luận văn: Các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất kinh doanh và hạ thấp giá thành sản phẩm của công ty cổ phần Giầy Hưng Yên

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

171
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong năm 2006 vừa qua đất nước ta có một sự kiện kinh tế quan trọng thu hút sự quan tâm của mọi tầng lớp dân cư đặc biệt là các doanh nghiệp. Đó là ta đã kết thúc vòng đàm phán song phương với Mỹ về việc gia nhập WTO. Đây vừa là cơ hội vừa là thách thức đối với doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp phải có những chiến lược mục tiêu gì để tồn tại trong môi trường cạnh tranh gay gắt này khi hàng hoá của các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn: Các giải pháp nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất kinh doanh và hạ thấp giá thành sản phẩm của công ty cổ phần Giầy Hưng Yên

LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Các gi i pháp nh m ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh và h th p giá thành s n ph m c a công ty c ph n Gi y Hưng Yên.” 1
L I NÓI U Trong năm 2006 v a qua t nư c ta có m t s ki n kinh t quan tr ng thu hút s quan tâm c a m i t ng l p dân cư c bi t là các doanh nghi p. ó là ta ã k t thúc vòng àm phán song phương v i M v vi c gia nh p WTO. ây v a là cơ h i v a là thách th c i v i doanh nghi p nh t là các doanh nghi p v a và nh . Các doanh nghi p ph i có nh ng chi n lư c m c tiêu gì t n t i trong môi trư ng c nh tranh gay g t này khi hàng hoá c a các nư c b n vào nư c ta cũng s không b ánh thu ? t o ra l i nhu n, doanh nghi p có hai cách l a ch n: M t là tăng doanh thu t các ngu n. Theo cách này doanh nghi p ph i tăng giá bán các thành ph m, tăng lư ng thành ph m bán ra. Hai là doanh nghi p ph i ti t ki m trong s n xu t kinh doanh nh m gi m chi phí s n xu t kinh doanh, t ó h giá thành s n ph m. Trên th c t vi c tăng giá bán ph thu c vào các i u ki n khách quan trên th trư ng. Doanh nghi p cũng không th tăng giá bán quá nhi u. Như v y doanh nghi p s m t kh năng c nh tranh, m t th ph n. Như v y tăng l i nhu n doanh nghi p c n ti t ki m chi phí t i a mà v n t o ra s n ph m có ch t lư ng cao. Có th nói r ng chi phí và ti t ki m chi phí trong s n xu t kinh doanh là m t v n quan tr ng hàng u, bu c m i doanh nghi p, m i b ph n trong doanh nghi p ph i quan tâm. chi m ư c m t v trí nh t nh và ng v ng trên th trư ng thì các doanh nghi p nói chung và công ty c ph n Gi y Hưng Yên nói riêng ph i không ng ng i m i, t hoàn thi n cơ ch qu n lý kinh t cho phù h p v i cơ ch qu n lý kinh t c at Nhà nư c. V i vai trò là m t công c c l c c a qu n lý kinh doanh, k toán tài chính cũng ph i i m i theo. c bi t vi c i m i hoàn thi n công tác th c hi n chi phí s n xu t kinh doanh và giá thành s n ph m là yêu c u c p bách . Nh n th c ư c ý nghĩa v n trên , qua quá trinh th c t p t i công ty TNHH Gi y Hưng Yên v i quá trình tìm hi u lý lu n cũng như th c ti n công 2
tác k toán tài chính t i công ty ư c s hư ng d n nhi t tình c a TS. Lê Th Kim Nhung cùng v i s giúp c a các anh ch trong phòng k toán tài chính c a công ty C ph n Gi y Hưng Yên ã giúp em th c hi n bài chuyên v i tài: "Các gi i pháp nh m ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh và h th p giá thành s n ph m c a công ty c ph n Gi y Hưng Yên. Em hy v ng bài chuyên s góp ph n hoàn thi n hơn n a tình hình t ch c th c hi n chi phí s n xu t kinh doanh và tính giá thành s n ph m làm cơ s cho vi c tăng cư ng hi u qu s n xu t kinh doanh t i công ty. tài ngoài ph n m u và k t lu n g m có 3 chương Chương I: Nh ng v n lý lu n cơ b n v chi phí s n xu t kinh doanh, giá thành s n ph m và các gi i pháp ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh trong doanh nghi p s n xu t Chương II: Tình hình s d ng và qu n lý chi phí s n xu t kinh doanh t i công ty C ph n Gi y Hưng Yên Chương III: M t s gi i pháp ti t ki m chi phí s n xu t kinh doanh t i công ty C ph n Gi y Hưng Yên. 3
CHƯƠNG 1 NH NG V N LÝ LU N CƠ B N V CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH, GIÁ THÀNH S N PH M VÀ CÁC GI I PHÁP NH M TI T KI M CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH TRONG DOANH NGHI P S N XU T. I. KHÁI NI M, N I DUNG, PH M VI VÀ PHÂN LO I CHI PHÍ S N XU T KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHI P S N XU T. 1. Khái ni m, n i dung v chi phí trong doanh nghi p s n xu t. Ho t ng kinh doanh ch y u c a các doanh nghi p s n xu t là t ch c s n xu t s n ph m và tiêu th s n ph m ó trên th trư ng nh m thu ư c l i nhu n. ti n hành các ho t ng kinh t , doanh nghi p c n huy ng và t ch c s d ng các ngu n l c: v t tư, ti n v n, lao ng và các y u t liên quan khác ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh. Quá trình ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p g n li n v i quá trình chi tr và tiêu phí các ngu n l c ó, t t c các kho n chi tr và các phí t n v v t tư, ti n v n, lao ng và các y u t khác ã tiêu dùng cho ho t ng kinh t trong m t th i kỳ nh t nh ư c g i là chi phí c a doanh nghi p. Chi phí c a doanh nghi p phát sinh hàng ngày, hàng gi a d ng và ph c t p ph thu c vào tính ch t, c i m, quy mô các ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Trong i u ki n c a n n kinh t th trư ng do m i y u t c a quá trình s n xu t kinh doanh u ư c bi u hi n thông qua ch tiêu giá tr , nên có th hi u: “Chi phí c a doanh nghi p là bi u hi n b ng ti n c a các phí t n v v t ch t, v lao ng và ti n v n liên quan ph c v tr c ti p ho c gián ti p cho ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t nh”. Các chi phí mà doanh nghi p b ra trong kỳ trư c h t là các kho n chi phí huy ng các y u t u vào ph c v cho quá trình kinh doanh trong doanh nghi p như: tr lãi ti n vay, tr ti n thuê các tài s n... Trong quá trình s n xu t s n ph m doanh nghi p ph i b ra các chi phí v các lo i v t tư, nguyên nhiên v t li u, hao 4
mòn máy móc, thi t b , nhà xư ng, các công c d ng c ph c v cho quá trình s n xu t s n ph m c a doanh nghi p. Ngoài ra doanh nghi p còn ph i tr lương cho công nhân tr c ti p s n xu t. Sau khi s n xu t s n ph m doanh nghi p ti n hành tiêu th s n ph m ó trên th trư ng thu l i nhu n. Quá trình tiêu th cũng òi h i doanh nghi p ph i b ra nh ng kho n chi phí nh t nh bao g m: chi phí bao gói s n ph m, v n chuy n, b o qu n s n ph m. ây g i là chi phí tiêu th tr c ti p. gi i thi u r ng rãi s n ph m cho ngư i tiêu dùng như hư ng d n ngư i tiêu dùng, i u tra kh o sát th trư ng nh m có nh ng quy t nh i v i vi c s n xu t kinh doanh, doanh nghi p ph i b ra các chi phí v nghiên c u th trư ng, ti p th qu ng cáo, gi i thi u s n ph m hay b o hành s n ph m. ó g i là chi phí tiêu th gián ti p. C chi phí tiêu th gián ti p và chi phí tiêu th tr c ti p g i chung là chi phí tiêu th hay chi phí lưu thông s n ph m. Cu i cùng là chi phí liên quan n qu n lý doanh nghi p như : chi phí qu n lý hành chính, qu n lý kinh doanh, các kho n phí, l phí, thu ph i n p khâu mua hàng hoá, d ch v (không k thu giá tr gia tăng ư c kh u tr i v i doanh nghi p n p VAT theo phương pháp kh u tr ), chi phí s d ng t và chi phí khác. Như v y t góc c a doanh nghi p chi phí bao g m các b ph n: chi phí s n xu t s n ph m, chi phí tiêu th s n ph m và các chi phí khác liên quan n các ho t ng kinh t c a doanh nghi p trong m t th i kỳ c th . Chi phí trong kỳ c a doanh nghi p phát sinh hàng ngày, hàng gi , a d ng và ph c t p tác ng n nhi u m t ho t ng kinh t c a doanh nghi p. Tuỳ thu c vào m c tiêu qu n lý chi phí ngư i ta có th chia chi phí trong kỳ c a doanh nghi p thành nh ng b ph n khác nhau. - Theo lo i hình ho t ng thì chi phí c a doanh nghi p bao g m 2 b ph n cơ b n: - Chi phí s n xu t kinh doanh (SXKD): chi phí SXKD mà bi u hi n b ng ti n c a các chi phí v v t ch t, v lao ng và v ti n v n liên quan, ph c v tr c ti p ho c gián ti p cho ho t ng SXKD thông thư ng c a doanh nghi p trong m t th i kỳ nh t nh. ây là b ph n chi phí g n li n v i quá trình mua bán hàng hoá, cung c p d ch v và ho t ng tài chính c a doanh nghi p. B ph n chi phí này bao 5
g m giá v n c a hàng hoá, chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p, chi phí tr lãi ti n vay và các chi phí liên quan n ho t ng s d ng tài s n sinh l i khác c a doanh nghi p trong kỳ… ây là b ph n chi m t tr ng l n nh t trong t ng chi phí c a doanh nghi p trong kỳ. Doanh nghi p c n ph i t ch c qu n lý t t, ph n u gi m chi phí, h th p giá thành c a s n ph m tăng s c c nh tranh c a doanh nghi p. - Chi phí khác là các chi phí phát sinh ngoài các chi phí SXKD c a doanh nghi p ã nêu trên như: chi phí v thanh lý như ng bán tài s n c nh, các kho n ti n ph t v vi ph m h p ng kinh t , vi ph m lu t…. ây là nh ng kho n chi phí phát sinh không thư ng xuyên trong kỳ, doanh nghi p khó có th lư ng hoá ư c. Tuy v y doanh nghi p cũng c n ph i qu n lý t t b ph n này nh m gi m chi phí c n thi t tăng cư ng l i nhu n cho doanh nghi p. 2. Ph m vi c a chi phí s n xu t kinh doanh : * Ý nghĩa c a vi c xác nh ph m vi chi phí SXKD: Chi phí SXKD là m t b ph n chi m t tr ng l n trong t ng chi phí c a m t kỳ h ch toán c a doanh nghi p ph c v ho t ng SXKD c a doanh nghi p trong th i kỳ ó. Xác nh úng n ph m vi chi phí SXKD c a doanh nghi p có ý nghĩa quan tr ng không ch v i công tác tài chính c a doanh nghi p mà còn i v i công tác qu n lý Nhà nư c v kinh t . - i v i doanh nghi p: Vi c xác nh úng ph m vi chi phí SXKD là căn c quan tr ng doanh nghi p ti n hành công tác k ho ch hoá chi phí, t p h p và h ch toán các chi phí phát sinh trong kỳ vào t ng chi phí SXKD m t cách chính xác, trên cơ s ó xác nh l i nhu n và các ch tiêu tài chính khác như: + Làm cơ s t p h p các chi phí phát sinh trong kỳ c a doanh nghi p thương m i vào giá thành s n ph m hàng hoá d ch v ã th c hi n kỳ, trên cơ s ó tính toán s ph i bù p, tính toán úng n l i nhu n và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p. + Làm cơ s xác nh giá bán c nh tranh c a doanh nghi p thương m i m r ng doanh thu, tăng s c c nh tranh c a mình trên th trư ng. M t khác xác nh úng n ph m vi chi phí SXKD còn là căn c quan tr ng doanh nghi p ti n 6
hành ki m tra, phân tích, ánh giá công tác qu n lý chi phí, tìm ra ư c gi i pháp t t nh t nh m ti t ki m chi phí, tăng l i nhu n cho doanh nghi p. - i v i Nhà nư c: Ph m vi chi phí SXKD là cơ s Nhà nư c ki m tra, thanh tra ho t ng c a các ch th kinh doanh trong n n kinh t nói chung và các doanh nghi p nói riêng, xác nh úng n nghĩa v tài chính và m b o quy n bình ng c a các doanh nghi p ó là: thu thu nh p doanh nghi p, tránh th t thu thu cho Nhà nư c. V nguyên t c chi phí SXKD ư c ghi nh n trong báo cáo k t qu ho t ng SXKD khi các kho n này làm gi m b t l i ích kinh t trong tương lai có liên quan n vi c gi m b t tài s n ho c tăng n ph i tr và chi phí này xác nh m t cách áng tin c y. * Xác nh ph m vi chi phí SXKD: Yêu c u cơ b n nh t c a vi c xác nh úng n ph m vi chi phí SXKD là ph i t p h p y , chính xác, k p th i các chi phí phát sinh trong kỳ liên quan n ho t ng SXKD thông thư ng vào chi phí SXKD c a doanh nghi p kỳ ó. V nguyên t c chi phí SXKD ư c bù p doanh thu c a doanh nghi p trong kỳ nên m i chi phí phát sinh trong kỳ không ư c bù p t doanh thu c a kỳ ó u không thu c vào chi phí SXKD. Các chi phí phát sinh trong kỳ thu c vào chi phí SXKD trong kỳ bao g m: - Chi phí v v t tư (nguyên li u, v t li u, ng l c…) bi u hi n b ng ti n c a nguyên, v t li u, ng l c ã s d ng vào ho t ng SXKD thông thư ng c a doanh nghi p trong kỳ. - Chi phí ti n lương bao g m: toàn b ti n lương, ti n công và các kho n chi phí có tính ch t lương tr cho ngu n lao ng. - Các kho n trích n p theo quy nh hi n hành c a Nhà nư c như: B o hi m xã h i, B o hi m y t , Chi phí công oàn. - Kh u hao tài s n c nh: ó là s ti n trích kh u hao tài s n c nh c a doanh nghi p ư c tính vào chi phí SXKD c a doanh nghi p kỳ h ch toán. - Chi phí d ch v mua ngoài: là các chi phí ph i tr cho các t ch c, các nhân bên ngoài doanh nghi p v các d ch v mà h cung c p theo yêu c a doanh nghi p như: chi phí v n chuy n, ti n i n, ti n nư c, chi phí ki m toán, qu ng cáo, hoa h ng i lý, môi gi i, u thác… 7
- Chi phí b ng ti n khác như: thu môn bài, thu tài nguyên, chi phí ti p tân, h i h p, i nư c ngoài. - Chi phí d phòng: là các kho n trích d phòng gi m giá v t tư, hàng hoá, n khó òi ư c h ch toán vào chi phí trong kỳ c a doanh nghi p theo quy nh. - Chi phí phát sinh t các ho t ng tài chính như: chi phí tr lãi ti n vay, thuê tài s n, mua bán ch ng khoán, liên doanh liên k t, chi t kh u thanh toán tr cho ngư i mua khi h thanh toán ti n hàng hoá d ch v trư c h n và các chi phí ho t ng tài chính khác. Các chi phí không thu c ph m vi chi phí SXKD c a doanh nghi p bao g m: - Chi phí u tư dài h n c a doanh nghi p như: chi phí xây d ng cơ b n, mua s m tài s n c nh, ào t o dài h n, nghiên c u khoa h c, i m i công ngh , nâng c p tài s n c nh, nhóm chi này ư c bù p t ngu n v n u tư dài h n c a doanh nghi p, nên không ph i là chi phí c a doanh nghi p trong kỳ - Chi phí phúc l i xã h i: Chi phí ph c v văn hoá th thao, y t v sinh, ti n thư ng, ng h nhân o …Nh ng kho n chi này ư c bù p t ngu n v n chuyên dùng vào các qu chuyên dùng c a doanh nghi p nên cũng không ph i là chi phí c a doanh nghi p - Các kho n ti n ph t do vi ph m lu t, n u do cá nhân hay t p th gây ra thì ngư i ó ph i n p ph t, ph n còn l i ph i l y t l i nhu n sau thu bù p - Các kho n chi vư t nh m c cho phép theo quy nh c a pháp lu t như chi phí giao d ch, ti p khách vư t m c quy nh, … 3.Phân lo i chi phí SXKD Phân lo i chi phí SXKD phù h p v i c i m tình hình SXKD là m c tiêu qu n lý kinh t c a doanh nghi p s giúp cho doanh nghi p xác nh ư c xu hư ng hình thành k t c u chi phi SXKD trong t ng th i kỳ khác nhau ng th i là cơ s cho công tác k ho ch hoá, ki m tra, phân tích ánh giá tình hình th c hi n k ho ch chi phi SXKD c a doanh nghi p. Nh ó mà tìm ra ư c các bi n pháp t t nh t cho doanh nghi p Tuỳ thu c vào c i m kinh doanh, các tiêu chu n kinh doanh khác nhau và m c tiêu qu n lý chi phí SXKD khác nhau trên th c t cũng như trên lý thuy t có nhi u phương phân lo i chi phí khác nhau 8
i v i doanh nghi p s n xu t có th phân lo i chi phí SXKD theo các tiêu chí sau: 3.1. Phân lo i chi phí SXKD Theo tính ch t các kho n chi phí phát sinh, chi phí SXKD c a doanh nghi p trong kỳ bao g m: +Ti n lương, ti n công, ph c p lương… tr cho ngư i lao ng +Ti n tr v cung c p d ch v , lao v cho các ngành kinh t khác như: Cư c phí v n chuy n, b c d hàng hoá, ti n thuê kho bãi, i n tho i , nư c, lãi vay tr cho các t ch c tín d ng + Hao phí v t tư, tài s n: chi phí kh u hao tài s n c nh, chi phí nguyên v t li u, … +Hao h t t nhiên c a hàng hoá: là các chi phí bi u hi n giá tr c a v t tư hàng hoá b hao h t do i u ki n t nhiên gây ra trong quá trình v n chuy n, b o qu n và tiêu th +Chi phí khác bao g m: chi phí giao d ch, h i h p ti p khách, dùng văn phòng… Cách phân lo i này giúp doanh nghi p theo dõi và qu n lý các kho n m c chi phí theo tính ch t c a chi phí t o i u ki n t t cho quá trình ki m soát t ng b ph n chi phí cho doanh nghi p 3.2 Căn c vào các khâu kinh doanh c a doanh nghi p Chi phí SXKD c a doanh nghi p ư c chia làm các b ph n ch y u sau: + Chi phí phát sinh khâu mua hàng hoá, d nh v bao g m các chi phí như: Tr giá mua c a hàng hoá, d ch v mua vào, các kho n phí , l phí, thu phát sinh khâu mua, chi phí v n chuy n t nơi mua hàng n kho c a doanh nghi p và các chi phí khác có liên quan tính n th i i m ưa hàng hoá vào nh p kho c a doanh nghi p. Toàn b nh ng chi phí này hình thành nên giá v n c a hàng hoá nh p kho + Chi phí khâu d tr : Là các chi phí phát sinh liên quan n quá trình t ch c d tr hàng hoá trong kỳ c a doanh nghi p như: Bao bì , v t li u óng gói, kh u hao tài s n c nh ph c v công tác d tr hàng hoá, lương c a công nhân viên qu n lý kho và các chi phí b ng ti n khác phát sinh khâu d tr hàng hoá 9
+ Chi phí khâu tiêu th hàng hoá: Là các chi phí phát sinh liên quan n quá trình tiêu th hàng hoá, cung c p d ch v trong kỳ như chi phí v v t ch t ti n lương c a nhân viên bán hàng, kh u hao tài s n c nh, chi phí v n chuy n hàng hoá t kho c a doanh nghi p n tay ngư i tiêu dùng, chi phí qu ng cáo, gi i thi u s n ph m, chi phí b o hành, các chi phí d ch v mua ngoài khác như chi phí s a ch a tài s n thuê ngoài, hoa h ng i lý, u thác và các chi phí khác phát sinh khâu tiêu th ã nêu trên Phân lo i chi phí theo khâu kinh doanh giúp doanh nghi p qu n lý chi phí phát sinh theo t ng khâu kinh doanh c a doanh nghi p, trên cơ s ó mà ti t ki m ư c chi phí, tăng l i nhu n cho doanh nghi p 3.3 Căn c vào cơ ch qu n lý tài chính và ch h ch toán hi n hành, chi phí SXKD c a doanh nghi p Cơ ch qu n lý tài chính và ch h ch toán hi n hành, chi phí SXKD c a doanh nghi p trong kỳ ư c chia thành các kho n m c chi phí sau: - Chi phí mua hàng hoá: Là nh ng chi phí phát sinh liên quan n s lư ng hàng hoá mua vào nh p kho bán c a doanh nghi p trong kỳ, thu c nhóm này bao g m tr giá mua c a hàng hoá và chi phí khác liên quan khâu mua hàng như: phí v n chuy n, b c d , ti n thuê kho bãi, thu , l phí, chi phí b o hi m hàng hoá, lương cán b chuyên trách khâu mua Chi phí mua hàng hoá phát sinh i v i hàng hoá ã tiêu th trong kỳ c a doanh nghi p g i là giá v n hàng hoá ã tiêu th . - Chi phí bán hàng là toàn b nh ng chi phí phát sinh t ho t ng ph c v bán hàng hoá, d ch v c a doanh nghi p trong kỳ như: + Chi phí v v t tư (nguyên, nhiên v t li u) ph c v quá trình s n xu t, d tr , b o qu n, tiêu th s n ph m, d ch v c a doanh nghi p trong kỳ. + Chi phí d ng c , dùng ph c v quá trình tiêu th hàng hoá, d ch v như: d ng c dùng, phương ti n làm, phương ti n tính toán… + Chi phí kh u hao tài s n c nh b ph n b o qu n và tiêu th hàng hoá như: kho tàng, c a hàng, phương ti n v n chuy n, b c d hàng hoá. 10
+ Chi phí d ch v mua ngoài: chi phí s a ch a tài s n c nh thuê ngoài, ti n thuê kho bãi, v n chuy n, b c d hàng hoá tiêu th , hoa h ng i lý bán hàng, hoa h ng u thác xu t kh u. + Các chi phí khác. - Chi phí qu n lý doanh nghi p là t t c các chi phí phát sinh b máy qu n lý chung c a doanh nghi p bao g m: + Chi phí nhân viên qu n lý. + Chi phí dùng văn phòng. + Chi phí kh u hao tài s n c nh b ph n qu n lý doanh nghi p. + Thu , phí, l phí. + Chi phí b ng ti n khác. Chi phí qu n lý doanh nghi p là b ph n chi phí gián ti p c a chi phí SXKD. T tr ng c a b ph n này trong t ng chi phí SXKD c a doanh nghi p ph thu c vào c i m ho t ng SXKD và trình t ch c qu n lý ho t ng SXKD c a doanh nghi p. - Chi phí ho t ng tài chính: là các chi phí phát sinh có liên quan và ph c v cho vi c u tư v n ra ngoài doanh nghi p nh m tìm ki m l i nhu n. Cách phân lo i này giúp doanh nghi p t ch c t t quá trình h ch toán chi phí c a doanh nghi p phù h p v i ch h ch toán k toán và ki m toán hi n hành c a Nhà nư c, thu n l i cho vi c ki m soát chi phí phát sinh t ng khâu SXKD c a doanh nghi p trong kỳ, tính toán các ch tiêu tài chính quan tr ng ư c d dàng, phát hi n ư c ưu, như c i m c a công tác qu n lý chi phí trong t ng khâu kinh doanh và b ph n chi phí ho t ng tài chính riêng bi t. 3.4. Phân lo i chi phí SXKD theo tính ch t bi n i c a chi phí so v i s bi n i c a doanh thu. Chi phí SXKD c a doanh nghi p ư c chia thành 2 lo i: - Chi phí c nh là b ph n chi phí phát sinh trong kỳ không thay i khi doanh thu thay i, b t bu c doanh nghi p ph i thanh toán, th m chí c khi doanh nghi p không có doanh thu trong kỳ. Thu c lo i này bao g m: chi phí thuê văn phòng, máy móc, thi t b , lãi vay ph i tr , lương cán b gián ti p, kh u hao TSC … 11
- Chi phí bi n i là nh ng chi phí thay i khi doanh thu c a doanh nghi p thay i như: + Chi phí nguyên, nhiên v t li u dùng cho s n xu t s n ph m. + Chi phí bao bì, v t li u óng gói. + Lương tr theo s n ph m. Theo nh nghĩa thì chi phí bi n ib t u b ng s 0 khi doanh thu b ng 0 và nó s tăng lên khi doanh thu tăng lên. i u áng chú ý là t ng chi phí b ng chi phí c nh + chi phí bi n i, nên m c tăng c a t ng chi phí SXKD khi doanh thu tăng lên úng b ng m c tăng c a chi phí bi n i (vì chi phí c nh không thay i). i u này r t quan tr ng i v i vi c ra quy t nh s n xu t, quy t nh u tư c a doanh nghi p. Ngoài nh ng cách phân lo i như trên, có th ti n hành phân lo i chi phí SXKD theo nh ng tiêu th c khác như: phân lo i chi phí SXKD thành chi phí tr c ti p, chi phí gián ti p; chi phí nh m c, chi phí th c t , chi phí theo nhóm m t hàng hoá kinh doanh. Phân lo i chi phí SXKD có ý nghĩa l n i v i vi c qu n lý chi phí tăng hi u qu s d ng các ngu n l c c a doanh nghi p, ti t ki m chi phí SXKD, tăng ư c l i nhu n và hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Phân lo i chi phí SXKD phù h p v i m c tiêu qu n lý và c i m ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p, còn giúp doanh nghi p hình thành ư c k t c u chi phí t i ưu, ph c v t t công tác k ho ch hoá chi phí SXKD c a doanh nghi p. II. GIÁ THÀNH S N PH M: Nghiên c u chi phí cho ta bi t ư c t ng chi phí c a doanh nghi p trong m t th i kỳ h ch toán c th , t ó tính ư c l i nhu n c a doanh nghi p trong kỳ. Tuy nhiên l i không cho ta bi t chi phí cho t ng lo i s n ph m, d ch v c th c a doanh nghi p. Nh ng i u này r t quan tr ng i v i các quy t nh u tư, quy t nh l a ch n m t hàng kinh doanh, l a ch n chi n lư c bán hàng c a doanh nghi p. Nh m phát huy m i ti m năng c a doanh nghi p, tăng doanh thu, tăng l i nhu n cho doanh nghi p, m t ch tiêu tài chính quan tr ng có cùng b n ch t v i ch tiêu chi phí s giúp doanh nghi p gi i quy t ư c nh ng v n trên, ó là ch tiêu giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p. 12
1. Khái ni m giá thành s n ph m: Giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p là toàn b chi phí mà doanh nghi p ã b ra hoàn thành vi c s n xu t và tiêu th m t kh i lư ng s n ph m d ch v nh t nh. Giá thành s n ph m, d ch v (g i t t là giá thành) c a doanh nghi p th hi n chi phí cá bi t c a doanh nghi p hoàn thành vi c s n xu t và tiêu th m t lo i s n ph m , d ch v c th . Cùng m t lo i s n ph m, d ch v gi ng nhau doanh nghi p nào có trình t ch c qu n lý SXKD t t hơn, s d ng trình công ngh cao hơn thì giá thành c a doanh nghi p ó th p hơn. Nghĩa là giá thành ph n ánh ch t lư ng và trình SXKD c a doanh nghi p. Trong n n kinh t th trư ng, c nh tranh di n ra gay g t doanh nghi p nào có ch t lư ng hàng hoá t t hơn, giá thành th p hơn s có s c c nh tranh cao hơn và chi m ư c th ph n cao hơn, m b o cho doanh nghi p phát tri n t t, ngư c l i thì doanh nghi p s g p khó khăn, th m chí d n n phá s n. Do giá thành ư c nh nghĩa t khái ni m chi phí, nên gi a chúng có m i liên h m t thi t v i nhau, ng th i cũng có s khác nhau v quan i m xem xét trong m i quan h v i các y u t khác nhau c a quá trình SXKD trong doanh nghi p. - Giá thành và chi phí u ư c bi u hi n b ng ti n c a các phí t n v ngu n l c c a doanh nghi p trong quá trình SXKD. Tuy nhiên giá thành ch bi u hi n phí t n c a ngu n l c ã tiêu dùng hoàn thành vi c s n xu t ho c tiêu th m t kh i lư ng s n ph m, d ch v nh t nh, trong khi chi phí l i bi u hi n phí t n c a ngu n l c trong m t th i kỳ h ch toán c a doanh nghi p bao g m c các chi phí liên quan n hàng hoá t n kho u kỳ, cu i kỳ c a doanh nghi p. - Chi phí c a doanh nghi p trong kỳ là cơ s t p h p, tính giá thành c a s n ph m, d ch v , s ti t ki m hay lãng phí chi phí c a doanh nghi p nh hư ng tr c ti p n giá thành. Vì v y qu n lý giá thành luôn luôn g n v i qu n lý chi phí c a doanh nghi p. 2. Phân lo i giá thành s n ph m. Giá thành c a doanh nghi p ư c xem xét trên nhi u góc khác nhau. nâng cao hi u qu công tác qu n lý giá thành c n thi t ph i phân lo i giá thành: 13
2.1. Phân lo i giá thành theo các giai o n c a quá trình SXKD trong doanh nghi p. Giá thành có hai lo i: * Giá thành s n xu t s n ph m: - Giá thành s n xu t s n ph m là toàn b chi phí c a doanh nghi p hoàn thành vi c s n xu t m t kh i lư ng s n ph m nh t nh. Giá thành s n xu t s n ph m có th ư c tính cho m t ơn v s n ph m hoàn thành ho c cho m t kh i lư ng s n ph m ã hoàn thành. - Giá thành ơn v s n xu t là toàn b chi phí c a doanh nghi p hoàn thành vi c s n xu t m t ơn v s n ph m c th . - Giá thành s n xu t s n ph m bao g m: + Chi phí nhân công tr c ti p và chi phí nguyên v t li u tr c ti p như: chi phí ti n lương, ti n công, các kho n ph c p có tính ch t lương tr cho công nhân tr c ti p s n xu t ra s n ph m ó, các nguyên nhiên li u, v t li u s d ng tr c ti p t o ra s n ph m ó. + Chi phí s n xu t chung là các chi phí chung phát sinh phân xư ng, b ph n s n xu t s n ph m c a doanh nghi p như: ti n lương và ph c p có tính ch t lương, chi phí v v t li u, công c , d ng c dùng cho s n xu t, chi phí kh u hao TSC , chi phí d ch v mua ngoài và các chi phí khác liên quan n b ph n s n xu t s n ph m. * Giá thành toàn b c a s n ph m, d ch v ã tiêu th : Giá thành toàn b c a s n ph m, d ch v ã tiêu th trong kỳ bao g m: - Giá thành s n xu t. - Chi phí bán hàng. - Chi phí qu n lý doanh nghi p. + Chi phí bán hàng là toàn b các chi phí phát sinh t ho t ng tiêu th s n ph m, d ch v (k c chi phí b o hành s n ph m). + Chi phí qu n lý doanh nghi p là toàn b các chi phí ph c v b máy qu n lý i u khi n doanh nghi p và các chi phí khác liên quan n qu n lý doanh nghi p. Giá thành toàn b c a doanh nghi p ư c tính cho m t ơn v s n ph m, d ch v ã tiêu th ư c g i là giá thành ơn v c a s n ph m, d ch v ã tiêu th . 14
2.2. Theo ngu n g c s li u chi phí t ng h p giá thành. Giá thành s n ph m, d ch v bao g m ba lo i: - Giá thành nh m c: là giá thành s n ph m, d ch v ư c t ng h p căn c vào các nh m c chi phí hi n hành do doanh nghi p ho c cơ quan qu n lý quy t nh. Nó là m t công c quan tr ng giúp doanh nghi p qu n lý giá thành c a mình t ư c m c tiêu ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p. - Giá thành k ho ch: ư c tính căn c vào k ho ch doanh thu, k ho ch s n lư ng và k ho ch chi phí SXKD c a doanh nghi p. Giá thành k ho ch là m t công c quan tr ng doanh nghi p ki m tra quá trình th c hi n k ho ch giá thành c a mình. - Giá thành th c t : là lo i giá thành ư c t p h p tính toán căn c vào s li u phát sinh th c t v chi phí SXKD trong kỳ c a doanh nghi p và s lư ng th c t s n ph m, d ch v th c hi n ư c trong kỳ c a doanh nghi p ó. Giá thành th c t ư c s d ng phân tích, so sánh, ánh giá tình hình th c hi n k ho ch giá thành c a doanh nghi p trong kỳ h ch toán c th , làm cơ s cho vi c ho ch nh chính sách tiêu th s n ph m c a doanh nghi p. Phương pháp xác nh giá thành s n ph m. 2.3. Xác nh giá thành s n xu t c a s n ph m. Có nhi u phương pháp khác nhau tính giá thành c a doanh nghi p. Dư i ây là m t s phương pháp thư ng ư c s d ng t i các doanh nghi p tính giá thành s n xu t c a s n ph m. * Phương pháp tr c ti p (gi n ơn): Theo phương pháp này thì giá thành s n xu t c a m t lo i s n ph m nh t nh ư c xác nh như sau: T ng giá th nh Giá tr s n ph m Chi phí s n xu t Giá tr s n ph m s n xu t s n = + - d dang đ u kỳ phát sinh trong kỳ d dang cu i kỳ ph m trong kỳ Giá thành ơn v T ng giá thành s n xu t s n ph m trong kỳ = s n xu t T ng s lư ng s n ph m ã hoàn thành trong kỳ 15
Ph m vi áp d ng: phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p v a và nh ho c s lư ng m t hàng kinh doanh c a doanh nghi p là ít như: nhà máy i n, nư c, khai thác khoáng s n * Phương pháp t ng c ng chi phí Theo phương pháp này giá thành s n xu t s n ph m ư c tính b ng cách t ng c ng chi phí s n xu t c a các b ph n, các chi ti t khác nhau c a b ph n ó, ho c t ng c ng chi phí s n xu t c a các giai o n, các b ph n s n xu t cùng t o ra s n ph m ó Phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p s n xu t s n ph m ư c th c hi n theo các công o n khác nhau, theo nh ng chi ti t, b ph n c a s n ph m * Phương pháp h s Theo phương pháp này, trư c h t k toán căn c vào h s quy i s n ph m g c ưa toàn b các lo i s n ph m g c (hay quy i) Theo công th c sau T ng s n ph m g c n = ∑Qi-Ki ( ã hoàn thành) i=1 Trong ó: Qi: S lư ng s n ph m lo i i ã hoàn thành Ki: H s quy i s n ph m lo i i thành s n ph m g c, h s này do doanh nghi p quy nh căn c vào c i m tính ch t c a các lo i s n ph m mà doanh nghi p kinh doanh Bư c ti p theo: Tính giá thành ơn v s n ph m g c: (Z v) T ng chi phí s n xu t các lo i s n ph m Z v= T ng s n ph m quy i (g c) T ng chi phí s n xu t Chi phí s n xu t Giá tr s n ph m Giá tr s n ph m c a các lo i s n ph m = + s n ph m phát sinh - d dang cu i kỳ d dang u kỳ (hoàn thành) th c t trong kỳ Cu i cùng tính giá thành ơn v c a t ng lo i s n ph m i theo công th c Zi = Z v x Ki 16
Trong ó: Zi là giá thành ơn v c a s n ph m i Ph m vi ng d ng: Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p có nhi u i tư ng tính giá thành nhưng l i có cùng m t công ngh s n xu t và cùng m t lo i nguyên li u, v t li u, nhiên li u u vào, do ó i tư ng h ch toán chi phí s n xu t trong trư ng h p này là toàn b chi phí s n xu t s n ph m c a doanh nghi p ó, không phân bi t s n ph m nào * Phương pháp t l (tính giá thành s n xu t c a s n ph m) N i dung c a phương pháp này như sau: -Trư c h t doanh nghi p ph i xây d ng ch tiêu giá thành k ho ch cho t ng lo i s n ph m c th c a mình -Căn c vào t ng giá thành th c t và t ng giá thành k ho ch tính theo s lư ng s n ph m th c t ã hoàn thành tính t l i u ch nh giá thành theo công th c T l i u ch nh T ng giá thành th c t = x 100% giá thành T ng giá thành k ho ch v i s n lư ng th c t Cu i cùng là: Giá thành s n xu t th c t Giá thành k ho ch T l i u ch nh = x c a s n ph m lo i i s n ph m lo i i giá thành i u ki n áp d ng: Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p xây d ng ư c k ho ch giá thành ơn v s n ph m cho t ng lo i s n ph m c a mình * Phương pháp lo i tr Phương pháp này ư c áp d ng khi doanh nghi p có quy trình công ngh s n xu t v a ch t o s n ph m chính v a ch t o s n ph m ph , nhưng doanh nghi p ch tính giá thành s n ph m chính, vì v y ph i lo i tr giá tr c a s n ph m ph Cách tính như sau: T ng giá thành Giá tr T ng chi phí Giá tr s n ph m Giá tr s n ph m chính = s n ph m d dang + s n xu t th c t - d dang cu i kỳ - s n ph m ph u kỳ trong kỳ phát sinh Trong ó giá tr s n ph m ph có th tính theo giá bán k ho ch ho c giá bán th c t * Phương pháp liên h p 17
Là phương pháp tính giá thành b ng cách k t h p các phương pháp tính giá thành ã nêu trên. Phương pháp này ư c áp d ng t i các doanh nghi p có t ch c s n xu t kinh doanh ph c t p, kinh doanh nhi u lo i s n ph m, d ch v khác nhau, trên m t quy mô l n, òi h i ph i tính giá thành s n ph m cho nhi u lo i s n ph m d ch v khác nhau v i nh ng quy trình công ngh cl p 3.Tính giá thành toàn b c a s n ph m ã tiêu th tính giá thành toàn b c a s n ph m ã tiêu th s d ng các công th c sau: Giá thành toàn b Giá thành Chi phí Chi phí c a s n ph m = s n xu t + bán hàng + qu n lý doanh nghi p ã tiêu th c a s n ph m c a s n ph m c a s n ph m Trong ó: -Giá thành s n xu t c a s n ph m ư c tính theo m t trong các phương pháp ã nêu trên -Chi phí bán hàng c a s n ph m là: b ph n chi phí bán hàng ã phân b cho kh i lư ng s n ph m ã tiêu th tương ng -Chi phí qu n lý doanh nghi p c a s n ph m:là b ph n chi phí qu n lý phân b cho kh i lư ng s n ph m ã tiêu th tương ng Vi c xác nh các lo i chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh nghi p cho kh i lư ng s n ph m theo công th c trên trong trư ng h p doanh nghi p kinh doanh nhi u lo i s n ph m d ch v khác nhau là r t ph c t p g n li n v i vi c phân b chi phí chung cho kh i lư ng s n ph m ã tiêu th và không có cách phân b nào là có giá tr khoa h c n i b t.Vì v y tuỳ thu c vào chi n lư c SXKD, tình hình th trư ng, chi n lư c ti p th mà doanh nghi p l a ch n cách phân b cho phù h p III. QU N LÝ CHI PHÍ VÀ GIÁ THÀNH 1.Ý nghĩa và yêu c u c a công tác qu n lý chi phí và giá thành Chi phí và giá thành s n, dich v c a doanh nghi p g n li n v i quá trình SXKD và có tác ng tr c ti p n ho t ng SXKD c a doanh nghi p, nm c tiêu kinh t tr c ti p c a doanh nghi p là l i nhu n t i a. Vì v y t t c các doanh nghi p kinh doanh trong n n kinh t th trư ng u ph i t ch c t t vi c qu n lý chi phí và giá thành s n ph m, d ch v c a mình 18
Qu n lý chi phí và giá thành c a doanh nghi p ư c hi u là ho t ng có m c tiêu c a lãnh o doanh nghi p, lãnh o tài chính doanh nghi p nói riêng trong vi c s d ng các công c , các cách th c, phương pháp và bi n pháp qu n lý c n thi t nh m t ch c quá trình s d ng ngu n l c (v t tư, ti n v n, lao ng) c a doanh nghi p ph c v t t nh t cho quá trình ho t ng kinh t c a doanh nghi p M c tiêu cơ b n nh t c a qu n lý chi phí và giá thành là ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m, d ch v trên cơ s th c hi n t t nh t quá trình SXKD c a doanh nghi p Chính vì nh ng lý do nêu trên, nên có th kh ng nh công tác qu n lý chi phí và giá thành s n ph m , d ch v c a doanh nghi p có ý nghĩa kinh t to l n i v i doanh nghi p, bi u hi n qua nh ng m t cơ b n sau: -Qu n lý t t chi phí và giá thành s giúp doanh nghi p th c hi n k ho ch SXKD v i hi u qu cao nh t, do ó ti t ki m ư c chi phí h ư c giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p, bi u hi n nh ng n i dung cơ b n sau: +T ch c phân công, phân c p qu n lý chi phí và giá thành úng n phù h p v i tình hình, c i m SXKD c a doanh nghi p +Làm t t công tác k ho ch hoá chi phí và giá thành (bao g m l p k ho ch, t ch c th c hi n k ho ch, phân tích ánh giá tình hình th c hi n k ho ch, tìm các gi i pháp bi n pháp qu n lý t t ti t ki m chi phí và h th p giá thành ngay c trong quá trình th c hi n k ho ch cũng như cho kỳ k ho ch t i) Trong công tác k ho ch hoá, k ho ch chi phí và giá thành là m t công c quan tr ng ph c v cho vi c qu n lý chi phí và giá thành.K ho ch này ư c l p ra nh m ph c v cho vi c hoàn thành k ho ch SXKD m t cách t t nh t, ng th i ph i quán tri t m c tiêu ti t ki m chi phí, h giá thành s n ph m , d ch v c a doanh nghi p .Vì v y th c hi n t t công tác k ho ch hoá chi phí và giá thành ng nghĩa v i vi c th c hi n t t k ho ch SXKD , ti t ki m ư c chi phí, h ư c giá thành s n ph m , d ch v c a doanh nghi p. M t khác do ti t ki m ư c chi phí, h ư c giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p nên s n ph m, d ch v c a doanh nghi p có s c c nh tranh cao trên th trư ng v giá, n u doanh nghi p th c hi n chi n l ơc bán hàng v i giá c nh h p lý s giúp doanh nghi p tăng ư c doanh thu, m t ti n quan tr ng giúp doanh nghi p tăng l i nhu n trong hi n t i và tương lai. 19
Ngoài ra vi c lo i b nh ng chi phí không c n thi t, ch ng ư c hi n tư ng lãng phí tr c ti p làm tăng l i nhu n cho doanh nghi p, ng th i gi i phóng ư c v n ph c v u tư m r ng SXKD cho doanh nghi p. T ó nâng cao ư c hi u qu SXKD cho doanh nghi p +Trong i u ki n hi n nay c a Vi t Nam, qu n lý t t chi phí và giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p còn rèn luy n ư c k năng và tác phong lao ng công nghi p cho t ng t p th lao ng và toàn b doanh nghi p, g n li n v i l i ích c a ngư i lao ng v i l i ích c a doanh nghi p, khuy n khích ngư i lao ng th c hành ti t ki m, c i ti n công tác, có nhi u sáng ki n trong SXKD, tăng năng su t lao ng, tăng hi u qu SXKD cho doanh nghi p Ngư c l i, n u doanh nghi p t ch c qu n lý chi phí và giá thành không t t thì gây h u qu r t n ng n cho doanh nghi p , th m chí d n n phá s n 2. Cơ s c a công tác qu n lý chi phí và giá thành t ư c m c tiêu c a qu n lý chi phí và giá thành c n thi t ph i d a vào nh ng cơ s quan tr ng sau ây: - Cơ ch tài chính nói chung, qu n lý chi phí và giá thành c a Nhà nư c nói riêng. Y u t này t o ra hành lang pháp lý, xác nh rõ nh ng nguyên t c, nh ng quy nh mang tính pháp quy trong vi c t ch c quá trình qu n lý chi phí và giá thành c a doanh nghi p, b t u t giai o n t ch c h ch toán úng n chi phí, n khâu ho ch nh chính sách ki m soát chi phí, xác nh giá thành s n ph m, d ch v c a doanh nghi p. Vì v y mu n qu n lý t t chi phí và giá thành t hi u qu cao nh t, trư c h t c n ph i chú ý n y u t này - Tình hình c i m SXKD c a doanh nghi p cũng là m t căn c quan tr ng c a qu n lý chi phí và giá thành. Y u t này bao g m c i m ngành ngh kinh doanh, vùng lãnh th ho t ng, quy mô kinh doanh c a doanh nghi p và nó tác ng r t m nh n ho t ng s d ng các ngu n l c c a doanh nghi p. Vì v y nó nh hư ng l n n vi c l a ch n c ng c , các phương pháp và gi i pháp qu n lý chi phí và giá thành c a doanh nghi p, l a ch n các nh m c tiêu hao v t tư, ti n v n, lao ng, nh ng v n quan tr ng c bi t trong vi c t ch c qu n lý chi phí và giá thành t ư c m c tiêu ra c a doanh nghi p 20