1
UBND HUY N KRÔNG ANA
PHÒNG GD&ĐT KRÔNG ANA
---------- ----------
SÁNG KI N KINH NGHI M
Đ TÀI:
M T S KINH NGHI M TRONG ĐNH H NG ƯỚ
GI I BÀI T P CHO H C SINH KH I 7
TR NG THCS LÊ ĐÌNH CHINHƯỜ
Lĩnh v c : Chuyên môn
Giáo viên : Hu nh Văn Dân
Đn v : Tr ng THCS Lê Đình Chinhơ ườ
Krông Ana, tháng 4 năm 2019.
M C L C
M C L C ....................................................................................................................................... 1
Ph n th nh t: M ĐU ............................................................................................................... 1
I. Đt v n đ .............................................................................................................................. 1
II. M c đích nghiên c u ............................................................................................................. 2
Ph n th hai: GI I QUY T V N Đ ........................................................................................... 2
I. C s lý lu nơ .......................................................................................................................... 2
1.1. Bài t p là ph ng th c h u hi u đ c ng c và m r ng ki n th c ươ ế ......................... 3
1.2. Bài t p giúp rèn luy n k năng t v n d ng ki n th c chuyên môn vào gi i quy t ế ế
các v n đ th c t , t đánh giá và ki m tra ki n th c ế ế ......................................................... 4
1.3. Bài t p là ph ng ti n t t nh t đ ki m tra, đánh giá ki n th c c a h c sinh. ươ ế .......... 4
II. Th c tr ng v n đ. ............................................................................................................... 4
III. Gi i pháp th c hi n ............................................................................................................. 5
1. Gi i thi u m t s ph ng pháp d y h c tích c c ươ ........................................................... 6
1.1. Ph ng pháp ho t đng nhómươ ....................................................................................... 6
1.2. Ph ng pháp đt và gi i quy t v n đươ ế ......................................................................... 7
1.3. Ph ng pháp v n đápươ ..................................................................................................... 8
2. H th ng ki n th c b ng s đ t duy ế ơ ư ............................................................................ 8
2.1. Ch ng I. Quang h cươ ...................................................................................................... 9
2.2. Ch ng II. Âm h cươ ....................................................................................................... 12
3. Phân lo i bài t p v t lý .................................................................................................... 16
3.1. Phân lo i theo m c đ .................................................................................................. 17
.............................................................................................................................................. 17
3.2. Phân lo i theo ph ng ti n gi i ươ ................................................................................... 18
4. Trình t gi i bài m t bài t p V t Lý .............................................................................. 19
5. Gi i thi u m t s bài t p c b n trong ch ng trình V t lý 7 và h ng d n gi i ơ ươ ướ ..... 20
1
IV. Tính m i c a gi i pháp ..................................................................................................... 25
V. Hi u qu c a sáng ki n ế ...................................................................................................... 25
Ph n th ba: K T LU N, KI N NGH ....................................................................................... 26
I. K t lu nế ................................................................................................................................ 26
II. Ki n nghế ............................................................................................................................. 26
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................................. 28
2
Ph n th nh t : M ĐU
I. Đt v n đ
Hòa chung cùng v i xu h ng đi m i c a nhi u ngành ngh , giáo d c ướ
Vi t Nam cũng đang có nhi u s đi m i nh m nâng cao ch t l ng giáo ượ
d c. Trong đó, bên c nh vi c đy m nh đi m i ch ng trình, ươ t ch c biên
so n m t b sách giáo khoa đm b o yêu c u gi m t i, khoa h c, thi t th c, ế
kh thi thì đi m i m c tiêu d y h c, ph ng pháp d y h c luôn đc quan ươ ượ
tâm hàng đu nh m nâng cao ch t l ng ngu n l c xã h i đáp ng yêu c u ượ
phát tri n c a đt n c. ướ
Theo đó, trong ch ng trình giáo d c ph thông, môn h c V t Lý cũngươ
không ph i là ngo i l b i nh ng ki n th c chuyên môn c a V t Lý là vô ế
cùng quan tr ng, là c s cho nhi u ngành k thu t, nh ng ki n th c v t lí ơ ế
mang l i có s g n k t ch t ch v i th c t đi s ng. ế ế
Đi v i môn h c V t lý, cũng nh các b môn khoa h c xã hay các bư
môn t nhiên khác nh Toán h c, Hóa h c, Sinh h c,.. đ nâng cao đc ch t ư ượ
l ng thì ng i h c không nh ng c n n m v ng đc nh ng ki n th c lýượ ườ ượ ế
thuy t chuyên môn, bi t áp d ng công th c đ tính các bài t p c b n mà cònế ế ơ
ph i hi u đ gi i thích đc các hi n t ng V t lý đã và đang x y ra trong t ượ ượ
nhiên cũng nh cu c s ng th ng ngày. B i suy cho cùng, công vi c giáo d cư ườ
mu n đt đc hi u qu thì vi c d y và h c c n ph i đc ti n hành trên c ượ ượ ế ơ
s t nh n th c, t hành đng, t phát tri n nh n th c và năng l c t duy. ư
Đây là con đng phát tri n tích c c nh t, b n v ng nh t.ườ
Trong vi c h c v t lý, m i ki n th c chuyên môn đu c n đc nh c ế ượ
l i, c ng c sau m i bài h c, theo đó bài t p là m t ph ng th c c c k h u ươ
hi u. Bài t p giúp ng i h c c ng c , kh c sâu ki n th c đã h c, m r ng ườ ế
thêm nh ng ki n th c c b n c a nh ng bài h c trên l p, c ng c thêm k ế ơ
năng v n d ng nh ng cái đã bi t đ gi i quy t v n đ c th và đc bi t ư ế ế
h n là qua đó phát tri n năng l c t duy, gi i quy t v n đ c a h c sinh, cóơ ư ế
giá tr to l n trong vi c giáo d c đo đc, t t ng cho h c sinh. Chính vì ư ưở
v y, đi v i ng i h c V t lý vi c n m đc các ph ng pháp đ v n d ng ườ ượ ươ
ki n th c chuyên môn đ gi i quy t các bài t p là r t c n. M i bài t p khôngế ế
đn thu n ch là con s , là áp d ng công th c và tính ra đáp án, mà đó còn làơ
c m t quá trình tìm hi u, nghiên c u và đào sâu ki n th c, các khái ni m, các ế
đnh lu t và v n d ng vào nh ng v n đ trong th c ti n.
Bài t p V t lí gi v trí đc bi t quan tr ng trong vi c giúp các em h c
sinh hoàn thành t t các nhi m v h c t p c a b n thân. Xét v m t đnh
h ng phát tri n năng l c c a h c sinh, đc bi t là v m t rèn luy n kĩ năngướ
v n d ng ki n th c đã lĩnh h i đc thì vai trò c a vi c gi i bài t p v t lí ế ượ
1
trong quá trình h c t p có m t giá tr r t l n, n m vai trò b n l gi a vi c
h c lý thuy t và v n d ng vào th c t . ế ế
Vi c gi i bài t p giáo d c ý chí, tính kiên trì v t khó, phát tri n t duy ượ ư
lô gíc, s nhanh trí. Trong quá trình t duy sâu s c y, có s phân tích và t ng ư
h p nh ng m i liên h gi a các hi n t ng và đi l ng v t lí đc tr ng cho ượ ượ ư
chúng. Bài t p giúp các em hi u đc nhi u m i liên h gi a v t lí và kĩ ượ
thu t
Qua th c t trong gi ng d y b môn V t Lý t i tr ng THCS, c th ế ườ
đi v i kh i l p 7 thì bài t p là m t trong nh ng khó khăn mà đa s h c sinh
m c ph i. H c sinh n m đc n i dung lý thuy t c a bài h c, thu c lòng các ượ ế
đi l ng và công th c nh ng l i g p khó khăn khi gi i quy t các bài t p, ượ ư ế
đc bi t là các bài t p suy lu n logic, bài t p mang tính th c ti n, g n li n
v i cu c s ng.
Bài t p v t lý r t đa d ng và ph c t p, nhi u bài t p có s liên quan
đn ki n th c chuyên môn c a nhi u b môn khác. Chính vì v y, m i giáoế ế
viên khi gi ng d y c n ph i có s đu t cho m i d ng bài t p, có s kiên ư
nh n giúp đ h c sinh hi u m t cách c n k v m i d ng bài, n m v ng
ki n th c và t tin m i khi gi i bài t p v t lý đ t đó các em yêu thích h nế ơ
đi v i s h c b môn V t Lý.
Chính vì t m quan tr ng c a bài t p, là m t giáo viên V t lý tôi cũng
mong mu n h c sinh c a mình có nh ng bài gi i t t. Vì v y tôi ch n đ tài
M t s kinh nghi m trong vi c đnh h ng gi i bài t p v t lý cho h c ướ
sinh kh i l p 7 tr ng THCS Lê Đình Chinh ườ nh m m c đích nâng cao
ch t l ng làm bài, ch t l ng giáo d c c a b môn V t Lý 7 t i nhà tr ng. ượ ượ ườ
II. M c đích nghiên c u
Nh m phát huy c a vai trò c a ng i giáo viên trong vi c nâng cao ch t ườ
l ng giáo d c, là ng i đnh h ng vi c h c, hình thành kĩ năng v n d ngượ ườ ướ
ki n th c chuyên môn gi i quy t v n đ, nâng cao năng l c t h c c a h cế ế
sinh . Giúp nâng cao ch t l ng các ti t h c có v n d ng bài t p, hình thành ượ ế
kĩ năng kĩ x o cho m i h c sinh khi gi i quy t các d ng bài t p v t lý, qua đó ế
nâng cao ch t l ng giáo d c b môn v t lý 7. ượ
Ph n th hai : GI I QUY T V N Đ
I. C s lý lu nơ
Ngh Quy t h i ngh ban ch p hành Trung ng Đng ta l n th 2 khóa ế ươ
VIII (Ngh quy t TW 2) đã ch rõ m c tiêu giáo d c trong giai đo n m i: ế
“Nhi m v c b n c a giáo d c là nh m xây d ng nh ng con ng i và th ơ ườ ế
h thi t tha g n bó v i lý t ng đc l p dân t c và ch nghĩa xã h i, có đo ế ưở
2