intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế part 2

Chia sẻ: Pham Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
116
lượt xem 21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đây là thực tế đã xảy ra ở vùng Đông Bắc Thái Lan và đã có nguy cơ bị lặp lại ở Việt Nam, nhất là ở miền Bắc. Các chính sách về ruộng đất trước đây được đề ra vì sự lo ngại rằng Việt Nam sẽ có một giai cấp nông dân không có đất và sẽ phải gánh chịu hậu quả không hay như vào những giai đoạn lịch sử trước đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế part 2

  1. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá ñaûm baûo cuoäc soáng, duø chæ ôû möùc toái thieåu. Ñaây laø thöïc teá ñaõ xaûy ra ôû vuøng Ñoâng Baéc Thaùi Lan vaø ñaõ coù nguy cô bò laëp laïi ôû Vieät Nam, nhaát laø ôû mieàn Baéc. Caùc chính saùch veà ruoäng ñaát tröôùc ñaây ñöôïc ñeà ra vì söï lo ngaïi raèng Vieät Nam seõ coù moät giai caáp noâng daân khoâng coù ñaát vaø seõ phaûi gaùnh chòu haäu quaû khoâng hay nhö vaøo nhöõng giai ñoaïn lòch söû tröôùc ñaây. Do vaäy, taïi nhöõng vuøng ñoâng daân cö, ñaát ñöôïc giao cho xaõ vaø hôïp taùc xaõ ñeå chia laïi cho caùc noâng hoä. Nôi naøo ñaát khan hieám, ñaát ñöôïc phaân phoái laïi theo ñònh kyø ñeå coù theå chia theâm cho nhöõng hoä tröôùc ñoù nhaän ñöôïc ít, hoaëc giao ruoäng cho lôùp thanh nieân môùi lôùn leân muoán laøm noâng nghieäp. Ñuùng laø bieän phaùp naøy coù laäp laïi moät söï coâng baèng naøo ñoù, nhöng maët khaùc laïi gaây khoù khaên cho vieäc ñaàu tö vaøo ñaát vaø haïn cheá söï chuyeån höôùng cuûa noâng daân sang nhöõng hoaït ñoäng coù möùc sinh lôïi cao hôn. Noùi caùch khaùc, bieän phaùp naøy ñöôïc nhieàu ngöôøi uûng hoä vaø cho pheùp chia seû söï ngheøo ñoùi, nhöng khoâng giuùp gì cho moät neàn noâng nghieäp naêng ñoäng. OÅn ñònh cheá ñoä söû duïng ruoäng ñaát vaø hoã trôï vieäc lao ñoäng di chuyeån giöõa caùc vuøng cuõng nhö caùc ngaønh trong moät neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh vaø caân ñoái seõ coù taùc duïng laøm giaûm bôùt chöù khoâng laøm gia taêng söï ngheøo ñoùi. Voán dó khoâng thích ruûi ro, chæ ngöôøi daân môùi bieát roõ neân laøm theá naøo ñeå taän duïng nhöõng cô hoäi laøm aên taïi ñòa phöông mình. Taïo ñieàu kieän cho hoï mua baùn ñaát deã daøng seõ coù taùc duïng toát. Kinh nghieäm cuõng cho thaáy, khi cho noâng daân ñöôïc quyeàn quaûn lyù ñaát laâu naêm, saûn löôïng ñaõ taêng. Cuõng nhö vaäy, noâng daân seõ chæ ñaàu tö vaøo maûnh ñaát cuûa mình khi bieát chaéc raèng hoï seõ ñöôïc gaët haùi thaønh quaû cuûa vieäc ñaàu tö naøy. Luaät ñaát ñai naêm 1993 : moät böôùc tieán Giôø ñaây, Chính phuû Vieät Nam ñaõ coù moät chính saùch roõ raøng, maëc duø ñaát ñai khoâng phaûi laø sôû höõu cuûa nhöõng ngöôøi canh taùc noù, nhöõng ngöôøi naøy (noâng daân) ñöôïc quyeàn söû duïng ñaát laâu daøi. Luaät Ñaát ñai naêm 1993 noùi roõ raèng, thôøi gian söû duïng ñaát troàng caây haøng naêm laø 20 naêm. Thôøi gian söû duïng ñaát röøng laø 40 naêm. Luaät phaùp cho pheùp thöøa keá, chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát cuõng nhö duøng laøm theá chaáp ñeå vay voán ngaân haøng. Ñaây laø moät böôùc tieán, nhöng vaãn chöa ñuû ñeå khuyeán khích ñaàu tö moät caùch höõu hieäu nhaát. Hieän nay, caùc vuï chuyeån nhöôïng ñaát vaãn phaûi ñöôïc chính phuû ñòa phöông chaáp thuaän, vaø trong thöïc tieãn thöôøng gaëp khoù khaên neáu caùc beân muoán chuyeån nhöôïng khoâng thuoäc cuøng moät ñòa phöông. Ngay caû ñoái vôùi noâng daân Vieät Nam ôû cuøng tænh nhöng laïi khaùc huyeän, vieäc mua baùn quyeàn söû duïng ñaát cuõng khoâng ñôn giaûn. Thöïc teá nay haïn cheá khaû naêng aùp duïng luaät phaùp vaø gaây khoù khaên cho caùc nhaø ñaàu tö trong vieäc gom ñaát. Neân tieán ñeán vieäc hieån nhieân coâng nhaän caùc vuï chuyeån nhöôïng ruoäng ñaát khi beân muoán mua vaø beân muoán baùn ñeán ñaêng kyù chính thöùc vôùi chính quyeàn. Coù theå giaûi quyeát söï lo ngaïi veà nhöõng "ngöôøi ngoaøi" ñeán mua ñaát baèng caùch cho ngöôøi cuûa ñòa phöông ñöôïc quyeàn öu tieân mua tröôùc vôùi möùc giaù do beân baùn quy ñònh, vaø möùc giaù naøy cuõng seõ quyeát ñònh luoân möùc thueá maø ngöôøi baùn phaûi traû. 15 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  2. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Nhaø nöôùc cuõng vaãn quaûn lyù phöông thöùc söû duïng ñaát. Moät khi ñaõ ñoàng yù cho noâng daân ñöôïc quyeàn söû duïng ñaát laâu naêm, chính quyeàn khoâng neân buoäc hoï phaûi xin pheùp moãi khi hoï muoán thay ñoåi loaïi caây troàng. Trong kinh teá thò tröôøng, quy hoaïch vuøng thöôøng khoâng coù nghóa laø kieåm soaùt chaët cheõ caùch söû duïng ñaát noâng nghieäp, maø chuû yeáu laø nhaèm ngaên chaën caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp hay thöông maïi ôû nhöõng nôi khoâng phuø hôïp. Nhöõng tröôøng hôïp söû duïng ñaát khoâng ñuùng (nhö khi troàng saén treân söôøn ñoài gaây neân naïn xoùi moøn ñaát) roõ raøng laø do ngöôøi daân khoâng an taâm veà quyeàn söû duïng ñaát cuûa mình neân khai thaùc ñaát coù tính chaát boùc loät ñeå kieám lôïi tröôùc maét. Trong tröôøng hôïp naøy, coâng taùc khuyeán noâng seõ coù hieäu quaû hôn laø ban haønh quy cheá. Tuy nhieân, caàn phaûi ban haønh quy cheá söû duïng ñaát ôû nhöõng löu vöïc caàn ñöôïc baûo veä ñeå ngöôøi coù quyeàn söû duïng ñaát khoâng gaây neân xoùi moøn ñaát. Tôùi moät luùc naøo ñoù, seõ caàn phaûi cuûng coá thôøi gian höôûng duïng ñaát theâm nöõa, coù theå laø baèng caùch taùi caáp quyeàn söû duïng ñaát theo ñònh kyø vaø moät caùch gaàn nhö töï ñoäng. Thôøi haïn 20 naêm laø ñuû ñoái vôùi haàu heát caùc khoaûn ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän hoâm nay, nhöng khi thôøi gian söû duïng ñaát gaàn heát, caùch xöû theá ngöôøi daân coù theå seõ khaùc ñi vaø coù theå seõ laøm cho naêng suaát giaûm suùt. Do vaäy, tieán daàn ñeán vieäc giao cho noâng daân quyeàn söû duïng ñaát vónh vieãn seõ giuùp hoï an taâm ñaàu tö nhieàu hôn vaøo maûnh ñaát cuûa mình vaø möùc sinh lôïi cuûa caùc khoaûn ñaàu tö naøy cuõng seõ cao hôn. Moät trong nhöõng thöû thaùch lôùn ñoái vôùi Nhaø nöôùc khoâng phaûi chæ laø vieäc thay ñoåi luaät phaùp (ñieàu naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän phaàn naøo qua Luaät Ñaát ñai naêm 1993), maø coøn laø vieäc thay ñoåi söï caûm nhaän cuûa ngöôøi daân raèng, chính quyeàn ñòa phöông thöïc söï coù thay ñoåi vaø cho pheùp cuõng nhö toân troïng quyeàn söû duïng ñaát laâu naêm cuûa ngöôøi daân. Ñeå cuûng coá nieàm tin naøy, Nhaø nöôùc coù theå trao cho noâng daân giaáy chöùng nhaän veà quyeàn söû duïng ñaát, trong ñoù coù ghi roõ thôøi haïn coù theå hieäu löïc. Neáu caùc ñòa phöông khoâng töø boû chính saùch cöù moät vaøi naêm laïi phaân chia laïi ruoäng ñaát, noâng daân seõ khoâng bao gkôø boû voán vaøo nhöõng khoaûn ñaàu tö ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian hôn ñeå sinh lôïi. Do vaäy, vieäc thöïc thi luaät phaùp khoâng keùm phaàn quan troïng so vôùi vieäc ban haønh luaät. Xaây döïng cô cheá phaùp lyù vaø cöôõng cheá vieäc thöïc thi noù seõ goùp phaàn ñaûm baûo cho noâng daân ñöôïc höôûng lôïi töø caùc khoaûn ñaàu tö cuûa mình, vaø khoâng ñeå hoï maát caùc khoaûn ñaàu tö naøy maø khoâng ñöôïc ñeàn buø moät caùch xöùng ñaùng. Vieäc chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát phaûi mang tính chaéc chaén vaø deã thöïc hieän. Caùc vuï tranh chaáp phaûi ñöôïc giaûi quyeát moät caùch coâng baèng vaø coù theå döï baùo ñöôïc, vaø caùch giaûi quyeát phaûi mang tính phaùp luaät chöù khoâng neân ñeå ñòa phöông tuøy yù quyeát ñònh. Moät vaán ñeà coù lieân quan laø vaán ñeà thueá vaø leä phí ñi keøm vôùi ñaát ñai. Thueá noâng nghieäp chính thöùc tröôùc ñaáy khoâng cao vaø gaàn ñaây ñaõ ñöôïc giaûm xuoáng möùc töông ñöông khoaûng 7% cuûa giaù trò saûn löôïng. Treân thöïc teá, coøn moät soá leä phí vaø phuï phí khaùc laøm cho toång chi phí cuûa noâng daân cao hôn. Trong Baûng II, thueá ñaát ñai vaø caùc khoaûn phí noùi treân ñöôïc theå hieän nhö moät phaàn cuûa giaù trí saûn löôïng. 16 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  3. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Baûng 7.2 Caùc khoaûn phí traû cho Hôïp taùc xaõ (tính baèng % cuûa Saûn löôïng) Thueá ñaát 7% - 8% Thuûy lôïi 5% - 10% Laøm ñaát 3% - 5% Phaân boùn voâ cô 8% - 10% Thuoác tröø saâu 3% - 5% Caùc khoaûn phí khaùc 5% - 10% Toång coäng * 31% - 48% * theâm 15-20 ngaøy coâng/naêm. Chöa tính phí hoïc ñöôøng, y teá vaø caùc khoaûn phí khaùc Neáu caùc khoaûn phí ñöôïc aán ñònh moät caùch tuøy tieän vaø khoâng ñöôïc söï ñoàng tình cuûa taäp theå hoaëc khoâng phaûi ñeå chi traû cho dòch vuï naøo ñoù, ñaàu tö seõ mang nhieàu tính ruûi ro hôn. Luùc aáy, quyeån söû duïng ñaát oån ñònh khoâng coøn yù nghóa giaø vì moät phaàn lôùn cuûa giaù trò saûn löôïng bò laáy ñi maø khoâng theå döï baùo tröôùc ñöôïc laø bao nhieâu. Ngay caû hieän nay, phaàn bò laáy ñi coù theå tôùi moät nöûa cuûa giaù trò saûn löôïng, tuy con soá naøy coù bao goàm moät phaàn chi phí saûn xuaát. Traùi laïi, cô cheá thueá luõy tieán, vôùi nhöõng möùc thueá cao daàn khi dieän tích ñaát lôùn hôn, laø caùch höõu hieäu ñeå haïn cheá vieäc ñaàu cô ñaát maø khoâng caàn phaûi ngaên caám baèng phaùp luaät. Cô cheá thueá luõy tieán seõ giuùp giöõ theá caân baèng giöõa hai muïc tieâu laø thöïc hieän chuû nghóa quaân bình vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû cao, vaø seõ haïn cheá toác ñoä phaùt trieån cuûa caùc noâng traïi thaät lôùn. Toùm laïi, nhöõng böôùc chính saùch tích cöïc trong Luaät Ñaát ñai naêm 1993 caàn ñöôïc cuûng coá vaø môû roäng, ñeå taùc duïng cuûa vieäc coù quyeàn söû duïng vaø chuyeån nhöôïng ñaát oån ñònh ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû. Caùc böôùc chính saùch caàn coù trong töông lai goàm coù: 1. Gia haïn quyeàn söû duïng ñaát moät caùch ñònh kyø vaø töï ñoäng. 2. Cho pheùp chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïng ñaát moät caùch deã daøng cho baát cöù ngöôøi naøo muoán mua. 3. Caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát coù ghi roõ thôøi haïn. 4. Xaây döïng cô cheá phaùp lyù nhaèm baûo veä quyeàn söû duïng ñaát. 5. Haïn cheá caùc khoaûn phí tuøy tieän hay taêng möùc thueá. 6. Ban haønh cô cheá thueá luõy tieán ñeå haïn cheá vieäc ñaàu cô ñaát Cô sôû haï taàng noâng thoân 17 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  4. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Nhieàu vuøng noâng thoân ôû Vieät Nam, keå caû haàu heát nhöõng vuøng raát ngheøo, hieän ôû trong tình traïng bò caùch ly vaø thieáu cô sôû haï taàng. (Coù moät soá vuøng ñaát raát ngheøo do ñaát caèn coõi vaø bò thieân tai lieân tuïc nhöng khoâng theå noùi laø bò coâ laäp do naèm khoâng xa caùc truïc ñöôøng lôùn). Cô sôû haï taàng bao goàm ñöôøng saù, caàu, coâng trình thuûy lôïi, heä thoáng möông maùng, heä thoáng caáp ñieän cuøng caùc phöông tieän lieân laïc khaùc nhö ñieän thoaïi. Khi moät vuøng bò caùch ly, vieäc vaän chuyeån vaät tö noâng nghieäp, nhö phaân boùn, ñeáùn cho noâng daân vaø ngöôïc laïi, vaän chuyeån noâng saûn ñeán thò tröôøng laø raát khoù khaên vaø toán keùm. Keát quaû laø noâng daân phaûi mua vaät tö vôùi giaù cao nhöng chæ baùn saûn phaåm ñöôïc vôùi giaù thaáp, ngay khi caùc trung gian thu mua khoâng coù laõi nhieàu, vì chi phí vaän chuyeån ñeán caùc chôï ôû thaønh phoá quaù ñaét. Tröôùc ñaây, ngaân saùch ñaàu tö cho cô sôû haï taàng vaø noâng nghieäp ñöôïc phaân boå theo caùc kinh teá taäp trung ít quan taâm tôùi khaû naêng sinh lôïi. Tình traïng naøy vaãn ñang tieáp dieãn trong moät soá tröôøng hôïp. Hieän nay, voán ñaàu tö vaãn taäp trung nhieàu vaøo caùc döï aùn lôùn veà thuûy lôïi vaø phaùt trieån caây coâng nghieäp, vaø phaàn ngaân saùch daønh cho chuùng vaãn coøn raát lôùn. Trong khi ñoù, ñöôøng saù khoâng ñöôïc quan taâm tu boå ñuùng möùc. Söûa chöõa vaø baûo quaûn moät con ñöôøng duø sao cuõng ít toán keùm hôn laøm môùi hoaøn toaøn. Hieäu suaát kinh teá cuûa vieäc söûa chöõa ñöôøng saù thöôøng raát cao, thaäm chí treân 50%/naêm. Coù nghóa laø, ngay khi khoâng coù thu nhaäp töø loä phí, chæ vieäc giaûm chi phí vaän chuyeån neáu coù ñöôøng saù toát coäng vôùi vieäc haøng naêm khoâng phaûi toán keùm nhieàu ñeå söûa chöõa cô baûn ñaõ laø moät caùi lôïi raát lôùn veà maët kinh teá. Tuy nhieân, kinh phí cho vieäc söûa chöõa phaûi ñöôïc trích töø thu nhaäp thueá chung. Vaán ñeà ñöôøng saù noùi chung vaø söûa chöõa ñöôøng saù noùi rieâng phaûi ñöôïc öu tieân nhieàu hôn so vôùi hieän nay. Ñoàng thôøi, cuõng caàn phaûi xaây döïng ñöôøng môùi, vôùi chaát löôïng vaø maät ñoä tuøy theo löôïng giao thoâng seõ coù sau khi caùc con ñöôøng naøy ñöôïc ñöa vaøo söû duïng. (ÔÛ moät soá nôi, nhö moät vaøi vuøng taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long, giao thoâng ñöôøng soâng coù theå laø moät phöông aùn toát.) Tín duïng noâng thoân hay thaäm chí caû coâng taùc khuyeán noâng cuõng seõ khoâng thaønh coâng neáu caùc noâng traïi bò caùch bieät vaø gaàn nhö phaûi töï cung töï caáp. Noái lieàn caùc vuøng heûo laùnh vôùi thò tröôøng seõ giuùp noâng nghieäp ñi vaøo thaâm canh vaø ñöôïc chuyeân moân hoùa ñoàng thôøi thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng phi noâng nghieäp phaùt trieån, vì luùc aáy caû thöông nghieäp laãn cheá bieán noâng saûn cuõng seõ coù ñieàu kieän phaùt trieån deã daøng hôn. Caùc thò tröôøng lao ñoäng thöôøng hoaït ñoäng toát hôn khi nhaân löïc ñöôïc di chuyeån töø vuøng naøy sang vuøng khaùc moät caùch deã daøng vaø ít toán keùm. Ñöôøng saù toát cuõng giuùp cho vieäc thu thaäp thoâng tin vaø coù thoâng tin kòp thôøi veà giaù caû, coâng aên vieäc laøm, coâng ngheä saûn xuaát, v.v… Ñaây thöôøng laø nhöõng böôùc ñaàu tieân ñeå thoaùt khoûi caûnh ñoùi ngheøo. Quan troïng hôn heát, heä thoáng ñöôøng saù toát seõ goùp phaàn taïo döïng moät neàn kinh teá quoác daân thoáng nhaát thöïc thuï trong ñoù taát caû caùc ñòa phöông seõ coù ñieàu kieän giao thöông vôùi nhau. 18 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  5. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Khi maïng löôùi ñöôøng saù ñaõ ñöôïc caûi tieán, seõ ñeán löôït taäp trung naâng caáp caùc coâng trình thuûy lôïi vaø thoaùt nöôùc, nhaát laø taïi caùc vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø soâng Hoàng. Cho ñeán nay, moät soá döï aùn ñoøi hoûi voán ñaàu tö lôùn cuûa Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø xaùc ñònh ôû möùc tieàn khaû thi (töùc laø coøn phaûi laøm ñeà aùn thieát keá chi tieát hôn, nhöng veà sô boä, döï aùn ñaàu tö coù tính khaû thi veà maët kyõ thuaät vaø coù söùc haáp daãn veà maët kinh teá). Taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long, caùc döï aùn töôùi tieâu nöôùc vaø cô sôû haï taàng noâng thoân coù lieân quan yeâu caàu treân 500 trieäu USD voán ñaàu tö. Moät danh muïc töông töï ñang ñöôïc ñeà ra cho ñoàng baèng soâng Hoàng, vaø taát nhieân, caùc ñoàng baèng nhoû thuoäc löu vöïc caùc con soâng nhoû ven bieån mieàn Trung cuõng caàn ñöôïc ñaàu tö. Trong nhieàu tröôøng hôïp ngay caû khoâng phaûi trong caùc vuøng chaâu thoå soâng, xaây döïng hoà chöùa nöôùc vaø caùc heä thoáng thuûy lôïi nhoû cuõng coù hieäu quaû kinh teá cao neáu ñoàng thôøi xaây döïng ñöôøng saù keøm theo. Neân keát hôïp moät soá caùc heä thoáng thuûy lôïi naøy vôùi vieäc taùi troàng röøng ôû thöôïng löu nhaèm ngaên chaën hieän töôïng boái laéng keânh möông vaø ao hoà nhanh choùng, cuõng nhö laøm giaûm hieän töôïng haïn haùn vaø luõ luït theo chu kyø thöôøng ñi ñoâi vôùi vieäc phaù röøng. Nhöõng heä thoáng thuûy lôïi coù qui moâ lôùn thöôøng gaëp phaûi moät soá khoù khaên ñaùng keå. Caùc vaán ñeà nhö nöôùc maën xaâm nhaäp taïi haï löu, soát reùt, nöôùc chua pheøn ôû cuoái nguoàn, v.v… phaûi ñöôïc xem xeùt trong ñeà aùn thieát keá ñeå traùnh hay ñeå haïn cheá baèng caùch ñaàu tö vaøo caùc bieän phaùp phoøng choáng ôû nôi khaùc. Hôn nöõa, thuûy lôïi phí quaù thaáp neân thu nhaäp khoâng ñuû ñeå ñaûm baûo ngay vieäc baûo quaûn maùy moùc chöù chöa noùi ñeán trang traûi chi phí khaáu hao hay chi phí laõi. Ít nöôùc naøo baét noâng daân phaûi traû thuûy lôïi phí ñuùng möùc, nhöng kinh nghieäm cho thaáy, söï thieáu huït trong thu nhaäp seõ daãn ñeán vieäc cung caáp dòch vuï khoâng ñaày ñuû vaø chaát löôïng dòch vuï giaûm suùt theo thôøi gian. Trong chöøng möùc coù theå laøm ñöôïc, neân ruùt kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc khaùc trong vieäc thieát keá vaø thöïc hieän caùc döï aùn loaïi naøy. Trong nhieàu tröôøng hôïp, vaán ñeà ñaùng quan taâm laø tieâu chöù khoâng phaûi töôùi nöôùc. Hieän nay ngöôøi ta duøng caùc maùy bôm ñieän lôùn taäp trung ñeå tieâu nöôùc. Neân tìm nhöõng phöông aùn vaãn höõu hieäu nhöng ít toán keùm vaø linh hoaït hôn, nhö caùc maùy bôm ñieän côõ nhoû. Duø sao ñi nöõa, vieäc cuûng coá heä thoáng caáp ñieän seõ cho pheùp noâng daân söû duïng nhieàu loaïi maùy bôm ñieän ñeå tieâu nöôùc. Tuy nhieân, do nhieàu nguyeân nhaân, giaù bôm nöôùc coù theå raát cao ôû nhöõng vuøng deã bò ngaäp. Tuy möùc giaù ñieän cô baûn ñöôïc aùp duïng cho hôïp taùc xaõ laø khoaûng 400 ñoàng/kw-giôø, treân thöïc teá, nhieàu hoä noâng daân söû duïng ñieän cho sinh hoaït gia ñình nhöng laïi tính nhö chi phí bôm nöôùc trong ñoàng hoà ñieän cuûa taäp theå. Ngoaøi ra, khoâng phaûi luùc naøo caùc noâng hoä cuõng traû tieàn ñaày ñuû cho möùc tieâu thuï ñieän cuûa mình. Keát quaû laø giaù ñieän ôû nhieàu nôi leân ñeán 1.000 ñoàng/kw- giôø. Ñaây laø möùc giaù raát cao ñoái vôùi moät soá vuøng. Coù nhieàu vieäc caàn phaûi laøm ôû ñaây. Taát nhieân, tröôùc heát, trong vieäc ño löôøng neân taùch möùc tieâu thuï ñieän sinh hoaït khoûi möùc tieâu thuï ñieän duøng ñeå bôm nöôùc. Taäp 19 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  6. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá theå khoâng neân gaùnh chòu chi phí tieâu thuï ñieän caù nhaân. Neáu chi phí bieân teá cuûa vieäc saûn xuaát vaø phaân phoái ñieän muøa möa ñeå huùt nöôùc chæ laø 300 ñoàng, thì giaù ñieän phaûi ñöôïc quy ñònh ñuùng möùc nhö vaäy, tröø phi Nhaø nöôùc muoán trôï caáp cho noâng daân ñeå haï bôùt giaù thaønh saûn xuaát thöïc teá cuûa hoï. Giaù thaønh bình quaân cuûa nhöõng nguoàn cung caáp ñieän môùi taát nhieân laø cao hôn nhieàu, nhöng khi ñieän doài daøo trong muøa möa, vieäc ñònh giaù döïa treân giaù thaønh bình quaân laø khoâng caàn thieát. Coù theå aùp duïng phöông aùn ñeå ñòa phöông taøi trôï moät phaàn naøo ñoù cho maïng löôùi phaân phoái, coøn ngöôøi daân chæ traû chi phí bieân teá cuûa vieäc saûn xuaát ñieän. Ngoaøi ra. Nhaát thieát phaûi caûi tieán vieäc ño löôøng möùc tieâu thuï, tính tieàn vaø thu phí. Neáu ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä, nhöõng bieän phaùp treân seõ giuùp cho vieäc bôm nöôùc ñöôïc thöïc hieän treân moät dieän tích lôùn hôn vaø saûn löôïng noâng nghieäp seõ cao hôn. Quaù trình phaùt trieån noâng thoân thöôøng baét ñaàu vôùi vieäc naâng caáp ñöôøng saù, tieáp theo laø heä thoáng töôùi tieâu nöôùc, roài sau ñoù laø caùc dòch vuï khuyeán noâng vaø tín duïng. Tuy nhieân, coù moät soá vuøng ñaëc bieät heûo laùnh caùch xa caùc truïc loä chính, thöa daân cö vaø ôû ñòa theá traéc trôû neân phaûi maát nhieàu naêm môùi xaây ñöôïc ñöôøng saù ñeán ñaáy. Trong tröôøng hôïp naøy, tröôùc heát neân ñaàu tö saûn xuaát caùc loaïi caây löông thöïc thöïc phaåm hoaëc caùc loaïi caây coâng nghieäp coù giaù trò kinh teá cao so vôùi troïng löôïng (nhö caø pheâ, hoà tieâu…) maø khoâng phaûi toán keùm nhieàu ñeå vaän chuyeån. Noùi chung, chính saùch caáp tín duïng ôû caùc vuøng ngheøo chæ troàng caây thöïc phaåm seõ khoâng thaønh coâng, vì ngöôøi daân raát khoù kieám tieàn ñeå hoaøn traû. Nhöõng coâng vieäc laøm mang tính coâng coäng nhö xaây döïng hay söûa chöõa ñöôøng saù, laøm thuûy lôïi ôû quy moâ nhoû hay laøm hoà chöùa nöôùc, troàng röøng coù theå ñöôïc xem nhö nhöõng hoaït ñoäng kieám tieàn taïm thôøi ôû nhöõng vuøng ñaëc bieät heûo laùnh naøy. Coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc vaø khuyeán noâng Tröôùc caûi caùch, kyõ thuaät noâng nghieäp ñöôïc chuyeån giao cho hôïp taùc xaõ noâng nghieäp qua heä thoáng quaûn lyù haønh chính. Heä thoáng naøy bao goàm Boä Noâng nghieäp vaø caùc Sôû vaø Phoøng Noâng nghieäp thuoäc Uûy ban Nhaân daân caùc tænh vaø huyeän. Laõnh ñaïo vaø caùc kyõ thuaät vieân cuûa hôïp taùc xaõ laø ngöôøi tröïc tieáp tieáp nhaän kyõ thuaät. Treân cô sôû ñoù, hoï ñeà ra keá hoaïch thöïc hieän vaø höôùng daãn noâng daân söû duïng nhöõng kyõ thuaät naøy. Vaøo luùc ñoù, nhöõng kyõ thuaät ñöôïc chuyeån giao thöôøng chæ phuø hôïp vôùi quy moâ saûn xuaát lôùn coù nguoàn vaät tö vaø lao ñoäng phong phuù. Noâng daân chæ ñöôïc huaán luyeän veà cô baûn ôû möùc haïn cheá, vaø cuõng khoâng coù gì thuùc ñaåy hoï tìm caùch naém baét kyõ thuaät môùi. Do vaäy, quaù trình aùp duïng tieán boä kyõ thuaät thöôøng dieãn ra raát chaäm. Cuoái nhöõng naêm 70, cuoäc "Caùch maïng Xanh" ñaõ thuùc ñaåy nhieàu hôïp taùc xaõ ñeà ra keá hoaïch aùp duïng nhöõng gioáng luùa môùi, nhöng vieäc thöïc hieän raát chaäm chaïp vaø keùm hieäu quaû. Sau khi noâng daân ñöôïc giao quyeàn söû duïng ñaát, hoï baét ñaàu quan taâm tìm hieåu veà nhöõng kyõ thuaät môùi do nhaän thöùc ñöôïc raèng hoï seõ ñöôïc höôûng lôïi tröïc tieáp töø thu nhaäp gia taêng do vieäc aùp duïng kyõ thuaät môùi. Nhieàu noâng daân (khoaûng moät phaàn ba), 20 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  7. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá vaãn coøn thieáu kieán thöùc canh taùc thích hôïp ñeå aùp duïng caùc gioáng môùi. Ña soá noâng daân seõ ñöôïc lôïi neáu ñöôïc cung caáp theâm thoâng tin duø hoï ñaõ bieát moät soá ñieàu cô baûn. Noâng daân ôû nhöõng vuøng heûo laùnh cho ñeán nay vaãn tieáp tuïc aùp duïng caùc phöông phaùp canh taùc coå truyeàn. Thoâng tin veà caùc kyõ thuaät môùi lan truyeàn raát chaäm vì luùc ñoù, ngoaøi hôïp taùc xaõ ra khoâng coù cô caáu naøo thích hôïp ñeå chuyeån giao thoâng tin ñeán caùc hoä gia ñình. Haäu quaû laø saûn löôïng noâng nghieäp bò haïn cheá. Neáu luùc ñoù coù moät heä thoáng truyeàn baù thoâng tin toát hôn, nhöõng kyõ thuaät môùi haún ñaõ coù aûnh höôûng tích cöïc vaø roäng lôùn hôn nhieàu. Moät toàn taïi khaùc trong coâng taùc khuyeán noâng laø baûn thaân heä thoáng naøy cuõng ñang ôû trong quaù trình chuyeån ñoåi. Heä thoáng chuyeån giao kyõ thuaät nhö laø moät boä phaän trong boä maùy haønh chính nay ñang bò co heïp laïi. Caùc taäp ñoaøn saûn xuaát khoâng coøn toàn taïi ôû phaàn lôùn phía Nam, trong khi caùc hôïp taùc xaõ ôû mieàn Baéc cuõng khoâng coøn ñoùng vai troø nhö tröôùc ñaây. Hieän nay heát söùc caàn thieác xaây döïng moät heä thoáng chuyeån giao kyõ thuaät môùi. Haàu heát caùc nöôùc ñeàu coù moät heä thoáng khuyeán noâng coâng coäng ñoùng vai troø chuyeån giao kyõ thuaät töø caùc trung taâm nghieân cöùu khoa hoïc ñeán noâng daân moät caùch deã tieáp thu nhaát. Nhöõng heä thoáng coù hieäu quaû nhaát ñeàu bao goàm vieäc thu thaäp nhöõng vaán ñeà vöôùng maéc cuûa noâng daân roài phaûn aùnh laïi cho caùc trung taâm nghieân cöùu. Vieät Nam ñaõ thaûo luaän nhieàu veà caùc thay ñoåi caàn coù trong heä thoáng khuyeán noâng cuûa mình. Vöøa qua, Boä Noâng nghieäp vaø Coâng nghieäp Thöïc phaåm ñaõ ñöôïc giao traùch nhieäm thieát keá vaø xuùc tieán vieäc xaây döïng moät heä thoáng ñöôïc söûa ñoåi vaø ñieàu phoái hoaït ñoäng cuûa toå chöùc naøy. Tuy nhieân, vaãn coøn moät soá toàn taïi phaûi ñöôïc giaûi quyeát. - Caùn boä trong heä thoáng khuyeán noâng kieåu môùi naøy phaûi ñöôïc ñaøo taïo ñeå laøm vieäc tröïc tieáp vôùi noâng daân thay vì chæ baùo caùo cho laõnh ñaïo caùc hôïp taùc xaõ hay noâng tröôøng quoác doanh. Trong neàn kinh teá thò tröôøng, caùc phöông thöùc chuyeån giao kyõ thuaät tröïc tieáp cho noâng daân raát khaùc so vôùi caùc phöông thöùc ñöôïc aùp duïng tröôùc ñaây. Thoâng tin phaûi phuø hôïp vôùi trình ñoä hoïc vaán, vaên hoùa vaø taäp quaùn cuûa noâng daân ôû caùc ñòa phöông khaùc nhau. Caàn chuyeån giao caùc kyõ thuaät ña daïng ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá cuûa caùc nhoùm noâng daân khaùc nhau. Caàn chuyeån giao khoâng nhöõng thoâng tin veà kyõ thuaät maø caû veà kinh teá laãn thò tröôøng. - Caùc cô cheá hoaït ñoäng phuø hôïp, bao goàm caû cô cheá taøi chính, phaûi ñöôïc thieát laäp ñeå heä thoáng khuyeán noâng coù theå höõu hieäu. ÔÛ Vieät Nam, coâng taùch khuyeán noâng döïa chuû yeáu vaøo ngaân saùch Nhaø nöôùc daønh cho noâng nghieäp; ngaân saùch naøy ñaõ bò giaûm nhieàu trong nhöõng naêm vöøa qua nhöng gaàn ñaây ñang ñöôïc phuïc hoài daàn. Tuy vaäy, chöa coù taäp quaùn söû duïng tieàn quyeân goùp, hay phí söû duïng, hoaëc ñoùng goùp quyõ löông töø caùc tröôøng ñaïi hoïc hay caùc vieän nghieân cöùu ñeå hoã trôï cho thu nhaäp cuûa caùn boä khuyeán noâng. Tröôùc ñaây, coâng taùc khuyeán noâng thöôøng ñöôïc keát hôïp vôùi vieäc cung caáp 21 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  8. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá vaät tö vaø thaäm chí caû vôùi vieäc cheá bieán noâng saûn. Caàn taùch bieät caùc hoaït ñoäng naøy, do hieän nay caùc hôïp taùc xaõ khoâng coøn laøm moïi dòch vuï nhö tröôùc. Neáu ñeå dòch vuï khuyeán noâng mang tính chaát thöông maïi thuaàn tuùy thì coù ruûi ro seõ coù nhöõng lôøi khuyeân thieân leäch daãn ñeán vieäc söû duïng quaù möùc hoaëc söû duïng sai laàm phaân boùn, thuoác tröø saâu, cuõng nhö caùc vaät tö khaùc. - Coâng taùc khuyeán noâng tröôùc ñaây chæ môùi chuù troïng chuyeån giao caùc kyõ thuaät noâng nghieäp, thöôøng laø veà saûn xuaát löông thöïc; nay caàn phaûi chuyeån giao nhöõng thoâng tin ña daïng hôn. Caàn coá vaán noâng daân veà caùc loaïi caây troàng coù giaù trò haøng hoùa cao, veà caùc heä thoáng canh taùc, chaát löôïng, caùc kyõ thuaät sau thu hoaïch vaø nhieàu vaán ñeà khaùc coù lieân quan ñeán sinh hoaït ôû noâng thoân noùi chung. Sau khi ñaõ phaùt trieån, caùc toå chöùc kinh doanh noâng nghieäp cuõng seõ coù theå cung caáp nhieàu thoâng tin, nhöng vaãn phaûi giuùp ñôõ noâng daân trong vieäc tieáp thu caùc thoâng tin naøy. Ñieàu naøy coù nghóa laø chính caùc caùn boä khuyeán noâng caàn phaûi hieåu bieát nhieàu hôn vaø bieát lyù giaûi caùc loaïi thoâng tin khaùc nhau. Phöông thöùc khuyeán khích noâng daân tham gia vaøo vieäc ñaùnh giaù caùc kyõ thuaät noâng nghieäp seõ giuùp thieát laäp moät chöông trình khuyeán noâng thích hôïp vaø höôùng caùn boä taäp trung vaøo caùc vaán ñeà höõu ích. Theo phöông thöùc naøy, noâng daân seõ ñöôïc tham khaûo yù kieán vaø giuùp xaây döïng nhöõng vaán ñeà kieán thöùc quan troïng nhaát caàn ñöôïc boå sung. Tín duïng noâng thoân vaø dòch vuï taøi chính Moïi ngöôøi ñeàu nhaän thöùc ñöôïc raèng noâng daân caàn phaûi coù tín duïng ñeå mua vaät tö noâng nghieäp. Gaàn ñaây, Ngaân haøng Noâng nghieäp Vieät Nam ñaõ trieån khai chöông trình caáp tín duïng tröïc tieáp cho noâng daân, vôùi quy moâ nhoû (khoaûng 150 USD moãi moät khoaûn). Chöông trình ñaõ phaùt trieån raát nhanh vaø ñeán cuoái naêm 1993, coù khoaûng hai trieäu noâng daân ñaõ ñöôïc vay tín duïng. Thôøi haïn vay töø ba ñeán saùu thaùng, ñuû thôøi gian ñeå troàng vaø tröõ thoùc qua muøa luùa khi giaù giaûm suùt. Laõi suaát vay töø 2,5% ñeán 3%/thaùng. Tröôùc ñaây, caùc khoaûn tín duïng ñöôïc ñöa veà ñòa phöông vaø sau ñoù, ñòa phöông laïi phaân phoái vaät tö noâng nghieäp. Hieän nay, moãi huyeän coù ít nhaát moät chi nhaùnh ngaân haøng, coù huyeän coù nhieàu hôn. Caùch tieáp caän naøy laø ñaùng möøng vaø coù ích, nhöng ñaây chæ laø böôùc ñaàu trong vieäc ñaûm baûo caùc dòch vuï taøi chính thích hôïp cho noâng thoân vôùi chaát löôïng cao. Tröôùc heát, phaûi taïo ñieàu kieän cho noâng daân ñöôïc göûi tieàn deã daøng vaøo ngaân haøng. Ví duï, ngaân haøng khoâng neân quaù xa thì môùi khuyeán khích ñöôïc vieäc noâng daân göûi tieàn tieát kieäm. Phaûi taïo ñieàu kieän cho caùc noâng hoä tích luõy thu nhaäp dö daõ cuûa mình khoâng phaûi baèng thoùc hay vaøng nhö tröôùc, maø laø döôùi daïng caùc taøi khoaûn ngaân haøng. Tuy nhieân, hoïc phaûi coù quyeàn treân caùc taøi khoaûn naøy, töùc laø ñöôïc ruùt tieàn baát cöù luùc naøo caàn vaø khoâng phaûi traû lôøi baát cöù caâu hoûi naøo. Giaù trò thöïc teá cuûa soá tieàn tieát kieäm phaûi ñöôïc duy trì, 22 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  9. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá ngoaøi ra, neân coù moät ít laõi thöïc teá. (Naêm 1993, laõi suaát göûi tieát kieäm laø 1% ñeán 2%/thaùng trong khi tyû leä laïm phaùt döôùi 10%/naêm, do vaäy, laõi suaát treân tieàn göûi ñaõ cao hôn möùc laïm phaùt). Chuùng toâi xin laëp laïi, ngaân haøng khoâng neân ôû quaù xa do caùc khoaûn tieát kieäm thöôøng khoâng lôùn vaø noâng daân phaûi thöôøng xuyeân ñeán ngaân haøng. Neáu ngaân haøng bieát söû duïng caùc khoaûn tieát kieäm naøy laøm voán cho vay vaø caùc khoaûn voán vay naøy ñöôïc traû laïi ñaày ñuû, caû ngaân haøng vaø xaõ hoäi ñeàu seõ coù lôïi. Ñoái vôùi vaán ñeà vay, neân gia taêng caû soá löôïng vaø thôøi haïn ñöôïc vay. Do caùch suy nghó cuõ, phaàn naøo vaãn coøn toàn taïi ngaøy nay, tín duïng vaãn ñöôïc xem nhö moät moùn haøng quyù hieám phaûi ñöôïc phaân phoái baèng bieän phaùp haønh chính thay vì baèng giaù caû. Do vaäy, caùc ngaân haøng thöôøng thích cho caùc coâng ty thöông nghieäp hay hôïp taùc xaõ vay moät khoaûn lôùn hôn laø caáp cho noâng daân nhöõng khoaûn tín duïng nhoû coù laõi suaát thaáp hôn (maø vieäc quaûn lyù laïi raát toán keùm). Ngaân haøng caáp tín duïng cho noâng daân do chæ thò cuûa Nhaø nöôùc chöù khoâng phaûi vì ñaây laø hoaït ñoäng coù laõi. Do laõi suaát tieàn göûi gaàn 2%/thaùng trong khi laõi suaát tieàn vay chæ coù 2,5%, ngaân haøng khoâng ñuû thu nhaäp ñeå trang traûi chi phí caáp tín duïng cho noâng daân, ngay caû khi haàu heát caùc khoaûn tín duïng ñeàu ñöôïc hoaøn traû. Hôn nöõa, hieän nay tín duïng ngaân haøng chæ ñöôïc caáp chuû yeáu cho saûn xuaát noâng nghieäp hoaëc ñeå löu tröõ thoùc chöù chöa ñöôïc daønh cho nhöõng muïc tieâu khaùc nhö saûn xuaát coâng nghieäp nhoû. Tín duïng noâng thoân ñaõ ñöôïc thöïc hieän taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi vaø coù moät soá baøi hoïc kinh nghieäm coù theå ruùt ra töø ñaáy. Kinh nghieäm thöù nhaát laø, tín duïng phaûi phuïc vuï vieäc phaùt trieån noâng thoân chöù khoâng chæ noâng nghieäp. Ñaëc bieät taïi nhöõng vuøng ñaát khan hieám, haàu heát caùc noâng hoä ñeàu phaûi coù nhöõng hoaït ñoäng noâng nghieäp vaø phi noâng nghieäp ñeå kieám soáng vaø ñeå coù ñöôïc möùc thu nhaäp cao cuõng nhö oån ñònh hôn. Do vaäy, khoâng theå naøo bieát ñöôïc tín duïng ñöôïc söû duïng cho nhöõng muïc ñích gì trong moät gia ñình coù nhieàu ngheà, vaø ñieàu naøy cuõng khoâng quan troïng. Chính khaû naêng chuyeån voán töø hoaït ñoäng naøy sang hoaït ñoäng khaùc laø moät lôïi theá giuùp noâng daân giaûm bôùt nhu caàu veà tín duïng daøi haïn. Vaán ñeà quan troïng nhaát ñoái vôùi moät ngaân haøng cho vay vôùi laõi suaát thöông maïi laø, lieäu caùc khoaûn vay coù ñöôïc hoaøn traû hay khoâng. Neáu coù khaû naêng ñöôïc hoaøn traû, neân quy ñònh moät möùc toái ña naøo ñoù (nhö moät hay vaøi nghìn USD) vaø cho vay, baát keå khoaûn voán vay seõ ñöôïc söû duïng trong lónh vöïc naøo mieãn laø mang laïi hieäu quaû cao. Khoâng caàn phaûi coù phaân tích döï aùn phöùc taïp. Ñoái töôïng xin vay phaûi laø ngöôøi löông thieän, phaûi coù vaät theá chaáp (coù theå laø giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát trong töông lai) vaø neân coù uy tín trong vieäc hoaøn traû nôï cuõ cuõng nhö coù trieån voïng traû nôï môùi. Kinh nghieäm thöù hai laø, laõi suaát tín duïng neân laø laõi suaát thöông maïi chöù khoâng neân ñöôïc trôï caáp hay ôû möùc quaù thaáp. Ñieàu naøy coù veû khoâng hôïp lyù caû veà maët kinh doanh cuõng nhö veà coâng baèng xaõ hoäi vì noâng daân coøn ngheøo. Leõ ra hoï phaûi ñöôïc nhaän tín duïng vôùi giaù reû môùi ñuùng chöù? Thöïc teá laø, moät khi coù laõi suaát raát thaáp thì nguoàn tín 23 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  10. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá duïng laïi raát haïn cheá. Neáu laõi suaát tieàn vay thaáp thì laõi suaát tieàn göûi thöôøng cuõng thaáp, do vaäy tieàn tieát kieäm göûi ngaân haøng cuõng khoâng nhieàu, vaø roát cuoäc nguoàn tieàn ñeå vay cuõng raát haïn cheá. Vì vaäy, tín duïng "reû" cuõng coù nghóa laø khoâng coù tín duïng. Theâm vaøo ñoù, nhu caàu vay vôùi giaù reû thöôøng raát lôùn trong khi quyõ cho vay laïi khoâng lôùn, neân caàu vöôït cung. Luùc aáy, Nhaø nöôùc laïi aùp duïng bieän phaùp phaân phoái, töùc laø duøng nhöõng tieâu chuaån haønh chính ñeå quyeát ñònh ñôn xin vay naøo "xöùng ñaùng" vaø "khoâng xöùng ñaùng". Do vaäy maø vieäc kieåm soaùt coâng duïng cuûa khoaûn vay trôû neân phoå bieán vaø löôïng cho vay cuõng khoâng lôùn. Trong tröôøng hôïp toát nhaát, Nhaø nöôùc vaãn coù theå caáp ñöôïc nhöõng khoaûn tín duïng nhoû vaø reû moät caùch roäng khaép, nhöng chi phí haønh chính seõ cao. Trong tröôøng hôïp xaáu nhaát, chæ moät soá nhoû ñoái töôïng xin vay "an toaøn" (töùc laø giaøu coù) hay coù theá löïc laø ñöôïc höôûng tín duïng reû, coøn haàu heát noâng daân chæ ñöôïc vay raát ít hoaëc khoâng reû. Maët khaùc, do aùp löïc phaûi giöõ laõi suaát tín duïng ôû möùc thaáp, khoaûng "cheânh leäch" giöõa laõi suaát vay vaø laõi suaát göûi cuõng khoâng ñöôïc lôùn vaø do vaäy, ngaân haøng khoâng ñuû lôïi nhuaän ñeå trang traûi chi phí hoaït ñoäng cuûa mình. Cuõng do vaäy maø ngaân haøng khoâng muoán môû nhieàu vaên phoøng, khoâng muoán thueâ nhieàu nhaân vieân vaø traùnh khoâng muoán caáp nhieàu khoaûn tín duïng nhoû ñeå ñôõ toán keùm. Keát quaû cuoái cuøng laø, ñoái vôùi ña soá noâng daân, tín duïng vôùi giaù reû coù nghóa laø khoâng coù tín duïng, hay raát ít tín duïng. Kinh nghieäm thöù ba laø, noâng daân thöôøng traû nôï soøng phaúng hôn khi bieát raèng ñoù laø ñieàu kieän ñeå ñöôïc vay theâm trong töông lai. Ña soá noâng daân ñeàu nhaän thöùc ñöôïc tính quan troïng cuûa vieäc ñöôïc vay vaø heát söùc baûo veä khaû naêng naøy. Neáu ngaân haøng ñoàng yù caáp nhöõng khoaûn tín duïng khaù lôùn baát keå ñöôïc söû duïng ra sao mieãn laø coù sinh lôïi maø khoâng ñoøi hoûi nhieàu thuû tuïc vaø vôùi laõi suaát cao (khoaûng 3% hay 4% trong tình hình hieän nay), thì coù nhieàu trieån voïng raèng nôï seõ ñöôïc hoaøn traû. Neáu ngaân haøng chæ caáp nhöõng khoaûn tín duïng nhoû vaø khoâng thöôøng xuyeân, ñoøi hoûi nhieàu thuû tuïc vaø chæ vôùi muïc ñích saûn xuaát noâng nghieäp, aùp löïc ñeå noâng daân traû nôï seõ ít hôn nhieàu. Do vaäy, söï toàn taïi cuûa heä thoáng tín duïng phuï thuoäc raát nhieàu vaøo vieäc duy trì khaû naêng caáp tín duïng cuûa noù. Trong heä thoáng tín duïng lyù töôûng, caùc ngaân haøng noâng thoân caïnh tranh nhau ñeå cung caáp cho khaùch haøng caû dòch vuï göûi tieàn tieát kieäm cuõng nhö cho vay. Taát caû moïi ñoái töôïng coù trieån voïng traû nôï toát seõ ñöôïc caáp tín duïng deã daøng maø khoâng phaûi qua caùc thuû tuïc quan lieâu, quy moâ tín duïng seõ khoâng bò caét giaûm do laõi suaát thaáp hoaëc vieäc söû duïng tín duïng seõ khoâng bò giôùi haïn nhö hieän nay. Tuy nhieân, tröôùc maét, seõ khoâng coù nhieàu ngaân haøng thöông maïi quan taâm ñeán vieäc hoaït ñoäng taïi noâng thoân, vì vaäy Ngaân haøng Noâng nghieäp (ngaân haøng naøy neân hoaït ñoäng nhö moät Ngaân haøng Noâng thoân thì ñuùng hôn, nhaèm taøi trôï cho moïi hoaït ñoäng saûn xuaát coù hieäu quaû taïi noâng thoân) seõ phaûi coù vai troø lôùn luùc ban ñaàu. Moãi chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng Noâng nghieäp phaûi chòu traùch nhieäm veà tình hình loã laõi cuûa mình, vaø khi bò thua loã thì khoâng ñöôïc döïa vaøo cheá ñoä trôï caáp quaù laâu. Cô cheá keá toaùn, giaùm saùt vaø ñieàu haønh cuûa ngaân haøng phaûi ñöôïc caûi tieán ñeå coù theå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng lôùn veà ñieän cuõng nhö veà quy moâ cuûa caùc khoaûn 24 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  11. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá cho vay. Luùc ban ñaàu, ña soá tín duïng seõ ñöôïc daønh cho caùc vuøng coù tieàm naêng kinh teá cao, nhöng moät khi maïng löôùi ñöôøng saù ñaõ toát hôn, caû möùc tích luõy laãn möùc tín duïng seõ taêng leân ôû khaép moïi nôi. Ngaân haøng Noâng nghieäp coù nhieäm vuï caáp tín duïng noâng thoân moät caùch roäng khaép vaø vôùi giaù caøng reû caøng toát nhöng vaãn phaûi coù laõi. Phoái hôïp caùc chính saùch ngaønh vaø lieân ngaønh Trong caùc phaàn treân, chuùng toâi ñaõ trình baøy veà nhöõng yeâu caàu böùc xuùc nhaát. Tröôùc heát laø veà xaây döïng ñöôøng saù, naâng caáp heä thoáng thuûy lôïi vaø ñaûm baûo quyeàn söû duïng ñaát; keá tieáp laø veà troàng röøng vaø nghieân cöùu cuõng nhö coâng taùc khuyeán noâng; sau ñoù laø veà thieát laäp vaø phaùt trieån dòch vuï toång hôïp veà taøi chính noâng thoân. Khoâng laøm ñöôïc nhöõng böôùc naøy thì nhieàu vuøng noâng thoân seõ raát khoù coù theå phaùt trieån ñöôïc. Noâng daân seõ khoâng coù ñoäng löïc ñeå ñaàu tö vaøo ñaát, maø coù muoán ñaàu tö cuõng khoâng coù voán, hoaëc khoâng coù kieán thöùc ñeå bieát phaûi ñaàu tö nhö theá naøo. Hoï seõ bò khoù khaên khi ñi vaøo chuyeân moân hoùa do chi phí vaän chuyeån cao. Möùc thu nhaäp taïi noâng thoân seõ cöù thaáp maõi, vaø hieän töôïng di daân ra thaønh phoá seõ laøm cho daân soá ñoâ thò taêng nhanh. Tuy nhieân, taát caû caùc böôùc neâu treân khoâng thoâi vaãn chöa ñuû. Caàn phaûi laøm nhieàu hôn nöõa, vì söï thaønh coâng cuûa coâng cuoäc phaùt trieån noâng thoân phuï thuoäc phaàn lôùn vaøo moät soá chính saùch naèm ngoaøi noâng nghieäp. Sau ñaây chuùng toâi xin trình baøy veà caùc chính saùch ñoù. Tyû giaù hoái ñoaùi Tyû giaù hoái ñoaùi (TGHÑ) voâ cuøng quan troïng vì coù theå noùi, ñaây laø yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa noâng nghieäp veà laâu daøi. Moät soá nöôùc, nhaát laø caùc nöôùc coù nhieàu moû daàu, ñaõ ñeå cho TGHÑ Thöïc teá bò naâng giaù vaø do vaäy ñaõ phöông haïi ñeán khu vöïc noâng thoân trong nöôùc. (TGHÑ Thöïc teá laø TGHÑ Danh nghóa ñaõ ñöôïc ñieàu chænh ñeå phaûn aùnh möùc laïm phaùt trong nöôùc vaø treân theá giôùi. Neáu möùc laïm phaùt trong nöôùc cao hôn möùc laïm phaùt treân theá giôùi, trong khi ñoù TGHÑ Danh nghóa vaãn giöõ nguyeân, thì ngöôøi ta noùi raèng TGHÑ Thöïc teá bò naâng cao). Ñaây laø moät ñieàu baát ngôø ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vì hoï khoâng thaáy ñöôïc moái lieân quan giöõa haøng trieäu noâng daân nhoû, maø saûn xuaát thöôøng chæ phuïc vuï cho chính gia ñình hoï vaø moät tyû giaù taøi chính döôøng nhö coù lieân quan nhieàu hôn heát ñeán Ngaân haøng Trung öông vaø caùc coâng ty xuaát nhaäp khaåu. Tuy vaäy, moái lieân quan giöõa noâng daân vaø TGHÑ laø coù thaät, vaø caàn phaûi hieåu taïi sao moät TGHÑ Thöïc teá bò cao giaù seõ gaây taùc haïi ñeán phaùt trieån noâng thoân. Noâng saûn laø nhöõng maët haøng thöôøng ñöôïc xuaát khaåu vaø giaù caû cuûa chuùng thöôøng bò aûnh höôûng saâu saéc cuûa thò tröôøng xuaát khaåu. Neáu giaù moät taán gaïo treân thò tröôøng quoác teá laø 200 USD, giaù baùn buoân noäi ñòa cuõng seõ theå hieän möùc giaù naøy. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø hai möùc giaù quoác teá vaø noäi ñòa baèng nhau - do chaát löôïng gaïo khaùc nhau vaø chi phí vaän chuyeån qua caûng - nhöng caùc khoaûn phí boå sung ñöôïc phaûn aùnh trong giaù xuaát khaåu chöù khoâng phaûi trong giaù noäi ñòa. Trong giaù giao haøng taän nôi 25 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  12. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá cho nöôùc mua coøn coù phí vaän chuyeån ñöôøng bieån vaø chi phí kinh doanh. Vì vaäy, giaù baùn buoân trong nöôùc coù theå thaáp hôn giaù xuaát, maø giaù xuaát naøy laïi thöôøng thaáp hôn giaù nhaäp töø 10% ñeán 20%. Hôn nöõa, taïi Vieät Nam, ruûi ro bò ñình treä ôû caûng vaø khaû naêng hôïp ñoàng kinh doanh khoâng ñöôïc toân troïng caøng laøm cho giaù xuaát khaåu thaáp hôn nöõa. Tuy nhieân, sau khi ñaõ tính ñeán taát caû caùc yeáu toá neâu treân, caùc coâng ty thöông nghieäp tính giaù baùn baèng caùch laáy giaù baèng ñoâla nhaân leân theo tyû giaù hoái ñoaùi. Vôùi möùc giaù nhö vaäy, hoï seõ baùn gaïo cho baát cöù thò tröôøng naøo traû giaù cao hôn, duø laø nöôùc ngoaøi hay trong nöôùc. Nhö vaäy, ñoái vôùi hoï, giaù gaïo treân thò tröôøng coi nhö ngang nhau, maø möùc giaù naøy leõ ra phaûi khaùc nhau vì chaát löôïng gaïo khoâng gioáng nhau. Vaø neáu laáy giaù baùn buoân tröø ñi chi phí kinh doanh, ta seõ ñöôïc giaù thu mua noâng saûn. Do vaäy, roõ raøng laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh soá tieàn maø noâng daân nhaän ñöôïc khi baùn thoùc laø tyû giaù hoái ñoaùi. Nhöõng soá lieäu sau ñaây minh hoïa ñieàu naøy. Giaù thoùc Thöïc teá - Vai troø cuûa Tyû giaù hoái ñoaùi Thaùng 12, 1990 Thaùng 12, 1993 % dao ñoäng TGHÑ Danh nghóa 7.150 10.800 + 51% Chæ soá giaù caû 1,00 2,05 +105% Giaù thoùc (ñoàng/kg) 1.000 1.000 0% Giaù thoùc thöïc teá 1.000 488 - 51% TGHÑ Thöïc teá 7.150 5.268 - 26% * Neáu möùc laïm phaùt treân theá giôùi laø 0, TGHÑ Thöïc teá = TGHÑ Danh nghóa chia cho chæ soá giaù caû. Khi 1 USD = ít Ñoàng hôn, thì TGHÑ Thöïc teá bò naâng cao. Chæ soá giaù caû ñöôïc söû duïng ôû ñaây, baèng möùc 1.00 ôû thôøi ñieåm thaùng 12 naêm 1990. Trong baûng neâu treân, neáu TGHÑ Thöïc teá ñöùng nguyeân, thì TGHÑ Danh nghóa ñaõ phaûi taêng thaønh 1 USD = 14.658 ñoàng, vaø giaù thoùc ñaõ phaûi taêng leân 1.357 ñoàng/kg thay vì vaãn ôû möùc 1.000 ñoàng/kg. Nhö vaäy, giaù thoùc thöïc teá chæ phaûi giaûm moät phaàn ba thay vì hôn moät nöûa. Giaù trong nöôùc suy giaûm moät phaàn coøn vì giaù gaïo quoác teá xuoáng thaáp. Taùc ñoäng naøy ñaõ coù theå ñöôïc xoa dòu phaàn naøo neáu nhö TGHÑ Thöïc teá oån ñònh hôn. Thay vaøo ñoù, giaù caû ngaøy caøng suy giaûm hôn. Giaù caø pheâ, cao su, cheø, tô taèm vaø moät soá caây troàng xuaát khaåu khaùc roõ raøng vaø tröïc tieáp ngang vôùi giaù baèng ñoâla cuûa moãi maët haøng nhaân vôùi TGHÑ. Caùc nhaø chaên nuoâi lôïn vaø caù cho xuaát khaåu cuõng seõ caûm nhaän ñöôïc moái quan heä ngaøy caøng chaët cheõ giöõa giaù noäi ñòa vaø giaù xuaát khaåu. Taát caû nhöõng ngöôøi naøy ñeàu ñaõ bò aûnh höôûng vì söï naâng giaù quaù cao cuûa ñoàng Vieät Nam. Khi moät nöôùc ñoät nhieân ñöôïc nguoàn vieän trôï lôùn cuûa nöôùc ngoaøi hay thu nhaäp cao veà ñaàu vaø baét ñaàu coù ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi, phaûn öùng taát nhieân cuûa nöôùc aáy laø tìm caùch söû duïng nhöõng nguoàn taøi nguyeân naøy. Phaàn ngoaïi teä ñöôïc chi tieâu ñeå mua haøng noäi ñòa thöôøng laøm cho giaù caû trong nöôùc taêng trong chöøng möïc naøo ñoù, nhöng khoâng 26 David O. Dapice and Cao Duc Phat
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2