Khóa luận tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi

Chia sẻ: Elysale25 Elysale25 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh kinh doanh và phân tích hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi thông qua hệ thống các chỉ tiêu tài chính trong giai đoạn 2015 – 2017. Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH MTV XĂNG DẦU QUẢNG NGÃI LÊ THANH HUYỀN Khóa học: 2015 – 2019
ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH MTV XĂNG DẦU QUẢNG NGÃI Sinh viên thực hiện: Lê Thanh Huyền Giảng viên hướng dẫn: Lớp: K49A – Tài chính TS. Trần Thị Bích Ngọc Huế, 5/2019
TÓM TẮT KHÓA LUẬN Đối với tất cả các doanh nghiệp, lợi nhuận không chỉ là mục tiêu cuối cùng mà còn là chỉ tiêu có chất lượng tổng quát cho việc đánh giá chất lượng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đó không phải là mục tiêu duy nhất mà mỗi doanh nghiệp hướng tới. Nói cách khác, doanh thu và lợi nhuận là những nhân tố chính yếu trong mục tiêu lớn nhất của doanh nghiệp, đó chính là hiệu quả kinh doanh. Qua thời gian thực tập tại Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi, em nhận thấy doanh thu của Công ty không được ổn định qua các năm, mức chênh lệch còn khá lớn, nhưng lợi nhuận lại có xu hướng tăng theo từng năm. Mặc dù vậy, chỉ riêng chỉ tiêu lợi nhuận thì không thể phản ánh được mức độ hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của Công ty. Do đó, em đã lựa chọn đề tài Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi cho khóa luận tốt nghiệp của mình. Khóa luận đã hệ thống hóa một số cơ sở lý luận liên quan đến hiệu quả kinh doanh và phân tích hoạt động kinh doanh thông qua các chỉ tiêu tài chính như: chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời, chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản và chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp, từ đó so sánh với doanh nghiệp cùng ngành để làm rõ hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty và đưa ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp.
Lời Cảm Ơn Sau gần bốn năm học tập và rèn luyện tại Đại học Huế - Trường Đại học Kinh tế, đây là lần thứ hai em có thể hiểu một cách rõ ràng và chân thật hơn về chuyên môn công việc của mình qua kỳ thực tập. Nhờ có sự giới thiệu của nhà trường cùng với sự hỗ trợ to lớn của Ban lãnh đạo Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi, em đã trải qua ba tháng thực tập đầy bổ ích và được mở mang tầm mắt. Bài báo cáo khóa luận tốt nghiệp này được hoàn thành dưới sự hỗ trợ to lớn không chỉ về kiến thức mà còn về mặt tinh thần. Vì vậy, em xin chân thành cảm ơn và gửi lời tri ân sâu sắc đến quý thầy cô Trường Đại học Kinh tế Huế, đặc biệt là quý thầy cô Khoa Tài chính – Ngân hàng đã tận tâm truyền đạt cho sinh viên chúng em những kiến thức chuyên ngành bổ ích và những kỹ năng bổ trợ cho công việc tương lai. Đặc biệt, em xin trân trọng gửi lời biết ơn sâu sắc đến cô Trần Thị Bích Ngọc – giảng viên Khoa Tài chính – Ngân hàng đã tận tình giải đáp, tư vấn cho những thắc mắc của em trong quá trình định hướng chủ đề và giúp đỡ em khắc phục những sai sót trong bài báo cáo này. Bên cạnh đó, em xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi cùng toàn thể các cô chú, anh chị hiện đang làm việc tại đây đã ân cần giúp đỡ, cung cấp cho em nhiều nguồn số liệu, tài liệu tham khảo và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình thực tập. Tuy đây là lần thứ hai được tiếp xúc gần hơn với công việc trong tương lai, bản thân em vẫn còn nhiều bỡ ngỡ, thiếu kinh nghiệm và kiến thức bản thân vẫn còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý, đánh giá của Quý thầy, cô để em có thể học thêm được nhiều kinh nghiệm và vận dụng tốt các kiến thức được tích lũy vào công việc thực tế sau này. Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .....................................................................................1 Phần 1: ĐẶT VẤN ĐỀ..............................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................................2 2.1 Mục tiêu chung .....................................................................................................2 2.2 Mục tiêu cụ thể .....................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..........................................................................2 3.1 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2 3.2 Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................3 4.1 Phương pháp thu thập số liệu ...............................................................................3 4.2 Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................................3 4.3 Phương pháp phân tích số liệu..............................................................................3 5. Kết cấu của đề tài....................................................................................................3 Phần 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................5 CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP .....................................................................................................................5 1.1 Khái niệm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp...............................................5 1.2 Nội dung phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh.............................................5 1.2.1 Khái niệm ...........................................................................................................5 1.2.2 Ý nghĩa của việc phân tích hoạt động kinh doanh .............................................8 1.2.3 Đối tượng phân tích............................................................................................8 1.2.4 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh...............................9 1.3 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh.........................................................10 1.3.1 Nhóm chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời........................................................11 1.3.2 Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản............................................12 1.3.3 Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động.........................................15
CHƯƠNG II THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH MTV XĂNG DẦU QUẢNG NGÃI .......................................18 2.1 Giới thiệu khái quát về Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi ...............18 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển.......................................................................18 2.1.2 Nội dung hoạt động..........................................................................................19 2.1.3 Cơ cấu tổ chức..................................................................................................20 2.2 Khái quát tình hình hoạt động của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi. ...................................................................................................................................22 2.2.1 Thuận lợi ..........................................................................................................30 2.2.2 Khó khăn ..........................................................................................................30 2.3 Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi trong giai đoạn 2015 – 2017. ................................................................31 2.3.1 Về khả năng sinh lời.........................................................................................31 2.3.2 Về hiệu suất sử dụng tài sản.............................................................................36 2.3.3 Về hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp..........................................45 2.4 Đánh giá chung hiệu quả hoạt động của Công ty ...............................................48 2.4.1 Kết quả đạt được ..............................................................................................48 2.4.2 Hạn chế.............................................................................................................49 CHƯƠNG III ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH MTV XĂNG DẦU QUẢNG NGÃI ........................................................................................................50 3.1 Định hướng phát triển của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi trong thời gian tới ...............................................................................................................50 3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi .....................................................................................52 3.2.1 Nâng cao doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ .........................................52 3.2.2 Tối thiểu hóa các chi phí một cách hợp lý .......................................................53 3.2.3 Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên...........................................................53 3.2.4 Đẩy mạnh các chính sách giúp duy trì thị phần ...............................................54
3.2.5 Tăng cường quản lý hàng tồn kho....................................................................55 3.2.6 Nâng cao công tác dự báo tài chính .................................................................55 Phần 3: KẾT LUẬN................................................................................................57 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................59
DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ROS Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu ROA Tỷ suất lợi nhuận của tài sản ROE Tỷ suất lợi nhuận của vốn chủ sở hữu VCSH Vốn chủ sở hữu TSCĐ Tài sản cố định TSNH Tài sản ngắn hạn HTK Hàng tồn kho TNDN Thu nhập doanh nghiệp i
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi...........21 ii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Tình hình doanh thu trong 3 năm 2015 – 2017 .........................................23 Bảng 2.2 Sản lượng kinh doanh trong 3 năm 2015 – 2017.......................................24 Bảng 2.3 Tình hình chi phí trong 3 năm 2015 – 2017 ..............................................27 Bảng 2.4 Tình hình lợi nhuận trong 3 năm 2015 – 2017 ..........................................29 Bảng 2.5 Tỷ suất khả năng sinh lợi trong 3 năm 2015 – 2017 .................................32 Bảng 2.6 So sánh các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời giữa Petrolimex Quảng Ngãi và Petrolimex Sài Gòn......................................................................................35 Bảng 2.7 Hiệu suất sử dụng tài sản trong 3 năm 2015 – 2017..................................37 Bảng 2.8 So sánh các chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản giữa Petrolimex Quảng Ngãi và Petrolimex Sài Gòn ..........................................................................40 Bảng 2.9 Hiệu quả sử dụng lao động trong 3 năm 2015 – 2017...............................45 Bảng 2.10 So sánh các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động giữa Petrolimex Quảng Ngãi và Petrolimex Sài Gòn ..........................................................................47 iii
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Phần 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Xã hội ngày càng hiện đại, con người ngày càng phát triển, kéo theo đó là những nhu cầu cho đời sống hàng ngày càng tăng cao. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường tự do cạnh tranh ngày nay, có rất nhiều công ty, doanh nghiệp cùng kinh doanh một mặt hàng. Chính vì vậy, vấn đề cạnh tranh là không thể tránh khỏi, đó vừa là cơ hội nhưng cũng vừa là thử thách cho các nhà quản trị. Để tồn tại và phát triển trong môi trường náo nhiệt nhưng cũng không kém phần khó khăn này, các doanh nghiệp phải vạch ra cho mình một đường hướng, chiến lược kinh doanh hợp lí, gọn nhẹ và hiệu quả. Với sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế khác nhau, quy luật cạnh tranh được xem là động lực để phát triển và hiệu quả kinh doanh chính là thước đo cho thấy doanh nghiệp đã đi đúng đường hay chưa. Do vậy, phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh là việc làm hết sức cần thiết của mỗi doanh nghiệp. Việc theo dõi và đánh giá đúng những diễn biến trong hoạt động kinh doanh sẽ giúp các doanh nghiệp tìm ra những điểm mạnh để phát huy và khắc phục những điểm yếu, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động của mình. Đồng thời, đó cũng là những căn cứ hết sức quan trọng trong dự báo, tiên đoán xu hướng, xu thế phát triển của nền kinh tế, giúp cho các nhà quản trị có thể vạch ra một chiến lược kinh doanh có hiệu quả hơn. Chính vì tầm quan trọng của vấn đề nên tôi đã quyết định chọn đề tài Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi làm nội dung nghiên cứu. Mặc dù đây là công ty có vốn nhà nước và Petrolimex đang chiếm gần 50% thị phần xăng dầu Việt Nam, nhưng Petrolimex vẫn phải cạnh tranh với hai công ty kinh doanh xăng dầu có vốn nhà nước khác và 69 đơn vị kinh doanh xăng dầu nhỏ lẻ khác, hơn nữa, các doanh nghiệp Nhật Bản đang có kế hoạch tấn công vào thị trường xăng dầu Việt Nam khi nước ta chính thức mở cửa hoàn toàn thị trường này. Đây rõ ràng là một thách thức lớn đối với 1
Petrolimex nói chung và các công ty chi nhánh của Petrolimex nói riêng trong việc duy trì thị phần của mình trước các đối thủ đáng gờm, trong đó có Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi. Với việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh, Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi sẽ có cái nhìn tốt hơn cho hiện tại và cả tương lai. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá các chỉ tiêu tài chính và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh kinh doanh và phân tích hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. - Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi thông qua hệ thống các chỉ tiêu tài chính trong giai đoạn 2015 – 2017. - Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu về hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 3.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về mặt không gian: Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi. - Phạm vi về mặt thời gian: số liệu nghiên cứu được lấy từ các số liệu đã công bố như năm 2015, 2016, 2017. 2
- Phạm vi về mặt nội dung: tập trung nghiên cứu các kết quả kinh doanh, hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời của vốn để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty; đồng thời, đề ra giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1 Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính của công ty, cụ thể là bảng Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Thuyết minh báo cáo tài chính và bảng Cân đối kế toán của phòng Kế toán. - Các thông tin về công ty được thu thập từ phòng Hành chính. - Cơ sở lý luận được thu thập từ các tài liệu tài chính, kinh tế có liên quan. - Ngoài ra, đề tài còn sử dụng số liệu sơ cấp thông qua việc trao đổi, tham khảo ý kiến từ những người có trình độ, kinh nghiệm tại công ty. 4.2 Phương pháp xử lý số liệu Từ những số liệu đã có, dùng phần mềm Microsoft Excel để thống kê, tính toán số liệu; mô tả bằng các bảng biểu, biểu đồ nhằm rõ vấn đề nghiên cứu. 4.3 Phương pháp phân tích số liệu - Phương pháp thống kê, so sánh dùng để đánh giá kết quả, xác định vị trí và xu hướng biến động của các chỉ tiêu cần phân tích. - Phương pháp phân tích dùng trong phân tích các số liệu một cách khách quan để đánh giá và đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty. 5. Kết cấu của đề tài Phần nội dung của đề tài gồm có 03 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh và phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 3
Chương II: Thực trạng hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi. Chương III: Định hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi. 4
Phần 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH VÀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Khái niệm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp Hiệu quả kinh doanh là phạm trù phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt được các mục tiêu kinh doanh xác định. [Nguyễn Thị Phương Linh (2017), Bài giảng Quản trị kinh doanh 1, Đại học Kinh tế Quốc dân]. Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp phản ánh khả năng kết hợp các nguồn lực đầu vào, cho phép tối thiểu hóa các chi phí trong hoạt động kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu sinh lợi của doanh nghiệp. [Trần Thị Bích Nhung (2018), Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam, Tạp chí Kinh tế đối ngoại, Đại học Ngoại thương Hà Nội]. 1.2 Nội dung phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh 1.2.1 Khái niệm Phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình đánh giá vị thế, tình trạng, và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bằng cách sử dụng thông tin từ tình hình kinh doanh đã xảy ra, thông qua số liệu các báo cáo tài chính và các nguồn khác. [Lê Xuân Thủy (2013), Bài giảng Phân tích hiệu quả kinh doanh, Cao đẳng Công nghệ thông tin TP. HCM]. Phân tích hoạt động kinh doanh (PTKD) là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình và kết quả của hoạt động kinh doanh; các nguồn tiềm năng cần khai thác ở doanh nghiệp (DN), trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. [Trịnh Văn Sơn (2005), Phân tích hoạt động kinh doanh, Đại học Kinh tế Huế, trang 4]. 5
Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh là công cụ nhận thức để cải thiện các hoạt động trong kinh doanh một cách tự giác và có ý thức, phù hợp với điều kiện cụ thể và yêu cầu của các quy luật khách quan, đem lại hiệu quả kinh doanh cao hơn. [Nguyễn Năng Phúc (2003), Bài giảng Phân tích hoạt động kinh doanh, Đại học Kinh tế Quốc dân]. Như vậy, phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh không chỉ cho ta biết việc kinh doanh của doanh nghiệp đang ở trình độ nào mà nó còn là cơ sở để các nhà quản trị xem xét, đánh giá và tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, các nhà quản trị sẽ có các biện pháp thích hợp nhằm tăng doanh thu, giảm chi phí, giúp doanh nghiệp kinh doanh đạt hiệu quả cao. 1.2.2 Phương pháp phân tích 1.2.2.1 Phương pháp so sánh So sánh là một phương pháp được sử dụng rất rộng rãi trong phân tích kinh doanh. Sử dụng phương pháp so sánh trong phân tích là đối chiếu các chỉ tiêu, các hiện tượng kinh tế đã được lượng hoá có cùng một nội dung, một tính chất tương tự để xác định xu hướng và mức độ biến động của các chỉ tiêu đó. Nó cho phép chúng ta tổng hợp được những nét chung, tách ra được những nét riêng của các hiện tượng kinh tế đưa ra so sánh, trên cơ sở đó đánh giá được các mặt phát triển hay các mặt kém phát triển, hiệu quả hay kém hiệu quả để tìm các giải pháp nhằm quản lý tối ưu trong mỗi trường hợp cụ thể. Vì vậy, để tiến hành so sánh cần phải thực hiện những vấn đề cơ bản sau đây: - Lựa chọn tiêu chuẩn để so sánh. - Điều kiện so sánh. - Kỹ thuật so sánh. 1.2.2.2. Phương pháp loại trừ Trong phân tích kinh doanh, để có cơ sở đánh giá, nhận xét đúng thì vấn đề quan trọng và rất được quan tâm nghiên cứu là các nguyên nhân và nhân tố ảnh 6
hưởng và lượng hoá được mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến kết quả kinh doanh. Phương pháp thường được sử dụng để lượng hoá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố là phương pháp loại trừ. Loại trừ là phương pháp nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến kết quả kinh doanh, bằng cách khi xác định sự ảnh hưởng của từng nhân tố này thì loại trừ ảnh hưởng của nhân tố khác. Chẳng hạn, khi phân tích chỉ tiêu tổng doanh thu tiêu thụ sản phẩm có thể quy về sự ảnh hưởng của hai nhân tố: - Lượng hàng hoá bán ra được tính bằng đơn vị tự nhiên (cái, chiếc...) hoặc đơn vị trọng lượng (tấn, tạ, kg...). - Giá bán ra của một đơn vị sản phẩm hàng hoá tiêu thụ được tính bằng đơn vị tiền. Cả hai nhân tố trên cùng đồng thời ảnh hưởng đến tổng doanh thu, nhưng để xác định mức độ ảnh hưởng của một nhân tố này phải loại trừ ảnh hưởng của các nhân tố khác. Muốn vậy có thể thực hiện bằng hai cách sau đây: - Cách thứ nhất: có thể dựa vào phép thay thế sự ảnh hưởng lần lượt từng nhân tố và được gọi là phương pháp “Thay thế liên hoàn”. - Cách thứ hai: có thể đưa trực tiếp vào mức biến động của từng nhân tố và được gọi là phương pháp “Số chênh lệch”. 1.2.2.3 Phương pháp liên hệ Mọi kết quả kinh doanh đều có mối liên hệ với nhau, giữa các mặt, các bộ phận... Ðể lượng hoá các mối liên hệ đó, ngoài các phương pháp đã nêu, trong phân tích kinh doanh còn sử dụng phổ biến các phương pháp liên hệ như: liên hệ cân đối, liên hệ tuyến tính và phi tuyến tính.... 1.2.2.4 Phương pháp chi tiết - Chi tiết theo các bộ phận cấu thành chỉ tiêu. - Chi tiết theo thời gian. - Chi tiết theo địa điểm và phạm vi kinh doanh. 7
1.2.3 Ý nghĩa của việc phân tích hoạt động kinh doanh Phân tích hoạt động kinh doanh là công cụ quan trọng để phát hiện khả năng tiềm tàng trong hoạt động kinh doanh. Thông qua phân tích hoạt động doanh nghiệp chúng ta mới thấy rõ được các nguyên nhân , nhân tố cũng như nguồn gốc phát sinh của các nguyên nhân và nhân tố ảnh hưởng, từ đó để có các giải pháp cụ thể và kịp thời trong công tác tổ chức và quản lý sản xuất. Do đó nó là công cụ cải tiến cơ chế quản lý trong kinh doanh. Phân tích kinh doanh giúp doanh nghiệp nhìn nhận đúng đắn về khả năng, sức mạnh cũng như những hạn chế trong doanh nghiệp của mình. Chính trên cơ sở này, các doanh nghiệp sẽ xác định đúng đắn mục tiêu và chiến lược kinh doanh có hiệu quả. Phân tích kinh doanh là công cụ quan trọng trong chức năng quản trị, là cơ sở để đề ra các quyết định đúng đắn trong chức năng quản lý, nhất là trong các chức năng kiểm tra, đánh giá và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. Phân tích hoạt động kinh doanh là biện pháp quan trọng để phòng ngừa và ngăn chặn những rủi ro có thể xảy ra. Tài liệu phân tích hoạt động kinh doanh còn rất cần thiết cho các đối tượng bên ngoài, khi họ có các mối quan hệ về kinh doanh, nguồn lợi với doanh nghiệp, vì thông qua phân tích họ mới có quyết định đúng đắn trong việc hợp tác, đầu tư, cho vay… đối với doanh nghiệp nữa hay không? [Trịnh Văn Sơn, Đào Nguyên Phi (2006), Bài giảng Phân tích hoạt động kinh doanh, Đại học Kinh tế Huế]. 1.2.4 Đối tượng phân tích Đối tượng của phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình và kết quả của hoạt động kinh doanh cùng với sự tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình và kết quả đó, được biểu hiện thông qua các chỉ tiêu kinh tế. [Phạm Văn Dược, 8
Huỳnh Đức Lộng, Lê Thị Minh Tuyết (2007), Phân tích hoạt động kinh doanh, Nhà xuất bản Thống kê, tr. 4]. Tuỳ mục đích, nội dung và đối tượng phân tích để có thể sử dụng các chỉ tiêu hiện vật, giá trị, hay chỉ tiêu thời gian. Phân tích kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả kinh doanh thông các chỉ tiêu kinh tế mà còn đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh biểu hiện trên các chỉ tiêu đó. Một cách chung nhất, nhân tố là những yếu tố bên trong của mỗi hiện tượng, quá trình...và mỗi biến động của nó tác động trực tiếp hoặc gián tiếp ở một mức độ và xu hướng xác định đến các kết quả biểu hiện các chỉ tiêu. 1.2.5 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh Việt Nam hội nhập kinh tế thế giới vừa mở ra các cơ hội lớn cho doanh nghiệp, lại vừa là thách thức nếu các doanh nghiệp không chịu vận động thay đổi cho phù hợp với nền kinh tế mở cửa. Thương trường là chiến trường, các doanh nghiệp phải ra sức đổi mới, tận dụng những cơ hội, vượt qua khó khăn và quan trọng là phải luôn nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình. Theo Nguyễn Năng Phúc (2003), Bài giảng Phân tích hoạt động kinh doanh, Đại học Kinh tế Quốc dân, thì bởi nâng cao hiệu quả kinh doanh: - Là cơ sở đảm bảo cho sự tồn tại của doanh nghiệp cũng như toàn xã hội. Một doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả càng cao thì vị trí trên thị trường càng vững. Khi kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp sẽ có lợi nhuận để tiếp tục đầu tư cho kế hoạch tiếp theo và đáp ứng nhu cầu tồn tại của doanh nghiệp. Mỗi một doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ đều là một phần của xã hội, doanh nghiệp phát triển sẽ thúc đẩy xã hội phát triển, mang lại nhiều cơ hội cho con người và hơn nữa là giúp giảm thiểu các vấn đề xã hội. - Tạo ra lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị trường. Khi phân tích hoạt động kinh doanh, các nhà quản trị sẽ nắm bắt được điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp mình. Từ đó, các doanh nghiệp có thể chuyên 9
môn hóa vào những điểm mạnh để tự tạo lợi thế cạnh tranh cho bản thân. Điểm mạnh ấy có thể là nguồn nhân lực, có thể là giá bán, cũng có thể là chất lượng sản phẩm… Xác định được lợi thế cạnh tranh của mình sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng thị trường hơn, hiểu được thị trường nào sẽ phù hợp với thế mạnh của doanh nghiệp để tập trung hoạt động, giúp tăng hiệu quả hoạt động kinh doanh. - Đảm bảo đời sống cho người lao động trong doanh nghiệp. Đối với mỗi người lao động, tiền lương là mục tiêu để họ phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao. Các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả cao, lợi nhuận thu lại nhiều, tiền lương cho người lao động sẽ được đảm bảo và mức thưởng cũng có thể cao hơn. Điều đó sẽ giúp cho người lao động có tinh thần tích cực để làm việc tốt, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Có thể nói, lợi nhuận là mục tiêu quan trọng nhất và là mục tiêu cuối cùng của mỗi doanh nghiệp. Việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh có tác động trực tiếp đến các kế hoạch, phương án tạo ra lợi nhuận. Chính vì thế, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh không chỉ là vấn đề trọng tâm mà còn là vấn đề sống còn của mỗi doanh nghiệp trong thương trường ngày nay. 1.3 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh Các nhóm chỉ tiêu được sử dụng bao gồm: nhóm chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời, nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản, nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động. Sở dĩ lựa chọn các chỉ tiêu này bởi: - Các chỉ tiêu này là thước đo được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới và đang dần được áp dụng rộng rãi trên các doanh nghiệp Việt Nam. - Các chỉ tiêu này cho phép kiểm soát và kết nối giữa hiệu quả kinh doanh và chiến lược của doanh nghiệp, có thể linh hoạt sử dụng ở bất cứ giai đoạn nào của quá trình thực hiện chiến lược kinh doanh. - Các chỉ tiêu có nội dung rõ ràng, thông tin dễ thu thập, đảm bảo được tính khả thi, phù hợp với điều kiện của các doanh nghiệp Việt Nam. 10