Kết quả tập di chuyển sớm cho người bệnh thay khớp gối tại Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Kết quả tập di chuyển sớm cho người bệnh thay khớp gối tại Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu việc đánh giá kết quả của việc tập di chuyển sớm trong vòng 24 giờ sau phẫu thuật thay khớp gối.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kết quả tập di chuyển sớm cho người bệnh thay khớp gối tại Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 5 * 2021 KẾT QUẢ TẬP DI CHUYỂN SỚM CHO NGƯỜI BỆNH THAY KHỚP GỐI TẠI BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thanh Thúy1, Bùi Thị Minh Phượng1, Hoàng Phúc Nguyên Chương1, Nguyễn Đình Minh Quốc1, Phạm Thị Thùy Dung1, Đỗ Ngọc Tùng1, Nguyễn Đức Thành1, Nguyễn Thị Bé Phương1, Nguyễn Phương Biên Thùy1, Hà Thị Thanh Tuyền1 TÓM TẮT Đặt vấn đề: Phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp gối, đặc biệt là tập di chuyển sớm trong 24 giờ, đã được áp dụng tại Việt Nam; tuy nhiên đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào về hiệu quả của phương pháp này. Mục tiêu: Nghiên cứu này đánh giá kết quả của việc tập di chuyển sớm trong vòng 24 giờ sau phẫu thuật thay khớp gối. Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang, mô tả hàng loạt ca được tiến hành tại Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh từ tháng 10/2019 đến tháng 06/2020. Kết quả: Có 31 người bệnh được tập di chuyển sớm sau thay khớp gối được đưa vào nghiên cứu. Thời gian nằm viện trung bình là 6,0 ± 0,9 ngày. Biên độ gập gối chủ động trung bình là 69⁰ và gập gối thụ động trung bình là 96 độ. Mức độ đau theo thang điểm VAS của người bệnh giảm dần từ ngày 1 đến ngày 5 sau phẫu thuật, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p< 0,001). Không biến chứng hậu phẫu (nhiễm trùng, thuyên tắc mạch, viêm phổi, té ngã…) nào được ghi nhận. Kết luận: Tập di chuyển sớm sau thay khớp gối là phương pháp tập luyện an toàn, góp phần cải thiện mức độ đau, lấy lại tầm vận động khớp, rút ngắn thời gian nằm viện, giảm thiểu các biến chứng hậu phẫu. Từ khóa: thay khớp gối, tập di chuyển sớm, phục hồi chức năng, thời gian nằm viện ABSTRACT THE RESULTS OF EARLY AMBULATION FOR PATIENTS AFTER TOTAL KNEE ARTHROPLASTY IN UNIVERSITY MEDICAL CENTER HO CHI MINH CITY Nguyen Thanh Thuy, Bui Thi Minh Phuong, Hoang Phuc Nguyen Chuong, Nguyen Dinh Minh Quoc, Pham Thi Thuy Dung, Do Ngoc Tung, Nguyen Duc Thanh, Nguyen Thi Be Phuong, Nguyen Phuong Bien Thuy, Ha Thi Thanh Tuyen * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 25 - No. 5 - 2021: 34 - 38 Background: Rehabilitation after total knee arthroplasty (TKA), especially early ambulation within 24 hourS, has been applied in Vietnam. However, there has been no study about the efficacy of this method so far. Objective; This study aimed to evaluate the outcomes of early ambulation within 24 hours after TKA. Methods: A descriptive cross-sectional study was carried out at University Medical Center in Ho Chi Minh City from October 2019 to June 2020. Results: A total of 31 patients with early ambulation after TKA were enrolled in the study. The mean length of stay (LOS) in our study was found to be 6 ± 0.9 days. The average active and passive range of motion (ROM) in knee flexion was 69 and 96 respectively. There was a significant decline in VAS score from the first posoperative day to the fifth posoperative day (p
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 5 * 2021 Nghiên cứu Y học pneumonia, falling, etc) was recorded. Conclusion: Early ambulation after TKA is a safe intervention and is associated with decreased pain, improved knee ROM, reduced LOS and postoperative complications. Keywords: total knee arthroplasty, early ambulation, early rehabilitation, length of stay ĐẶT VẤNĐỀ một phẫu thuật viên; được tập VLTL trong vòng 24 giờ sau phẫu thuật. Thay khớp gối (TKG) được chỉ định cho những trường hợp thoái hóa khớp gối nặng Tiêu chuẩn loại trừ không đáp ứng với các phương pháp điều trị. NB có các bệnh lý nội khoa nặng đi kèm, có TKG giúp giảm đau cũng như cải thiện các hoạt ghép xương trong phẫu thuật TKG, có các phẫu động chức năng như đi đứng . Để có thể đạt (1) thuật khác đi kèm. được kết quả điều trị tối ưu, ngoài những tiến bộ Phương pháp nghiên cứu về chuẩn bị tiền phẫu, phương pháp phẫu thuật Thiết kế nghiên cứu và chăm sóc hậu phẫu, cần đặc biệt chú ý đến Nghiên cứu cắt ngang, mô tả hàng loạt ca. phục hồi chức năng (PHCN), vì đây là yếu tố Tiến hành nghiên cứu góp phần rất quan trọng vào kết quả sau phẫu thuật của người bệnh (NB). PHCN sớm sau Tất cả NB được phẫu thuật TKG tại khoa phẫu thuật giúp NB di chuyển sớm, giảm thời CTCH đạt tiêu chuẩn chọn mẫu sẽ được đưa vào nghiên cứu. Nhóm nghiên cứu sẽ tiến gian nằm viện, các biến chứng hậu phẫu và tăng hành lấy các thông tin dịch tễ, đặc điểm lâm sự hài lòng ở NB(2,3). sàng trước phẫu thuật bằng cách phỏng vấn Tập di chuyển sớm cho NB TKG đã được áp trực tiếp, ghi chép từ hồ sơ bệnh án theo bộ dụng từ lâu tại bệnh viện Đại học Y Dược Thành câu hỏi nghiên cứu. phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, cho đến nay chưa NB TKG sẽ được kỹ thuật viên vật lý trị có nghiên cứu nào về kết quả tập di chuyển sớm liệu (VLTL) cho tập di chuyển sớm trong vòng cho NB sau phẫu thuật TKG tại Việt Nam. Do 24 giờ sau phẫu thuật. Tất cả NB đều được tập đó, nghiên cứu này được tiến hành nhằm xác VLTL 2 lần/ngày. Các biến số chính được đo định kết quả của việc tập di chuyển sớm trong lường bởi 2 kỹ thuật viên VLTL riêng biệt đã chương trình PHCN cho NB TKG. được huấn luyện. Nhóm nghiên cứu sẽ lấy Mục tiêu thông tin về các đặc điểm lâm sàng sau phẫu Xác định kết quả phục hồi chức năng (tầm thuật từ phiếu lấy mẫu. vận động (ROM) khớp gối, điểm đau VAS, thời Định nghĩa các biến số gian nằm viện, biến chứng hậu phẫu) của NB Biến định lượng được tập di chuyển sớm sau phẫu thuật TKG tại Gập gối chủ động(độ): Tầm vận động gập khoa Chấn thương chỉnh hình (CTCH), bệnh gối chủ động đạt được của NB tại thời điểm viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh. xuất viện. ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU Mất duỗi gối chủ động: Giới hạn tầm vận Đối tượng nghiên cứu động duỗi gối chủ động của NB tại thời điểm Tất cả người bệnh TKG điều trị tại khoa xuất viện. CTCH bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Gập gối thụ động(độ): Tầm vận động gập Chí Minh từ tháng 10/2019 đến tháng 06/2020. gối thụ động của NB tại thời điểm xuất viện. Tiêu chuẩn chọn mẫu Mất duỗi gối thụ động: Giới hạn tầm vận Tỉnh táo, hợp tác; có chỉ định TKG do thoái động duỗi gối thụ động của NB tại thời điểm hóa khớp gối nặng; được phẫu thuật bởi cùng xuất viện. Chuyên Đề Điều Dưỡng - Kỹ Thuật Y Học 35
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 5 * 2021 Điểm đau N1: Điểm đau của NB được 3-5 năm chiếm tỷ lệ cao nhất 35,5%. Tỷ lệ NB có đánh giá theo thang VAS tại ngày đầu tiên bắt hạn chế TVĐ trước mổ là 90,3%. Đa số NB có teo đầu tập VLTL. cơ trước mổ, chiếm tỷ lệ trên 80% (Bảng 1). Điểm đau N5: Điểm đau của NB được đánh Bảng 2. Điểm đau và tầm vận động của người bệnh giá theo thang VAS tại ngày thứ 5 tập VLTL. sau phẫu thuật Đặc điểm TB ± ĐLC GTNN – GTLN Số ngày nằm viện: Là khoảng thời gian từ Độ gập gối chủ động 69 ± 12,3 30,7 - 91,6 ngày phẫu thuật đến ngày xuất viện. Độ gập gối thụ động 96 ± 10,4 69,3-111,7 Phương pháp xử lý số liệu Mất duỗi gối chủ động 3,3 (0-7)* 0 - 22,5 Các dữ liệu sau khi thu thập được lưu trữ và Mất duỗi gối thụ động 0,8 (0-3,3)* 0 - 12 xử lý bằng phần mềm Stata. *Trung vị (Khoảng tứ vị); TB: trung bình; ĐLC: độ lệch chuẩn; GTNN: giá trị nhỏ nhất; GTLN: giá trị lớn nhất Đối với biến định tính: tính tần số và tỷ lệ (%). Gập gối chủ động trung bình đạt được là 69⁰, Đối với biến định lượng: tính trung bình và thụ động là 96⁰. Giới hạn TVĐ duỗi gối chủ động độ lệch chuẩn (nếu dữ liệu có phân phối bình trung bình là 3,3⁰, giới hạn TVĐ duỗi gối thụ thường), tính trung vị và khoảng tứ phân vị (nếu động trung bình là 0,8⁰ (Bảng 2). dữ liệu có phân phối không bình thường). Bảng 3. So sánh điểm đau ngày 1 và ngày 5 của Sử dụng kiểm định t bắt cặp để so sánh điểm người bệnh sau phẫu thuật đau trung bình tại ngày 1 và ngày 5 sau mổ. Đặc điểm TB ± ĐLC GTNN – GTLN p KẾT QUẢ Điểm đau N1 7,19 ± 2,4 2 - 10 0,001* Điểm đau N5 4,29 ± 1,5 0-7 Đặc điểm của mẫu nghiên cứu Mức độ đau của NB theo thang điểm VAS 31 NB trong nghiên cứu có độ tuổi trung giảm từ ngày 1 đến ngày 5 sau phẫu thuật, có ý bình là 65, trong đó tỷ lệ nữ là 87,1 %, nam là nghĩa thống kê (p
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 5 * 2021 Nghiên cứu Y học mức độ rất nghiêm trọng. Điều này cũng góp nghiên cứu trên chỉ ghi nhận việc can thiệp phần làm ảnh hưởng không tốt đến kết quả tập PHCN sớm nhưng không đề cập đến việc tập di luyện sau phẫu thuật của NB. chuyển sớm. So với các nghiên cứu áp dụng Tỷ lệ NB có teo cơ trước mổ rất cao, chiếm chương trình phục hồi chức năng sớm sau phẫu trên 80%. Kết quả này có thể là do thời gian bị thuật được thực hiện tại nước ngoài (Trung bệnh trước phẫu thuật của đa số NB trên 3 năm, Quốc, Úc, Mỹ) trong vài năm gần đây đều cho mặt khác đa số NB sống ở các địa phương thấy thời gian nằm viện trung bình của NB sau (61,3%) mà quá trình điều trị thoái hóa khớp gối phẫu thuật TKG ngắn hơn, dao động từ 3,8 – 8,3 chưa chú trọng đúng mức đến việc tập luyện ngày(7,9,10,11,12). Với kết quả này, chúng tôi cho rằng PHCN. Tập di chuyển sớm sau phẫu thuật TKG tập di chuyển sớm có khả năng là một trong cải thiện tình trạng đau vết mổ, giúp NB lấy lại những yếu tố góp phần rút ngắn thời gian nằm sớm tầm vận động khớp và rút ngắn thời gian viện của NB. nằm viện. Không có biến chứng do việc tập di Về mức độ đau, tất cả NB trong nghiên cứu chuyển sớm và biến chứng hậu phẫu khác được đều có thang điểm đau giảm từ ngày thứ 1 đến ghi nhận trong nghiên cứu Từ kết quả này, ngày thứ 5 sau mổ. Như vậy, việc tập di chuyển chúng tôi cho rằng: ngoài việc điều trị giảm đau, sớm có tác dụng hỗ trợ giảm đau sau phẫu PHCN cho NB thoái hóa khớp gối nên được bắt thuật cho NB. Tuy nhiên, cần có những nghiên đầu ngay từ giai đoạn sớm của bệnh. cứu so sánh để xác định rõ mối liên quan này. TVĐ gập gối chủ động trung bình của NB KẾT LUẬN sau phẫu thuật là 69⁰, thụ động là 96⁰; thấp hơn Tập di chuyển sớm sau phẫu thuật TKG góp so với tầm độ gập gối trung bình đạt được của phần cải thiện tình trạng đau vết mổ, lấy lại sớm tác giả Võ Thành Toàn là 110⁰ và tác giả Trương tầm vận động khớp và rút ngắn thời gian nằm Trí Hữu(2,8) là 103⁰. Sự khác biệt này là do thời viện. Không có biến chứng do việc tập di chuyển điểm đánh giá của chúng tôi là ngày thứ 5 sau sớm và biến chứng hậu phẫu khác được ghi phẫu thuật trong khi của hai tác giả trên là vào nhận trong nghiên cứu, do đó có thể thấy đây là tháng thứ 3 và sau 2 năm. một phương pháp tập luyện tương đối an toàn Số NB đạt TVĐ gập gối chủ động từ 90⁰ trở nếu được áp dụng đúng quy trình thực hiện kỹ lên sau 5 ngày chiếm tỷ lệ 70,96%, tương đồng thuật. Trong tương lai, chúng tôi kiến nghị cần với kết quả nghiên cứu của tác giả Trương Trí thực hiện các nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn, đa Hữu (73,33%)(2). Kết quả này có được do chương trung tâm, để đánh giá hiệu quả của việc tập di trình PHCN trong cả hai nghiên cứu đều được chuyển sớm và các yếu tố khác có ảnh hưởng bắt đầu sớm trong vòng 24 giờ sau phẫu thuật, đến kết quả điều trị PHCN cho NB TKG ở Việt bài tập gập duỗi gối được thực hiện ngay từ Nam, đặc biệt là các nghiên cứu so sánh có ngày đầu tiên. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của nhóm chứng. Trương Trí Hữu NB được tập đi bắt đầu từ ngày TÀI LIỆU THAM KHẢO thứ 3 sau phẫu thuật và tác giả không đề cập 1. Nguyễn Thị Phương Tuyên, Bùi Hồng Thiên Khanh (2019). đến việc tập di chuyển sớm như trong nghiên Hiệu quả của chăm sóc vận động và giáo dục sức khỏe trước cứu của chúng tôi. phẫu thuật thay khớp gối toàn phần so với thường quy. Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 23(5):95-100. Thời gian nằm viện trung bình của NB trong 2. Trương Trí Hữu, Đoàn Quang Phương (2014). Kết quả phục nghiên cứu của chúng tôi là 6 ngày, ngắn hơn so hồi chức năng của khớp gối sau thay khớp gối toàn phần tại với các nghiên cứu khác tại Việt Nam(2,8). Điều bệnh viện Chấn thương chỉnh hình. Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 18(1):449-455. này có thể do cỡ mẫu nghiên cứu của chúng tôi 3. Frassanito L, Vergari A, et al (2019). Enhanced recovery after nhỏ hơn, NB không có bệnh lý nội khoa nặng đi surgery (ERAS) in hip and knee replacement surgery: description of a multidisciplinary program to improve kèm, NB được tập di chuyển sớm; trong khi các Chuyên Đề Điều Dưỡng - Kỹ Thuật Y Học 37
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 5 * 2021 management of the patients undergoing major orthopedic 9. Chen AF, Stewart MK, Heyl AE, et al (2012). Effect of surgery. Musculoskelet Surgery,104(1):87–92. immediate postoperative physical therapy on length of stay for 4. Julie Wong, Michale D (2012). Total knee arthroplasty. In: total joint arthroplasty patients. J Arthroplasty, 27(6):851-856. Maxey Lisa. Rehabilitation for the Postsurgical orthopedic 10. Ong PH, Pua YH (2013). A prediction model for length of stay Patients, 3rd ed, pp.480-503. Elsevier, California CA. after total and unicompartmental knee replacement. Bone Joint 5. Hawker GA, Wright JG, Coyte PC, et al (2000). Differences J, 95-b(11):1490-1496. between men and women in the rate of use of hip and knee 11. Tayrose G, Newman D, et al (2013). Rapid mobilization arthroplasty. N Engl J Med, 342 (14):1016-1022. decreases length-of-stay in joint replacement patients. Bull Hosp 6. Zhang Y, Jordan JM (2010). Epidemiology of osteoarthritis. Jt Dis, 71(3):222-226. Clinics in Geriatric Medicine, 26(3):355-369. 12. Yakkanti RR, Miller AJ, et al (2019). Impact of early 7. Chua MJ, Hart AJ, et al (2017). Early mobilisation after total hip mobilization on length of stay after primary total knee or knee arthroplasty: A multicentre prospective observational arthroplasty. Annals of Translational Medicine, 7(4):69. study. PloS ONE, 12(6):e0179820-e0179820. 8. Võ Thành Toàn, Nguyễn Tiến Lý (2012). Kết quả bước đầu Ngày nhận bài báo: 15/07/2021 thay khớp gối toàn phần tại bệnh viện Thống Nhất - TP. Hồ Chí Minh. Y Học Thành Phố Hồ Chí Minh, 16(1):231-235. Ngày nhận phản biện nhận xét bài báo: 10/09/2021 Ngày bài báo được đăng: 10/10/2021 38 Chuyên Đề Điều Dưỡng - Kỹ Thuật Y Học