Kết quả điều trị carcinôm dạ dày tế bào nhẫn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CARCINÔM DẠ DÀY TẾ BÀO NHẪN<br /> Đỗ Đình Công*, Võ Duy Long*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Carcinôm tế bào nhẫn dạ dày thường có tiên lượng xấu. Nghiên cứu này nhằm đánh giá đánh<br /> giá kết quả điều trị ngoại khoa carcinôm tế bào nhẫn dạ dày.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu 104 bệnh nhân carcinôm tế bào nhẫn dạ dày được phẫu thuật cắt dạ<br /> dày tại bệnh viện Đại Học Y Dược TPHCM từ 1/2005 đến 8/2010.<br /> Kết quả: Tỉ lệ carcinôm tế bào nhẫn dạ dày chiếm 13,9%. Đa số các trường hợp (94,2%) ung thư ở giai<br /> đoạn tiến triển. Tỉ lệ sống còn sau 1, 2, 3 và 5 năm lần lượt là: 82,3%, 65,3%, 56,4% và 30,5%.<br /> Kết luận: Carcinôm tế bào nhẫn dạ dày thường có tiên lượng xấu. Phẫu thuật cắt dạ dày và nạo hạch rộng<br /> rãi được áp dụng để điều trị.<br /> Từ khóa: tế bào nhẫn dạ dày, ung thư dạ dày, tiên lượng.<br /> <br /> ABTRACT<br /> RESULTS OF SURGICAL TREATMENT OF SIGNET RING CELL ADENOCARCINOMA<br /> Do Dinh Cong, Vo Duy Long* Y Hoc TP. Ho Chi Minh<br /> * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 27 - 29<br /> Background: Gastric signet ring cell carcinoma (SRC) is a histological type based on microscopic<br /> characteristics. This study is to evaluate the prognosis of signet ring cell adenocarcinoma of the stomach.<br /> Methods: We reviewed the records of 104 consecutive patients diagnosed with gastric signet ring cell<br /> carcinoma who were underwent gastrectomy from January 2005 to August 2010 at University Medical Center.<br /> Results: The incidence of gastric signet ring cell carcinoma was 13.9%. Most of cases (94.2%) was the<br /> advanced stage. The 1, 2, 3 and 5-year survival rate for SRC was 82.3%, 65.3%, 56.4% và 30.5%.<br /> Conclusions: Gastric signet ring cell carcinoma had a bad prognosis. Curative surgical operation with<br /> extended lymph node dissection is recommended.<br /> Key words: Gastric signet ring cell carcinoma, gastric cancer, prognosis.<br /> Yokota và Theuer(4,6) cho kết quả tỉ lệ sống còn<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> sau 5 năm của carcinôm tế bào nhẫn thấp hơn có<br /> Ung thư dạ dày là bệnh thường gặp ở Việt<br /> ý nghĩa so với các loại tế bào khác. Tuy nhiên,<br /> Nam. Theo nhiều báo cáo của các tác giả trên thế<br /> Hyung(1) lại cho rằng carcinôm tế bào nhẫn ở<br /> giới(1,2,3,5), carcinôm tế bào nhẫn chiếm tỉ lệ từ 5 –<br /> giai đoạn sớm thì có tỉ lệ sống còn sau phẫu<br /> 30%. Nhiều tác giả cho rằng, so với các loại tế<br /> thuật cao hơn những loại tế bào khác. Tác giả<br /> bào khác của carcinôm dạ dày, loại tế bào nhẫn<br /> Kim(2) cũng cho kết luận rằng carcinôm tế bào<br /> có khuynh hướng trẻ tuổi và thường gặp ở phụ<br /> nhẫn dạ dày ở giai đoạn sớm có tỉ lệ sống còn<br /> nữ hơn(2,3,6). Đặc trưng của ung thư loại tế bào<br /> sau 5 năm cao hơn so với cac loại tế bào còn lại.<br /> này là sự biệt hóa kém, khả năng xâm lấn và di<br /> Ở Việt Nam, chưa thấy có báo cáo nào về<br /> căn cao, và thường có tiên lượng xấu. Tuy nhiên,<br /> tiên lượng của carcinôm dạ dày tế bào nhẫn. Vì<br /> tiên lượng thực sự của loại ung thư này còn<br /> vậy, chúng tôi thực hiện đề tài này nhằm đưa ra<br /> nhiều bàn cãi, có sự khác nhau giữa các tác giả.<br /> kết quả về tiên lượng của ung thư dạ dày loại tế<br /> ∗<br /> <br /> Bộ môn ngoại Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS BS. Võ Duy Long<br /> ĐT: 0918133915<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Email:<br /> <br /> longvoduy26@yahoo.com<br /> <br /> 27<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> bào nhẫn.<br /> <br /> Kết quả trong mổ được mô tả ở bảng 3:<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế: hồi cứu, mô tả.<br /> Đối tượng nghiên cứu: tất cả những trường<br /> hợp carcinôm tế bào nhẫn dạ dày được phẫu<br /> thuật cắt dạ dày tại Bệnh viện Đại học Y Dược<br /> Tp. Hồ Chí Minh từ tháng 1 năm 2005 đến tháng<br /> 8 năm 2010.<br /> <br /> Loại trừ<br /> + Những trường hợp chỉ phẫu thuật tạm bợ<br /> như nối vị tràng hay mở hỗng tràng nuôi ăn.<br /> + K dạ dày tái phát.<br /> + Không liên lạc được với bệnh nhân.<br /> Chúng tôi thu thập số liệu theo mẫu bệnh án<br /> thống nhất và xử lý bằng phần mềm SPSS 13.0.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Trong thời gian từ tháng 1 năm 2005 đến<br /> tháng 8 năm 2010, tại BV Đại học Y Dược thành<br /> phố Hồ Chí Minh, có 750 trường hợp ung thư dạ<br /> dày được phẫu thuật. Trong số này, có 104<br /> trường hợp (13,9%) là carcinôm loại tế bào nhẫn<br /> thỏa mãn tiêu chuẩn nghiên cứu.<br /> Bảng 1: Phân bố carcinôm tế bào nhẫn theo từng loại<br /> phẫu thuật<br /> Cắt bán phần dưới<br /> dạ dày<br /> Cắt toàn bộ dạ dày<br /> <br /> 600<br /> <br /> Carcinôm tế<br /> bào nhẫn<br /> 91<br /> <br /> 15,2%<br /> <br /> 150<br /> <br /> 13<br /> <br /> 8,7%<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> <br /> Tuổi trung bình: 52 ± 12 (nhỏ nhất 24 tuổi,<br /> lớn nhất 85 tuổi).<br /> Tỉ lệ nam : nữ # 1 : 2.<br /> Bảng 2: Kết quả trong mổ của carcinôm tế bào nhẫn<br /> dạ dày<br /> Đặc điểm<br /> Đau bụng trên rốn<br /> Rối loạn tiêu hóa<br /> Sụt cân<br /> Hẹp môn vị<br /> U bụng<br /> Hạch cổ<br /> Helicobacter Pylori (+)<br /> <br /> 28<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 5.2 ± 3.8 cm<br /> 60 (57,7%)<br /> 31 (29,8%)<br /> 8 (7,7%)<br /> 5 (4,8%)<br /> 12 (11,5%)<br /> 86 (82,7%)<br /> 6 (5,8%)<br /> 13 (12,5%)<br /> 10 (9,6 %)<br /> 81 (77,9%)<br /> <br /> Tỉ lệ sống còn sau 1, 2, 3 và 5 năm lần lượt là:<br /> 82,3%, 65,3%, 56,4% và 30,5%.<br /> <br /> + Kèm theo ung thư ở cơ quan khác.<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> Đặc điểm trong mổ<br /> Kích thước U trung bình<br /> Vị trí U<br /> Hang, môn vị<br /> Thân vị (1/3 giữa và dưới)<br /> Thân vị (1/3 trên) và tâm vị<br /> Lan tỏa<br /> Giai đoạn bệnh<br /> Khu trú ở dạ dày<br /> Xâm nhiễm hạch vùng<br /> Di căn xa<br /> Cắt toàn bộ dạ dày, nạo hạch<br /> Cắt bán phần dưới dạ dày làm sạch<br /> Cắt bán phần dưới dạ dày + nạo hạch D2<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 47 (45,2 %)<br /> 60 (57,7 %)<br /> 23 (22,1 %)<br /> 30 (28,8 %)<br /> 47 (45,2 %)<br /> 8 (7,7 %)<br /> 80 (76,9%)<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Ung thư dạ dày thường gặp. Về độ biệt hóa<br /> của tế bào, carcinôm tuyến dạ dày có 4 loại: biệt<br /> hóa tốt, vừa, kém và tế bào nhẫn. Tỉ lệ carcinôm<br /> tế bào nhẫn trong nghiên cứu này là 13,9%. Tỉ lệ<br /> này cũng tương tự như các tác giả khác trên thế<br /> giới. Trong 3702 trường hợp được mổ cắt dạ dày<br /> do ung thư của Kim JP(2), trong số này có 450<br /> bệnh nhân (12,2%) là carcinôm tế bào nhẫn. Tác<br /> giả Li(3) nghiên cứu 4 759 trường hợp được cắt dạ<br /> dày do ung thư, trong số này có 662 bệnh nhân<br /> (13,9%) là tế bào nhẫn. Tỉ lệ này theo báo cáo của<br /> Hyung(1) là 17,9%.<br /> Theo nhiều tác giả, ung thư dạ dày tế bào<br /> nhẫn thường gặp ở người trẻ tuổi. Theo Hyung(1)<br /> thì tỉ lệ này ở những bệnh nhân dưới 55 tuổi là<br /> 70% khác biệt so với nhóm bệnh nhân trên 55<br /> tuổi là 41,2% (p< 0,001). Tuổi trung bình trong<br /> nghiên cứu của Yokota(6) là 55,9 ± 1,2. Trong<br /> nghiên cứu này, tuổi trung bình là 52 ± 1, tuổi trẻ<br /> nhất là 24.<br /> Đa số các trường hợp carcinôm tế bào nhẫn<br /> trong nghiên cứu này ở giai đoạn tiến triển.<br /> 82,7% các trường hợp đã có di căn hạch, 5,8% đã<br /> có di căn ở gan. Chúng tôi thực hiện phẫu thuật<br /> cắt dạ dày và nạo hạch D2 thường quy. Trong 6<br /> trường hợp di căn gan và 4 trường hợp khác<br /> chưa di căn gan nhưng di căn hạch nhiều, nhiều<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> hạch to tạo thành 1 khối nên không thể nạo triệt<br /> để được, vì vậy, chúng tôi chỉ thực hiện phẫu<br /> thuật cắt dạ dày làm sạch ở những trường hợp<br /> này mà không nạo hạch triệt để.<br /> Theo tác giả Kim(2), tỉ lệ chẩn đoán sớm của<br /> ung thư loại tế bào này là 43%, cao hơn có ý<br /> nghĩa so với loại carcinôm tuyến biệt hóa tốt<br /> (33%), biệt hóa trung bình (23%) và biệt hóa<br /> kém (13%). Ung thư tế bào nhẫn giai đoạn sớm<br /> thường ít xâm lấn và di căn hạch, nhưng ở giai<br /> đoạn trễ thì thường xâm lấn và di căn hạch<br /> nhiều hơn các loại còn lại. Tỉ lệ carcinôm tế bào<br /> nhẫn giai đoạn sớm của Hyung(1) là 47,3%<br /> (263/556) cao hơn so với loại tế bào khác là<br /> 26,3% (670/2548).<br /> Về tiên lượng của ung thư dạ dày tế bào<br /> nhẫn, có nhiều tranh cãi. Tác giả Kim(2) cho rằng,<br /> ở giai đoạn sớm không có sự khác biệt về tỉ lệ<br /> sống còn sau 5 năm nhưng ở giai đoạn trễ, tiên<br /> lượng của carcinôm tế bào nhẫn xấu hơn có ý<br /> nghĩa so với các loại còn lại (tế bào nhẫn: 31,9%,<br /> biệt hóa tốt: 45,1%, biệt hóa trung bình: 38,4%,<br /> kiệt hóa kém: 34,5%). Theo Li(3) tỉ lệ sống sau 5<br /> năm tích lũy của ung thư dạ dày tế bào nhẫn<br /> giai đoạn tiến triển là 42,4%, khác biệt có ý nghĩa<br /> so với các loại tế bào khác là 50,1% (p=0,009).<br /> Trái lại, Hyung(1) cho rằng tỉ lệ sống còn tích<br /> lũy của loại tế bào nhẫn giai đoạn sớm cao hơn<br /> có ý nghĩa so với loại còn lại. Tỉ lệ này sau 5 năm<br /> và 10 năm lần lượt là 94,2% và 89,7% so với loại<br /> không phải tế bào nhẫn là 91,6% và 79,1% (p =<br /> 0,01). Yokota(6) báo cáo 93 bệnh nhân carcinôm tế<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> bào nhẫn dạ dày so với 590 bệnh nhân ung thư<br /> dạ dày loại khác được phẫu thuật, tác giả cho<br /> thấy tỉ lệ sống còn ở loại tế bào nhẫn thấp hơn<br /> nhưng không có ý nghĩa thống kê. Ở giai đoạn<br /> sớm thì có tiên lượng tốt và tương tự như các<br /> loại tế bào còn lại. Trái lại, ở giai đoạn tiến triễn<br /> thì loại tế bào nhẫn xấu hơn.<br /> Tỉ lệ sống còn của nghiên cứu này thấp hơn<br /> so với các tác giả trên. Trong nghiên cứu này, tỉ<br /> lệ sống còn sau 1, 2, 3 và 5 năm lần lượt là:<br /> 82,3%, 65,3%, 56,4% và 30,5%. Vì đa số các<br /> trường hợp đều chẩn đoán trễ.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Carcinôm tế bào nhẫn dạ dày thường có tiên<br /> lượng xấu. Đa số ở giai đoạn tiến triển. Phẫu<br /> thuật cắt dạ dày và nạo hạch rộng rãi được áp<br /> dụng để điều trị.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Hyung WJ, Noh SH, Lee JH et al (2002). Early gastric<br /> carcinôma with signet ring cell histology. Cancer, 94: 78-83.<br /> Kim DY, Park YK, Joo JK et al (2004). Clinicopathological<br /> characteristics of signet ring cell carcinôma of the stomach.<br /> ANZ J Surg, 74: 1060-1064.<br /> Li C, Kim S, Lai JF et al (2007). Advanced gastric carcinôma<br /> with signet ring cell histology. Oncology, 72(1-2): 64-8.<br /> Theuer CP, Nastanski F, Brewster WR et al (1999). Signet ring<br /> cell histology is associated with unique clinical features but<br /> does not affect gastric cancer survival. Am Surg, 65: 915-921.<br /> Tian MM, Zhao AL, Li ZW et al (2007). Phenotypic classifi<br /> cation of gastric signet ring cell carcinôma and its relationship<br /> with clinicopathologic parameters and prognosis. World J<br /> Gastroenterol, 13(23): 3189-3198.<br /> Yokota T, Kunii Y, Teshima S et al (1998). Signet ring cell<br /> carcinôma of the stomach: a clinicopathological comparison<br /> with the other histological types. Tohoku J Exp Med, 186: 121130.<br /> <br /> 29<br /> <br />