. Döï aùn nhaø maùy Ñioâxít Titan cuûa Hoa Kyø lieân doanh vôùi Vieät Nam (15 trieäu USD) laø döï aùn ñaàu tieân trong lónh vöïc khai thaùc khoaùng saûn. Hoa Kyø laø ñoái taùc lôùn vaø ñaày tieàm naêng, tænh caàn ñaåy maïnh hôn nöõa coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö vôùi nöôùc naøy trong thôøi gian tôùi.
44
Trung Quoác laø ñoái taùc ñaàu tö lôùn thöù hai taïi Bình Thuaän, trong ñoù coù döï aùn veà lónh vöïc ñieän gia duïng (19,165 trieäu USD), laø döï aùn coù soá voán ñaàu tö lôùn thöù hai toaøn tænh. Ñaây laø ñoái taùc ñaày tieàm naêng.
Nga laø nöôùc ñöùng thöù 3 veà voán ñaàu tö taïi Bình Thuaän, chæ vôùi moät döï aùn duy nhaát trong lónh vöïc du lòch ( Delverton Vietnam), ñaây laø döï aùn lôùn thöù 3 veà voán ñaàu tö, vôùi voán ñaêng kyù 16,5 trieäu USD. Nga môùi tham gia ñaàu tö taïi Bình Thuaän vaøo naêm 2006. Döï aùn ñaàu tieân ñaàu tö vaøo du lòch coù quy moâ lôùn cho thaáy Nga laø moät ñoái taùc tieàm naêng maø tænh caàn phaûi quan taâm keâu goïi ñaàu tö.
Xeùt veà soá döï aùn, Haøn Quoác daãn ñaàu vôùi 7 döï aùn, voán ñaàu tö 10,178 trieäu USD. Nhaät Baûn vaø Ñaøi Loan cuøng ñöùng thöù 2 vôùi 5 döï aùn. Soá döï aùn tuy nhieàu nhöng coù quy moâ nhoû, phaân boå trong caùc lónh vöïc du lòch, nuoâi troàng thuyû saûn, cheá bieán thöùc aên gia suùc, coâng nghieäp saûn xuaát ñieän gia duïng. Vôùi caùc nöôùc thuoäc khoái ASEAN: Thaùi Lan, Malaysia, Singapore, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, maëc duø coù quan heä raát toát vôùi Vieät Nam nhöng Bình Thuaän thu huùt voán ñaàu tö raát haïn cheá töø caùc nöôùc naøyï.
Toång voán huy ñoäng thöïc hieän ñaàu tö thöïc teá töø khu vöïc naøy laø 20,18 trieäu USD (khoaûng 323 tyû ñoàng), chieám tyû leä khoâng ñaùng keå trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi, bình quaân chieám khoaûng 2,15%, so vôùi voán ñaêng kyù chæ ñaït khoaûng 10,04%. Nhìn chung, thu huùt ñaàu tö vaø huy ñoäng voán thöïc hieän trieån khai döï aùn töø khu vöïc naøy coøn quaù thaáp so vôùi maët baèng chung caû nöôùc.
2.2.5.2 Huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi
Giai ñoaïn 2001-2006, nguoàn voán ODA chieám tyû leä nhoû, ñaït 34,62 trieäu USD (khoaûng 554 tyû ñoàng), bình quaân chieám 3,81% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi. Nguoàn voán ODA ñaàu tö cho caùc coâng trình giao thoâng; phaùt trieån keát caáu haï taàng khu vöïc noâng thoân veà giao thoâng, maïng löôùi ñieän, chöông trình nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng; caùc döï aùn phaùt trieån y teá, vaên hoùa, giaùo duïc vaø ñaøo taïo… goùp phaàn caûi thieän keát caáu haï taàng kinh teá-xaõ hoäi thu huùt ñaàu tö.
Nhìn chung, vieäc thu huùt vaø tranh thuû nguoàn voán ODA coøn quaù thaáp, caàn ruùt kinh nghieäm vaø coù söï chuaån bò phöông aùn huy ñoäng toát hôn ñoái vôùi nguoàn voán naøy.
2.3.1. Taùc ñoäng cuûa voán ñaàu tö xaõ hoäi ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá
45
Caên cöù vaøo bieåu ñoà 2.1, ta thaáy ñöôøng ñoà thò GDP vaø ñöôøng ñoà thò toång voán ñaàu tö xaõ hoäi coù xu höôùng taêng leân cuøng chieàu, bieåu hieän moái töông quan giöõa voán ñaàu tö vaø taêng tröôûng GDP. Heä soá ICOR cuûa tænh giai ñoaïn naøy haàu nhö khoâng thay ñoåi (3,8), theo phöông trình cuûa Harrod-Domar thì söï taêng tröôûng
GDP cuûa tænh Bình Thuaän chuû yeáu laø do taùc ñoäng cuûa voán ñaàu tö xaõ hoäi. Töø naêm 2001 ñeán naêm 2003 khoaûng caùch giöõa ñöôøng ñoà thò GDP vaø ñöôøng ñoà thò toång voán ñaàu tö xaõ hoäi gaàn nhau, töø naêm 2004 trôû ñi khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng ñoà thò ngaøy caøng coù xu höôùng doaõng ra, ñieàu naøy chöùng toû voán ñaàu tö ñöa vaøo neàn kinh teá nhöõng naêm ñaàu ñaõ phaùt huy taùc duïng laøm taêng toác ñoä taêng tröôûng GDP trong nhöõng naêm 2004 – 2006.
Toång saûn phaåm xaõ hoäi (GDP, theo giaù 1994) naêm 2006 ñaït 4.379 tyû ñoàng, taêng 2,02 laàn so vôùi naêm 2000. Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân thôøi kyø 2001 – 2006 laø 12,41%/naêm, vöôït chæ tieâu ñeà ra trong Nghò quyeát Ñaïi hoäi tænh Ñaûng boä (12%/naêm) vaø cao hôn möùc bình quaân caû nöôùc.
Toác ñoä taêng GDP cuûa caùc khu vöïc ñeàu cao, trong ñoù khu vöïc coâng nghieäp – xaây döïng taêng gaàn 16,2%/naêm, khu vöïc noâng – laâm – thuûy saûn taêng 7,5%/naêm vaø khu vöïc dòch vuï taêng 14,83%/naêm.
Baûng 2.2: Moät soá chæ tieâu veà taêng tröôûng kinh teá theo GDP Ñôn vò : Tyû ñoàng Soá TT
7,50 16,18 14,83
7,90 12,64 12,25
1007 481 683
1293 1368 1718
689 265 383
7,70 14,40 13,53 (Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
46
2.3.2. Chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh
à
ä
g n o ñ u e i r T
Naêm
Bieåu ñoà 2.8 cho thaáy ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö noâng laâm thuûy saûn naèm ôû döôùi cuøng vaø coù xu höôùng leân ít nhaát, keá ñeán laø ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö coâng nghieäp xaây döïng vaø coù xu höôùng leân ôû möùc khaù, ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö khu vöïc dòch vuï naèm phía treân vaø coù xu höôùng leân ôû möùc cao. Chöùng toû voán ñaàu tö cho noâng laâm thuûy saûn thaáp nhaát, qua caùc naêm coù taêng nhöng ôû möùc vöøa phaûi; voán ñaàu tö coâng nghieäp xaây döïng taêng ôû möùc khaù; khu vöïc dòch vuï thu huùt ñöôïc nhieàu voán ñaàu tö nhaát, töø naêm 2005 trôû ñi taêng caøng cao.
Qua bieåu ñoà 2.8, khu vöïc dòch vuï vaø coâng nghieäp xaây döïng thu huùt ñöôïc nhieàu voán ñaàu tö. Ñieàu naøy taùc ñoäng laøm cho cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng tieán boä, khai thaùc caùc lôïi theá cuûa tænh vaø cuûa töøng ngaønh.
Giai ñoaïn 2001-2006, ngaønh dòch vuï thu huùt ñöôïc nhieàu voán ñaàu tö nhaát ñaït 6.945.099 trieäu ñoàng, chieám 47,80% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi; keá ñeán laø ngaønh coâng nghieäp xaây döïng ñaït 4.196.328 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 28,88% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi; ngaønh noâng laâm thuyû saûn thu huùt voán ñaàu tö thaáp nhaát, chæ ñaït 2.225.849 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 15,32%.
Cô caáu kinh teá (tính theo GDP) chuyeån dòch khaù nhanh theo höôùng coâng
nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoaù
47
Trong thôøi kyø naêm 1995 – 2006, tyû troïng cuûa khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng trong toång GDP taêng töø 19,82% leân 31,24%; khu vöïc dòch vuï taêng töø 28,65% leân 39,23%; khu vöïc noâng laâm thuûy saûn giaûm nhanh, töø 51,53% xuoáng coøn 29,53%.
Baûng 2.3: Cô caáu kinh teá theo ngaønh Ñôn vò : %
-22,01 11,42 10,59
-16,86 9,08 7,77
(Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
Cô caáu kinh teá chuyeån dòch khaù nhanh theo höôùng tieán boä, taêng tyû troïng caùc khu vöïc coâng nghieäp vaø dòch vuï, du lòch. Tuy nhieân, veà cô baûn neàn kinh teá Bình Thuaän vaãn laø noâng nghieäp vôùi trình ñoä phaùt trieån töông ñoái thaáp.
Cô caáu kinh teá chuyeån ñoåi ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc ñaåy nhanh
toác ñoä taêng tröôûng neàn kinh teá vaø taïo theâm nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng
Khu vöïc coâng nghieäp - xaây döïng – dòch vuï taïo ñöôïc theâm nhieàu vieäc laøm, ñoùng goùp ngaøy caøng lôùn vaø quyeát ñònh ñeán möùc vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh. Tyû troïng ñoùng goùp cuûa khu vöïc coâng nghieäp - xaây döïng vaø dòch vuï trong toång möùc gia taêng GDP taêng töø 61,87% thôøi kyø 1996 – 2000 leân 87,05% thôøi kyø 2001 – 2006, coøn möùc ñoùng goùp cuûa khu vöïc noâng – laâm – thuûy saûn giaûm töø 38,13% xuoáng 19,86%.
Baûng 2.4: Ñoùng goùp cuûa caùc ngaønh, lónh vöïc vaøo gia taêng GDP tænh Bình Thuaän thôøi kyø 1996 – 2006 Ñôn vò : tyû ñoàng (giaù CÑ 1994) 1996 – 2000 1996 – 2006 834
1.103 36,26 604 19,86 1.135 43,89
216 25,90 318 38,13 300 35,97
(Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
48
Cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng coâng nghieäp hoùa ñaõ taïo theâm nhieàu vieäc laøm phi noâng nghieäp, thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng theo höôùng tieán boä. Nhìn chung, do taùc ñoäng chuyeån dòch cô caáu kinh teá, hieäu quaû söû duïng lao ñoäng trong toaøn boä neàn kinh teá taêng khaù nhanh.
Cô caáu kinh teá theo thaønh phaàn kinh teá theå hieän söï nhaát quaùn phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn vaø huy ñoäng taát caû caùc nguoàn löïc trong xaõ hoäi ñeå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh
Khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc tuy chieám tyû troïng nhoû (21,6% GDP), song chieám giöõ caùc ngaønh quan troïng, ñoùng vai troø ñoäng löïc cho söï taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh.
Cuøng vôùi kinh teá Nhaø nöôùc, khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh phaùt trieån khaù nhanh, nhaát laø töø khi coù Luaät doanh nghieäp naêm 2000 vaø hieän chieám tyû troïng lôùn trong neàn kinh teá tænh (hôn 78% trong toång GDP). Ñeán naêm 2006 toaøn tænh coù 1.337 doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh vôùi toång soá voán ñaêng kyù laø 3.122 tyû ñoàng. Soá doanh nghieäp ñaàu tö cho saûn xuaát vaø dòch vuï taêng leân ñaùng keå, ñaëc bieät laø trong vieäc ñaàu tö khai thaùc nhöõng theá maïnh cuûa tænh nhö : xaây döïng caùc khaùch saïn cao caáp, khu du lòch sinh thaùi, caùc döï aùn khai thaùc vaø saûn xuaát khoaùng saûn, cheá bieán thuûy saûn xuaát khaåu.
Kinh teá hôïp taùc tuy ñaõ coù moät böôùc chuyeån bieán veà quy moâ, noäi dung vaø phöông thöùc hoaït ñoäng nhöng naêng löïc noäi taïi coøn yeáu, quy moâ voán nhoû, thieát bò maùy moùc cuõ, laïc haäu, saûn phaåm coøn thieáu söùc caïnh tranh.
Baûng 2.5: Cô caáu kinh teá theo thaønh phaàn kinh teá Ñôn vò : %
100,00
100,00
26,43 0,90 72,67
100,00 24,10 1,10 74,80
21,60 0,90 77,50
(Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
2.3.3. Lao ñoäng vaø giaûi quyeát vieäc laøm
49
Giaûi quyeát vieäc laøm tieáp tuïc coù chuyeån bieán toát. Toång lao ñoäng laøm vieäc trong neàn kinh teá taêng töø hôn 448 ngaøn ngöôøi naêm 2000 leân 556 ngaøn ngöôøi naêm 2006, bình quaân moãi naêm giaûi quyeát vieäc laøm cho 18 ngaøn lao ñoäng, vôùi toác ñoä 3,73%/naêm. Caùc ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng vaø khu vöïc dòch vuï taïo theâm ñöôïc nhieàu vieäc laøm nhaát vaø thu huùt ñöôïc phaàn lôùn soá lao ñoäng taêng theâm haøng naêm. Tuy nhieân, vaãn coøn soá löôïng lao ñoäng chöa coù vieäc laøm (treân 7,5%). Daân soá trong ñoä tuoåi lao ñoäng taêng khaù nhanh veà quy moâ vaø tyû troïng. Ñaây vöøa laø nguoàn boå sung lao ñoäng, ñoàng thôøi cuõng taïo söùc eùp veà ñaøo taïo ngheà vaø giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng trong thôøi kyø tôùi.
2.3.4. Caùc vaán ñeà vaên hoaù-xaõ hoäi, voán ñaàu tö vaø thöïc traïng
à
ä
g n o ñ u e i r T
Naêm
Nhìn vaøo bieåu ñoà 3.3, ta thaáy ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö cho lónh vöïc vaên hoùa theå thao ôû döôùi cuøng vaø coù xu höôùng taêng leân ít nhaát, keá ñeán laø ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö cho lónh vöïc y teá vaø CSSK nhaân daân vaø ñöôøng ñoà thò naøy coù xu höôùng taêng leân ôû möùc khaù, ñöôøng ñoà thò voán ñaàu tö cho lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo naèm phía treân vaø coù xu höôùng leân ôû möùc cao. Ñieàu naøy chöùng toû voán ñaàu tö cho lónh vöïc vaên hoùa theå thao, y teá vaø CSSK nhaân daân töông ñoái thaáp, qua caùc naêm coù taêng nhöng cuõng ôû möùc thaáp; voán ñaàu tö cho lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo coù möùc taêng cao.
Giai ñoaïn 2001-2006, trong caùc lónh vöïc vaên hoùa-xaõ hoäi, lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo thu huùt ñöôïc nhieàu voán ñaàu tö nhaát ñaït 611.658 trieäu ñoàng, chieám 4,21% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi; keá ñeán laø lónh vöïc y teá vaø CSSK nhaân daân ñaït 236.384 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 1,63% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi; lónh vöïc vaên hoùa theå thao thu huùt voán ñaàu tö thaáp nhaát, chæ ñaït 146.992 trieäu ñoàng, chieám tyû troïng 1,01%.
Giaùo duïc - ñaøo taïo:
Trong nhöõng naêm qua, giaùo duïc-ñaøo taïo Bình Thuaän ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu
thaønh töïu, ñaëc bieät laø giaùo duïc phoå thoâng.
50
Toaøn tænh coù 100% xaõ, phöôøng ñaït chuaån quoác gia veà phoå caäp tieåu hoïc vaø xoùa muø chöõ. Coù 68 xaõ, phöôøng, thò traán hoaøn thaønh phoå caäp giaùo duïc trung hoïc cô sôû (ñaït tyû leä 55,7%). Qui moâ hoïc sinh caùc caáp taêng nhanh, tröø caáp tieåu hoïc
giaûm daàn do daân soá trong ñoä tuoåi giaûm daàn nhôø keát quaû cuûa Chöông trình daân soá – keá hoaïch hoùa gia ñình.
Giaùo duïc mieàn nuùi chuyeån bieán maïnh veà soá löôïng vaø töøng böôùc ñöôïc ñaàu tö ñeå naâng cao chaát löôïng. Nhieàu xaõ vuøng ñoàng baøo daân toäc ñaõ ñöôïc coâng nhaän ñaït chuaån phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc vaø xoùa muø chöõ. Chaát löôïng daïy vaø hoïc, keát quaû hoïc sinh gioûi, hoïc sinh toát nghieäp caùc caáp, hoïc sinh ñaäu vaøo caùc tröôøng chuyeân nghieäp haøng naêm ñeàu taêng.
Heä thoáng tröôøng lôùp phoå thoâng ñöôïc xaây döïng vaø phaân boá roäng khaép gaén vôùi phaân boá daân cö, töøng böôùc naâng caáp vaø ñoàng boä hoùa theo höôùng ñaït chuaån quoác gia. Caùc ñieàu kieän ñaûm baûo phaùt trieån vaø naâng cao chaát löôïng giaùo duïc luoân ñöôïc taêng cöôøng.
Coâng taùc giaùo duïc chuyeân nghieäp vaø ñaøo taïo ngheà ñöôïc quan taâm, keát hôïp ñaøo taïo taïi choã, lieân keát, ñaøo taïo töø xa vôùi nhieàu ngaønh hoïc vaø ña daïng loaïi hình ñaøo taïo, töøng böôùc ñaùp öùng vaø naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc phuïc vuï söï nghieäp CNH-HÑH.
Tuy nhieân, giaùo duïc ñaøo taïo vaãn coøn nhieàu haïn cheá caàn phaûi khaéc phuïc. Cô sôû vaät chaát, trang thieát bò cho daïy vaø hoïc chöa ñaùp öùng toát cho vieäc ñoåi môùi noäi dung, phöông phaùp giaûng daïy. Tuy khoâng coøn tình traïng hoïc ca 3 nhöng tình traïng doàn lôùp taêng só soá hoïc sinh coøn cao hôn quy chuaån cuûa ngaønh. Maët khaùc, chính saùch xaõ hoäi hoùa giaùo duïc ñaøo taïo chöa thaät söï roõ neùt cuï theå, chöa khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö maïnh daïn ñaàu tö.
Y teá vaø chaêm soùc söùc khoûe nhaân daân:
Heä thoáng y teá tieáp tuïc ñöôïc cuûng coá vaø taêng cöôøng caû veà cô sôû vaät chaát, trang thieát bò vaø caùn boä ñaùp öùng kòp thôøi yeâu caàu phuïc vuï söùc khoûe nhaân daân. Maïng löôùi y teá hieän nay cuûa tænh coù 4 beänh vieän tuyeán tænh, 8 beänh vieän tuyeán huyeän, 1 beänh vieän ña khoa tö nhaân, 13 phoøng khaùm ña khoa khu vöïc, 112/122 xaõ coù traïm y teá (ñaït tyû leä 91,8%), trong ñoù 40 xaõ ñaït chuaån quoác gia veà y teá; 24 phaân traïm y teá xaõ ôû vuøng saâu vuøng xa.
Qui moâ caùc beänh vieän cuûa Bình Thuaän coøn nhoû. Do thieáu caùc ñieàu kieän veà cô sôû vaät chaát, trang thieát bò y teá neân chaát löôïng ñieàu trò taïi traïm y teá xaõ coøn haïn cheá. Do vaäy, caàn taäp trung ñaàu tö naâng cao chaát löôïng khaùm chöõa beänh cuûa caùc traïm y teá xaõ, nhaát laø cheá ñoä chính saùch khuyeán khích baùc só veà xaõ coâng taùc.
51
Ñoàng thôøi cuûng coá maïng löôùi y teá treân ñòa baøn, vieäc trieån khai thöïc hieän chuû tröông xaõ hoäi hoùa caùc hoaït ñoäng CSSK nhaân daân böôùc ñaàu ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh. Ñeán nay khu vöïc y teá tö nhaân ñaõ coù 320 cô sôû khaùm chöõa
beänh vaø dòch vuï y teá, 126 cô sôû haønh ngheà döôïc vaø 120 cô sôû haønh ngheà y hoïc coå truyeàn. Caùc cô sôû y teá tö nhaân ñaõ goùp phaàn giaûi quyeát kòp thôøi nhu caàu khaùm chöõa beänh vaø CSSK ban ñaàu cho nhaân daân, giaûm bôùt gaùnh naëng cho y teá nhaø nöôùc khoaûng 20% soá beänh nhaân.
Maïng löôùi y teá döï phoøng ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån. Caùc chöông trình muïc tieâu y teá Quoác gia, veä sinh moâi tröôøng ñaõ vaø ñang ñöôïc trieån khai coù hieäu quaû treân ñòa baøn tænh. Moät soá beänh dòch truyeàn nhieãm ñaõ ñöôïc khoáng cheá; ñaûm baûo töø 82,56% (naêm 1995) treû em döôùi 1 tuoåi ñöôïc tieâm chuûng ñuû 6 loaïi vaéc-xin taêng leân 99,97% naêm 2000 vaø 98,3% naêm 2006.
Chaát löôïng cuûa caùc dòch vuï y teá – CSSK nhaân daân ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän, coâng taùc truyeàn thoâng tö vaán dinh döôõng ñöôïc ñaåy maïnh aûnh höôûng tích cöïc tôùi vieäc naâng daàn caùc chæ soá chuû yeáu ñaùnh giaù chaát löôïng söùc khoûe coäng ñoàng vaø beänh taät cuûa nhaân daân. Ñoäi nguõ caùn boä y teá ñöôïc boài döôõng nghieäp vuï chuyeân moân, ñaøo taïo caùn boä y teá chuyeân saâu, ñaøo taïo caùn boä y teá cô sôû ngaøy caøng ñöôïc chuù troïng.
Maëc duø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû nhaát ñònh, song söï gia taêng daân soá vaø nhu caàu CSSK nhaân daân ngaøy caøng taêng ñaõ vaø ñang laø nhöõng thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi coâng taùc khaùm chöõa beänh CSSK nhaân daân. Ñaàu tö töø NSNN cho y teá coøn haïn cheá chöa ñaùp öùng ñuû nhu caàu khaùm chöõa beänh vaø CSSK nhaân daân. Cô sôû vaät chaát, trang thieát bò y teá coøn thieáu veà soá löôïng vaø chuûng loaïi, khoâng ñoàng boä, phaàn lôùn ñeàu ñaõ quaù cuõ vaø laïc haäu. Ñaàu tö xaây döïng cô baûn cuõng nhö trang thieát bò chöa taäp trung maø coøn daøn traõi moãi nôi moät ít neân hieäu quaû söû duïng coøn thaáp.
Coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo:
Coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo tieáp tuïc ñöôïc ñaåy maïnh, tænh ñaõ ban haønh chính saùch hoã trôï nhaø ôû vaø ñaát ôû cho ngöôøi ngheøo; hoã trôï hoïc taäp cho hoïc sinh ngheøo vaø daïy ngheà cho ngöôøi ngheøo; tín duïng öu ñaõi; mieãn thueá söû duïng ñaát noâng nghieäp; hoã trôï saûn xuaát cho ngöôøi ngheøo; hoã trôï ñaàu tö cô sôû haï taàng cho caùc xaõ ngheøo; xaây döïng moät soá moâ hình xoùa ñoùi giaûm ngheøo...
Chaêm soùc söùc khoûe ngöôøi ngheøo vaø caùc ñoái töôïng chính saùch ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc caáp theû baûo hieåm y teá, khaùm chöõa beänh vaø caáp thuoác mieãn phí cho ngöôøi ngheøo vuøng saâu vuøng xa, xaây döïng môùi 151 nhaø tình thöông cho caùc hoä coù hoaøn caûnh ñaëc bieät khoù khaên.
52
Trong 6 naêm 2001 - 2006 cuøng vôùi vieäc loàng gheùp caùc chöông trình muïc tieâu quoác gia, xoùa ñoùi, giaûm ngheøo vaø giaûi quyeát vieäc laøm, caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñòa phöông ñaõ goùp phaàn laøm giaûm ñöôïc 25.740 hoä ngheøo,
bình quaân moãi naêm giaûm 4.290 hoä/naêm, töø 31.450 hoä ngheøo vôùi 161.166 khaåu naêm 2000 giaûm xuoáng coøn 5710 naêm 2006. Tæ leä hoä ngheøo (theo chuaån cuõ) giaûm töø 14,96% coøn 4,49%. Theo chuaån môùi (naêm 2005 cuûa Boä Lao ñoäng TBXH) thì tyû leä naøy coøn 14,24%. Tuy nhieân, coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo coøn thieáu söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc ban, ngaønh, toå chöùc ñoaøn theå, trong caùc giaûi phaùp toå chöùc thöïc hieän; nguy cô taùi ngheøo ôû caùc vuøng daân toäc ít ngöôøi coøn cao, tö töôûng yû laïi vaøo söï hoã trôï nhaø nöôùc coøn lôùn.
Hoaït ñoäng vaên hoaù thoâng tin, theå duïc theå thao phaùt trieån ñuùng höôùng, baùm saùt nhieäm vuï chính trò vaø luoân höôùng veà cô sôû, ñaùp öùng ngaøy caøng toát hôn nhu caàu höôûng thuï vaên hoaù tinh thaàn cuûa nhaân daân. Phong traøo “Toaøn daân ñoaøn keát xaây döïng ñôøi soáng vaên hoaù” ñöôïc môû roäng treân caùc ñòa baøn daân cö.
Maïng löôùi phaùt thanh - truyeàn hình ngaøy caøng naâng cao chaát löôïng phaùt soùng vaø môû roäng ñòa baøn phuû soùng, cô baûn caùc ñòa baøn daân cö taäp trung ñaõ ñöôïc xem vaø nghe soùng cuûa Ñaøi Truyeàn hình Vieät Nam vaø Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam. 2.4. Ñaùnh giaù öu vaø haïn cheá tình hình huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi tænh Bình Thuaän thôøi gian qua
2.4.1. Nhöõng öu ñieåm
- Nhöõng naêm qua, vôùi nhöõng chính saùch ñuùng ñaén vaø moâi tröôøng ñaàu tö ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå, vieäc huy ñoäng vaø thu huùt voán ñaàu tö treân ñòa baøn tænh coù nhöõng keát quaû quan troïng. Nguoàn voán huy ñoäng ngaøy caøng nhieàu. Trong 6 naêm 2001–2006 tyû leä huy ñoäng voán ñaàu tö toøan xaõ hoäi so vôùi GDP luoân taêng cao, bình quaân khoaûng 39,98% GDP, ñaõ taïo neân söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi nhanh choùng cuûa ñòa phöông, goùp phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh theo höôùng tieán boä.
- Coâng taùc thu NS ñòa phöông ñaït ñöôïc moät soá keát quaû nhaát ñònh, haøng naêm toång thu NSNN ñeàu coù söï gia taêng hôn naêm tröôùc. Vieäc ñieàu haønh chi NSNN coù tieán boä, tæ troïng chi ñaàu tö phaùt trieån trong toång chi NS ngaøy caøng taêng. Voán ñaàu tö thuoäc NSNN ñaõ ñöôïc taäp trung xaây döïng cô sôû haï taàng, ñaàu tö caùc coâng trình troïng ñieåm, goùp phaàn thu huùt nguoàn voán cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Voán ñaàu tö thuoäc NSNN ñaõ chuù troïng ñaàu tö cho vuøng noâng thoân, vuøng ñoàng baøo daân toäc thieåu soá vaø ñaõ töøng böôùc caûi thieän, naâng daàn möùc soáng cuûa ngöôøi daân taïi caùc vuøng naøy.
53
- Cô caáu nguoàn voán ñaàu tö coù söï chuyeån bieán quan troïng theo höôùng huy ñoäng ngaøy caøng roäng caùc nguoàn voán trong xaõ hoäi. Hình thöùc huy ñoäng vaø lónh vöïc ñaàu tö töông ñoái ña daïng hôn tröôùc, ngoaøi caùc döï aùn thu huùt ñaàu tö theo hình
thöùc 100% voán cuûa tö nhaân trong nöôùc, ngoaøi nöôùc hoaëc döôùi hình thöùc lieân doanh, böôùc ñaàu ñaõ thu huùt ñöôïc moät soá döï aùn ñaàu tö theo hình thöùc BOT, BT; thu huùt ñöôïc moät soá döï aùn ñaàu tö vaøo lónh vöïc y teá, giaùo duïc.
- Vieäc boá trí, söû duïng caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ngaøy caøng hôïp lyù vaø coù hieäu quaû hôn, ñaõ goùp phaàn khai thaùc tieàm naêng, theá maïnh, taïo ñieàu kieän ñaåy nhanh tieán ñoä ñaàu tö keát caáu haï taàng, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân, chænh trang töøng böôùc boä maët caùc vuøng ñoâ thò, noâng thoân, mieàn nuùi.
2.4.2. Nhöõng haïn cheá
Tuy nhieân, vaãn coøn moät soá haïn cheá caàn phaûi khaéc phuïc:
- Nguoàn voán ñaàu tö thuoäc NSNN söû duïng chöa hieäu quaû, moät soá coâng trình ñöa vaøo söû duïng chöa phaùt huy ñöôïc hieäu quaû trong thöïc teá, chöa thaät söï laøm toát vai troø ñònh höôùng, thu huùt nguoàn voán ñaàu tö töø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc.
- Huy ñoäng voán ñaàu tö phaùt trieån haï taàng cô sôû coøn nhieàu baát caäp so vôùi nhu caàu. Hieän nay voán ñaàu tö phaùt trieån haï taàng chuû yeáu laø töø NSNN, maø nguoàn thu NS cuûa tænh trong thôøi gian qua vaø trong vaøi naêm tôùi cuõng coøn raát haïn cheá. Trong khi ñoù döï kieán soá voán caàn thieát phaûi ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng thieát yeáu phuïc vuï söï phaùt trieån kinh teá chung laø raát lôùn.Vì vaäy ngoaøi vieäc boá trí voán NSNN moät caùch thoaû ñaùng, coøn phaûi tích cöïc tìm kieám theâm caùc nguoàn voán khaùc, ña daïng hoaù caùc hình thöùc ñaàu tö ñeå ñaùp öùng yeâu caàu caáp baùch naøy.
- Vieäc thu huùt ñaàu tö vaøo caùc khu coâng nghieäp coøn chaäm, nguoàn voán huy ñoäng chöa oån ñònh, coøn thaáp so vôùi ñieàu kieän tieàm naêng vaø nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån cuûa tænh. Trong khi ñoù caùc doanh nghieäp lôùn, thieát bò hieän ñaïi ôû raát gaàn, nhaát laø ôû TP.Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai…, tænh chöa quan taâm ñuùng möùc ñeå tieáp caän, baèng nhieàu hình thöùc nhö lieân doanh, lieân keát, môøi goïi ñaàu tö, ñeå thu huùt caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñeán ñaàu tö taïi Bình Thuaän.
54
- Chöa ña daïng hoùa caùc keânh huy ñoäng voán. Bình Thuaän coù nhieàu tieàm naêng, song chöa quan taâm huy ñoäng nguoàn voán FDI, ODA. Vieäc thu huùt caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån caùc ngaønh, lónh vöïc, saûn phaåm lôïi theá cuûa tænh coøn haïn cheá. Haàu heát caùc döï aùn ñaàu tö chuû yeáu quy moâ nhoû, nhieàu döï aùn chaäm trieån khai thöïc hieän, soá döï aùn ñaàu tö vaøo lónh vöïc coâng nghieäp coøn ít, caùc hình thöùc thu huùt ñaàu tö BOT, BT…coøn haïn cheá. Thu huùt caùc nguoàn voán thöïc hieän xaõ hoäi hoùa hoaït ñoäng y teá, vaên hoùa, giaùo duïc, theå duïc – theå thao coøn chaäm; phong traøo Nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm phaùt trieån chöa ñeàu.
- Caùc Ngaân haøng chæ taäp trung hoaït ñoäng ôû thaønh phoá Phan thieát maø chöa môû roäng ra ñòa baøn toaøn tænh, ñieàu naøy daãn ñeán khaû naêng tieáp caän nguoàn voán tín duïng cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc hoä gia ñình bò haïn cheá.
Naêng löïc caïnh tranh cuûa tænh Bình Thuaän:
Qui moâ neàn kinh teá nhoû, trình ñoä phaùt trieån thaáp, khaû naêng caïnh tranh yeáu cuøng vôùi chaát löôïng nguoàn nhaân löïc chöa cao; heä thoáng luaät phaùp vaø chính saùch phuø hôïp, linh hoaït ñuû khaû naêng haáp thuï vaø taän duïng cô hoäi thuaän lôïi cuûa toaøn caàu hoùa coøn chöa hoaøn chænh, thieáu ñoàng boä… laø nhöõng khoù khaên chuû yeáu cuûa tænh trong quaù trình phaùt trieån.
Hieän nay ôû Vieät Nam, chæ soá naêng löïc caïnh tranh caáp tænh veà moâi tröôøng kinh doanh, vieát taét laø PCI, laø chæ soá khaù hoaøn chænh ñeå ñaùnh giaù vaán ñeà naøy. Chæ soá PCI ñöôïc xaây döïng giuùp muïc tieâu lyù giaûi nguyeân nhaân taïi sao trong cuøng moät nöôùc, moät soá tænh thaønh coù söï phaùt trieån naêng ñoäng taïo ra vieäc laøm vaø taêng tröôûng kinh teá… toát hôn caùc tænh thaønh khaùc. Chæ soá ñöôïc xaây döïng baèng caùch thöïc hieän ñieàu tra ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñeå tìm hieåu ñaùnh giaù cuûa caùc doanh nghieäp theo caùc tieâu chí cuï theå ñoái vôùi moâi tröôøng kinh doanh cuûa tænh, keát hôïp döõ lieäu ñieàu tra vôùi caùc döõ lieäu khaùc thu thaäp ñöôïc töø caùc nguoàn chính thöùc khaùc veà ñòa phöông.
Söï caùch bieät ngaøy caøng lôùn trong phaùt trieån kinh teá cuûa caùc tænh thaønh hieän nay ngoaøi taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá khaùch quan nhö lôïi theá veà vò trí ñòa lyù, taøi nguyeân thieân nhieân, cô sôû haï taàng, nguoàn nhaân löïc… thì yeáu toá chuû quan nhö chaát löôïng, trình ñoä ñoäi nguõ caùn boä coâng chöùc vaø cô cheá quaûn lyù coù vai troø raát quan troïng daãn tôùi söï caùch bieät ñoù. Keát quaû nghieân cöùu chæ soá PCI ñöôïc tieán haønh trong nhöõng naêm gaàn ñaây cho thaáy söùc haáp daãn cuûa moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh, naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ñòa phöông phuï thuoäc nhieàu vaøo coâng taùc ñieàu haønh cuûa boä maùy quaûn lyù.
Trong soá 42 tænh thaønh treân caû nöôùc ñöôïc khaûo saùt, keát quaû ñöôïc phaân loaïi theo 5 nhoùm: Nhoùm coù chæ soá PCI cao, khaù cao, trung bình, khaù thaáp vaø thaáp. Tænh coù chæ soá PCI cao nhaát laø Bình Döông (76,82 ñieåm), thaáp nhaát laø Haø Taây (38,81 ñieåm). Bình Thuaän coù soá ñieåm laø 53,97 chæ ñöùng treân 12 tænh, thuoäc nhoùm coù PCI khaù thaáp.
55
Trong caùc tieâu chí ñaõ ñöôïc ñieàu tra khaûo saùt, coù 3 tieâu chí ñaït möùc thaáp laø: hoã trôï doanh nghieäp nhaø nöôùc; tính naêng ñoäng vaø tieân phong cuûa Laõnh ñaïo tænh; thöïc hieän caùc chính saùch cuûa trung öông.
Toùm laïi, huy ñoäng voán toaøn xaõ hoäi cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi
trong thôøi gian qua laø chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh.
2.4.3. Nguyeân nhaân
Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá treân:
- Coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö coøn yeáu, chaäm ñoåi môùi, chöa coù giaûi phaùp böùt phaù, coøn naëng tö töôûng troâng chôø vaøo nguoàn voán ñaàu tö töø NSNN. Coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö tuy ñöôïc thöïc hieän nhöng chöa maïnh. Hình aûnh Bình Thuaän chöa ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc bieát nhieàu.
- Coâng taùc quy hoaïch vaø toå chöùc quaûn lyù trieån khai thöïc hieän quy hoaïch coøn yeáu, chöa thoáng nhaát nhö choàng laán giöõa caùc quy hoaïch du lòch, khoaùng saûn, vaø quy hoaïch röøng; moät soá ngaønh lónh vöïc chöa coù quy hoaïch.
- Heä thoáng cô sôû haï taàng tuy ñöôïc caûi thieän moät böôùc nhöng chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån, cô sôû haï taàng chöa ñoàng boä, yeáu toá naøy ñaõ haïn cheá söï khai thaùc tieàm naêng theá maïnh cuûa tænh, chöa taïo ñöôïc söï haáp daãn ñeå thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö.
- Cô cheá chính saùch maëc duø ñaõ coù coá gaéng baùm saùt vôùi thöïc teá, linh hoaït, coù chính saùch öu ñaõi, thuû tuïc coù nhieàu caûi tieán song vaãn coøn röôøm raø, phöùc taïp, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu. Hình thöùc huy ñoäng voán döôùi daïng ñoåi ñaát laáy coâng trình coøn thieáu cô cheá chính saùch thöïc hieän; trieån khai thöïc hieän chính saùch thu tieàn ñaát ñoái vôùi caùc döï aùn chöa ñoàng boä, chöa phuø hôïp vaø coâng baèng; chính saùch veà xaõ hoäi hoùa ñaàu tö caùc lónh vöïc y teá, giaùo duïc – ñaøo taïo… chöa oån ñònh vaø roõ raøng, coøn luùng tuùng; thieáu cô cheá thöïc hieän veà thu huùt ñaàu tö döôùi caùc hình thöùc BOT, BT.
- Moâi tröôøng ñaàu tö chöa thaät söï thoâng thoaùng. Moät soá aùch taéc, khoù khaên vöôùng maéc chöa ñöôïc thaùo gôõ kòp thôøi. Chuû ñaàu tö chi phí quaù nhieàu thôøi gian vaø phaûi ñi qua nhieàu cô quan ñeå laøm thuû tuïc ñaàu tö laøm taêng chi phí raát lôùn cho coâng taùc chuaån bò ñaàu tö, phieàn haø cho nhaø ñaàu tö.
56
- Coâng taùc giaûi phoùng maët baèng trong thôøi gian qua gaëp nhieàu phöùc taïp, thöïc hieän chöa kòp thôøi. Ñeán nay vaãn coøn nhieàu döï aùn ñaõ ñöôïc chaáp thuaän ñaàu tö nhöng chöa trieån khai xaây döïng ñöôïc do vöôùng ñeàn buø giaûi toaû. Ñaây laø moät trôû ngaïi lôùn caàn ñöôïc khaéc phuïc trong thôøi gian ñeán ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä ñöa voán ñaàu tö vaøo thöïc hieän.
- Traùch nhieäm cuûa ñoäi nguõ caùn boä, tröôùc heát laø caùn boä chuû choát cuûa caùc ngaønh, caùc caáp chöa phaùt huy ñuùng möùc, thöïc thi nhieäm vuï chöa ñeán nôi, ñeán choán, tính naêng ñoäng, saùng taïo coøn haïn cheá.
57
Nhìn chung, coâng taùc huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån cuûa tænh Bình Thuaän trong thôøi gian vöøa qua ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû nhaát ñònh, goùp phaàn taïo neân söï taêng tröôûng kinh teá töông ñoái cao, ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu kinh teá – xaõ hoäi chuû yeáu, cô caáu kinh teá chuyeån dòch theo höôùng tích cöïc. Tuy nhieân beân caïnh ñoù cuõng coøn toàn taïi khoâng ít haïn cheá, vöôùng maéc caàn coù giaûi phaùp khaéc phuïc trong thôøi gian tôùi nhaèm taêng cöôøng thu huùt ñöôïc nhieàu voán ñaàu tö cho phaùt trieån kinh teá–xaõ hoäi.
GIAÛI PHAÙP HUY ÑOÄNG VOÁN CHO ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH THUAÄN ÑEÁN NAÊM 2020
3.1.1. Muïc tieâu phaùt trieån
Tænh Bình Thuaän phaûi thöïc hieän duy trì möùc taêng tröôûng cao vaø beàn vöõng, ñaûm baûo toác ñoä taêng tröôûng GDP bình quaân giai ñoaïn 2007-2010 treân 14%/naêm, giai ñoaïn 2010-2020 treân 12%/naêm. Ñaåy nhanh quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng CNH-HÑH, taêng nhanh khu vöïc coù naêng suaát lao ñoäng cao, hieäu quaû lôùn; hình thaønh roõ neùt nhöõng saûn phaåm muõi nhoïn, nhöõng vuøng ñoäng löïc cuûa tænh. Phaùt trieån kinh teá nhanh, sôùm ruùt ngaén cheânh leäch vaø tieán tôùi vöôït trình ñoä phaùt trieån chung cuûa caû nöôùc; xaây döïng Bình Thuaän trôû thaønh moät cöïc phaùt trieån môùi cuûa khu vöïc Nam Trung boä. Keát hôïp taêng tröôûng kinh teá vôùi phaùt trieån vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi, giaûm bôùt söï cheânh leäch veà möùc soáng giöõa caùc taàng lôùp daân cö, giöõa ñoâ thò vaø noâng thoân vaø khu vöïc mieàn nuùi daân toäc khoù khaên cuûa tænh. Gaén phaùt trieån kinh teá vôùi baûo veä taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, keát hôïp chaët cheõ giöõa phaùt trieån kinh teá vôùi cuûng coá an ninh – quoác phoøng treân töøng ñòa baøn.
Caùc chæ tieâu chuû yeáu phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi:
- Toác ñoä taêng GDP bình quaân:
Baûng 3.1: Toác ñoä taêng tröôûng cuûa caùc ngaønh giai ñoaïn 2007-2020 Ñôn vò tính: % 2007-2010
Toác ñoä taêng GDP - Noâng, laâm, thuûy saûn - Coâng nghieäp, xaây döïng - Dòch vuï
13,3 4,3 16,2 14,8
12,1 3,6 13,7 13,0
14,3 6,5 18,6 15,8
(Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
58
– GDP bình quaân ñaàu ngöôøi ñeán naêm 2010 khoaûng 940 USD, ñeán naêm
2015 ñaït 2.050 USD, ñeán naêm 2020 ñaït 3.700 USD.
- Phaùt trieån maïnh kinh teá ñoái ngoaïi, oån ñònh vaø môû roäng thò tröôøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Kim ngaïch xuaát khaåu taêng bình quaân haøng naêm giai ñoaïn 2007-2010 laø 19,9%, giai ñoaïn 2011-2020 laø 24%.
- Keát caáu haï taàng saûn xuaát vaø xaõ hoäi ñöôïc xaây döïng ñoàng boä, ñaùp öùng yeâu
caàu phaùt trieån saûn xuaát vaø ñôøi soáng nhaân daân treân ñòa baøn toaøn tænh.
- GDP cuûa tænh Bình Thuaän coù cô caáu ngaønh:
Baûng 3.2: Cô caáu kinh teá giai ñoaïn 2007-2020 Ñôn vò tính: %
- Noâng, laâm, thuûy saûn
22,30
14,7
9,8
- Coâng nghieäp, xaây döïng
36,29
41,1
44,3
- Dòch vuï
41,41
44,2
45,9
(Nguoàn:Döï thaûo BC toång hôïp quy hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH tænh Bình Thuaän ñeán naêm 2020)
- Giaûi quyeát vieäc laøm cho 20.000 – 22.000 lao ñoäng/naêm, giaûm tæ leä thaát
nghieäp khoaûng döôùi 5% vaøo naêm 2010, döôùi 3,5% vaøo naêm 2020.
- Giaûm hoä ngheøo (theo tieâu chí môùi) xuoáng coøn döôùi 6% vaøo naêm 2010,
döôùi 4% vaøo naêm 2020.
3.1.2. Thuaän lôïi vaø khoù khaên, thaùch thöùc
3.1.2.1. Nhöõng thuaän lôïi
- Naèm trong ñòa baøn troïng ñieåm phía Nam - laø moät khu vöïc phaùt trieån naêng ñoäng, vò trí naøy coù aûnh höôûng lôùn ñeán Bình Thuaän trong quaù trình phaân boá laïi saûn xuaát vaø phaân coâng lao ñoäng. Bình Thuaän coù ñieàu kieän tieáp thu nhanh caùc tieán boä kyõ thuaät vaø phaùt trieån caùc saûn phaåm noâng laâm thuûy saûn, du lòch vaø caùc saûn phaåm cheá bieán töø nguoàn nguyeân lieäu cuûa ñòa phöông ñeå cung caáp cho thò tröôøng giaøu tieàm naêng naøy.
59
- Löïc löôïng lao ñoäng doài daøo, nguoàn nhaân löïc chöa ñöôïc huy ñoäng heát; tieàm naêng caùc nguoàn taøi nguyeân phong phuù veà nguoàn lôïi bieån vaø nuoâi troàng, tieàm naêng môû roäng dieän tích ñaát ñai vaø thaâm canh taêng vuï coøn lôùn; tieàm naêng veà phaùt trieån du lòch nghæ döôõng vaø sinh thaùi; theá maïnh veà khoaùng saûn nhaát laø vaät lieäu xaây döïng... Ñaây laø nhöõng lôïi theá ñeå phaùt trieån moät neàn kinh teá ña cô caáu: coâng nghieäp vaø dòch vuï - noâng laâm thuûy saûn.
- Cô sôû vaät chaát vaø haï taàng kyõ thuaät ñaõ ñöôïc ñaàu tö xaây döïng trong thôøi gian qua ñaõ phaùt huy taùc duïng. Böôùc ñaàu ñaõ hình thaønh moät soá khu, cuïm coâng nghieäp cheá bieán noâng saûn, haûi saûn, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng; ñaëc bieät laø cuïm du lòch Phan Thieát - Muõi Neù böôùc ñaàu ñaõ coù tieáng trong vaø ngoaøi nöôùc... Nhöõng ñieàu kieän treân laø tieàn ñeà thuaän lôïi ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån trong nhöõng naêm tôùi.
3.1.2.2. Nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc
- Xuaát phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá coøn thaáp, khaû naêng hoäi nhaäp vaø caïnh
tranh treân thò tröôøng coøn yeáu.
- Heä thoáng keát caáu haï taàng saûn xuaát vaø xaõ hoäi: giao thoâng, ñieän, caáp thoaùt nöôùc, maïng löôùi y teá, giaùo duïc vaø vaên hoùa böôùc ñaàu ñöôïc quan taâm song vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån, yeáu toá naøy ñaõ haïn cheá söï khai thaùc tieàm naêng theá maïnh cuûa tænh, chöa taïo ñöôïc söï haáp daãn ñeå thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö töø caùc thaønh phaàn kinh teá.
- Naèm beân caïnh thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Baø Ròa - Vuõng Taøu, Bình Döông laø nhöõng tænh thaønh coù tieàm naêng kinh teá lôùn, coù vò trí ñòa kinh teá - cô sôû vaät chaát kyõ thuaät vaø haï taàng - nguoàn lao ñoäng kyõ thuaät öu theá hôn, coù chính saùch linh hoaït hôn. Do ñoù quaù trình caïnh tranh veà thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, veà thu huùt ñaàu tö phaùt trieån seõ dieãn ra gay gaét vaø quyeát lieät - ñoù laø thaùch thöùc ñoái vôùi Bình Thuaän caàn phaûi vöôït qua.
- Nguoàn thu NSNN coøn haïn cheá chæ ñaùp öùng nhu caàu chi thöôøng xuyeân, moät phaàn chi ñaàu tö phaùt trieån. Thu huùt ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc coøn nhieàu vaán ñeà caàn khaéc phuïc, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh.
- Thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm khoâng oån ñònh, trình ñoä coâng ngheä laïc haäu, khoái löôïng saûn phaåm coù haøm löôïng kyõ thuaät cao coøn quaù ít, söùc caïnh tranh yeáu nhaát laø trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá.
- Daân soá coøn taêng nhanh, lao ñoäng chöa coù vieäc laøm coøn nhieàu, chaát löôïng
nguoàn nhaân löïc chöa ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi giai ñoaïn tôùi.
3.1.3. Döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö
60
Giai ñoaïn 2001 – 2006, chæ soá ICOR bình quaân laø 3,8, döï kieán chæ soá ICOR giai ñoaïn 2007 – 2010 laø 3,7, giai ñoaïn 2011 – 2020 laø 3,6. Muïc tieâu taêng tröôûng GDP bình quaân giai ñoaïn 2007 – 2010 laø 14,3%/naêm, giai ñoaïn 2011 – 2015 laø 13,3%/naêm, giai ñoaïn 2016 – 2020 laø 12,1%/naêm. Döïa theo moâ hình Harrod- Domar, soá lieäu thöïc teá giai ñoaïn 2001-2007 vaø toác ñoä taêng tröôûng GDP giai ñoaïn
2007-2020 theo muïc tieâu ñeà ra, nhu caàu voán ñaàu tö giai ñoaïn 2007 – 2020 caàn khoaûng 170.700 tyû ñoàng. Nhu caàu voán ñöôïc tính toaùn töø goùc ñoä vó moâ.
Baûng 3.3: Döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån giai ñoaïn 2007-2020 Ñôn vò tính: tyû ñoàng Soá
25.910 54.470 90.320 170.700
2.890
- Giaùo duïc - ñaøo taïo - Y teá vaø CSSK nhaân daân - Vaên hoùa – theå thao
1.880 1.170 440 270
8.870 72.680 73.420 15.730 10.200 3.350 2.180
5,20 42,58 43,01 9,21 5,98 1,96 1,28
3.100 1.450 1.500 100 50
400
28.800 5.950 8.900 600 270 87.600 37.280 1.300
16,87 3,49 5,21 0,35 0,16 51,32 21,84 0,76
3.010 2.970 10.440 22.990 39.250 10.700 23.320 39.400 8.660 5.190 5.640 3.390 1.820 1.090 1.200 710 8.200 17.500 2.500 2.000 4.600 2.800 300 200 120 100 14.400 29.400 43.800 4.910 11.270 21.100 400 500
Xuaát phaùt töø trình ñoä phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, töø tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh cuõng nhö töø thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö phaùt trieån. Trong thôøi gian ñeán, quan ñieåm huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh laø:
- Nguoàn voán trong nöôùc laø quyeát ñònh, nguoàn voán nöôùc ngoaøi laø quan
troïng.
61
- Phaán ñaáu taêng quy moâ thu NSNN, thöïc hieän choáng thaát thu, chuù yù boài döôõng nguoàn thu, khuyeán khích phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Nguoàn voán NSNN chuû yeáu taäp trung ñaàu tö keát caáu haï taàng, nhöõng coâng trình then choát vaø ôû vuøng khoù khaên, mieàn nuùi, vuøng ñoàng baøo daân toäc thieåu soá chöa thu huùt ñöôïc caùc thaønh phaàn kinh teá ñaàu tö.
- Muïc ñích huy ñoäng taát caû caùc nguoàn voán trong xaõ hoäi, ñeà ra caùc giaûi phaùp thích hôïp nhaèm khaéc phuïc nhöõng haïn cheá trong thôøi qua, thöïc hieän ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng, tranh thuû toái ña moïi nguoàn voán vôùi noã löïc cao nhaát; taäp trung ñaåy maïnh huy ñoäng nguoàn voán ngoaøi NSNN, trong ñoù chuù yù khai thaùc nhieàu hôn nguoàn voán FDI, ODA, khu vöïc daân doanh.
- Ban haønh, boå sung söûa ñoåi cô cheá chính saùch nhaèm taïo moïi ñieàu kieän khuyeán khích caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc, caù nhaân thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia ñaàu tö döôùi nhieàu hình thöùc vaøo taát caû caùc ngaønh, caùc lónh vöïc maø Nhaø nöôùc khoâng caám.
- Baûo ñaûm cô caáu ñaàu tö hôïp lyù, coù troïng ñieåm, phaùt huy cao nhaát hieäu quaû caùc nguoàn voán huy ñoäng, höôùng vaøo khai thaùc caùc tieàm naêng, lôïi theá cuûa tænh, goùp phaàn thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc saûn phaåm lôïi theá. Khuyeán khích ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc phaùt trieån coøn chaäm, nhöõng ñòa baøn keùm phaùt trieån. Öu tieân thu huùt caùc döï aùn ñaàu tö coù quy moâ lôùn, coâng ngheä hieän ñaïi.
Ñeå thöïc hieän muïc tieâu vaø ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh ñeán naêm 2020, döï baùo nhu caàu ñaàu tö cho caùc quy hoaïch laø raát lôùn. Toång voán ñaàu tö giai ñoaïn 2007 – 2020 vaøo khoaûng 170.700 tyû ñoàng. Qua phaân tích ôû treân ta thaáy nguoàn thu NSNN cuûa tænh laø coù haïn, ñeå ñaùp öùng voán ñaàu tö caàn ñaåy maïnh huy ñoäng caùc nguoàn voán ñaàu tö ngoaøi NSNN, caàn phaûi huy ñoäng toång löïc caùc nguoàn voán. Döïa vaøo ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán cuûa tænh thôøi gian qua, döï kieán khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi trong giai ñoaïn tôùi nhö sau:
3.3.1. Nguoàn voán trong nöôùc
3.3.1.1. Nguoàn voán ngaân saùch
Nguoàn voán ngaân saùch ñòa phöông:
Caên cöù vaøo baùo caùo keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän, döïa vaøo tính toaùn khaû naêng huy ñoäng GDP vaøo ngaân saùch vaø tyû troïng ngaân saùch daønh chi ñaàu tö phaùt trieån, giai ñoaïn 2007 – 2020 nguoàn voán ngaân saùch ñòa phöông daønh cho ñaàu tö phaùt trieån laø 28.800 tyû ñoàng.
62
Voán hoã trôï coù muïc tieâu cuûa Trung öông:
Döï kieán töø naêm 2007-2020, trung öông hoã trôï khoaûng 5.950 tyû ñoàng. Khaû naêng nguoàn voán naøy coù theå thöïc hieän ñöôïc vì thôøi gian tôùi 2007-2020 moät soá chöông trình lôùn trung öông ñang trieån khai thöïc hieän theo Nghò quyeát 39, Quyeát ñònh 183 haï taàng khu coâng nghieäp, Chöông trình bieån ñoâng haûi ñaûo… Ngoaøi caùc chöông trình theo trung öông hoã trôï haøng naêm, caùc sôû ngaønh ñòa phöông lieân quan chuû ñoäng xin trung öông hoã trôï voán caùc coâng trình böùc xuùc, quan troïng khaùc.
Nguoàn voán ñaàu tö cuûa trung öông treân ñòa baøn tænh:
Giai ñoaïn 2007-2020, treân cô sôû moät soá coâng trình lôùn cuûa trung öông ñaõ
vaø seõ ñaàu tö, döï kieán trung öông ñaàu tö khoaûng 8.900 tyû ñoàng.
Nguoàn voán tín duïng ñaàu tö:
Ñeå ñaùp öùng nhu caàu chi ñaàu tö phaùt trieån trong khi nguoàn thu töø thueá, phí chöa ñaùp öùng ñuû, baèng nhieàu hình thöùc huy ñoäng, döï kieán huy ñoäng töø nguoàn voán naøy khoaûng 600 tyû ñoàng.
3.3.1.2. Nguoàn voán töø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc
Ñaây laø nguoàn voán töï tích luõy taùi ñaàu tö taäp trung phaàn lôùn ôû caùc khu vöïc kinh teá quoác doanh vaø voán cuûa nhaø nöôùc ñaàu tö vaøo doanh nghieäp, coâng ty coå phaàn, goùp voán lieân doanh. Taïi Bình Thuaän, chæ coù 17 Doanh nghieäp nhaø nöôùc, vôùi toång giaù trò voán sôû höõu treân 600 tyû ñoàng, do ñoù möùc ñoä ñoùng goùp vaøo toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi raát thaáp. Theo keá hoaïch trong thôøi gian tôùi, voán ñaàu tö töø khu vöïc naøy chæ coù 270 tyû ñoàng.
3.3.1.3. Nguoàn voán töø khu vöïc daân doanh
Vôùi tieàm naêng saún coù cuûa Bình Thuaän, cuøng vôùi caùc doanh nghieäp trong tænh môû roäng ñaàu tö kinh doanh, caùc doanh nghieäp trong nöôùc nhaát laø khu vöïc phía nam ñang tham gia ñaàu tö taïi Bình Thuaän. Töø naêm 2007-2020, döï kieán huy ñoäng töø nguoàn voán naøy khoaûng 87.600 tyû ñoàng, giai ñoaïn 2007-2010 bình quaân moãi naêm khoaûng 3.600 tyû ñoàng, giai ñoaïn 2011-2020 bình quaân moãi naêm khoaûng 7.320 tyû ñoàng. Ñaây laø moät löôïng voán huy ñoäng töông ñoái lôùn, do ñoù caàn phaûi coù moät soá giaûi phaùp mang tính ñoät phaù ñeå thu huùt löôïng voán naøy. Neáu tính löôïng voán ñang ñaêng kyù ñaàu tö chöa trieån khai ñaàu tö cho ñeán nay vaø döï baùo khaû quan veà thu huùt ñaàu tö trong thôøi gian tôùi trong caû nöôùc cuõng nhö ñoái vôùi tænh thì löôïng voán naøy coù theå huy ñoäng ñaït keá hoaïch.
3.3.2. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi
63
3.3.2.1. Nguoàn voán vieän trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA)
Ñaây laø nguoàn voán giai ñoaïn 2001 – 2006 chöa thaät söï quan taâm ñuùng möùc neân keát quaû huy ñoäng coøn thaáp. Do vaäy, thôøi gian tôùi caàn coù phöông aùn, chuaån bò toát caùc döï aùn, laøm vieäc vaø tranh thuû voán töø caùc Boä, ngaønh trung öông. Döï kieán huy ñoäng khoaûng 1.300 tyû ñoàng (khoaûng 81,3 trieäu USD).
3.3.2.2. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñaàu tö tröïc tieáp (FDI)
Döï kieán töø naêm 2007-2020 huy ñoäng töø nguoàn voán naøy laø khoaûng 37.280 tyû ñoàng, töông öùng khoaûng 2.330 trieäu USD. Hieän nay, trong soá 45 döï aùn vôùi toång soá voán ñaêng kyù 200,98 trieäu USD (khoaûng 3.216 tyû ñoàng), caùc nhaø ñaàu tö chæ môùi ñaàu tö thöïc teá 42,5 trieäu USD (khoaûng 680 tyû), soá coøn laïi 158,48 trieäu USD (2.536 tyû ñoàng) seõ tieáp tuïc ñaàu tö trong nhöõng naêm tieáp theo. Trong ñieàu kieän hoäi nhaäp nhö hieän nay, khaû naêng thu huùt nhieàu döï aùn FDI môùi, thaäm chí nhieàu döï aùn lôùn laø khaû thi. Nhö vaäy khaû naêng huy ñoäng khoaûng 37.280 tyû ñoàng töø khu vöïc naøy laø coù theå thöïc hieän ñöôïc. Vaán ñeà cô baûn laø coâng taùc xuùc tieán, keâu goïi ñaàu tö vôùi nhöng cô cheá thoâng thoaùng, thuaän lôïi vaø haáp daãn nhaø ñaàu tö.
Nhö treân ñaõ phaân tích, nhu caàu voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän trong thôøi gian tôùi laø raát lôùn. Moät trong nhöõng maâu thuaãn vaø thaùch thöùc lôùn nhaát hieän nay laø nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån ngaøy caøng taêng leân trong khi khaû naêng ñaùp öùng cuûa NSNN coù giôùi haïn. Do ñoù ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån, tænh caàn phaûi coù caùc cô cheá, chính saùch, giaûi phaùp huy ñoäng caùc nguoàn voán ngoaøi NSNN, trong ñoù chuù yù nguoàn voán töø khu vöïc daân doanh, nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Caên cöù töø thöïc traïng coâng taùc huy ñoäng voán thôøi gian qua, töø tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh Bình Thuaän, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp sau:
3.4.1. Giaûi phaùp huy ñoäng voán ñaàu tö töø ngaân saùch nhaø nöôùc
Nguoàn voán ñaàu tö NSNN coù yù nghóa quan troïng, coù taùc duïng ñònh höôùng, môû ñöôøng baät cöûa cho ñaàu tö tö nhaân, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi trong vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc, caùc thaønh phaàn kinh teá cho ñaàu tö phaùt trieån.
Coâng taùc thu ngaân saùch nhaø nöôùc:
64
Thöïc hieän toát vieäc hoaøn thieän chính saùch thueá theo loä trình caûi caùch thueá ñeán naêm 2010 ñaûm baûo söû duïng thueá thöïc söï laø moät coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá, khuyeán khích phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Tænh caàn phaán
ñaáu taêng quy moâ thu NSNN, taêng tyû leä ñoäng vieân vaøo NSNN, thôøi gian tôùi caàn phaán ñaáu tyû leä huy ñoäng töø GDP vaøo NSNN giai ñoaïn 2007-2010 khoaûng 15,6%, giai ñoaïn 2011-2020 khoaûng 18 %, giai ñoaïn 2011-2020 khoaûng 21-22%.
Thöïc hieän toát vieäc thu ñuùng thu ñuû, haïn cheá thaát thu NS, kòp thôøi khai thaùc caùc nguoàn thu töø thueá phí vaøo NSNN, ñi ñoâi vôùi caùc giaûi phaùp boài döôõng nguoàn thu thoâng qua vieäc taïo döïng moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh thuaän lôïi, oån ñònh thoâng thoaùng. Thueá caàn ñöôïc ñieàu chænh cho hôïp lyù hôn nhaèm khuyeán khích caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá taêng cöôøng tích tuï voán, ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, thay ñoåi coâng ngheä, hieän ñaïi hoaù saûn xuaát, haï thaáp giaù thaønh, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Thöïc hieän vieäc ñieàu chænh cô caáu giöõa caùc saéc thueá treân cô sôû môû roäng dieän thueá tröïc thu vaø taêng tyû leä thueá tröïc thu trong toång soá thu NSNN töø thueá, phí; xaây döïng cô caáu hôïp lyù giöõa caùc loaïi thueá tröïc thu vaø thueá giaùn thu.
Ñoái vôùi caùc khoaûn thu phí, leä phí phaûi thöïc hieän nghieâm tuùc theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc, kòp thôøi ban haønh danh muïc thu vaø möùc thu theo ñuùng quy ñònh; phaân caáp quaûn lyù thu keát hôïp vôùi cô cheá giaùm saùt chaët cheõ, traùnh tình traïng töï ñaët ra caùc loaïi phí vaø möùc thu traùi vôùi quy ñònh chung; caùc khoaûn thu phaûi ñöôïc noäp ñaày ñuû, kòp thôøi vaøo NSNN khoâng ñeå toàn taïi tình traïng tuyø tieän trong quaûn lyù vaø söû duïng; môû roäng ñoái töôïng thu vaø haï thaáp möùc thu ñeå khuyeán khích caùc ñoái töôïng töï nguyeän noäp caùc loaïi phí vaø leä phí.
Ñeå hoaøn thaønh coâng taùc thu NSNN caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau:
- Thöïc hieän toå chöùc ñaùnh giaù, phaân tích nhöõng yeáu toáâ aûnh höôûng ñeán thu NSNN treân ñòa baøn, laøm roõ nhöõng khoaûn thu coøn thaát thoaùt, nhöõng nguoàn thu coøn tieàm naêng, laøm roõ caùc nguyeân nhaân, ñeà ra giaûi phaùp cuï theå phuø hôïp vôùi töøng khoaûn thu treân töøng ñòa baøn, kieán nghò vôùi UBND chæ ñaïo caùc ngaønh caùc caáp phoái hôïp vôùi cô quan thueá ñeå quaûn lyù thu NS.
- Ñoân ñoác caùc toå chöùc, caù nhaân kinh doanh noäp tôø khai thueá ñaày ñuû, chính xaùc, phaùt hieän kòp thôøi caùc chæ tieâu keâ khai thieáu, chöa ñuùng, chöa ñuû ñeå höôùng daãn, nhaéc nhôû doanh nghieäp keâ khai laïi, boå sung ñuû caùc chæ tieâu keâ khai. Haøng thaùng, haøng quyù, cô quan thueá taäp trung chæ ñaïo quaûn lyù thu ñoái vôùi caùc saéc thueá coù soá phaùt sinh phaûi noäp lôùn vaø caùc ñòa baøn troïng ñieåm.
65
- Trieån khai cô cheá töï khai, töï noäp, caùc quy trình quaûn lyù thueá, caùc kyõ naêng xöû lyù thueá vaø caùc quy trình öùng duïng tin hoïc theo quy ñònh cuûa Luaät Quaûn lyù thueá.
- Phoái hôïp vôùi caùc cô quan truyeàn hình, baùo chí ñeå kòp thôøi bieåu döông nhöõng ñieån hình tieân tieán chaáp haønh toát nghóa vuï thueá vôùi Nhaø nöôùc, coâng khai leân aùn vaø pheâ phaùn nhöõng doanh nghieäp, hoä kinh doanh coù caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät thueá, gian laän, chieám ñoaït tieàn thueá, chaây yø nôï thueá.
- Tieáp tuïc toå chöùc ñoái chieáu, raø soaùt chính xaùc töøng khoaûn nôï thueá, phaân tích roõ raøng tình traïng nôï vaø nguyeân nhaân nôï ñeå kieán nghò vôùi caáp coù thaåm quyeàn giaûi quyeát döùt ñieåm.
- Ñaåy maïnh hôn nöõa coâng taùc tuyeân truyeàn vaø hoã trôï ñeå naâng cao söï ñoàng thuaän xaõ hoäi, naâng cao tính tuaân thuû cuûa toå chöùc, caù nhaân noäp thueá trong vieäc thöïc thi caùc chính saùch thueá. Ñaåy maïnh ñaáu tranh vôùi caùc haønh vi buoân laäu, gian laän thöông maïi vaø troán thueá, laäu thueá.
- Hieän ñaïi hoaù coâng taùc quaûn lyù thueá, ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính thueá, naâng cao naêng löïc hieäu löïc hieäu quaû quaûn lyù thueá. Kieän toaøn, naâng cao naêng löïc cô quan thueá veà moïi maët.
Coâng taùc chi ngaân saùch nhaø nöôùc:
Do nguoàn thu NS coøn haïn cheá, Bình Thuaän vaãn coøn ñöôïc NSTW trôï caáp. Vì vaäy, tænh caàn thöïc hieän trieät ñeå chính saùch tieát kieäm chi NS ñeå gia taêng nguoàn voán ñaàu tö. Muoán vaäy, caàn phaûi hoaøn thieän coâng taùc quaûn lyù NSNN. Thöïc hieän toái öu hoaù cô caáu chi NS cho ñaàu tö vaø thöôøng xuyeân phuø hôïp vôùi yeâu caàu vaø tình hình thöïc teá phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh.
Ñoåi môùi quaûn lyù NSNN theo yeâu caàu hieän ñaïi hoùa, quaûn lyù NS theo höôùng xaây döïng NS trung haïn, gaén vôùi keát quaû ñaàu ra, taêng cöôøng tính coâng khai, minh baïch taøi chính trong quaûn lyù chi tieâu NS vaø phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá. Caàn naâng cao yù thöùc vaø tinh thaàn traùch nhieäm cuûa caùc caáp, caùc ngaønh trong vieäc söû duïng NSNN. Döïa vaøo cheá ñoä, tieâu chuaån ñònh möùc do trung öông ban haønh, tænh caàn raø soaùt, xaây döïng vaø ñieàu chænh tieâu chuaån ñònh möùc chi thöôøng xuyeân phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñòa phöông, giaûm thieåu caùc khoaûn chi chöa caàn thieát, traùnh laõng phí NS. Tieáp tuïc ñaåy maïnh coâng taùc kieåm soaùt chi NSNN, ñaåy maïnh thöïc hieän hình thöùc khoaùn chi theo cô cheá töï chuû, töï chòu traùch nhieäm ñoái vôùi caùc ñôn vò haønh chính söï nghieäp.
66
Taêng chi NSNN cho ñaàu tö phaùt trieån, ñaûm baûo toác ñoä taêng chi thöôøng xuyeân nhoû hôn toác ñoä taêng chi ñaàu tö phaùt trieån, duy trì möùc taêng chi ñaàu tö phaùt trieån töø nguoàn NSNN cao hôn möùc taêng tröôûng kinh teá. Söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán naøy treân cô sôû ñaåy maïnh vieäc phaân coâng, phaân caáp quaûn lyù cho caùc ngaønh vaø caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông, ñoàng thôøi cuûng coá naâng cao chaát
löôïng coâng taùc chuaån bò ñaàu tö, thöïc hieän toát coâng taùc quy hoaïch, löïa choïn, tö vaán, pheâ duyeät döï aùn ñaàu tö. Taêng cöôøng quaûn lyù coâng taùc xaây döïng cô baûn, baûo ñaûm chaát löôïng coâng trình, choáng thaát thoaùt trong ñaàu tö xaây döïng; chaám döùt tình traïng ñaàu tö phaân taùn, daøn traûi, khoâng hieäu quaû.
Naâng cao vai troø ñònh höôùng cuûa nguoàn voán ñaàu tö töø NSNN trong vieäc taïo voán moài thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö cuûa xaõ hoäi. Voán NSNN chuû yeáu laø ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng, caùc coâng trình mang tính then choát, ñaàu tö vaøo vuøng khoù khaên chöa thu huùt ñöôïc voán cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc.
Ñaåy maïnh khai thaùc caùc khoaûn thu veà ñaát:
Söû duïng ñaát ñeå taïo voán xaây döïng cô sôû haï taàng, chính saùch naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû moät soá ñòa phöông, ñaõ taïo nguoàn thu huùt lôùn cho ñaàu tö phaùt trieån, ñaëc bieät laø nhöõng loaïi ñaát naèm doïc hai beân ñöôøng giao thoâng môùi môû, khu coâng nghieäp môùi hình thaønh, caùc khu quy hoaïch ñeå phaùt trieån du lòch, caàn coù chính saùch hôïp lyù khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá vaø tö nhaân söû duïng ñaát phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø ñaûm baûo nguoàn thu cho NSNN ñeå taùi ñaàu tö cho cô sôû haï taàng.
Veà laâu daøi, caùc chính saùch taøi chính veà ñaát phaûi ñöôïc hoaøn thieän taäp trung vaøo taïo laäp vaø hoaøn thieän cô cheá taøi chính cho thò tröôøng baát ñoäng saûn. Ñònh höôùng, ñieàu tieát vaø kieåm soaùt thò tröôøng baát ñoäng saûn, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia thò tröôøng.
Hoaøn thieän chính saùch xöû lyù quyõ ñaát taïo voán xaây döïng cô sôû haï taàng baèng
caùch höôùng daãn ñaáu giaù quyeàn söû duïng ñaát ñeå taïo voán xaây döïng cô sôû haï taàng.
Trieån khai thöïc hieän toát coâng taùc quy hoaïch ñaát, coâng boá roäng raõi, coâng
khai caùc haïng muïc, dieän tích keâu goïi ñaàu tö hoaëc cho ñaáu thaàu dieän tích ñaát.
Caàn coù bieän phaùp thöïc hieän trieät ñeå vieäc thu hoài ñaát ñaõ ñöôïc giao hay cho
toå chöùc thueâ ñang ñeå hoang hoùa, khoâng söû duïng, hoaëc söû duïng sai muïc ñích …
67
Ñaåy maïnh vieäc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng nhaø ñaát theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc ñeå laøm caên cöù thu thueá. Quaûn lyù chaët cheõ vieäc thu thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát vaø chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát, chæ caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát cho toå chöùc, caù nhaân söû duïng ñaát hôïp phaùp vaø ñaõ ñoùng ñaày ñuû caùc khoaûn nghiaõ vuï vôùi NSNN nhö thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, thueá chuyeån muïc ñích söû duïng ñaát vaø leä phí tröôùc baï theo quy ñònh. Thöïc hieän vieäc giao ñaát coù thu tieàn söû duïng ñaát taïi caùc khu du lòch ñoái vôùi caùc toå chöùc, caù nhaân coù döï aùn ñaàu tö oån ñònh laâu daøi. Ñoái vôùi dieän tích ñaát ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn quyeát ñònh cho thueâ ñaát, caàn laäp hôïp ñoàng thueâ ñaát vaø thu tieàn theo ñuùng quy ñònh, khuyeán
khích caùc chuû ñaàu tö noäp tieàn thueâ ñaát moät laàn cho toaøn boä thôøi gian ñöôïc thueâ ñaát theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc ñeå ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi.
Ngoaøi caùc nguoàn thu treân, caàn khai thaùc nguoàn thu cho NSNN töø nguoàn taøi
nguyeân, töø nguoàn taøi saûn coâng coøn laõng phí.
Nguoàn voán hoã trôï coù muïc tieâu cuûa trung öông, voán trung öông ñaàu tö
treân ñòa baøn:
Trung öông ñaàu tö cho caùc lónh vöïc, caùc ngaønh kinh teá treân vuøng laõnh thoå theo qui hoaïch höôùng tôùi nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh. Tænh caàn theo doõi vaø baùm saùt caùc quy hoaïch ngaønh, taêng cöôøng caùc moái quan heä vôùi Boä Ngaønh trung öông vôùi caùc kieán nghò ñuû luaän cöù khoa hoïc trong caùc chöông trình muïc tieâu, xaây döïng caùc döï aùn lôùn treân ñòa baøn nhaèm khai thaùc toái ña caùc nguoàn voán naøy.
Raø soaùt taát caû caùc chöông trình hoã trôï coù muïc tieâu cuûa trung öông trong giai ñoaïn tôùi ñeå tieáp tuïc kieán nghò xin trung öông hoã trôï theâm voán theo chöông trình, kieán nghò trung öông hoã trôï voán cho caùc coâng trình böùc xuùc, quan troïng cuûa tænh.
Phaûi thaät söï chuû ñoäng tieáp caän, khai thaùc vaø tranh thuû caùc nguoàn voán, caùc döï aùn, caùc chöông trình töø caùc Boä Ngaønh trung öông ñeå ñöôïc caân ñoái, hoã trôï voán haøng naêm; phoái hôïp vôùi Boä ngaønh trung öông ñang laøm chuû ñaàu tö caùc döï aùn treân ñòa baøn tænh ñeå taùc ñoäng, thuùc ñaåy trieån khai xaây döïng nhanh caùc döï aùn.
Nguoàn voán tín duïng ñaàu tö:
Tham khaûo, hoïc taäp kinh nghieäm caùc tænh ñaõ phaùt haønh traùi phieáu coâng trình. Thôøi gian tôùi, tieán haønh phaùt haønh traùi phieáu coâng trình ñòa phöông ñeå huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån treân cô sôû quy ñònh hieän haønh, ñaûm baûo khaû naêng traû nôï ñeán haïn vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá cuûa tænh.
3.4.2. Nguoàn voán doanh nghieäp nhaø nöôùc
Taïi Bình Thuaän trong thôøi gian qua ñaõ coå phaàn hoùa 12/17 doanh nghieäp, vôùi giaù trò treân 200 tyû ñoàng. Tính ñeán ñaàu naêm 2007 soá DNNN coøn laïi khoâng nhieàu, ña soá laøm aên keùm hieäu quaû.
68
Taäp trung ñaåy nhanh vieäc saép xeáp, ñoåi môùi vaø cô caáu laïi caùc DNNN: ñaåy maïnh caûi caùch DNNN theo höôùng ña daïng hoùa hình thöùc sôû höõu, phaán ñaáu sôùm hoaøn thaønh vieäc thöïc hieän chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu, saép xeáp ñoái vôùi DNNN. Gaén vieäc coå phaàn hoùa caùc DNNN vôùi nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Phaân loaïi DNNN vaø saép xeáp theo höôùng: giöõ laïi vaø boå sung voán cho moät soá DNNN coù hieäu quaû, coù khaû naêng caïnh tranh, coù laõi töø 3 – 5 naêm trôû leân; saùp
nhaäp, giaûi theå baùn vaø cho phaù saûn caùc DNNN khoâng hieäu quaû, thua loã lieân tuïc trong voøng 3 – 5 naêm, ñaåy maïnh tieán trình coå phaàn hoùa DNNN.
3.4.3. Giaûi phaùp huy ñoäng voán töø nguoàn tín duïng
Hieän nay, chæ coù Ngaân haøng noâng nghieäp laø coù caùc chi nhaùnh ôû caùc huyeän, Ngaân haøng coâng thöông thì chæ coù hai phoøng giao dòch ôû Tuy Phong vaø Haøm Taân, do vaäy caùc doanh nghieäp, caùc hoä saûn xuaát kinh doanh raát khoù tieáp caän ñöôïc vôùi nguoàn voán tín duïng ngaân haøng.
Vì vaäy, caàn tieáp tuïc cuûng coá vaø phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng thöông maïi vaø TCTD treân ñòa baøn tænh. Ngoaøi chi nhaùnh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh hieän coù, caàn khuyeán khích caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn môû theâm chi nhaùnh taïi Bình Thuaän, khuyeán khích caùc Ngaân haøng thöông maïi vaø caùc TCTD môû roäng maïng löôùi hoaït ñoäng, môû theâm chi nhaùnh hay phoøng giao dòch treân ñòa baøn caùc huyeän thò trong tænh, naâng cao tính caïnh tranh.
Môû roäng, cuûng coá, chaán chænh hoaït ñoäng cuûa heä thoáng Quyõ tín duïng nhaân daân (QTDND), giuùp ñôõ moät soá xaõ coù ñuû ñieàu kieän thaønh laäp môùi QTDND, taïo ñieàu kieän cho caùc QTDND ñuû ñieàu kieän môû roäng ñòa baøn hoaït ñoäng, gaén vôùi vieäc tieáp tuïc cuûng coá, chaán chænh vaø phaùt trieån heä thoáng, ñaëc bieät trong vieäc ñaøo taïo, naâng cao naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh cuûa caùc QTDND.
Caùc TCTD caàn naâng cao hieäu quaû huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh ña daïng caùc loaïi kyø phieáu, tín phieáu, tieàn gôûi tieát kieäm, môû roäng phöông thöùc thanh toaùn qua ngaân haøng. Taäp trung nguoàn voán huy ñoäng ñeå ñaåy maïnh cho vay trung vaø daøi haïn; ñôn giaûn hoaù thuû tuïc, linh hoaït trong cô cheá baûo ñaûm tieàn vay ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp, caùc hoä saûn xuaát kinh doanh tieáp caän nguoàn voán töø caùc TCTD deã daøng hôn.
Phaùt trieån vaø hieän ñaïi hoùa coâng ngheä ngaân haøng vaø heä thoáng thanh toaùn, taïo ñieàu kieän cho vieäc hình thaønh thò tröôøng tín duïng caïnh tranh laønh maïnh, bình ñaúng giöõa caùc TCTD vôùi cô cheá thoâng thoaùng, quy trình ñôn giaûn thích hôïp ñeå naâng cao chaát löôïng phuïc vuï.
69
3.4.4. Giaûi phaùp huy ñoäng voán töøø khu vöïc daân doanh
Taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán trong daân, khuyeán khích caùc doanh nghieäp vaø caùc caù nhaân ñaàu tö kinh doanh saûn xuaát vaø ñoùng goùp coâng ích döôùi caùc hình thöùc baèng söùc lao ñoäng hoaëc baèng tieàn cuûa, keát hôïp cuøng vôùi nguoàn voán nhaø nöôùc xaây döïng cô sôû haï taàng vaø thöïc hieän chính saùch xaõ hoäi. Khuyeán khích huy ñoäng caùc nguoàn löïc, taøi saûn, tieàn cuûa nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh laøm giaøu cho caù nhaân vaø ñoùng goùp cho xaõ hoâi.
Nguoàn voán doanh nghieäp tö nhaân:
Trong thôøi gian tôùi, söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá naøy laø raát maïnh meõ.
Ñeå huy ñoäng voán töø thaønh phaàn kinh teá naøy caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau:
- Tieáp tuïc ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính, kieän toaøn naâng cao hieäu löïc, hieäu quaû boä maùy Nhaø nöôùc, taïo moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh thaät söï thuaän lôïi, haáp daãn, thoâng thoaùng ñeå khuyeán khích ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö.
- Ñaàu tö xaây döïng hoaøn thieän cô baûn cô sôû haï taàng kinh teá-xaõ hoäi, taäp trung vaøo caùc lónh vöïc giao thoâng, thuyû lôïi, ñieän, nöôùc, böu chính vieãn thoâng, caùc khu coâng nghieäp nhaèm ñaùp öùng caùc ñieàu kieän thuaän lôïi cho ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh.
- Hoaøn thieän cô cheá chính saùch ñeå thu huùt ñaàu tö, coù chính saùch öu ñaõi thaät söï cho caùc doanh nghieäp ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc öu tieân, ñaûm baûo quyeàn bình ñaúng trong saûn xuaát kinh doanh giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi trong khuoân khoå phaùp luaät chung, coù chính saùch khuyeán khích vaø cho pheùp ña daïng hoaù caùc hình thöùc phaùt trieån kinh teá keå caû trong coâng nghieäp, du lòch, dòch vuï… ñeå thu huùt ñöôïc moïi nguoàn voán ñaàu tö trong xaõ hoäi.
- Boå sung ñieàu chænh caùc quy hoaïch laøm cô sôû cho vieäc xaây döïng danh muïc caùc döï aùn thu huùt ñaàu tö , chuù yù caùc lónh vöïc öu tieân, caùc döï aùn maø tænh coù lôïi theá caïnh tranh, khuyeán khích hình thöùc ñaàu tö BT, BOT vaøo caùc lónh vöïc öu tieân phaùt trieån.
- Khaéc phuïc caùc haïn cheá gaây aùch taéc trong thu huùt ñaàu tö, kòp thôøi thaùo gôõ vöôùng maéc cuûa caùc doanh nghieäp; phaûn aùnh kieán nghò, boå sung söûa ñoåi kòp thôøi nhöõng quy ñònh khoâng coøn phuø hôïp gaây caûn trôû. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi veà maët baèng kinh doanh cho nhaø ñaàu tö thoâng qua vieäc coâng khai, minh baïch qui hoaïch söû duïng ñaát, quyõ ñaát.
70
Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho kinh teá tö nhaân ñaàu tö phaùt trieån, khoâng haïn cheá veà quy moâ, ngaønh ngheà, lónh vöïc, ñòa baøn. Xoùa boû trieät ñeå moïi hình thöùc phaân bieät ñoái xöû, toân vinh nhöõng ngöôøi saûn xuaát, kinh doanh gioûi. Khuyeán khích phaùt trieån caùc doanh nghieäp tö nhaân lôùn, caùc taäp ñoaøn kinh teá tö nhaân. Hoã trôï khuyeán khích phaùt trieån caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøa nhaèm huy ñoäng caùc nguoàn löïc vaø phaùt huy caùc lôïi theá so saùnh trong töøng vuøng, töøng ñòa phöông; ñoàng thôøi vôùi vieäc khuyeán khích phaùt trieån coâng nghieäp noâng thoân, laøng ngheà, trang traïi; chuù troïng phaùt trieån doanh nghieäp nhoû vaø vöøa taïi caùc vuøng noâng thoân, vuøng coù ñieàu kieän kinh teá khoù khaên.
- Cuûng coá phaùt trieån heä thoáng TCTD treân toaøn tænh ñeå caùc doanh nghieäp deã daøng tieáp caän nguoàn voán naøy. Caàn coù chöông trình hoã trôï voán cho caùc doanh nghieäp tö nhaân thoâng qua vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån Quyõ hoã trôï doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, Quyõ baûo laõnh tín duïng.
- Ñaåy maïnh coâng taùc quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö moät caùch hieäu quaû nhaèm taïo döïng hình aûnh cuûa Bình Thuaän ñöôïc bieát ñeán nhö moät nôi raát haáp daãn ñeå ñaàu tö kinh doanh.
Nguoàn voán trong daân cö:
Tieàm naêng voán trong daân cö coøn raát lôùn. Hieän nay, phaàn voán nhaøn roãi trong daân cö ña phaàn vaãn daønh ñeå mua vaøng, ngoaïi teä, moät soá khaùc thì mua nhaø, ñaát vaø caûi thieän caùc phöông tieän sinh hoaït. Caàn phaûi coù caùc giaûi phaùp cuï theå, coù tính khaû thi môùi coù theå huy ñoäng nguoàn voán naøy. Muoán vaäy, caàn ña daïng hoùa caùc hình thöùc, caùc coâng cuï huy ñoäng voán sao cho moïi ngöôøi daân ôû moïi choã, moïi nôi ñeàu coù cô hoäi thuaän tieän ñeå ñöa ñoàng voán tieát kieäm cuûa mình vaøo doøng chaûy ñaàu tö phaùt trieån kinh teá:
- Ñòa phöông caàn taïo moâi tröôøng kinh doanh thuaän lôïi cho ngöôøi daân deã
daøng boû voán ñaàu tö vì hoï tin töôûng vaøo chính saùch khuyeán khích ñaàu tö.
- Khuyeán khích aùp duïng roäng raõi vieäc môû taøi khoaûn caù nhaân, göûi tieàn tieát kieäm, mua caùc kyø phieáu, traùi phieáu, giaûm daàn ñeán boû taäp quaùn giöõ tieàn maët, tröõ vaøng ñeå tích luõy.
- Caùc TCTD caàn khuyeán khích nhaân daân môû taøi khoaûn caù nhaân, phaûi ñaûm baûo thöïc hieän thanh toaùn thuaän tieän qua taøi khoaûn naøy, khuyeán khích söû duïng hình thöùc theû thanh toaùn, môû roäng phöông thöùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Vôùi caùc hình thöùc thanh toaùn nhö vaäy nhaèm thu huùt ñöôïc caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong nhaân daân ñeå moãi ñoàng voán luoân naèm trong voøng quay lieân tuïc cuûa ñaàu tö.
- Caàn coù caùc bieän phaùp khuyeán khích ngöôøi daân boû voán môû roäng saûn xuaát kinh doanh theo quy moâ nhoû vaø vöøa, aùp duïng caùc hình thöùc öu ñaõi veà thueá, tieàn thueâ ñaát… Ñieàu quan troïng laø tænh caàn coù phöông höôùng toång theå, ñaëc bieät laø coù caùc chính saùch khuyeán khích caùc hoä gia ñình ôû caùc vuøng noâng thoân, vuøng saâu, vuøng xa maïnh daïn boû voán ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh treân cô sôû bieát khai thaùc toái ña lôïi theá so saùnh cuûa töøng vuøng, töøng khu vöïc.
Thu huùt voán ñaàu tö töø Vieät kieàu:
71
Bình Thuaän hieän coù khoaûng hôn 2 vaïn kieàu baøo soáng taïi caùc quoác gia treân khaép theá giôùi coù khaû naêng veà taøi chính. Nhieàu Vieät kieàu coù khaû naêng lôùn veà voán,
kinh nghieäm quaûn lyù, naêng löïc kinh doanh vaø am hieåu thò tröôøng theá giôùi; rieâng veà phaùt trieån thöông maïi, ñaây laø tieàm naêng raát lôùn maø laâu nay ñòa phöông chöa khai thaùc ñöôïc. Ñeå thu huùt nguoàn voán ñaàu tö töø Vieät kieàu, caàn thöïc hieän nhöõng bieän phaùp cuï theå sau:
- Laõnh ñaïo ñòa phöông neân toå chöùc nhöõng buoåi gaëp maët vôùi Vieät kieàu khi hoï veà thaêm queâ höông vaøo dòp Teát ñeå giôùi thieäu nhöõng cô hoäi ñaàu tö vaø chính saùch thu huùt ñaàu tö.
- Caàn daønh kinh phí ñeå laøm nhöõng phoùng söï veà ñòa phöông nhö: thoâng tin veà moâi tröôøng kinh teá-xaõ hoäi, moâi tröôøng ñaàu tö, chuû tröông phaùt trieån kinh teá cuûa ñòa phöông, chính saùch öu ñaõi ñaàu tö, tieàm naêng vaø theá maïnh phaùt trieån, nhöõng döï aùn keâu goïi ñaàu tö, nhöõng doanh nghieäp laøm aên thaønh ñaït taïi ñòa phöông. Nhöõng phoùng söï ñoù ñöôïc giôùi thieäu vôùi ñoàng baøo ôû nöôùc ngoaøi.
- Laõnh ñaïo ñòa phöông caàn phoái hôïp vôùi Vieät kieàu ôû ñòa phöông ñeå taïo ra moät toå chöùc nhö Caâu laïc boä doanh nghieäp Vieät kieàu ñòa phöông, taïo ra nhöõng cô hoäi hôïp taùc kinh doanh, nghieân cöùu nhöõng döï aùn, baûo ñaûm veà tính phaùp lyù. Töø ñoù ñòa phöông coù theå giuùp Vieät kieàu thaønh laäp moät soá coâng ty coå phaàn, thu huùt nguoàn tieàn coøn nhaøn roãi cuûa Vieät kieàu ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi veà ñaàu tö ôû ñòa phöông.
3.4.5. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi
Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc mang laïi cô hoäi cho Bình Thuaän tieáp caän vôùi nhöõng thaønh töïu khoa hoïc – coâng ngheä, thoâng tin, taêng khaû naêng thu huùt caùc nguoàn voán.
Toaøn caàu hoùa kinh teá taïo cô hoäi ñeå Vieät Nam noùi chung vaø Bình Thuaän noùi rieâng coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå tieáp caän nhöõng thoâng tin veà caùc cô hoäi ñaàu tö, caùc saûn phaåm cuøng loaïi, löïa choïn coâng ngheä phuø hôïp, thöïc hieän toát hôn moät trong nhöõng noäi dung cô baûn cuûa quaù trình CNH-HÑH laø ñoåi môùi coâng ngheä cuûa neàn saûn xuaát, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø dòch vuï ñaùp öùng nhu caàu cuûa thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá.
3.4.5.1. Nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI)
72
Laø moät nguoàn voán quan troïng ñoái vôùi ñaàu tö phaùt trieån neân cuoäc caïnh tranh giöõa caùc khu vöïc, giöõa caùc quoác gia trong töøng khu vöïc nhaèm thu huùt nguoàn voán FDI ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Hieän nay, caùc nöôùc ASEAN ñang taêng cöôøng caùc bieän phaùp xuùc tieán ñaàu tö, thuùc ñaåy keá hoaïch xaây döïng chöông trình haønh ñoäng chieán löôïc nhaèm ñaåy maïnh hoäi nhaäp caùc lónh vöïc öu tieân trong
ASEAN. Trong caùc lónh vöïc öu tieân, Bình Thuaän coù lôïi theá ñeå tham gia vaøo caùc lónh vöïc ñoà goã, cao su, thuûy saûn, noâng saûn vaø du lòch…
Xu höôùng di chuyeån cuûa caùc doøng FDI laø höôùng tôùi nhöõng vuøng coù moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi vaø höôùng vaøo caùc ngaønh saûn xuaát, dòch vuï coù hieäu quaû cao, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc coâng nghieäp môùi (NICS) vaø caùc nöôùc ASEAN. Thôøi gian qua, moâi tröôøng ñaàu tö chung cuûa Vieät Nam ñöôïc caûi thieän ñaùng keå coù taùc duïng thu huùt nhöõng laøn soùng môùi ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi.
Vieät Nam ñaõ gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO), trong nhöõng naêm tôùi seõ coù laøn soùng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi lôùn vaøo Vieät Nam. Thôøi kyø 2001 – 2006, caùc döï aùn FDI vaøo Bình Thuaän coøn khaù nhoû so vôùi caû nöôùc. Bình Thuaän vôùi lôïi theá cuûa mình so vôùi caùc tænh khaùc neân thu huùt nguoàn voán naøy vaøo nhöõng ngaønh maø saûn phaåm coù naêng löïc caïnh tranh cao nhö du lòch dòch vuï, khu vöïc coâng nghieäp, ñaëc bieät coâng nghieäp cheá bieán haûi saûn xuaát khaåu, caùc döï aùn ñaàu tö vaøo noâng laâm – thuûy saûn.
Vôùi vò trí ñòa lyù kinh teá vaø cô cheá chính saùch linh hoaït, meàm deûo thoâng thoaùng, Bình Thuaän coù nhieàu cô hoäi thuaän lôïi ñeå khai thaùc toái ña caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi trong tieán trình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi noùi chung, ñaëc bieät phaùt trieån cô sôû haï taàng, coâng nghieäp cheá bieán vaø dòch vuï, du lòch cuûa tænh, goùp phaàn vaøo taêng tröôûng GDP vaø GDP/ngöôøi.
Song song vôùi caùc giaûi phaùp nhö ñaõ neâu ñoái vôùi nguoàn voán khu vöïc daân cö, caàn phaûi coù theâm nhöõng giaûi phaùp thích hôïp ñeå thu huùt maïnh nguoàn voán naøy, ñoù laø:
- Caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, taêng cöôøng hôn nöõa tính minh baïch cuûa moâi tröôøng ñaàu tö; chuaån bò caùc ñieàu kieän toát nhaát veà cô sôû haï taàng, maët baèng saûn xuaát cho caùc nhaø ñaàu tö, ñaåy nhanh xaây döïng caùc khu coâng nghieäp.
- Xaây döïng cô cheá, chính saùch ñoàng boä ñeå thu huùt FDI phuø hôïp vôùi quaù trình hoäi nhaäp. Ñieàu chænh cô caáu saûn xuaát kinh doanh: moät soá ngaønh saûn xuaát cuûa tænh seõ ñöùng tröôùc nhieàu thaùch thöùc lôùn sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO. Do ñoù caàn phaûi coù chính saùch hôïp lyù veà cô caáu saûn xuaát daøi haïn nhö: ngaønh naøo caàn öu tieân phaùt trieån, vôùi thôøi haïn laø bao laâu, ñeå töø ñoù coù giaûi phaùp phaùt trieån, coù chính saùch hoã trôï öu ñaõi ñaàu tö.
73
- Naâng cao chaát löôïng xaây döïng danh muïc goïi voán FDI. Danh muïc caùc döï aùn keâu goïi ñaàu tö nöôùc ngoaøi baèng nhieàu hình thöùc phong phuù, ña daïng nhö : lieân doanh, coâng ty coù voán 100% nöôùc ngoaøi, phöông thöùc ñaàu tö BOT, BT… Taêng cöôøng thu huùt voán FDI vaøo caùc lónh vöïc maø tænh coù lôïi theá caïnh tranh. Trong daøi
haïn, caàn choïn löïa döï aùn ñeå môøi goïi hình thöùc ñaàu tö cho phuø hôïp, chæ öu tieân cho nhöõng döï aùn ñoøi hoûi voán lôùn hay coâng ngheä cao vaø nhaát laø coù taùc ñoäng nhanh choùng, maïnh meõ ñeå thuùc ñaåy caùc lónh vöïc khaùc, nhaèm taïo ra laøn soùng ñaàu tö môùi vaø chuyeån giao coâng ngheä cho caùc doanh nghieäp trong tænh.
- Taêng cöôøng coâng taùc quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö nöôùc ngoaøi:
Xaây döïng chieán löôïc xuùc tieán ñaàu tö theo höôùng: giaûm daàn nhöõng döï aùn söû duïng nhieàu lao ñoäng vaø taêng cöôøng caùc döï aùn thuoäc caùc ngaønh muõi nhoïn, coù khaû naêng caïnh tranh, coù giaù trò taêng cao. Khuyeán khích döï aùn giuùp tænh phaùt trieån lôïi theá caïnh tranh vaø caùc döï aùn höôùng ñeán xuaát khaåu. Giaûm daàn caùc döï aùn voán ñaàu tö ít nhöng söû duïng nhieàu ñaát, khuyeán khích döï aùn söû duïng ít ñaát nhöng coù suaát ñaàu tö cao.
Ñoåi môùi phöông phaùp, noäi dung xuùc tieán ñaàu tö : xuùc tieán ñaàu tö caàn taäp trung vaøo caùc ngaønh, lónh vöïc maø tænh coù lôïi theá so vôùi nôi khaùc; höôùng vaøo caùc ñoái taùc coù tieàm naêng nhö: Myõ, Nhaät Baûn, Trung Quoác, Ñaøi Loan, Haøn Quoác… Beân caïnh vieäc söû duïng caùc hình thöùc truyeàn thoáng nhö toå chöùc hoäi nghò hoäi thaûo, coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö caàn ñi vaøo chieàu saâu nhö : vaän ñoäng ñaàu tö theo töøng döï aùn theo töøng nhaø ñaàu tö cuï theå; vaän ñoäng ñaàu tö thoâng qua caùc nhaø ñaàu tö ñang laøm aên coù hieäu quaû, coù moái quan heä roäng raõi ; keát hôïp xuùc tieán ñaàu tö vôùi xuùc tieán thöông maïi, du lòch.
Coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö caàn cuï theå traùnh chung chung, caàn ñeo baùm quyeát lieät khi coù nhaø ñaàu tö tieàm naêng coù döï ñònh ñaàu tö, phaân khuùc roõ raøng caùc nhaø ñaàu tö ñeán töø caùc quoác gia khaùc nhau, xaùc ñònh roõ yù muoán, taâm lyù töøng nhaø ñaàu tö ñeå coù bieän phaùp xuùc tieán hôïp lyù.
Ñaåy maïnh coâng taùc giôùi thieäu hình aûnh cuûa ñòa phöông treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, naâng cao chaát löôïng trang Web daønh cho coâng taùc thu huùt voán ñaàu tö, giôùi thieäu roäng raõi trang Web naøy ñeå caùc nhaø ñaàu tö bieát.
- Toå chöùc boä maùy xuùc tieán ñaàu tö chuyeân nghieäp, ñaøo taïo caùn boä chuyeân
saâu veà xuùc tieán ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
Tieáp tuïc caûi caùch haønh chính coù lieân quan ñeán thu huùt voán FDI. Naâng cao naêng löïc cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc lieân quan tröïc tieáp nhö: Sôû Keá hoaïch ñaàu tö, Ban quaûn lyù caùc khu coâng nghieäp, Sôû Xaây döïng, Sôû Taøi nguyeân moâi tröôøng…
74
- Xaây döïng moái quan heä ngoaïi giao toát vôùi caùc ñòa phöông, ñaëc bieät nhöõng tænh, thaønh thu huùt nhieàu voán FDI nhö : TP Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông… ñeå tranh thuû keát hôïp hoaëc ñeà nghò hoã trôï trong coâng taùc thu huùt voán ñaàu tö FDI, hoïc taäp kinh nghieäm cuûa caùc ñòa phöông naøy trong thu huùt voán FDI.
3.4.5.2. Nguoàn voán vieän trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA)
Giai ñoaïn 2007 – 2010, Vieät Nam vaãn ñöôïc trong dieän öu tieân cuûa caùc nhaø taøi trôï ODA. Nguoàn taøi trôï chính cho Vieät Nam laø Nhaät Baûn, WB, ADB vaø caùc nöôùc thuoäc khoái EU…
Khu vöïc mieàn Trung vaø Taây Nguyeân trong ñoù coù Bình Thuaän ñang ñöôïc söï chuù yù ñaëc bieät cuûa caùc toå chöùc quoác teá, Nhaät Baûn vaø moät soá nöôùc EU. Giai ñoaïn 2001–2006, Bình Thuaän thu huùt nguoàn voán naøy coøn raát khieâm toán. Thôøi kyø 2007 – 2020 phöông höôùng thu huùt vaø söû duïng ODA cuûa tænh seõ taäp trung vaøo: phaùt trieån noâng nghieäp, noâng thoân gaén vôùi xoùa ñoùi giaûm ngheøo, trong ñoù öu tieân cho hoaït ñoäng khuyeán noâng–laâm, khuyeán ngö vaø phaùt trieån ngaønh ngheà noâng thoân; phaùt trieån haï taàng noâng thoân, haï taàng xaõ hoäi, heä thoáng thoâng tin theo höôùng hieän ñaïi; trieån khai moät soá chöông trình, döï aùn phaùt trieån haï taàng kinh teá quoác gia vaø ngaønh treân ñòa baøn; chuù troïng phaùt trieån kinh teá bieån gaén vôùi quoác phoøng, an ninh vaø hôïp taùc quoác teá; phaùt trieån haï taàng du lòch.
Phuø hôïp vôùi phöông höôùng chung cuûa vuøng, caùc caáp, caùc ngaønh taïi ñòa phöông tích cöïc, chuû ñoäng xaây döïng döï aùn, laøm vieäc vaø tranh thuû voán töø caùc Boä, Ngaønh trung öông.
Ñeå thu huùt ñaàu tö, tænh chuû ñoäng xaây döïng danh muïc caùc chöông trình döï aùn öu tieân söû duïng nguoàn voán ODA, laøm cô sôû vaän ñoäng taøi trôï. Bình Thuaän caàn phoái hôïp vôùi caùc tænh khaùc ñeå thu huùt voán ODA theo caùc tieåu vuøng.
Haøi hoøa caùc thuû tuïc vôùi caùc nhaø taøi trôï ñeå taêng cöôøng thu huùt vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng voán ODA; ñaåy nhanh coâng taùc giaûi phoùng maët baèng, giao ñaát theo ñuùng tieán ñoä vaø boá trí ñuû voán ñoái öùng thöïc hieän döï aùn. Naâng cao naâng löïc ñoäi nguõ laøm kinh teá ñoái ngoaïi vaø quaûn lyù döï aùn ñeå thu huùt vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán ODA.
3.4.6. Caùc giaûi phaùp khaùc
3.4.6.1. Tieáp tuïc ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính, kieän toaøn naâng cao
hieäu löïc, hieäu quaû boä maùy nhaø nöôùc
Ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính:
- Caûi caùch thuû tuïc haønh chính nhaèm baûo ñaûm tính phaùp lyù, hieäu quaû, minh baïch vaø coâng baèng trong giaûi quyeát coâng vieäc haønh chính. Tieáp tuïc loïai boû nhöõng thuû tuïc röôøm raø, choàng cheùo.
- Raø soaùt laïi quy trình laøm vieäc, thuû tuïc haønh chính, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi
75
cho ngöôøi daân vaø nhaø ñaàu tö, xoùa boû khe hôû deã bò lôïi duïng ñeå tham nhuõng.
- Ñôn giaûn hoùa caùc thuû tuïc lieân quan ñeán ñaát, thuû tuïc caáp pheùp xaây döïng…
- Ñaåy maïnh thöïc hieän coù hieäu quaû coâng taùc caûi caùch haønh chính theo cô cheá “moät cöûa” ôû caùc cô quan haønh chính Nhaø nöôùc caáp tænh, huyeän vaø xaõ; trieån khai aùp duïng cô cheá “moät cöûa” lieân thoâng.
- Aùp duïng tieâu chuaån quaûn lyù ISO vaøo hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan haønh
chính.
- Naâng cao trình ñoä ñoäi nguõ caùn boä, coâng chöùc, thay ñoåi tö duy cuûa coâng
chöùc theo höôùng thaân thieän vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
Kieän toaøn naâng cao hieäu löïc, hieäu quaû boä maùy nhaø nöôùc:
- Taêng cöôøng vieäc phoái hôïp giöõa caùc sôû, ban, ngaønh vôùi caùc ñòa phöông trong quaûn lyù nhaø nöôùc. Tieáp tuïc thöïc hieän phaân ñònh roõ traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa töøng caáp, ngaønh, ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan. Naâng cao hieäu löïc cuûa boä maùy nhaø nöôùc; ñoåi môùi phöông thöùc ñieàu haønh, öùng duïng toát coâng ngheä thoâng tin trong hoaït ñoäng quaûn lyù nhaø nöôùc. Ñaåy maïnh vaø naâng cao chaát löôïng caûi caùch haønh chính treân ñòa baøn tænh, tröôùc heát laø thuû tuïc haønh chính; thöôøng xuyeân kieåm tra, giaùm saùt ñeå chaán chænh kòp thôøi nhöõng thieáu soùt, leäch laïc trong quaù trình thöïc hieän. Taêng cöôøng ñuùng möùc caùc bieän phaùp quaûn lyù Nhaø nöôùc tröôùc heát treân caùc lónh vöïc ñaát ñai, röøng, khoaùng saûn, moâi tröôøng, quaûn lyù thò tröôøng.
3.4.6.2. Xaây döïng ñoàng boä keát caáu haï taàng kinh teá-xaõ hoäi
- Moät trong nhöõng nguyeân nhaân caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc chöa quan taâm ñeán Bình Thuaän laø do söï yeáu keùm veà keát caáu haï taàng kinh teá – xaõ hoäi. Do ñoù caàn ñaåy maïnh ñaàu tö keát caáu haï taàng, nhaát laø ñieän, nöôùc, giao thoâng, böu chính vieãn thoâng … taäp trung tröôùc heát ôû caùc khu coâng nghieäp, taïo ñieàu kieän thu huùt vaø trieån khai caùc döï aùn.
Treân cô sôû boå sung hoaøn chænh quy hoaïch, boá trí öu tieân NSNN vaø huy ñoäng caùc nguoàn löïc khaùc ñeå ñaåy nhanh vieäc xaây döïng ñoàng boä keát caáu haï taàng. Khuyeán khích, taïo ñieàu kieän cho caùc thaønh phaàn kinh teá, keå caû caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia phaùt trieån lónh vöïc naøy. Chuù troïng caùc coâng trình quan troïng, thieát yeáu, phaùt huy nhanh taùc duïng.
Phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp:
76
Thôøi gian qua, tænh Bình Thuaän tuy coù quy hoaïch trieån khai caùc khu coâng nghieäp, song toác ñoä trieån khai coøn raát chaäm. Vieäc ñaàu tö cô sôû haï taàng hoaøn chænh, chuaån bò ñaày ñuû maët baèng cuõng nhö caùc ñieàu kieän thieát yeáu cuûa caùc khu coâng nghieäp seõ coù ñieàu kieän thu huùt maïnh voán ñaàu tö, caû trong nöôùc laãn nöôùc
ngoaøi. Khu coâng nghieäp ngoaøi vieäc thu huùt ñaàu tö cho phaùt trieån kinh teá, tieáp thu coâng ngheä hieän ñaïi coøn giaûi quyeát toát cho vaán ñeà quy hoaïch, quaûn lyù xaõ hoäi, moâi tröôøng vaø giaûi quyeát soá löôïng lôùn lao ñoäng ñòa phöông.
Hieän taïi, caû nöôùc ñaõ coù treân 100 khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát. Caùc tænh laân caän thuoäc khu vöïc Ñoâng Nam Boä vaø TP Hoà Chí Minh treân 20 khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, trong soá ñoù coù moät soá ra ñôøi töø raát sôùm. Do ñoù khaû naêng caïnh tranh thu huùt ñaàu tö dieãn ra gay gaét. Ngöôïc laïi, lôïi theá cuûa tænh Bình Thuaän laø nguoàn ñaát ñai roäng lôùn, giaù ñaát reû hôn nhieàu, laïi naèm lieàn keà khu vöïc kinh teá troïng ñieåm, giaùp ranh tænh Ñoàng Nai vaø Baø Ròa Vuõng Taøu, Bình Döông, TP Hoà Chí Minh; ñoàng thôøi caùc ñòa phöông naøy cuõng ñaõ baét ñaàu xem xeùt choïn loïc caùc döï aùn ñaàu tö. Maët khaùc, theo quy hoaïch phaùt trieån cuûa Chính Phuû thì khu vöïc Caûng Thò Vaûi, caûng nöôùc saâu ôû Ñoàng Nai; heä thoáng ñöôøng cao toác, ñöôøng xuyeân AÙ seõ ñöôïc ñaàu tö. Vì vaäy caàn phaûi tranh thuû thôøi cô, chuaån bò moïi ñieàu kieän ñeå ñoùn nhaän caùc döï aùn ñaàu tö seõ ñeán vôùi tænh trong töông lai.
Tænh caàn trieån khai vaø hoaøn thaønh sôùm vieäc giaûi phoùng maët baèng, ñaåy nhanh toác ñoä ñaàu tö caùc khu coâng nghieäp, nhaát laø caùc khu coâng nghieäp giaùp ranh tænh Ñoàng Nai vaø Baø Ròa Vuõng Taøu. Caùc khu coâng nghieäp hình thaønh vaø phaùt trieån seõ tieáp nhaän choïn loïc söï dòch chuyeån ñaàu tö cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía nam.
Ngoaøi caùc khu coâng nghieäp, caàn hình thaønh moät soá cuïm vaø ñieåm coâng
nghieäp vöøa vaø nhoû coù quy moâ 40-50 ha ôû caùc huyeän.
3.4.6.3. Hoaøn thieän moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh, taïo moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh thaät söï thoâng thoaùng ñeå khuyeán khích, ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö
- Beân caïnh vieäc ñaåy maïnh xaây döïng ñoàng boä keát caáu haï taàng kinh teá-xaõ hoäi, caûi caùch thuû tuïc haønh chính, caàn chuù yù raø soaùt vieäc phaân coâng, phaân caáp quaûn lyù ñaàu tö theo höôùng taêng quyeàn chuû ñoäng cho caùc ñòa phöông; tieáp tuïc ñoåi môùi quy trình vaø toå chöùc coâng khai, minh baïch thuû tuïc ñaàu tö.
- Hoaøn thieän cô cheá chính saùch theo höôùng ñaày ñuû, roõ raøng, thoâng thoaùng vaø coâng baèng hôn, taïo laäp moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh thuaän lôïi, khuyeán khích caùc doanh nghieäp, caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc taàng lôùp daân cö boû voán ñaàu tö ñeå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi.
77
Söûa ñoåi, boå sung, hoaøn thieän cô cheá chính saùch theo höôùng ñaûm baûo thoáng nhaát, oån ñònh, minh baïch vaø haáp daãn hôn, giaûm thieåu toái ña nhöõng raøo caûn cho
caùc nhaø ñaàu tö, taïo ñieàu kieän toái ña cho caùc nhaø ñaàu tö trong vieäc caáp giaáy pheùp, ñaûm baûo söï coâng baèng giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp.
Ban haønh cô cheá chính saùch öu ñaõi moät caùch hôïp lyù veà thueá, tieàn söû duïng ñaát, tieàn thueâ ñaát vaø caùc chính saùch öu ñaõi khaùc ñeå khuyeán khích ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh.
- Söûa ñoåi, boå sung chính saùch giao ñaát döï aùn cho phuø hôïp, ñaûm baûo tính
coâng khai, minh baïch, daân chuû vaø coâng baèng.
Tieáp tuïc hoaøn thieän cô cheá khuyeán khích, thu huùt caùc nhaø ñaàu tö, caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia ñaàu tö vôùi nhieàu hình thöùc vaøo taát caû caùc lónh vöïc maø phaùp luaät khoâng caám, chuù yù thu huùt toát hôn nguoàn voán ñaàu tö cuûa kieàu baøo ôû nöôùc ngoaøi.
Khuyeán khích hình thöùc ñaàu tö BT, BOT vaøo caùc lónh vöïc; phaùt trieån coâng nghieäp (cheá bieán, ñieän, khoaùng saûn,…), du lòch (du lòch cao caáp, vui chôi giaûi trí…), dòch vuï thöông maïi, xaây döïng keát caáu haï taàng kinh teá – kyõ thuaät (ñöôøng giao thoâng, caûng …), phuïc vuï phaùt trieån coâng nghieäp, du lòch, noâng – ngö nghieäp. Taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå ñaåy maïnh xaõ hoäi hoùa treân caùc lónh vöïc : y teá, giaùo duïc, vaên hoùa, theå duïc – theå thao.
Tích cöïc ñaåy nhanh tieán ñoä coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc theo loä trình ñaõ xaùc ñònh. Khuyeán khích caùc doanh nghieäp hieän coù ñaàu tö môû roäng quy moâ, naâng caáp, ñoåi môùi trang thieát bò, coâng ngheä ñeå naâng cao caïnh tranh.
- Khuyeán khích caùc taàng lôùp nhaân daân ñaàu tö thuùc ñaåy chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng, vaät nuoâi, chuù yù ñaàu tö phaùt trieån caùc saûn phaåm lôïi theá, caùc loaïi hình dòch vuï, tieåu thuû coâng nghieäp.
Thoâng qua Quy cheá daân chuû ôû cô sôû, phaùt huy maïnh meõ phöông chaâm “Nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm” taïo phong traøo thi ñua soâi noåi, roäng khaép trong nhaân daân goùp phaàn xaây döïng, söûa chöõa, naâng caáp keát caáu haï taàng, caùc coâng trình phuùc lôïi treân ñòa baøn daân cö.
Ñaåy maïnh coâng taùc ñeàn buø giaûi toûa:
78
Trong thôøi gian qua coù nhieàu thay ñoåi veà chính saùch giaù, chính saùch ñeàn buø nhöng caùc Sôû, ngaønh chöa coù vaên baûn höôùng daãn cuï theå thoáng nhaát, laøm cho caùc cô quan chöùc naêng thöïc hieän ñeàn buø, giaûi toûa thöôøng luùng tuùng vaø bò ñoäng. Do vaäy, caàn khaån tröông raø soaùt, boå sung chính saùch ñeàn buø giaûi toûa cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá, ñaûm baûo quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa ngöôøi daân.
Caàn phaûi coù nhöõng bieän phaùp hieäu quaû hôn trong coâng taùc ñeàn buø giaûi toûa, söû duïng hôïp lyù caùc bieän phaùp nhö tuyeân truyeàn, xöû phaït haønh chính vaø cöôõng cheá. Phaûi coù nhöõng buoåi hoïp hieäp thöông ñeàn buø vôùi daân keát hôïp vôùi caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng ñeå ñaåy maïnh tuyeân truyeàn coâng khai quy hoaïch cho ngöôøi daân ñöôïc bieát. Quy hoaïch caøng ñöôïc coâng khai roäng raõi thì vieäc di dôøi giaûi toûa caøng traùnh ñöôïc söï phaûn öùng cuûa ngöôøi daân. Caàn phaûi chuù troïng boá trí khu taùi ñònh cö tröôùc khi thöïc hieän coâng taùc ñeàn buø giaûi toûa.
Ñeå coâng taùc ñeàn buø ñöôïc nhanh choùng, caàn chuù yù coâng taùc ño ñaïc chính xaùc laàn ñaàu ñeå coù cô sôû ñeàn buø, phuïc vuï cho vieäc thu hoài ñaát, giao ñaát,… khoâng phaûi ño ñi ño laïi, keùo daøi thôøi gian khaâu ñeàn buø giaûi toûa. Ñoàng thôøi, taêng cöôøng vieäc quaûn lyù ñaát ñai, khoâng ñeå daân xaâm chieám, aûnh höôûng ñeán khaâu ñeàn buø giaûi toûa, keùo daøi thôøi gian trieån khai ñaàu tö.
Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa tænh Bình Thuaän:
Ñeå caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, tröôùc heát phaûi nhaän thöùc ñöôïc vò trí cuûa tænh Bình Thuaän trong söï so saùnh vôùi caùc ñòa phöông khaùc. Naèm beân caïnh thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Baø Ròa - Vuõng Taøu, Bình Döông laø nhöõng tænh thaønh coù tieàm naêng kinh teá lôùn, coù vò trí ñòa kinh teá - cô sôû vaät chaát kyõ thuaät vaø haï taàng - nguoàn lao ñoäng kyõ thuaät öu theá hôn, coù chính saùch linh hoaït hôn. Vì vaäy, quaù trình caïnh tranh veà thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, veà thu huùt ñaàu tö phaùt trieån seõ dieãn ra gay gaét, ñoù laø thaùch thöùc lôùn maø Bình Thuaän caàn phaûi vöôït qua.
Theo keát quaû ñieàu tra khaûo saùt chæ soá naêng löïc caïnh tranh caáp tænh, chæ soá PCI cuûa Bình Thuaän khaù thaáp, caùc caáp chính quyeàn xaùc ñònh caùc ñieåm yeáu caàn taäp trung ñeå caûi thieän naâng cao chæ soá PCI Bình Thuaän, xaây döïng caùc giaûi phaùp khaéc phuïc nhaèm caûi thieän caùc chæ soá thaønh phaàn ñöôïc ñaùnh giaù coøn yeáu, cuï theå laø:
- Töøng caáp, töøng ngaønh, töøng caùn boä coâng chöùc trong quaù trình thöïc thi
coâng vuï caàn tuaân thuû toát caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc.
- Ñaåy maïnh thöïc hieän toát coâng taùc caûi caùch thuû tuïc haønh chính, thöïc hieän toát cô cheá “moät cöûa”; ruùt ngaén thôøi gian caáp Giaáy ñaêng kyù kinh doanh, caáp Giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát.
- Naâng cao khaû naêng tieáp caän ñaát ñai cho doanh nghieäp. Naâng cao chaát
löôïng dòch vuï coâng, taïo thuaän lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö vaøo caùc khu coâng nghieäp.
79
- Ñaåy maïnh vieäc coâng khai, minh baïch hoùa caùc cô cheá, chính saùch, chuû tröông cuûa tænh, huyeän thoâng qua coâng taùc phaùt haønh Coâng baùo ñeán caùc doanh nghieäp. Coù cô cheá ñeå doanh nghieäp giaùm saùt, phaûn aùnh, toá caùo caùc haønh vi tieâu
cöïc cuûa caùn boä coâng quyeàn, naâng cao loøng tin cuûa doanh nghieäp veà thieát cheá phaùp lyù; söû duïng toát thieát cheá phaùp lyù ñeå giaûi quyeát caùc tranh chaáp cuûa doanh nghieäp.
- Naâng cao tính naêng ñoäng vaø tieân phong cuûa Laõnh ñaïo tænh:
Söï naêng ñoäng, saùng taïo cuûa chính quyeàn khoâng chæ ñôn thuaàn do tö chaát cuûa ngöôøi caùn boä, maø coøn coù theå caûi thieän thoâng qua nhöõng phöông phaùp laøm vieäc hieäu quaû, cuï theå nhö:
+ Khi nhöõng vaên baûn phaùp luaät Trung öông ban haønh thieáu roõ raøng, neáu chính quyeàn ñòa phöông buoäc doanh nghieäp phaûi chôø ñôïi ñeán khi coù vaên baûn höôùng daãn thi haønh cuûa caáp treân hoaëc phaûi chuyeån leân caáp treân ñeå xin yù kieán giaûi quyeát thì nhieàu khaû naêng laø nhaø ñaàu tö seõ töø boû döï aùn. Do vaäy, chính quyeàn tænh phaûi saùng taïo vaø xöû lyù linh hoaït trong khuoân khoå phaùp luaät cuûa Trung öông.
+ Caûi tieán, naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû caùc cuoäc gaëp gôõ, tieáp xuùc giöõa laõnh ñaïo tænh vôùi caùc doanh nghieäp. Luoân laéng nghe yù kieán cuûa caùc doanh nghieäp baèng nhieàu hình thöùc ñeå kòp thôøi naém baét ñöôïc nhöõng khoù khaên cuõng nhö nguyeän voïng cuûa hoï; giuùp caùc doanh nghieäp thaùo gôõ nhöõng vöôùng maéc khoù khaên.
+ Khuyeán khích caùc saùng kieán, bieän phaùp tieân phong nhaèm giaûi quyeát
nhöõng khoù khaên vöôùng maéc maø caùc doanh nghieäp gaëp phaûi.
- Thöïc hieän toát caùc chính saùch cuûa Trung öông:
+ Trieån khai thöïc hieän coù hieäu quaû caùc chính saùch öu ñaõi ñaàu tö cuûa Trung öông. Caên cöù vaøo chính saùch trung öông ban haønh, tænh phaûi laäp töùc coù keá hoaïch thöïc hieän, kòp thôøi ban haønh caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh thöïc teá cuûa ñòa phöông, giao nhieäm vuï cho caùc cô quan chuyeân traùch, coù cô cheá thanh tra kieåm tra chaët cheõ.
+ Caùc cô quan ban ngaønh trong tænh phaûi coù söï thoáng nhaát vaø cuøng phoái
hôïp ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu chung.
3.4.6.4. Raø soaùt, boå sung, ñieàu chænh caùc quy hoaïch laøm cô sôû cho vieäc
80
xaây döïng danh muïc caùc döï aùn thu huùt ñaàu tö
Tieán haønh vieäc raø soaùt, ñieàu chænh, boå sung, hoaøn thaønh quy hoaïch toång theå, quy hoaïch ngaønh, quy hoaïch phaùt trieån chuyeân canh caùc caây troàng, con nuoâi coù lôïi theá, baûo ñaûm tính thoáng nhaát, oån ñònh laâu daøi; traùnh choàng cheùp, truøng laép giöõa caùc quy hoaïch. Toå chöùc coâng khai caùc quy hoaïch ñeå caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc doanh nghieäp vaø nhaân daân bieát vaø thöïc hieän.
Caên cöù vaøo quy hoaïch ñöôïc pheâ duyeät, xaây döïng danh muïc caùc döï aùn khuyeán khích, öu tieân ñaàu tö laøm cô sôû ñeå goïi voán, thu huùt ñaàu tö. Trong ñoù chuù yù caùc danh muïc caùc döï aùn ñaàu tö: xaây döïng phaùt trieån cô sôû haï taàng, caùc döï aùn coù tính ñoät phaù, laøm ñoøn baåy cho söï phaùt trieån ngaønh, phaùt trieån vuøng; caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn coù lôïi theá caïnh tranh cao, coù tính thu huùt, loâi keùo, ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc.
3.4.6.5. Ñaåy maïnh hoaït ñoäng quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö
Ñeå goùp phaàn thu huùt ñaàu tö, tænh caàn coù nhöõng giaûi phaùp cuï theå ñeå taïo ra chieán löôïc marketing ñòa phöông hieäu quaû, nhaèm xaây döïng Bình Thuaän trôû thaønh moät thöông hieäu maïnh, moät hình aûnh toát ñeïp ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Tænh caàn trieån khai nghieân cöùu vaán ñeà marketing ñòa phöông, ñoàng thôøi khaån tröông thöïc hieän nhöõng giaûi phaùp caàn thieát, hieäu quaû nhaèm xaây döïng vaø quaûng baù hình aûnh tænh Bình Thuaän ñöôïc trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc bieát ñeán laø moät nôi haáp daãn ñeå ñaàu tö kinh doanh.
Ñaåy maïnh coâng taùc quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö, traùnh caùch laøm mang tính hình thöùc, chung chung khoâng coù taùc duïng cuï theå naøo, maø coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö caàn thöïc chaát hôn, moãi moät ñoäng thaùi cuûa coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö phaûi mang laïi moät taùc duïng nhaát ñònh, cuï theå naøo ñoù. Thôøi gian qua, coâng taùc quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö coøn yeáu, khoâng chuyeân nghieäp, do ñoù trong thôøi gian tôùi caàn khaéc phuïc haïn cheá naøy. Muoán vaäy, giaûi phaùp caàn thöïc hieän ñoái vôùi coâng taùc quaûng baù, xuùc tieán ñaàu tö laø:
- Toå chöùc vaø xaùc ñònh roõ nhieäm vuï cô quan laøm chöùc naêng xuùc tieán ñaàu tö ñeå taäp trung ñaàu moái trong vieäc quaûng baù, xuùc tieán thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö, ñaøo taïo caùn boä chuyeân saâu veà xuùc tieán ñaàu tö. Boä maùy xuùc tieán ñaàu tö neân tröïc thuoäc tröïc tieáp UBND tænh.
- Naâng cao chaát löôïng danh muïc caùc döï aùn caàn keâu goïi ñaàu tö, nhaát laø nhöõng döï aùn thuoäc lónh vöïc öu tieân, laøm cô sôû thu huùt ñaàu tö. Thoâng qua nhieàu hình thöùc tích cöïc, chuû ñoäng, ñaåy maïnh tuyeân truyeàn, quaûng baù tieàm naêng, lôïi theá vaø chính saùch cuûa tænh ; laøm toát coâng taùc tieáp thò, xuùc tieán thöông maïi, xuùc tieán ñaàu tö caû trong vaø ngoaøi nöôùc ; phaùt huy tích cöïc vai troø Maët traän, caùc ñoaøn theå vaø Hoäi thaân nhaân kieàu baøo trong hoaït ñoäng xuùc tieán ñaàu tö. Caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng Website cuûa tænh.
- Ñoåi môùi phöông phaùp, noäi dung xuùc tieán ñaàu tö:
81
Xuùc tieán ñaàu tö caàn taäp trung vaøo caùc ngaønh, lónh vöïc maø tænh coù lôïi theá caïnh tranh so vôùi nôi khaùc nhö du lòch, coâng nghieäp…, vôùi ñòa theá gaàn khu vöïc
kinh teá troïng ñieåm phía Nam, veà nguoàn ñaát ñai ñeå trieån khai döï aùn coøn lôùn, chính saùch öu ñaõi hôn veà tieàn söû duïng ñaát, tieàn thueâ ñaát…
Ñoái vôùi ñaàu tö nöôùc ngoaøi, höôùng vaøo caùc ñoái taùc coù tieàm naêng nhö: Myõ, Nhaät, caùc nöôùc thuoäc khoái EU, caùc nöôùc thuoäc khoái ASEAN…, ñaëc bieät höôùng vaøo caùc ñoái taùc hieän nay ñang coù ñaàu tö lôùn ôû Vieät Nam nhö: Haøn quoác, Singapore, Hoàng Koâng, Ñaøi Loan …
Ñoái vôùi ñaàu tö trong nöôùc, höôùng vaøo caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá treân toaøn quoác, chuù yù caùc Toång coâng ty, caùc doanh nghieäp lôùn, ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam.
Söû duïng caùc hình thöùc truyeàn thoáng nhö toå chöùc hoäi nghò, hoäi thaûo ñeå giôùi thieäu tieàm naêng, lôïi theá vaø chính saùch öu ñaõi ñaàu tö cuûa tænh. Ñaåy maïnh coâng taùc giôùi thieäu hình aûnh cuûa tænh treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, taïo döïng hình aûnh toát ñeïp cuûa Bình Thuaän ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö.
Xuùc tieán ñaàu tö töøng döï aùn moät, töøng nhaø ñaàu tö cuï theå, caùc cuoäc hoäi thaûo veà xuùc tieán ñaàu tö khoâng neân giôùi thieäu quaù nhieàu döï aùn, maø coù theå moät soá döï aùn hoaëc moät döï aùn khaû thi caàn keâu goïi ñaàu tö; keát hôïp xuùc tieán ñaàu tö vôùi xuùc tieán thöông maïi, du lòch.
Coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö caàn cuï theå traùnh chung chung, caàn ñeo baùm quyeát lieät khi coù nhaø ñaàu tö tieàm naêng coù döï ñònh ñaàu tö vaøo Bình Thuaän, xaùc ñònh roõ yù muoán, taâm lyù töøng nhaø ñaàu tö ñeå coù bieän phaùp xuùc tieán hôïp lyù.
- Taêng cöôøng lieân keát, hôïp taùc phaùt trieån vôùi caùc tænh trong vuøng Ñoâng Nam boä, nhaát laø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå laøm toát coâng taùc thu huùt ñaàu tö. Tieán haønh sô keát tình hình thöïc hieän Chöông trình hôïp taùc vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh trong thôøi gian qua. Caùc ngaønh chöùc naêng môû roäng quan heä, baùm saùt caùc cô quan Trung öông ñeå kòp thôøi naém baét thoâng tin vaø toå chöùc xuùc tieán, keâu goïi ñaàu tö.
3.4.6.6. Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù ñaàu tö vaø naâng cao hieäu quaû ñaàu
tö
82
- Ñaåy nhanh tieán ñoä vaø ñöa vaøo söû duïng caùc coâng trình haï taàng kinh teá - xaõ hoäi, caùc khu taùi ñònh cö, taïo ñieàu kieän veà cô sôû haï taàng ñeå caùc doanh nghieäp boû voán ñaàu tö. Öu tieân voán ñeå ñaåy maïnh tieán ñoä thi coâng caùc coâng trình troïng ñieåm chuyeån tieáp, taäp trung tröôùc heát cho caùc coâng trình keø Caø Ty, caàu Baø Bích, caàu La Daï, Quoác loä 28. Ñoái vôùi caùc coâng trình môùi, caàn taäp trung tröôùc heát ñaàu tö haï taàng caùc khu coâng nghieäp, keø bieån Ñoài Döông (Phan Thieát), chuaån bò ñaàu tö xaây döïng Caûng nöôùc saâu. Toå chöùc trieån khai thöïc hieän toát caùc coâng trình töø nguoàn
voán trung öông do tænh laøm chuû ñaàu tö. Ñaåy maïnh huy ñoäng söùc daân theo phöông chaâm nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm, goùp phaàn caûi taïo, chænh trang boä maët khu phoá, thoân, caùc coâng trình phuùc lôïi coâng coäng.
- Taêng cöôøng traùch nhieäm cuûa caùc Sôû, ban, ngaønh vaø ñòa phöông trong vieäc thöïc hieän keá hoaïch ñaàu tö phaùt trieån; chuù yù ñaàu tö voán NSNN ñuùng caùc muïc tieâu ñeà ra; chuù yù boá trí ñeå thanh toaùn nôï, hoaøn thaønh döùt ñieåm caùc coâng trình keùo daøi nhieàu naêm. Söû duïng coù hieäu quaû, giaûi ngaân heát nguoàn voán hoã trôï coù muïc tieâu cuûa trung öông boá trí cho tænh.
- Tieáp tuïc chaán chænh, ñoåi môùi coâng taùc quaûn lyù ñaàu tö phaùt trieån:
Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö phoái hôïp vôùi Sôû Taøi chính tham möu UBND tænh toå chöùc ñieàu haønh toát vieäc caân ñoái nguoàn thu chi NSNN, ñaûm baûo voán thanh toaùn vaø kòp thôøi cho caùc coâng trình troïng ñieåm, nôï khoái löôïng hoaøn thaønh vaø ñaûm baûo söû duïng nguoàn voán chöông trình muïc tieâu quoác gia, voán trung öông hoã trôï coù muïc tieâu vaø voán vay ñuùng vôùi muïc tieâu quy ñònh. Toång hôïp ñaùnh giaù tình hình, kòp thôøi ñeà xuaát caùc giaûi phaùp chaán chænh nhaèm naâng cao traùch nhieäm cuûa caùc sôû, ngaønh, ñòa phöông trong vieäc ñieàu haønh thöïc hieän keá hoaïch ñaàu tö phaùt trieån.
Höôùng daãn vaø giaùm saùt caùc chuû ñaàu tö thöïc hieän caùc giaûi phaùp naâng cao chaát löôïng coâng taùc quaûn lyù xaây döïng ôû taát caû caùc khaâu trong quaù trình xaây döïng cuûa caùc coâng trình, döï aùn töø laäp vaø pheâ duyeät quy hoaïch, chuaån bò ñaàu tö, quyeát ñònh ñaàu tö, thöïc hieän ñaàu tö, trong ñoù ñaëc bieät chuù troïng khaâu khaûo saùt, thieát keá (chaát löôïng thieát keá, phöông aùn thieát keá hôïp lyù, söï phuø hôïp cuûa vaät lieäu löïa choïn, ñuùng tieâu chuaån thieát keá). Taát caû caùc döï aùn ñaàu tö ñaõ hoaøn thaønh phaûi toå chöùc kieåm toaùn tröôùc khi quyeát toaùn coâng trình.
Caùc chuû ñaàu tö phaûi taêng cöôøng coâng taùc giaùm saùt, ñaùnh giaù ñaàu tö; thöïc hieän giaùm saùt ñaàu tö ngay töø khaâu quy hoaïch, laäp döï aùn, thaåm ñònh, boá trí voán ñaàu tö. Thöïc hieän thöôøng xuyeân coâng taùc thanh tra ñaàu tö. Coù keá hoaïch thöïc hieän nghieâm tuùc giaùm saùt coäng ñoàng ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö baèng voán nhaø nöôùc. Chuù yù naâng cao chaát löôïng caùc coâng trình xaây döïng, coù giaûi phaùp ngaên chaën kòp thôøi vieäc thi coâng khoâng ñuùng thieát keá, khoâng ñaûm baûo khoái löôïng theo thieát keá ñöôïc duyeät, laäp quyeát toaùn khoâng ñuùng thöïc teá thi coâng; quy roõ traùch nhieäm cuûa caù nhaân, ñôn vò lieân quan ñeán chaát löôïng coâng trình.
83
Ñoåi môùi coâng taùc thanh tra, kieåm tra phuø hôïp; traùnh choàng cheùo, truøng laép gaây phieàn haø vaø aûnh höôûng ñeán caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp, nhaø ñaàu tö. Xöû lyù nghieâm minh caùc tröôøng hôïp gaây phieàn haø, saùch
nhieãu, gaây caûn trôû trong quaù trình thu huùt ñaàu tö. Quaûn lyù chaët cheõ, coù hieäu quaû, choáng thaát thoaùt, laõng phí voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn.
Quan taâm ñuùng möùc coâng taùc caùn boä; tieáp tuïc ñaøo taïo, boài döôõng naâng cao trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï, trình ñoä ngoaïi ngöõ; taêng cöôøng reøn luyeän ñaïo ñöùc, loái soáng vaø tinh thaàn traùch nhieäm trong coâng taùc cho ñoäi nguõ caùn boä, coâng chöùc, nhaát laø caùn boä tröïc tieáp coâng taùc trong lónh vöïc ñaàu tö ñeå ñaùp öùng yeâu caàu nhieäm vuï trong tình hình môùi.
3.4.6.7. Phaùt trieån ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng
- Taïo laäp ñoàng boä vaø vaän haønh thoâng suoát caùc loaïi thò tröôøng. Toân troïng nguyeân taéc vaø cô cheá vaän haønh khaùch quan cuûa thò tröôøng; giaûm ñeán möùc toái ña söï can thieäp haønh chính cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaøo hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp; toân troïng nguyeân taéc thò tröôøng ñieàu tieát saûn xuaát, quaûn lyù nhaø nöôùc thöôøng xuyeân cung caáp nhöõng thoâng tin döï baùo, ñònh höôùng thò tröôøng taïo ñieàu kieän cho ngöôøi saûn xuaát, toå chöùc saûn xuaát moät caùch linh hoaït, uyeån chuyeån, kòp thôøi.
- Phaùt trieån thò tröôøng taøi chính ñoàng boä vaø coù cô caáu hoaøn chænh, khuyeán khích môû roäng caùc dòch vuï hoã trôï phaùt trieån thò tröôøng taøi chính, taêng nhanh quy moâ vaø môû roäng phaïm vi hoïat ñoäng.
Phaùt trieån thò tröôøng voán: phaùt trieån maïnh vaø môû roäng phaïm vi hoïat ñoäng cuûa heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc TCTD. Môû roäng phaïm vi hoaït ñoäng cuûa caùc quyõ tín duïng, caùc quyõ hoã trôï ñaàu tö vaø baûo laõnh ñaàu tö, quyõ baûo hieåm... nhaèm thu huùt caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi. Khuyeán khích caùc coâng ty coå phaàn thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá nieâm yeát coå phieáu vaø huy ñoäng voán qua thò tröôøng chöùng khoaùn
Phaùt trieån thò tröôøng cho thueâ taøi chính:
Tín duïng thueâ mua laø phöông thöùc taøi trôï trung vaø daøi haïn, theo phöông thöùc naøy ngöôøi cho thueâ seõ mua taøi saûn vaø thieát bò theo yeâu caàu cuûa ngöôøi thueâ vaø naém giöõ quyeàn sôõ höõu ñoái vôùi taøi saûn ñoù, ngöôøi thueâ phaûi thanh toaùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn ñaõ thoûa thuaän vaø khoâng ñöôïc huûy boû hôïp ñoàng tröôùc haïn.
84
Hieän nay, taïi tænh Bình Thuaän chöa coù loaïi hình naøy, ñaây laø nguoàn voán trung vaø daøi haïn raát caàn thieát cho vieäc ñoåi môùi maùy moùc, caûi tieán coâng ngheä ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Tænh caàn coù bieän phaùp phaùt trieån vaø môû roäng thò tröôøng cho thueâ taøi chính. Tín duïng thueâ mua laø moät hình thöùc quan troïng cuûa ñaàu tö, laø bieän phaùp thay theá voán ngaân haøng, giuùp cho caùc doanh nghieäp ít voán hoaëc khoâng coù taøi saûn theá chaáp deã daøng coù ñöôïc taøi saûn ñeå tieán haønh saûn xuaát kinh doanh.
- Phaùt trieån thò tröôøng söùc lao ñoäng, khuyeán khích ngöôøi lao ñoäng töï hoïc taäp ñaøo taïo vaø naâng cao cô hoäi kieám vieäc laøm. Khuyeán khích moïi thaønh phaàn kinh teá tham gia ñaøo taïo ngheà, dòch vuï giôùi thieäu vieäc laøm, xuaát khaåu lao ñoäng.
- Phaùt trieån thò tröôøng baát ñoäng saûn, ñaëc bieät laø thò tröôøng quyeàn söû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, phaùt trieån caùc dòch vuï thò tröôøng baát ñoäng saûn. Thöïc hieän toát coâng taùc quy hoaïch ñaát, hoaøn thieän vieäc phaân loaïi, ñaùnh giaù ñaát ñai vaø caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát; laøm cho quyeàn söû duïng ñaát chuyeån thaønh haøng hoùa moät caùch thuaän lôïi, ñaát ñai trôû thaønh nguoàn voán quan troïng cho phaùt trieån.
- Khuyeán khích phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï khoa hoïc coâng ngheä, tö vaán
phaùp luaät, tö vaán quaûn lyù, ñaàu tö...
3.4.6.8. Ñaåy maïnh xaõ hoäi hoaù lónh vöïc vaên hoaù-xaõ hoäi
Caùc lónh vöïc vaên hoaù-xaõ hoäi coù nhu caàu voán ñaàu tö raát lôùn, nhöng khaû naêng NSNN coøn haïn cheá. Ñeå taïo söï phaùt trieån maïnh meõ, naêng ñoäng vaø beàn vöõng, phaûi xem vieäc xaõ hoäi hoaù moät soá maët trong lónh vöïc naøy laø söï nghieäp cuûa toaøn daân, laø quyeàn lôïi, traùch nhieäm vaø nghóa vuï cuûa moïi ngöôøi. Tuy nhieân, khi thöïc hieän xaõ hoäi hoaù tænh caàn coù öu tieân cho caùc vuøng saâu, vuøng xa, vuøng coøn nhieàu khoù khaên, vuøng ñoàng baøo daân toäc. Ñeå khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia vaøo coâng cuoäc xaõ hoäi hoùa lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa, theå duïc theå thao, caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau:
- Quy hoaïch, raø soaùt laïi maïng löôùi tröôøng lôùp, cô sôû hieän coù treân ñòa baøn tænh, xaùc ñònh nhöõng cô sôû naøo caàn giöõ döôùi daïng coâng laäp vaø côû sôû naøo coù theå chuyeån sang hình thöùc khaùc. Ñoái vôùi nhöõng côû sôû khoâng caàn thieát giöõ döôùi daïng coâng laäp thì coù theå thu huùt caùc nhaø ñaàu tö tham gia xaây döïng vaø hoaït ñoäng, chính quyeàn coù cô cheá thích hôïp ñeå höôùng caùc cô sôû naøy hoaït ñoäng ñuùng vôùi muïc ñích.
- Quy hoaïch nhöõng nôi döï kieán seõ xaây döïng tröôøng hoïc, cô sôû y teá, caùc trung taâm vaên hoùa, theå duïc theå thao…ñeå thu huùt caùc nhaø ñaàu tö, aùp duïng phöông thöùc ñaàu tö BOT ñeå keâu goïi ñaàu tö.
- Xaây döïng ñeà aùn xaõ hoäi hoùa ñeán naêm 2010 ñònh höôùng ñeán naêm 2020 trong caùc lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa, theå duïc theå thao nhaèm khuyeán khích moïi toå chöùc vaø caù nhaân trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia, ñaåy maïnh xaõ hoäi hoùa trong caùc lónh vöïc naøy thoâng qua nhieàu hình thöùc phuø hôïp.
85
- Ban haønh caùc chính saùch nhaèm ñaåy maïnh xaõ hoäi hoùa caùc lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa, theå duïc theå thao nhö hoã trôï cho vay voán, öu ñaõi veà thueá, öu ñaõi veà tieàn söû duïng ñaát…
Thöïc hieän chuû tröông treân, tænh seõ tieát kieäm ñöôïc moät nguoàn voán NSNN ñaùng keå daønh cho caùc lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa, theå duïc theå thao, taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc, caù nhaân ñoùng goùp coâng söùc cuûa mình, tham gia tích cöïc nhaèm phaùt trieån lónh vöïc vaên hoùa-xaõ hoäi.
3.4.6.9. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc
Naâng cao trình ñoä hoïc vaán, trình ñoä daân trí treân cô sôû hoaøn chænh heä thoáng giaùo duïc phoå thoâng vaø ñaøo taïo ngheà nghieäp laø nhieäm vuï chieán löôïc xuyeân suoát quaù trình phaùt trieån daân soá vaø nguoàn nhaân löïc.
- Naâng cao chaát löôïng coâng taùc ñaøo taïo vaø tính hieäu quaû cuûa ñaøo taïo treân cô sôû gaén vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh saûn xuaát (baèng caùc hôïp ñoàng ñaøo taïo trong caùc döï aùn ñaàu tö saûn xuaát) vaø ñoåi môùi phöông thöùc, chöông trình, noäi dung ñaøo taïo hình thaønh moät cô caáu lao ñoäng kyõ thuaät coù hieäu quaû.
- Taïo ñieàu kieän cho caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá môû roäng phöông thöùc ñaøo taïo ngaén haïn, ñaøo taïo taïi choã, ñaøo taïo phi taäp trung ñeå ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa caùc ngaønh, caùc ñôn vò kinh teá cô sôû vaø cuûa ngöôøi lao ñoäng theo cô cheá thò tröôøng.
- Nhanh choùng ñaøo taïo caùn boä quaûn lyù trong caùc cô quan nhaø nöôùc, ñaøo taïo ñoäi nguõ kyõ sö, coâng nhaân kyõ thuaät vaø caùc nhaø doanh nghieäp gioûi laø troïng taâm cuûa nhöõng naêm tôùi. Thöôøng xuyeân boài döôõng nghieäp vuï cho caùn boä quaûn lyù caùc ngaønh, caùc caáp nhöõng tri thöùc coù tính chaát lieân ngaønh. Xaây döïng ñoäi nguõ caùn boä haønh chính ñuû söùc thöïc hieän toát chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh teá ñaùp öùng nhu caàu môùi cuûa quaù trình ñoåi môùi kinh teá. Ñoäi nguõ caùn boä, vieân chöùc nhaø nöôùc caàn ñöôïc naâng cao chaát löôïng treân cô sôû ñöôïc tieâu chuaån hoùa.
- Xaây döïng caùc cheá ñoä, chính saùch vaø caùc öu ñaõi khaùc ñeå thu huùt nhaân taøi vaø lao ñoäng kyõ thuaät laønh ngheà töø caùc nôi khaùc ñeán vôùi Bình Thuaän, ñoàng thôøi ñaåy nhanh toác ñoä ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc taïi choã phuø hôïp vôùi cô caáu kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh.
3.4.6.10. Khoa hoïc coâng ngheä vaø baûo veä moâi tröôøng
86
Trình ñoä trang thieát bò vaø coâng ngheä caùc ngaønh kinh teá cuûa Bình Thuaän hieän vaãn ñang ôû trình ñoä thaáp vaø trung bình. Nghieân cöùu öùng duïng vaø trieån khai laø höôùng ñöôïc öu tieân ñeå ñoåi môùi coâng ngheä hieän ñaïi trong caùc ngaønh, lónh vöïc ñöôïc choïn löïa. Taêng cöôøng ñaàu tö nghieân cöùu khoa hoïc coâng ngheä, ñoåi môùi coâng ngheä ñaûm baûo neàn kinh teá coù toác ñoä phaùt trieån cao ñoàng thôøi khoâng laïc haäu trong quaù trình phaùt trieån. Trong thôøi gian tôùi caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau:
- Ñaàu tö phaùt trieån khoa hoïc – coâng ngheä, taïo ra böôùc ñoät phaù veà chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa, coi troïng vieäc aùp duïng coâng ngheä tieân tieán. Aùp duïng roäng raõi caùc thaønh töïu khoa hoïc-coâng ngheä quoác gia vaø quoác teá trong caùc lónh vöïc tin hoïc hoaù, coâng ngheä sinh hoïc, vaät lieäu môùi, naêng löôïng môùi… nhaèm xaây döïng vaø khai thaùc toái ña cô sôû haï taàng, phaùt huy naêng löïc noäi sinh ñeå hình thaønh vaø môû roäng thò tröôøng saûn xuaát vaø tieâu thuï nhöõng saûn phaåm truyeàn thoáng, saûn phaåm chuû löïc coù lôïi theá so saùnh.
- Giaûi quyeát caên baûn caùc vaán ñeà veà gioáng caây troàng vaät nuoâi coù naêng suaát, chaát löôïng cao, ñaùp öùng yeâu caàu xuaát khaåu vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa Bình Thuaän.
- Hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng khu coâng nghieäp, cuïm coâng nghieäp; heä thoáng cung öùng, tieâu thuï vaø tö vaán, phaùt huy nhaân toá ñoäng löïc cuûa khoa hoïc-coâng ngheä. Chuù yù aùp duïng coâng ngheä saïch, ít pheá thaûi, ít tieâu hao naêng löôïng, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.
- Phaùt trieån vaø toå chöùc maïng löôùi nghieân cöùu, trieån khai khoa hoïc-coâng ngheä; coù chính saùch öu ñaõi ñeå khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia ñaøo taïo nhaân löïc khoa hoïc-coâng ngheä; keát hôïp vôùi caùc Vieän nghieân cöùu, caùc Tröôøng ñaïi hoïc xaây döïng caùc chöông trình phaùt trieån caùc saûn phaåm chuû löïc, coù lôïi theá so saùnh.
- Töøng böôùc haïn cheá vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng, ñaëc bieät ôû caùc khu
87
coâng nghieäp vaø ñoâ thò.
Nhöõng naêm qua, tænh ñaõ coù nhieàu coá gaéng trong vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Toång nguoàn voán huy ñoäng ngaøy caøng nhieàu, cô caáu nguoàn voán chuyeån dòch theo höôùng tích cöïc. Tuy nhieân, nguoàn voán huy ñoäng coøn thaáp so vôùi nhu caàu ñaàu tö phaùt trieån, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng vaø lôïi theá cuûa tænh.
Muïc tieâu toång quaùt veà phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa tænh Bình Thuaän laø phaùt trieån kinh teá nhanh, sôùm ruùt ngaén cheânh leäch vaø tieán tôùi vöôït trình ñoä phaùt trieån chung cuûa caû nöôùc. Xaây döïng vaø phaùt trieån Bình Thuaän trôû thaønh moät tænh coâng nghieäp – dòch vuï du lòch vôùi vò theá cao, laø moät cöïc phaùt trieån naêng ñoäng, beàn vöõng cuûa vuøng Nam Trung boä, coù gaén keát vôùi vuøng Ñoâng Nam boä, ñoàng thôøi coù cô sôû haï taàng kinh teá – xaõ hoäi phaùt trieån hieän ñaïi, lieân thoâng; quan heä saûn xuaát tieán boä; caûi thieän, naâng cao ñôøi soáng nhaân daân.
88
Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu treân, nhieäm vuï huy ñoäng voán ñaàu tö phaûi ñöôïc xaùc ñònh laø moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng haøng ñaàu. Ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán ñaàu tö phuïc vuï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi caàn phaûi coù heä thoáng caùc giaûi phaùp huy ñoäng voán moät caùch tích cöïc, hieäu quaû. Treân cô sôû lyù luaän, phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån treân ñòa baøn tænh giai ñoaïn 2001 - 2006, döï baùo nhu caàu voán ñaàu tö giai ñoaïn 2007 – 2020, luaän vaên ñaõ ñeà xuaát caùc giaûi phaùp thích hôïp vôùi mong muoán: neáu ñöôïc caùc ban ngaønh cuûa tænh quan taâm xem xeùt vaø toå chöùc thöïc hieän ñoàng boä seõ taùc ñoäng vaø taïo böôùc chuyeån tích cöïc coâng taùc huy ñoäng voán cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi tænh thôøi gian tôùi, traùnh nguy cô tuït haäu so vôùi caùc tænh trong khu vöïc, nhaèm phaùt trieån nhanh kinh teá-xaõ hoäi, sôùm ruùt ngaén cheânh leäch vaø tieán tôùi vöôït trình ñoä phaùt trieån chung cuûa caû nöôùc.
TPHCM 2006
noäi 1999
caùc coâng cuï taøi chính ñeå huy ñoäng voán cho chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi
cuûa Vieät Nam ñeán naêm 2020 – Tröôøng ÑH kinh teá TPHCM 2002
chính cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ñeán 2020 – Tænh uûy Bình Thuaän
Bình Thuaän ñeán naêm 2020
tænh Bình Thuaän
89
PHUÏ LUÏC 1
Toác ñoä taêng tröôûng
10,46
11,01
13,06
13,42
14,36
1. Voán trong nöôùc
991
1.417
1.686
2.320
3.143
4.097
Tyû troïng (%)
88,32
90,20
94,99
93,32
95,21
95,84
2. Voán ngoaøi nöôùc
131
154
89
166
158
178
Tyû troïng (%)
11,68
9,80
5,01
6,68
4,79
4,16
90
PHUÏ LUÏC 2
206
- NSNN do ñòa phöông Qlyù
246
297
635
710
769
73
- Tín duïng ñaàu tö
119
158
188
252
306
11
- Doanh nghieäp nhaø nöôùc
13
14
15
36
43
478
- Doanh nghieäp ngoaøi NN
671
756
894
967
1.576
170
- Voán daân cö
318
398
514
837
1.029
53
- Voán trung öông ñaàu tö
50
63
74
341
410
91
ÑVT : tyû ñoàng
1.396
1.162
919
533
394
359
1. Thu NS ñòa phöông
20,14
26,44
72,42
35,28
9,75
28,67
Tyû leä taêng (%)
655
645
624
561
412
392
2. Thu trôï caáp töø NSTW
1,55
3,37
11,23
36,17
5,10
39,01
Tyû leä taêng (%)
(Nguoàn: Sôû Taøi chính tænh Bình Thuaän)
92
ÑVT : tyû ñoàng 2002
Toång ñaàu tö xaõ hoäi
Chi ñaàu tö phaùt trieån
206
246
297
635
710
769
Tyû troïng (%)
25,65
30,90
28,72
42,28
39,55
38,16
(Nguoàn: Sôû Taøi chính tænh Bình Thuaän)
93
DOANH SOÁ CHO VAY TÍN DUÏNG TRUNG VAØ DAØI HAÏN
GIAI ÑOAÏN 2001-2006 CUÛA TÆNH BÌNH THUAÄN
ÑVT : trieäu ñoàng
41.070
48.362
91.516
127.690
31.838
53.864
1.Phaân theo thaønh phaàn
- DNNN
5.034
6.970
8.931
8.429
6.853
11.594
- Taäp theå
77.209
44.863
92.809
169.157
182.604
290.322
- Tö nhaân
215.473
298.984
478.412
757.866
846.381
1.398.081
- Caù theå
1.680
2.500
3.600
1.512
11.247
19.028
- Coù voán Ñtö nöôùc ngoaøi
2. Phaân theo khu vöïc
163.695
140.440
229.077
401.837
432.064
730.971
- Noâng, laâm, thuûy saûn
83.019
71.487
83.407
117.375
116.523
158.223
- Coâng nghieäp, xaây döïng
94.012
189.752
362.784
545.442
530.336
883.695
- Dòch vuï
(Nguoàn: Chi nhaùnh Ngaân haøng Nhaø nöôùc tænh Bình Thuaän)
94
PHUÏ LUÏC 6
ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI TAÏI BÌNH THUAÄN
1 Hoa Kyø 2 Trung Quoác 3 Nga 4 Phaùp 5 Haøn Quoác 6 Nhaät 7 Thaùi Lan 8 Ñaøi Loan 9 Lucxembou
10 Anh 11 Bæ 12 Thuïy Só 13 UÙc 14 Singapore 15 Malaixia 16 Ailen
(Nguoàn: Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö Bình Thuaän)
95
PHUÏ LUÏC 7
VOÁN ÑAÀU TÖ CHO CAÙC NGAØNH KINH TEÁ
ÑVT : trieäu ñoàng 2006
- Noâng, laâm, thuûy saûn
126.348
189.469
289.419
383.475
557.346
679.792
- Coâng nghieäp, xaây döïng
355.605
417.379
529.366
737.212
915.385
1.241.382
- Dòch vuï
571.897
846.958
807.645
1.169.197
1.543.235
2.006.168
(Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Bình Thuaän)
PHUÏ LUÏC 8
ÑVT : trieäu ñoàng 2002
- Giaùo duïc - ñaøo taïo
190.583
156.254
107.509
83.990
39.830
33.492
- Y teá vaø CSSK nhaân daân
66.457
54.486
37.489
29.061
25.925
22.966
- Hoaït ñoäng vaên hoùa theå thao
45.323
37.159
25.567
18.854
15.474
4.615
(Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Bình Thuaän)
96
Toång coäng
![Luận văn Thạc sĩ: Tổng hợp và đánh giá hoạt tính chống ung thư của hợp chất lai chứa khung tetrahydro-β-carboline và imidazo[1,5-a]pyridine](https://cdn.tailieu.vn/images/document/thumbnail/2025/20250807/kimphuong1001/135x160/50321754536913.jpg)
