Luận văn: "Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Techcombank"

Chia sẻ: Nguyen Phuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

147
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình hình kinh tế khó khăn đầu năm 2008 cùng với xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế đang tiến gần đã gây áp lực lớn đối với các ngân hàng trong nước về khả năng tồn tại.Để tạo dựng cho mình một sức khỏe đủ mạnh,các NHTM trong nước không ngừng cải tiến chất lượng quản trị ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: "Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tại Techcombank"

1 1. Lyù do choïn ñeà taøi Tình hình kinh teá khoù khaên trong 6 thaùng ñaàu naêm 2008 cuøng vôùi xu höôùng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñang tieán gaàn ñaõ gaây aùp löïc lôùn ñoái vôùi caùc ngaân haøng trong nöôùc veà khaû naêng toàn taïi vaø caïnh tranh ñeå vöõng böôùc. Ñeå taïo döïng cho mình moät “söùc khoûe” ñuû maïnh, thôøi gian qua caùc NHTM trong nöôùc khoâng ngöøng caûi tieán, naâng cao chaát löôïng quaûn trò hoïat ñoäng ngaân haøng. Huy ñoäng voán - moät trong nhöõng hoïat ñoäng giöõ vai troø troïng taâm cuûa ngaân haøng - ñang trôû thaønh hoïat ñoäng noùng, ñöôïc caùc ngaân haøng quan taâm nhieàu nhaát trong tình traïng khan hieám voán hieän nay. Thoâng qua vieäc öùng duïng vaø phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin, töøng böôùc hieän ñaïi hoùa ngaân haøng, caùc saûn phaåm huy ñoäng ngaøy caøng phong phuù, ña daïng, mang tính chaát “ñoät phaù- chieán löôïc’, thoõa maõn nhu caàu ngaøy caøng cao vaø tinh teá cuûa khaùch haøng. Techcombank- moät trong nhöõng ngaân haøng coå phaàn haøng ñaàu Vieät Nam- ñaõ vaø ñang töï kh ng nh mình, tieáp tuïc phaùt huy lôïi theá cuûa moät thöông hieäu maïnh baèng vieäc cho ra ñôøi nhöõng saûn phaåm huy ñoäng hieän ñaïi, mang tính caïnh tranh cao. Xuaát phaùt töø nhaän ñònh treân, toâi choïn nghieân cöùu ñeà taøi “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû huy ñoäng voán taïi Techcombank”. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ñeà taøi Töø nhöõng vaán ñeà nghieân cöùu trong lyù thuyeát, phaân tích thöïc traïng huy ñoäng voán taïi Techcombank (treân khía caïnh tieàn göæ cuûa khaùch haøng ñeå cho vay), qua ñoù ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng huy ñoäng voán hieäu quaû nhaát taïi Techcombank.
2 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà huy ñoäng voán cuûa caùc NHTM. Ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán taïi Techcombank ( treân khía caïnh tieàn göûi cuûa khaùch haøng ñeå cho vay) trong 4 naêm : năm 2005-6 thaùng ñaàu naêm 2008 qua caùc khía caïnh qui moâ vaø cô caáu huy ñoäng voán; phaân tích nguoàn voán huy ñoäng . Töø ñoù tìm ra nhöõng öu ñieåm, haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng toàn taïi trong vieäc huy ñoäng voán taïi Techcombank. 4. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu Heä thoáng hoùa caùc phöông phaùp huy ñoäng voán taïi ngaân haøng. Phaân tích thöïc traïnh huy ñoäng voán taïi Techcombank, tìm ra nhöôïc ñieåm caàn khaéc phuïc Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp taêng cöôøng huy ñoäng voán moät caùch hieäu quaû vôùi chi phí thaáp nhaát. 5. Boá cuïc cuûa luaän vaên Noäi dung khoùa luaän nhö sau Phaàn môû ñaàu. Chöông 1: Cô sôû lyù luaän chung veà huy ñoäng voán trong ngaân haøng. Chöông 2: Thöïc traïng tình hình huy ñoäng voán taïi techcombank . Chöông 3: Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû huy ñoäng voán taïi techcombank. Keát luaän. Do coù haïn cheá nhaät ñònh veà thoâng tin cuõng nhö veà kieán thöùc, khoùa luaän chaéc chaén seõ coù thieáu soùt. Kính mong nhaän ñöôïc nhieàu yù kieán ñoùng goùp cuûa Quyù thaày coâ, baïn beø vaø ñoäc giaû ñeå noäi dung khoùa luaän ñöôïc hoøan chænh hôn. Traân troïng kính chaøo !
3 Chương 1 CƠ S LÝ LU N CHUNG V H UY NG V N TRONG NGÂN HÀNG 1.1 .Nghi p v huy ng v n 1.1.1 Khái ni m huy ng v n 1.1.1.1 Khái ni m Ngu n v n huy ng c a ngân hàng g m các kho n như nh n ti n g i c a các t ch c, cá nhân (ti n g i không kỳ h n, ti n g i có kỳ h n và ti n g i ti t ki m); phát hành ch ng ch ti n g i, gi y t có giá; vay v n c a các t ch c tín d ng trong và ngoài nư c; vay v n ng n h n c a NHNN. 1.1.1.2 Ý nghĩa huy ng v n Huy ng v n là m t trong nh ng ho t ng ch y u và quan tr ng nh t c a ngân hàng thương m i. i v i NHTM, huy ng v n là cơ s ngân hàng th c hi n các ho t ng kinh doanh khác. Các kho n tài tr t bên ngoài là ngu n v n ch y u iv ih uh t các NHTM. M t khác thông qua nghi p v này, các ngân hàng có th o lư ng s tín nhi m, uy tín c a khách hàng i v i ngân hàng. Có th nói, nghi p v huy ng v n góp ph n gi i quy t “ u vào” c a ngân hàng. i v i khách hàng, nghi p v huy ng v n cung c p cho khách hàng m t kênh ti t ki m và u tư nh m làm cho ti n c a h ư c sinh l i. Ngoài ra, nó còn cung c p cho khách hàng m t nơi an toàn c t tr và tích lu v n t m th i nhàn r i, giúp cho khách hàng có cơ h i ti p c n v i các d ch v ngân hàng khác như d ch v thanh toán, tín d ng…
4 i v i n n kinh t , nghi p v huy ng v n giúp cho các doanh nghi p có cơ h i ti p c n ngu n v n; t ó thúc y u tư s n xu t t o i u ki n phát tri n kinh t xã h i. 1. 2. Các lo i ngu n v n NH huy ng 1.2.1 Nhóm các ngu n v n truy n th ng 1.2.1.1 Các tài kho n giao d ch Tài kho n ti n g i không kỳ h n c a cá nhân, doanh nghi p, t ch c tín d ng khác (còn g i là Tài kho n ti n g i giao d ch, thanh toán). G m các c i m sau: Là lo i ti n g i mà khách hàng có th g i vào và rút ra b t c lúc nào. Ngân hàng s d ng ngu n này kinh doanh thì r t r i ro, do ó ph i d tr nhi u hơn so v i các lo i ti n g i khác. Do m c ích c a khách hàng không ph i hư ng l i t c mà s d ng các d ch v thanh toán không dùng ti n m t c a ngân hàng. Do ó, ngân hàng thư ng tr khách hàng v i lãi su t r t th p. Ngư i s h u ch y u i v i các kho n ti n g i không kỳ h n thư ng là các doanh nghi p nh m ph c v nhu c u chi tr thư ng xuyên và thu c v v n lưu ng c a doanh nghi p. Các cá nhân và các h gia ình thư ng chi m ph n ít hơn trong trong t ng ti n g i không kỳ h n trên b ng cân i c a các ngân hàng. Ti n g i không kỳ h n là ngu n v n huy ng v i chi phí th p nh t và tăng thu phí d ch v cho các NHTM, giúp ngân hàng duy trì các nhu c u giao d ch. M t khác, vi c thanh toán thông qua tài kho n ti n g i t i ngân hàng còn ti t ki m chi phí lưu thông cho xã h i, th c hi n văn minh và gi m thi u r i ro trong thanh toán. Các NHTM cũng ph i thư ng xuyên i m i công ngh , nâng cao ch t lư ng d ch v và giá c d ch v h p d n khách hàng. Tài kho n vãng lai: i v i tài kho n thanh toán, ch tài kho n ư c quy n ra l nh cho ngân hàng chi tr trong ph m vi s ti n ã g i vào. Còn i v i tài kho n vãng lai, thư ng áp d ng i v i nh ng khách hàng có uy tín, ngân hàng có th cho th u chi
5 (overdraft) n h n m c phù h p v i thu nh p bình quân c a ch tài kho n nh m m b o kh năng tr n . Các công ty tài chính, các t ch c phi ngân hàng không ư c m tài kho n vãng lai cho khách hàng. Tài kho n vãng lai d a trên h p d ng tài kho n vãng lai, trong ó hai bên thoã thu n v h n m c cho vay, th i h n, lãi su t, các hình th c m b o như tài s n th ch p, c m c , b o lãnh c a bên th ba…Các tranh ch p phát sinh ư c x lý theo t t ng thương m i. Tài kho n vãng lai thu c lo i lư ng tính, có th DƯ N ho c DƯ CÓ t i m t th i i m nh t nh. DƯ N khi rút ra nhi u hơn g i vào, và DƯ CÓ thì ngư c l i. 1.2.1.2 Các tài kho n ti t ki m Thông thư ng ây là nh ng lo i ti n g i nh kỳ như ti n g i có kỳ h n c a các doanh nghi p, ti n g i ti t ki m c a cá nhân. Khách hàng ch ư c rút ti n ra theo m t kỳ h n ư c quy nh tr ơc. Khách hàng g i ti n s u c c p m t s ti n g i (cá nhân) ho c m t h p ng ti n g i (doanh nghi p), nh n lãi nh kỳ ho c khi áo h n và nh n g c khi áo h n. Ngoài ra không ư c tham gia thanh toán không dùng ti n m t. i u mà khách hàng khi s d ng lo i hình này trư c h t là l i t c ư c hư ng. Ti n g i ti t ki m có kỳ h n khác nhau s ư c hư ng lãi su t khác nhau theo nguyên t c th i gian g i càng dài, lãi su t s càng l n. Vi c áp ng nhu c u rút ti n cũng ư c thi t k theo nh ng k thu t khác nhau tùy theo chi n lư c kinh doanh c a các NHTM. Ti n g i ti t ki m là ngu n v n khá n nh, cho phép ngân hàng ch ng trong vi c u tư chúng vào các k ho ch sinh l i, ít gây s c ép rút ti n i v i ngân hàng. Nhưng ti n lãi mà NHTM ph i tr tính trên ti n ti t ki m thư ng cao hơn và a ph n là nh ng kho n nh , phân tán. 1.2.2 Nhóm các ngu n v n khác 1.2.2.1 Vay mư n t th trư ng ti n t
6 Các ngân hàng có th vay và cho vay l n nhau thông qua thông qua th trư ng liên ngân hàng (Interbank Market): trư ng h p này x y ra khi lư ng ti n g i c a NHTM t i NHNN th p không áp ng cho nhu c u chi tr . Thông qua s t ch c c a NHNN, ngân hàng này s vay ngân hàng khác có lư ng ti n g i dư th a t i NHNN. Vì kho n cho vay là m t b ph n c a ti n g i thanh toán nên th i gian vay thư ng ch là m t ngày “vay qua êm”. Ngoài ra, các ngân hàng có th vay tr c ti p l n nhau thông qua th trư ng liên ngân hàng. Vay ngân hàng Nhà Nư c: NHNN s cho vay các NHTM thông qua nghi p v chi t kh u (discount) và tái chi t kh u (rediscount) thương phi u và các gi y t có giá ho c cho vay l i theo h sơ tín d ng mà NHTM xu t trình Phát hành gi y t có giá thu hút ti n nhàn r i c a các ch th trong n n kinh t . Gi y t có giá là gi y t ch ng nh n c a ngân hàng phát hành huy ng v n trong ó xác nh n nghĩa v tr n m t kho n ti n trong m t kho ng th i gian nh t nh, i u ki n tr lãi và các i u kho n cam k t khác gi a ngân hàng và khách hàng. N u căn c theo th i h n, gi y t có giá ư c chia thành hai lo i: - Gi y t có giá ng n h n: là lo i có th i h n dư i 12 tháng, bao g m các lo i kỳ phi u, ch ng ch ti n g i ng n h n, tín phi u và các gi y t có giá ng n h n khác. B n ch t là m t kho n ti n g i có kỳ h n, thư ng có m nh giá l n khi phát hành, lãi su t theo tho thu n gi a khách hàng và ngân hàng ho c lãi su t c nh. - Gi y t có giá dài h n: là lo i có th i h n t 12 tháng tr lên, bao g m trái phi u, ch ng ch ti n g i dài h n và các gi y t có giá dài h n khác. Gi y t có giá dài h n là kho n n do ngân hàng phát hành huy ng v n trên th trư ng tài chính, chúng ư c xem là công c c a th trư ng v n, lãi su t c a gi y t có giá thư ng khá cao, m t s lo i trong s ó có c c tính ư c phép chuy n i thành c phi u. Huy ng v n qua phát hành gi y t có giá c a NHTM ư c th c hi n t p trung theo t ng t, ph c v nhu c u v n theo m c tiêu c a ngân hàng, n nh hơn so v i ngu n v n huy ng dư i các hình th c ti n g i, ng th i t o thêm các công c
7 tài chính trên th trư ng ti n t và th trư ng v n. Tuy nhiên, công c huy ng v n này thư ng có lãi su t và chi phí phát hành cao, phát hành theo k ho ch và không thư ng xuyên. 1.2.2.2 Phát tri n các tài kho n h n h p Là m t d ng tài kho n ti n g i ho c phi ti n g i cho phép k t h p th c hi n các d ch v thanh toán, ti t ki m, môi gi i u tư, tín d ng. Ch tài kho n s u thác d ch v tr n gói cho chuyên viên qu n lý tài kho n d ch v t i ngân hàng. Nh ng c i m thu hút khách hàng c a lo i tài kho n này là t c cùng v i nh ng ti n ích d ch v mà khách hàng ư c hư ng. 1.2.2.3 Vay ng n h n qua h p ng mua l i (Repurchase agreement –RP) Là h p ng ư c ký k t gi a ngân hàng v i khách hàng (có tài kho n t i ngân hàng). ó là tho thu n t m th i ch ng khoán ch t lư ng v i tính thanh kho n cao (c phi u ưu ãi, trái phi u Chính ph s p n h n thanh toán...) kèm theo thoã thu n s mua l i các ch ng khoán này t i m t th i i m trong tương lai v i m c giá xác nh trong h p ng. Giao d ch này thu c lo i qua êm ho c n vài tháng tuỳ thu c vào nhu c u v n c a ngân hàng và kh năng v n c a ch th mua ch ng khoán. Như v y, ngân hàng có th thoã mãn nhu c u v n mà không ph i bán vĩnh vi n các ch ng khoán ch t lư ng c a mình. Chi phí tr = S ti n vay *lãi su t hi n hành c a RP* S ngày vay theo h p ng lãi theo RP Thông thư ng lãi su t trong h p ng mua l i r t th p so v i lãi su t huy ng v n c a ngân hàng. 1.2.2.4 V n chi m d ng Ngân hàng s d ng các lo i ti n g i nghĩa v c a khách hàng trong quá trình t ch c thanh toán không dùng ti n m t (các kho n ti n khách hàng kỳ qu b o chi séc, m thư tín d ng, b o lãnh ngân hàng…) t m th i áp ng nhu c u v n c a ngân hàng.
8 1.3 Các nhân t nh hư ng n qui mô ngu n v n ngân hàng Có r t nhi u nhân t nh hư ng n kh năng huy ng v n c a NHTM, m i lo i ngu n v n l i ch u nh hư ng khác nhau b i các nhân t ó. Do v y, NHTM c n ph i nghiên c u c i m c a t ng ngu n v n và các nhân t nh hư ng có nh ng bi n pháp huy ng phù h p v i m c tiêu tăng trư ng tương ng c a ngân hàng. 1.3.1 Nhân t ch quan 1.3.1.1 Lãi su t c nh tranh Lãi su t là m t trong nh ng bi n s ch ch t, cơ b n mà ngân hàng có th tác ng vào th trư ng v n, tác ng vào các i tư ng khách hàng g i ti n khác nhau c bi t trong cơ ch th n i lãi su t như hi n nay. nh giá ngu n v n huy ng ti n g i là m t vi c làm quan tr ng và khá ph c t p i v i các nhà qu n tr ngân hàng. N u ngân hàng ph i tr m t m c lãi su t l n thu hút và duy trì s n nh lư ng ti n g i c a khách hàng thì ph i ch u áp l c v vi c gia tăng chi phí, gi m l i nhu n. Tuy nhiên, tru c s c nh tranh gay g t gi a các ngân hàng, vi c duy trì lãi su t ti n g i c nh tranh là i u khó tránh kh i. Các ngân hàng c nh tranh v i nhau thu hút ngu n v n ti n g i không ch v i các ngân hàng khác mà còn v i các t ch c ti t ki m, v i các công c c a th trư ng v n (trái phi u, kỳ phi u, c phi u). Hi n nay, Chính ph h u h t các nư c ã lo i b lãi su t tr n i v i các NHTM. Lúc này, vi c xây d ng m c lãi su t c nh tranh càng tr nên thi t y u; nghĩa là m i d ch v liên quan n ti n g i thư ng ư c nh giá sao cho kho n thu bù p t t c các ph n l n chi phí cho vi c cung c p d ch v ó. 1.3.1.2 Các y u t ch quan khác Tính ch t s h u c a ngân hàng: y u t này có nh hư ng tr c ti p n mô hình qu n lí, cơ ch qu n lí và chi n lư c kinh doanh c a ngân hàng, t ó nh hư ng n ho t ng t o l p và qu n lí các ngu n v n. Vi t Nam trong nh ng năm g n ây, tác ng c a y u t này là khá rõ nét.
9 Chi n lư c kinh doanh c a ngân hàng: NHTM c n ph i xác nh rõ nh ng i m m nh, i m y u, cơ h i và thách th c c a ngân hàng mình nh m nh v ư c ch ng hi n t i c a ngân hàng, ng th i có nh ng d oán s thay i c a môi trư ng xây d ng chi n lư c kinh doanh phù h p, trong ó chi n lư c phát tri n quy mô và ch t lư ng ngu n v n là m t b ph n quan tr ng. Quy mô v n ch s h u: V n ch s h u ư c coi là m ch ng s s t gi m giá tr tài s n c a NHTM. mb om c an toàn t i thi u, c n có quy nh gi i h n gi a v n ch s h u và v n huy ng nh m t o m t kho ng cách an toàn trong ho t ng c a ngân hàng. Trong m i tương quan gi a v n ch s h u và v n huy ng, n u chênh l ch ó càng l n thì h s an toàn c a ngân hàng s càng th p. Cơ s v t ch t k thu t: m t NHTM có tr s kiên c , b th , m ng lư i các chi nhánh, i m giao d ch thu n l i cùng các trang thi t b và công ngh hi n i… s là m t trong nh ng y u t t o uy tín cho khách hàng g i ti n vào ngân hàng. Thương hi u: ó chính là uy tín c a ngân hàng ư c t o d ng qua nhi u năm, có i ngũ lãnh o và nhân viên chuyên nghi p, năng ng, nhi t tình, sáng t o, thương hi u c a ngân hàng ư c nhi u khách hàng bi t n và tin tư ng thì vi c huy ng v n s r t thu n l i. Chi n lư c c nh tranh khách hàng: m c c nh tranh trong lĩnh v c tài chính – ngân hàng ngày càng tr nên gay g t, các t ch c tài chính phi ngân hàng cũng ư c phép huy ng v n trên th trư ng s làm cho th ph n c a các ngân hàng gi m i. Do v y, các NHTM mu n thu hút ư c v n c n ph i tăng cư ng các gi i pháp và chính sách linh ho t nh m áp ng t t nh t nhu c u c a khách hàng v ch t lư ng, ch ng lo i d ch v ngân hàng, kích thích nhu c u c a khách hàng t m c s d ng s n ph m c a ngân hàng cao nh t. C n ph i xác nh r ng ngay khi ngân hàng t o ra ư c m t s n ph m ư c xã h i ưa chu ng thì trong th i gian ng n g n như l p t c, các ngân hàng khác cũng có th t o ra s n ph m ó c nh tranh.
10 1.3.2 Nhân t khách quan L m phát làm gi m s c mua c a ng ti n. L m phát tác ng tiêu c c n vi c huy ng v n c a ngân hàng. Nó làm xói mòn giá tr s c mua lên m i ơn v ti n t . Ngân hàng ch có th kh c ph c tác ng này b ng cách duy trì m t m c lãi su t th c dương ho c b o m b ng m t giá tr hi n v t (ch ng h n như ti n g i ti t ki m ư c b o m b ng vàng) S n nh v chính tr có tác ng r t l n vào tâm lí và ni m tin c a ngư i g i ti n. N n chính tr qu c gia n nh, ngư i dân s tin tư ng g i ti n vào h th ng ngân hàng nhi u hơn, ngân hàng s là c u n i h u hi u gi a ti t ki m và u tư. Môi trư ng kinh t ư c hi u là các y u t như t c tăng trư ng kinh t , thu nh p qu c dân, t l th t nghi p, l m phát… có nh hư ng r t l n n ngu n ti n g i t i các NHTM. Môi trư ng kinh t n nh thì ngu n ti n g i t i các ngân hàng s ư c tăng cao. Ngư c l i, n u môi trư ng kinh t không n nh, ngu n v n nhàn r i trong xã h i s ư c chuy n thành các d ng u tư khác có giá tr n nh và b n v ng hơn như: vàng, nhà t,… S thay i trong chính sách tài chính, ti n t và các quy nh c a Chính ph , c a NHNN cũng gây nh hư ng t i kh năng thu hút v n và ch t lư ng ngu n v n c a các NHTM. Chính ph Vi t Nam ang ư c ánh giá là s d ng các công c qu n lý tài chính, ti n t ngày càng có hi u qu hơn, thúc y quá trình ti n t hóa n n kinh t và gia tăng lư ng ti n g i c a dân chúng vào h th ng ngân hàng. Môi trư ng văn hóa là các y u t quy t nh n các t p quán sinh ho t và thói quen s d ng ti n c a ngư i dân. Tùy theo c trưng văn hóa c a m i qu c gia, ngư i dân có ti n nhàn r i s quy t nh l a ch n hình th c gi ti n nhà, g i vào ngân hàng hay u tư vào các lĩnh v c khác. các nư c phát tri n, vi c thanh toán không dùng ti n m t và s d ng các d ch v ngân hàng ã khá quen thu c, nhưng nh ng nư c ang phát tri n như Vi t Nam, ngư i dân có thói quen gi ti n ho c tích tr dư i d ng vàng, ngo i t m nh … làm cho lư ng v n ư c thu hút vào ngân hàng còn h n ch .
11 Môi trư ng dân cư th hi n qua các s li u như s lư ng dân cư, phân b a lí, m t dân s , tu i trung bình,…là các y u t r t áng quan tâm i v i các NHTM nh m xác nh cơ c u nhu c u t ng th i kỳ và d oán bi n ng trong tương lai. S phát tri n c a công ngh ngân hàng và các d ch v như máy rút ti n t ng ATM, th tín d ng, h th ng thanh toán i n t ,… ngày càng ti n l i, hoàn h o s giúp cho ngư i g i ti n, phương th c thanh toán không dùng ti n m t ư c s d ng ph bi n hơn, qua ó cung c p m t lư ng v n áng k cho ngân hàng. Trên cơ s phân tích các y u t trên, ngân hàng lư ng nh quy mô các kho n ti n g i và bi n d ng c a chúng ra các chính sách s d ng v n h p lý. 1.4 Phân tích và ki m soát chi phí huy ng v n 1.4.1 Phân tích ngu n v n huy ng Huy ng v n c a NHTM là ho t ng thu hút ti n g i và ti n vay trên th trư ng 1 (th trư ng các TCKT, TCKT-XH và cá nhân) và th trư ng 2 (th trư ng các TCTD) dư i các hình th c ti n g i giao d ch, ti n g i kỳ h n, ti n g i ti t ki m, phát hành gi y t có giá… Trong ngu n v n huy ng ó có m t s thành ph n không n nh, kh năng giao d ch cao và t l lãi su t th p; m t s khác h n ch kh năng phát hành séc, n nh hơn và lãi su t cao hơn; ngu n v n có kỳ h n dài và xác nh trư c ph i tr lãi su t cao nh t. Trên th c t , khách hàng luôn có nh ng ph n ng khác nhau v i s thay i c a lãi su t và ch t lư ng d ch v do ngân hàng cùng c p. 1.4.1.1 Phân tích cơ c u ngu n v n c a NHTM M t trong nh ng nguyên t c cơ b n khi ti n hành phân tích cơ c u v n và ngu n v n huy ng là ph i s p x p, phân lo i tài s n N và tài s n Có c a ngân hàng thành các m c l n sau:
12 BÁO CÁO CÂN I K TÓAN NAM NAM STT CH TIÊU NAY TRUOC A TÀI S N CÓ I Ti n m t,ch ng t có giá tr , kim lo i quý, á quý II Tien gui tai NHNN III Ti n g i t i các TCTD khác IV Cho vay các TCTD khác VI Cho vay các TCKT, cá nhân trong nư c VIII Các kho n u tư IX Tài s n khác XI Tài s n Có khác T NG C NG TÀI S N CÓ B TÀI S N N I Ti n g i c a KBNN và TCTD khác II Vay NHNN, TCTD khác III Tie n g i c a TCKT, dân cư IV V n tài tr , u tư u thác mà ngân hàng ch u r i ro VI Phat hanh giay to co gia VII Cac khoan no khac VIII Von va cac quy T NG C NG TÀI S N N Cơ s c a cách phân t này là tính ch t th trư ng, kỳ h n c a ng v n và i tư ng s h u v n. V i cách phân t này, ngư i phân tích có th theo dõi di n bi n c a t ng lo i ngu n v n và tài s n, k p th i nh n di n ư c nh ng thu n l i ho c khó khăn có nh ng bi n pháp x lý phù h p. Cơ c u này còn th hi n th m nh và chi n lư c v n c a ngân hàng. Ch s cơ b n ph c v cho vi c nghiên c u cơ c u ngu n v n là: T tr ng t ng lo i S dư c a t ng lo i ngu n v n x 100% (CT 1) = ngu n v n T ng ngu n v n Ch s này giúp các nhà phân tích bi t ư c t tr ng c a t ng lo i ngu n v n trong t ng ngu n v n c a ngân hàng, phân tích quy mô và t c tăng trư ng c a t ng lo i ngu n v n, qua ó có th nh n xét úng n v m t m nh, m t y u c a ngân hàng ho ch nh ư c các chi n lư c kinh doanh phù h p trong tương lai.
13 1.4.1.2 Phân tích tình hình huy ng v n c a NHTM Khác v i các doanh nghi p khác, NHTM kinh doanh ch y u b ng ngu n v n huy ng t các thành ph n kinh t , do v y phân tích tình hình huy ng v n c a ngân hàng là v n ư c quan tâm hàng u khi quan sát tài s n N c a NHTM. Ch s có th s d ng phân tích tình hình huy ng v n c a NHTM là: T tr ng t ng lo i S dư c a t ng lo i ti n g i x 100% (CT 2) = trên t ng v n huy ng T ng v n huy ng Ch s này giúp các nhà phân tích xác nh k t c u c a ngu n v n huy ng phát hi n i m m nh, i m y u c a ngân hàng trong kinh doanh. N u ngân hàng có t tr ng ti n g i có kỳ h n cao, ngân hàng s thu n ti n trong vi c t o ra l i nhu n. N u ngân hàng có ti n g i v i lãi su t cao chi m t tr ng l n s g p nhi u khó khăn trong vi c gi i quy t u ra c a ngu n v n. Ch s này còn giúp các nhà phân tích xác nh lãi su t bình quân u vào c a các NHTM: Lãi su t bình quân = Σ (S dư ti n g i lo i i x lãi su t ti n g i lo i i) u vào T ng s v n huy ng ho c Lãi su t bình quân u vào = Σ(T tr ng ti n g i lo i i x lãi su t ti n g i lo i i) 1.4.2 Ki m soát chi phí huy ng v n 1.4.2.1 Xác nh chi phí ngu n v n Trong môi trư ng c nh tranh kh c li t ngày nay, NHTM c n ph i bi t m i kho n m c chi phí bao g m nh ng gì. i u này c bi t úng i v i huy ng v n b i vì i v i h u h t các ngân hàng và TCTD, chi phí tr lãi ti n g i cho ngu n v n là cao nh t trên c chi phí nhân l c, chi phí qu n lý và các kho n chi phí nghi p v khác. Do v y, mu n tăng thu nh p thì vi c h th p chi phí huy ng v n là m t vi c c n thi t, thu ng xuyên c a các NHTM. Tuy nhiên vi c h th p chi phí tr lãi là m t v n nan gi i vì nó ph thu c vào nhi u y u t như m c cung ti n g i, kh năng c nh tranh
14 c a ngân hàng, lãi su t cho vay và s chênh l ch gi a lãi su t ti n g i và lãi su t ti n vay. Tìm ra phương pháp xác nh chi phí huy ng v n thích h p r t h u ích cho ngân hàng xây d ng m t chính sách kinh doanh có hi u qu , c bi t là chi n lư c qu n tr tài s n n c a ngân hàng. Có 3 phương pháp xác nh chi phí huy ng v n thư ng ư c các ngân hàng áp d ng ph bi n là: chi phí quá kh bình quân; chi phí v n biên t (c n biên) và chi phí huy ng h n h p. M i phương pháp u có m t ý nghĩa nh t nh tùy theo m c ích s d ng c a s li u v chi phí huy ng v n tính toán ư c. Phương pháp chi phí v n bình quân ây là phương pháp thông d ng nh t tính chi phí huy ng v n c a NHTM. Phương pháp này chú tr ng vào cơ c u h n h p các ngu n v n mà ngân hàng ã huy ng trong quá kh và xem xét m c lãi su t mà th trư ng òi h i ngân hàng ph i tr cho m i ngu n v n huy ng. T ng chi phí tr lãi Chi phí tr lãi bình quân = T ng ngu n v n huy ng bình quân Vi c tính toán như trên là chưa hoàn ch nh, vì nó ch d ng l i m c xem xét giá v n c a ngu n v n, nhi u chi phí khác có liên quan n huy ng v n v n chưa ư c c p như: Chi phí phi lãi: chi phí phi lãi bao g m ti n lương và chi phí qu n lý gián ti p, m c d tr b t bu c theo qui nh, phí b o hi m ti n g i, chi phí d phòng r i ro tín d ng. Như v y, t su t sinh l i t i thi u bù p chi phí (t su t thu nh p hoà v n) ư c tính như sau:
15 T su t sinh l i t i thi u T ng chi phí lãi + Chi phí phi lãi bù p chi phí = T ng tài s n Có sinh l i Công th c trên có nghĩa là thu nh p t các tài s n sinh l i t i thi u ph i b ng t lê này có th bù p t ng chi phí huy ng v n. Tuy nhiên, li u các c ông ngân hàng òi h i m t t l thu nh p là bao nhiêu h ti p t c duy trì s v n ã góp? Tính chi phí ngu n v n ch s h u - là chi phí cơ h i th hi n l i nhu n kỳ v ng c a c ông ngân hàng. N u ngân hàng không t o ra ư c t su t sinh l i th a áng trên v n s h u thì các c ông góp v n s b t u rút v n ra và tìm nơi u tư h p d n hơn. tính chi phí v n ch s h u, m t phương pháp h p lý là ư c tính m c t su t sinh l i c n thi t mà các c ông cho r ng c n thi t duy trì v n góp hi n t i. Như v y, t su t sinh l i t i thi u c n thi t phát sinh t toàn b các ngu n v n huy ng và v n s h u c a ngân hàng s là: T su t sinh l i t i thi u = T su t sinh l i t i + T su t sinh l i trư c thi u bù p chi phí thu cho c ông (1) Trong ó (1)= (t su t sinh l i sau thu cho c ông/(1-thu su t)) x (v n c ông/tài s n sinh l i) Phương pháp chi phí v n biên t (c n biên) Phương pháp chi phí bình quân tuy có ưu i m là ơn gi n nhưng ch nhìn v quá kh (backward) xem xét chi phí và t su t l i nhu n t i thi u ã th c hi n c a ngân hàng. Trong khi ó, ph n l n các quy t nh kinh doanh c a ngân hàng là cho hi n t i và tương lai, phương pháp chi phí v n biên t nh m kh c ph c như c i m c a phương pháp chi phí bình quân d a trên nguyên giá.
16 Chi phí biên là chi phí b ra có thêm m t ng v n huy ng. Căn c vào chi phí biên, ngân hàng xác nh m c l i nhu n t i thi u c n t ư c t nh ng tài s n có thêm t các ngu n v n này. Chi phí tr lãi tăng thêm Chi phí v n biên t = T ng s v n huy ng tăng thêm L i nhu n thu ư c t tài s n Có sinh l i tăng thêm nh s d ng ngu n v n huy ng thêm: Chi phí tr lãi tăng thêm T su t sinh l i biên t = Tài s n Có sinh l i tăng thêm Công th c chi phí v n biên t thư ng ư c áp d ng trong trư ng h p c n xác nh chi phí huy ng c a m t lo i ngu n v n ho c ngân hàng ưa ra quy t nh nên huy ng t m t lo i ngu n v n nào. Tuy nhiên trong th c t , phân nh ngu n v n nào s d ng cho m c ích nào không ph i là vi c d dàng, ngân hàng thư ng huy ng t nhi u ngu n v n khác nhau cho các m c ích khác nhau. M i tài s n u tư sinh l i c a NHTM thư ng không thay i tương ng v i m t ngu n v n nh t nh mà th c ch t các chi phí là s t p h p c a nhi u ngu n v n khác nhau. Do v y, c n ph i quan tâm xem xét chi phí huy ng v n h n h p t m t s lo i ngu n v n. Chi phí huy ng v n t ng h p Th c t cho th y m i m t kho n vay c a ngân hàng ư c hình thành t nhi u ngu n v n khác nhau. Do v y, chi phí huy ng v n áp ng kho n vay không th tính riêng bi t mà c n ph i ư c tính trên cơ s m t h n h p g m nhi u ngu n v n khác nhau. Theo phương pháp này vi c tính toán chi phí ngu n v n g m các bư c như sau:
17 - Bư c 1: Xác nh lư ng v n d ki n huy ng m i ngu n áp ng nhu c u tài tr . - Bư c 2: Xác nh m c kh d ng m i ngu n. - Bư c 3: Xác nh chi phí lãi và phi lãi c a m i ngu n v n. - Bư c 4: T p h p chi phí lãi c a t t c ngu n v n xác nh tương quan v i t ng ngu n v n huy ng. 1.4.2.2 M i quan h gi a r i ro ngu n v n và chi phí huy ng v n Th c t cho th y, vi c l a ch n ngu n v n áp ng nhu c u kinh doanh c a các ngân hàng không ch ph thu c vào chi phí c a m i ngu n mà còn ph thu c vào các r i ro mà m i lo i ngu n v n huy ng mang l i. Kinh nghi m th c t cho th y, ngu n v n huy ng v i chi phí th p thì có th có r i ro cao và ngư c l i. ánh giá r i ro c a các lo i v n huy ng, m i ngân hàng c n ph i nh lư ng nhi u chi u hư ng r i ro khác nhau. R i ro huy ng v n thư ng bao g m các lo i ch y u sau ây: R i ro lãi su t i v i ngân hàng chưa có cơ c u h p lý u vào và u ra, r i ro lãi su t tác ng n ngân hàng khi ngân hàng áp d ng lãi su t c nh cho các ngu n v n huy d ng. Khi lãi su t th trư ng gi m, ngân hàng s b thi t h i do trư c ó ã huy ng nh ng ngu n v n dài h n v i lãi su t cao. Khi lãi su t th trư ng tăng, ngư i g i ti n s th y lãi su t mà ngân hàng tr cho h không x ng áng, nên h s rút ti n u tư vào lĩnh v c khác có l i hơn như kinh doanh ch ng khoán, u tư b t ng s n… Như v y, có th th y r i ro lãi su t thư ng xu t hi n nh ng ngu n v n huy ng v i th i h n dài. R i ro thanh kho n R i ro thanh kho n liên quan n s bi n ng c a ngu n v n huy ng ngân hàng. Nó x y ra trong trư ng h p: nh ng tin n th t thi t v ngân hàng (thư ng i
18 v i ngân hàng c ph n), tình tr ng th t nghi p gia tăng, các doanh nghi p không tiêu th ư c hàng hoá … Khi ó x y ra tình tr ng rút ti n hàng lo t c a khách hàng làm cho ti n g i tài kho n và ti n g i thanh toán gi m i m t cách t ng t…bu c ngân hàng ph i tìm ki m nh ng ngu n v n khác có chi phí cao hơn bù p. R i ro v n ch s h u R i ro x y ra khi v n huy ng quá l n so v i v n ch s h u, các nhà u tư s lo l ng n kh năng hoàn tr c a ngân hàng và có th h s rút v n kh i ngân hàng ó. M i quan h gi a r i ro ngu n v n và chi phí huy ng v n Nhà qu n tr ngân hàng ph i ương u v i nh ng thách th c to l n trong vi c qu n tr và ki m soát các chi u hư ng r i ro huy ng v n khác nhau trên ây. Th c t là luôn có m t s ánh i gi a r i ro và chi phí huy ng v n - ngu n v n có chi phí th p có th ph i ch u r i ro cao v lãi su t, thanh kho n hay là v n ch s h u. Nh ng ngu n có chi phí th p có th t o r i ro cao cho ngân hàng và do v y, s t o kh năng gây thi t h i nghiêm tr ng hơn. Vì th , khi ph i huy ng v n m i, nhà qu n tr ngân hàng ph i l a ch n m t v trí ( i m A hay B trên th ), theo ch oc a các ic ông c a ngân hàng tương quan ưu tiên gi a r i ro và l i nhu n trên b ng i chi u gi a r i ro và chi phí theo t ng cách ph i h p gi a các ngu n v n. Ngoài ra, m c r i ro c a các ngu n v n khác nhau thay i theo nh ng chi u hư ng r i ro ư c xem xét. Ví d , lo i s tiêt ki m dành cho nh ng h gia ình thu nh p th p và trung bình có th tương i ít nh y c m v i nh ng thay i lãi su t ( co giãn theo giá th p), nhưng cũng chính lo i ti n g i ó l i có th g n v i cao i m r i ro thanh kho n vào nh ng th i v nh t nh trong năm (T t, Giáng sinh…) ho c nh ng giai o n nào ó trong chu kì kinh doanh (như kh ng ho ng kinh t ) khi x y ra vi c rút ti n t vì lo i ti n này ch u nh ng t bi n và th t thư ng. Do v y, thách th c cho các nhà qu n tr ngân hàng trong vi c l a ch n m t h n h p ngu n v n
19 bao g m vi c l a ch n các m c r i ro thích h p m i chi u hư ng r i ro huy ng v n và i u ch nh theo chi phí huy d ng v n c a các m c r i ro ó. Chi phí huy ng v n bình quân A C1 C2 B 0 R1 R2 M c r i ro 1.5 Phương pháp qu n lý tài s n n 1.5.1 Th c hi n các chính sách và bi n pháp ng b gia tăng ngu n v n huy ng c a ngân hàng Bi n pháp kinh t : s d ng các òn b y kinh t như lãi su t và công c khác có th gia tăng ngu n v n huy ông. Bi n pháp này linh ho t, nh y bén có th giúp ngân hàng áp ng nhu c u v n trong trư ng h p c n thi t, c p bách. Tuy nhiên, n u s d ng chính sách này không úng s gây ra nh ng t n h i cho ngân hàng, gia tăng chi phí. Bi n pháp k thu t: bi n pháp này ư c s d ng trong lâu dài, mang tính chi n lư c, mang l i hi u qu trong ng n và dài h n. Bi n pháp này bao g m các n i dung sau: C i ti n, nâng c p máy móc thi t b nh m m b o cho vi c thanh toán ư c nhanh chóng, chính xác. a d ng các s n ph m huy ng.
20 Hoàn thi n và phát tri n m ng lư i huy ng (m ng lư i này s d ng con ngư i làm h t nhân; g m các chi nhánh, phòng giao d ch, máy ATM, th thanh toán, th tín d ng…). Bi n pháp tâm lý: tác ng vào tâm lý, tình c m khách hàng nh m t o l p và duy trì m i quan h t t p, lâu dài gi a ngân hàng và khách hàng. Bi n pháp này bao g m: Tuyên truy n, qu ng bá v s n ph m, hình nh ngân hàng. T ó nâng cao uy tín, b th và hình nh ngân hàng trong m t khách hàng. Hình nh và thương hi u m nh mang l i ni m tin cho khách hàng khi n khách hàng không ng n ng i khi quy t nh g i ti n. Phát tri n i ngũ cán b v a thành th o v chuyên môn v a n m v ng ch trưng chính sách và có kh năng giao ti p, ng x t t v i khách hàng. i u này t o nên s tho i mái cho khách hàng; và t o nên “ i m khác bi t” so v i các ngân hàng b n. 1.5.2 S d ng các công c cơ b n tìm ki m ngu n v n Khi nhu c u v n phát sinh vư t quá kh năng thanh kho n, ngân hàng vay theo th t sau: Vay qua êm: th c hi n trong trư ng h p qua ngày ti p theo, ngân hàng s có ngu n thu tương ng. Vay tái c p v n c a NHNN. S d ng các h p ng mua l i, ch ng ch ti n g i có m nh giá l n, vay ôla châu Âu… 1.5.3 a d ng hoá các ngu n v n huy ng và t o cơ c u ngu n v n sao cho phù h p v i nh ng c i m ho t ng ngân hàng. i v i các ngân hàng bán l ch y u là cho vay ng n h n b sung nhu c u tiêu dùng, nhu c u v n lưu ng c a cá nhân, doanh nghi p nên trong t ng ngu n v n, ti n g i không kỳ h n ph i chi m t tr ng cao m b o chi phí huy ng v n th p.