Journal of Thu Dau Mot university, No5(7) – 2012<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT LÖÔÕNG CÖ, BOØ SAÙT<br />
ÔÛ HUYEÄN VAÂN CANH, TÆNH BÌNH ÑÒNH<br />
Leâ Vaên Chieân(1), Phan Long Hôïp(2)<br />
(1) Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät, (2) Tröôøng THCS Canh Vinh (Vaân Canh)<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Quaù trình nghieân cöùu löôõng cö, boø saùt taïi huyeän Vaân Canh, tænh Bình Ñònh töø thaùng 11<br />
naêm 2009 ñeán thaùng 9 naêm 2011, chuùng toâi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 28 loaøi löôõng cö, thuoäc 16<br />
gioáng, 7 hoï, 2 boä vaø 46 loaøi boø saùt thuoäc 34 gioáng, 14 hoï, 2 boä. Vôùi keát quaû nghieân cöùu naøy<br />
chuùng toâi ñaõ boå sung cho danh luïc löôõng cö, boø saùt cuûa tænh Bình Ñònh 28 loaøi; xaùc ñònh<br />
ñöôïc 20 loaøi quí hieám ñöôïc ghi trong Saùch ñoû Vieät Nam naêm 2007, 12 loaøi thuoäc Nghò ñònh<br />
32/2006/NÑ-CP vaø 29 loaøi coù teân trong Danh luïc ñoû IUCN 2010.<br />
Khu heä löôõng cö, boø saùt ôû Vaân Canh nhìn chung khaù ña daïng, chöùa ñöïng nhieàu nguoàn<br />
gen quí giaù cho khoa hoïc. Tuy nhieân coù nhieàu loaøi quí hieám, coù giaù trò söû duïng cao ñang bò<br />
suy giaûm nhanh choùng veà soá löôïng trong töï nhieân, do ñoù caàn thieát phaûi coù bieän phaùp baûo veä<br />
höõu hieäu nguoàn lôïi löôõng cö, boø saùt quí giaù naøy, neáu khoâng chuùng seõ coù nguy cô bò tuyeät dieät<br />
ôû moâi tröôøng töï nhieân trong töông lai.<br />
Töø khoùa: löôõng cö, boø saùt, ña daïng, quí hieám<br />
*<br />
1. Ñòa baøn nghieân cöùu hoài töï nhieân sau khai thaùc; traûng coû, caây<br />
Vaân Canh laø huyeän mieàn nuùi phía taây - buïi; röøng troàng; khu daân cö; nöông raãy vaø<br />
nam tænh Bình Ñònh, caùch thaønh phoá Qui ñoàng ruoäng. Phaàn lôùn dieän tích cuûa huyeän<br />
Nhôn khoaûng 30km. Huyeän Vaân Canh coù vò Vaân Canh laø ñoài nuùi (chieám 85%), coøn dieän<br />
0 0<br />
trí ñòa lí: 13 30’ - 13 66’ vó baéc, 108 66’ -0 tích ñaát baèng vaø thung luõng heïp chæ coù 15%.<br />
0<br />
109 05’ kinh ñoâng; phía nam giaùp huyeän Vaân Canh naèm trong tieåu vuøng<br />
Ñoàng Xuaân (Phuù Yeân), phía baéc giaùp hai khí haäu duyeân haûi Nam Trung Boä, thuoäc<br />
vuøng khí haäu nhieät ñôùi aåm, ñoàng thôøi chòu<br />
huyeän An Nhôn vaø Taây Sôn, phía taây giaùp<br />
aûnh höôûng cuûa khí haäu mieàn nuùi. Caên cöù<br />
huyeän Koâng Chôro (Gia Lai), phía ñoâng laø<br />
vaøo löôïng möa, khí haäu cuûa Vaân Canh ñöôïc<br />
huyeän Tuy Phöôùc.<br />
phaân laøm 2 muøa roõ reät: muøa khoâ baét ñaàu töø<br />
Do bò chia caét nhieàu bôûi heä thoáng soâng thaùng 1 ñeán cuoái thaùng 8 vaø muøa möa töø<br />
suoái, ñoài nuùi vaø thung luõng saâu, neân ñòa thaùng 9 ñeán heát thaùng 12; ngoaøi ra coøn coù<br />
hình Vaân Canh khaù phöùc taïp vaø caûnh quan moät muøa möa phuï keùo daøi töø thaùng 5 ñeán<br />
khaù ña daïng. Söï cheânh leäch ñoä cao giöõa caùc thaùng 8 do aûnh höôûng cuûa muøa möa Taây<br />
khu vöïc trong huyeän raát lôùn. ÔÛ ñaây goàm coù Nguyeân; löôïng möa dao ñoäng töø 897 – 2800<br />
caùc loaïi hình sinh caûnh chính: röøng kín mm/naêm; nhieät ñoä trung bình naêm laø<br />
thöôøng xanh möa aåm nhieät ñôùi; röøng phuïc 25,60C; ñoä aåm trung bình naêm laø 80%.<br />
<br />
40<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5(7) - 2012<br />
<br />
2. Phöông phaùp nghieân cöùu 2.2. Nghieân cöùu ôû phoøng thí nghieäm<br />
Ñeà taøi ñöôïc tieán haønh töø thaùng 11 naêm 2.2.1. Phaân tích caùc soá lieäu hình thaùi<br />
2009 ñeán thaùng 9 naêm 2011. Trong quaù - Caùc maãu vaät ñaõ thu thaäp ñöôïc trong<br />
trình nghieân cöùu chuùng toâi ñaõ söû duïng caùc caùc ñôït khaûo saùt thöïc ñòa, taïi phoøng thí<br />
phöông phaùp truyeàn thoáng ñaõ vaø ñang ñöôïc nghieäm caàn caân, ño, ñeám caùc chæ soá vaø<br />
söû duïng roäng raõi ôû trong nöôùc vaø ngoaøi phaân tích kó caùc ñaëc ñieåm hình thaùi caàn<br />
nöôùc: quan saùt ngoaøi thieân nhieân, ñieàu tra thieát cho coâng taùc ñònh loaïi.<br />
qua daân, söu taàm maãu vaät.<br />
- Vieäc phaân tích caùc soá lieäu veà hình<br />
2.1. Nghieân cöùu ngoaøi thöïc teá thieân<br />
thaùi caàn tuaân thuû theo caùc qui trình rieâng<br />
nhieân<br />
cho moãi nhoùm ñoäng vaät ñang ñöôïc aùp duïng<br />
- Quan saùt, theo doõi caùc hoaït ñoäng ngaøy hieän nay.<br />
ñeâm, hoaït ñoäng theo muøa, caùc ñaëc ñieåm<br />
2.2.2. Ñònh teân khoa hoïc caùc loaøi<br />
thích nghi vôùi moâi tröôøng soáng cuûa caùc loaøi<br />
löôõng cö vaø boø saùt. Vieäc phaân tích ñònh loaïi löôõng cö, boø<br />
saùt ñöôïc tieán haønh theo nhöõng nguyeân taéc<br />
- Thu maãu vaät: maãu vaät ñöôïc thu töø caùc<br />
phaân loaïi ñoäng vaät cuûa E.Mayr [2]; ñònh teân<br />
chuyeán ñi thöïc ñòa, töø caùc ñieåm thu maãu taïi<br />
khoa hoïc theo caùc khoùa ñònh loaïi löôõng cö,<br />
caùc xaõ; ñoái vôùi nhöõng maãu hieám gaëp, khoù<br />
boø saùt Vieät Nam cuûa Ñaøo Vaên Tieán [4,5,6,7,<br />
thu caàn mua laïi cuûa daân ñòa phöông.<br />
8] vaø cuûa Bourret [11, 12].<br />
- Xöû lí maãu: maùc maãu vaät thu thaäp<br />
ñöôïc taïi thöïc ñòa caàn ñöôïc ñònh hình trong 3. Keát quaû nghieân cöùu<br />
dung dòch formaline 5% – 10% hoaëc trong 3.1. Danh saùch löôõng cö, boø saùt ôû<br />
o<br />
coàn 96 ñeå baûo quaûn. huyeän Vaân Canh<br />
- Phoûng vaán ngöôøi daân ñòa phöông coù Vôùi 136 maãu vaät thu thaäp ñöôïc trong<br />
kinh nghieäm saên baét caùc loaøi löôõng cö, boø suoát quaù trình nghieân cöùu, qua vieäc ñònh<br />
saùt. Trong luùc phoûng vaán caàn söû duïng boä loaïi chuùng toâi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 28 loaøi<br />
tranh aûnh hoaëc vaät maãu ñeå kieåm chöùng löôõng cö, thuoäc 16 gioáng, 7 hoï, 2 boä vaø 46<br />
laïi nhöõng vaán ñeà vöøa ñöôïc ñieàu tra, tìm loaøi boø saùt, thuoäc 35 gioáng, 14 hoï, 2 boä.<br />
hieåu. Danh saùch cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 1.<br />
<br />
Baûng 1: Danh saùch löôõng cö, boø saùt phaân boá ôû huyeän Vaân Canh<br />
<br />
Cấp bảo vệ<br />
Nguồn Giá trị<br />
STT Tên loài<br />
SĐVN IUCN tư liệu sử dụng<br />
NĐ 32<br />
2007 2010<br />
<br />
1 2 3 4 5 6 7<br />
<br />
A. Lớp lưỡng cư – Amphibia<br />
<br />
I. Bộ không chân – Gymnophiona<br />
<br />
1. Họ ếch giun – Ichthyophiidae<br />
<br />
<br />
<br />
41<br />
Journal of Thu Dau Mot university, No5(7) – 2012<br />
<br />
1 Ếch giun – Ichthyophis bannanicus (Yang, 1984) VU LC 1 mẫu<br />
<br />
II. Bộ không đuôi – Anura<br />
<br />
1. Họ cóc – Bufonidae<br />
<br />
2 Cóc rừng – Bufo galeatus (Gunther, 1864) VU LC 1 mẫu<br />
<br />
3 Cóc pa giô – Bufo pageoti (Bourret, 1937) EN NT 2 mẫu<br />
<br />
4 Cóc nhà – Bufo melanostictus (Schneider, 1799) LC 2 mẫu M, E<br />
<br />
2. Họ nhái bén – Hylidae<br />
<br />
5 Nhái bén dính – Hyla annectans (Jerdon, 1870) LC 1 mẫu S<br />
<br />
3. Họ ếch nhái – Ranidae<br />
<br />
6 Chàng hiu – Rana macrodactyla (Gunther, 1859) LC 2 mẫu E<br />
<br />
7 Ếch cẳng dài – Rana jerboa (Schmaltz, 1814) 1 mẫu F<br />
<br />
8 Ếch suối – Rana nigrovittata (Blyth, 1855) LC 4 mẫu F<br />
<br />
9 Chẫu – Rana guentheri (Boulenger, 1882) VU 2 mẫu E<br />
<br />
10 Ếch xanh – Rana livida (Blyth, 1855) DD 2 mẫu F<br />
<br />
11 Ếch Blythi – Limnonectes macrodon (Boulenger, 1920) 1 mẫu F<br />
<br />
12 Ngóe – Limnonectes limnocharis (Boi, 1834) 9 mẫu F, E<br />
<br />
13 Ếch nhẽo – Limnonectes kuhlii (Tschudi, 1838) LC 2 mẫu E, F<br />
<br />
14 Limnonectes sp 1 mẫu F<br />
<br />
15 Cóc nước sần – Occidozyga lima (Gravenhorst, 1829) LC 3 mẫu E<br />
<br />
16 Cóc nước Macten – Occidozyga martensii (Peters, 1867) LC 1 mẫu E<br />
<br />
17 Ếch bám đá – Amolops ricketti (Boulenger, 1899) LC 4 mẫu F<br />
<br />
18 Ếch đồng – Hoplobatrachus rugulosus (Wiegmann, 1835) LC 1 mẫu F<br />
<br />
19 Ếch gai sần – Paa verrucospinosa (Bourret, 1937) NT 2 mẫu F<br />
<br />
20 Ếch vạch – Chaparana delacouri (Angel, 1928) EN DD 6 mẫu F<br />
<br />
21 Ếch mõm – Huia nasica (Boulenger, 1903) 1 mẫu F<br />
<br />
4. Họ ếch cây – Rhacophoridae<br />
<br />
Ếch cây mép trắng – Polypedates leucomystax (Gravenhorst,<br />
22 LC 1 mẫu E, F<br />
1829)<br />
<br />
23 Nhái cây Bana – Philautus banaensis (Bourret, 1939) 1 mẫu F<br />
<br />
<br />
42<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5(7) - 2012<br />
<br />
5. Họ nhái bầu – Microhylidae<br />
<br />
24 Nhái bầu hoa – Microhyla ornata (Dumeril et Bibron, 1841) LC 3 mẫu E<br />
<br />
25 Nhái bầu vân – Microhyla pulchra (Hallowell, 1861) LC 1 mẫu E<br />
<br />
26 Microhyla sp 10 mẫu E<br />
<br />
27 Ểnh ương – Kaloula pulchra (Gray, 1831) 1 mẫu E<br />
<br />
6. Họ cóc bùn – Megophryidae<br />
<br />
28 Leptobrachium sp 1 mẫu F<br />
<br />
B. Lớp bò sát – Reptilia<br />
<br />
I. Bộ có vảy – Squamata<br />
<br />
1. Họ tắc kè – Gekkonidae<br />
<br />
29 Tắc kè – Gekko gekko (Linnaeus, 1758) VU 2 mẫu M, E<br />
<br />
30 Thạch sùng đuôi sần – Hemidactylus frenatus (Schelegel, 1836) 1 mẫu M, E<br />
<br />
31 Thạch sùng đuôi rèm – Hemidactylus platyurus (Schneider, 1792) 1 mẫu M, E<br />
<br />
32 Thạch sùng Baoring – Hemidactylus bowringi (Gray, 1845) 2 mẫu M, E<br />
<br />
2. Họ nhông – Agamidae<br />
<br />
33 Rồng đất – Physignathus cocincinus (Cuvier, 1829) VU 1 mẫu A, F<br />
<br />
34 Ôrô capra – Acanthosaura capra (Gunther, 1861) 1 mẫu A, S, E<br />
<br />
35 Nhông xám – Calotes mystaceus (Dumeril, Bibron, 1837) 1 mẫu A,S<br />
<br />
36 Nhông xanh – Calotes versicolor (Daudin, 1802) 4 mẫu A,S<br />
<br />
37 Thằn lằn bay Đông Dương – Draco blanfordii (Boulenger, 1885) 2 mẫu M, S<br />
<br />
38 Thằn lằn bay vạch – Draco volans (Linnaeus, 1758) 1 mẫu M,S<br />
<br />
39 Thằn lằn bay dãi – Draco taeniopterus (Günther, 1861) 1 mẫu M, S<br />
<br />
40 Nhông cát Gutta – Leiolepis guttata (Cuvier, 1829) 1 mẫu F<br />
<br />
41 Nhông cát Rivơ – Leiolepis reevesii (Gray, 1831) VU 5 mẫu F<br />
<br />
3. Họ thằn lằn bóng – Scincidae<br />
<br />
42 Thằn lằn bóng đuôi dài – Mabuya longicaudata (Hallowell, 1856) 3 mẫu M, E<br />
<br />
43 Thằn lằn bóng hoa – Mabuya multifasciata (Kuhl, 1820) 5 mẫu M, E<br />
<br />
44 Thằn lằn bóng đốm – Mabuya macularia (Blyth, 1853) 6 mẫu M, E<br />
<br />
<br />
43<br />
Journal of Thu Dau Mot university, No5(7) – 2012<br />
<br />
45 Thằn lằn vạch – Lipinia vittigera (Boulenger, 1894) 1 mẫu S<br />
<br />
Thằn lằn đuôi đỏ - Scincella rufocaudata<br />
46 2 mẫu S<br />
(Darevsky and Nguyen, 1893)<br />
<br />
4. Họ kỳ đà – Varanidae<br />
<br />
Điều<br />
47 Kỳ đà hoa – Varanus salvator (Laurenti, 1786) EN IIB EN F, A, M<br />
tra<br />
<br />
48 Kỳ đà vân – Varanus bengalensis (Gray, 1831) EN IIB EN 2 mẫu F, A, M<br />
<br />
5. Họ rắn nước – Colubridae<br />
<br />
49 Rắn sọc dưa – Elaphe radiata (Schlegen, 1837) VU IIB 1 mẫu E, F, M<br />
<br />
50 Rắn nước – Xenochrophis piscator (Schneider, 1799) 6 mẫu F<br />
<br />
Điều<br />
51 Rắn rào đốm – Boiga multomaculata (Reinwardt, 1827) S<br />
tra<br />
<br />
52 Rắn leo cây – Dendrelaphis pictus (Gmelin, 1789) 1 mẫu S<br />
<br />
53 Rắn bồng chì – Enhydris plumbea (Boie, 1827) 3 mẫu F<br />
<br />
54 Rắn khiếm đuôi vòng – Oligodon cyclurus (Cantor, 1839) 1 mẫu F<br />
<br />
55 Rắn ráo thường – Ptyas korros (Schlegel, 1837) EN 1 mẫu M, F<br />
<br />
56 Rắn ráo trâu – Ptyas mucosus (Linnaeus, 1758) EN IIB 1 mẫu M, F<br />
<br />
57 Rắn rồng đầu đen – Sibynophis melanocephalus (Gray, 1834) 1 mẫu M, F<br />
<br />
6. Họ rắn hổ - Elapidae<br />
<br />
58 Rắn hổ chúa – Ophiophagus hannad (Cantor, 1836) CR IB LC 1 mẫu M, F<br />
<br />
59 Rắn hổ mang – Naja atra (Cantor, 1842) EN IIB 1 mẫu M, F<br />
<br />
60 Rắn cạp nong – Bungarus fasciatus (Schneider, 1801) EN IIB LC 1 mẫu M, F<br />
<br />
7. Họ rắn lục – Viperidae<br />
<br />
61 Rắn lục mép – Trimeresurus albolabris (Gray, 1804) 2 mẫu M<br />
<br />
8. Họ trăn – Boidae<br />
<br />
62 Trăn gấm – Python reticulans (Schneider, 1801) CR IIB 2 mẫu M, F<br />
<br />
Điều<br />
63 Trăn đất – Python molutus (Linnaeus, 1758) CR IIB NT M, F<br />
tra<br />
<br />
9. Họ rắn giun – Typhlopidae<br />
<br />
64 Rắn giun – Ramphotyphlops braminus (Daudin, 1803) 2 mẫu S<br />
<br />
10. Họ rắn mống – Xenopeltidae<br />
<br />
65 Rắn mống – Xenopeltis unicolor (Reinwardt, in Boie, 1827) 1 mẫu F<br />
<br />
<br />
44<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5(7) - 2012<br />
<br />
II. Bộ rùa – Testudinata<br />
<br />
1. Họ rùa đầu to – Platysternidae<br />
<br />
66 Rùa đầu to – Platysternon megacephalum (Gray, 1831) EN IIB EN 1 mẫu A, M<br />
<br />
2. Họ rùa đầm – Emididae<br />
<br />
67 Rùa bốn mắt – Sacalia quadriocellata (Siebenrock, 1903) EN 1 mẫu A, F<br />
<br />
68 Rùa sa nhân – Pyxidea mouhoti (Gray, 1862) 1 mẫu S, M<br />
<br />
69 Rùa hộp 3 vạch – Cuora trifasciata (Bell, 1825) CR IB CE 1 mẫu F, M, S<br />
<br />
70 Rùa đất sepon – Cyclemys tcheponensis (Bourret, 1939) 2 mẫu M, F, A<br />
<br />
71 Rùa dứa – Cyclemys dentata (Gray, 1831) 1 mẫu M, F, A<br />
<br />
Điều A, F, M,<br />
72 Rùa Trung Bộ - Mauremys annamensis (Siebenrock, 1903) CR IIB CE<br />
tra S<br />
<br />
3. Họ rùa núi – Testudinidae<br />
<br />
73 Rùa núi đen – Testudo hypselonata (Bourret, 1941) 1 mẫu M, F, A<br />
<br />
4. Họ ba ba – Trionychidae<br />
<br />
74 Ba ba trơn – Pelodiscus sinensis (Wiegmann, 1834) VU 3 mẫu F, A<br />
<br />
<br />
Chuù thích:<br />
1. Caáp baûo veä:<br />
Theo Saùch Ñoû Vieät Nam 2007: CR - raát nguy caáp, EN - nguy caáp, VU - seõ nguy caáp.<br />
Theo Danh luïc ñoû IUCN: CE - cöïc kì nguy caáp, NT - gaàn bò ñe doïa, EN - nguy caáp, LC -<br />
ít quan taâm, VU - seõ nguy caáp, DD - thieáu daãn lieäu.<br />
Theo Nghò ñònh 32 cuûa Chính phuû: Nhoùm IB - nghieâm caám khai thaùc vaø söû duïng, nhoùm<br />
IIB - haïn cheá khai thaùc vaø söû duïng<br />
2. Giaù trò söû duïng: F - thöïc phaåm, M - laøm thuoác, S - khoa hoïc, A - thaåm mó, E - coù ích cho noâng nghieäp<br />
<br />
3.2. Moät soá nhaän ñònh veà löôõng cö, boø saùt Gekkonidae coù 3 gioáng, caùc hoï coøn laïi coù 1<br />
phaân boá taïi Vaân Canh – 2 gioáng.<br />
3.2.1. Veà thaønh phaàn loaøi Ñaëc bieät trong soá 74 loaøi löôõng cö, boø<br />
Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ñaõ saùt ñaõ xaùc ñònh ñöôïc taïi Vaân Canh, coù tôùi<br />
xaùc ñònh ñöôïc 74 loaøi löôõng cö, boø saùt. Veà 70 loaøi ñaõ thu ñöôïc maãu vaät soáng, chæ coù 4<br />
löôõng cö coù 28 loaøi, thuoäc 16 gioáng, 7 hoï, 2 loaøi xaùc ñònh baèng phöông phaùp ñieàu tra.<br />
boä; trong ñoù hoï Ranidae coù 8 gioáng, caùc hoï Theo keát quaû treân thì löôõng cö, boø saùt ôû<br />
Microhylidae vaø Rhacophoridae coù 2 gioáng, huyeän Vaân Canh khoâng nhöõng ña daïng veà<br />
caùc hoï coøn laïi chæ coù 1 gioáng. Veà boø saùt coù hoï, gioáng maø coøn khaù ña daïng veà loaøi.<br />
46 loaøi thuoäc 34 gioáng, 14 hoï vaø 2 boä; hoï 3.2.2. Nhöõng loaøi ñaõ ñöôïc boå sung cho<br />
Colubridae nhieàu nhaát vôùi 8 gioáng, tieáp Danh luïc löôõng cö, boø saùt cuûa Bình Ñònh<br />
ñeán laø hoï Agamidae vaø hoï Emididae coù 5 Ñoái chieáu vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa<br />
gioáng, caùc hoï Elapidae, Scincidae vaø Phaïm Bình Quyeàn vaø coäng söï [9], töø keát quaû<br />
<br />
45<br />
Journal of Thu Dau Mot university, No5(7) – 2012<br />
<br />
nghieân cöùu taïi huyeän Vaân Canh chuùng toâi ñaõ - Theo nghò ñònh 32 cuûa chính phuû [3]:<br />
boå sung cho Danh luïc löôõng cö, boø saùt cuûa khu vöïc Vaân Canh coù 12 loaøi, trong ñoù coù 2<br />
tænh Bình Ñònh 1 boä (khoâng chaân – Gymno- loaøi thuoäc nhoùm IB (nghieâm caám khai thaùc<br />
phiona), 5 hoï (eách giun – Ichthyophiidae, nhaùi vaø söû duïng): Raén hoå chuùa (Ophiophagus<br />
beùn – Hylidae, coùc buøn – Megophryidae, raén hannah), Ruøa hoäp 3 vaïch (Cuora<br />
giun – Typhlopidae, raén moáng – Xenopeltidae); trifasciata). Coøn laïi 10 loaøi thuoäc nhoùm IIB<br />
15 gioáng (Ichthyophis, Hyla, Amolops (haïn cheá khai thaùc vaø söû duïng).<br />
Chaparana, Philautus, Huia, Leptobrachium, - Theo Danh luïc ñoû IUCN 2010 [10]: taïi<br />
Mauremys, Geoemyda, Cyclemys, Sibyophis, khu vöïc Vaân Canh ñaõ thoáng keâ ñöôïc 29 loaøi.<br />
Xenopeltis, Ramphotyphlops, Lipinia,<br />
3.2.4. Veà yù nghóa thöïc tieãn<br />
Scincella) vaø 28 loaøi. Ngoaøi ra, coøn coù 1 loaøi<br />
ngoaïi lai vaãn chöa ñöôïc thoáng keâ ôû Bình Ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ôû khu vöïc Vaân Canh<br />
Ñònh, ñoù laø ruøa tai ñoû (Trachemys cripta coù 40 loaøi loaøi löôõng cö, boø saùt duøng laøm thöïc<br />
elegans). phaåm (54 %), coù 29 loaøi duøng laøm döôïc lieäu<br />
(38 %), 20 loaøi coù ích cho noâng nghieäp (27<br />
3.2.3. Nhöõng loaøi quí hieám<br />
%), 15 loaøi coù yù nghóa trong khoa hoïc (20 %)<br />
Qua baûng 3.1 ta thaáy raèng ôû Vaân Canh vaø 12 loaøi coù yù nghóa thaåm myõ (16 %).<br />
coù raát nhieàu loaøi quí hieám.<br />
Toùm laïi, khu heä löôõng cö, boø saùt ôû ñaây<br />
- Theo Saùch ñoû Vieät Nam 2007 [1]: khu nhìn chung khaù ña daïng, chöùa ñöïng nhieàu<br />
vöïc Vaân Canh coù 20 loaøi löôõng cö, boø saùt nguoàn gen quí giaù cho khoa hoïc. Tuy nhieân<br />
quí hieám. Trong ñoù ñaëc bieät chuù yù coù 5 loaøi coù nhieàu loaøi quí hieám, coù giaù trò söû duïng<br />
ñöôïc xeáp ôû caáp cöïc kì nguy caáp (caáp CR), ñoù cao ñang bò suy giaûm nhanh choùng veà soá<br />
laø: ruøa Trung Boä (Mauremys annamensis), löôïng trong töï nhieân, do ñoù caàn thieát phaûi<br />
raén hoå chuùa (Ophiophagus hannah), ruøa coù bieän phaùp baûo veä höõu hieäu nguoàn lôïi<br />
hoäp 3 vaïch (Cuora trifasciata), traên gaám löôõng cö, boø saùt quí giaù naøy, neáu khoâng<br />
(Python reticulatus), traên ñaát (Python chuùng seõ coù nguy cô bò tuyeät dieät ôû moâi<br />
molutus). tröôøng töï nhieân trong töông lai khoâng xa.<br />
*<br />
RESULTS OF THE SURVEY ON AMPHIBIANS AND REPTILES<br />
AT THE VAN CANH DISTRICT – BINH DINH PROVINCE<br />
Le Van Chien(1), Phan Long Hop(2)<br />
(1) Thu Dau Mot University, (2) Canh Vinh secondary school (Van Canh)<br />
ABSTRACT<br />
<br />
From a survey on amphibians and reptiles at the Van Canh dictrict - Binh Dinh<br />
(november 2009 – september 2011), we have so far recorded 28 species of amphibians in 16<br />
genera, 7 families, 2 orders and 46 species of reptiles in 34 genera, 14 families, 2 orders. From<br />
the results, 28 species have been added to the list of amphibians and reptiles; 20 species were<br />
listed in the Red Data Book of VietNam in 2007, 12 species belong to Decree 32/2006/ND-CP<br />
and 29 species were listed in the IUCN Red List in 2010.<br />
<br />
46<br />
Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 5(7) - 2012<br />
<br />
The system of amphibians and reptiles are generally quite diverse, contaning many<br />
valuable genetic resources for science. However, many rare species have high use value which<br />
is rapidly declining in the quantity in nature. Therefore, it is necessary that the effective<br />
measures should be taken to protect the valuable resources of amphibians and reptiles;<br />
otherwise they will be extinct in the natural environment in the near future.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
[1] Boä Khoa hoïc Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng (2007), Saùch ñoû Vieät Nam – phaàn ñoäng vaät,<br />
NXB Khoa hoïc vaø Kó thuaät, Haø Noäi.<br />
[2] E.Mayr (1969), Nhöõng nguyeân taéc phaân loaïi ñoäng vaät (Phan Theá Vinh dòch töø tieáng<br />
Nga), NXB Khoa hoïc vaø Kó thuaät, Haø Noäi.<br />
[3] Nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 32/2006/NÑ – CP ngaøy 30 thaùng 03 naêm 2006 veà quaûn<br />
lí thöïc vaät röøng, ñoäng vaät röøng nguy caáp, quí hieám, Haø Noäi.<br />
[4] Ñaøo Vaên Tieán (1977), “Veà ñònh loaïi eách nhaùi Vieät Nam”, Taïp chí Sinh vaät – Ñòa<br />
hoïc, XV (2) tr.33–40.<br />
[5] Ñaøo Vaên Tieán (1978), “Veà ñònh loaïi ruøa vaø caù saáu Vieät Nam”, Taïp chí Sinh vaät –<br />
Ñòa hoïc, XVI (1), tr.1–6.<br />
[6] Ñaøo Vaên Tieán (1979), “Veà ñònh loaïi thaèn laèn Vieät Nam”, Taïp chí Sinh vaät hoïc, I(1),<br />
tr.2–10.<br />
[7] Ñaøo Vaên Tieán (1981), “Khoùa ñònh loaïi raén Vieät Nam, phaàn I”, Taïp chí Sinh vaät hoïc,<br />
3 (4), tr.1–6.<br />
[8] Ñaøo Vaên Tieán (1982), “Khoùa ñònh loaïi raén Vieät Nam, phaàn II”, Taïp chí Sinh vaät<br />
hoïc, 4 (1), tr.5–9.<br />
[9] Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä tænh Bình Ñònh (2005), Baùo caùo Xaây döïng keá hoaïch<br />
haønh ñoäng ña daïng sinh hoïc Bình Ñònh ñeán 2010, Bình Ñònh.<br />
[10] IUCN (2010), “Red list of threatened species”.<br />
[11] Bourret R. (1936), Les Serpentes de l’ Inhdochine, Tome II, Imprimerie Henri<br />
Basuyau & Cie, Toulouse.<br />
[12] Bourret R. (1942), Les Batraciens de l’ Inhdochine, Gouvernement Geùneùral de l’<br />
Inhdochine, Hanoi.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
47<br />