Kỹ thuật giải phẫu sinh lý trẻ em: Phần 2

Chia sẻ: Lê Thị Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

120
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếp nối phần 1, phần 2 Tài liệu Đặc điểm giải phẫu sinh lý trẻ em gồm nội dung các chương: Máu và tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, da và tiết niệu, nội tiết và sinh dục. Đây là Tài liệu tham khảo hữu ích cho các sinh viên và giáo viên Nhà trẻ - Mẫu giáo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kỹ thuật giải phẫu sinh lý trẻ em: Phần 2

Chương MÁU VÀ TUẦN HOÀN MÁƯ M á u là một, cliát ỉoiig Iiiàu (ỉo. liíu t h ô n g troiig hộ tliỏiig t u a n hoàn. M iu là tô chức liên k('t (tạc nià c h ấ t cơ b ả n là c l i â l l ỏ n g g ọi là I m y ê t tiùiiig. COM phan t ê b à o gọ i là huyôt, c ẩ u gỗni liồnt’ cẩu. hạcli cau và tiẽii cầii. H u y ê t (•;ìu chiôni khoàníỊ trẻii ‘10”o t h ê lích m á u t o à n p h ẩ n (43 • 3*’o () lỉaiii aiỏi và 39 " 2 "o ỏ nữ gi(ii). M;ui có inàu (íó tu'òi khi thi Oxy và (iỏ s ẫ m khi ll»i(‘ u Oxy. Maii t ì u h inạcli ít Oxy có inàu đỏ s ẫ m n h u ì i g lìóu (ỉeni l;íc ỏ ngoài k h ô n g khí có nliiốu Oxy th ì một I lioi g i a n s a u IIIÌHI s õ t rớ t l ì à u h (í() t u d i . Dộ (ịu á n li cù ;i n iiiu cao Ị>aỊ) •") h i i i (ìộ q iiá iih c iia lìUỏc cất Dộ cỊuánh n ày plii.i tlnió( vào sô lượug h u y ê t can và lỷ lệ pr 1 0 2 8 ' 2 và c ủ a hiiyêt cau bãii.íì 1 100. Do sự cliônh lộrli cii;i tý t rọng r i ê a g giữa 111
huy êt ca u và h u y ê t tu'(Hig nẻii khi giũ cho in;íu klióiiỊì dông, (ỉứiiíi yêii thì sau niột thòi gian huyôt c;ìii sò láiig x u ô n g . đó là cci s ỏ c ủ a x é t I i g h i ệ n i (lo l ồ c dộ l a n g ci ia luiyết cầu. Dộ |)H ciia m á u h a n g 7 . 3 9 rí),019, ctiídc d u y trì liàiig đ ị n h n h ò tác' (lụng (ỉệni của Iiiáii. thặii. Ị ) h ổ i . Đó là (tiều kiện clio tẽ bào hoạ t (ÌỘầig. nôn (ỉộ J)H t h a y đổi sõ là m ròi loạn h o ạ t độu g của tê bào. Áp suât. tliẩm t h â u của niáu toàỉi p h a n hauịí 7.Õ atino tj)he c h ủ yêu do inuôi kh o á n g . P r o t e i n t r o n g hiiyẽt tiíơiig chi tạo ra một p h ầ n nhỏ
iili'Ui.u xót Iighiộm c
6. Chức n ă n g đ i ề u h o à h o ạ t đ ộ n g c ủ a CÌC ('rt q u a n : Máii m a n g các c h ấ t nội tiẽt ( ll oo d ii o n) (tôn các rơ q u a n có tác d ụ n g làiiì taiig haygiiíiiiì hoạt độiig của các cơ q u a n đó t ù y tlieo y è i cầ u của cơ thê. 7. Chức n à n g c ầ m m á u v à d ô n g m á u : Nliò ca- yòu tò đòiig ináu trong huyêt tudiig và tiêu cau t r o n g luiyết cẩu. 8. Đ i ề u h o à c â n b ằ n g a x i t - b a z ơ : Nhờ liệ đíệm tr o n g hồng cẩii và Iniyêt tương, đậc biệt à h ệ đ ệ m Bicacboiiat Na t r o n g I m y ê t tiióng. B ì n h tln íò ng H , C O , / N a H C O , = 1/20 giữ cho (ĩộ iH ôn địiih t ù 7.39 - 7.4 là pH t r u i i g t í n h . Mọi c l u ' v ê n lìoá t r o n g cơ t h ể b ì n h th ư ò n g . d. ĐẶC DI ỂM VỀ MÁU ở T R Ề EM I. Sự tạo máu Sự tạo niáu troiig thời kỳ bào t h a i có r ấ t SỚII 'vào t u ầ n t h ứ 3 ciìa b ào th ai . N h ữ n g tê bào máii t r o ỉ ụ Ibào t h a i p h á t si n h từ UIÔ giữa (Mesencliyine). Nhữ ỉig Ibào s ả n sinli t ừ túi n o ã n h o à n g trỏ t h à n h n h ữ n g hồ n ị cjắit đẩii tièn là n g u y ê n hồn g cầ\i k h ổ n g lồ. C ù n g vói s ự p ị h a t t r i ể n của niô girta t r o n g phôi t h a i, các bộ p h ậ n cia rơ q u a n t ạ o m á u h ì n h t h à n h và b iệ t hoá d ầ n . Sự t ạ o u n á u lúc Iiày đitợc th ực h i ệ u ở n h i ề u bộ p h ậ n . 114
Vù(' t u a i i !ề t!iú 5 cua Iluii thai, m ộ t p h ần kv Ị)liôi l)Ọ( t;i tràiiịí biệt hoa thàiili uaii \ a bắt. đẩu có sự tạo niíUi () gan. ( ỉ a n s àn siiili (tủ ( ;i( loại tẻ bào niáu n h ư n g ( Im V(‘U là Ihhiiĩ ( au. ('ỎII l);i( h cau \ à t i ể u c ẩ u t l i ì ít hơii. S ụ t ạ o l uá u () g a n i n ạ i i h Iiliất IroiiỊi õ t h á n g đ ẩ u c ủ a b à o tlìíú. sau (!ỏ yêu % (lan rồi iiRÌìug CI? o hán sa u khi đè. Tny xuốiig tu y diíọc h ì n h iliàiih vào t n ẩ u lễ t h ứ 6 cù a I liòi kỳ phôi t hai n h u n g (ỈÔII t lning t h ứ 4 ỏ bào t h a i m ó i liìiih t h à n h c á c tô h à o n i á u ỏ t ủ y x ư ơ i i g v à l á c h đ ê b ô s u n g cl irtc I i a i i g t ạ o m á u ciia gan ngày càng giàm dầii. l'ù’ t h á n g t h ứ 5 sự tạo m á u ỏ tủ y x ươ ng m ạ n h d ầ n cho tỏi lúc đè và giữ vai trò cliii yêu về tạ o m á u . L á c h t l i a i i i .uia l ạ o l u á u ở t h á n g t l ì ử 1 cùa thòi kỳ bào thai. Líich sán siiih chủ yêu t ế bào L iniphocyte và ít h ồ n g c ẩ u . ('ỉiưc n ă n g t ạ o Iiìáu c ủ a lách g iả m d ầ n và Iigừiig liảii saii khi đẻ k h o à n g 10 Iigày. Ngược lại t ủ y xiídiig h o ạ t (ỉộiig m ạ n h t ừ t h á n g t h ử 5 v à t ừ đ ó s à n s i n h t ê b à o i n á u s u ô t đ ò i. S ự t ạ o m á u ỏ trò e n i r ấ t m ạ n h , ỏ t r ẻ Iiliỏ lát, Cỉi c n c t ù y x i i c ỉ n g đ ể u h o ạ t ( t ộ u g đ ể s ã i i s i n l i t ê b à o máu. 'Pừ 4 luổi tùy (ỉỏ c ủ a các th.ân xiíđng dài biên t h à i i l i t u y v à n g clo h i ệ n t i í ợ i i g t h o i ú l ỉ o á m ỡ . T ừ t u ổ i d ậ y thì trổ (!i sự tạ o niáu c h ủ yôu ổ cac xướ ng (lải. xươ ng l ỉ g á i i . x u ò i i g (lọt n h u x u d n g ức. x i K í n g c h ậ u , x ư ơ n g s ọ , x u'(í ng s c i i g . xu'()iig s i í ờ n . S ự t ạ o I i i a u (ì t r ẻ e i n t u y m ạ n h I i l n í n g k h ô n g ô n ( t ị n h , d o d ỏ hát, c ử n g u y ê n Iihân g â y b ệ n h UÍU; c ù n g (lỗ á n h l i i í ỏ n g đ é n s ự t ạ o m á u . t r ẻ d ễ b ị thiên III.IU n h u n g ( ỉ ồ i i g thrti r ủ i i Ị í ('ó k h ả náiig dễ hồi p h ụ c . Klii t r ẻ h ị t h i ế u Iiiávi ì i ạ i i g . t i i y v à n g ở t h â n x ư ơ n g llõ
dài. dẻ trờ t h à n h t ủ y đó tạo m au , Các cơ (Ịiiaii khac' Iihu g a n . l á c h . h ạ c h , t h ậ n c ũ n g đu'Ợc h u y đ ộ n g t ạ o m a i i (io đ o t r ẻ e m rất, d ề c ó p h á i i ứ i i g g a u . l á c h , h ạ c h to. ii. Đặc điểm máu ngoại bièn của trẻ em ở t ủ y x u ( ỉ n g s ự t ạ o Iiiíhi r ấ t m ạ n h , giới h ạ n t ì i i i g loại tê bào niáu t h a y đôi troiig một p h ạ m vi rộng tuỳ theo t u ổ i cù a trò. Sô lượiig tô bào t ủ y từ 30.000 - 1 0 0 .0 00 /m ii ĩ‘. ở m á u ngoại biên sô híợng và c h ấ t lượng tê bào máii cũng t h a y đôi theo líía tuổi, 1. Hồng cầu ơ. Sô lương h ồng cầu th a y đô i theo tuôi Trẻ sd s i n h lúc mối đẻ có sô lượng h ồ n g cầu r ấ t cao troiig k h o ả n g 45()0000 - 6 0 0 0 0 0 0 H C / m m ’ m áu I ihư ng saii đó sô IvíỢng liồiig cầu g iả m n h a i i h . T ừ ngay tliií 2 đến n g à y t h ứ 3 b ắ t đ á u có h i ệ u tư ợ ng v à n g da smli lý do uiột sô hồ n g c ầ u bị vỡ. Sô lượng hồiig c ầ u giảm đ ê n h ẻ t thời kỳ sơ siìili. CÒII k h o ả n g 4 0 0 0 0 0 0 - 45 00 00 0 H C / m m ’. ở thòi kỳ bú mẹ I ih ấ t là t ừ 6 đ ến 12 t h á n g sò lượng hồiig c ầ u chỉ vào klío.ảng 3 2 0 0 0 0 0 - 3 5 0 0 0 0 0 HCVnim * do c h ế độ sữa c u n g cấ p t h i ế u các chỉVt Iihư sắt, axit folic... v à k h ả n ă n g h ấ p t h u c á c c h á t n g o à i s ữ a b ị rối l o ạ n d o bộ m á y ti êu hoá còn yếu kém. ả n h h ư ở n g đến sự tạo n i á u g â y h i ệ n tiíỢiig t h i ê i i m á u s iiili lý. 116
'I rc trôii 1 t u ố i s ó luọiití, l i ó n g ci iu ( l a n d ầ u ÒII (lịiili. () l ứa t u o i n à y (•() t h ô t r i “ (lã hãi) t h ụ (tifỢc hi'Ợng t h ứ c a n p l i o i i g |)liú, ( liức Iinim ciia hộ n i á y tiôii lioá đ ư ợ c lií)àn ( l;ì n. S ô luỢi i " liồiiu (iiu tií(jiig đ i í ơ n g nhu' Iiííuoi lỏii. kl io ái i Ịí l()()()()()()li('/iniii . /). D ư ờ n g hiììh hồỉìịí vầu Dưoiig k í n h h ống caii kh ô n g (lổng (ìeii. h ồ n g cẨu to nlió klinc Iihaii. n h á t , là t!i(ii kỳ só s i n h . Đ iíờng kính liong r a u t h a y dôi tii >5,2")uni (ìén 10.25ị.im . Dư ờn g k ín h t r i u i í í l ) ì i i h (’) t r ò niới (i(‘ t ì í 7.8|. ii n - 8.2|.II11 . Đ ô i v ớ i t r ẻ lỏii: T r e tr a i 7.37 - T. ỉ ĩ a m ; tré gái 7.38 - 7.52|.un . c. Hồììịí cầu lưỡi và ngu vê tì hồng cẩu llổng cau liiỏi ổ tre sò sinli khá cao. bình thuòiig - hồ n g cẩu luỏi ỏ m a u ngoại biêii tii 0,5 - l ‘’o. t r o n g k hi đó (’) ỉ r è i nỏi (ỉ(> t y l ệ h ồ n g c a u hi ới t i i 8 - l ( ) ”o. - N guyôti hồiiíí c ẩ n tù 1 - 4 “ o. H i ệ n t u í i n g t an. ỵ h ổ i i K c a i i l u ỏ i v à c ó n l i i ồ u n g u y ê n h o n g c a u () I i i á u n g o ạ i l)i('‘ii c h ứ n g t ò s ự t ạ o i n á i t (í t r é CIU n i ạ i i h . - l ỉ u y ô t cíiu tô (1 l e i i i o n l o h i n ) : Só luọiig huyét cau t ò ỏ t r é S() siiỉlitr o n g ỉ ilu ì n g Mịíàv (taii s a u khi (lé cao. có thô tii 1 7 - l ‘)g/iiil m á u sau (ló í ĩ i á i n ( l;ni. 'I'ré ( l i í ỏ i 1 I i i õi Iiliiìt là l i í () - 1 2 i h á n g l ư ợ n g h u v ê t can tó còn 10 - I2g/I()()nil mán (lo luọiiíĩ s;ú dụ' t n ì từ ihời k.ỳ t h a i n h i (lã SII' (Iụtií 4 \ à kli;i I i a n g l i á p t h ụ sắt 11
kém. T r ê n 1 tuổi. liíỢng h u y ê t cẩu tô tá i ig d ầ n . trôn 'ị tiiôi lư ợ n g liu yêt cẩ u tô ôn đ ị n h t ừ 14-15g/100nil inau. 2. B ạch cầu a. S ố l ư ơ n g Sô lượ ng bạ ch cẩu t h a y đỏi Iihiểíi. nhìỉi cliuug i r é c à n g n h ỏ sô lượng bạcii cầ u c à n g cao. + ở t r ẻ l ú c Iiiới đ è sô h í ợ i i g b ạ c h c ầ u r ấ t c a o v à t h a y đòi t r o n g giói h ạ u t ừ 10000 - 30000 BC /m m'. S a u 24 - 48 giò s ố h íỢ n g bạch cầu b ắ t đ ầ u giảm. + Thòi kỳ bú niẹ sò lượng b ạ c h cầ u g i ả m từ lOOOO - 20000 BC/inm ' m áu . + Trẻ trên 1 tuổi só lượng bạch cẩu giảm dán rồi giòiig n h ư Iigiíòi lốn. t r u n g bình từ 6000 - 8000BC/nini ‘ Iiìáu. h. C ô n g t h ứ c b a c h c ầ u Công t h ứ c bạch caii t h a y đổi the o tuổi. + Bạch cầii liạt { múi) t r u n g tíiih ở tr ẻ sri s inh t r o n g nhiìiig giò đ ầ u (8 - 12 giờ) giống n h i í Iigiiòi lớn. c h iế m 65%. S a u đó g i à i n d ầ n vào n g à y thít 5 ~ 7, k h o ả n g 45%. T r o n g Iiăiii đ ầ u bạcli cầu h ạ t v ả n tiêị) tục giảm , lúc 9 - 10 t h á n g g i á m nhi ềii n h ấ t k h o ả n g 30%. () t r ẻ t r ê n 1 tuỏi b ạch ca u h ạ t lại t ã n g d a n . vào lúc 5 - 7 tuôi k h o ả n g 45%. s a u (ỉo t a n g (lầii (ỉèn 14 tuối n l n í Iigítời lớii. + Bạch cầu Lymphocytíí: ỏ tr ẻ mói đẻ cliiếni 20 - 30% saii (tó t á n g d ẩ n Lilc 5 - 7 n g à y bạch cẩu L y m p h o c y t e t a n g lêii 4Õ%. Lúc' 9 - 10 t h á n g t a n g t(iị 118
(50%. s a u đó g i á m dá n. liúc 5 - 7 tuổi k h o ả n g 45%. 14 tuổi g ià n i còn 30% rồi trổ nôii ón dịnli. + Các loại bạ ch cau kliác ít t h a y đổi. Bạch c ầ u h ạ t Ifa a x i t 1-2%. k i ể m 0.1 -1°(T. í^ạrh c ầ u đơn n h â n to (inono) ở t r ẻ dưới 1 tuổi giám. 3. T iểu cầu Sô lượng t i ể u c ầ u nói cliiuig ít t h a y (ỉổi. T r ẻ sơ s in h t i ể u cẩii t ừ 100000 - 400000/111111*. Ngoả i tuổi sơ si n h số lượng t iể u cầii t ừ 150000 - 300000/ium*. TUẦN HOÀN Chííc n ă n g t u ầ n h o à n r
Bộ m á y t u ầ n h o à n bao gồm t i m và m ạ c h niúu: Độiig m ạch , t ì n h m ạch , mao ni
Tinh mạch chủ trin m n h ĩ trẳi Tấm nhrphẩi B ó Hiô Nhânh phải A/hánh Íríái lĩn h mạnh chủ dưới Tẵm íh ầ trấ' Các nkẩr^. rỉio (Utó Rirkinie) Tẫm thất phải Hinh 12 Sơ đỏ hẻ thông nuí Sợi có t.ini có Iiliững vân uuaiiỊi và n h i ề u n h â n nhu' sỢÌ (•(< \ â i i . n h u n u Iiliáii Iiain
N ú t xoaíig: Nầiii ờ cơ tâiiì nlii. chỗ t i n h Iiiạdi ch ù tr ô n đổ vào t á m nliĩ p h á i dài 2cm. rộng 2niiii. Nút x o a n g n h ậ n sỢi t h ầ n k i n h g i a o càiii v à sọi c ù a d â y t h a i i k i i i h X. N ú t nh ĩ - tliát: Nầin ở ctì táin ìiliĩ. cạiili lồ x o a n g t ĩ n h m ạ c h v à n h . N ú t nhì t h ấ t n li ặ n sợi th ầ ii kinh giao c ả m và sỢi d â y t h ầ n k i n h X, Bó His; Đi t ừ n ú t nh ì - t h ấ t tới liên t h ấ t thì chia làni h a i n h á n h pliải và trá i c h ạ y (lưới Iiội t â m Iiiạc tỏi h a i t á m t h á t , ó đó chia t h à n h n h ữ i i g n h á n h nhổ ch ạy giữa các sỢÌ cơ tiiii tạo t h à n h lưối P u r k i n j e . Bó l ỉ i s clu n h ộ n sỢi t h ầ n k i n h g i a o c ả m . II. Tính chất sinh lý của tim 1. Tính h ư n g phấn T í n h h ư n g pliấn của cơ tini là k h ả n á n g dÚỊ) líiig kích th ích, t h ố hiệii hầiig co ('(í Iilm' ỏ các cớ k liá r n h ư n g có đ.ặc đ i ể m rièng. L à m t h í nglũộni kích t h í c h một m à n h cd ti m ếch b ằ n g đi ện c á m ứn g và n gh i co cơ. T á n g d ầ n ciíòng độ kích thích, ta tlìấy với kích t h í c h có cưòiig độ t h á p , cớ tim khòiig d á p rtng. T á n g cuòiig dộ kích th í c h đếiì mức độ nào dó gọi là Iigưỡng thì t i m đ á p ứ n g b à n g co ctì. T a n g ciíờiig (ỉộ lôii Iiữa. cd liin cũiig đÚỊ) Ííng ỉ);íiig co cơ Iiluíng biên clộ (■{) cd khôiig htín k h i kích tliích với cườiig độ ngưdng. NÍhư vậy cơ tiin hoặc là khôiig íỉáp ứ n g với kích thích ìioặc là đ á p ứng n g a y với mức tôi đa.
l ì ó i c a c h k h i í c t í n h l n i i i g p h â i i ( u a ( (i t i i n t u â n t l i e o đ ị i i h h i ậ l ■■ K l i ô i ầ g l i o ậ c t á t " c ủ a R a i i v i c i Dạc (ỉiêni cua tíiili lníiig pliáii ( (j ti m đó có t lié giải I h í c l i t r ê n ('
Nêu kích thích vào giai (ỉoạii ctì t i m danịd {() ( tâ m tlui) ỉliì (iù cuờiig (!ộ kícli thích t r ê n Iiguỏiig. cci tiìn cìing klióng co tliòin mí a. Troiig giai đ o ạ n Ii;iy l.ini k h ô n g (táp ử u g với kích thích, dó là tíiih tr(). Néu kích tliícli vào giai (toạn (tang giãn hay n g h ỉ t.hì liin s ẽ (ỉáp ứiig báiig Iiiột co l)óị) p h ụ gọi là ngoại t â n i t h u . Sa u đó tini giãii ra và nghi láu hơn gọi là nghỉ bù {íỉiái thích; xuiig động từ Iiút xoang tỏi gây {'() bóp b ì n h thưòiig c ủa tim rcíi vào giai đoạn trơ của co hóị) p h ụ liên co bóp b ì n h th ư ờ n g không có cho đên khi có co bóp lần tiếp t l u ‘oì. Nhu' v ậy troiig giai đ o ạ n tâin t h u t i m có t ín h trơ g i á n đ o ạ n lạp (ỉi lặ p lại một cách đồu đ ậ u n é n Iiíriíời ta gọi là t í u h trơ có c h u kỳ. 3. Tính nhịp điệu Dó l
N hò t í n h tr(í có c h u kỳ với th(ìi g i a n trơ dài iiên khi kích thícli tini vỏi taii sỏ cao. lim kliỏiig có Iihữiig co cơ l i ê n t i ế p Iiối I ihaii I ihư ở cơ v á n I ức là k h ô n g bị co c ứ n g , (iáin b ảo được chức n a n g bdm m;ui. III. Chu kỳ tim H o ạ t đ ộ n g của t im gồni n h i ế u giai đ o ạ n lặp đi lặ p lọi m ột cách đ ều đ ậ n tạo n ê n clni kỳ tim. 1. Các giai đoạn của chu kỳ tim a. Tâm n h ĩ th u Khi t â m n h ĩ co bóp. áp s u ấ t ỏ t â m n h ĩ t ă n g lên. lúc n à y v a n n h ĩ t h ấ t đ a n g mở. t â m Iihì co bóp đ ẩ y nố t lượn g luáii CÒII lại ở t â m n h ĩ x u ô n g tâiii lli át (35% lượng m á u tìí t â m n h ĩ x u ố n g t â m t h ấ t ) l à m clio á p s i i â t ở t â m t h á t ciiiig t ă n g lên. T á ni n h ĩ th.u kéo dài 0,1 giây. S a u đó t á m Iihĩ g i ã n ra s u ố t thòi g i a n còn lại c ủ a c h u kỳ tim. Áp s ti â t ở t â m n h ĩ g i ả m đ ế n mức có trị sô â m ( t h ấ p hơn á|) s u ấ t k h í qu yển ). b. Tâm th ấ t thu Klii t â m Iiliì g iã n ra thì tá ỈU t h ấ t b ắ t đ ầ u co bóp, giai đ o ạ n t â m t h á t t h u clìia l à m 2 thòi kỳ. - 'riiời kỳ t
- Thòi kỳ tố n g máu: Cuối thòi kỳ t ă n g áp. á p s iiâ t ở t á m t h ấ t trỏ nô n cao hdn áp s u ấ t ở đ ộ n g m ạc h , l à m v a n tô c h i m mỏ. m á u p h u n vào đ ộ n g mạch. T â m t h á t v ẫ n co bóp. t h ể tích t â m t h â t t h u n h ỏ lại, áp s u ấ t t á m t l i â t v ẫ n cao. luáu điíỢc tô n g h ế t vào độ n g mạch. Thòi kỳ t ô n g m á u kéo dài 0,25 giây. Thời kỳ Iiày chia l à m h a i thì: + T h ì tô n g m á u n h a n h kéo d à i k h o ả n g 0,09 giâv đ ư a 4/5 lượng m á u vào độ ng mạch. + T h ì tố n g m á u c h ậ m kéo dài k h o ả n g 0.16 giây đ ư a vào đ ộ n g m ạ c h k h o ả n g 60 ml m á u . T h ể tích m á u n à y gọi là t h ể tích t â m t h u . T h ể tích t â m t h u t h a y đổi t u ỳ t h e o khôi lư ợ ug m á u vê tiiii và lực t â m t h u . c. Tâm trư ơ n g to à n bô T â m t h â t b ắ t đ ầ u g i ã n troiig k h i t á m n h ĩ đaii g g i ãn . Áp s u ấ t ở t â m t l i â t g i ả m xuôiig t li á p hơ n ở độiig m ạ c h , l à m v a n tổ c h i m đóng, á p s ii â t ở t â m t h â t g i ả m n h a n h và đ ế n k h i n h ỏ liđn á p s u ấ t ỏ t â m n h ĩ thì v a n n h ĩ t l i â t mỏ ra. M á u được h ú t m ạ n h t ừ t â m n h ĩ xuôìig t â m t h ấ t (65% lượng m á u t ừ t â m Iiliĩ x u ô n g t â m t h á t ) . Gia i đ o ạ n n à y kéo dài 0,4 giây. S a u đó t ầ m t h ấ t t iế p tỊic g i ã n t h ê m (0,1 giây) t r o n g k h i t â m n h ĩ b á t đ ầ u co bóp mở đ ầ u c h u kỳ tini tiếp theo. IV. Cơ chế chu chuyển tim - vai trò hệ thống nút Có t ừ n g k h o ả n g thòi gian I ih â t đ ị n h n ú t x o a n g p h á t x u n g đ ộ n g l a n ra t ầ m n h ĩ l à m t â m n h ĩ co bóp tức 126
ià ,^á\ tâm nhĩ tliu Ti»‘|) «ló XUIIỊÌ támuiai trái -í——-—- ()_, (niau(im)-Ov (niáutm) VO, 2õ()ml/|)hút ( ' a ỏ . - CvO. 19()nil -lĩouil troiig dó; Voluni (V): Thể tích Conceiit rat ion ((^): NỔhịị (ÌỘ Artery(a); Dộng mạch Veiii (V); Tỉnh niạrh 127
Lu'u ludiig tini bìnli thuò ìig lúc Iighi k h o á n g 4 - (ì l / p l i i U . T n i Ỳ í i i g hớỊ) g n n g st'ỉc h f u h í Ợ i i g t i m r ó t h ‘ t i ê n 251/phút. B. MẠ CH MÁU I. Động mạch Động ìiiạch là n h ữ n g m ạch m á u vậii c h u y ê n nuui t ừ tini đế n các mô. T ừ (ỉộng m ạch ch ủ. các đ ộ n g n ạc h chia t h à u h Iihiìiig n h á i i h n h ỏ (ỉẩii. c à n g xa t i m t h i ố t d i ệ n củ a mỗi độiig mạch c à n g u h ò nliií ug tliiêt diệi cua hệ độiìg m ạ c h c à n g lớii. Do đó m á u c h à y t r o n g dộiig m ạ c h c à n g xa l.iiu tỉíì vậii tốc c à n g gi ám . T h à n h dộ n g Iiiạch có 3 lớp: + Lớp vỏ n g o à i là vỏ xtí có các sỢi t h ầ n k i i i l i v à d các m ạ c h máii lớn có cá n h ữ n g m ạ c h m á u n h ỏ nuôi d ưỡ ug t h à n h độiig mạch, + Lớp giữa có i ih ữ n g sỢi cơ trrtn và sđi (tài hồi q u y ế t đ ị n h t í n h c h ấ t s in h lý củ a đ ộ n g mạch . + Lớp t r o n g gồm n h ử n g t ế bào nội mó. 1. T í n h c h â t s i n h lý c ủ a đ ộ n g m ạ c h a. T i n h d à n h ồ i N h ò có t í n h đ à u hồi íiià độn g m ạ c h có k h á Iiáig trô về d ạ n g b a n đ ầ u mỗi kh i bị biê n dạn g . 128
Klìi ináu vào dộ n g m ạ c h ihì IIÓ g i ã n to, n h ư n g khi i n á u ra kliói độiig niạcli thì IK) co n h o trở lại. 'riiilỉ cỉiíVt d à n hồi cao ỏ nhữn tỊ d ộ n g m ạ c h lớn vì tliànl) (lộng m ạ c h lỏn cỏ n h r tn g sợi d à n hồi có tác dụ n g ; + L à m cho dò n g niá u c h ả y liên t ụ c m ặ c dìi tiiii co bóp t ố n g m á u vào động iu
t h u ộ c vào lực t â m t h u và t h ể tích tâiii tl m . t ừ 90 - l l O i n n i H g . t r ê n 1 4 0 im n H g là cao h u y ế t áp. + H u y ế t áp tối th i ểu : Đó là h u y ế t á p t r o n g giai đ o ạ n t â m t r ư ơ n g n ê n còn gọi là I m v ê t á p t â m t n í đ n g . H u y ế t á p tối t h i ể u p h ụ tlm ộc v ào t r ư ơ n g lực c ủ a m ạ c h m á u . H u y ế t á p tôi tliiểu t ừ 50 - TOniinHg, t r ê n DOmiuHg là cao h u y ế t áp. + H u y ế t áp h i ệ u số: Đó là mức c h ê n h lệch giữa h u y ế t áp tôl đa v 140 l ầ n / p h ú t ) , giai đ o ạ n tán i triíơiig q u á ngắii k h ô n g đ ủ cho máii kịp vê tiin. t h ể 130