Luận văn:Đào tạo nguồn nhân lực du lịch cho tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Lang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có nhiều cách hiểu khác nhau về nguồn nhân lực, một nguồn lực với yếu tố vật chất, tinh thần tạo nên năng lực, sức mạnh phục vụ cho sự phát triển chung của một tổ chức. Đây là nguồn lực con người của các tổ chức có quy mô, loại hình, chức năng khác nhau, có khả năng và tiềm năng tham gia vào quá trình phát triển của tổ chức đó cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, khu vực và thế giới. Vì vậy có thể hiểu một cách giản đơn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:Đào tạo nguồn nhân lực du lịch cho tỉnh Quảng Nam

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N VI T TRUNG ĐÀO T O NGU N NHÂN L C DU L CH CHO T NH QU NG NAM Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng - Năm 2011 M Đ U
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Bùi Quang Bình Ph n bi n 1: TS. Tr n Minh C Ph n bi n 2: GS.TS. Trương Bá Thanh Lu n văn ñư c b o v t i H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p th c s Kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 18 tháng 12 năm 2011. Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng; -Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.t nh ñ n năm 2020. 4. Phương pháp nghiên c u: th c tr ng thu hút các ngu n vrong vi c nghiên c u các nhân t nh hư ng ñ n quy t ñ nh ñ u tư vào ngành du l ch thành ph H i An.
3 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài Lu n văn phân tích rõ m t s cơ s lý lu n và th c ti n v công tác thu hút v n ñ u tư vào phát tri n i An trong 10 năm qua. Trên cơ s ñó ñ xu t các gi i pháp cơ b n nh m cư ng công tác thu hút v n ñ u tư phát tri n du l ch thành ph H i An trong th i gian ñ n. K t qu c a lu n văn ñư c dùng làm tài li u tham kh o cho công tác thu hút v n ñ u tư phát tri n du l ch thành ph H i An. 6. N i dung và k t c u ñ tài Ngoài ph n m ñ u và k t lu n, n i dung ñ tài g m có 3 chương:ương 1: T ng quan v thu hút v n ñ u tư Chương 2: Th c tr ng thu hút v n ñ u tư vào ngành du l ch thành ph H i An Chương 3: Đ nh hư ng và m t s gi i pháp nh m tăng cư ng thu hút v n ñ u tư cho phát tri n du l ch thành ph H i An. Cng 1 CƠ S LÝ LU N V THU HÚT V N Đ U TƯ 1.1. T NG QUAN V V N Đ U TƯ ñ u tư b v n b ng các lo i tài s n
1 hình ho c vô hình ñ hình thành tài s n ti n hành các ho t ñ ng ñ u tư hay Đ u tư là ho t ñ ng mua srang b hàng hóa ñ u tư ñ th c hi n các d án nh m hình thành v n s n xu t c a các t ch c doanh c u xã h i. 1.2. Phân lo i ñ u tư có th thu hút: M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Qu ng Nam là m t trong nh ng ñi m du l ch h p d n, ñóng vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n du l ch không ch c a vùng kinh t tr ng ñi m mi n Trung mà còn c a c nư c. T nh Qu ng Nam luôn coi du l ch là ngành kinh t mũi nh n, bên c nh ñó t nh cũng có nhi u l i th v ñi u ki n t nhiên, ti m năng ñ phát tri n du l ch. Trong nh ng năm t i, quy mô (s lư ng khách, cơ s v t ch t, d ch v ,...) và ch t lư ng du l ch Qu ng Nam s phát tri n nhanh chóng. Tuy nhiên, trong hi n t i và tương lai g n, ngu n nhân l c du l ch v n còn nhi u b t c p như thi u v s lư ng, h n ch v ch t lư ng, tính chuyên ngành - chuyên nghi p còn th p, cơ c u ngành ngh chưa th t s h p lý, các cơ s ñào t o nhân l c du l ch c a Qu ng Nam còn có quy mô nh , manh mún, ch t lư ng chưa cao,... Nh ng ñi u này n u không ñư c quan tâm gi i quy t s m s nh hư ng r t l n ñ n hi u qu phát tri n ngành du l ch. Trong khi ñó, công tác quy ho ch, ñ nh hư ng, ñào t o và phát tri n ngu n nhân l c du l ch t nh Qu ng Nam v n chưa ñư c quan tâm ñúng m c. Xu t phát t yêu c u c a th c ti n phát tri n c a ngành du l ch ngang t m v i ti m năng, l i th c a t nh, ñ ng th i th c hi n nh ng m c tiêu v chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng d ch v , công nghi p, nông nghi p mà tôi quy t ñ nh l a ch n v n ñ “Đào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam” làm ñ tài nghiên c u cho lu n văn t t nghi p c a mình. 2. M c ñích nghiên c u H th ng hóa ñư c lý lu n v ñào t o ngu n nhân l c du l ch ñ hình thành khung n i dung và phương pháp nghiên c u; Ch ra ñư c nh ng ñi m m nh và y u trong ñào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam;
2 Đ xu t m t s gi i pháp hư ng ñào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam. 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u Đ i tư ng nghiên c u: Đào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam. Ph m vi nghiên c u: V không gian: ngành du l ch trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. V th i gian: giai ño n t năm 2005 - 2009. 4. Phương pháp nghiên c u - Phương pháp ñi u tra thu th p thông tin qua phi u kh o sát; - Phương pháp th ng kê; - Phương pháp phân tích t ng h p:; - Phương pháp d báo. 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài Lu n văn phân tích rõ m t s cơ s lý lu n và th c ti n v công tác ñào t o ngu n nhân l c du l ch trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. Đánh giá ñúng th c tr ng công tác ñào t o ngu n nhân l c du l ch trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam trong 5 năm qua. Trên cơ s ñó ñ xu t các gi i pháp cơ b n nh m hoàn thi n công tác ñào t o ngu n nhân l c du l ch t nh Qu ng Nam trong th i gian ñ n. 6. N i dung và k t c u ñ tài Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, n i dung ñ tài g m 3 chương: Chương 1: Lý lu n chung v ñào t o ngu n nhân l c Chương 2: Th c tr ng ñào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam. Chương 3: M t s gi i pháp ñ ñào t o ngu n nhân l c du l ch cho t nh Qu ng Nam. Chương 1 LÝ LU N CHUNG V ĐÀO T O NGU N NHÂN L C 1.1. NH NG V N Đ CHUNG V ĐÀO T O NGU N NHÂN L C (NNL) DU L CH 1.1.1. NNL du l ch và ñ c ñi m c a NNL du l ch
3 NNL du l ch bao g m nh ng lao ñ ng tham gia tr c ti p vào các ho t ñ ng du l ch các lo i hình khác nhau và có thu nh p chính t ho t ñ ng ñó. Nhân l c du l ch ph i có năng l c phù h p v i yêu c u c a ngành du l ch. Đ c ñi m c a NNL du l ch do tính ch t c a d ch v du l ch quy ñ nh. D ch v du l ch là lo i hình d ch v có tính ñ c thù cao và có tính ñ c bi t. Ch t lư ng NNL du l ch t t s góp ph n ñưa ra các s n ph m, các ý tư ng, chi n lư c phát tri n, marketing có hi u qu , có kh năng c nh tranh, thu hút khách du l ch trên ph m vi toàn c u. Ch t lư ng NNL du l ch, ñ c bi t là tính chuyên nghi p có nh hư ng ñ n s phát tri n c a ngành du l ch c a m t qu c gia, góp ph n t o d ng thương hi u, hình thành ch t lư ng, s phong phú c a s n ph m du l ch. 1.1.2. Khái ni m ñào t o NNL du l ch Đào t o NNL du l ch là ñ nh hư ng cho hi n t i, ch y u t p trung vào công vi c trong ngành du l ch hi n t i c a m i cá nhân, tăng cư ng các k năng và kh năng ñ c bi t ñ h có th th c hi n công vi c ñư c t t hơn th a mãn nhu c u c a khách du l ch. 1.1.3. Vai trò c a ñào t o NNL du l ch V m t xã h i: Góp ph n nâng cao ch t lư ng m t b ph n ngu n nhân l c c a ñ t nư c, quy t ñ nh s phát tri n c a xã h i. V phía các t ch c qu n lý nhà nư c du l ch: Góp ph n ñào t o ra các nhà qu n lý du l ch t m vĩ mô, có kh năng ho ch ñ nh và th c thi chính sách phát tri n du l ch c a các ñ a phương. V phía doanh nghi p: Góp ph n nâng cao năng su t lao ñ ng, ch t lư ng d ch v , ti t ki m chi phí và t o l i th c nh tranh. V phía nhân viên: Đáp ng nhu c u h c t p, t o tính chuyên nghi p, nâng cao kh năng sáng t o, thay ñ i thái ñ ñ i v i nhân viên. 1.1.4. Nguyên t c c a ñào t o NNL du l ch Th nh t: Con ngư i hoàn toàn có năng l c phát tri n. M i ngư i trong t ch c ho t ñ ng du l ch ñ u có kh năng phát tri n và c g ng ñ thư ng xuyên phát tri n ñ gi v ng s tăng trư ng c a t ch c và ngành cũng như cá nhân h ; Th hai: M i ngư i ñ u có kh năng riêng, là cá th khác v i nh ng ngư i khác và ñ u có kh năng ñóng góp sáng ki n;
4 Th ba: L i ích c a ngư i lao ñ ng và nh ng m c tiêu c a t ch c có th k t h p v i nhau. Hoàn toàn có th ñ t ñư c m c tiêu c a doanh nghi p và l i ích c a ngư i lao ñ ng. Khi nhu c u c a ngư i lao ñ ng ñư c th a nh n và b o ñ m thì h s ph n kh i trong công vi c;Th tư: Đào t o NNL là ngu n ñ u tư sinh l i, vì ñào t o NNL là phương ti n ñ ñ t ñư c s phát tri n c a t ch c có hi u qu nh t. 1.2. CÔNG TÁC ĐÀO T O NNL DU L CH Quy trình c a công tác ñào t o bao g m: (1) Đánh giá nhu c u; (2) Đào t o; (3) Ki m tra ñánh giá. 1.2.1. Đánh giá nhu c u ñào t o Đánh giá nhu c u ñào t o NNL du l ch là quá trình thu th p và phân tích thông tin ñ làm rõ nhu c u c i thi n k t qu th c hi n công vi c trong ho t ñ ng du l ch và xác ñ nh li u ñào t o có ph i là gi i pháp. Vi c ñánh giá nhu c u ñào t o luôn ñòi h i: (1) Th i gian; (2) Chi phí; (3) Công s c t p trung ñ nghiên c u ñánh giá 1.2.1.1. Phương pháp ñánh giá nhu c u Đ ñánh giá nhu c u ñào t o ph i ti n hành thu th p thông tin và ngu n thông tin theo 3 bư c: (1) Cơ quan qu n lý c a t nh s g i phi u thăm dò t i các công ty, doanh nghi p và t ch c kinh doanh hay ho t ñ ng qu n lý du l ch v nhu c u ñào t o; (2) Các công ty ti n hành xác ñ nh nhu c u ñào t o; (3) T ng h p nhu c u ñào t o. 1.2.1.2. Xác ñ nh m c tiêu ñào t o M c tiêu ñào t o là cơ s ñ ñ nh hư ng các n l c ñào t o, xác ñ nh các chương trình, n i dung ñào t o, các hình th c ti n hành, th i gian và ñ i tư ng tham gia. M c tiêu ñào t o cũng ph i xác ñ nh h c viên ph i ti p thu h c h i ñư c gì v ki n th c và k năng, thông qua ñó h s có nh ng hành vi và thái ñ tích c c hơn v i công vi c hi n t i và ñ t các k t qu t t sau quá trình ñào t o.
5 1.2.1.3. Xây d ng các tiêu chu n ñào t o Vi c xây d ng tiêu chu n ñào t o ñ nh m ñ m b o các m c tiêu ñào t o hoàn thành ñúng và ñ t ch t lư ng. 1.2.2. Xác ñ nh chương trình ñào t o phù h p Chương trình ñào t o nhân l c du l ch chia thành hai lo i: (1) Chương trình chung s giúp cho ngư i h c hình thành nh ng năng l c cơ b n ch ng h n nh ng thu c tính v th l c, v trí tu (quan sát, trí nh , tư duy, tư ng tư ng, ngôn ng ,…) là nh ng ñi u ki n c n thi t ñ giúp cho nhi u lĩnh v c ho t ñ ng có k t qu . V i nh ng năng l c này ngư i h c có th làm ñư c công vi c nhi u b ph n khác nhau. (2) Chương trình chuyên sâu v du l ch giúp ngư i h c có ñư c nh ng năng l c chuyên sâu (năng l c chuyên bi t, chuyên môn) là s th hi n ñ c ñáo các ph m ch t riêng bi t, có tính chuyên môn, nh m ñáp ng yêu c u c a m t lĩnh v c ho t ñ ng chuyên bi t v i k t qu cao, ch ng h n như: ho ch ñ nh chính sách phát tri n du l ch, khai thác phát tri n s n ph m du l ch, nghiên c u th trư ng và qu ng bá xúc ti n, qu n lý ngu n l c, qu n tr kinh doanh du l ch… 1.2.3. Xác ñ nh phương pháp ñào t o Các nguyên t c h c và phương pháp ñào t o Phương pháp ñào t o nhân l c du l ch Phương pháp ñào t o nhân viên du l ch Phương pháp ñào t o nhà qu n tr trong ho t ñ ng du l ch + Đào t o t i nơi làm vi c + Đào t o ngoài nơi làm vi c 1.2.4. Đánh giá và ki m ñ nh k t qu ñào t o Mu n ñánh giá chính xác hi u qu ñào t o c a m t mô hình ñào t o ph i xây d ng h th ng tiêu chí ñánh giá. H th ng Kirkpatrick g m 4 c p ñ : - C p ñ 1: Ph n ng h c viên hài lòng v i khóa h c h tham d không? - C p ñ 2: K t qu h c t p: H c viên h c ñư c gì t khóa h c? - C p ñ 3: ng d ng: H c viên có ng d ng ñư c nh ng gì h ti p thu t khóa h c vào công vi c c a h không ho c sau khóa h c h có nâng cao ñư c hi u qu công vi c c a mình không? - C p ñ 4: Chương trình ñào t o nh hư ng như th nào ñ i v i t ch c?
6 Phương pháp ñ nh lư ng: Đư c tính gián ti p thông qua các ch tiêu hi u qu ho t ñ ng doanh nghi p hay t ch c du l ch trư c và sau khi ñào t o. 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG T I ĐÀO T O NNL DU L CH 1.3.1. S phát tri n c a ngành du l ch S phát tri n c a ngành du l ch ñư c ph n nh b ng: (1) S gia tăng quy mô c a ngành theo chi u hư ng ñi lên; (2) Ch t lư ng c a các d ch v ñư c nâng cao và (3) Các ngu n l c s d ng trong du l ch ñư c khai thác phân b hi u qu (Nguy n Đình Hoè – Vũ Văn Hi u và Bùi Quang Bình (2010)). S phát tri n du l ch yêu c u ph i có NNL ñ v s lư ng và ñ m b o ch t lư ng và qua ñó cũng ñ t ra yêu c u v i ñào t o NNL du l ch cho ñ a phương có ngành du l ch. 1.3.2. Ngu n nhân l c c a ñ a phương NNL du l ch là m t b ph n c a NNL t i ñ a phương hay nói cách khác NNL c a ñ a phương là ngu n cung c a NNL du l ch. Nói t i NNL ph i xem xét trên c 2 khía c nh s lư ng và ch t lư ng c a nó. S lư ng NNL ph n ánh quy mô dân s , ho t ñ ng kinh t c a ñ a phương ñó, và ch t lư ng ñư c th hi n trình ñ th ch t, trình ñ h c v n, chuyên môn nghi p v và cu i cùng là năng l c ph m ch t c a ngu n nhân l c (Tr n Xuân C u và Mai Qu c Chính (2008)). N u NNL ñ a phương nào ñó tr kh e, t c là trình ñ th ch t t t s thích ng v hình th c c a nhân viên du l ch - m t trong nh ng tiêu chu n r t quan tr ng. Ngu n nhân l c ñ a phương có trình ñ phát tri n kinh t cao g n v i ho t ñ ng kinh t sôi ñ ng và ho t ñ ng du l ch phát tri n thì ñó s có s n nh ng ngư i có nhi u kh năng thích ng v i công vi c trong ngành du l ch. 1.3.3. Quy mô và ch t lư ng ho t ñ ng c a h th ng ñào t o NNL ngành du l ch Quy mô c a h th ng ñào t o ph n ánh b ng s cơ s ñào t o, quy mô sinh viên ñào t o và s lư ng các ngành ngh ñào t o. T t các nh ng tiêu chí này l i ph thu c vào c u thành c a t ng cơ s ñào t o. Ch t lư ng ho t ñ ng c a h th ng ñào t o th hi n ch t lư ng d ch v ñào t o mà h cung c p cho ngư i h c. Ch t lư ng ñào t o ph thu c vào m c ñ ñ u tư c a cơ s ñào t o vào c ph n c ng, ph n m m và phát tri n ngu n nhân l c - giáo viên c a h . Quy mô và ch t lư ng ho t ñ ng c a h th ng ñào t o ngu n nhân l c du l ch m t ñ a phương s quy t ñ nh t i vi c ñào t o ngu n nhân l c c a ñ a
7 phương ñó. Vì v y mu n ñào t o ngu n nhân l c này thì ph i n l c phát tri n h th ng ñào t o nói chung và du l ch nói riêng. 1.3.4. Nh n th c và quan tâm c a c ng ñ ng t ch c doanh nghi p du l ch Doanh nghi p và t ch c ho t ñ ng và kinh doanh du l ch là nh ng ngư i s d ng nhân l c du l ch - s n ph m c a h th ng ñào t o nhân l c du l ch. Chính ñi u này ñã t o ra nh ng nh hư ng c a h t i h th ng ñào t o hay công tác ñào t o. Tác ñ ng th nh t có th k t i chính các doanh nghi p và t ch c này trong quá trình phát tri n các ho t ñ ng kinh doanh cũng như th c hi n chi n lư c kinh doanh ñã hình thành nên nhu c u v s lư ng cũng như ch t lư ng nhân l c v i cơ s ñào t o Th hai, chính các doanh nghi p và t ch c ho t ñ ng du l ch cũng chính là nh ng ngư i tham gia tr c ti p vào quá trình ñào t o Th ba, khi các doanh nghi p và t ch c du l ch quan tâm, chú ý s d ng nhân l c h p lý, quan tâm t i ngu n l c này b ng ch ñ ñãi ng v v t ch t và tinh th n h p lý s tác ñ ng l n t i h th ng ñào t o nhân l c. 1.4. KINH NGHI M ĐÀO T O NHÂN L C DU L CH Kinh nghi m t mi n Trung Th nh t, khu v c KVMT nên m thêm các trư ng d y ngh du l ch. Th hai, nghiên c u b sung m t s ngành ngh ñào t o m i t i các trư ng ñang ñào t o du l ch KVMT. Th ba, c n ña d ng hóa và ñ i m i chương trình ñào t o Th tư, tri n khai công tác t ch c ñào t o t i doanh nghi p Th năm, ph i h p v i các cơ s ñào t o nhân l c du l ch c a nư c ngoài nư c ñ t ch c các khóa ñào t o, b i dư ng Th sáu, tri n khai các ho t ñ ng tài chính cho công tác ñào t o. Chương 2 TH C TR NG ĐÀO T O NGU N NHÂN L C DU L CH CHO T NH QU NG NAM 2.1. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N DU L CH T NH QU NG NAM
8 2.1.1. S gia tăng quy mô du l ch t i Qu ng Nam - Lư ng khách lưu trú B ng 2.1. T c ñ tăng trư ng khách du l ch t i Qu ng Nam Năm 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 TB T cñ 21,36 25,23 24,02 32,97 23,27 25,32 2,32 7,76 19,89 tăng(%) (Ngu n: S Văn hóa, Th thao và Du l ch t nh Qu ng Nam)
9 - Doanh thu và thu nh p du l ch: Trong giai ño n 2001 - 2008, thu nh p du l ch không ng ng gia tăng c v giá tr tuy t ñ i và nh p ñ tăng trư ng. Tuy nhiên, trong năm 2009, thu nh p du l ch ch ng l i và b ng m c thu nh p du l ch trong năm 2008. Doanh thu du l ch c a t nh có s gia tăng liên t c v giá tr tuy t ñ i, năm sau cao hơn năm trư c và gi v ng ñư c t c ñ tăng trư ng m c ñ khá cao. Năm 2001 du l ch Qu ng Nam ñ t doanh thu là 79 t ñ ng và ñ n năm 2009 ñã có s tăng m nh v i doanh thu ñ t ñư c 810 t ñ ng. T c ñ tăng trư ng trung bình hàng năm giai ño n 2001 - 2009 là 33,77%/năm. Trong cơ c u doanh thu du l ch c a t nh Qu ng Nam thì ch y u v n là doanh thu t lưu trú chi m 60,87% t ng doanh thu; sau ñó ñ n doanh thu ăn u ng chi m 22,98%; doanh thu l hành chi m 1,21%; doanh thu t các d ch v khác chi m 5,45%, ch ng t các d ch v b sung còn y u và thi u. 2.1.2. Cơ s v t ch t ngành du l ch H th ng cơ s lưu trú B ng 2.5. T ng s cơ s lưu trú tính ñ n năm 2010 H ng khách s n S khách s n S phòng khách s n Khách s n 5 sao 3 530 Khách s n 4 sao 9 868 Khách s n 3 sao 10 501 Khách s n 2 sao 18 552 Khách s n 1 sao 18 427 Khách s n ñ t tiêu chu n 31 470 Khách s n ñư c x p h ng 89 3348 Khách s n chưa ñư c x p h ng 13 447 T ng s 102 3795 (Ngu n: S Văn hóa, Th thao và Du l ch t nh Qu ng Nam) H th ng cơ s kinh doanh ăn u ng Các cơ s ăn u ng r t phong phú, ña d ng v lo i hình bao g m Restaurant, Coffee-shop, Bar, quán ăn nhanh,..., các ti n nghi ph c v ăn u ng có th n m trong các cơ s lưu trú nh m ph c v nhu c u ăn u ng, ngh ngơi, h i h p và giao lưu c a khách ñang lưu trú t i các khách s n. Ngoài ra các c a
10 hàng ăn u ng tư nhân nh ph c v ch y u các món ăn Vi t Nam bình dân n m khu v c thành ph H i An. Nhìn chung, ngành du l ch Qu ng Nam ñang phát tri n m nh m cho nên các cơ s ăn u ng ph c v du l ch cũng ñư c chú ý t i. 2.1.3. Ho t ñ ng kinh doanh l hành và hư ng d n du l ch Cu i năm 2009, toàn t nh ñã có 5 ñơn v kinh doanh l hành qu c t là Trung tâm L hành qu c t H i An, Công ty TNHH An Phú, Doanh nghi p tư nhân Lê Nguy n, Công ty TNHH Thương m i D ch v Du l ch Nguyên Khang, Công ty TNHH D ch v Hoa H ng. Th i ñi m hi n t i có 7 ñơn v kinh doanh l hành n i ñ a là Công ty TNHH Du l ch D ch v Th nh An, Công ty Du l ch Công ñoàn thành ph H i An, Công ty TNHH T n Phát, Công ty TNHH Du l ch - D ch v Lê Dung, Công ty TNHH Nh t Huy Hoàng, Công ty TNHH Sơn M Sơn, H p tác xã v n t i th y b H i An, Công ty TNHH TM-DV San Hô Xanh. Và 20 ñơn v kinh doanh l hành v n chuy n. Đ i ngũ hư ng d n viên du l ch ñư c không ng ng phát tri n c v s lư ng và ch t lư ng. Hi n t i trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam có 197 hư ng d n viên du l ch (trong ñó có 181 HDV ti ng Anh, 11 HDV ti ng Pháp, 2 HDV ti ng Trung, 2 HDV ti ng Đ c, 1 HDV ti ng Nh t) so v i nhu c u HDV các ngo i ng hi m như Tây Ban Nha, Thái, Nh t,... v n còn thi u, nh t là vào mùa cao ñi m. 2.1.4. Chính sách phát tri n du l ch c a t nh Trong chi n lư c phát tri n kinh t xã h i c a t nh ñã ñ nh hư ng: Đ y m nh phát tri n d ch v song song v i phát tri n công nghi p trong nh ng năm trư c m t và tích c c t o ti n ñ , thúc ñ y kh i d ch v lên hàng ñ u nh m chuy n cơ c u kinh t c a t nh theo hư ng công nghi p - d ch v - nông nghi p ñ t ng bư c chuy n d n sang d ch v - công nghi p và nông nghi p. V lâu dài ưu tiên phát tri n du l ch thành ngành kinh t mũi nh n, có vai trò thúc ñ y các ngành khác phát tri n, chi m v trí hàng ñ u c a lĩnh v c d ch v . Phát tri n du l ch là nhi m v c a c h th ng chính tr và c a toàn xã h i; vì l i ích nhân dân và m c tiêu phát tri n con ngư i; g n v i vi c gi m nghèo và chuy n ñ i cơ c u kinh t c a t nh Qu ng Nam.
11 2.2. NGU N NHÂN L C DU L CH C A Đ A PHƯƠNG 2.2.1. Ngu n nhân l c t nh Qu ng Nam Qu ng Nam là t nh có dân s hơn 1 tri u ngư i và dân s ñang có xu hư ng gi m d n. T l tăng dân s t nhiên c a t nh Qu ng Nam là 1.1% n m vào lo i th p nh t c nư c. S li u t ng ñi u tra dân s 2009 cho th y t l dân s trong ñ tu i lao ñ ng là 63% và t l ph thu c là 37%. T l dân s ñô th chi m 43% là khá cao. T l lao ñ ng làm vi c trong nông nghi p là khá cao, v n chi m 58% và t l lao ñ ng trong ngành d ch v là 28%, t tr ng lao ñ ng công nghi p ch kho ng 14% năm 2009. V ch t lư ng, s li u t ng ñi u tra dân s cho th y t l ngư i không b khuy t t t Qu ng Nam là trên 90%. T l s ngư i trên 15 tu i bi t ch là khá cao chi m 94% r t thu n l i cho th c hi n các chương trình ñào t o. Nhưng t l lao ñ ng qua ñào t o ch có 9.8% khá th p so v i m t b ng c a c nư c cũng như các t nh trong khu v c. Ch t lư ng ngu n nhân l c nhìn chung th p và ñây cũng chính là thách th c cho công tác ñào t o ngu n nhân l c du l ch. 2.2.2. Ngu n nhân l c du l ch Qu ng Nam 2.2.2.1. Tình hình chung Ư c tính năm 2010 có kho ng 18.715 lao ñ ng làm vi c trong ngành du l ch, trong ñó có 6.135 lao ñ ng tr c ti p làm vi c trong các cơ quan qu n lý du l ch, công ty l hành, khách s n, nhà hàng và các cơ s d ch v khác. 2.2.2.2. Đ i v i NNL cho các cơ quan qu n lý nhà nư c v du l ch Toàn t nh hi n có 72 CBCC làm vi c t i các cơ quan qu n lý du l ch. - V trình ñ lý lu n chính tr , có 43 cán b trên t ng s 72 cán b qu n lý lĩnh v c du l ch có trình ñ lý lu n ñư c ñào t o, trong ñó c nhân có 2 ngư i, chi m 4,65% s ngư i ñư c ñào t o và 2,77% trong t ng s lao ñ ng trong cơ quan qu n lý du l ch, cao c p chính tr là 11 ngư i v i t l tương ng 25,58% và 15,27%, trình ñ trung c p 11 ngư i, v i t l tương ng 25,58% và 15,27% và trình ñ sơ c p 19 ngư i v i t l tương ng là 44,18% và 26,38%. S lư ng ñư c ñào t o trên t ng s m i ch chi m 59,7%; trong s lư ng ñư c ñào t o thì ch y u là trình ñ sơ c p và trung c p. - V trình ñ chuyên môn
12 Trong t ng s cán b qu n lý, trình ñ ñ i h c chi m t tr ng cao nh t v i 56 ngư i, chi m 77,77%, ti p ñ n là trung c p 9 ngư i, chi m 12,5%, cao ñ ng có 5 ngư i, chi m 6,94%, còn l i trên ñ i h c và sơ c p m i trình ñ 1 ngư i chi m 1,38% m i trình ñ . Tuy nhiên, trong t ng s cán b qu n lý các c p thì ñào t o chuyên ngành du l ch có s lư ng là 22 ngư i, chi m 30,55%, ngo i ng có 7 ngư i, chi m 9,72%, còn l i là các chuyên ngành khác và không có ngư i ñư c ñào t o nư c ngoài. - V chương trình qu n lý nhà nư c Trong t ng s cán b qu n lý các c p v ngành du l ch m i ch có 17 ngư i, chi m 23,6% ñã ñư c ñào t o b i dư ng v chương trình qu n lý nhà nư c. Đây là m t t l r t th p so v i yêu c u ñ t ra, do ñó ph n nào chưa ñáp ng ñư c nhu c u th c ti n c a công tác qu n lý nhà nư c v du l ch, ñ c bi t là trong giai ño n t i. 2.2.2.3. Đ i v i doanh nghi p kinh doanh du l ch Hi n nay, trong các doanh nghi p ho t ñ ng lĩnh v c du l ch có t ng s lao ñ ng là 4.021 ngư i ñư c phân lo i theo các n i dung như sau : - Tính theo ñ tu i, ph n l n lao ñ ng trong các doanh nghi p ñang ñ tu i r t tr . S lao ñ ng ñ tu i 20 - 30 có 2.410 ngư i, chi m 62,42% t ng s lao ñ ng, ti p ñ n là ñ tu i 31 - 45 có 1.268 ngư i, chi m 31,14%, còn l i là ñ tu i trên 45. - Theo qu c t ch, trong t ng s lao ñ ng, lao ñ ng qu c t ch Vi t Nam có 3.979 ngư i, chi m 98,9%, lao ñ ng qu c t ch nư c ngoài có 44 ngư i, chi m 1,09%. - Theo trình ñ ñào t o, + Theo chuyên ngành, ñào t o chuyên ngành là 2.441 ngư i, chi m 60,7% trong t ng s lao ñ ng làm vi c trong các doanh nghi p du l ch. Trong ñó, ñào t o sau ñ i h c có 35 ngư i chi m 1,43%; ñ i h c 474 ngư i, chi m 19,41%; cao ñ ng 258 ngư i, chi m 10,56%; trung c p 836 ngư i, chi m 34,42%; sơ c p 836 ngư i, chi m 34,42%. V chuyên ngành ñào t o, có 490 ngư i có trình ñ chuyên ngành du l ch, chi m 20,1%; chuyên ngành ngo i ng 889 ngư i, chi m 36,58%; chuyên ngành tin h c có 363 ngư i, chi m 14,91%, chuyên ngành khác 685 ngư i, chi m 28,43%.
13 V hình th c ñào t o, Đào t o nư c ngoài các doanh nghi p có 22 ngư i, chi m 0,9%, ñào t o trong nư c có 2.419 ngư i chi m 99,1%. + Ngu n nhân l c ñư c ñào t o nghi p v T ng s ngư i ñư c ñào t o nghi p v là 1.832 ngư i, chi m 39,3% t ng s lao ñ ng làm vi c trong các doanh nghi p du l ch. Lao ñ ng nghi p v ch y u t p trung trong lĩnh v c khách s n chi m t i 99% và lao ñ ng trong ho t ñ ng l hành ch chi m 1%. Ph n l n lao ñ ng nghi p v trong các doanh nghi p du l ch hi n nay ch y u là thông qua hình th c t ñào t o, v i s lư ng 862 ngư i, chi m 47,05% t ng s lao ñ ng ñào t o nghi p v , b i dư ng 220 ngư i, chi m 12%. Trong khi ñó, s lư ng ñã qua ñào t o chính quy chi m t l th p, trình ñ cao ñ ng có 56 ngư i, chi m 3,05%, trung c p 264 ngư i, chi m 14,41%, sơ c p 410 ngư i, chi m 22,37%. Như v y, ph n l n lao ñ ng nghi p v làm vi c trong các doanh nghi p du l ch m i ch qua b i dư ng và t ñào t o (chi m 59,05%). 2.2.3. M c ñ ñáp ng yêu c u công vi c c a NNL du l ch Ngu n nhân l c du l ch Qu ng Nam ñang thi u h t m t s lư ng r t l n (chưa tính s lư ng nhu c u tăng lên hàng năm), trình ñ ngu n nhân l c ch y u trình ñ trung và sơ c p, thi u ñ i ngũ chuyên gia, có trình ñ cao, qu n lý có kinh nghi m; cơ c u ngành ngh ngu n nhân l c chưa th t s h p lý, kh năng ñáp ng s phát tri n c a ngành du l ch c a l c lư ng lao ñ ng Qu ng Nam trong lĩnh v c qu n lý cũng như kinh doanh là tương ñ i th p. Do ñó ñã có nh hư ng r t l n ñ n ch t lư ng d ch v , ch t lư ng s n ph m du l ch cũng như tính chuyên nghi p trong ho t ñ ng du l ch t nh Qu ng Nam. 2.3. TH C TR NG CÔNG TÁC ĐÀO T O NNL DU L CH C A T NH QU NG NAM 2.3.1. Xác ñ nh nhu c u ñào t o Vi c xác ñ nh nhu c u ñào t o nhân l c du l ch t nh Qu ng Nam ñang ñư c th c hi n theo cách t nhiên v i m c ñ ki m soát r t th p. C th vi c xác ñ nh nhu c u như sau: Phía cơ quan qu n lý Hi n t i các cơ quan qu n lý du l ch Qu ng Nam ch xác ñ nh nhu c u ñào t o b ng các bi n pháp gián ti p và mang n ng tính hành chính. S ph i
14 h p gi a các cơ quan ch c năng trong ñào t o nhân l c du l ch r t h n ch , không ch t ch , thông tin thi u, quy t ñ nh ch m tr và hi u qu th p. Phía doanh nghi p Các doanh nghi p và t ch c du l ch xác ñ nh nhu c u ñào t o cũng chưa theo ñúng cách th c thư ng ñư c các sách v qu n tr nhân s ch ra ñó là quá trình thu th p và phân tích thông tin ñ làm rõ nhu c u c i thi n k t qu th c hi n công vi c và xác ñ nh li u ñào t o có ph i là gi i pháp. 2.3.2. Các chương trình ñào t o nhân l c du l ch Qu ng Nam Hi n t i h th ng cơ s ñào t o t nh Qu ng Nam có mã ngành ñào t o còn ít hay chính là các chương trình ñào t o không nhi u, cơ c u các ngành ngh ñào t o gi a các cơ s g n như gi ng nhau, chương trình ñào t o chưa ña d ng, ñáp ng nhu c u th c ti n, quy mô ñào t o (tuy n sinh chuyên ngành du l ch) còn r t nh . H u h t các chương trình ñào t o ñ u do các trư ng t thi t k d a trên khung chương trình hư ng d n c a B Giáo d c và Đào t o, chưa có s tham gia c a các t ch c kinh doanh du l ch. 2.3.3. T ch c ñào t o NNL t nh Qu ng Nam 2.3.3.1. Công tác qu n lý ngu n nhân l c và công tác qu n lý ñào t o Công tác qu n lý ñào t o ñang ñư c th c hi n b i nhi u cơ quan khác nhau như S Giáo d c và Đào t o, S Lao ñ ng, Thương binh và Xã h i, B Giáo d c và Đào t o,… nên chưa có s th ng nh t trong chương trình, quy mô tuy n sinh, ñào t o,... S ph i h p gi a các cơ quan này trong quá trình qu n lý ho t ñ ng, quy ho ch, ñào t o,… chưa th t s ch t ch , d n ñ n tình tr ng manh mún, thi u s liên k t, quy ho ch ñ ng b cũng như s d ng ngu n l c hi n có. Đi u này ñã nh hư ng ñ n ñ nh hư ng ñào t o ngu n nhân l c du l ch ph c v cho m c ñích phát tri n ngành du l ch c a t nh Qu ng Nam. 2.3.3.2. Tình hình cơ s v t ch t cho ñào t o Hi n nay, trên ñ a bàn t nh ñã có m t s cơ s ñào t o ngu n nhân l c liên quan ho c có th ph c v cho ngành du l ch các trình ñ khác nhau. Các cơ s này còn h n ch v nhi u m t như cơ s v t ch t, nh t là cơ s v t ch t th c hành, thư ng ch ñ u tư vào vi c ñào t o lý thuy t, còn ngư i h c không có ñi u ki n th c hành nên không tích lũy và rèn ñư c k năng khi n ch t lư ng các chương trình ñào t o không cao. M i liên k t gi a cơ s ñào t o và
15 các doanh nghi p, khách s n nhà hàng, công ty l hành,... nơi s d ng h c viên ñư c ñào t o r t l ng l o và không h tr nhi u cho ñào t o. Nhi u cơ s kinh doanh du l ch cũng không thi t tha v i công tác ñào t o. Nh n th c c a các cơ s ñào t o cũng là v n ñ vì hi n nay h cũng chưa m n mà v i ñào t o nhân l c cho du l ch. 2.3.3.3. Tình hình ñ i ngũ cán b gi ng d y T ng s cán b giáo viên làm công tác ñào t o ngu n nhân l c du l ch cho t i năm 2010 ch hơn 120 ngư i bao g m c cán b và chuyên viên c a S Văn hóa, Th thao và Du l ch, như v y s lư ng là không nhi u. T l giáo viên ti ng anh du l ch cao nh t g n 30%, qu n tr du l ch nhà hàng và khách s n là hơn 22%. Trong khi t l giáo viên ñào t o chuyên môn nghi p v du l ch - nh ng chuyên môn ngh nghi p có nhu c u r t cao thì th p. Trong s lư ng giáo viên tham gia ñào t o nhân l c cho ngành du l ch thì t l t t nghi p ñúng chuyên ngành chuyên môn t các trư ng du l ch chi m t l ch dư i 40%, ph n còn l i ch y u chuy n t chuyên môn khác. 2.3.4. Đánh giá và ki m ñ nh ñào t o Vi c ki m ñ nh và ñánh giá ñư c th c hi n ñ tìm hi u xem chương trình ñào t o ñ m b o: lư ng ki n th c, k năng h c viên ti p thu và ñ c bi t kh năng và m c ñ ng d ng c a các k năng và ki n th c ñó vào trong công vi c th c ti n. Hi n nay, vi c ñánh giá và ki m ñ nh có nhi u v n ñ : Cơ ch ñánh giá và ki m ñ nh không h p lý Phương pháp ñánh giá và ki m ñ nh chưa phù h p Thi u kinh phí cho th c hi n ñánh giá Thi u tính chuyên nghi p c a cơ s ñào t o du l ch
16 Chương 3 Đ NH HƯ NG VÀ M T S GI I PHÁP Đ ĐÀO T O NGU N NHÂN L C DU L CH CHO T NH QU NG NAM 3.1. Đ NH HƯ NG ĐÀO T O NNL DU L CH CHO T NH QU NG NAM - Giai ño n 2011 - 2012: Phát tri n ngu n nhân l c ph c v s phát tri n ngành du l ch theo hư ng cơ b n ñáp ng v m t s lư ng lao ñ ng tr c ti p (qua ñào t o các trình ñ ), b sung k p th i nhu c u lao ñ ng tăng thêm hàng năm các cơ quan qu n lý du l ch, các doanh nghi p ho t ñ ng trong lĩnh v c du l ch. - Giai ño n 2013 - 2015: Phát tri n ngu n nhân l c ph c v phát tri n du l ch theo hư ng ñáp ng hoàn toàn v m t s lư ng, s lư ng tăng thêm hàng năm, ph n ñ u 100% ngu n nhân l c tr c ti p trong ngành du l ch ñư c ñào t o v chuyên môn nghi p v du l ch các trình ñ khác nhau. - Đ nh hư ng ñào t o giai ño n 2015 - 2020: Phát tri n ngu n nhân l c ph c v ngành du l ch ñáp ng v m t s lư ng và ch t lư ng, chú ý ñ n ñ i ngũ nhân l c ch t lư ng cao các lĩnh v c qu n lý, ho ch ñ nh chính sách, marketing,… Ph n ñ u 100% lao ñ ng gián ti p ñư c t p hu n, b i dư ng ki n th c và nghi p v du l ch. 3.2. D BÁO NHU C U NNL DU L CH CHO NH NG NĂM T I 3.2.1. Nhu c u lao ñ ng trong các cơ quan qu n lý nhà nư c v du l ch B ng 3.1. Nhu c u ñào t o nhân l c cho các cơ quan qu n lý nhà nư c Chuyên ngành Trên Đ i Cao Trung Sơ T ng ñ ih c h c ñ ng c p c p Du l ch 6 11 4 21 Ngo i ng 16 3 1 20 Tin h c 5 5 1 11 Khác 2 4 1 7 T ng 8 36 13 2 (Ngu n: S Văn hóa, Th thao và Du l ch t nh Qu ng Nam) Căn c vào Quy ho ch t ng th phát tri n du l ch Qu ng Nam ñ n 2015, t m nhìn ñ n 2020, căn c vào nhu c u phát tri n du l ch có th t t các
17 ñơn v huy n th còn l i s thành l p các phòng qu n lý du l ch. cơ quan qu n lý c p t nh, xu hư ng m r ng quy mô các trung tâm, các phòng, ban liên quan là m t t t y u. Do ñó, s lư ng cán b qu n lý du l ch các c p s tăng lên, d báo s lư ng tăng thêm ñ n năm 2015 là 150 ngư i và ñ n năm 2020 là 250 ngư i. 3.2.2. Nhu c u lao ñ ng trong các doanh nghi p kinh doanh du l ch (phân theo t ng lo i hình d ch v ) - Nhu c u lao ñ ng b sung c a các doanh nghi p năm 2011 K t qu ñi u tra v nhu c u lao ñ ng trong các doanh nghi p du l ch cho th y, trong hi n t i các doanh nghi p ho t ñ ng du l ch trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam ñang c n 1.420 lao ñ ng, trong ñó, lao ñ ng chuyên môn là 740 ngư i chi m 52,1% và lao ñ ng nghi p v là 680 chi m 47,9%. Nhu c u lao ñ ng theo trình ñ chuyên môn, du l ch c n 182 ngư i chi m 24,59%; ngo i ng 447 ngư i, chi m 60,4%; tin h c 49 ngư i, chi m 6,62%; ngành khác 62 ngư i chi m 8,3%. Phân theo nghi p v , s lao ñ ng c n là 680 ngư i, trong ñó, nghi p v khách s n chi m 96,18% và nghi p v l hành chi m 3,82%. Nhu c u lao ñ ng phân theo trình ñ , trên ñ i h c c n 10 ngư i, chi m 0,7%; Đ i h c 188 ngư i, chi m 13,23%; cao ñ ng 185 ngư i, chi m 13,02%; trung c p 305 ngư i, chi m 21,47%; sơ c p 180 ngư i, chi m 12,67%; b i dư ng 114 ngư i, chi m 8,02%; t ñào t o 438 ngư i, chi m 30,84%. - D báo nhu c u ñào t o lao ñ ng ñ n 2015, t m nhìn 2020 B ng 3.4. D báo nhu c u lao ñ ng trong du l ch c a t nh Qu ng Nam ñ n 2015 và t m nhìn ñ n 2020 Đơn v tính: Ngư i Lo i lao ñ ng 2015 2020 Lao ñ ng tr c ti p 25.720 52.490 Lao ñ ng gián ti p 51.440 104.970 T ng c ng 77.160 157.460 (Ngu n: Quy ho ch du l ch Qu ng Nam ñ n 2015, t m nhìn 2020)