Kiến thức, thái độ, kĩ năng chăm sóc sức khỏe răng miệng cho trẻ dưới 5 tuổi trường mầm non 19 – 5, tp. Thái Nguyên

Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, KĨ NĂNG CHĂM SÓC SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG<br /> CHO TRẺ DƢỚI 5 TUỔI TRƢỜNG MẦM NON 19 – 5, TP. THÁI NGUYÊN<br /> Vũ Thị Hà, Lê Thị Thu Hằng<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả kiến thức, thái độ, kĩ năng của phụ huynh trong<br /> chăm sóc sức khỏe răng miệng cho trẻ dƣới 5 tuổi trƣờng mầm non 19 – 5 thành<br /> phố Thái Nguyên.<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang trên 302 phụ huynh trẻ mầm non<br /> trƣờng mầm non 19 – 5. Số liệu đƣợc thu thập thông qua phỏng vấn dựa trên bản<br /> phỏng vấn thiết kế sẵn.<br /> Kết quả: Phần lớn phụ huynh có kiến thức tốt về bệnh sâu răng. Tuy nhiên, tỷ lệ<br /> phụ huynh có câu trả lời đúng về nguyên nhân viêm lợi do thiếu dinh dƣỡng<br /> (35,1%) và cách ngăn ngừa viêm lợi bằng cách lấy cao răng (37,7%) còn thấp. Chỉ<br /> có 19,9% phụ huynh trả lời đúng về nguyên nhân gây lệch lạc lạc răng ở trẻ do thói<br /> quen thở miệng. Hầu hết phụ huynh có thái độ đúng về việc chăm sóc sức khỏe<br /> răng miệng cho trẻ. Tỷ lệ phụ huynh thực hành chăm sóc răng miệng đúng vẫn còn<br /> thấp, vẫn còn nhiều phụ huynh duy trì thói quen nhá cơm cho trẻ ( 42, 4%).<br /> Kết luận: Phần lớn phụ huynh có kiến thức và thái độ tốt về việc chăm sóc sức khỏe<br /> răng miệng cho trẻ.Tuy nhiên, tỷ lệ phụ huynh có kiến thức về nguyên nhân và cách<br /> ngăn ngừa viêm lợi, nguyên nhân gây lệch lạc răng ở trẻ còn thấp. Tỷ lệ phụ huynh<br /> thực hành tốt về việc chăm sóc răng miệng cho trẻ chƣa cao, chứng tỏ khoảng cách<br /> khá xa giữa việc có kiến thức, thái độ tốt với việc áp dụng và làm đúng.<br /> Từ khóa: Kiến thức, thái độ, hành vi, sức khỏe răng miệng, phụ huynh, trẻ dưới<br /> 5 tuổi.<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Bệnh răng miệng là một bệnh phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em[1].<br /> Trẻ dƣới 5 tuổi là đối tƣợng rất nhạy cảm và dễ bị tổn thƣơng trong xã hội, chăm sóc<br /> sức khỏe răng miệng cho trẻ đƣợc xem nhƣ là góp phần quan trọng tạo nên cho thế hệ<br /> tƣơng lai sức khỏe răng miệng tốt [5].<br /> Hầu nhƣ toàn bộ thời gian những năm đầu đời của trẻ dƣới 5 tuổi là ở bên cha mẹ, kể<br /> cả khi trẻ đã đi mẫu giáo [5]. Trong những năm này, các thói quen của trẻ dần đƣợc hình<br /> thành, không thể phủ nhận ảnh hƣởng to lớn từ kiến thức thái độ, hành vi của cha mẹ tới<br /> các thói quen của trẻ, trong đó có thói quen ăn uống và vệ sinh răng miệng.<br /> Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cha mẹ càng có thái độ tích cực thì trẻ càng có sức khỏe<br /> răng miệng tốt [5]. Chính kiến thức và kĩ năng chăm sóc sức khỏe răng miệng của cha mẹ<br /> là nhân tố chính tạo nên sức khỏe răng miệng cho trẻ trong những năm tháng sau này của<br /> cuộc đời. Do vậy, nghiên cứu này đƣợc thực hiện để đánh giá kiến thức, thái độ, hành vi<br /> chăm sóc sức khỏe răng miệng của phụ huynh cho trẻ dƣới 5 tuổi.<br /> 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu: Phụ huynh (ngƣời trực tiếp chăm sóc trẻ hàng ngày<br /> trong gia đình)<br /> - Tiêu chuẩn lựa chọn: Phụ huynh hợp tác tham gia nghiên cứu.<br /> - Tiêu chuẩn loại trừ: Phụ huynh không có khả năng đọc, viết.<br /> 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu:<br /> - Phƣơng pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang.<br /> 97<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> - Cỡ mẫu: theo công thức tính cỡ mẫu cho nghiên cứu mô tả cắt ngang, n = 196.<br /> - Chỉ tiêu nghiên cứu:<br /> + Thông tin chung của phụ huynh: tuổi, giới, trình độ học vấn, điều kiện kinh tế<br /> + Kiến thức của phụ huynh<br /> + Thái độ của phụ huynh<br /> + Kỹ năng của phụ huynh.<br /> - Kỹ thuật thu thập số liệu:<br /> Kiến thức, thái độ, kĩ năng (KAP) của phụ huynh về chăm sóc sức khỏe răng miệng<br /> cho trẻ: Thu thập dựa trên phiếu phỏng vấn thiết kế sẵn.<br /> - Phƣơng pháp xử lý số liệu:<br /> Tỉ lệ phần trăm: mô tả KAP của phụ huynh.<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bảng 1: Tỷ lệ % phụ huynh có kiến thức đúng về chăm sóc răng miệng cho trẻ<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> Nội dung Số lƣợng<br /> %<br /> Trẻ khi mọc đầy đủ có bao nhiêu răng sữa 131 43,4<br /> Vai trò của F trong kem đánh răng 274 90,7<br /> Bệnh sâu răng có phổ biến nhất ở trẻ dƣới 5 tuối không 247 81,8<br /> Bệnh viêm lợi có phổ biến ở trẻ dƣới 5 tuổi không 109 36,1<br /> Nguyên nhân gây sâu răng<br /> Sô cô la 242 80,1<br /> Các loại bánh 264 87,4<br /> Cocacola 128 42,4<br /> Cách ngăn ngừa sâu răng<br /> Hạn chế đồ ngọt 237 78,5<br /> Chải răng thƣờng xuyên 279 92,4<br /> Khám răng thƣờng xuyên 201 66,6<br /> Nguyên nhân của viêm lợi<br /> Chải răng không đúng cách 231 76,5<br /> Thiếu dinh dƣỡng 106 35,1<br /> Cách ngăn ngừa viêm lợi<br /> Chải răng và súc miệng sau ăn 267 88,4<br /> Lấy cao răng định kì 114 37,7<br /> Thói quen nào khiến răng bé bị lệch lạc<br /> Mút ngón tay 129 42,7<br /> Đẩy lƣỡi 219 72,5<br /> Thở miệng 60 19,9<br /> Răng khấp khểnh không đều có thể sắp xếp lại đúng vị trí 186 61,6<br /> <br /> Các câu trả lời đúng của phụ huynh chủ yếu là các kiến thức về vai trò của Flour<br /> trong kem đánh răng (90,7%), nguyên nhân sâu răng do socola (80,1%), các loại bánh<br /> (87,4%) và cách ngăn ngừa sâu răng bằng cách chải răng thƣờng xuyên (92,4%).<br /> Tỷ lệ phụ huynh có câu trả lời đúng về nguyên nhân viêm lợi do thiếu dinh dƣỡng<br /> (35,1%) và cách ngăn ngừa viêm lợi bằng cách lấy cao răng (37,7%) còn thấp.<br /> <br /> 98<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> Chỉ có 19,9% phụ huynh trả lời đúng về nguyên nhân gây lệch lạc lạc răng ở trẻ do<br /> thói quen thở miệng.<br /> Bảng 2: Tỷ lệ % về thái độ chăm sóc răng miệng cho trẻ của phụ huynh<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> Nội dung Số lƣợng<br /> %<br /> Việc chăm sóc răng miệng cho trẻ tốt nhất nên bắt đầu khi<br /> Sơ sinh 95 31,5<br /> Bắt đầu mọc răng sữa 193 63,9<br /> Bắt đầu mọc răng vĩnh viễn 9 3,0<br /> Không biết 5 1,7<br /> Đƣa trẻ đi khám răng thƣờng xuyên là cần thiết<br /> Đồng ý 265 87,7<br /> Không chắc chắn 31 10,3<br /> Không đồng ý 6 2,0<br /> Việc đánh răng hàng ngày của bé nên đƣợc thực hiện bởi ngƣời<br /> lớn<br /> Đồng ý 259 85,8<br /> Không chắc chắn 20 6,6<br /> Không đồng ý 23 7,6<br /> Vệ sinh răng miệng cho trẻ sau mỗi bữa ăn là cần thiết<br /> Đồng ý 280 92,7<br /> Không chắc chắn 19 6,3<br /> Không đồng ý 3 1,0<br /> Răng sữa không cần chăm sóc cẩn thận vì nó sẽ đƣợc thay bằng<br /> răng vĩnh viễn<br /> Đồng ý 30 9,9<br /> Không chắc chắn 45 14,9<br /> Không đồng ý 227 75,2<br /> Răng sữa khỏe mạnh là rất cần thiết cho trẻ nhai thức ăn đƣợc tốt<br /> Đồng ý 285 94,4<br /> Không chắc chắn 14 4,6<br /> Không đồng ý 3 1,0<br /> <br /> Tỷ lệ phụ huynh có câu trả lời đúng về thái độ chăm sóc răng miệng cho trả tƣơng<br /> đối cao. Đƣa trẻ đi khám răng miệng thƣờng xuyên là 87,7%, vệ sinh răng miệng cho trẻ<br /> sau khi ăn đạt 92,7%, răng sữa khỏe mạnh cần thiết cho việc ăn nhai của trẻ là 94,4%.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 99<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> Bảng 3: Tỷ lệ % về thực hành chăm sóc răng miệng của phụ huynh<br /> <br /> Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ %<br /> Bé đƣợc đƣa đi khám răng khi<br /> Chỉ khi răng có vấn đề 165 54,6<br /> Định kỳ 6 tháng một lần 31 10,3<br /> Định kỳ 1 năm một lần 28 9,3<br /> Không theo định kỳ 78 25,8<br /> Khi nào anh chị bắt đầu vệ sinh răng cho bé<br /> Sau khi răng sữa đầu tiên mọc 95 31,5<br /> Sau khi mọc đƣợc vài răng sữa 79 26,2<br /> Sau khi tất cả các răng sữa đã mọc 70 23,2<br /> Không nhớ 58 19,2<br /> Anh/ chị có dùng kem chải răng có F cho bé không<br /> Có 204 67,5<br /> Không 98 32,5<br /> Tần suất bé chải răng<br /> 1 lần/ ngày 95 31,5<br /> ≥ 2 lần/ ngày 164 54,3<br /> Không thƣờng xuyên 27 8,9<br /> Không chải 16 5,3<br /> Súc miệng sau khi ăn<br /> Có 246 81,5<br /> Không 20 6,6<br /> Thỉnh thoảng 36 11,9<br /> Cho bé ăn trƣớc khi ngủ mà không chải răng<br /> Thƣờng xuyên 24 7,9<br /> Không thƣờng xuyên 154 51,0<br /> Không bao giờ 124 41,1<br /> Cho bé dùng chỉ tơ nha khoa<br /> Dùng hàng ngày 15 5,0<br /> Không thƣờng xuyên 42 13,9<br /> Chƣa dùng 245 81,1<br /> Bé đƣợc ru ngủ bằng bú bình<br /> Có 79 26,2<br /> Không 223 73,8<br /> Bé bú bình bằng sữa bột<br /> Có 121 40,1<br /> Không 181 55,9<br /> Bữa ăn muộn nhất cách lúc đi ngủ buổi đêm<br /> Không 57 18,9<br /> < 30 phút 34 11,3<br /> 30 – 60 phút 78 25,8<br /> 1 – 2 giờ 77 25,5<br /> >2 giờ 56 18,5<br /> Bé có đƣợc nhá cơm không<br /> Không 174 57,6<br /> Có 128 42,4<br /> <br /> 100<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> Phụ huynh trả lời đúng về thực hành chăm sóc răng miệng cho trẻ chiếm tỷ lệ thấp.<br /> Bé đƣợc đƣa đi khám răng miệng định kỳ 6 tháng/ lần chiếm 10,3%, vệ sinh răng miệng<br /> ngay khi răng sữa đầu tiên mọc chiếm 31,5%, chải răng cho bé ≥ 2 lần/ ngày đạt 54,3 %.<br /> Vẫn còn tỷ lệ cao các phụ huynh nhá cơm cho trẻ, chiếm 42,4 %.<br /> 4. BÀN LUẬN<br /> Thực trạng về kiến thức chăm sóc sức khỏe răng miệng của phụ huynh.<br /> Tỷ lệ cao có kiến thức về vai trò của Fluor trong kem đánh răng (90,7%). Điều này<br /> tƣơng đồng với nghiên cứu của Romajian, Kamolmatyakul và Saiong [3][5]. Phần lớn phụ<br /> huynh (81,8%) biết đƣợc sâu răng là bệnh răng miệng phổ biến nhất ở trẻ, điều này cũng<br /> tƣơng đồng với các nghiên cứu khác[5].<br /> Các phụ huynh cũng có kiến thức về các dạng đƣờng khác nhau có khả năng gây sâu<br /> răng, tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn chƣa có kiến thức về việc nƣớc uống có ga có thể<br /> gây sâu răng (42,4%).<br /> Ngoài ra, số phụ huynh có kiến thức đúng về số lƣợng răng sữa, nguyên nhân và<br /> cách phòng bệnh viêm lợi, lệch lạc khớp cắn vẫn còn thấp. Kết quả này cũng tƣơng đồng<br /> với nghiên cứu của Rajesh, Romajain[3][5].<br /> Qua những kết quả trên, chúng ta thấy rằng cần tổ chức nhiều và hiệu quả hơn nữa<br /> các chƣơng trình giáo dục về chăm sóc răng miệng cho trẻ tới các bậc phụ huynh.<br /> Thực trạng về thái độ chăm sóc sức khỏe răng miệng cho trẻ của phụ huynh.<br /> Tỷ lệ phụ huynh có câu trả lời đúng về thái độ chăm sóc răng miệng cho trả tƣơng<br /> đối cao. Đƣa trẻ đi khám răng miệng thƣờng xuyên là 87,7%, vệ sinh răng miệng cho trẻ<br /> sau khi ăn đạt 92,7%, răng sữa khỏe mạnh cần thiết cho việc ăn nhai của trẻ là 94,4%.<br /> Điều này cũng tƣơng đồng với các nghiên cứu khác. Qua đây chỉ ra rằng hầu nhƣ các phụ<br /> huynh đều nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc chăm sóc răng miệng, giúp trẻ có<br /> đƣợc hàm rang khỏe mạnh .<br /> Thực trạng về thực hành chăm sóc sức khỏe răng miệng cho trẻ của phụ huynh<br /> Mặc dù có 87% phụ huynh cho rằng trẻ cần đƣợc đƣa đi khám răng thƣờng xuyên<br /> nhƣng chỉ có 10,3 % phụ huynh cho trẻ đi khám răng miệng định kỳ 6 tháng/ lần. Kết<br /> quả này tƣơng đồng với một số nghiên cứu khác. Giải thích cho điều này, việc đƣa trẻ đi<br /> khám răng thƣờng xuyên có thể vấp phải những rào cản nhƣ thời gian, kinh tế, sự sợ hãi<br /> của trẻ,…<br /> Vẫn có tới 40,1 % trẻ đƣợc bú bình bằng sữa bột , 42,4 % phụ huynh vẫn giữa thói<br /> quen cho ăn không đúng là nhá cơm cho trẻ. Điều này có thể giải thích cho hiện tƣợng tỷ<br /> lệ sâu răng, đặc biệt là sâu răng sớm ở trẻ ngày càng tăng trong những năm gần đây.<br /> 5. KẾT LUẬN<br /> Phần lớn phụ huynh có kiến thức và thái độ tốt về việc chăm sóc sức khỏe răng<br /> miệng cho trẻ.Tuy nhiên, tỷ lệ phụ huynh có kiến thức về nguyên nhân và cách ngăn<br /> ngừa viêm lợi, nguyên nhân gây lệch lạc răng ở trẻ còn thấp.<br /> Tỷ lệ phụ huynh thực hành tốt về việc chăm sóc răng miệng cho trẻ chƣa cao, chứng<br /> tỏ khoảng cách khá xa giữa việc có kiến thức, thái độ tốt với việc áp dụng và làm đúng.<br /> Nghiên cứu chỉ thực hiện trên một cỡ mẫu nhỏ (302) nên chƣa thể phản ánh đúng<br /> hoàn toàn vè kiến thức, thái độ, thực hành về chăm sóc răng miệng của các bậc phụ<br /> huynh. Do đó, cần tiếp tuch thực hiện những nghiên cứu với quy mô rộng, cỡ mẫu lớn<br /> hơn và tiến hành ở nhiều khu vực khác nhau để có đƣợc kết quả chính xác, toàn diện. Từ<br /> đó có chiến lƣợc hiệu quả để giáo dục giúp phụ huynh có kiến thức, thái độ tốt nhất với<br /> vấn đề sức khỏe răng miệng của trẻ.<br /> 101<br /> Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên Bản tin Y Dược học miền núi số 2 năm 2016<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1 Nguyễn Ngọc Nghĩa (2013). “ Thực trạng kiến thức – thái độ - thực hành của học<br /> sinh ngƣời Mông tỉnh Yên Bái” Tạp chí khoa học và công nghệ 115(01): 163 – 168.<br /> 2. Moulana SA, Yashoda R. “Knowledge, attitude and practice towards primary<br /> dentition among the mothers of 3 – 5 years old preschool children in Bangalore city”. J<br /> Indian Association Public health Dent 2012, 19: 83 – 92.<br /> 3. Kamolmatyakyl S, Saiong S. “Oral health knowledge, attitude and pratices of<br /> parents attending Prince of Songkla University Dental Hospital”. IntJ Health Promot<br /> Educ 2007; 45: 111 – 3.<br /> 4. Rajesh G, Prasad KV. “ Effect of various methods of oral health education on oral<br /> knowledge in Gadag town – A randomized control trial”. J Indian Association Public<br /> Health Dent 2008; 11: 41 – 5.<br /> 5. Romajian, Kunal Oswal. “ Knowledge, attitude and practice of mothers towards<br /> their children‟s oral health: A questionnaire survey among subpopulation in Mumbai<br /> (India)”. Journal of Dental Research and Scientific Development (2014/ Vol 1/ Issue 2).<br /> <br /> <br /> KNOWLEDGE, ATTITUDE , ORAL HEALTH CARE PRACTICE FOR<br /> CHILDREN UNDER 5 YEARS AT KINDERGARTEN 19.5 IN THAI NGUYEN<br /> CITY<br /> By MD.Vu Thi Ha, Ph.D. Le Thi Thu Hang<br /> Thai Nguyen University of Medicine and Pharmacy<br /> SUMMARY<br /> Objective: To assess the knowledge, attitude and practices of parents toward<br /> under - 5 children‟s oral health care in Kindergarten 19.5 in Thai Nguyen city.<br /> Method: A cross – sectional descriptive survey was conducted in 302 parents of<br /> under - 5 children in Kindergarten 19.5 in Thai Nguyen city.Data were collected<br /> through an interview, using a structure questionnaire. Results: Most parents had a<br /> good knowledge of tooth decay. However, the proportion of parents had the right<br /> answers about the cause of gingivitis due to malnutrition (35.1%) and how to<br /> prevent gingivitis by removing calculus (37.7%) was low. Only 19.9% of parents<br /> answered correctly about the causes of deviant and lost teeth in children due to<br /> oral breathing habits. Most parents had the right attitude about oral health care for<br /> children. The proportion of parents to practice proper oral care was still low, many<br /> parents still maintained habits to chew rice carefully. for children (42, 4%).<br /> Conclusion: Most parents had a good knowledge and attitudes about oral health care<br /> for their childre. However, the rate of parents with knowledge about the causes and<br /> ways to prevent gingivitis, causes of distortions in the teeth children was bstill low.<br /> The proportion of parents practising a good dental care for children was not high, it<br /> indicate to have a gap between a good knowledge, attitude and a correct practice<br /> Keywords: Knowledge, attitude, practices, oral health, parents, children under 5<br /> years.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 102<br />