Lễ cúng cơm mới của người Ê đê ở Tây Nguyên

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:2

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người Ê Đê cho rằng vị thần cao nhất của họ là A.Ê - D.I.Ê nghĩa là Thượng Đế theo truyền thuyết của người Ê Đê được lưu truyền đến ngày nay. Do vậy người Êđê tự gọi mình là Anak A.Ê - D.I.Ê tức là những đứa con của Thượng Đế, sau này đọc trệch đi là Anak Ê Đê . Bia ký Chăm Pa cổ nhất tại Tháp Bà Pô Naga cũng đã ghi chép về tộc danh Orang Đê vùng sông Nha Trang, Sông Dinh, Sông Hinh ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lễ cúng cơm mới của người Ê đê ở Tây Nguyên

Tap chi Cong tac Ton giao VAN HOA OAO DLTC TON GIAO f f i n n 7 n LE a m COM MOI CUA ivGUDi E DE 0 TAY mmm NGUYEN TRONG DONG ay Nguy6n (cao nguy6n Nam Trung Bd gdm cac tinh: Kon Turn, Gia Lai, Dak Lak, Dak Ndng, Lam Ddng) vdn la mai nha chung cua cac dan tdc thilu sd: E D6, Gia Rai, Xu Dang, M' Ndng... Tay Nguy6n ttr hang ngan nam nay ciing la nai luu giii cai kho tang van hpc dan gian dac sic, phong phii ma ndi tieng la sir thi Dam San, Xinh Nha... Ttr cpi ngudn van hoa truyln thdng, tpc ngudi E D6 da bill hun hiic va Iiru giii nhilu phong tuc, tap quan 16 hdi dac sic cua dan tpc minh, ma trai qua hang ngan nam lich sir van dugc bao tdn nhirng net van hoa dam da ban sic dan tdc... Le cung cam mdi a Tay Nguyen Anh: TL Sdng gan gui vdi thien nhiin, dua vao thiin nhien hoang da ttr hang ngan nam nay, trong thudng la heo, rugu, thit... Theo tuc 11 nay, tam thiic cLia ngudi E D6 vSn cdn hinh iinh vl ngudi ta thudng lam mot md dai trude nha chii thi6n nhi6n vii tru huyin bi, rai xa ma cting rat ben nude va xung quanh md diit hp xep xa gac, gan. Mot trong nhung hinh anh vii tru ti6u bieu chen nude... Theo quiin niem cua ngudi E D6 trong ciim quan ciia ngudi E De la Giang hay thi lam nhu the vdi muc dich la ciiu nguyen trdi la cac than linh (thiin sdng, thiin niii, than mat dai cho lam mua dugc dl dang... Nlu dugc trang...). Tir quan niem va ciim nhan hdn tham du ll hpi, thi ngudi ta khd ma quen dugc nhidn a'y, cting vdi cupc sdng noi niii rung cai kliong khi vui say cua mdt 16 hdi dan gian hiing vT, hoang so ma hinh thanh trong ddi CLia tdc ngudi E D6. Va dac biet gay an tuong sdng ciia tdc ngudi E De d Tay Nguyen nhilu la tieng chieng ngan vang nhu thao thirc Idng phong tue, tap quan, II hpi dac sic mang diim ngudi, lai diu dat, tram bdng cai am hudng ciia ban sic van hoa cdng ddng va \'an minh liia cupc sdng lao dpng nai niii rirng hoang so, cd nude (hay liia ray). Mdt trong nhung 11 hpi dac le ai da mot Ian nghe thi khd cd thi qu6n dugc. sic ay la ll ciing com mdi. Tuc 11 nay cd le Theo gia lang Y Duan Bkiong d budn Buon Hd xuai phat ttr thue t l khi hau thdi tilt vdi hai A (Eahd, Krong Nang, Dak Lak) cho bilt mua mua-ning rd ret d Tay Nguy6n va tap "ngay budn lang lam 16 ciing cam mdi thi ca quan canh t
THl/ONG THirC VE TON GIAO Tap Chi Cong tac Ton giao gdp, cdng dire, tiln ciia cho viec xay dung, m Kinh Phat n6u, Ngai la dim dng cimg cha la hanh d chua. Phat A Di Da \a em la Dili The Chi Bd Tat d coi Cue Lac. Vi vay d chtia Viet Nam, ta thudng Nha hanh lang d cac ngdi chtia Bic Bd kha thay Phat A Di Da d giira mpt b6n cd Quan Thi uyen chuyen, cd thi la hai day nha chay song Am \'a ben kia la Dili The Chi. Vdn cd long tir song hai b6n chinh dien, cung cd thi cting bi quang dai vd bien, lai cd phep than thdng chung mai vdi chinh diln. O day thudng bd tri biln hda, Ngai thudng hiln d cac sic tudng cac tugng La Han. Cd chiia cd du 18 vi La Han khac nliau, khi la dan dng, liic la dan ba, cung bay d hai bin, cd chiia nhilu ban hoac ft ban, cd khi la nha su, dng xna, hoang hau... nhtrng tham chi cd chua cdn cd tdi 500 vi La Han. ngudi dire dp ludn ciai vdt chiing sinh. Sic Tugng Phat nhin chung dugc che tac theo tudng cua Ngai va danh hieu thudng gap^ la: khudn mSu, cdng thiic quy dinh. Cdn cac tugng Quan am Vd Uy, Nam hiii Quan The Am, md ta cac vi La Han thi cac nghe nhan ch6' tac Thi6n thu thien nlian Quan am Bd Tat^ Phat Ba cd the giri gim tinh ciim ciia minh uong tac Quan Am, Quan Am Thi Kinh, Quan Am Tdng pham di6u khic ay. Chinh vi vay, cac tugng La Tir... Giin day, d nhung ngdi chtia cac tinh phi'a Han vdi sic thai, tu thi rai da dang \'a sinh Bic, ngudi ta thay xuat hien kha nhilu tugng dpng. Tinh sinh ddng, linh boat dii dugc nha tho Due Quan The Am tay ciim canh duong li6u dl Cti Huy Can md ta trong bai tho cac vi La Han ray nude cam Id cho chiing sinh. chtia Tay Phuang ndi tiing. Tr6n day la phac hga ddi net vl cac tugng Vao chtia, ta bit gap tugng Quan Th6'Am; dugc bai tri trong ngdi chtia Dai thira phia Bac. vay Ngai la ai? Quan The Am la mdt trong bdn TrIn thuc te, tugng trong chtia da dang va vi dai Bd Tat cua Phiit. Sd di ggi la Quan The phong phii hon rat nhilu. Tinh dung hgp gitra Am vi vi Phat da day cdng tu luyen hiing trieu tin ngudng dan giim vdi Phat giao, hien tugng nam vdi Idng ttr bi ciiu khd ma Ngai cd kha phdi thd gitra Phat, Khdng, Lao cung nhu tam nang nghe dugc tiing keu thiui nhd nhiit cua thirc cua ngudi dan d viing canh tac ndng chiing suih diing khd dau d khip mpi noi. ngliiep liia nude liim cho tugng thd d ngdi chtia "Quan The Am" nghTa la trong th6'gian d hit cir cang da diing, phong phii hon. Cd le tinh da noi nao, liic nao cd tiing keu than ciia chung diing, phong phii, linh hoiit cung la de thda man sinh la Ngai se san sang den ciiti \'dt, giiip dd. nhu Ciiu tiim linh da chilu ciia ngudi Viet • LE CLIMG C01V1 M U I . . . thi cd nhilu ma mdt trong nhting nguyin nhan, dd cd le la do tac ddng cua kinh te thi (tiep theo trang 31) trudng,.. Day cung la dilu Iran trd ciia cac ca'p uy Diing, chinh quyln. Tlieo dd, cap uy, chinh budn lang Tay Nguy6n, la mdt ll hdi dan gian quyln xa Ea Hd vSn thudng tao mgi dilu kiln tmyin thdng mang dam ban sic van hoa cdng thuan lgi va da cd k l hoiich chi diio cho khoi ddng cua mdt tdc ngudi vdn cd tmyIn thdng phuc, duy tn 16 hdi ciing cam mdi cua ngudi van hoa lau ddi noi miln dai Tay Nguyen E D6 d dia phuang. Hy vgng ring, trong thdi huyIn thoai ... gian klidng xa, 11 hdi niiy se dugc sdm khoi Dilu mudn ndi, cQng theo gia liing Y phuc, nhim phat huy mat tich cue cua mdt li Duan Bkrdng hiln la phd chii tich UBMTTQ hpi dan gian, gdp phan xay dung ddi sdng van xa EaHd (Krdng Nang, Dak Lak) thi, giin day hoa d CO sd, gdp phan xay dung mdt nen van 11 hpi nay d Tay Nguy6n ndi chung \ii d dia hoa Viet Niim tiln tien, diim da biin sic dan phuang ndi rieng hiiu nhu khdng dugc td chuc tdc, theo tinh than nghi quyet TW5 (khoii qui md, bai biin nhu trude day. Nguyin nhan VIII) ciia Diing- So 3-2011