intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế part 3

Chia sẻ: Pham Duong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
99
lượt xem 21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu giá cả quốc tế vẫn ổn định mà giá trong nước lại tăng gấp đôi trong khi TGHĐ Danh nghĩa vẫn đứng nguyên, thì nông dân cũng sẽ lâm vào tình cảnh như nêu trên, tuy quá trình diễn biến có hơi khác. Theo tình huống này, giá bằng đôla của gạo và cà phê vẫn như cũ, và TGHĐ vẫn đứng nguyên. Chỉ có chi phí lưu thông tăng lên do giá nhân công sẽ đắt hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế part 3

  1. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá laøm cho TGHÑ Danh nghóa suy giaûm do coù löôïng ngoaïi teä ñöôïc ñoå vaøo. Neáu giaù caû quoác teá vaãn oån ñònh maø giaù trong nöôùc laïi taêng gaáp ñoâi trong khi TGHÑ Danh nghóa vaãn ñöùng nguyeân, thì noâng daân cuõng seõ laâm vaøo tình caûnh nhö neâu treân, tuy quaù trình dieãn bieán coù hôi khaùc. Theo tình huoáng naøy, giaù baèng ñoâla cuûa gaïo vaø caø pheâ vaãn nhö cuõ, vaø TGHÑ vaãn ñöùng nguyeân. Chæ coù chi phí löu thoâng taêng leân do giaù nhaân coâng seõ ñaét hôn. Tuy nhieân, neáu giaù caû trong nöôùc noùi chung taêng gaáp ñoâi, thì phaûi coù giaù caùi gì ñoù ñaõ taêng leân. Coù theå laø haøng coâng nghieäp (vì möùc thueá quan cao hôn), dòch vuï, hay haøng hoùa do noâng daân mua bò ñaùnh thueá. Keát quaû cuoái cuøng laø, thu nhaäp thöïc teá cuûa noâng daân töø vieäc baùn thoùc chæ coøn khoaûng moät nöûa so vôùi tröôùc. (Phaàn thoùc maø chính hoï tieâu thuï khoâng bò aûnh höôûng gì, ngoaøi vieäc giaù thaønh saûn xuaát coù theå cao hôn). Do vaäy, noâng daân khoâng coù ñoäng löïc cuõng nhö khaû naêng ñeå ñaàu tö theâm vaøo noâng traïi cuûa mình. Neáu coù cô hoäi, moät soá seõ ñi tìm cuoäc soáng khaù hôn. Coù moät soá caùch ñeå laøm giaûm aûnh höôûng xaáu cuûa hieän töôïng naøy. Moät trong nhöõng caùch ñoù laø ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng noâng thoân ñeå giaûm giaù thaønh saûn xuaát luùa gaïo hay caùc caây troàng khaùc. Neáu giaù thaønh saûn xuaát haï vöøa ñuû, möùc suy giaûm trong giaù baùn thöïc teá seõ khoâng aûnh höôûng quaù maïnh ñeán thu nhaäp cuûa noâng daân. Coù theå coá gaéng thu mua thoùc (hay caùc caây troàng khaùc) vôùi möùc giaù cao hôn möùc thò tröôøng vaø chòu loã khi baùn laïi, hoaëc baùn treân thò tröôøng noäi ñòa vôùi giaù cao. Bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaån caáp ôû Thaùi Lan vaø thöôøng xuyeân ôû Nam Trieàu Tieân vaø Nhaät Baûn. Haàu heát caùc nöôùc giaøu coù ñeàu trôï caáp cho noâng daân baèng caùch thu mua saûn phaåm cuûa hoï vôùi giaù cao hôn möùc giaù treân thò tröôøng quoác teá. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, ngaân saùch chi tröïc tieáp vaø ngöôøi tieâu thuï phaûi traû möùc giaù cao hôn. Thaø coù nhöõng chính saùch naâng giaù nhö vaäy coøn hôn khoâng coù gì caû, nhöng taïi Vieät Nam, nhöõng chính saùch naøy seõ khoù maø lyù giaûi ñöôïc vì nhieàu ngöôøi soáng taïi thaønh phoá cuõng ngheøo (vaø caàn phaûi mua gaïo) vaø ñaàu tö tröïc tieáp seõ mang laïi nhieàu lôïi ích hôn so vôùi trôï giaù cho haøng noâng saûn. Tình hình hieän nay ôû Vieät Nam coù nguy cô phaùt trieån theo höôùng roõ raøng laø baát lôïi cho noâng nghieäp. Saûn löôïng coù taêng thaät, nhöng ñoù laø do moät vaøi yeáu toá ñaëc bieät hay nhaát thôøi, nhö cô cheá khoaùn saûn phaåm, khaû naêng mua ñöôïc nhieàu phaân boùn hôn hay ñöôïc caáp tín duïng nhieàu hôn, vaø moät soá ñaàu tö vaøo noâng nghieäp cuûa nhaø nöôùc baét ñaàu coù hieäu quaû. Maëc duø vaäy, ôû caùc vuøng ngoaøi ñoàng baèng soâng Cöûu Long, möùc thò tröôøng saûn löôïng thoùc bình quaân treân ñaàu ngöôøi raát khieâm toán. So vôùi cuoái naêm 1990, giaù thoùc khoâng thay ñoåi maùy trong khi giaù sinh hoaït ñaõ taêng gaáp ñoâi. Do möùc thueá noâng nghieäp hieän ñaõ thaáp, coù giaûm theâm cuõng khoâng giuùp ñöôïc gì nhieàu. Neáu nhö TGHÑ Thöïc teá cöù tieáp tuïc bò naâng cao nhö hieän nay, caùc khoaûn ñaàu tö cho noâng thoân seõ maát daàn taùc duïng vaø saûn xuaát ôû noâng thoân seõ suy giaûm. Khoâng phaûi chæ coù saûn xuaát noâng nghieäp bò aûnh höôûng trong tröôøng hôïp naøy. Nhieàu nhaø maùy cuõng khoù maø caïnh tranh vôùi haøng nhaäp vì phaûi traû löông cao hôn cho 27 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  2. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá coâng nhaân (do giaù sinh hoaït leân cao), trong khi giaù haøng nhaäp ñang caïnh tranh vôùi hoï laïi giaûm xuoáng hoaëc khoâng taêng. Neáu coù ñuû voán ñaàu tö vaø bieát naâng cao hieäu quaû, moät soá nhaø maùy seõ tieáp tuïc phaùt trieån, nhaát laø khi giaù vaän chuyeån cao seõ coù taùc duïng haïn cheá khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng nhaäp. Chính caùc ngaønh saûn xuaát söû duïng nhieàu lao ñoäng, keå caû ôû noâng thoân, seõ bò gaëp khoù khaên neáu TGHÑ Thöïc teá cöù tieáp tuïc bò naâng cao nhö hieän nay. (Xem Baûng soá lieäu tröôùc ñaây vaø Chöông 5). Khi ñoù, nhieàu ngaønh coâng nghieäp seõ ñoå xoâ vaøo saûn xuaát haøng hoùa phi thöông maïi hoaëc khoâng deã trao ñoåi, hoaëc söû duïng raát nhieàu voán cuûa nöôùc ngoaøi vaø thieát bò, thay vì nhaân coâng, vì nhö vaäy seõ coù lôøi hôn. Toùm laïi, neáu nhö nhöõng xu höôùng hieän nay vaãn cöù toàn taïi, söï phaùt trieån cuûa noâng thoân coù nguy cô bò chaäm laïi hay seõ ñi theo höôùng sai leäch. Heä thoáng giaùo duïc vaø y teá Giaùo duïc vaø y teá thöôøng khoâng ñöôïc xem laø yeáu toá quyeát ñònh söï taêng tröôûng cuûa noâng nghieäp hay cuûa saûn xuaát noâng thoân, tuy ñoù laø söï thaät. Nhieàu coâng trình nghieân cöùu ôû moät soá nöôùc ñang phaùt trieån cho thaáy raèng, ñaàu tö ñuùng möùc vaøo giaùo duïc seõ mang laïi hieäu quaû cao trong noâng nghieäp cuõng nhö trong caû neàn kinh teá quoác daân. Song song vôùi söï taêng tröôûng kinh teá, ngaøy caøng nhieàu coâng ngheä tinh vi ñöôïc söû duïng vaø hieäu quaû cuûa giaùo duïc trung hoïc ngaøy caøng cao hôn. Ñaây laø thöïc teá ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp cuõng nhö phi noâng nghieäp. Maëc duø cho ñeán nay caùc coâng trình nghieân cöùu veà ñaàu tö y teá chöa ñöa ra keát luaän thoáng nhaát, nhieàu ngöôøi ñaõ nhaän ñònh raèng, con ngöôøi coù khaû naêng lao ñoäng vôùi cöôøng ñoä cao vaø deûo dai hôn neáu coù söùc khoûe. Treû con khoûe maïnh vaø ñuû dinh döôõng cuõng hoïc ñöôïc nhieàu hôn vaø nhanh hôn. Do vaäy, ñaàu tö ñuùng möùc vaøo y teá vaø giaùo duïc coù lôïi caû tröôùc maét laãn veà laâu daøi. Ngoaøi ra, vieäc keát hôïp nhöõng tieán boä veà giaùo duïc vaø y teá vôùi vieäc taïo coâng aên vieäc laøm nhieàu hôn cho phuï nöõ seõ goùp phaàn haïn cheá möùc taêng tröôûng daân soá. Thöôøng caùc gia ñình trong ñoù ngöôøi phuï nöõ töông ñoái coù hoïc thöùc vaø coù vieäc laøm ngoaøi xaõ hoäi coù ít con vaø con caùi khoûe maïnh. Do raát nhieàu vaán ñeà trong noâng nghieäp vaø ngheøo ñoùi laø haäu quaû cuûa söùc eùp daân soá, moïi söï tieán boä veà giaùo duïc vaø y teá ñeàu coù theå goùp phaàn laøm giaûm nhöõng söùc eùp ñoù vaø thuùc ñaåy quaù trình chuyeån tieáp sang caùc hoaït ñoäng phi noâng nghieäp. Do nhöõng ñoøi hoûi ñaàu tö vaøo y teá vaø giaùo duïc raát böùc xuùc nhö trình baøy trong phaàn treân, tình hình hieän nay laø ñaùng lo. Trong cô cheá keá hoaïch hoùa taäp trung tröôùc ñaây, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Lieân Xoâ, Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc moät soá thaønh quaû ñaùng keå veà giaùo duïc vaø y teá, nhöng töø khi ngaân saùch thöïc teá bò caét giaûm, caùc phuùc lôïi xaõ hoäi ñaõ phaûi gaùnh chòu khaù naëng neà. Hoïc phí ngaøy caøng taêng keøm vôùi chi phí hoïc theâm quaù naëng vaø noãi hoaøi nghi veà coâng duïng thöïc teá cuûa vieäc hoïc taäp ñaõ daãn ñeán söï suy giaûm trong soá hoïc sinh phoå thoâng. Moät lyù do khaùc laø noâng daân nay ñaõ coù maûnh ñaát rieâng ñeå canh taùc neân coù ñoäng cô ñeå höôùng nhöõng ñöùa con lôùn boû hoïc ôû nhaø laøm ngheà noâng giuùp gia ñình. Caùc caâu chuyeän ñöôïc nghe vaø coâng trình nghieân cöùu sô boä veà thöïc traïng neàn 28 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  3. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá y teá Vieät Nam cho thaáy raèng, hieän nay nhieàu ngöôøi khoâng ñöôïc cung caáp dòch vuï y teá vì lyù do taøi chính (Ljunggren, Chöông 9). Neáu tình hình naøy cöù tieáp dieãn, neàn giaùo duïc vaø y teá noâng thoân seõ bò phöông haïi vaø ñieàu naøy veà laâu daøi seõ laøm cho toaøn boä neàn kinh teá noâng thoân bò trì treä. Ñaàu tö roäng khaép veà y teá vaø giaùo duïc laø moät trong nhöõng vieäc maø Nhaø nöôùc coù theå laøm nhaèm xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø giaûm bôùt söï cheânh leäch veà phaùt trieån giöõa caùc vuøng, ñoàng thôøi coù hieäu quaû cao vaø giuùp ích cho söï taêng tröôûng chung. Moät heä thoáng y teá vaø giaùo duïc ban ñaàu ñöôïc ñieàu haønh toát seõ khoâng quaù toán keùm so vôùi nhöõng lôïi ích maø chuùng mang ñeán, vaø veà sau cuõng khoâng khoù phaân phoái caùc lôïi ích naøy khaép moïi vuøng vaø cho moïi ñoái töôïng daân cö. Chính phuû caùc nöôùc thöôøng coù ít cô hoäi ñeå haønh ñoäng ñöôïc loøng daân, mang tính coâng baèng vaø coù hieäu quaû cao. Vieät Nam hieåu roõ ñieàu naøy, vaø nhôø thu nhaäp töø thueá ngaøy caøng taêng nay coù ñieàu kieän cuõng nhö traùch nhieäm naâng cao chaát löôïng vaø quy moâ cuûa heä thoáng phuùc lôïi xaõ hoäi. Nhöõng haïn cheá trong chính saùch thöông maïi Moät trong nhöõng yeáu toá chuû yeáu quyeát ñònh möùc giaù thu mua maø noâng daân phaûi chaáp nhaän laø cô caáu caùc coâng ty thöông nghieäp mua baùn vôùi hoï, vaø quy cheá maø caùc coâng ty naøy phaûi tuaân theo. Neáu coù söï caïnh tranh giöõa caùc coâng ty thu mua vaø quy cheá ñöôïc thoaùng hôn, söï cheânh leäch giöõa giaù thu mua töø noâng daân vaø giaù baùn buoân taïi thaønh phoá seõ khoâng lôùn. Traùi laïi, neáu trong quaù trình buoân baùn coù moät coâng ty naøo ñoù ñöôïc ñoäc quyeàn hoaëc neáu chæ coù moät vaøi coâng ty ñöôïc tham gia, thì noâng daân seõ bò eùp giaù vaø coâng ty thöông nghieäp seõ ñöôïc laõi nhieàu hôn. Nôùi loûng quy cheá thöông maïi seõ giuùp caùc coâng ty môùi coù ñieàu kieän nhaäp cuoäc, taêng cöôøng söï caàn thieát phaûi caïnh tranh vaø naâng möùc giaù thu mua töø noâng daân. Döôøng nhö hieän nay khoâng phaûi ai cuõng nhaän thöùc ñöôïc ñieàu naøy. Ñoái vôùi haøng noâng saûn xuaát khaåu, Vieät Nam thöôøng than phieàn raèng mình phaûi chaáp nhaän möùc giaù thaáp hôn caùc nöôùc laùng gieàng cho nhöõng maët haøng coù chaát löôïng töông töï. Hieän töôïng naøy ñöôïc ñoå vaï cho söï caïnh tranh "quaù raùo rieát" giöõa caùc ñôn vò xuaát khaåu vaø söï thieáu thoâng tin cuûa hoï veà thò tröôøng xuaát khaåu. Moät trong nhöõng giaûi phaùp ñaõ ñöôïc ñeà xuaát laø giôùi haïn soá coâng ty xuaát khaåu nhaèm giaûm bôùt "caïnh tranh coù tính chaát phaù hoaïi" vaø vôùi hy voïng laäp laïi söï giaùm saùt chaët cheõ treân caùc möùc giaù xuaát khaåu vaø treân caùc coâng ty coù thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Caùch laäp luaän naøy laø sai vaø chính nhöõng giôùi haïn nhö vaäy seõ phöông haïi ñeán muïc tieâu maø Nhaø nöôùc muoán ñaït ñöôïc khi ñeà ra nhöõng bieän phaùp noùi treân. Möùc giaù maø moät coâng ty xuaát khaåu ñaït ñöôïc treân thò tröôøng nöôùc ngoaøi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá. Moät trong nhöõng yeáu toá naøy laø uy tín cuûa coâng ty trong vieäc giao haøng ñuùng heïn cuõng nhö coù chaát löôïng cao vaø oån ñònh hôn, hoaëc laø khaû naêng daøn xeáp oån thoûa caùc vuï baát ñoàng vôùi khaùch haøng. Giaù xuaát cuõng coù theå cao hôn neáu coâng ty 29 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  4. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá xuaát khaåu coù ñöôïc nhieàu thoâng tin hôn hoaëc kheùo leùo hôn trong vieäc thöông löôïng. Vì chæ laø moät nguoàn cung töông ñoái nhoû so vôùi thò tröôøng theá giôùi, ñoái vôùi ña soá maët haøng Vieät Nam khoâng coù nhieàu aûnh höôûng treân thò tröôøng theá giôùi - Vieät Nam ñôn phöông khoâng theå naøo taùc ñoäng ñeán caùc möùc giaù quoác teá (tröø giaù gaïo). Gaïo Vieät Nam xuaát khaåu chæ ñöôïc giaù thaáp do haøng thöôøng ñöôïc giao khoâng ñuùng heïn (töùc laø hôïp ñoàng khoâng ñöôïc toân troïng) vaø chaát löôïng xay xaùt khoâng toát. Gaàn ñaây, chaát löôïng xay xaùt ñaõ ñöôïc caûi tieán phaàn naøo nhöng vieäc giao haøng ñuùng heïn vaãn chöa ñaûm baûo. Ngoaøi ra, moät soá ñôn vò xuaát khaåu ñaõ khai giaù xuaát gaïo thaáp ñi ñeå troán thueá hoaëc ñeå tìm caùch chuyeån ngoaïi teä ra nöôùc ngoaøi. Khoâng coù lyù do gì ñeå nghó raèng, so vôùi caùc coâng ty nhoû, caùc coâng ty xuaát nhaäp khaåu lôùn trung öông seõ coù lôïi theá hôn veà chaát löôïng, ñoä tin caäy, khaû naêng daøn xeáp tranh chaáp, thu thaäp thoâng tin veà thò tröôøng nöôùc ngoaøi hay coù taøi thöôøng löôïng hôn trong kinh doanh. Luaät Hôïp ñoàng seõ giuùp taát caû caùc coâng ty vì seõ taïo ñieàu kieän cho khaùch haøng ñoøi ñeàn buø khi hôïp ñoàng khoâng ñöôïc toân troïng. Moät khi ñaïo luaät naøy ra ñôøi, caùc ñaûm baûo ngaân haøng hoaëc tín phieáu baûo hieåm seõ goùp phaàn traán an khaùch haøng raèng caùc nhaø xuaát khaåu seõ toân troïng traùch nhieäm phaùp lyù cuûa hoï. Tuy nhieân, caùch toát nhaát ñeå phaùt trieån caùc kyõ naêng caàn thieát laø thieát laäp moät cô cheá côûi môû cho pheùp moïi coâng ty tham gia vaø caïnh tranh vôùi nhau, thay vì giôùi haïn soá coâng ty ñöôïc pheùp xuaát khaåu nhö hieän nay. Thoâng thöôøng, vieäc daønh ñöôïc giaáy pheùp xuaát khaåu coù taùc duïng haïn cheá thay vì naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa moät coâng ty, do vieäc caáp giaáy pheùp taïo ñieàu kieän cho hoï an taâm höôûng lôïi maø khoâng caàn phaûi caïnh tranh. Veà vaán ñeà trang bò thoâng tin cho caùc coâng ty, caùch giaûi quyeát toát nhaát laø taïo ñieàu kieän ñeå thoâng tin ñöôïc phoå bieán moät caùch deã daøng. Giaù gaïo hieän nay ñöôïc truyeàn thanh haøng ngaøy töø Bangkok. Ngoaøi ra, töï ngöôøi daân coù theå thaønh laäp moät trung taâm buoân baùn gaïo töø Caàn Thô hoaëc thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå caùc beân muoán mua vaø baùn gaïo coù theå tieáp xuùc vôùi nhau, vaø chính caùc vuï mua baùn dieãn ra haèng ngaøy seõ laø nguoàn thoâng tin toát. Coù nhieàu caùch ñoái phoù vôùi vieäc khai giaù baùn thaáp ñi, nhö kieåm soaùt giaù caû thay vì khoâng cho pheùp caùc coâng ty tö nhaân tham gia xuaát khaåu. Neáu moät coâng ty coù yù löøa ñaûo khaùch haøng vaø nguoàn cung öùng cuûa mình, coâng ty seõ nhanh choùng maát uy tín vaø gaëp khoù khaên trong vieäc vay tín duïng, thu mua haøng cuûa noâng daân vaø kyù hôïp ñoàng vôùi khaùch haøng. Coâng ty phaûi coù uy tín môùi lôùn maïnh ñöôïc. Thò tröôøng töï do seõ laøm cho caùc coâng ty yeáu keùm do hoaït ñoäng khoâng höõu hieäu hay coù haønh vi löøa ñaûo phaûi chuyeån ngaønh hoaëc bò phaù saûn. Chæ nhöõng coâng ty löông thieän vaø coù hieäu quaû môùi coù trieån voïng thaønh coâng. Toùm laïi, xuaát khaåu seõ ñaït keát quaû cao hôn neáu coù nhieàu coâng ty caïnh tranh vaø löôïng thoâng tin ñöôïc doài daøo hôn. Noâng daân seõ baùn ñöôïc noâng saûn vôùi giaù cao hôn neáu khu vöïc tö nhaân cuõng ñöôïc quyeàn xuaát khaåu. Neáu vaøo vuï thu hoaïch noâng daân bò "buoäc" phaûi baùn vôùi giaù thaáp, haïn cheá soá ñôn vò thu mua chæ laøm cho tình hình caøng xaáu hôn. 30 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  5. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Maët khaùc, neân taêng tín duïng cho noâng daân ñeå hoï coù theå baùn luùa moät caùch thong thaû chöù khoâng chæ vaøo luùc thu hoaïch, khi giaù caû ôû möùc thaáp nhaát. Ñeå keát luaän, coù theå noùi raèng Vieät Nam neân taêng soá ñôn vò ñöôïc pheùp xuaát khaåu thay vì thu heïp laïi nhö hieän nay. Chæ coù theá môùi giuùp noâng daân ñöôïc thöïc söï vaø naâng cao kyõ naêng buoân baùn cuûa caùc coâng ty trong nöôùc. Khuyeán khích naâng cao giaù trò gia taêng Moät lyù do khaùc ñeå giôùi haïn hoaït ñoäng mua baùn laø taïo ñieàu kieän cho vieäc xuaát khaåu haøng noâng saûn coù "giaù trò gia taêng cao hôn". Ñuùng laø nhieàu haøng noâng saûn ñöôïc xuaát töø Vieät Nam döôùi daïng nguyeân lieäu hay môùi qua cheá bieán sô boä, trong khi noâng saûn ñöôïc cheá bieán thöôøng coù giaù trò cao hôn treân moãi ñôn vò troïng löôïng. Ñoái vôùi nhöõng nhaø laøm keá hoaïch taäp trung, caùch toát nhaát ñeå taêng cöôøng xuaát khaåu noâng saûn laø chæ thò cho moät xí nghieäp quoác doanh xaây döïng moät nhaø maùy cheá bieán thöïc phaåm vaø ñoøi hoûi noâng daân phaûi baùn nguyeân lieäu cho xí nghieäp naøy. Caùch tö duy nhö vaäy coù theå laø logic nhöng cuoái cuøng cuõng coù nhöôïc ñieåm. Taát nhieân, naâng cao giaù trò haøng noâng saûn qua vieäc cheá bieán coù nhöõng lôïi ích nhaát ñònh maø caùc nöôùc phaùt trieån ñeàu ñang theo ñuoåi. Tuy nhieân, phaûi thaáy raèng khoâng chæ coù lôïi ích maø coøn coù chi phí. Xaây döïng nhaø maùy, thueâ nhaân coâng, söû duïng nhieân lieäu vaø nguyeân lieäu ñeàu raát toán keùm. Khoâng phaûi xí nghieäp naøo cuõng bieát caùch khai thaùc trieät ñeå caùc maët haøng cheá bieán ñeå taïo ñuû thu nhaäp nhaèm trang traûi caùc khoaûn chi noùi treân. Neáu xí nghieäp khoâng coù kyõ naêng treân thì coù buoäc noâng daân baùn nguyeân lieäu vôùi giaù reû cuõng khoâng giuùp ñöôïc gì, ngoaøi ra, nhö vaäy laø voâ hình chung baét noâng daân phaûi trôï caáp cho caùc xí nghieäp cheá bieán khoâng hieäu quaû. Ñoái vôùi Vieät Nam, vaán ñeà chính saùch ôû ñaây laø laøm sao ñoäng vieân caùc xí nghieäp cheá bieán thöïc phaåm hoaït ñoäng toát, bieát laøm ra nhieàu giaù trò hôn laø chi phí. Ñoù laø caùc xí nghieäp seõ phaùt trieån nhanh choùng vaø ñoùng thueá cho Nhaø nöôùc thay vì yeâu caàu trôï caáp. Caâu traû lôøi laø tìm caùch haï chi phí saûn xuaát thay vì taïo neân ñoäc quyeàn trong vieäc thu mua noâng saûn. Chi phí saûn xuaát seõ thaáp hôn neáu ñöôøng saù toát hôn, giaù lieân laïc vieãn thoâng vaø phí caàu caûng hôïp lyù hôn, ñieän naêng ñöôïc cung caáp moät caùch oån ñònh hôn. Coù theå thuùc ñaåy quaù trình naøy baèng caùch ñaàu tö nghieân cöùu noâng nghieäp vaø hoaït ñoäng khuyeán noâng nhaèm naâng cao chaát löôïng nguyeân lieäu vaø haï bôùt chi phí saûn xuaát. Ngoaøi ra, caùc chöông trình giaùo duïc, ñaøo taïo veà khoa hoïc thöïc phaåm, coâng ngheä vaø quaûn lyù cuõng raát caàn thieát. Noùi chung, moïi söï caûi tieán trong moâi tröôøng kinh teá coù taùc duïng laøm haï chi phí cuûa caùc xí nghieäp ñeàu coù ích. Moät khi ngaønh cheá bieán noâng saûn ñöôïc cung öùng ñuû vaät tö vôùi möùc giaù hôïp lyù, phaàn lôùn giaù trò gia taêng seõ taêng töï phaùt. Luùc ñoù, thò tröôøng seõ laøm cho möùc giaù trò gia taêng cao hôn nöõa maø khoâng caàn phaûi ñöôïc xeáp ñaët bôûi moät keá hoaïch taäp trung naøo caû. Do chính phuû thöôøng khoâng theå döï ñoaùn hay khaúng ñònh nhöõng loaïi hình cheá bieán naøo laø caàn thieát hoaëc ñòa ñieåm cheá bieán naøo laø toái öu, 31 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  6. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá chính phuû chæ neân hoaït ñoäng trong phaïm vi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ñaàu tö thay vì coá ñeà ra nhöõng giaûi phaùp chi tieát. Keát luaän cho phaàn naøy cuõng gioáng nhö phaàn treân. Khoâng theå caên cöù vieäc löïa choïn caùc ngaønh saûn xuaát chæ treân hy voïng "gia taêng giaù trò" haøng hoùa, vì nhö vaäy deã coù nhöõng chính saùch sai laàm vaø laõng phí taøi nguyeân. Chieán löôïc toát hôn laø coá gaéng giaûm chi phí saûn xuaát baèng nhieàu caùch ñoàng thôøi cho pheùp khu vöïc tö nhaân hay caùc coâng ty quoác doanh töï löïc (khoâng ñöôïc trôï caáp) giaønh laáy nhöõng cô hoäi kinh doanh coù lôïi nhaát cho hoï. Taïo ñieàu kieän ñeå moïi thaønh phaàn kinh teá ñöôïc tham gia kinh doanh laø caùch toát nhaát ñeå ñaûm baûo yeâu caàu phaûi caïnh tranh. Vaø chính yeâu caàu phaûi caïnh tranh seõ thuùc ñaåy moïi ngöôøi taän duïng moïi cô hoäi ñeå xuaát khaåu thöïc phaåm coù giaù trò cao. Ñoàng thôøi, noâng daân cuõng seõ coù lôïi vì hoï seõ coù theå baùn saûn phaåm cho ngöôøi traû giaù cao nhaát chöù khoâng phaûi bò buoäc phaûi chaáp nhaän möùc giaù do moät ñôn vò ñoäc quyeàn aán ñònh. Phaùt trieån noâng thoân ñeå xoùa ñoùi giaûm ngheøo Ngheøo ñoùi taïi Vieät Nam khoâng ñoàng ñeàu ôû taát caû caùc vuøng vaø nguyeân nhaân cuûa noù cuõng khaùc nhau tuøy töøng nôi. Ñeå coù theå xoùa ñoùi giaûm ngheøo trong ñieàu kieän taêng tröôûng theo höôùng thò tröôøng, caàn phaûi hieåu naïn ngheøo ñoùi ñang dieãn ra ôû nhöõng nôi naøo vaø taïi sao laïi nhö vaäy. Khi ñaõ thaáu hieåu ñöôïc ñieàu naøy, seõ deã daøng hôn trong vieäc tìm caùch ñaàu tö vaøo nhöõng phöông thöùc chieán löôïc nhaèm thuùc ñaåy nhòp ñoä taêng tröôûng chung coù tính coâng baèng giöõa caùc ñòa phöông cuõng nhö trong phaïm vi moät ñòa phöông. Trong hoaøn caûnh gaàn moät nöûa daân soá soáng döôùi möùc thu nhaäp khieâm toán nhö hieän nay, roõ raøng laø caùi ngheøo coøn ôû möùc ñoä raát cao. Thaät sai laàm neáu khoâng nhìn nhaän thöïc teá naøy vaø tìm caùch ñoái phoù vôùi noù. Neáu khoâng, nhieàu ñòa phöông vaø phaàn lôùn daân cö seõ bò boû maëc vôùi cuoäc soáng ngheøo ñoùi. Ngoaøi ra, haøng trieäu ngöôøi ngheøo seõ traøn vaøo caùc vuøng taêng tröôûng nhanh hôn laøm cho heä thoáng dòch vuï phaûi hoaït ñoäng quaù taûi vaø cuoäc soáng taïi caùc ñoâ thò trôû neân khoù khaên hôn. Maëc duø hieän töôïng di daân töø noâng thoân ra thaønh thò laø moät hôïp phaàn laønh maïnh vaø caàn thieát cuûa quaù trình taêng tröôûng nhanh, ñieàu kieän taêng tröôûng seõ toát hôn neáu möùc thu nhaäp taêng ñoàng thôøi caû ôû thaønh thò laãn noâng thoân. Neáu thu nhaäp ôû noâng thoân giaûm suùt trong khi thu nhaäp ôû thaønh thò taêng nhanh, thì söï cheânh leäch veà moïi maët trong cuoäc soáng seõ ngaøy caøng khoù giaûi quyeát. Coù theå ñònh nghóa söï ngheøo khoù moät caùch tuyeät ñoái, töùc laø khoâng coù khaû naêng mua moät löôïng saûn phaåm toái thieåu ñeå soáng, hoaëc moät caùch töông ñoái, töùc laø khi möùc thu nhaäp chæ baèng moät phaàn ba cuûa möùc thu nhaäp bình quaân. Khi ñaát nöôùc thònh vöôïng hôn, ñònh nghóa töông ñoái trôû neân quan troïng hôn. Vieät Nam laø moät nöôùc ngheøo theo nghóa tuyeät ñoái laãn töông ñoái, nhöng ñònh nghóa tuyeät ñoái thöôøng ñöôïc nhaéc ñeán hôn. Theo Toång cuïc Thoáng keâ, 45.6% noâng hoä thuoäc dieän “ngheøo”, vaø 10% “raát ngheøo”, coù nghóa laø hôn 30 trieäu ngöôøi ñang soáng trong söï ngheøo tuùng taïi noâng thoân. Tyû leä ngöôøi ngheøo soáng taïi ñoâ thò thöôøng baèng khoaûng moät phaàn ba ñeán moät nöûa cuûa tyû leä soáng taïi 32 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  7. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá noâng thoân. Giaû söû raèng 25% cuûa soá 14 trieäu daân ñoâ thò thuoäc dieän ngheøo, toång soá ngöôøi ngheøo trong caû nöôùc seõ treân 34 trieäu, töùc laø gaàn 50% daân cö. Ñaây laø möùc ñoä ngheøo raát cao, gaàn gioáng nhö Indonesia giöõa nhöõng naêm 1960. Trung Quoác baét ñaàu coâng cuoäc caûi caùch kinh teá naêm 1978 vôùi 30% daân soá thuoäc dieän ngheøo. Malaixia vaø Thaùi Lan ñaõ coù tyû leä daân ngheøo töông töï moät theá heä tröôùc ñoù, nhöng trong vieäc ñònh nghóa caùi ngheøo, hai nöôùc naøy söû duïng nhöõng möùc thu nhaäp cao hôn do vaøo thôøi ñoù hoï ñaõ coù möùc thu nhaäp bình quaân cao. Khi ngöôøi daân raát ngheøo (ñònh möùc ngheøo khoå ñöôïc söû duïng taïi Vieät Nam laø möùc thu nhaäp töông ñöông vôùi 27 kíloâ gaïo/ngöôøi/thaùng, trò giaù khoaûng 60 USD/naêm), hoï gaëp nhieàu khoù khaên hôn trong vieäc giaønh laáy nhöõng cô hoäi laøm aên, neáu coù. Kinh teá thò tröôøng thöôøng thöôûng coâng cho nhöõng ngöôøi höôûng öùng cô hoäi môùi moät caùch nhanh choùng, do vaäy caàn phaûi taïo ñieàu kieän cho ngöôøi ngheøo coù khaû naêng höôûng öùng. Noùi chung, nhöõng vieäc höõu hieäu nhaát maø Nhaø nöôùc coù theå laøm laø cung caáp haï taàng cô sôû noâng thoân, giaùo duïc vaø dòch vuï y teá. Nhaø nöôùc cuõng coù theå phoå bieán nhöõng thoâng tin caàn thieát maø caù nhaân töøng ngöôøi daân khoâng theå thu thaäp deã daøng. Trong moät soá tröôøng hôïp, ñaàu tö xaây döïng coâng trình coâng coäng söû duïng nhieàu lao ñoäng cuõng mang laïi hieäu quaû mong muoán. Cho duø bieän phaùp troïn goùi nhö theá naøo ñi nöõa, neân baét ñaàu giaûi quyeát vaán ñeà vôùi vieäc xaùc ñònh möùc ñoä ngheøo ñoùi ôû töøng ñòa phöông vaø nguyeân nhaân cuûa noù. Baûng 4 trình baøy öôùc tính cuûa chuùng toâi veà vaán ñeà naøy. Haàu heát caùc vuøng thaät ngheøo ñeàu coù ñaëc ñieåm chung laø thieáu cô sôû haï taàng. Maïng löôùi ñöôøng noâng thoân khoâng ñöôïc baûo döôõng ñuùng möùc, ngay caû ôû ñoàng baèng soâng Hoàng, vaø taïi nhieàu vuøng ñöôøng saù coøn quaù thöa thôùt cuõng nhö khoâng bao phuû moät caùch roäng khaép. Khoâng coù ñöôøng saù, chi phí vaän chuyeån vaät tö noâng nghieäp hay noâng saûn seõ raát cao, buoäc daân chuùng saûn xuaát coát ñeå töï cung töï caáp hay chæ baùn moät phaàn raát nhoû cuûa saûn löôïng, coù theå laø caùc loaïi caây troàng coù giaù trò cao hôn. Keát quaû laø ngöôøi daân ngheøo bò keït trong caùi voøng laån quaån thu nhaäp noâng nghieäp thaáp, ít ñieàu kieän ñi vaøo chuyeân moân hoùa vaø coù coâng ngheä môùi, vaø khoâng coù khaû naêng taïo voán ñeå caûi thieän cuoäc soáng. Baûng 4 Möùc ñoä ngheøo khoù ôû töøng vuøng taïi Vieät Nam Vuøng Möùc ñoä Ngheøo Ghi chuù Nuùi phía Baéc Raát cao Cô sôû haï taàng keùm, trình ñoä hoïc vaán thaáp, röøng bò taøn phaù, daân toäc mieàn nuùi. Ñoàng baèng soâng Hoàng Cao Maät ñoä daân cö cao, ruoäng ñaát bình quaân ñaàu ngöôøi 33 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  8. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá thaáp, quyeàn söû duïng ñaát khoâng chaéc chaén. Baéc Trung boä Raát cao Baõo luït, ñöôøng saù xaáu, ít ñaát treân ñaàu ngöôøi ôû ñoàng baèng. Nam Trung boä Trung bình Gioáng nhö vuøng Baéc Trung boä, ít baõo luït hôn. Taây Nguyeân Cao Gioáng nhö vuøng nuùi phía Baéc, nhöng maät ñoä daân cö thaáp. Ñoâng Nam boä Thaáp Maät ñoä daân cö cao, coù vuøng coù cô sôû haï taàng vaø ñaát xaáu. Ñoàng baèng soâng Cöûu Long Thaáp Coù vuøng ñoâng daân cö, coù vuøng coù ñaát hay cô sôû haï taàng xaáu. Caùc vuøng ñoâ thò lôùn Trung bình Coâng vieäc laøm khoâng oån ñònh, möùc löông thaáp, trình ñoä hoïc vaán thaáp vaø kyõ naêng keùm. Coù yù kieán cho raèng naâng caáp cô sôû haï taàng quaù toán keùm. Ñieàu naøy laø khoâng ñuùng. Söï thöïc laø hieän nay, caùc coâng trình ñoà soä coù veû ñöôïc öu tieân hôn, nhö döï aùn 500 trieäu USD ñeå môû roäng caûng gaàn thaønh phoá Hoà Chí Minh thay vì naïo veùt caùc ñöôøng thuûy saün coù vaø taêng cöôøng heä thoáng chieáu saùng, coù theå laø moät phöông aùn ít toán keùm hôn nhieàu. (Neáu caàn, chuùng toâi coù theå neâu moät soá ví duï khaùc veà nhöõng döï aùn lôùn, coù möùc sinh lôïi thaáp vaø khoâng caáp baùch taïi Vieät Nam). Theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc ñaõ ñi tröôùc, thay vì taäp trung ñaàu tö vaøo moät soá döï aùn “theá kyû” coù möùc sinh lôïi thaáp, neân ñaàu tö vaøo vieäc môû roäng vaø tu boå maïng löôùi ñöôøng saù noâng thoân, xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi nhoû, troàng röøng vaø xaây döïng moät soá cô sôû haï taàng khaùc. Ñaàu tö vaøo caùc muïc tieâu nhö vaäy seõ coù hieäu quaû kinh teá cao hôn vaø coù taùc duïng lôùn hôn trong vieäc taïo coâng aên vieäc laøm, xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø phaùt trieån caân baèng giöõa caùc ñòa phöông. Quyeát ñònh khoâng ñaàu tö roäng khaép taïi noâng thoân vaø khoâng tính toaùn vieäc ñaàu tö cho coù hieäu quaû laø moät vaán ñeà chính saùch chöù khoâng phaûi laø vaán ñeà thieáu voán hay thieáu khaû naêng leân keá hoaïch vaø thöïc hieän keá hoaïch. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ngheøo ñoùi, caàn phaûi coù khoâng nhöõng moät maø laø nhieàu chính saùch vaø ñaàu tö ñòa phöông boå sung cho nhau. Moät soá chính saùch caáp quoác gia cuõng caàn thieát vaø ñaõ ñöôïc trình baøy ôû phaàn treân. Nhöõng kieán nghò veà ñaûm baûo quyeàn söû duïng ñaát trong töông lai, aùp duïng tyû giaù hoái ñoaùi hôïp lyù, caûi tieán heä thoáng taøi chính noâng thoân vaø hoaït ñoäng khuyeán noâng vaø naâng caáp maïng löôùi ñöôøng saù coù theå an toaøn 34 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  9. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá vaø coù ích cho moïi vuøng. Moät soá ñòa phöông ñaõ coù maät ñoä daân cö cao töø tröôùc vaø khoâng coøn nhieàu tieàm naêng ñeå taêng saûn löôïng, nhöng neáu chuyeån sang nhöõng loaïi caây troàng vaø hoaït ñoäng noâng nghieäp khaùc (nhö giaûm luùa gaïo vaø taêng saûn xuaát rau, hoa quaû vaø chaên nuoâi) thu nhaäp noâng daân coù theå taêng trong chöøng möïc naøo ñoù. Tuy nhieân, khoâng bao laâu nöõa seõ ñeán luùc phaûi chuyeån haún sang hoaït ñoäng phi noâng nghieäp. Moät soá vuøng khaùc vaãn coøn ñaát troáng (maëc duø loaïi ñaát naøy coù theå seõ phaûi boài ñaép, laøm thuûy lôïi hay caûi taïo baèng caùch naøo ñoù), do vaäy, tieàm naêng phaùt trieån noâng nghieäp vaãn coøn khaù lôùn. Sau ñaây chuùng toâi xin giôùi thieäu moät soá caùc döï aùn ñaàu tö maø Vieät Nam coù theå thöïc hieän taïi caùc ñòa phöông. Danh muïc naøy chæ coù tính chaát gôïi yù vaø ít ra cuõng coù theå giuùp caùc chuyeân gia Vieät Nam xaùc ñònh nhöõng döï aùn ñaàu tö vaø chính saùch vöøa coù möùc sinh lôïi cao vöøa coù hieäu quaû trong vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo. Ngoaøi soá ñöôïc neâu trong danh muïc, coøn nhieàu döï aùn noâng nghieäp khaùc coù tính khaû thi, tuy khoâng ñöôïc nhaéc ñeán nhöng vaãn neân cho pheùp hay khuyeán khích thöïc hieän. Danh saùch döï aùn ñaàu tö chæ neân coù muïc ñích gôïi yù caùc lónh vöïc caàn ñöôïc nghieân cöùu hay môû roäng theâm chöù khoâng neân coù muïc ñích aùp ñaët hoaëc thu heïp nhöõng khaû naêng giaønh laáy cô hoäi thò tröôøng. Phaàn trình baøy treân cuõng nhö phaàn lôùn Baûng 5 noùi veà nhöõng döï aùn ñaàu tö thích hôïp vôùi chieán löôïc daøi haïn trong vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo. Baõo toá, luõ luït vaø caùc thieân tai khaùc coù theå gaây neân tình hình ñoùi keùm trong thôøi gian ngaén, khi aáy Nhaø nöôùc seõ phaûi coù nhöõng bieän phaùp cöùu trôï khaån caáp. Trong chöøng möïc coù theå laøm ñöôïc, caùc bieän phaùp cöùu trôï neân hoã trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö daøi haïn, chöù khoâng neân chæ laø nhöõng döï aùn nhaân ñaïo hay coù muïc tieâu nhaát thôøi, maëc duø caùc chöông trình nhaân ñaïo cuõng raát caàn thieát. – Ví duï, neân giuùp caùc ñòa phöông thöôøng bò luõ luït hay haïn haùn baèng caùch xaây döïng nhöõng coâng trình coâng coäng coù taùc duïng haïn cheá taùc haïi cuûa thieân tai, nhö troàng röøng treân thöôïng löu, xaây döïng hoà ñaäp chöùa nöôùc, xaây döïng ñeâ ñieàu toát hôn, v.v… Nhöõng döï aùn nhö vaäy seõ coù taùc duïng taïo ra coâng aên vieäc laøm vaø thu nhaäp cho ngöôøi ngheøo ñoàng thôøi haïn cheá taùc haïi cuûa thieân tai trong töông lai. Baûng 5 Tieàm naêng vaø ñaàu tö noâng nghieäp theo vuøng Vuøng Tieàm naêng Neân Ñaàu tö vaøo Nuùi phía Baéc Caây coâng nghieäp, laâm saûn, Ñöôøng saù, tín duïng, khuyeán chaên nuoâi gia suùc noâng, thuûy lôïi nhoû, y teá & giaùo duïc, troàng röøng Ñoàng baèng soâng Hoàng Thaâm canh luùa gaïo, rau Naâng caáp ñöôøng saù & thuûy quaû, nuoâi lôïn, gia caàm lôïi, tín duïng, coâng nghieäp noâng thoân, khuyeán noâng Duyeân haûi Trung boä Caây coâng nghieäp, hoa quaû, Gioáng nhö ñoàng baèng soâng chaên nuoâi gia suùc, ngö Hoàng 35 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  10. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá nghieäp Taây Nguyeân Caø pheâ, cao su, hoa quaû, Thuûy lôïi nhoû, ñöôøng saù, tín chaên nuoâi gia suùc duïng, chaêm soùc söùc khoûe, giaùo duïc,troàng röøng Ñoâng Nam boä Caø pheâ, cao su, hoa quaû, Naâng caáp thuûy lôïi vaø gia suùc gia caàm, rau quaû ñöôøng saù, coâng nghieäp noâng thoân, tín duïng, khuyeán noâng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long Thaâm canh luùa gaïo, nuoâi Thuûy lôïi, caáp tín duïng, lôïn, gia caàm, ngö nghieäp ñöôøng saù, khuyeán noâng Giaù caû löông thöïc Töø tröôùc ñeán nay, giaù caû löông thöïc laø moät trong nhöõng coâng cuï duøng ñeå haïn cheá ngheøo ñoùi. Tuy nhieân, lieäu coù neân khoáng cheá giaù gaïo (chaúng haïn) döôùi möùc giaù quoác teá tính baèng tieàn trong nöôùc ñeå giaûm bôùt naïn ngheøo ñoùi? Ñieàu naøy coøn tuøy thuoäc vieäc soá daân ngheøo soáng ôû ñaâu vaø lieäu hoï phaûi mua löông thöïc hay coù khaû naêng töï saûn xuaát cho mình. Taát nhieân, daân ngheøo soáng taïi ñoâ thò phaûi mua löông thöïc neân khoáng cheá giaù coù theå laø moät caùch giuùp hoï. Tuy nhieân, maëc duø gaïo laø löông thöïc chuû yeáu taïi thaønh phoá, döôøng nhö chæ coù khoaûng döôùi 20% toång soá gaïo ñöôïc baùn ra laø baùn cho daân ngheøo. Do vaäy, khoáng cheá giaù gaïo taïi ñoâ thò khoâng phaûi laø caùch höõu hieäu nhaát ñeå giuùp daân ngheøo ñoâ thò. Hôn nöõa, hoï chæ chieám khoaûng 10% cuûa toång soá ngöôøi ngheøo caû nöôùc. Ñoái vôùi daân ngheøo ñoâ thò, coù leõ neân coù chính saùch trôï caáp theo ñoái töôïng cuï theå thì toát hôn. Neân ñeå soá ngöôøi coøn laïi traû möùc giaù khoâng cheânh leäch nhieàu so vôùi möùc giaù quoác teá, maëc duø caùc nöôùc xuaát khaåu thöôøng baùn gaïo cho thò tröôøng noäi ñòa vôùi möùc giaù thaáp hôn giaù gaïo nhaäp khaåu. Noâng daân thöôøng saûn xuaát löông thöïc cho baûn thaân chöù ít khi naøo phaûi mua. Do vaäy, giöõ giaù gaïo ôû möùc thaáp khoâng coù ích gì, nhaát laø khi noâng daân baùn gaïo nhö moät haøng hoùa. Coù luùc noâng daân buoäc phaûi baùn thoùc ngay sau khi thu hoaïch vôùi giaù thaáp ñeå coù tieàn chi tieâu, nhöng roài laïi phaûi mua laïi vôùi giaù cao. Coù theå giuùp soá noâng daân naøy baèng caùch haïn cheá söï giao ñoäng cuûa giaù caû theo muøa vuï. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, caàn phaûi ñaàu tö nhieàu hôn vaøo ñöôøng saù vaø phöông tieän baûo quaûn, caáp tín duïng nhieàu hôn cho noâng daân cuõng nhö cho caùc ñôn vò thu mua, ñoàng thôøi nôùi loûng caùc quy cheá thöông maïi cuõng nhö xuaát khaåu. Chæ nhö vaäy thì noâng daân môùi baùn ñöôïc thoùc vôùi giaù cao hôn vaøo vuï thu hoaïch, vaø mua ñöôïc gaïo vôùi giaù thaáp hôn vaøo luùc giaùp haït. Chæ coù soá noâng daân ngheøo khoâng saûn xuaát môùi ñöôïc lôïi töø vieäc khoáng cheá giaù thöïc phaåm. Nhöõng ngöôøi naøy thöôøng mua nhieàu saén, ngoâ hay khoai lang. Tuy nhieân, coù leõ caùch toát hôn ñeå hoã trôï möùc thu nhaäp cuûa hoï laø xaây döïng caùc coâng trình coâng coäng taïi noâng thoân thay vì thay ñoåi möùc giaù thöïc teá cuûa löông thöïc thöïc phaåm khoâng phaûi laø 36 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  11. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá gaïo. Tröø khi coù haïn haùn hay tình traïng khaån caáp, khoáng cheá giaù löông thöïc thöïc phaåm döôøng nhö laø baát lôïi chöù khoâng phaûi coù lôïi cho ña soá daân ngheøo. Duø sao ñi nöõa, neân raát thaän troïng khi ñeo ñuoåi chính saùch haï giaù gaïo trong nöôùc vôùi muïc ñích choáng ngheøo ñoùi. Giaù gaïo thaáp thöôøng khoâng coù taùc duïng giuùp soá lôùn daân ngheøo vaø coù nhöõng caùch tieáp caän khaùc höõu hieäu hôn. Chæ trong tröôøng hôïp giaù gaïo treân theá giôùi giao ñoäng döõ doäi, nhö hai möôi naêm tröôùc ñaây, thì luùc aáy phaûi coù söï can thieäp maïnh meõ cuûa chính phuû ñeå giaûm hoaëc oån ñònh giaù gaïo trong nöôùc. Toùm taét noäi dung Vieät Nam caàn phaûi ñaàu tö vaøo nhöõng vuøng noâng thoân vaø taän duïng thôøi gian coù theå khai thaùc noâng nghieäp moät caùch coù hieäu quaû taïi moãi moät vuøng naøy. Vieät Nam cuõng caàn phaûi taïo ñieàu kieän cho töøng noâng daân ñaõ ñöôïc trao quyeàn söû duïng ñaát ñaàu tö nhieàu hôn vaøo maûnh ruoäng cuûa mình. Ngoaøi ra, Vieät Nam cuõng neân töï do hoùa vieäc mua baùn noâng saûn nguyeân lieäu vaø noâng saûn cheá bieán. Neáu Nhaø nöôùc taäp trung ñaàu tö vaøo caùc lónh vöïc troïng ñieåm ñaõ baøn ôû treân, töùc laø ñöôøng saù, thuûy lôïi, nghieân cöùu, tín duïng, dòch vuï xaõ hoäi vaø troàng röøng, vaø keát hôïp vôùi chính saùch kinh teá vó moâ ñuùng ñaén, neàn kinh teá noâng thoân seõ coù ñieàu kieän taêng tröôûng vaø naïn ngheøo ñoùi seõ giaûm. Luùc aáy, saûn löôïng caây troàng khoâng phaûi gaïo vaø saûn löôïng phi noâng nghieäp ngaøy seõ caøng taêng. Trong quaù trình taêng tröôûng, moät soá noâng daân seõ phaûi ñoái phoù vôùi chi phí cao vaø seõ gaëp khoù khaên trong vieäc baùn saûn phaåm ñuùng giaù. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø cô cheá thò tröôøng ñaõ thaát baïi, maø chính laø noù ñang coù hieäu quaû. Khoâng phaûi taát caû noâng daân ñeàu phaûi troàng moïi loaïi caây troàng, vaø thaäm chí, moät soá coù leõ khoâng neân troàng gì caû. Caùi chính laø phaûi giôùi thieäu cho moãi noâng hoä moät loaït caùc phöông aùn vôùi ñaày ñuû chi phí saûn xuaát thoùc gaïo hay caùc loaïi caây troàng khaùc. Neáu theo con ñöôøng naøy, Vieät Nam seõ thaáy raèng caùc ñoâ thò trung taâm cuûa mình phaùt trieån moät caùch laønh maïnh hôn vaø deã quaûn lyù hôn, ñoàng thôøi söï taêng tröôûng taïi noâng thoân coù khaû naêng hoã trôï möùc taêng tröôûng nhanh vaø höõu hieäu cuûa toaøn boä neàn kinh teá. Khu vöïc noâng thoân caàn phaûi phaùt trieån moät caùch vöõng beàn, khoâng phaûi vì töï noù toát hôn hay xaáu hôn phaùt trieån coâng nghieäp hay phaùt trieån ñoâ thò, maø laø vì khu vöïc noâng thoân laønh maïnh seõ goùp phaàn laøm cho ñaát nöôùc vöõng maïnh. Nhaän thöùc ñöôïc ñieàu naøy vaø choïn loïc nhöõng döï aùn theå hieän ñöôïc nhaän thöùc naøy laø voâ cuøng caàn thieát ñeå coâng cuoäc caûi caùch theo höôùng thò tröôøng coù cô hoäi thaønh coâng caû veà maët kinh teá laãn chính trò. i Xem trang 24 cuûa chöông naøy vaø phaàn trình baøy veà tyû giaù hoái ñoaùi trong Chöông 5. 37 David O. Dapice and Cao Duc Phat
  12. Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá ii Taùc giaû Timmer cho raèng moái quan heä naøy khoâng baét buoäc phaûi laø quan heä nhaân quaû, vì caùc chính saùch kinh teá toát, nhö kinh teá vó moâ oån ñònh, vaãn coù theå coù lôùi cho caû hai khu vöïc. Tuy nhieân, oâng gôïi yù raèng moät söï taêng tröôûng maïnh veà noâng nghieäp thöôøng ñi ñoâi, chöù khoâng phaûi ñi ngöôïc laïi, söï taêng tröôûng nhanh hôn trong caùc ngaønh phi noâng nghieäp. Xem: Noâng nghieäp, Taêng tröôûng Kinh teá vaø Xoùa ñoùi Giaûm ngheøo taïi Vieät Nam, Peter Timmer (1993) vaø Chính saùch Löông thöïc cho Vieät Nam, Voõ Toøng Xuaân vaø Peter Timmer (1990). Caû hai taøi lieäu ñeàu laø taøi lieäu tham luaän cuûa HIID. 38 David O. Dapice and Cao Duc Phat
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2