Kinh nghiệm quốc tế về đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh − Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Chia sẻ: Tô Nhiễm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm đào tạo nguồn nhân lực du lịch của một số quốc gia thành công trong việc phát triển du lịch thông minh, bài viết "Kinh nghiệm quốc tế về đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh − Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam" đã rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong đào tạo nguồn nhân lực du lịch. Việc học tập kinh nghiệm của các mô hình thành công là một hướng đi hiệu quả giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng những yêu cầu của phát triển du lịch thông minh trong tương lai. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm quốc tế về đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh − Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC ... CHO PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÔNG MINH − BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM TS. Nguyễn Tư Lương1 Tóm tắt: Cách mạng công nghiệp 4.0 đã mở ra kỷ nguyên mới với sự phát triển như vũ bão của công nghệ số. Việc ứng dụng các thành tựu công nghệ thông tin và truyền thông vào ngành Du lịch là vấn đề ngày càng phổ biến và trở thành một xu thế tất yếu. Để phát triển du lịch thông minh trước hết đòi hỏi cần phải có đội ngũ nhân lực có thể làm chủ các công nghệ thông minh. Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm đào tạo nguồn nhân lực du lịch của một số quốc gia thành công trong việc phát triển du lịch thông minh, bài viết đã rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong đào tạo nguồn nhân lực du lịch. Việc học tập kinh nghiệm của các mô hình thành công là một hướng đi hiệu quả giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng những yêu cầu của phát triển du lịch thông minh trong tương lai. Từ khóa: đào tạo nhân lực du lịch; du lịch thông minh; phát triển du lịch thông minh. INTERNATIONAL EXPERIENCE IN HUMAN RESOURCE TRAINING FOR SMART TOURISM DEVELOPMENT − LESSONS LEARNED FOR VIET NAM Abstract: The Fourth Industrial Revolution has ushered in a new era of rapid development in digital technology. The application of information and communication technology in the tourism industry is increasingly popular and has become an essential trend. To develop smart tourism, it is necessary to have a workforce that can master intelligent technologies. Based on the research of successful countries in training tourism workforce for smart tourism development, this article draws lessons and experiences for Viet Nam in training tourism workforce. Learning from the experiences of successful models is an effective approach to help Viet Nam train human resources that meet the requirements of smart tourism development in the future. Keywords: tourism workforce training; smart tourism; smart tourism development. 1 Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Email: luongnt1@haui.edu.vn.
244 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Phát triển du lịch thông minh được nhận định là định hướng quan trọng, giúp ngành Du lịch đi theo xu hướng tất yếu trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. Cùng với sự đầu tư xây dựng hạ tầng số và các ứng dụng công nghệ thông tin truyền thông, du lịch Việt Nam đang có những bước chuyển mình quan trọng. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số trong du lịch vẫn còn nhiều hạn chế, nguồn nhân lực du lịch chưa đảm bảo do vẫn còn thiếu kiến thức, kỹ năng và năng lực để tham gia phát triển du lịch thông minh một cách hiệu quả. Việc phân tích bối cảnh, học tập kinh nghiệm của những quốc gia thành công trong phát triển du lịch thông minh để làm cơ sở cho đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy công tác đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh tại Việt Nam là một nhiệm vụ cấp thiết, có tính thời sự và có tính khả thi cao. Trên cơ sở nghiên cứu mô hình thành công trong đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh của Hàn Quốc, Singapore, bài viết đã rút ra những bài học kinh nghiệm và cách tiếp cận phù hợp nhằm đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh tại Việt Nam. 2. DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bài viết này sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu: Báo cáo, sách, bài báo khoa học, cơ sở dữ liệu trực tuyến,… đã được sử dụng để thu thập dữ liệu và phân tích. Bên cạnh đó, bài viết cũng đã sử dụng phương pháp nghiên cứu tình huống của một số mẫu điển hình về đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh là Hàn Quốc, Singapore để nghiên cứu. Ngoài ra, bài viết cũng sử dụng các phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp logic,... Tác giả đã kết hợp phân tích, tổng hợp các tư liệu thứ cấp, từ đó hình thành kết quả và đề xuất các ý tưởng khoa học cho chủ đề nghiên cứu của bài viết.
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 245 3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO NHÂN LỰC DU LỊCH CHO PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÔNG MINH 3.1. Khái niệm về du lịch thông minh Du lịch thông minh (Smart tourism): du lịch thông minh được ra đời dưới sự tác động mạnh mẽ của Cách mạng công nghệ 4.0, sự phát triển công nghệ thông tin và truyền thông đã được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực du lịch. Đến nay, quá trình hình thành và phát triển của du lịch thông minh đã trải qua hai giai đoạn phát triển cơ bản: Giai đoạn thứ nhất: Phát triển du lịch thông minh dựa trên các công nghệ thông tin và viễn thông như internet, điện thoại di động, máy tính bảng, GPS và các ứng dụng du lịch. Các ứng dụng du lịch giúp du khách tra cứu thông tin, đặt dịch vụ, dẫn đường, giao dịch trực tuyến, lên kế hoạch và quản lý chuyến đi của mình nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí. Giai đoạn thứ hai: Phát triển du lịch thông minh dựa trên các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, Internet of Things (IoT), thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR), Big Data và phân tích dữ liệu, hệ thống định vị toàn cầu (GPS),… và các ứng dụng di động đã được áp dụng trong lĩnh vực du lịch để cải thiện trải nghiệm du lịch của du khách và giúp các nhà quản lý tối ưu hóa quản lý du lịch, hướng tới phát triển bền vững du lịch. Công nghệ thông minh tạo sự tương tác nhanh chóng, tiện lợi và hiệu quả giữa Nhà quản lý, DNDL và du khách, tạo ra những trải nghiệm, giá trị và lợi ích tốt nhất. Du lịch thông minh đã nhanh chóng trở thành một xu thế dẫn dắt sự phát triển của thị trường du lịch thế giới. Tổ chức Du lịch Thế giới (World Tourism Organization − UNWTO) đã đề cập đến khái niệm du lịch thông minh để chỉ việc thông qua việc sử dụng công nghệ một cách thông minh để tạo ra giá trị bền vững cho ngành Du lịch và: Tăng cường trải nghiệm du lịch; Kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng; Quản lý rủi ro và an ninh; Quản lý bền vững.
246 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... Như vậy, có thể hiểu rằng du lịch thông minh là loại hình du lịch được phát triển dựa trên nền tảng ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông để tạo ra các sản phẩm dịch vụ hướng tới tăng cường trải nghiệm của du khách và tối ưu hóa quá trình quản lý, kinh doanh và khai thác du lịch, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. 3.2. Các điều kiện cơ bản cho phát triển du lịch thông minh Phát triển du lịch thông minh đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: − Nguồn lực tài chính: Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, công nghệ và tiếp thị; − Cơ sở hạ tầng: Cơ sở hạ tầng du lịch, hệ thống giao thông và các dịch vụ thông minh; Cơ sở hạ tầng công nghệ: Ứng dụng di động và phần mềm; Hệ thống thông tin du lịch; Hệ thống đặt chỗ trực tuyến; Công nghệ IoT (Internet of Things); Hệ thống thanh toán điện tử và blockchain; VR/AR; AI và Phân tích dữ liệu; mạng internet tốc độ cao… − Công nghệ thông tin và truyền thông: Các hệ thống đặt chỗ trực tuyến, ứng dụng di động... − Nguồn nhân lực: Đòi hỏi nguồn nhân lực du lịch phải làm chủ được các công nghệ thông minh để cung cấp dịch vụ du lịch chất lượng cao và tạo ra trải nghiệm tích cực cho du khách. − Sự hợp tác với cộng đồng địa phương. − Chính sách và quy định: Phải hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển bền vững của du lịch thông minh. 3.3. Đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh Đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh là quá trình cung cấp kiến thức, kỹ năng và năng lực cho các cá nhân hoạt động trong ngành Du lịch, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành Du lịch thông minh. Ngoài những kiến thức, kỹ năng, năng lực chuyên môn nghiệp vụ du lịch theo yêu cầu của vị trí việc làm, để phát triển du lịch thông minh còn các yêu cầu như:
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 247 − Về công nghệ: Các công nghệ mới: IoT, AI, blockchain, VR/ AR; các ứng dụng; − Năng lực về IoT: Sử dụng được các thiết bị để thu thập, chia sẻ dữ liệu, quản lý hiệu quả tài nguyên, cung cấp thông tin và tạo ra các trải nghiệm mới cho du khách; − Năng lực về AI: Để tạo ra các hệ thống dự đoán và cá nhân hóa trải nghiệm du lịch, cung cấp thông tin cho du khách, tối ưu hóa các quy trình vận hành trong ngành Du lịch; − Năng lực về Blockchain: Sử dụng Blockchain để cung cấp tính minh bạch và an toàn cho giao dịch trong ngành Du lịch, giảm thiểu rủi ro và chi phí liên quan; − Hiểu biết về VR và AR: Giúp tạo ra các trải nghiệm du lịch ảo hoặc tăng cường cho du khách trước khi họ thực sự đến địa điểm du lịch; − Nắm vững kỹ năng phân tích dữ liệu và hiểu biết về Big Data: Để thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu và đưa ra quyết định thông minh và cải thiện trải nghiệm du lịch; − Hiểu biết về an ninh thông tin và các biện pháp bảo mật có thể giúp bảo vệ thông tin cá nhân của du khách và đảm bảo tính bảo mật cho các hệ thống thông tin du lịch; Ngoài ra, đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh còn yêu cầu khác như năng lực phân tích và dự báo, kỹ năng quản lý dự án, kỹ năng sáng tạo và tư duy linh hoạt,... để có khả năng nắm bắt và áp dụng các công nghệ mới một cách hiệu quả, giúp tạo ra các trải nghiệm du lịch thông minh và tiên tiến, từ đó nâng cao sức cạnh tranh và phát triển bền vững cho ngành Du lịch. 4. MỘT SỐ MÔ HÌNH ĐIỂN HÌNH VỀ ĐÀO TẠO NHÂN LỰC CHO PHÁT TRIỂN DU LỊCH THÔNG MINH Hàn Quốc và Singapore được đánh giá là những quốc gia thành công trong hoạt động đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh và thực hiện thành công chuyển đổi số ngành Du lịch.
248 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... 4.1. Hàn Quốc Hàn Quốc là một trong những quốc gia có ngành Du lịch phát triển mạnh mẽ và số hóa thành công. Những thành tựu cơ bản trong đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh bao gồm: Thứ nhất: Chính sách thúc đẩy đào tạo nhân lực cho ngành Du lịch thông minh. Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện thành công nhiều chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực du lịch: Chính sách đầu tư công: Đầu tư phát triển các chương trình đào tạo mới và cải thiện cơ sở vật chất cho các cơ sở đào tạo; Chính sách khuyến khích đầu tư từ doanh nghiệp qua hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế,...; Chính phủ cung cấp học bổng và hỗ trợ tài chính cho sinh viên (SV) và học viên tham gia vào các công tác đào tạo liên quan đến du lịch thông minh; Hợp tác giữa ngành Du lịch và giáo dục để thực hiện các chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế; Chính phủ đã đầu tư nghiên cứu phát triển ứng dụng di động, AI và big data… giúp hoàn thiện cơ sở hạ tầng công nghệ cho ngành Du lịch thông minh. Thứ hai: Phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu. Hàn Quốc đã phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu để trang bị cho người học đồng thời về ngành Du lịch và các công nghệ thông minh trong bốn lĩnh vực: Quản lý du lịch sử dụng công nghệ; phân tích dữ liệu du lịch; tiếp thị kỹ thuật số và quản lý trải nghiệm khách hàng. Các chương trình đào tạo trên được tổ chức theo nhiều hình thức: Chương trình đào tạo Thạc sĩ có tính ứng dụng cao; Khóa học ngắn hạn và hội thảo về các chủ đề/kỹ năng/năng lực cụ thể; Hợp tác giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để học thực hành, thực tập tại doanh nghiệp, các dự án; Chương trình đào tạo doanh nhân và startup: Phát triển các giải pháp công nghệ mới và khởi nghiệp; Hội thảo và sự kiện về phân tích dữ liệu du lịch. Các chương trình đào tạo chuyên sâu có sự tham gia của các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp (du lịch, công nghệ), các chuyên gia,…; gắn với các bài giảng thực tế, các dự án thực hành, thực tập tại doanh nghiệp và nghiên cứu độc lập nên có tính ứng dụng rất cao.
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 249 Thứ ba: Hợp tác hiệu quả giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp. Các cơ sở đào tạo đã hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp để đảm bảo cho người học nhận được những kiến thức và kỹ năng mà thị trường lao động thực sự cần qua các phương thức: Thiết kế chương trình đào tạo chuyên sâu trên cơ sở yêu cầu từ các doanh nghiệp du lịch; Giảng viên và giáo án từ doanh nghiệp; Cơ hội thực tập và học thực tế tại các doanh nghiệp du lịch; Nghiên cứu và phát triển sản phẩm từ các dự án nghiên cứu phát triển trong lĩnh vực du lịch thông minh. Thứ tư: Hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực du lịch thông minh. Hàn Quốc thường xuyên hợp tác quốc tế để học hỏi và chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm trong việc ĐT nhân lực cho phát triển du lịch thông minh qua các hoạt động sau: − Xây dựng mạng lưới hợp tác đa phương: Tham gia các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực du lịch thông minh, như Hiệp hội Du lịch Thế giới (WTO), Tổ chức Du lịch và Phát triển Kinh doanh (OECD),… để xây dựng một mạng lưới hợp tác đa phương trên phạm vi toàn cầu. − Tham gia các hội thảo và hội nghị quốc tế: Để chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm và kiến thức, tạo cơ hội hợp tác và phát triển ngành Du lịch thông minh toàn cầu qua nhiều sự kiện quan trọng: Global Smart Tourism Conference (GSTC); Korea Smart Tourism Conference (KSTC) và Asia−Pacific Tourism Association (APTA) Conference; International Conference on Smart Tourism, Smart Cities and Enabling Technologies (ICST). − Chương trình trao đổi và hợp tác đào tạo: Cho phép SV và giảng viên từ Hàn Quốc tham gia vào các chương trình trao đổi tại các cơ sở đào tạo ở nước ngoài, và ngược lại như: Chương trình trao đổi SV và giảng viên; Chương trình học bổng do Chính phủ Hàn Quốc, tổ chức phi chính phủ và các doanh nghiệp tài trợ về du lịch thông minh tại Hàn Quốc; Chương trình hợp tác nghiên cứu và phát triển, chia sẻ giáo án và tài nguyên giảng dạy, phát triển các giải pháp du lịch thông minh mới, phát triển các dự án, chia sẻ
250 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... dữ liệu và kỹ thuật; chương trình đào tạo chuyên gia và nhân viên ngành Du lịch; Chương trình hợp tác đào tạo với doanh nghiệp để tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu hoặc đặc thù, giúp đáp ứng nhu cầu đào tạo cụ thể của từng doanh nghiệp. Những hoạt động này giúp Hàn Quốc mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế trong lĩnh vực du lịch thông minh, tạo ra cơ hội học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm, và đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành Du lịch toàn cầu. 4.2. Singapore Là một trong những trung tâm hàng đầu của thế giới về du lịch thông minh, Singapore đã thành công trong việc tích hợp công nghệ và các chiến lược du lịch thông minh để tạo ra một môi trường du lịch hiện đại, tiện lợi và an toàn cho du khách. Dưới đây là một số điểm nổi bật về đào tạo nhân lực du lịch trong phát triển du lịch thông minh tại Singapore: Thứ nhất: Thực thi các chính sách hỗ trợ lĩnh vực đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh. Chính phủ Singapore tập trung vào việc khuyến khích sự hợp tác giữa các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp và chính phủ, đồng thời cung cấp hỗ trợ tài chính và pháp lý thúc đẩy đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh qua một số chính sách quan trọng: Chính phủ hỗ trợ tài chính phát triển chương trình đào tạo và dự án nghiên cứu, cấp học bổng trong lĩnh vực du lịch thông minh; Hợp tác giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp trong việc phát triển các chương trình đào tạo và dự án trong lĩnh vực du lịch thông minh; Khuyến khích sự sáng tạo và khởi nghiệp trong lĩnh vực du lịch thông minh qua các chính sách thuế, cơ sở hạ tầng và hỗ trợ tài chính,...; Chính phủ đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho du lịch thông minh thông qua các chương trình học bổng, đào tạo chuyên môn; Khuyến khích nghiên cứu và phát triển công nghệ thông qua các chương trình tài trợ và hợp tác quốc tế, qua chính sách tài chính và thuế để hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo tham gia đào tạo nhân lực lĩnh vực du lịch thông minh.
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 251 Thứ hai: Tăng cường hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp. − Cung cấp nguồn lực và hỗ trợ: Doanh nghiệp cung cấp tài chính và chuyên môn để hỗ trợ nhà trường phát triển các chương trình đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh có chất lượng và tính ứng dụng cao; − Hợp tác xây dựng chương trình đào tạo: Trong việc phát triển các chương trình đào tạo giúp đảm bảo SV nhận được kiến thức và kỹ năng phù hợp với yêu cầu công việc từng lĩnh vực, từng doanh nghiệp cụ thể; − Các dự án liên doanh và nghiên cứu: Để phát triển các giải pháp mới; − Chương trình thực tập và thực hành: Là cơ hội để người học áp dụng kiến thức được học vào thực tế và tích lũy kinh nghiệm làm việc ngay từ khi còn đi học; − Chương trình giao lưu hướng nghiệp: Để kết nối SV với các doanh nghiệp giúp người học hiểu rõ hơn về ngành nghề và tạo cơ hội cho việc tìm kiếm việc làm. Thứ ba: Xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao. Singapore là cái nôi đào tạo nhân lực lĩnh vực IT chất lượng cao với nhiều trường đại học danh tiếng. Singapore đã chủ trương về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch thông minh theo các định hướng: chương trình đào tạo đa ngành, kết hợp giữa kiến thức về du lịch và công nghệ thông tin, áp dụng các công nghệ vào ngành Du lịch để cải thiện trải nghiệm du lịch và tăng cường năng lực quản lý nguồn lực; Chương trình đào tạo theo hướng liên ngành, các khóa học và dự án liên ngành, giúp SV hiểu biết rộng hơn về các lĩnh vực khác nhau như kinh doanh, kỹ thuật và quản lý dữ liệu; Phát triển chương trình đào tạo về công nghệ và sáng tạo: Sigapore đã xây dựng các chương trình đào tạo cho SV tham gia vào các dự án thực tế và sáng tạo trong lĩnh vực du lịch thông minh. Thứ tư: Hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh. Hợp tác với các trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu thế giới: Nhằm phát triển các chương trình đào tạo và nghiên
252 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... cứu về du lịch thông minh; đồng thời thực hiện chương trình trao đổi SV và giảng viên để tiếp cận các kiến thức và công nghệ mới nhất; Hợp tác với các tổ chức quốc tế trong việc đào tạo và chứng nhận: Trong việc phát triển các chương trình đào tạo và cấp chứng chỉ, công nhận lẫn nhau về du lịch thông minh, giúp tạo ra các chuẩn mực và tiêu chuẩn quốc tế cho ngành Du lịch thông minh; Hợp tác trong dự án nghiên cứu và phát triển công nghệ: Giúp tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới có thể tăng cường trải nghiệm du lịch và tạo ra giá trị kinh tế; Tham gia vào các hội nghị, hội thảo quốc tế về du lịch thông minh để chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm. 5. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM 5.1. Cơ hội và thách thức cho du lịch thông minh tại Việt Nam Quá trình phát triển du lịch thông minh gắn với thực tế về sự phát triển của ngành Du lịch và quá trình tiếp cận cuộc Cách mạng công nghệ lần thứ 4 của Việt Nam với nhiều cơ hội thuận lợi, nhất là xu thế phát triển của du lịch trực tuyến trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, cũng có khá nhiều thách thức đặt ra: Sự thống nhất về tư duy, nhận thức và lợi ích giữa các bên liên quan; Sự nhất quán về chủ trương, chính sách về phát triển du lịch thông minh; Hệ thống dữ liệu du lịch chưa hoàn thiện; Hạn chế về nguồn lực của chính phủ lẫn các doanh nghiệp; Đội ngũ nhân lực về du lịch thông minh còn chưa được đào tạo chuyên nghiệp; Những quy định về phát triển kinh tế số và du lịch thông minh còn bộc lộ nhiều khoảng trống, không theo kịp thực tế phát triển của du lịch thông minh,… 5.2. Kinh nghiệm đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh tại Việt Nam Học tập Hàn Quốc và Singapore không chỉ mang lại kinh nghiệm mà còn là nguồn cảm hứng cho các quốc gia khác trong việc phát triển ngành Du lịch thông minh của mình. Căn cứ vào bối cảnh và xu thế phát triển du lịch thông minh, tác giả đề xuất một số gợi ý về công tác đào tạo nhân lực cho phát triển du lịch thông minh tại Việt Nam ở Việt Nam như sau:
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 253 Thứ nhất: Xây dựng và thực thi các chính sách hỗ trợ lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực cho du lịch thông minh. Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã có những chủ trương, định hướng về phát triển du lịch thông minh. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có những chính sách, quy định cụ thể về lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực cho du lịch thông minh để tạo lập môi trường thuận lợi và tạo nên đột phá cho hoạt động này: − Xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực du lịch quốc gia: Tiến hành điều tra, nghiên cứu để xác định nhu cầu nguồn nhân lực du lịch; xác định lộ trình đào tạo, kinh phí,… Trên cơ sở đó, Chính phủ cân đối từ Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch để thực hiện các dự án đào tạo nguồn nhân lực du lịch; − Thực hiện các chính sách: Chính sách tài chính và thuế, về quỹ đất, về cơ sở hạ tầng… để hỗ trợ, khuyến khích lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực du lịch; Cấp học bổng và hỗ trợ tài chính; Đãi ngộ để thu hút lao động du lịch thông minh; Quy định về mã ngành đào tạo du lịch thông minh; Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ: Chính phủ đầu tư phát triển giúp hoàn thiện cơ sở hạ tầng công nghệ. Qua đó, thúc đẩy du lịch thông minh phát triển, nhu cầu về nhân lực sẽ tăng cao và thị trường đào tạo nhân lực du lịch sẽ tự dịch chuyển, nhu cầu của người học về lĩnh vực du lịch thông minh sẽ tăng tương ứng. Thứ hai: Phát triển các chương trình đào tạo có chất lượng cao. Chính phủ xây dựng cơ chế hợp tác giữa ngành Du lịch, ngành công nghệ thông tin và truyền thông, các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp để phối hợp phát triển chương trình đào tạo về du lịch thông minh; Tập trung nguồn lực để phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu để trang bị cho người học đồng thời về ngành Du lịch và các công nghệ thông minh theo định hướng ứng dụng; Phát triển đa dạng các chương trình đào tạo theo các hình thức, cấp độ đào tạo: Từ cao học, đại học về du lịch thông minh đến tập huấn ngắn hạn; Tăng cường khả năng sáng tạo, tính độc lập cho người học qua các dự án, thực hành, thực tập tại doanh nghiệp; Theo dõi, đánh giá, điều chỉnh các chương trình đào tạo trên nhằm thích nghi với những xu thế thay đổi mới.
254 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... Thứ ba: Tăng cường hợp tác giữa Nhà trường và doanh nghiệp. − Xây dựng cơ chế hợp tác giữa ngành Du lịch, ngành công nghệ thông tin và truyền thông, các cơ sở đào tạo, các doanh nghiệp có đủ tiềm lực và uy tín, dưới sự điều phối chung của Chính phủ về đào tạo du lịch thông minh nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp và đảm bảo sự thống nhất giữa các bên liên quan. Đồng thời thu hẹp khoảng cách giữa nhà trường và nhà tuyển dụng, cho phép người học có thể làm chủ công nghệ, có đủ kiến thức, kỹ năng và năng lực mà doanh nghiệp du lịch cần ngay sau khi tốt nghiệp. Tránh lãng phí do doanh nghiệp du lịck phải đào tạo lại nhân sự mới tuyển dụng; − Hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo nhân lực: Doanh nghiệp đồng hành cùng nhà trường từ thống nhất từ nội dung chương trình đào tạo, trang thiết bị và công nghệ, phương pháp giảng dạy,… đến đánh giá người học. Chuyên gia từ doanh nghiệp làm giảng viên thỉnh giảng của nhà trường; Doanh nghiệp gửi lao động đến đào tạo ngắn hạn tại nhà trường; SV được học ngay tại môi trường doanh nghiệp;... Hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp cũng là cơ hội chia sẻ những nguồn tài nguyên chung: Kiến thức, kỹ năng, cơ sở vật chất, chuyên gia, tài liệu, tài chính, cơ hội việc làm và phát triển nghề nghiệp cho người lao động,… Thứ tư: Hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh. − Hợp tác với các cơ sở đào tạo hàng đầu thế giới: Nhằm phát triển các chương trình đào tạo và nghiên cứu; thực hiện chương trình trao đổi SV và giảng viên; giúp lao động Việt Nam có cơ hội được tiếp cận các nền giáo dục tiên tiến, được cấp bằng cấp danh giá; Hợp tác với các tổ chức quốc tế để: Phát triển các chương trình đào tạo, công nhận lẫn nhau về bằng cấp, giúp tạo ra các chuẩn mực và tiêu chuẩn quốc tế về lao động cho ngành Du lịch thông minh; − Các hình thức khác: Tham gia vào các hội nghị, hội thảo và các diễn đàn quốc tế về đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh; Tìm kiếm các cơ hội học bổng từ các chính phủ, tổ chức,… cho SV,
KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC... 255 nhà nghiên cứu Việt Nam; Hợp tác với các doanh nghiệp thông tin và truyền thông, doanh nghiệp du lịch nước ngoài để được chia sẻ nội dung chương trình đào tạo, chuyên gia, kinh nghiệm, nguồn hỗ trợ tài chính,… Thứ năm: Xây dựng mạng lưới đối tác chiến lược về đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh. Các bên có trách nhiệm và lợi ích liên quan trong đào tạo nhân lực cho du lịch thông minh, bao gồm: Ngành Du lịch; ngành công nghệ thông tin; các địa phương đang phát triển du lịch thông minh; các doanh nghiệp du lịch và DN CN; các cơ sở đào tạo; các tổ chức nghề nghiệp (Hiệp hội) liên quan đến lĩnh vực đào tạo nhân lực du lịch,… và các tổ chức quốc tế (chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở đào tạo,…),… Mạng lưới này cho phép lựa chọn những nhân tố có đầy đủ nguồn lực, trách nhiệm và uy tín để phát huy sức mạnh tổng hợp để tạo ra nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao. 6. KẾT LUẬN Phát triển du lịch thông minh là một xu thế tất yếu, đặt ra nhiều cơ hội lẫn thách thức cho các nhà quản lý du lịch và các nhà phát triển công nghệ, các doanh nghiệp du lịch,... Để phát triển du lịch thông minh thành công, chúng ta cần có lộ trình KH, áp dụng các kinh nghiệm trên một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện và bối cảnh cụ thể của trong mỗi giai đoạn phát triển, nhất là trước những xu thế mới trong phát triển công nghệ của thị trường du lịch quốc tế. Để sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển du lịch thông minh thành công, còn cần sự chung tay và quyết tâm của Chính phủ, của các ngành, các cấp với các địa phương, các doanh nghiệp du lịch,… trong đó cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Du lịch với lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông. Hy vọng rằng bài viết này sẽ là đóng góp nhỏ vào nguồn tham khảo hữu ích cho công tác ĐT và những nghiên cứu về lĩnh vực du lịch thông minh.
256 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ ĐÀO TẠO VÀ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC... TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Quyết định số 3570/QĐ-BVHTTDL Phê duyệt Đề án “Ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 để phát triển du lịch thông minh, thúc đẩy du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”. [2]. Thủ tướng Chính phủ (2017), Chỉ thị số 16/CT-TTg, về việc Tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. [3]. Dimitrios Buhalis, (2021), “Smart Tourism: A Critical Review of the Literature”. Annals of Tourism Research, 36(1), 26−39. [4]. Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., & Koo, C. (2015), Smart tourism: Foundations and developments, Electronic Markets, 25(3), 179−188.