I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Nh chúng ta đã bi tư ế Ti u h c, môn Ti ng Vi t có m t v trí đc bi tở ể ọ ế ệ ộ ị ặ ệ
quan tr ng. ọNó là môn h c hình thành và phát tri n cho h c sinh các kĩ năng sọ ể ọ ử
d ng ụTi ng ếVi t đ h c t p và giao ti p, góp ph n rèn luy n thao tác t duyệ ể ọ ậ ế ầ ệ ư ,
t o đi u ki nạ ề ệ và c s cho h c sinh h c t t các môn h c khác.ơ ở ọ ọ ố ọ
Đc bi t, môn Ti ng Vi t l i có nhi u phân môn khác nhau. M i phânặ ệ ế ệ ạ ề ỗ
môn ch a nh ng n i dung, ki n th c nh t đnh, chúng b tr cho nhau; ứ ữ ộ ế ứ ấ ị ổ ợ song
phân môn T p làm văn là m t trong nh ng phân môn quan tr ngậ ộ ữ ọ nh t và khóấ
nh t đi v i h c sinh Ti u h cấ ố ớ ọ ể ọ . Nó trang b ki n th c và rèn luy n kĩ năngị ế ứ ệ
s n sinh ngôn ng nói và vi t, góp ph n cùng v i các môn h c khác m r ngả ữ ế ầ ớ ọ ở ộ
v n t , rèn luy n kh năng t duy, b i d ng tâm h n, c m xúc, th m mĩố ừ ệ ả ư ồ ưỡ ồ ả ẩ
nh m hình thành nhân cách con ng i. ằ ườ
Qua th c t nhi u năm gi ng d y l p ự ế ề ả ạ ớ 4, tôi nh n th y r t ítậ ấ ấ h c sinhọ
gi i phân môn T p làm văn. T i sao h c sinh gi i T p làm văn ít i, trong khiỏ ậ ạ ọ ỏ ậ ỏ
Ti ng Vi t là ti ng m đ c a chúng ta, các em lúc ch a tròn m t tu i đã bi tế ệ ế ẹ ẻ ủ ư ộ ổ ế
nói, năm sáu tu i đã bi t đc, đã bi t vi t ti ng Vi t ? Chúng ta đã t hàoổ ế ọ ế ế ế ệ ự
ti ng Vi t ta phong phú, giàu hình nh, đa d ng v nghĩa, có s c bi u c mế ệ ả ạ ề ứ ể ả
sâu s c. Nh ng m t th c t làm bu n lòng nh ng th y cô giáo chúng tôi vìắ ư ộ ự ế ồ ữ ầ
h c sinh gi i phân môn T p làm văn còn quá khiêm t n. Khi ch m bài T pọ ỏ ậ ố ấ ậ
làm văn, tôi th y đa s h c sinh đã bi n các bài văn ấ ố ọ ế miêu tả thành văn k , li tể ệ
kê m t cách khô khan, nghèo nàn v t , di n đt r m rà. V y làm th nàoộ ề ừ ễ ạ ườ ậ ế
đ nâng cao ch t l ng d yể ấ ượ ạ - h c T p làm văn nh t là văn ọ ậ ấ miêu t ảcho h cọ
sinh l p ớ4.
Qua th c t tôi nh n th yự ế ậ ấ h c sinh không bi t làm m t bài văn hoànọ ế ộ
ch nh, không bi t dùng t đt câu, trong quá trình làm bài văn không bi t dùngỉ ế ừ ặ ế
các bi n pháp tu t so sánh, nhân hóa và c bi n pháp liên t ng vào làm cácệ ừ ả ệ ưở
bài văn miêu t . ảTrong cách làm bài c a h c sinh không s d ng câu m đo nủ ọ ử ụ ở ạ
cho m t đo n. Các câu trong đo n văn hay c bài văn không có s liên k tộ ạ ạ ả ự ế
ch t ch , không theo m t trình t nh t đnh. Chính vì v y, bài văn c a h cặ ẽ ộ ự ấ ị ậ ủ ọ
sinh th ng ườ ch a đt yêu c u. M t khác h c sinh ch a thích thú khi vi t vănư ạ ầ ặ ọ ư ế .
1
V i nh ng lý do trên, tôi ch n và vi t đ tài ớ ữ ọ ế ề Kinh nghi m giúp h c sinh ệ ọ l pớ
4 làm t t bài văn miêu t trong môn Ti ng Vi t.ố ả ế ệ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tàiụ ệ ụ ủ ề
a) M c tiêuụ
- Đa ra các bi n pháp thi t th c giúp h c sinh n m đc th nào làư ệ ế ự ọ ắ ượ ế
văn miêu t , n m đc c u trúc bài văn miêt t , n m đc các b c c b nả ắ ượ ấ ả ắ ượ ướ ơ ả
đ vi t m t bài văn hoàn ch nh.ể ế ộ ỉ
- Hình thành m t s kĩ năng c n thi t cho h c sinh nh kĩ năng quanộ ố ầ ế ọ ư
sát, kĩ năng l p dàn ý và rèn luy n cách vi t câu văn, đo n văn hay.ậ ệ ế ạ
- Nh m nâng cao ch t l ng và hi u qu d y - h c Ti ng Vi t l p 4.ằ ấ ượ ệ ả ạ ọ ế ệ ớ
b) Nhi m vệ ụ
Đ th c hi n đc m c tiêu trên, tôi ph i th c hi n các nhi m v sau:ể ự ệ ượ ụ ả ự ệ ệ ụ
- Tìm ra gi i pháp giúp h c sinh n m đc các b c vi t m t bài vănả ọ ắ ượ ướ ế ộ
miêu t và th c hành vi t thành th o các đ bài v miêu t .ả ự ế ạ ề ề ả
- Tìm ra cách t o h ng thú khi h c t p làm văn đc bi t là khi vi t m tạ ứ ọ ậ ặ ệ ế ộ
bài văn miêu t .ả
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Các bi n pháp giúp h c sinh làm t t bài văn miêu t trong môn Ti ngệ ọ ố ả ế
Vi t l p 4.ệ ớ
4. Gi i h n c a đ tàiớ ạ ủ ề
- Th lo i văn ể ạ miêu t trong môn Ti ng Vi t l p 4.ả ế ệ ớ
- H c sinh l p 4D năm h c 2014 – 2015, l p 4A năm h c 2015 – 2016,ọ ớ ọ ớ ọ
tr ng Ti u h c Lý T Tr ng.ườ ể ọ ự ọ
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
+ Ph ng pháp ươ phân tích – t ng h p tài li u; ổ ợ ệ
+ Ph ng pháp ươ t ng k t kinh nghi m giáo d c;ổ ế ệ ụ
2
+ Ph ng pháp ươ nghiên c u các s n ph m c a h c sinh; ứ ả ẩ ủ ọ
+ Ph ng pháp ươ kh o nghi m, th nghi m.ả ệ ử ệ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lí lu n ơ ở ậ
Ti u h c, văn miêu t chi m khá nhi u th i l ng trong các th lo iỞ ể ọ ả ế ề ờ ượ ể ạ
T p làm văn. l p 4 văn miêu t có 30 ti t, chi m kho ng 50% th i l ngậ Ở ớ ả ế ế ả ờ ượ
toàn b ch ng trình t p làm văn. Văn miêu t đc chia thành các ki u bàiộ ươ ậ ả ượ ể
khác nhau căn c vào đi t ng miêu t . Các ki u bài miêu t l p 4 baoứ ố ượ ả ể ả ở ớ
g m: T đ v t, t cây c i và t con v t.ồ ả ồ ậ ả ố ả ậ
T p làm văn là m t trong nh ng phân môn khó, mang tính t ng h p vàậ ộ ữ ổ ợ
sáng t o cao. Nó có vai trò và v trí quan tr ng trong vi c hoàn thi n và nângạ ị ọ ệ ệ
cao d n kĩ năng s d ng ầ ử ụ ti ng Vi t, mà h c sinh đã đc hình thành và xâyế ệ ọ ượ
d ng các phân môn khác. H c t t đc phân môn T p làm văn là giúp choự ở ọ ố ượ ậ
các em h c t t các môn h c khác. V y d y phân môn T p làm văn là d y cácọ ố ọ ậ ạ ậ ạ
ki n th c và kĩ năng giúp cho h c sinh t o l p và s n sinh ngôn b n, đngế ứ ọ ạ ậ ả ả ồ
th i giáo d c cho các em tình c m trong sáng, rèn luy n kh năng giao ti pờ ụ ả ệ ả ế
góp ph n gi gìn và phát huy s trong sáng c a ầ ữ ự ủ ti ng Vi t.ế ệ
M c đích c a vi c d y văn miêu t Ti u h c là giúp cho các em h cụ ủ ệ ạ ả ở ể ọ ọ
sinh có thói quen quan sát, phát hi n nh ng đi u m i, thú v v th gi i xungệ ữ ề ớ ị ề ế ớ
quanh, bi t c m nh n cái hay, cái đp trong bài văn, bài th , cu c s ng, bi tế ả ậ ẹ ơ ộ ố ế
rung đng tr c đi t ng đc miêu t . R i t đó các em có c s đ táiộ ướ ố ượ ượ ả ồ ừ ơ ở ể
hi n l i b ng ngôn ng giàu hình nh vào bài văn miêu t . N u bài t p làmệ ạ ằ ữ ả ả ế ậ
văn thi u sáng t o, thi u c m xúc, không dùng t ng giàu hình nh thì trế ạ ế ả ừ ữ ả ở
nên bài văn khô khan, nghèo ý. V y đ làm đc bài văn miêu t hay, khôngậ ể ượ ả
nh ng ph i th hi n rõ nét, chính xác, sinh đng c a đi t ng miêu t màữ ả ể ệ ộ ủ ố ượ ả
còn th hi n đc trí t ng t ng, tình c m c a mình đi v i đi t ngể ệ ượ ưở ượ ả ủ ố ớ ố ượ
miêu t . Do đó đòi h i h c sinh ph i có ki n th c sâu r ng và chính xác c aả ỏ ọ ả ế ứ ộ ủ
3
phân môn này, n m v ng m c tiêu chung c a t ng bài, có nh ng hi u bi t cắ ữ ụ ủ ừ ữ ể ế ơ
b n v n i dung bài h c, có trí óc t ng t ng th t phong phú, bi t cách dùngả ề ộ ọ ưở ượ ậ ế
t vi t câu phù h p, vi t b c c rõ ràng, di n đt m ch l c...Là m t giáo viênừ ế ợ ế ố ụ ễ ạ ạ ạ ộ
gi ng d y l p ả ạ ớ 4, b n thân tôi luôn trăn tr , tìm m i bi n pháp đ t o đi uả ở ọ ệ ể ạ ề
ki n giúp đ các em h c t t phân môn này.ệ ỡ ọ ố
D y T p làm văn l p ạ ậ ớ 4 ph i đm b o m c tiêu yêu c u c n đt vả ả ả ụ ầ ầ ạ ề
ki n th c, kĩ năng c a Ch ng trình giáo d c ph thông c p Ti u h c theoế ứ ủ ươ ụ ổ ấ ể ọ
Chu n ki n th c, kĩ năng c a t ng môn h c (ban hành kèm theo quy t đnh sẩ ế ứ ủ ừ ọ ế ị ố
16 c a B GDủ ộ &ĐT) và phù h p trình đ c a t ng h c sinh trong l p màợ ộ ủ ừ ọ ớ
“H ng d n 896” c a B GDướ ẫ ủ ộ &ĐT đã đ ra.ề
2. Th c tr ngự ạ
T năm h c 2014 - 2015 đn nay,ừ ọ ế tôi đc phân công ượ d yạ l p ớ4, tôi
nh n th y h c sinh l p 4 đã đc h c văn miêu t v đ v t, cây c i, con v tậ ấ ọ ớ ượ ọ ả ề ồ ậ ố ậ
nh ng kĩ năng làm văn c a các em ch a t tư ủ ư ố .
- H c sinh làm bài h i h t, chung chung; ch a miêu t đ phân bi t điọ ờ ợ ư ả ể ệ ố
t ng đc miêu t này v i đi t ng khác. ượ ượ ả ớ ố ượ
- V n t c a các em còn nghèo nàn nên d n đn di n đt l ng c ng,ố ừ ủ ẫ ế ễ ạ ủ ủ
dùng t trùng l p, sai nghĩa, sai l i chính t trong bài T p làm văừ ặ ỗ ả ậ n.
- Nhiêu em không năm đc câu truc ng phap nên s dung dâu câu tuy ươ+ ư ư, +
tiên. +Nhi u em ch a phân bi t t ng s d ng trong văn nói và văn vi tề ư ệ ừ ữ ử ụ ế .
- Môt sô hoc sinh lam theo văn mâu hoăc chi viêt theo dan bai ma giao + + + ,
viên đa h ng dân lâp. Ch a bi t tích h p các phân môn khác nh : T p đc, ươ + ư ế ợ ư ậ ọ
Luy n t và câu, chính t , …vào T p làm văn. Ch a sáng t o trong khi dùngệ ừ ả ậ ư ạ
t đt câu.ừ ặ
- Ph n l n các em m i ch bi t miêu t các câu văn m c đ đn gi n,ầ ớ ớ ỉ ế ả ở ứ ộ ơ ả
ch a bi t quan sát tinh t , ch a bi t dùng hình nh so sánh, nhân hoá đ miêuư ế ế ư ế ả ể
t nên các câu văn còn l ng c ng mang tính k nhi u h n.ả ủ ủ ể ề ơ
- Đa s h c sinh t ra lúng túng khi làm bài, do v n t ng c a các emố ọ ỏ ố ừ ữ ủ
còn nhi u h n ch , ch a bi t cách m r ng câu đúng thành câu hay. ề ạ ế ư ế ở ộ
4
- Các em ch a n m ch c cách trình bày bài văn.ư ắ ắ
- Ch a bi t cách s d ng câu m đo n nêu ý bao trùm c a đo n, câuư ế ử ụ ở ạ ủ ạ
k t đo n, chuy n ý gi a các đo n, làm cho các đo n văn trong m t bài văn r iế ạ ể ữ ạ ạ ộ ờ
r c, ch a logic.ạ ư
- Trong khi vi t, các em ch a bi t cách b c l c m xúc c a mình.ế ư ế ộ ộ ả ủ
- M t s em có s d ng bi n pháp so sánh nh ng còn c ng nh c, ch aộ ố ử ụ ệ ư ứ ắ ư
phù h p. ợ
Th c tr ng trên t n t i trong th c t d y h c là do nh ng nguyên nhânự ạ ồ ạ ự ế ạ ọ ữ
sau:
* V phía h c sinhề ọ
- H c sinh ch a th c s th y yêu thích môn h c.ọ ư ự ự ấ ọ
- Khi làm văn, h c sinh ch a xác đnh đc yêu c u tr ng tâm c a đọ ư ị ượ ầ ọ ủ ề
bài.
- Khi quan sát thì các em không đc h ng d n v kĩ năng quan sát:ượ ướ ẫ ề
quan sát nh ng gì, quan sát t đâu ? Làm th nào phát hi n đc nét tiêu bi uữ ừ ế ệ ượ ể
c a đi t ng c n miêu t .ủ ố ượ ầ ả
- Không bi t t ng t ng b ng hình nh, âm thanh, c m giác v s v tế ưở ượ ằ ả ả ề ự ậ
miêu t khi quan sát.ả
- V n t đã nghèo nàn l i không bi t s p x p nh th nào đ bài vi tố ừ ạ ế ắ ế ư ế ể ế
m ch l c, ch a di n đt đc b ng v n t ng , ngôn ng c a mình v m tạ ạ ư ễ ạ ượ ằ ố ừ ữ ữ ủ ề ộ
s v t, c nh v t, v m t con ng i c th nào đó.ự ậ ả ậ ề ộ ườ ụ ể
- Phân môn T p làm văn là m t môn h c mang tính t ng h p và sángậ ộ ọ ổ ợ
t o, nh ng lâu nay ng i giáo viên ch a có cách phát huy t i đa năng l c h cạ ư ườ ư ố ự ọ
t p và c m th văn h c c a h c sinh; ch a b i d ng đc cho các em lòngậ ả ụ ọ ủ ọ ư ồ ưỡ ượ
yêu quý ti ng Vi t, ham thích h c ti ng Vi t đ t đó các em nh n ra r ng đãế ệ ọ ế ệ ể ừ ậ ằ
là ng i Vi t Nam thì ph i đc thông vi t th o Ti ng Vi t và phát huy h tườ ệ ả ọ ế ạ ế ệ ế
u đi m c a ti ng m đ.ư ể ủ ế ẹ ẻ
* V phía gềiáo viên
5