Khóa luận tốt nghiệp Kế toán - Kiểm toán: Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về quy trình kiểm toán báo cáo tài chính; nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về quy trình kiểm toán lương và các khoản trích theo lương; tìm hiểu và đánh giá Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện; đánh giá thực trạng và kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán nói chung và quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương nói riêng do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Kế toán - Kiểm toán: Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C THỰC HIỆN Ngành: KẾ TOÁN Chuyên ngành: KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN Giảng viên hướng dẫn : Th.S TRỊNH NGỌC ANH Sinh viên thực tập : NGUYỄN NGỌC PHƯƠNG UYÊN MSSV : 1211180761 LỚP : 12DKKT03 TP.Hồ Chí Minh, 05/2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C THỰC HIỆN Ngành: KẾ TOÁN Chuyên ngành: KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN Giảng viên hướng dẫn : Th.S TRỊNH NGỌC ANH Sinh viên thực tập : NGUYỄN NGỌC PHƯƠNG UYÊN MSSV : 1211180761 LỚP : 12DKKT03 TP.Hồ Chí Minh, 05/2016 i
LỜI CAM ĐOAN  Tôi cam đoan đây là khóa luận tốt nghiệp của tôi, thực hiện dưới sự hướng dẫn trực tiếp của ThS.Trịnh Ngọc Anh. Mọi chứng từ cập nhật, kết quả và số liệu trong khóa luận đều được phép của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C, không có sự sao chép không hợp lệ, vi phạm quy chế đào tạo hay có sự gian trá. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. Tp.Hồ Chí Minh, ngày ... tháng ... năm 2016 Sinh viên thực tập Nguyễn Ngọc Phương Uyên ii
LỜI CẢM ƠN  Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sự tri ân sâu sắc đến Ban Giám Hiệu và quý Thầy Cô trong Khoa Kế toán – Tài chính – Ngân hàng của Trường Đại học Công nghệ TP.Hồ Chí Minh, đặc biệt là giáo viên trực tiếp hướng dẫn tôi ThS.Trịnh Ngọc Anh, cô đã quan tâm giúp đỡ và lên kế hoạch cụ thể hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt thời gian hoàn thành báo cáo thực tập tốt nghiệp. Bên cạnh đó, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc cùng các Anh Chị trong Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành tốt quá trình thực tập. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến anh Nguyễn Quang Châu là người trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ, chỉ bảo và truyền đạt kinh nghiệm cho em trong suốt quá trình thực tập tại Công ty. Sau cùng, bằng tất cả tấm lòng và tình cảm của mình, tôi xin gửi đến các Thầy Cô Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh cùng toàn thể Anh Chị Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C lời chúc sức khỏe và thành công trong công việc. TP. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2016 Sinh viên thực tập Nguyễn Ngọc Phương Uyên iii
iv
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM KHOA KẾ TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN NHẬN XÉT VỀ QUÁ TRÌNH THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN Họ và tên sinh viên: NGUYỄN NGỌC PHƯƠNG UYÊN MSSV: 1211180761 Lớp: 12DKKT03 Thời gian thực tập tại đơn vị: Từ 21/12/2015 đến 31/03/2016 Tại đơn vị: Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Trong quá trình viết khoá luận tốt nghiệp sinh viên đã thể hiện: 1. Thực hiện viết khoá luận tốt nghiệp theo quy định : v Tốt v Khá V Trung bình v Không đạt 2. Thường xuyên liên hệ và trao đổi chuyên môn với Giảng viên hướng dẫn: v Thường xuyên liên hệ v Ít liên hệ v Không liên hệ 3. Đề tài đạt chất lượng theo yêu cầu : Tốt Khá Trung bình v Không đạt v v v TP. HCM, Ngày … tháng … năm 2016 Giảng viên hướng dẫn (Ký tên, ghi rõ họ tên) v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 BHXH Bảo hiểm xã hộ 2 BHYT Bảo hiểm y tế 3 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp 4 KPCĐ Kinh phí công đoàn 5 CĐPS Cân đối phát sinh 6 BCTC Báo cáo tài chính 7 KSNB Kiểm soát nội bộ 8 KTV Kiểm toán viên 9 TNCN Thu nhập cá nhân 10 DN Doanh nghiệp 11 TK Tài khoản 12 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 13 NLĐ Người lao động 14 NCTT Nhân công trực tiếp 15 NVBH Nhân viên bán hàng 16 NVPX Nhân viên phân xưởng 17 NVQLDN Nhân viên quản lý doanh nghiệp vi
DANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNG Bảng 2.1. Tỷ lệ đóng các khoản bảo hiểm (2014 – 2016) ....................................... 11 Bảng 2.2. Mức giảm trừ gia cảnh (2013 – 2016) .................................................... 15 Bảng 4.1 Các thủ tục phân tích và đánh giá tổng quát chu trình tiền lương và các khoản trích theo lương ............................................................................................. 53 Bảng 4.2 Giới thiệu chung về Công ty BZ và Công ty ABC ................................. 58 Bảng 4.3 Chương trình kiểm toán khoản tiền lương và các khoản trích theo lương ................................................................................................................ 59 Bảng 4.4 Bảng câu hỏi về KSNB Công ty BZ ........................................................ 63 Bảng 4.5 Phân tích biến các khoản phải trả người lao động Công ty BZ .............. 66 Bảng 4.6 Phân tích biến động tổng tiền lương của từng bộ phận qua các năm Công ty BZ ........................................................................................................................ 66 Bảng 4.7 Phân tích biến động các khoản trích theo lương qua các tháng Công ty BZ .............................................................................................................. 68 Bảng 4.8 Ước tính KPCĐ của Công ty BZ ............................................................. ................................................................................................................................. 69 Bảng 4.9 Ước tính BHXH, BHYT, BHTN của Công ty BZ ..................................... 69 Bảng 4.10 So sánh bảng lương với hạch toán của Công ty BZ ................................ 71 Bảng 4.11 Đối chiếu bảng lương với hợp đồng lao động và bảng chấm công Công ty BZ .............................................................................................................................. 72 Bảng 4.12 Kiểm tra chi tiết tiền lương thực chi của Công ty BZ .............................. 73 Bảng 4.13 Kiểm tra chi tiết thu nhập của các thành viên quản lý chủ chốt của Công ty BZ ............................................................................................................... 74 Bảng 4.14 Đối chiếu BHXH, BHYT, BHTN giữa cơ quan bảo hiểm với sổ sách Công ty BZ ............................................................................................................... 75 Bảng 4.15 Đối chiếu giữa số ước tính với hạch toán KPCĐ Công ty BZ ............... 75 Bảng 4.16 Đối chiếu giữa số ước tính với hạch toán các khoản bảo hiểm vii
Công ty BZ ............................................................................................................... 76 Bảng 4.17 Kiểm tra thực chi các khoản trích theo lương Công ty BZ ..................... 77 Bảng 4.18 BHXH đối với lao động nước người ngoài Công ty ABC ....................... 78 Bảng 4.19 Tổng hợp bút toán điều chỉnh tiền lương và các khoản trích theo lương của Công ty BZ năm 2015 ......................................................................................... 79 Bảng 4.20 Tổng hợp về kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương do Công ty A&C thực hiện ....................................................................................................... 79 viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1 Chu trình tiền lương và các khoản trích theo lương .......................................... 16 Sơ đồ 2.2. Hạch toán tổng hợp thanh toán với người lao động ......................................... 17 Sơ đồ 2.3. Hạch toán tổng hợp quỹ KPCĐ, BHXH, BHYT, BHTN ................................. 18 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức của Công ty A&C ..................................................................... 37 Sơ đồ 3.2 Sơ đồ tổ chức Khối 1 – Kiểm toán BCTC ......................................................... 41 Biểu đồ 3.1 Doanh thu hoạt động qua các năm của Công ty A&C ................................... 36 Biểu đồ 3.2 Tình hình nhân sự tại ngày 30/09/2015 .......................................................... 40 Biểu đồ 4.1 Biến động chi phí tiền lương của từng bộ phận qua các năm Công ty BZ .... 36 Đồ thị 4.1 Biến động chi phí lương và các khoản trích theo lương qua các tháng của Công ty BZ .................................................................................................................................. 67 ix
MỤC LỤC CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU .................................................................................................. 1 1.1 Lý do chọn đề tài ........................................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................................ 1 1.3 Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................... 1 1.4 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 2 1.5 Kết cấu của đề tài ............................................................................................................ 3 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN ........................................ 4 BÁO CÁO TÀI CHÍNH ............................................................................................................. 4 2.1. Khái quát về kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính ...................................................................................................................................... 4 2.1.1. Khái quát về Kiểm toán báo cáo tài chính ........................................................................ 4 2.1.2. Khái quát về Tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán BCTC ............ 5 2.2 Các quy định hiện hành về tiền lương và khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính ...................................................................................................................................... 9 2.2.1 Quy định hiện hành về tiền lương ..................................................................................... 9 2.2.2. Quy định hiện hành về các khoản trích theo lương ........................................................ 11 2.3 Tìm hiểu về chu trình tiền lương và các khoản trích theo lương của doanh nghiệp .......... 16 2.4 Tổ chức hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương của doanh nghiệp .............. 17 2.5 Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài .................................................................................................................................................. 19 2.5.1 Tầm quan trọng của việc kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài ...................................................................................................... 19 2.5.2 Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính xây dựng trên cơ sở Báo cáo tài chính mẫu do VACPA ban hành .......................... 19 CHƯƠNG 3. GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH ..................................... 33 KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C ......................................................................................... 33 3.1 Giới thiệu chung về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C ................................ 33 3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ............................................................................... 33 3.1.2 Lĩnh vực hoạt động và khách hàng ................................................................................. 35 3.2 Cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty ........................................................................... 36 3.2.1 Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động của A&C ................................................................. 36 3.2.2 Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban .................................................................... 38 x
3.2.3 Nguồn nhân lực ............................................................................................................... 39 3.3 Giới thiệu phòng ban thực tập ............................................................................................ 40 3.3.1 Quá trình hình thành của Khối 1 – Kiểm toán BCTC ..................................................... 40 3.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của Khối 1 - Kiểm toán BCTC .................................................... 40 3.3.3 Cơ cấu tổ chức của Khối 1 - Kiểm toán BCTC ............................................................... 41 3.3.4 Mối quan hệ giữa Khối 1 - Kiểm toán BCTC với các phòng ban khác ........................... 42 3.4 Tình hình Công ty những năm gần đây .............................................................................. 42 3.5 Thuận lợi, khó khăn, phương hướng phát triển của Công ty .............................................. 42 CHƯƠNG 4. THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY A&C ......................................................................................................................................... 45 THỰC HIỆN............................................................................................................................. 45 4.1. Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty A&C thực hiện ............................................................................................. 45 4.1.1 Chuẩn bị kiểm toán .......................................................................................................... 45 4.1.2 Thực hiện kiểm toán ........................................................................................................ 46 4.1.3 Hoàn thành kiểm toán ...................................................................................................... 56 4.2 .... Minh họa Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện ............................ 57 4.3Tổng hợp kết quả và kết luận về quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương do Công ty A&C thực hiện......................................................................... 79 4.3.1 Tổng hợp kết quả ................................................................................................. 79 4.3.2 Kết luận ......................................................................................................................... 81 CHƯƠNG 5. NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................... 83 5.1. Nhận xét về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C .................................................. 83 5.1.2 ......Nhận xét về Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện .................. 85 5.2 Kiến nghị ............................................................................................................................ 90 5.2.1 Kiến nghị hoàn thiện tình hình hoạt động của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấnA&C ................................................................................................................................................ 90 4.2.2 Kiến nghị hoàn thiện quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện ........ 93 KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 97 xi
LỜI MỞ ĐẦU Sự ra đời và phát triển của các tổ chức kiểm toán độc lập là xu hướng tất yếu, khách quan có tính quy luật của kinh tế thị trường. Kiểm toán độc lập chính là công cụ quản lý kinh tế, tài chính quan trọng góp phần nâng cao tính hiệu quả của nền kinh tế thị trường. Cùng với việc chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, kiểm toán đã được hình thành và đi vào hoạt động ở Việt Nam. Sự phát triển nhanh chóng của các công ty kiểm toán độc lập trong những năm qua ở nước ta đã chứng tỏ điều này. Một trong những hoạt động chủ yếu mà các Công ty kiểm toán độc lập cung cấp cho khách hàng là hoạt động kiểm toán Báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính phản ánh kết quả tình hình hoạt động và tài chính của doanh nghiệp nói chung trên mọi khía cạnh trọng yếu của quá trình kinh doanh.Và trong mỗi doanh nghiệp, tiền lương đóng một vai trò hết sức quan trọng, nó không chỉ là một khoản chi phí lớn của doanh nghiệp mà nó còn là nguồn động lực khuyến khích người lao động làm việc. Mỗi doanh nghiệp đều có chính sách lương khác nhau, chính sách lương thể hiện chính sách đãi ngộ của doanh nghiệp đối với người lao động và khuyến khích họ gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Làm thế nào để có một chính sách lương hợp lý để khuyến khích người lao động làm việc hiệu quả và tiết kiệm chi phí tối đa cho doanh nghiệp luôn là một câu hỏi lớn của các doanh nghiệp trên thị trường hiện nay. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, trên kết quả đạt được từ đề tài thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C, tôi đã phát triển thành đề tài khóa luận tốt nghiệp: “Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện”. xii
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU 1.1 Lý do chọn đề tài Hiện nay ở Việt Nam, các doanh nghiệp đang phát triển rất nhanh chóng về số lượng và loại hình kinh doanh. Đặc biệt là từ sau khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, Việt Nam đang dang rộng đón nhiều nhà đầu tư lớn từ nước ngoài vào. Trước sự cạnh tranh mạnh mẽ đó, nhằm tạo hành lang an toàn cho các nhà đầu tư, cũng như đảm bảo được yêu cầu quản lý xã hội của nhà nước, thì yêu cầu về sự minh bạch thông tin tài chính là một điều hết sức cần thiết. Do đó, nhu cầu kiểm toán báo cáo tài chính đang được chú trọng cả về số lượng và chất lượng nhằm mang lại niềm tin nơi nhà đầu tư, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội. Khi tiến hành một cuộc kiểm toán tài chính, kiểm toán khoản mục tiền lương và các khoản trích theo lương là một công việc vô cùng quan trọng góp phần không nhỏ vào sự thành công của cuộc kiểm toán. Bởi vì, chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng chi phí và có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, chi phí tiền lương còn ảnh hưởng đến đại đa số người lao động, đến các chính sách của Nhà nước và sự ổn định của xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, nên trong quá trình thực tập, em đã chọn đề tài : “Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C” làm đề tài nghiên cứu nhằm đạt được những hiểu biết sâu sắc hơn về thực tiễn áp dụng quy trình này. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu Trong thời gian thực tập, phần hành tôi thực hiện nhiều nhất là khoản phải trả người lao động và các khoản trích theo lương, tôi nhận được những ưu điểm cũng như những nhược điểm nhất định. Qua đó, tôi muốn góp ít khả năng, kiến thức và kinh nghiệm nhỏ bé của mình để hoàn thiện quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện. Tuy nhiên, đề tài lựa chọn là một vấn đề mang tính chất trọng yếu trong kiểm toán Báo cáo tài chính. Trong khuôn khổ quy định của khóa luận tốt nghiệp, tôi nhận thấy còn nhiều vấn đề cần nghiên cứu sâu hơn và đó là cơ sở, định hướng phát triển nghiên cứu làm đề tài cao học của tôi trong thời gian tới. 1.3 Phạm vi nghiên cứu SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 1 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP  Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về quy trình kiểm toán báo cáo tài chính.  Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về quy trình kiểm toán lương và các khoản trích theo lương.  Tìm hiểu và đánh giá Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện.  Đánh giá thực trạng và kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán nói chung và quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương nói riêng do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện. 1.4 Phương pháp nghiên cứu  Trong quá trình thực tập, tôi chủ động tìm hiểu, thu thập thông tin tại đơn vị khách hàng mà tôi được trực tiếp tham gia kiểm toán do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C phân công. Từ việc tham gia trực tiếp vào quá trình kiểm toán, tôi đã được thực hiện cụ thể trên phần hành liên quan đến đề tài (Phương pháp thực hành).  Sau thời gian thực tập, phương pháp hết sức quan trọng để hoàn thiện tốt bài khóa luận này là tôi thường xuyên tham khảo ý kiến của ThS.Trịnh Ngọc Anh -giảng viên hướng dẫn khóa luận tốt nghiệp để có phương pháp thu thập thông tin thích hợp.  Tôi thường xuyên tìm hiểu các văn bản, tài liệu, ...liên quan đến đơn vị và vấn đề kiểm toán được chọn lọc trong đề tài (Phương pháp nghiên cứu tài liệu).  Trong số các Công ty khách hàng của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C, tôi phải chọn lọc một Công ty khách hàng phù hợp nhất để viết báo cáo (Phương pháp chọn mẩu).  Từ thực trạng đã nghiên cứu, tôi đối chiếu cơ sở lý thuyết với quy trình kiểm toán chung của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C, đối chiếu quy trình kiểm toán chung thực tế áp dụng với quy trình kiểm toán mẫu VACPA (Phương pháp so sánh). SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 2 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP 1.5 Kết cấu của đề tài Ngoài lời Mở đầu và Kết luận, bố cục bài khóa luận gồm 5 chương:  Chương 1: Giới thiệu.  Chương 2: Cơ sở lý luận về quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính.  Chương 3: Khái quát về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C.  Chương 4: Thực trạng quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện.  Chương 5: Nhận xét và kiến nghị hoàn thiện quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện. TÓM TẮT: Đề tài “Quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C thực hiện ” đã phần nào thể hiện được thực trạng quy trình kiểm toán báo cáo tài chính nói chung, quy trình kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C nói riêng. Từ việc đối chiếu cơ sở lý thuyết và thực tiễn hoạt động, đề tài đã đưa ra được một số giải pháp kiến nghị mang tính định hướng, gợi ý và cần thêm thời gian nghiên cứu sâu hơn. SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 3 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 2.1. Khái quát về kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính 2.1.1. Khái quát về Kiểm toán báo cáo tài chính A. Khái niệm  Kiểm toán: Có nhiều định nghĩa khác nhau về kiểm toán, nhưng hiện nay định nghĩa được chấp nhận rộng rãi là: “Kiểm toán là quá trình thu thập và đánh giá bằng chứng về những thông tin được kiểm tra nhằm xác định và báo cáo về mức độ phù hợp giữa những thông tin đó với các chuẩn mực đã đư ợc thiết lập. Quá trình kiểm toán phải được thực hiện bởi các kiểm toán viên có đủ năng lực và độc lập”. (Auditing: An integrated approach, A. A. Arens & J. K. Locbbecke, Prentice Hall 1997)  Báo cáo tài chính: Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200: “BCTC là hệ thống báo cáo được lập theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành (hoặc được chấp nhận) phản ánh các thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị”. B. Phân loại kiểm toán Có nhiều cách để phân loại kiểm toán theo những tiêu thức khác nhau: - Phân loại kiểm toán theo bộ máy quản lý: bao gồm kiểm toán Nhà nước, kiểm toán độc lập và kiểm toán nội bộ. - Phân loại kiểm toán theo đối tượng kiểm toán thì có ba loại: Kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ và kiểm toán hoạt động. Trong đó, kiểm toán báo cáo tài chính là loại phổ biến nhất. Theo PGS.TS Vương Đình Huệ: “Kiểm toán BCTC là sự kiểm tra trình bày ý kiến nhận xét của KTV về tính trung thực, hợp lý, tính hợp thức và hợp pháp của BCTC”. SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 4 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP C. Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200, khoản 11 xác định: “Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính là giúp cho kiểm toán viên và công ty kiểm toán đưa ra ý kiến xác nhận rằng báo cáo tài chính có được lập trên cơ sở chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành hoặc được chấp nhận, có tuân thủ pháp luật liên quan và có phản ánh trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu hay không. Mục tiêu kiểm toán báo cáo tài chính còn giúp đơn vị được kiểm toán thấy rõ những tồn tại, sai sót để khắc phục nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính của đơn vị”. 2.1.2. Khái quát về Tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính A. Khái niệm về Tiền lương và các khoản trích theo lương  Tiền lương Khái niệm: Tiền lương là phần thù lao lao động được biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động căn cứ vào thời gian, khối lượng và chất lượng công việc. Về bản chất, tiền lương là biểu hiện bằng tiền của giá cả sức lao động. Mặt khác tiền lương còn là đòn bẩy kinh tế khuyến khích tinh thần hăng hái lao động, kích thích và tạo mối quan tâm của người lao động đến kết quả công việc của họ. Người lao động là tài sản của doanh nghiệp, do đó để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao thì mỗi doanh nghiệp đều có chính sách lương riêng của mình. Chính sách lương thể hiện chiến lược kinh doanh cũng như chính sách đãi ngộ của doanh nghiệp đối với người lao động và gắn kết họ lâu dài với nghiệp. Mặt khác, đối với doanh nghiệp, tiền lương phải trả cho người lao động là một bộ phận chi phí cấu thành nên giá trị của loại sản phẩm dịch vụ do doanh nghiệp tạo ra. Do đó, đa phần các doanh nghiệp đều muốn sử dụng hiệu quả sức lao động của cán bộ công nhân viên để tiết kiệm chi phí tiền lương trong tổng chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh của dooanh nghiệp. Khoản mục tiền lương là một chu trình quan trọng trong nhiều đơn vị, vừa phản ánh đầu vào (chi phí tiền lương) vừa là cơ sở để xác định chi phí đầu ra (giá thành SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 5 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP sản phẩm hay dịch vụ). Chi phí tiền lương có liên quan mật thiết với các nghĩa vụ phải thực hiện như BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ, thuế TNCN,.. nên nếu xảy ra sai phạm có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm trọng.  Các khoản trích theo lương - Bảo hiểm xã hội: là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết,... trên cơ sở đóng góp vào quỹ BHXH. - Bảo hiểm y tế: là hình bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của Luật BHYT. - Bảo hiểm thất nghiệp: là một loại hình phúc lợi tạm thời dành cho những người đã đi làm và bị cho nghỉ việc ngoài ý muốn. Hỗ trợ thất nghiệp giúp họ có thời gian tìm việc khác hoặc cơ hội được tái đào tạo để chuyển ngành nghề. Hỗ trợ thất nghiệp còn giúp cho cộng đồng hay địa phương được ổn định. - Kinh phí công đoàn: KPCĐ dùng để chi tiêu cho hoạt động công đoàn ở đơn vị cấp trên và tại doanh nghiệp. B. Bản chất về Tiền lương và các khoản trích theo lương Thứ nhất, chi phí tiền lương và các khoản trích theo lương là một khoản chi phí lớn trong hầu hết các doanh nghiệp cũng như các tổ chức khác. Thứ hai, chi phí tiền lương được xem là một khoản mục trọng yếu khi xác định giá trị hàng tồn kho của các công ty sản xuất và xây dựng vì nếu việc phân loại và phân bổ chi phí tiền lương mà không đúng đắn cho các đối tượng chịu chi phí thì sẽ dẫn đến sai sót trọng yếu về giá trị sản phẩm dở dang và giá trị hàng tồn kho do đó ảnh hưởng đến tình hình hoạt đông kinh doanh của doanh nghiệp. Thứ ba, chu trình tiền lương trải qua nhiều khâu (thu nhập thông tin, tính toán), liên quan đến người lao động, những tài sản nhạy cảm như tiền, séc nên dễ bị tính toán sai và là đối tượng dễ bị tham ô, chiếm dụng. Các hành vi gian lận thường gặp: - Một là, khai khống nhân viên, đây là hành vi tính toán, thanh toán cho người lao động không làm việc ở đơn vị nữa. Thường thì người tiến hành hành vi gian lận này SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 6 LỚP : 12DKKT03
GVHD : ThS. TRỊNH NGỌC ANH KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP là nhân viên phụ trách tiền lương, chấm công. Minh họa, trong một cơ cấu kiểm soát nội bộ mà người chấm công đó có thể ghi giờ hàng ngày cho nhân viên và chứng nhận vào thẻ thời gian vào lúc cuối kỳ. Nếu người cũng làm công tác thanh toán lương cho nhân viên thì có nhiều cơ hội gian lận sẽ xảy ra. - Hai là, khai khống số giờ làm việc, là hành vi ghi sổ số giờ làm việc nhiều hơn thực tế. Thường thì khách hàng dễ ngăn ngừa hình thức gian lận này bằng các quá trình kiểm soát thích hợp như: sử dụng máy chấm công, đưa bảng chấm công về các bộ phận để cho các bộ phận đó tiến hành chấm công và công bố công khai cho nhân viên trong phòng... hơn là để kiểm toán viên phát hiện ra nó. - Ba là, hành vi gian lận dưới hình thức tính toán bảng lương không chính xác thường xảy ra khi người lập bảng lương cũng phụ trách phát lương nhân viên. - Bên cạnh đó, trong thực tế thường xảy ra ở nhiều đơn vị như quy trình tuyển dụng không đúng, hợp đồng lao động ký sai, xác định mức lương, hệ số lương, đơn giá lương, thời điểm tăng lương không đúng quy định. C. Mục tiêu kiểm toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong kiểm toán báo cáo tài chính Một là, nghiệp vụ tiền lương và các khoản trích theo lương được ghi chép thì đã thực sự xảy ra và số dư tài khoản tiền lương, các khoản trích theo lương thực sự tồn tại. Doanh nghiệp có thể vô tình hoặc cố ý ghi chép các nghiệp vụ thanh toán lương cho nhân viên không cung cấp bất cứ lao vụ hoặc dịch vụ gì cho tổ chức đó (Hiện hữu). Hai là, tất cả các nghiệp vụ tiền lương và các khoản trích theo lương đã xảy ra thì đều được ghi chép đầy đủ trong sổ sách, báo cáo kế toán. Trường hợp đơn vị không ghi chép một khoản thanh toán lương cho nhân viên thì chi phí tiền lương và các khoản phải thanh toán cũng như tài sản có liên quan sẽ bị trình bày không đúng với thực tế (Đầy đủ). Ba là, kiểm toán viên phải thu thập đầy đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp để khẳng định tính trung thực và hợp lý của các nghiệp vụ về tiền lương và các khoản trích theo lương, tất cả thông tin tài chính trọng yếu có liên quan đến chu trình đều được trình bày phù hợp với các nguyên tắc kế toán , chế độ kế toán hiện SVTH : Nguyễn Ngọc Phương Uyên 7 LỚP : 12DKKT03