Khảo sát vi sinh trên bàn tay trước và sau khi rửa tay của nhân viên y tế Bệnh viện Nhi Đồng 2 năm 2010

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> KHẢO SÁT VI SINH TRÊN BÀN TAY TRƯỚC VÀ SAU KHI RỬA TAY<br /> CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2 NĂM 2010<br /> Nguyễn Thị An*, Đỗ Vân Anh**, Nguyễn Thị Ánh Hồng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát vi sinh trên bàn tay trước và sau khi rửa tay của nhân viên y tế (NVYT) Bệnh viện Nhi<br /> Đồng 2 (BVNĐ2) năm 2010.<br /> Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang, mô tả và phân tích với mẫu nghiên cứu là 388 NVYT thuộc 37 khoa<br /> phòng của BVNĐ2. Số liệu thu thập được xử lý theo phần mềm SPSS 17.0.<br /> Kết quả: Trước khi rửa tay, 61,6% tay NVYT có 1 – 3 loại vi khuẩn (VK) và 6,4% là VK gây bệnh; Sau khi<br /> rửa tay, các tỉ lệ trên lần lượt còn 24,2% và 0,3%. Kỹ thuật rửa tay đúng quyết định kết quả bàn tay không còn<br /> VK với các dung dịch đã được lựa chọn sử dụng trong BV.<br /> Kết luận: Rửa tay là biện pháp cần thiết để ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện.<br /> Từ khóa: vi khuẩn thường trú, vi khuẩn tạm trú, vi khuẩn gây bệnh, rửa tay, nhiễm khuẩn bệnh viện<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDY OF MICROORGANISMS ON HEALTH-CARE WORKERS’ HANDS BEFORE AND AFTER<br /> HANDWASHING AT CHILDREN HOSPITAL NO2 IN 2010<br /> Nguyen Thi An, Do Van Anh, Nguyen Thi Anh Hong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 166 - 172<br /> Objectives: To identify microorganisms on health-care workers (HCWs)’ hands before and after hand<br /> washing.<br /> Method: A cross-sectional, descriptive and analytical study was conducted on 388 HCWs amongst 37<br /> departments of Children Hospital No2. Statistical data collection was processed by SPSS 17. 0 for windows.<br /> Results: Before handwashing, 61.6% HCWs’ hands had from 1 to 3 types of microorganisms and 6.4% of<br /> those were harmful ones; After handwashing, those rates were reduced to 24.2% and 0.3% respectively. Correct<br /> handwashing technique using selected preparations for hand hygiene in Children Hospital No2 unquestionably<br /> delivers the outcome of non-microorganism hands.<br /> Conclusion: Handwashing is the necessary measure to prevent healthcare – related infections.<br /> Key words: resident flora, transient flora, harmful microorganism, handwashing, healthcare – related<br /> infections.<br /> động điều trị, chăm sóc bệnh nhân của nhân<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> viên y tế (NVYT) chủ yếu qua bàn tay, Mặc dù<br /> Tại sao khi nói đến phòng ngừa nhiễm<br /> đã có nhiều bằng chứng thuyết phục rằng rửa<br /> khuẩn bệnh viện thì rửa tay lại là vấn đề được<br /> tay là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất để<br /> ưu tiên hàng đầu?<br /> phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện nhưng sự<br /> Như chúng ta đã biết, vi khuẩn không thể<br /> tuân thủ rửa tay của NVYT vẫn còn chưa cao. Sự<br /> nhìn thấy được bằng mắt thường và mọi hoạt<br /> * Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, BVNĐ2<br /> <br /> Tác giả liên lạc: ĐD Nguyễn Thị An,<br /> <br /> 166<br /> <br /> ** Khoa Vi sinh, BVNĐ2<br /> <br /> ĐT: 01204682646<br /> <br /> Email: annguyen@yahoo.com.vn<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> tuân thủ rửa tay của NVYT còn thấp vì nhiều lý<br /> do: trang bị cho việc rửa tay chưa đầy đủ hoặc<br /> chưa hợp lý, số lượng bệnh nhân đông, tính chất<br /> công việc của từng khoa, chưa hiểu được tầm<br /> quan trọng của việc rửa tay, …<br /> Để nâng cao nhận thức và sự tuân thủ rửa<br /> tay của NVYT thì ngoài các biện pháp như trang<br /> bị phương tiện rửa tay đầy đủ và thích hợp, tập<br /> huấn và giám sát thường xuyên việc rửa tay,<br /> việc đưa ra các bằng chứng khoa học chứng<br /> minh hiệu quả của việc rửa tay là rất quan trọng.<br /> Việc kiểm tra vi sinh tay nhân viên y tế trước<br /> và sau khi rửa tay đã chứng minh rằng rửa tay<br /> giúp loại bỏ được các loại vi khuẩn gây bệnh,<br /> bảo đảm hiệu quả điều trị và chăm sóc bệnh<br /> nhân đồng thời cũng bảo đảm an toàn cho<br /> NVYT và cộng đồng.<br /> Khoa Vi sinh và khoa Kiểm soát nhiễm<br /> khuẩn BVNĐ2, ngoài việc giám sát định kỳ<br /> môi trường tại một số khoa trọng điểm còn<br /> giám sát ngẫu nhiên tay NVYT khi đang thực<br /> hành. Tỉ lệ phát hiện VK trên tay NVYT tại các<br /> khoa này là 40%, bao gồm: Staphylococci<br /> coagulase<br /> (-),<br /> Klebsiella<br /> pneumoniae,<br /> Burkholderia cepacia, Bacillus, trực trùng<br /> gram (-) không định danh, …<br /> Rửa tay thường quy là bắt buộc đối với tất cả<br /> các NVYT của mọi khoa phòng nhằm phòng<br /> ngừa NKBV, bảo đảm an toàn cho BN, NVYT và<br /> cả cộng đồng; Vì vậy, việc khảo sát vi sinh tay<br /> NVYT trước và sau rửa tay là tiền đề giúp<br /> NVYT tuân thủ rửa tay. Do đó, sự phối hợp của<br /> khoa Vi sinh và khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn<br /> trong việc tầm soát vi khuẩn trên bàn tay của<br /> NVYT trước và sau khi rửa tay là một nghiên<br /> cứu thiết thực.<br /> Đề tài này được tiến hành nhằm xác định<br /> hiệu quả của việc rửa tay để từ đó củng cố nhận<br /> thức, thái độ và hành vi của NVYT trong thực<br /> hành rửa tay khi điều trị và chăm sóc bệnh<br /> nhân. Để điều trị và chăm sóc bệnh nhân tốt thì<br /> ngoài chuyên môn cao, trang thiết bị y tế hiện<br /> đại, chúng ta cần phải có một bàn tay sạch như<br /> tinh thần của ngày rửa tay toàn cầu 05.5.2009 do<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tổ chức Y tế Thế giới phát động: “Để bảo vệ sự<br /> sống, hãy rửa tay!”.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Khảo sát vi sinh trên bàn tay trước và sau<br /> khi rửa tay của NVYT tại Bệnh viện Nhi Đồng 2<br /> năm 2010<br /> Mục tiêu chuyên biệt<br /> Xác định tỷ lệ vi khuẩn trên bàn tay của<br /> NVYT trước khi rửa tay<br /> Xác định tỷ lệ vi khuẩn trên bàn tay của<br /> NVYT sau khi rửa tay đúng kỹ thuật và không<br /> đúng kỹ thuật<br /> Xác định tỷ lệ các loại vi khuẩn trên bàn tay<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Cắt ngang, mô tả và phân tích.<br /> <br /> Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br /> Thời gian: 08 tháng (từ 01/01/2010 đến<br /> 01/9/1010).<br /> Địa điểm: các khoa/ phòng Bệnh viện Nhi<br /> Đồng 2.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Dân số mục tiêu: NVYT của BV Nhi Đồng 2.<br /> Dân số chọn mẫu: NVYT tại các khoa phòng<br /> của BV Nhi Đồng 2.<br /> Cỡ mẫu:<br /> n =<br /> <br /> Z21-α/2 P (1-P)<br /> d2<br /> <br /> α = 0,05 (sai lầm loại 1)<br /> Z0,975 = 1,96 (trị số từ phân phối chuẩn)<br /> P = 0,4 (tỉ lệ NVYT các khoa trọng điểm có<br /> bàn tay mang VK - kết quả có được khi cấy tay<br /> NVYT trong kiểm tra thường quy các khoa<br /> trọng điểm trong quý 4. 2008 và 3 quý đầu năm<br /> 2009).<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> d = 0,05 (độ chính xác hay sai số cho phép)<br /> n<br /> <br /> =<br /> <br /> 1,962 x 0,4 x 0,6 =<br /> <br /> 369<br /> <br /> 0,05<br /> <br /> 2<br /> <br /> 167<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu: chọn mẫu ngẫu nhiên,<br /> phân tầng.<br /> <br /> Tiêu chí loại trừ<br /> NVYT không đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> STT<br /> <br /> KHOA/ PHÒNG<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 23<br /> <br /> Khoa Dịch vụ hô hấp<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 24<br /> <br /> Khoa Hô hấp<br /> <br /> 13<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 25<br /> <br /> Khoa Thận nội tiết<br /> <br /> 13<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 26<br /> <br /> Khoa Thần kinh<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> <br /> 27<br /> <br /> Khoa Hồi sức<br /> <br /> 20<br /> <br /> 5,2<br /> <br /> Nhân viên khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn giải<br /> thích cho NVYT được chọn vào mẫu từ phương<br /> pháp chọn mẫu ngẫu nhiên, phân tầng cách tiến<br /> hành và lấy thỏa thuận, sau đó quan sát việc rửa<br /> tay của NVYT này.<br /> <br /> 28<br /> <br /> Khoa Sơ sinh<br /> <br /> 18<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> 29<br /> <br /> Khoa Tim mạch<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 30<br /> <br /> Khoa Tiêu hóa<br /> <br /> 14<br /> <br /> 3,6<br /> <br /> 31<br /> <br /> Khoa Nội tổng hợp<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 32<br /> <br /> Khoa Ngoại tổng hợp<br /> <br /> 18<br /> <br /> 4,6<br /> <br /> Kỹ thuật viên khoa Vi sinh cấy tay nhân viên<br /> trước và sau khi rửa tay.<br /> <br /> 33<br /> <br /> Khoa Bỏng chỉnh trực<br /> <br /> 14<br /> <br /> 3,6<br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu<br /> Thống kê mô tả và phân tích số liệu bằng<br /> phần mềm SPSS 17.0 for windows.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 34<br /> <br /> Khoa Thận niệu<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1,8<br /> <br /> 35<br /> <br /> Khoa Phẫu thuật<br /> <br /> 17<br /> <br /> 4,4<br /> <br /> 36<br /> <br /> Khoa Nhiễm<br /> <br /> 19<br /> <br /> 4,9<br /> <br /> 37<br /> <br /> Liên chuyên khoa<br /> TỔNG CỘNG<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 388<br /> <br /> 100,0<br /> <br /> Phòng Hành chính quản trị có số nhân viên<br /> được khảo sát cao nhất: 29 NV (7,5%) và Phòng<br /> Điều dưỡng có số nhân viên được khảo sát thấp<br /> nhất: 01 NV (0,3%).<br /> <br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Số lượng NVYT tại các khoa/ phòng<br /> Bảng 1: Số lượng NVYT khảo sát theo khoa/phòng<br /> <br /> Chức vụ<br /> <br /> STT<br /> <br /> KHOA/ PHÒNG<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 1<br /> <br /> Phòng Tổ chức<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 2<br /> <br /> Phòng KHTH<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 3<br /> <br /> Phòng Chỉ đạo tuyến<br /> <br /> 2<br /> <br /> ,5<br /> <br /> 4<br /> <br /> Phòng Điều dưỡng<br /> <br /> 1<br /> <br /> ,3<br /> <br /> 5<br /> <br /> Phòng TTB<br /> <br /> 3<br /> <br /> ,8<br /> <br /> 6<br /> <br /> Phòng TCKT<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 7<br /> <br /> Phòng HCQT<br /> <br /> 29<br /> <br /> 7,5<br /> <br /> 8<br /> <br /> Khoa KSNK<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 9<br /> <br /> Khoa Dinh dưỡng<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> Tỉ lệ Bác sĩ /ĐD, KTV/Nhân viên khác khảo<br /> sát được phân tầng theo chức vụ phản ảnh các<br /> thành phần NVYT trong BV.<br /> <br /> 10<br /> <br /> Khoa Tâm lý<br /> <br /> 3<br /> <br /> ,8<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> 11<br /> <br /> Khoa Dược<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3,1<br /> <br /> 12<br /> <br /> Khoa Vi sinh<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 13<br /> <br /> Khoa Hóa sinh<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1,3<br /> <br /> 14<br /> <br /> Khoa Huyết học<br /> <br /> 11<br /> <br /> 2,8<br /> <br /> 15<br /> <br /> Khoa GPBL<br /> <br /> 3<br /> <br /> ,8<br /> <br /> 16<br /> <br /> Khoa CĐHA<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 17<br /> <br /> Phòng khám TELM<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2,6<br /> <br /> 18<br /> <br /> Khoa khám bệnh<br /> <br /> 15<br /> <br /> 3,9<br /> <br /> 19<br /> <br /> Khoa Cấp cứu<br /> <br /> 14<br /> <br /> 3,6<br /> <br /> 20<br /> <br /> Khoa Dịch vụ 1<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 21<br /> <br /> Khoa Dịch vụ 2<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 22<br /> <br /> Khoa Dịch vụ 3<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1,8<br /> <br /> 168<br /> <br /> Bảng 2: Số lượng NVYT khảo sát theo chức vụ<br /> STT<br /> <br /> Chức vụ<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bác sĩ<br /> <br /> 82<br /> <br /> 21.1<br /> <br /> 2<br /> <br /> ĐD, KTV<br /> <br /> 195<br /> <br /> 50.3<br /> <br /> 111<br /> <br /> 28.6<br /> <br /> 388<br /> <br /> 100<br /> <br /> 3<br /> <br /> Nhân viên khác<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Định danh vi khuẩn trên bàn tay của<br /> NVYT trước và sau khi rửa tay<br /> Bảng 3: Định tính & định danh VK trước & sau rửa<br /> tay<br /> Kết quả<br /> Định<br /> tính<br /> <br /> Âm tính<br /> Dương<br /> tính<br /> <br /> Trước rửa tay<br /> <br /> Sau rửa tay<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> %<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> %<br /> <br /> 139<br /> <br /> 38,4<br /> <br /> 294<br /> <br /> 75,8<br /> <br /> 1 loại<br /> VK<br /> <br /> 186<br /> <br /> 2 loại<br /> VK<br /> <br /> 49<br /> <br /> 47,9<br /> 12,6<br /> <br /> 89<br /> 5<br /> <br /> 22,9<br /> 1,3<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> Kết quả<br /> 3 loại<br /> VK<br /> Định<br /> danh<br /> <br /> Trước rửa tay<br /> <br /> Sau rửa tay<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> 4<br /> <br /> %<br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> %<br /> 0<br /> <br /> Acinetobacter<br /> <br /> 13<br /> <br /> 3,4<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Bacillus<br /> <br /> 112<br /> <br /> 28,9<br /> <br /> 69<br /> <br /> 17,8<br /> <br /> Burkholderia cepacia<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Enterobacter<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Klebsiella<br /> pneumoniae<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Klebsiella sp<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> Staphylococcus<br /> aureus<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0,8<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Staphylococci<br /> <br /> 159<br /> <br /> 41<br /> <br /> 29<br /> <br /> 7,5<br /> <br /> coagulase (-)<br /> <br /> Trước khi rửa tay: 61,6% tay NVYT mang 1 –<br /> 3 loại VK và 6,4% tay NVYT có VK gây bệnh.<br /> Sau khi rửa tay: còn 24,2% tay NVYT có VK<br /> (VK thường trú: 23,9% và 0,3%: VK gây bệnh).<br /> <br /> Tình hình vi khuẩn trên bàn tay của NVYT<br /> trước và sau khi rửa tay, khảo sát theo chức<br /> vụ<br /> <br /> Tỷ lệ vi khuẩn trên bàn tay của NVYT sau<br /> khi rửa tay, khảo sát theo kỹ thuật rửa tay<br /> Bảng 5: Định tính VK sau rửa tay theo kỹ thuật<br /> rửa tay<br /> Kỹ thuật<br /> rửa tay<br /> <br /> Chức vụ<br /> Bác sĩ<br /> <br /> 29<br /> <br /> 53<br /> <br /> 68<br /> <br /> 14<br /> <br /> 82<br /> <br /> ĐD, KTV<br /> <br /> 100<br /> <br /> 95<br /> <br /> 164<br /> <br /> 31<br /> <br /> 195<br /> <br /> NV khác<br /> <br /> 20<br /> <br /> 91<br /> <br /> 62<br /> <br /> 49<br /> <br /> 111<br /> <br /> Tổng<br /> cộng<br /> <br /> 149<br /> <br /> 239<br /> <br /> 294<br /> <br /> 94<br /> <br /> 388<br /> <br /> Trước khi rửa tay, tỉ lệ tay BS và NV khác<br /> mang VK cao hơn so với ĐD và KTV; Sự khác<br /> biệt này có ý nghĩa thống kê (χ2 = 33,493, p <<br /> 0.001).<br /> Sau khi rửa tay, tỉ lệ BS và ĐD, KTV có VK<br /> trên tay giảm hẳn và như nhau, trong khi các<br /> NV khác còn cao (χ2 = 33,599, p < 0.001).<br /> Tăng cường tập huấn rửa tay thường quy ở<br /> các NV khác.<br /> <br /> Âm tính<br /> <br /> Dương tính<br /> <br /> Tổng<br /> cộng<br /> <br /> 166<br /> <br /> 78<br /> <br /> 244<br /> <br /> Đúng quy trình<br /> <br /> 128<br /> <br /> 16<br /> <br /> 144<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 294<br /> <br /> 94<br /> <br /> 388<br /> <br /> Kỹ thuật rửa tay ảnh hưởng đến vi sinh trên<br /> tay NVYT: rửa tay đúng quy trình làm giảm<br /> thiểu VK trên tay NVYT , bảo đảm cho đôi bàn<br /> tay NVYT an toàn đối với BN [χ2=21.457, p <<br /> 0.001, OR= 0.266 (0.148 – 0.478)].<br /> <br /> Tình hình vi khuẩn trên bàn tay của NVYT<br /> sau khi rửa tay, khảo sát theo dung dịch<br /> rửa tay<br /> Bảng 6: Định tính VK sau rửa tay theo dung dịch<br /> rửa tay<br /> Dung dịch<br /> rửa tay<br /> <br /> Âm tính<br /> <br /> Sau rửa tay<br /> Dương tính<br /> <br /> Tổng<br /> cộng<br /> <br /> Softa -man<br /> <br /> 203<br /> <br /> 74<br /> <br /> 277<br /> <br /> Clinhands<br /> <br /> 72<br /> <br /> 19<br /> <br /> 91<br /> <br /> Dermanios<br /> <br /> 18<br /> <br /> 1<br /> <br /> 19<br /> <br /> Microshield 2%<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 294<br /> <br /> 94<br /> <br /> 388<br /> <br /> Sau rửa tay<br /> <br /> Tổng<br /> Âm<br /> Âm<br /> Dương tính<br /> Dương tính cộng<br /> tính<br /> tính<br /> <br /> Sau rửa tay<br /> <br /> Không đúng quy trình<br /> <br /> Bảng 4: Định tính VK trước & sau rửa tay theo chức<br /> vụ<br /> Trước rửa tay<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Không có sự sai biệt có ý nghĩa thống kê<br /> giữa hiệu quả của các loại dung dịch rửa tay<br /> khác nhau trong BV (χ2= 5.531, p = 0.137).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Mẫu nghiên cứu có sự tham gia của 388<br /> NVYT thuộc 37 khoa/phòng của BVNĐ2, trong<br /> đó khoa/phòng có số NV được khảo sát nhiều<br /> nhất là phòng Hành chính quản trị (29 NV:<br /> 7,5%) và Phòng Điều dưỡng là đơn vị có số nhân<br /> viên được khảo sát thấp nhất (01 NV: 0,3%).<br /> 82/388 NVYT được khảo sát vi sinh bàn tay là<br /> BS, 195 là ĐD, KTV và 111 là các NV khác; Các<br /> đối tượng khảo sát được lấy mẫu phân tầng theo<br /> chức vụ và khoa phòng nên phản ảnh được<br /> thành phần NVYT trong BV.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br /> 169<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Kết quả khảo sát trước khi rửa tay cho thấy<br /> chỉ có 38.4% tay NVYT không tìm thấy vi khuẩn.<br /> 61,6% NVYT còn lại mang từ 1 – 3 loại VK trước<br /> khi rửa tay (47.9% mang 1 loại VK, 12,6% mang<br /> 2 loại VK và 1% mang 3 loại VK).<br /> Staphylococcus coagulase (-) và Bacillus<br /> được xem là VK thường trú, lần lượt chiếm 41%<br /> và 29,1% trên tay NVYT trước khi rửa tay, có<br /> nguy cơ gây NKBV cho BN trong những điều<br /> kiện nhất định.<br /> Đáng ngại nhất là nhiều loại vi khuẩn gây<br /> bệnh đã định danh được trên tay NVYT trước<br /> khi rửa tay: nhiều nhất là Acinetobacter (13<br /> trường hợp: 3,4%), kế đến là Klebsiella<br /> pneumoniae (6 trường hợp: 1,5%) và<br /> Staphylococcus aureus (3 trường hợp: 0,8%);<br /> Các loại VK gây bệnh khác được tìm thấy ít<br /> hơn: Burkholderia cepacia (1 trường hợp:<br /> 0,3%), Enterobacter (1 trường hợp: 0,3%) và<br /> Klebsiella sp (1 trường hợp: 0,3%). Kết quả này<br /> cho thấy bàn tay của NVYT thực sự là mối đe<br /> dọa cho BN và vì vậy, các biện pháp để làm<br /> cho bàn tay NVYT, nơi mà hầu như tất cả các<br /> thủ thuật chăm sóc, chẩn đoán và điều trị BN<br /> qua đó thực hiện, trở nên sạch và vô khuẩn là<br /> vô cùng cần thiết.<br /> Trước khi rửa tay, tỉ lệ tay BS và NV khác<br /> mang VK cao hơn so với ĐD và KTV; Sự khác<br /> biệt này có ý nghĩa thống kê với χ2 = 33.493, p <<br /> 0.001. Điều này cho thấy BS, người luôn được<br /> xem là “sạch”, chưa hẳn là an toàn cho BN khi<br /> thực hiện thăm khám và điều trị; Tương tự như<br /> vậy, các NV khác trong BV (những người không<br /> làm công tác chuyên môn và trực tiếp chăm sóc<br /> BN ở phòng Tổ chức cán bộ, phòng Kế hoạch<br /> tổng hợp, phòng Hành chính quản trị, khoa<br /> Dinh dưỡng, khoa Phòng khám) cũng được phát<br /> hiện các loại VK gây bệnh như Acinetobacter,<br /> Klebsiella pneumoniae trên tay. Vì vậy, việc rửa<br /> tay thường quy là kỹ thuật cần thiết cho mọi<br /> NVYT, để ngoài việc phòng ngừa lây nhiễm<br /> chéo giữa các BN trong BV còn phòng ngừa việc<br /> lây nhiễm các loại VK nguy hiểm cho bản thân<br /> NVYT và cộng đồng.<br /> <br /> 170<br /> <br /> Vệ sinh tay phù hợp là biện pháp hàng đầu,<br /> nhằm giảm sự lây truyền tác nhân gây NKBV<br /> trong các cơ sở y tế. Rất nhiều nghiên cứu trên<br /> thế giới đã chứng minh vệ sinh tay đúng cải<br /> thiện nguy cơ NKBV và tình trạng lây nhiễm<br /> chéo các vi khuẩn đa kháng kháng sinh.<br /> Sau khi rửa tay, chỉ còn 24,2% tay NVYT<br /> mang vi khuẩn và chủ yếu là VK thường trú.<br /> Chúng tôi cũng nhận thấy sau khi rửa tay, tỉ lệ<br /> BS và ĐD, KTV có VK trên tay giảm hẳn và như<br /> nhau trong khi các NV khác còn cao; Nhận xét<br /> này đặt nhu cầu cho việc tăng cường tập huấn<br /> rửa tay thường quy ở đối tượng là các NV<br /> không làm công tác tiếp xúc trực tiếp với BN.<br /> Khi quan sát thực hành rửa tay, chúng tôi nhận<br /> thấy các loại dung dịch rửa tay đang sử dụng trong<br /> BV (rửa tay nhanh với Softa-man, rửa tay thường<br /> quy với Clinhands, rửa tay thủ thuật và phẫu thuật<br /> với Microshield 2% và Dermanios) không ảnh<br /> hưởng đến kết quả cấy vi sinh (χ2 = 5.531, p= 0.137)<br /> nhưng kỹ thuật rửa tay ảnh hưởng rõ rệt đến kết<br /> quả sau cùng; Việc rửa tay đúng quy trình đã làm<br /> giảm thiểu VK trên tay NVYT: còn VK trên tay<br /> NVYT thực hiện đúng kỹ thuật rửa tay 16/144<br /> trường hợp (11%) so với 78/244 trường hợp (32%)<br /> NVYT thực hiện rửa tay không đúng quy trình và<br /> đây là kết quả có ý nghĩa thống kê [χ2=21.457, p <<br /> 0.001 và OR= 0.266 (0.148 – 0.478)]. Điều này, một<br /> lần nữa, khẳng định sự cần thiết phải rửa tay của<br /> mọi NVYT và kỹ thuật rửa tay cần thực hiện theo<br /> đúng quy trình hướng dẫn để bảo đảm cho đôi<br /> bàn tay NVYT luôn an toàn đối với BN, bản thân,<br /> đồng nghiệp và cộng đồng.<br /> Kết quả nghiên cứu của Nguyễn Thanh Liêm,<br /> Cao Minh Nga từ 10/2006 đến 10/2007 về vi sinh<br /> trên tay NVYT BV Thống Nhất TpHCM cho thấy<br /> 100% tay NVYT không rửa tay và 60% trường hợp<br /> có rửa tay có VK mọc, trong đó Acinetobacter<br /> chiếm > 50%, kế đến là VK đường ruột,<br /> Staphylococci, Pseudomonas,…(5). Như vậy, kết<br /> quả nghiên cứu của chúng tôi về VK gây bệnh trên<br /> tay NVYT khả quan hơn nhiều với đơn vị bạn:<br /> 25/388 (6,4%), đây thật sự là một khích lệ lớn đối<br /> với công tác KSNK trong toàn BV.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2011<br /> <br />