Khảo sát mối liên quan của các đặc điểm lâm sàng và ngưng thở lúc ngủ tắc nghẽn

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN CỦA CÁC ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG<br /> VÀ NGƯNG THỞ LÚC NGỦ TẮC NGHẼN<br /> Vũ Hoài Nam*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: mô tả các đặc điểm lâm sàng thường gặp của ngưng thở lúc ngủ tắc nghẽn (NTLNTN) và xác<br /> định các yếu tố liên quan đến NTLNTN tại Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Đối tượng và phương pháp: Trong thời gian từ 03/2010 đến 12/2014 tại khoa Hô Hấp, Bệnh Viện Chợ<br /> Rẫy, chúng tôi nghiên cứu cắt ngang, phân tích 189 bệnh nhân rối loạn giấc ngủ. Những bệnh nhân này được<br /> khảo sát các triệu chứng lâm sàng thường gặp và đo giấc ngủ để xác định ngưng thở lúc ngủ tắc nghẽn.<br /> Kết quả : Trong 189 đối tượng đo giấc ngủ có 144 đối tượng có AHI ≥ 5 lần/ giờ và 45 đối tượng có AHI < 5<br /> lần/ giờ. Trong dân số nghiên cứu: Tuổi trung bình là 49,3 ± 14,8 tuổi. Tỉ lệ nam/nữ là 2,6/1. Chỉ số khối cơ thể<br /> (BMI) là 25,8 ± 3,9 kg/m2, vòng cổ là 37,6 ± 3,4 cm, vòng eo là 91,4 ± 9,2 cm. Khám tai mũi họng, chưa phát hiện<br /> bất thường mũi và vòm họng, Friedman giai đoạn 2 có 91,2%, Friedman giai đoạn 3 có 8,8% và chưa phát hiện<br /> Friedman giai đoạn 1. Các triệu chứng ngáy to (87,8%), ngộp thở lúc ngủ (73%), buồn ngủ ban ngày (63,5%),<br /> Epworth = 7(4 - 10,5)điểm, đau đầu buổi sáng (23,3%), buồn ngủ khi lái xe (20,1%), tai nạn giao thông do buồn<br /> ngủ (1,6%), kém tập trung khi làm việc (21,2%) và thói quen uống rượu bia trước lúc ngủ (3,7%).<br /> Tuổi, giới nam, BMI, vòng cổ, vòng eo, ngộp thở lúc ngủ, buồn ngủ ban ngày, Epworth ≥ 7 điểm, đau đầu<br /> buổi sáng, buồn ngủ khi lái xe liên quan NTLNTN.<br /> Kết luận: Các yếu tố có liên quan NTLNTN là tuổi, giới nam, BMI, vòng cổ, vòng eo, ngộp thở lúc ngủ,<br /> buồn ngủ ban ngày, Epworth ≥ 7điểm, đau đầu buổi sáng và buồn ngủ khi lái xe.<br /> Từ khóa : ngưng thở lúc ngủ tắc nghẽn (NTLNTN), đặc điểm lâm sàng.<br /> ABSTRACT<br /> RELATION OF CLINICAL SYMPTONS AND OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA<br /> Vu Hoai Nam * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 1 - 2016: 38 - 42<br /> <br /> Objective: Description of common clinical symptoms of obstructive sleep apnea and determining the factors<br /> relate to obstructive sleep apnea at Cho Ray Hospital.<br /> Methods: During the period from March 2010 to December 2014 in the Department of Respiratory, Cho<br /> Ray Hospital, we studied cross sectional and analyzed 189 patients with sleep disorders. The patients were<br /> examined common clinical symptoms and polygraphs test.<br /> Results: one hundred and forty four patients had AHI ≥ 5 and forty five patients had AHI < 5. The age is<br /> 49.3 ± 14.8 and male/female is 2.6/1. BMI = 25.8 ± 3.9kg/m2, necklace = 37.6 ± 3.4cm, waist = 91.4 ± 9.2cm.<br /> Through ENT examination, no findings abnormal nose and palate, Friedman stage 2 has 91.2%; stage 3 has 8.8%<br /> and no finding Friedman stage 1. The symptoms were loud snoring (87.8%), sleep apnea (73%), daytime<br /> sleepiness (63.5%), Epworth has 7, morning headaches (23.3%), sleepiness while driving vehicles (20.1%), traffic<br /> accidents due to sleepiness (1.6%), poor concentration at work (21.2%) and habit drinking before bedtime (3.7%).<br /> When analyzing the age, male, BMI, necklace, waist, sleep apnea, daytime sleepiness, Epworth ≥ 7, morning<br /> headaches and sleepiness while driving vehicles related to obstructive sleep apnea.<br /> <br /> * Khoa Hô Hấp, bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: Ths Bs Vũ Hoài Nam ĐT: 0909612111 Email: vuhoainam1979@gmail.com<br /> <br /> 38 Chuyên Đề Nội Khoa 1<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusion: The factors which are the age, male, BMI, necklace, waist, sleep apnea, daytime sleepiness,<br /> Epworth ≥ 7, morning headaches and sleepiness while driving vehicles have related to obstructive sleep apnea.<br /> Key words: obstructive sleep apnea (OSA), clinical symptoms.<br /> MỞ ĐẦU α = 0,05; p = 0,16; d = 0,07;  n = 105,3. Vậy cỡ mẫu tối<br /> thiểu là 106.<br /> Ngưng thở lúc ngủ là ngưng hô hấp có tính<br /> Tiến hành: 189 đối tượng thỏa tiêu chẩn có<br /> chất tạm thời, lặp đi lặp lại thường xuyên trong<br /> buồn ngủ ban ngày nhiều không giải thích<br /> lúc ngủ, phá vỡ cấu trúc giấc ngủ gây ra giảm<br /> được hoặc có 2 trong các yếu tố sau không giải<br /> oxy và tăng thán khí trong máu. Ngưng thở lúc<br /> thích được: ngáy to và thường xuyên, cảm giác<br /> ngủ tắc nghẽn (NTLNTN) là tình trạng tắc<br /> ngộp thở lúc ngủ, giấc ngủ không phục hồi sự<br /> nghẽn hoàn toàn hoặc không hoàn toàn ≥ 10 giây<br /> mệt mỏi, khó tập trung khi làm việc, mệt mỏi<br /> đường hô hấp trên, trong khi vẫn có sự gắng sức<br /> ban ngày, tiểu đêm (>1 lần/đêm). Đối tượng<br /> hô hấp nhưng đường thở bị hẹp hoặc tắc nên<br /> đồng ý tham gia nghiên cứu, ký cam kết và<br /> không có hoặc giảm thông khí(2,13).<br /> thực hiện xét nghiệm chẩn đoán đo đa ký<br /> Ngưng thở lúc ngủ gây ra nhiều hậu quả trong lúc ngủ.<br /> như chất lượng giấc ngủ kém, đau đầu buổi<br /> Khảo sát: Các đặc điểm tuổi, giới. Chỉ số khối<br /> sáng, buồn ngủ ban ngày quá mức làm giảm<br /> cơ thể (BMI=cân nặng (kg)/(chiều cao)2(m)), vòng<br /> chất lượng cuộc sống, giảm khả năng làm việc,<br /> cổ (ngang sụn giáp), vòng eo (đo ngang rốn).<br /> tăng nguy cơ tai nạn lao động, tai nạn giao<br /> thông, …(8) và tăng huyết áp, tăng nguy cơ tai Tai mũi họng: khám mũi, vòm họng và phân<br /> biến mạch máu não, bệnh mạch vành, tăng nguy giai đoạn ( FRIEDMAN)(5)<br /> cơ nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, suy tim, Các triệu chứng lâm sàng: ngáy to, ngộp<br /> các bệnh lý chuyển hóa...(4). Ước lượng NTLNTN thở lúc ngủ, buồn ngủ ban ngày, thang điểm<br /> là 3-7% ở nam và 2- 5% ở nữ(12). Tại châu Á tỉ lệ Epworth(7), đau đầu buổi sáng, buồn ngủ khi<br /> này ở nam và nữ là 4,1 - 7,5% và 2,1 - 3,2%(8). Tại lái xe, tai nạn giao thông do buồn ngủ, kém<br /> Việt Nam, Trần Văn Ngọc(14), 16% đối tượng tập trung khi làm việc và thói quen uống rượu<br /> nguy cơ cao có AHI ≥ 5 lần/ giờ và 10% đối bia trước lúc ngủ.<br /> tượng nguy cơ cao có AHI ≥ 15 lần/ giờ. Khảo sát giấc ngủ bằng máy đa ký<br /> Mục tiêu nghiên cứu là mô tả đặc điểm lâm CIDELEC 102P đo được 08 chỉ số: lưu lượng<br /> sàng của NTLNTN và tìm các yếu tố liên quan khí tại mũi, độ bão hòa oxy theo mạch đập, đo<br /> đến NTLNTN tại bệnh viện Chợ Rẫy. áp lực hõm ức, áp lực cơ hô hấp ngực, bụng,<br /> đo âm thở, đo cường độ tiếng ngáy và đo chỉ<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> số ngáy để ghi lại các chức năng cơ thể trong<br /> Đối tượng lúc ngủ nhằm xác định các chỉ số như: Chỉ số<br /> Bệnh nhân ≥ 18tuổi đến khám tại Khoa Hô ngưng thở giảm thở (AHI), chỉ số độ bảo hòa<br /> Hấp, Bệnh Viện Chợ Rẫy trong thời gian từ oxy theo mạch đập (Sp02) nhỏ nhất, chỉ số<br /> tháng 03/2010 đến 12/2014 vì các triệu chứng liên ngáy(9). Đối tượng có NTLNTN khi AHI ≥ 5<br /> quan đến rối loạn giấc ngủ. lần/giờ. Đối tượng có NTLNTN nhẹ khi có 5 ≤<br /> AHI