Luận án Tiến sĩ: Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xét xử các vụ án hành chính ở Việt Nam

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> VŨ THỊ HÒA<br /> <br /> B¶O §¶M QUYÒN Vµ LîI ÝCH HîP PH¸P<br /> CñA C¸ NH¢N, Tæ CHøC TRONG XÐT Xö<br /> C¸C Vô ¸N HµNH CHÝNH ë VIÖT NAM<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT<br /> <br /> HÀ NỘI - 2015<br /> <br /> HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> VŨ THỊ HÒA<br /> <br /> B¶O §¶M QUYÒN Vµ LîI ÝCH HîP PH¸P<br /> CñA C¸ NH¢N, Tæ CHøC TRONG XÐT Xö<br /> C¸C Vô ¸N HµNH CHÝNH ë VIÖT NAM<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT<br /> Mã số: 62 38 01 01<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> <br /> 1. GS.TS. PHẠM HỒNG THÁI<br /> 2. TS. NGUYỄN THANH BÌNH<br /> <br /> HÀ NỘI - 2015<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa<br /> học của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu của luận<br /> án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.<br /> <br /> TÁC GIẢ LUẬN ÁN<br /> <br /> VŨ THỊ HÒA<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN<br /> 1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu mang tính lý luận định hướng về tổ chức<br /> bộ máy nhà nước và mối quan hệ giữa nhà nước với công dân<br /> 1.2. Nhóm những công trình bài viết nghiên cứu có liên quan đến tố tụng hành chính<br /> 1.3. Nhóm những công trình bài viết nghiên cứu liên quan đến việc thực hiện<br /> bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong các vụ án<br /> hành chính<br /> Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO ĐẢM QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP<br /> PHÁP CỦA CÁ NHÂN, TỔ CHỨC THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG XÉT XỬ<br /> HÀNH CHÍNH CỦA TÒA ÁN<br /> <br /> 2.1. Khái niệm, đặc điểm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ<br /> chức trong xét xử các vụ án hành chính<br /> 2.2. Vai trò của Tòa án nhân dân trong bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của<br /> cá nhân, tổ chức trong xét xử vụ án hành chính<br /> 2.3. Các điều kiện, cơ cấu và nội dung bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của<br /> cá nhân, tổ chức trong xét xử vụ án hành chính<br /> 2.4. Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xét xử vụ án<br /> hành chính trong xét xử của nước ngoài, giá trị kinh nghiệm có thể vận<br /> dụng ở Việt Nam<br /> Chương 3: THỰC TRẠNG BẢO ĐẢM QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA<br /> CÁ NHÂN, TỔ CHỨC THÔNG QUA XÉT XỬ HÀNH CHÍNH CỦA TÒA ÁN<br /> NHÂN DÂN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY<br /> <br /> 3.1. Sự hình thành và phát triển hệ thống pháp luật tố tụng hành chính - cơ sở<br /> pháp lý của việc bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức<br /> thông qua hoạt động xét xử hành chính của Tòa án<br /> 3.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về bảo đảm quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá<br /> nhân thông qua hoạt động xét xử hành chính của Tòa án<br /> 3.3. Thực trạng áp dụng hệ thống các văn bản pháp luật hành chính vào thực tiễn<br /> giải quyết các vụ án hành chính tại Tòa án<br /> Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT<br /> LƯỢNG CỦA VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA CÁ NHÂN,<br /> TỔ CHỨC TRONG HOẠT ĐỘNG XÉT XỬ HÀNH CHÍNH CỦA TÒA ÁN<br /> <br /> 4.1. Hoàn thiện pháp luật nội dung hành chính và pháp luật tố tụng hành chính<br /> 4.2. Hoàn thiện tổ chức xét xử hành chính<br /> 4.3. Hoàn thiện nhân tố con người trong xét xử hành chính<br /> 4.4. Hoàn thiện cơ chế về các biện pháp bảo đảm quyền, nghĩa vụ của cá nhân,<br /> tổ chức thông qua hoạt động xét xử hành chính của Tòa án<br /> KẾT LUẬN<br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ Đà CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN<br /> LUẬN ÁN<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 1<br /> 9<br /> 9<br /> 15<br /> 23<br /> 28<br /> 28<br /> 41<br /> 49<br /> 53<br /> 67<br /> 67<br /> 82<br /> 105<br /> 118<br /> 118<br /> 125<br /> 131<br /> 143<br /> 148<br /> 151<br /> 152<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp bách của đề tài<br /> Lịch sử loài người đã trải qua nhiều hình thức nhà nước và pháp luật khác<br /> nhau, sự phát triển có xu hướng ngày càng tiến bộ, hướng tới trung tâm là con<br /> người và có sự cân bằng lợi ích của các bộ phận trong xã hội. Trong quá trình xây<br /> dựng và tổ chức hoạt động bộ máy nhà nước, người ta thường cho rằng về nguyên<br /> tắc thì các chính sách pháp luật của nhà nước đều phải xuất phát từ lợi ích của<br /> người dân. Nhưng nếu chỉ nói đến “lợi ích” thôi thì chưa đủ, mà còn phải nói đến<br /> quyền của các cá nhân công dân cũng như các tổ chức. Đây chính là một trong<br /> những điểm khác biệt căn bản giữa một nhà nước phong kiến với một nhà nước<br /> pháp quyền hiện đại. Một quốc vương thời phong kiến có thể chăm lo cho lợi ích<br /> của muôn dân vì lòng thương dân, hay chỉ đơn giản muốn chứng tỏ mình là một vị<br /> minh quân, nhưng với một nhà nước pháp quyền thì việc chăm sóc lợi ích của<br /> công dân, hoàn toàn không phải do tình thương hay sự tốt bụng mà trên hết đó là<br /> vì nghĩa vụ tôn trọng các quyền dân sinh và dân chủ của công dân mà nhà nước<br /> này đã cam kết bảo vệ thông qua bản hiến pháp.<br /> Ở Việt Nam, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã mở ra một thời kỳ mới,<br /> có tính bước ngoặt cả về lý luận và thực tiễn đối với sự nghiệp xây dựng đất nước.<br /> Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung<br /> và phát triển năm 2011); Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đến năm<br /> 2020; Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI là những dấu mốc<br /> lớn mang tính bước ngoặt trong nhận thức lý luận của Đảng ta về con người,<br /> quyền con người. Mặt khác, Hiến pháp năm 2013 đã giành Chương II ghi nhận về<br /> “Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân”. Như vậy, quan điểm<br /> nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam xác định con người ở vị trí trung tâm<br /> của các chính sách kinh tế - xã hội, là nhân tố quan trọng để phát triển bền vững,<br /> thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.<br /> Một trong các nội dung về củng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã<br /> hội chủ nghĩa Việt Nam, vấn đề được đặc biệt coi trọng là việc tổ chức thực hiện<br /> quyền lực nhà nước trên quan điểm “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự<br /> <br />