Khoá luận tốt nghiệp: Hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương – chi nhánh 3 TP.HCM

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này hướng tới mục tiêu nhằm tiềm hiểu sâu hơn về nghiệp vụ Thanh toán quốc tế, thực trạng của nó tại Ngân hàng TMCP Công Thương - Chi Nhánh 3 Tp.HCM. Từ đó có cái nhìn tổng quan về nền kinh tế nước ta, cũng như thực tế hoạt động tại ngân hàng thương mại. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khoá luận tốt nghiệp: Hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương – chi nhánh 3 TP.HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG – CHI NHÁNH 3 TP.HCM Ngành: Tài chính – Ngân hàng Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Giảng viên hướng dẫn: TS. HỒ THIỆN THÔNG MINH Sinh viên thực hiện: NGUYỄN NGỌC MỸ DUYÊN MSSV: 1154021383 Lớp: 11DTNH1 TP. HỒ CHÍ MINH, 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG – CHI NHÁNH 3 TP.HCM Ngành: Tài chính – Ngân hàng Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Giảng viên hướng dẫn: TS. HỒ THIỆN THÔNG MINH Sinh viên thực hiện: NGUYỄN NGỌC MỸ DUYÊN MSSV: 1154021383 Lớp: 11DTNH1 TP. HỒ CHÍ MINH, 2015 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu trong báo cáo thực tập tốt nghiệp được thực hiện tại Ngân hàng VietinBank – CN 3 Tp.HCM, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. TP. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2015 Tác giả ii
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên em xin có lời cảm ơn chân thành nhất đến quý thầy, cô trường đại học Công Nghệ TP.HCM đã tận tình chỉ dẫn tâm huyết của mình truyền đạt những kiến thức quý báu cho chúng em. Những thầy, cô trực tiếp giảng dạy truyền đạt những kiến thức bổ ích cho chúng em, những kiến thức đó thật là vô cùng quý giá và là bước đầu tiên để em bước vào con đường sự nghiệp sau này. Bên cạnh đó em xin có lời cảm ơn chân thành với thầy Hồ Thiện Thông Minh và ngân hàng VietinBank – CN 3 đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, giải đáp những thắc mắc của em trong quá trình thực hiện đồ án này. Với những kiến thức có giới hạn của em nên bài viết của em không thể tránh khỏi những sai xót. Em kính mong nhận được sự góp ý từ các thầy cô để kiến thức của em ngày càng hoàn thiện hơn và rút ra những kinh nghiệm bổ ích có thể đáp ứng cho nhu cầu thực tiễn sau này. Kính chúc các thầy, cô được nhiều sức khỏe và thành công trong công việc. Em xin chân thành cảm ơn! TPHCM, ngày… tháng … năm 2015 Sinh viên thực hiện iii
iv
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN NHẬN XÉT VỀ QUÁ TRÌNH THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN : Họ và tên sinh viên : ..................................................................................................... MSSV : .......................................................................................................................... Lớp : .............................................................................................................................. Thời gian thưc tập: Từ ..................................... đến ..................................................... Tại đơn vị: ...................................................................................................................... Trong quá trình viết báo cáo thực tập sinh viên đã thể hiện : 1. Thực hiện viết báo cáo thực tập theo quy định: Tốt Khá Trung bình Không đạt 2. Thường xuyên liên hệ và trao đổi chuyên môn với Giảng viên hướng dẫn : Thường xuyên Ít liên hệ Không 3. Đề tài đạt chất lượng theo yêu cầu : Tốt Khá Trung bình Không đạt TP. HCM, ngày …. tháng ….năm 2015 Giảng viên hướng dẫn (Ký tên, ghi rõ họ tên) v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ACB Ngân hàng Á Châu BTMU Ngân hàng Tokyo-Mitsubishi UFJ CN Chi nhánh CP Cổ phần DN Doanh nghiệp EU Liên minh Châu Âu IFC Công ty tài chính IFC KHDN Khách hàng Doanh nghiệp LNTT Lợi nhuận trước thuế NHCT Ngân hàng TMCP Công thương NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng Thương Mại UCP Quy tắc thực hành thống nhất về tín dụng chứng từ SWIFT Hiệp hội Tài chính viễn thông Liên ngân hàng toàn cầu TTTM Tài trợ thương mại TTQT Thanh toán quốc tế VCB Ngân hàng Ngoại thương Vietinbank Ngân hàng Công thương vi
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của VietinBank – CN 3 Tp.HCM................ 23 Bảng 2.2: Tỷ trọng hoạt động thanh toán xuất khẩu và nhập khẩu .............................. 24 Bảng 2.3: Tình hình hoạt động thanh toán xuất khẩu ................................................... 26 Bảng 2.4: Tỷ trọng hoạt động thanh toán nhập khẩu .................................................... 28 Bảng 2.5: Tình hình hoạt động của các phương thức thanh toán quốc tế ..................... 30 Bảng 2.6: Tình hình hoạt động phương thức thanh toán chuyển tiền ........................... 31 Bảng 2.7: Tình hình hoạt động phương thức thanh toán nhờ thu ................................. 33 Bảng 2.8: Tình hình hoạt động phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ................. 34 Bảng 2.9: Tình hình thu phí dịch vụ TTQT .................................................................. 35 Bảng 2.10: Số lượng KHDN thực hiện TTQT tại Vietinbank CN 3 ............................ 36 Bảng 2.11: Tình hình TTQT theo phân khúc thị trường ............................................... 37 vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện phương thức chuyển tiền trả sau ................................. 06 Sơ đồ 1.2: Quy trình thực hiện phương thức chuyển tiền trả trước ............................. 07 Sơ đồ 1.3: Quy trình thực hiện phương thức nhờ thu trơn ............................................ 09 Sơ đồ 1.4: Quy trình thực hiện phương thức nhờ thu kèm chứng từ ........................... 11 Sơ đồ 1.5: Quy trình thực hiện phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ................. 14 Sơ đồ 2.1: Hệ thống tổ chức của Ngân hàng Công thương .......................................... 21 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy điều hành của Chi nhánh 3 .................................... 22 Hình 2.1: Logo VietinBank ........................................................................................... 19 Biểu đồ 2.1: Doanh số thanh toán xuất - nhập khẩu .................................................... 25 Biểu đồ 2.2: Cơ cấu thanh toán xuất khẩu theo từng phương thức thanh toán ............. 27 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu thanh toán nhập khẩu theo từng phương thức thanh toán ............ 29 Biểu đồ 2.4: Cơ cấu thanh toán theo từng phương thức ............................................... 30 viii
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 01 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ....................................................................... 03 1.1 Tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế .......................................................... 03 1.1.1 Khái niệm ........................................................................................................ 03 1.1.2 Vai trò ............................................................................................................. 03 1.1.3 Những điều kiện quy định trong thanh toán quốc tế ...................................... 04 1.2 Các phương thức thanh toán quốc tế trong ngân hàng thương mại ....................... 04 1.2.1 Phương thức chuyển tiền (Remittance) ........................................................... 05 1.2.2 Phương thức nhờ thu (Collection of Payment) ................................................ 08 1.2.3 Phương thức tín dụng chứng từ (L/C) ............................................................. 12 1.2.4 Phương thức ghi sổ (Open Account) .............................................................. 18 1.2.5 Phương thức giao chứng từ nhận tiền ............................................................. 18 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG VIETINBANK – CN 3 ............................................................................................... 19 2.1 Tổng quan về Ngân hàng TMCP VietinBank – CN 3 ............................................ 19 2.1.1 Giới thiệu về VietinBank ................................................................................ 19 2.1.2 Giới thiệu về Ngân hàng Vietinbank – CN 3................................................... 21 2.2 Thực trạng thanh toán quốc tế tại VietinBank – CN 3............................................ 24 2.2.1 Tình hình hoạt động Thanh toán Quốc tế theo cơ cấu xuất – nhập khẩu ........ 24 2.2.1.1 Tình hình thanh toán xuất khẩu................................................................ 26 2.2.1.2 Tình hình thanh toán nhập khẩu ............................................................... 28 2.2.2 Tình hình TTQT theo các phương thức thanh toán ......................................... 29 2.2.2.1 Tổng quan về tình hình TTQT ................................................................. 29 2.2.2.2 Nghiệp vụ thanh toán chuyển tiền............................................................ 31 2.2.2.3 Nghiệp vụ thanh toán nhờ thu .................................................................. 32 2.2.2.4 Nghiệp vụ thanh toán tín dụng chứng từ .................................................. 33 ix
2.2.3 Tình hình thu phí dịch vụ TTQT ..................................................................... 35 2.2.4 Tình hình KHDN giao dịch TTQT .................................................................. 36 2.2.5 Tình hình thị trường giao dịch TTQT .............................................................. 37 CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT, GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ .................................... 39 3.1 Đánh giá chung hoạt động TTQT của Ngân hàng ................................................. 39 3.1.1 Ưu điểm ......................................................................................................... 39 3.1.2 Hạn chế .......................................................................................................... 40 3.1.2.1 Chiến lược Marketing chưa đạt hiệu quả cao ...................................... 40 3.1.2.2 Quy mô hoạt động TTQT chưa tương xứng với tiềm năng địa bàn .... 40 3.1.2.3 Trình độ chuyên môn của cán bộ còn nhiều hạn chế ........................... 40 3.1.2.4 Chương trình hiện đại hóa ngân hàng chưa thực sự hoàn thiện ........... 41 3.2 Giải pháp và kiến nghị ........................................................................................... 41 3.2.1 Tăng cường hoạt động chiến lược marketing và chiến lược khách hàng hợp lý cho chi nhánh ............................................................................................................ 41 3.2.2 Nâng cao chất lượng và phát triển đa dạng các dịch vụ liên quan ................. 42 3.2.3 Đẩy mạnh hoạt động tài trợ thương mại và tăng cường nguồn cung ngoại tệ phục vụ TTQT ......................................................................................................... 42 3.2.4 Không ngừng nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ và tăng cường tư vấn cho khách hàng để giảm thiểu rủi ro .............................................................................. 43 3.2.5 Hoàn thiện và đổi mới công nghệ nhằm phục vụ công tác TTQT ................. 43 3.3 Kiến nghị ................................................................................................................ 43 3.3.1 Đối với cơ quan quản lí nhà nước .................................................................... 44 3.3.2 Đối với ngân hàng Vietinbank ......................................................................... 44 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 46 PHỤ LỤC x
LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trước xu thế kinh tế thế giới ngày càng được quốc tế hoá, Việt Nam đang phát triển kinh tế thị trường, mở cửa, hợp tác và hội nhập; trong bối cảnh đó, hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế nổi lên như là chiếc cầu nối giữa kinh tế trong nước với phần kinh tế thế giới bên ngoài. Hoạt động kinh tế đối ngoại được đặt lên hàng đầu và là con đường tất yếu trong chiến lược phát triển kinh tế của đất nước. Vì vậy, dịch vụ Thanh toán quốc tế đang ngày càng trở nên quan trọng đối với các Ngân hàng Thương mại, giúp hỗ trợ và thúc đẩy hoạt động kinh doanh xuất - nhập khẩu và đầu tư nước ngoài. Thanh toán quốc tế ra đời dựa trên nền tảng Thương mại quốc tế, nhưng Thương mại quốc tế có tồn tại và phát triển được hay không lại còn phụ thuộc vào khâu thanh toán và tài trợ ngoại thương có thông suốt, kịp thời, an toàn và chính xác. Đây là một trong các hoạt động chủ chốt của ngân hàng và liên quan đến nhiều mặt hoạt động khác. Với vị thế là một ngân hàng thương mại lớn, giữ vai trò quan trọng, trụ cột của ngành Ngân hàng Việt Nam đồng thời sở hữu một mạng lưới trải rộng toàn quốc và công nghệ cao, hiện đại; VietinBank đã trở thành một địa điểm uy tín thu hút khách hàng trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, việc tham gia Hiệp hội Tài chính viễn thông Liên ngân hàng toàn cầu (SWIFT) đã giúp ngân hàng phát triển lên một tầm cao mới và đáp ứng nhu cầu của khách hàng về các nghiệp vụ liên quan đến thanh toán xuất nhập khẩu hàng hóa một cách nhanh chóng, an toàn và hiệu quả. Xuất phát từ vấn đề trên, em quyết định chọn đề tài: “Hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng Vietinbank – CN 3 Tp.HCM” nhằm hiểu rõ hơn đồng thời tìm ra giải pháp mở rộng và phát triển nghiệp vụ này. 1
2. Mục đích nghiên cứu: Nhằm tiềm hiểu sâu hơn về nghiệp vụ Thanh toán quốc tế, thực trạng của nó tại Ngân hàng TMCP Công Thương - Chi Nhánh 3 Tp.HCM. Từ đó có cái nhìn tổng quan về nền kinh tế nước ta, cũng như thực tế hoạt động tại ngân hàng thương mại. 3. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Công Thương - Chi Nhánh 3 Tp.HCM giai đoạn 2012 – 2014. 4. Phương pháp nghiên cứu: Để làm rõ nội dung đề tài, bài báo cáo sử dụng các phương pháp như: phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích số liệu và phương pháp so sánh. 5. Kết cấu đồ án: Nội dung bài viết gồm 5 phần: Lời mở đầu Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng thanh toán quốc tế tại ngân hàng VietinBank – Chi nhánh 3 Chương 3: Nhận xét, giải pháp và kiến nghị Kết luận 2
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế 1.1.1 Khái niệm Thanh toán quốc tế là quá trình thực hiện các khoản thu chi tiền tệ quốc tế thông qua hệ thống ngân hàng trên thế giới nhằm phục vụ cho các mối quan hệ trao đổi quốc tế phát sinh giữa các nước với nhau. 1.1.2 Vai trò: 1.1.2.1 Đối với nền kinh tế: Thanh toán quốc tế có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của mỗi quốc gia:  Bôi trơn và thúc đẩy xuất nhập khẩu  Bôi trơn thúc đẩy đầu tư nước ngoài  Thúc đẩy phát triển hoạt động dịch vụ  Tăng cường thu hút kiều hối  Thúc đẩy thị trường tài chính hội nhập Quốc tế 1.1.2.2 Đối với hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại: Do điều kiện về vị trí địa lý mà các nhà xuất nhập khẩu không thể thanh toán tiền trực tiếp cho nhau. Vì vậy, các ngân hàng thương mại chính là trung gian thanh toán, thay mặt khách hàng thực hiện dịch vụ thanh toán quốc tế theo yêu cầu, bảo vệ quyền lợi, tư vấn, hướng dẫn khách hàng những sản phẩm, dịch vụ TTQT tốt nhất nhằm hạn chế rủi ro. Hoạt động thanh toán quốc tế giúp ngân hàng đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của khách hàng về các dịch vụ tài chính có liên quan tới thanh toán quốc tế. Trên cơ sở đó 3
giúp ngân hàng tăng doanh thu, nâng cao uy tín của ngân hàng và tạo dựng niềm tin cho khách hàng. Điều đó không chỉ giúp ngân hàng mở rộng qui mô hoạt động mà còn là một ưu thế tạo nên sức cạnh tranh cho ngân hàng trong cơ chế thị trường. Thông qua hoạt động TTQT, Ngân hàng có thể đẩy mạnh hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu cũng như tăng được nguồn vốn huy động tạm thời nhàn rỗi của các doanh nghiệp có quan hệ thanh toán quốc tế với ngân hàng dưới hình thức các khoản ký quỹ chờ thanh toán. Ngoài ra, hoạt động này giúp ngân hàng thu được nguồn ngoại tệ, từ đó có thể phát triển dịch vụ kinh doanh ngoại hối, bảo lãnh và các nghiệp vụ ngân hàng quốc tế khác. 1.1.3 Những điều kiện quy định trong thanh toán quốc tế Trong quan hệ TTQT giữa các quốc gia, các vấn đề có liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của đôi bên được quy đinh thành những điều kiện TTQT. Các điều kiện đó là: Điều kiện về tiền tệ: quy định sử dụng đơn vị tiền tệ của nước nào để tính toán và thanh toán trong hợp đồng thanh toán quốc tế, đồng thời qui định các xử lý khi có sự biến động về giá trị của đồng tiền đó trong quá trình thực hiện hợp đồng xuất - nhập khẩu hàng hóa và thanh toán. Điều kiện về địa điểm thanh toán: nơi người bán nhận được tiền còn người mua trả tiền. Địa điểm thanh toán có thể ở nước người nhập khẩu hoặc ở nước người xuất khẩu hoặc ở nước thứ ba. Điều kiện thời gian: quy định về thời gian thanh toán, phụ thuộc vào thỏa thuận trong hợp đồng, ngoài ra còn phụ thuộc vào các yếu tố như tình hình thị trường, đối tượng hàng hóa, mối quan hệ giữa các bên liên quan. Điều kiện về phương thức thanh toán: là cách thức nhận, trả tiền hàng giữa người mua và người bán. 1.2 Các phương thức thanh toán quốc tế trong ngân hàng thương mại 4
Phương thức thanh toán quốc tế là cách thức thực hiện chi trả một hợp đồng xuất khẩu thông qua trung gian ngân hàng bằng cách trích tiền từ tài khoản của người nhập khẩu chuyển vào tài khoản của người xuất khẩu căn cứ vào hợp đồng thương mại và chứng từ do hai bên cung cấp cho ngân hàng. Việc lựa chọn phương thức thanh toán quốc tế phụ thuộc vào sự thương lượng giữa bên mua và bên bán, phù hợp với thông lệ thanh toán và buôn bán quốc tế và khi đã thống nhất thì phương thức thanh toán phải được khẳng định trong hợp đồng kinh tế. Sau đây là các phương thức thanh toán thường được sử dụng. 1.2.1 Phương thức chuyển tiền (Remittance) 1.2.1.1 Khái niệm: Chuyển tiền là phương thức thanh toán trong đó một khách hàng của ngân hàng (gọi là người chuyển tiền) yêu cầu ngân hàng chuyển một số tiền nhất định cho người thụ hưởng ở một địa điểm nhất định. Ngân hàng thường sử dụng các hình thức chuyển tiền sau: chuyển tiền bằng thư (Mail Transfer – M/T), chuyển tiền bằng điện (Telegraphic Transfer – T/T) và chuyển tiền qua mạng SWIFT. Trong đó chuyển tiền bằng thư có phí rẻ nhưng lại thời gian chuyển tiền lại chậm. Ngược lại, chuyển tiền bằng điện và mạng SWIFT thì nhanh nhưng phí chuyển tiền lại đắt. Hiện nay, hầu hết các ngân hàng đều sử dụng cách thức chuyển tiền qua mạng SWIFT vì tốc độ nhanh và chi phí chuyển tiền ở mức hợp lý có thể chấp nhận được. 1.2.1.2 Đặc điểm: Phương thức này có ưu điểm là thủ tục thanh toán đơn giản, thời gian thanh toán nhanh chóng. Trong phương thức này, ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian thực hiện việc chuyển tiền và thu phí, chứ không bị ràng buộc. 5
Hình thức thanh toán chuyển tiền chỉ nên được thực hiện khi người nhập khẩu và xuất khẩu có quan hệ lâu đời và hoàn toàn tin cậy để đảm bảo việc giao hàng của người bán và việc trả tiền của người mua. Chỉ nên áp dụng trong thanh toán trị giá hợp đồng không lớn và các khoản tương đối nhỏ như thanh toán chi phí có liên quan đến xuất nhập khẩu (Ví dụ: chi phí bảo hiểm, bồi thường thiệt hại,…) 1.2.1.3 Các bên tham gia: Người chuyển tiền – là người mua, người nhập khẩu, hay người mắc nợ. Ngân hàng chuyển tiền – là ngân hàng phục vụ cho người chuyển tiền. Ngân hàng đại lý – là ngân hàng phục vụ cho người thụ hưởng và có quan hệ đại lý với ngân hàng chuyển tiền. Người thụ hưởng – là người bán, người xuất khẩu hay là chủ nợ. 1.2.1.4 Phân loại và quy trình thực hiện: Có hai hình thức chuyển tiền chủ yếu, đó là chuyển tiền trả sau và chuyển tiền trả trước. 1.2.1.4.1 Chuyển tiền trả sau: là hình thức chuyển tiền trả cho người xuất khẩu sau khi nhận hàng. Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện phương thức chuyển tiền trả sau Ngân hàng chuyển tiền Ngân hàng đại lý (3) (5) (4) (2) Người nhập khẩu (1) Người xuất khẩu 6
(1) Người xuất khẩu giao hàng và bộ chứng từ hành hóa cho người nhập khẩu. (2) Người nhập khẩu lập lệnh chuyển tiền yêu cầu ngân hàng phục vụ mình chuyển tiền cho người thụ hưởng. (3) Ngân hàng phục vụ người xuất khẩu chuyển tiền cho người thụ hưởng thông qua ngân hàng đại lý. (4) Ngân hàng đại lý ghi có và báo có cho người xuất khẩu. (5) Ngân hàng chuyển tiền báo nợ cho người nhập khẩu. 1.2.1.4.2 Chuyển tiền trả trước: là hình thức chuyển tiền tương tự như chuyển tiền trả sau chỉ khác ở chỗ người nhập khẩu lập lệnh chuyển tiền. Do đó, người xuất khẩu nhận được tiền trước khi giao hàng. Sơ đồ 1.2: Quy trình thực hiện phương thức chuyển tiền trả trước NH chuyển tiền NH đại lý (2) (1) (5) (3) (4) Người nhập khẩu Người xuất khẩu (1) Người nhập khẩu lập lệnh chuyển tiền yêu cầu ngân hàng phục vụ mình chuyển tiền cho người thụ hưởng. (2) Ngân hàng phục vụ người xuất khẩu chuyển tiền cho người thụ hưởng thông qua ngân hàng đại lý. (3) Ngân hàng đại lý ghi có và báo có cho người xuất khẩu. 7
(4) Người xuất khẩu giao hàng và bộ chứng từ cho người nhập khẩu để họ có thể nhận hàng. (5) Ngân hàng chuyển tiền, sau ghi nợ, báo nợ cho người nhập khẩu. 1.2.2 Phương thức nhờ thu (Collection of Payment) 1.2.2.1 Khái niệm: Nhờ thu là phương thức thanh toán trong đó người xuất khẩu sau khi hoàn thanh nghĩa vụ giao hàng hay cung ứng dịch vụ tiến hành uỷ thác cho ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền từ người nhập khẩu dựa trên cơ sở hối phiếu và chứng từ do người xuất khẩu lập ra. Trong đó có các hình thức thanh toán và giao chứng từ nhờ thu sau:  Nhờ thu thanh toán đổi lấy chứng từ hay còn gọi là nhờ thu trả ngay (Documents against payment – D/P).  Nhờ thu chấp nhận đổi lấy chứng từ hay còn gọi là nhờ thu trả chậm (Documents against acceptance – D/A).  Nhờ thu các điều kiện khác đổi lấy chứng từ (Documents against other terms and conditions – DTC/DOT). 1.2.2.2 Đặc điểm: Căn cứ nhờ thu là chứng từ chứ không phải hợp đồng. Ngân hàng cũng đóng vai trò là trung gian thanh toán. Nhờ thu trong thương mại chỉ xảy ra sau khi người bán đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng (lập chứng từ). Tốc độ thanh toán chậm do còn phụ thuộc vào thiện chí người nhập khẩu và thời gian lưu chuyển chứng từ. Phương thức nhờ thu kèm chứng từ đảm bảo khả năng thu tiền hơn phương thức chuyển tiền và nhờ thu hối phiếu trơn. Ngân hàng có trách nhiệm hơn vì có thể khống chế hàng hóa đối với người nhập khẩu thông qua bộ chứng từ, tuy nhiên phương thức này vẫn chưa có sự ràng buộc và sự bảo đảm trong việc thanh toán. 8
1.2.1.3 Các bên tham gia: Người ủy nhiệm thu (Principal): là bên ủy quyền xử lý nghiệp vụ nhờ thu cho ngân hàng, Người ủy nhiệm thu chính là người xuất khẩu. Ngân hàng thu hộ (Collecting bank): là ngân hàng phục vụ người ủy nhiệm thu. Ngân hàng xuất trình (Presenting Bank): là ngân hàng xuất trình chứng từ cho người trả tiền, thương là ngân hàng đại lý cho ngân hàng thu hộ. Người trả tiền (Drawee): là người được xuất trình chứng từ theo đúng chỉ thị nhờ thu. Người trả tiền chính là người nhập khẩu. 1.2.2.4 Phân loại và quy trình thực hiện: Có 2 phương thức nhờ thu chính, đó là nhờ thu hối phiếu trơn và nhờ thu hối phiếu kèm chứng từ. 1.2.2.4.1 Nhờ thu hối phiếu trơn (Clean Collection): là phương thức thanh toán trong đó người xuất khẩu ủy thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người nhập khẩu căn cứ vào hối phiếu do mình lập ra còn chứng từ hàng hóa thì gửi thẳng cho người nhập khẩu, không gửi cho ngân hàng. Sơ đồ 1.3: Quy trình thực hiện phương thức nhờ thu trơn Người xuất khẩu (1) Người nhập khẩu (2) (7) (5) (4) (6) NH nhận ủy thác thu NH đại lý (3) 9