intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn: Phân tích tài chính NHTM

Chia sẻ: Nam Nữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:40

Thêm vào BST
Báo xấu
127
lượt xem 50
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngân hàng thương mại (NHTM) là DN kinh doanh tiền tệ, có những đặc thù riêng trong hoạt động kinh tế - tài chính. Cũng giống như các DN phi tài chính, các NHTM luôn phải đối đầu với những thách thức của thị trường cạnh tranh và đầy biến động. Hơn nữa, kinh doanh tiền tệ là loại hình kinh doanh đặc biệt, có liên quan đến hầu hết các lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Vì vậy, phân tích tài chính đối với NHTM ngoài những nét chung nhất của phân tích tài chính DN thông thường...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Phân tích tài chính NHTM

  1. Luận văn Phân tích tài chính NHTM
  2. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Môc lôc 2.1 Môc ®Ých Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM ............................................................2 2.2 Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM ............................................................2 2.2.1 X¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña ng©n hµng....................................... 2 2.2.2 C¸c chØ tiªu tµi chÝnh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM.............. 4 2.3 Quy tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM:.........................................................7 2.4 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM..................................................................9 2.4.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n...................................................................................... 9 2.4.2 B¸o c¸o thu nhËp ( KÕt qu¶ kinh doanh)................................................... 21 2.4.3 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh quan träng kh¸c cña ng©n hµng............................ 27 2.4.3.1 B¸o c¸o vÒ nguån vèn vµ sö dông vèn......................................................... 27 2.4.3.2 B¸o c¸o vÒ vèn chñ së h÷u ........................................................................... 28 2.5 C¸c m« h×nh ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lêi trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM .................................................................................................................30 2.5.1 M« h×nh ®¸nh ®æi gi÷a rñi ro vµ thu nhËp ................................................ 30 2.5.2 Ph©n chia tû lÖ thu nhËp trªn vèn chñ së h÷u........................................... 32 2.5.3 T¸ch c¸c chØ sè ph©n tÝch lîi nhuËn trªn tµi s¶n ...................................... 36 2.6. Bµi tËp .......................................................................................................................38 1 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  3. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 2.1 Môc ®Ých Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c ng©n hµng ngµy nay ®ang ph¶i chÞu nh÷ng søc Ðp rÊt lín: mét mÆt ph¶i ®¸p øng c¸c môc tiªu cña cæ ®«ng, nh©n viªn, ng−êi göi tiÒn vµ c¸c kh¸ch hµng vay vèn; mÆt kh¸c l¹i ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu cña c¸c nhµ lËp ph¸p vÒ sù lµnh m¹nh cña nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc ng©n hµng, ngµy cµng cã nhiÒu ng©n hµng ph¶i viÖn tíi thÞ tr−êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr−êng vèn ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn th«ng qua viÖc b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n. Trong nhiÒu tr−êng hîp, thÞ tr−êng ®Þa ph−¬ng kh«ng thÓ cung cÊp ®ñ vèn (chñ yÕu lµ d−íi h×nh thøc tiÒn göi) ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch hµng vÒ tÝn dông vµ c¸c dÞch vô míi. Tuy nhiªn, viÖc ng©n hµng gia nhËp thÞ tr−êng më ®Ó huy ®éng thªm vèn còng cã nghÜa lµ c¸c b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng ®−îc giíi ®Çu t− vµ c«ng chóng xem xÐt kü l−ìng. Thùc tÕ nµy ®· t¹o ra mét søc Ðp lín ®èi víi héi ®ång qu¶n trÞ trong viÖc ®Æt ra vµ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Ph©n tÝch tµi chÝnh ng©n hµng víi viÖc sö dông c¸c chØ sè ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng ®−îc sö dông réng r·i sÏ ®−îc øng dông rÊt hiÖu qu¶ trong trong viÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ng©n hµng. Ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ gióp nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng thÊy ®−îc ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña ng©n hµng, tõ ®ã cã nh÷ng chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch kinh doanh thÝch hîp. PhÇn nµy tËp trung vµo nh÷ng th«ng sè vÒ ho¹t ®éng quan träng nhÊt ®èi víi bÊt kú ng©n hµng nµo - kh¶ n¨ng sinh lêi vµ rñi ro. VÒ b¶n chÊt, ng©n hµng th−¬ng m¹i còng ®¬n gi¶n chØ lµ mét tËp ®oµn kinh doanh ®−îc tæ chøc v× môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña cæ ®«ng víi møc rñi ro cã thÓ chÊp nhËn. Sù gia t¨ng ®ét ngét vÒ c¸c vô ph¸ s¶n cña ng©n hµng trªn toµn thÕ giíi gÇn ®©y cho thÊy râ rµng môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn víi møc rñi ro cã thÓ chÊp nhËn lµ kh«ng dÔ g× ®¹t ®−îc. ViÖc theo ®uæi môc tiªu nµy ®ßi hái ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng t×m kiÕm nh÷ng c¬ héi míi nh»m thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, hiÖu qu¶ kÕ ho¹ch ho¸ vµ hiÖu qu¶ kiÓm so¸t. PhÇn nµy nghiªn cøu c¸c c«ng cô ®o l−êng quan träng nhÊt vÒ thu nhËp vµ rñi ro cña ng©n hµng. 2.2 Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 2.2.1 X¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña ng©n hµng B−íc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng lµ ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu mµ ng©n hµng ®ang hoÆc nªn theo ®uæi. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ph¶i ®−îc ®Þnh h−íng theo nh÷ng môc tiªu cô thÓ. §Ó cã thÓ ®¸nh 2 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  4. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM gi¸ c«ng b»ng t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng, tr−íc hÕt chóng ta cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña ng©n hµng trong viÖc ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu mµ Héi ®ång qu¶n trÞ ®· ®Ò ra. Ch¾c ch¾n mçi ng©n hµng cã c¸c môc tiªu ®éc t«n cña hä. Mét sè ng©n hµng mong muèn t¨ng tr−ëng nhanh h¬n vµ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu t¨ng tr−ëng dµi h¹n. Ng−îc l¹i, cã ng©n hµng thÝch sù æn ®Þnh - tèi thiÓu ho¸ rñi ro, ®¶m b¶o sù lµnh m¹nh cho ng©n hµng nh−ng víi møc thu nhËp khiªm tèn cho c¸c cæ ®«ng. Tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ c«ng ty: Môc tiªu then chèt cña bÊt kú ng©n hµng nµo Trong khi tÊt c¶ c¸c môc tiªu nªu trªn ®Òu cã nh÷ng vÊn ®Ò cÇn xem xÐt, mäi ng©n hµng nhËn thÊy r»ng hä ph¶i tËp trung cao ®é vµ gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng. ThËt vËy, cïng víi sù trî gióp cña khoa häc kü thuËt, nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ qu¶n trÞ tµi chÝnh ®· kh¼ng ®Þnh ch¾c ch¾n r»ng tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng lµ mét môc tiªu then chèt cÇn ®−îc −u tiªn h¬n c¸c môc tiªu kh¸c. Ng©n hµng còng lµ doanh nghiÖp vµ c¸c cæ ®«ng còng rÊt quan t©m tíi ®iÒu g× sÏ x¶y ra víi gi¸ trÞ vµ thu nhËp cña cæ phiÕu. NÕu gi¸ trÞ cæ phiÕu kh«ng thÓ t¨ng nh− mong ®îi, c¸c nhµ ®Çu t− hiÖn t¹i cã thÓ t×m c¸ch b¸n cæ phiÕu cña hä vµ ng©n hµng sÏ gÆp ph¶i khã kh¨n trong viÖc huy ®éng thªm vèn míi ®Ó hç trî cho sù t¨ng tr−ëng trong t−¬ng lai. Râ rµng lµ khi ®ã ng©n hµng nªn theo ®uæi môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cæ phiÕu. §iÒu g× dÉn tíi sù gia t¨ng trong gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng? Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña Dßng cæ tøc mong ®îi trong t−¬ng E (D1) =∑ = ng©n hµng lai (1) (P0) Tû lÖ chiÕt khÊu (1 + r)1 * Tû lÖ chiÕt khÊu ®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ lîi nhuËn trªn vèn cæ phÇn tèi thiÓu mµ thÞ tr−êng yªu cÇu t−¬ng øng víi møc rñi ro cña mçi ng©n hµng) Trong ®ã E (D1) lµ cæ tøc mong ®îi trong t−¬ng lai ®−îc chiÕt khÊu theo tû lÖ thu nhËp tèi thiÓu (r) x¸c ®Þnh trªn c¬ së møc ®é rñi ro dù tÝnh cña ng©n hµng. Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng sÏ cã xu h−íng t¨ng trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: 3 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  5. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 1. Gi¸ trÞ dßng cæ tøc trong t−¬ng lai ®−îc dù tÝnh t¨ng lªn nhê sù t¨ng tr−ëng gÇn ®©y cña mét vµi thÞ tr−êng do ng©n hµng phôc vô hoÆc do tiÒm n¨ng thu nhËp tõ viÖc ng©n hµng mua c¸c tæ chøc kh¸c. 2. Møc rñi ro dù tÝnh cña ng©n hµng gi¶m nhê nh÷ng chÝnh s¸ch t¨ng c−êng vèn chñ së h÷u hoÆc gi¶m tèn thÊt tÝn dông 3. C¸c nhµ ®Çu t− dù b¸o viÖc cæ tøc t¨ng vµ rñi ro gi¶m. Nh÷ng nghiªn cøu trong thêi gian qua cho thÊy gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi vÒ l·i suÊt, víi chu kú kinh tÕ vµ víi khu vùc thÞ tr−êng cña ng©n hµng. Râ rµng héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¨ng c−êng thu nhËp trong t−¬ng lai, h¹n chÕ rñi ro hoÆc theo ®uæi mét sù kÕt hîp cña c¶ 2 môc tiªu nµy nh»m lµm t¨ng gi¸ trÞ cæ phiÕu. 2.2.2 C¸c chØ tiªu tµi chÝnh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM C¸c tû lÖ ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi C¸c chØ tiªu nµy ®¹i diÖn cho gi¸ trÞ cña cæ phiÕu. VÒ mÆt lý thuyÕt, gi¸ trÞ thÞ tr−êng (hay thÞ gi¸) cña cæ phiÕu lµ chØ sè tèt nhÊt ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty bëi v× nã thÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ cña thÞ tr−êng ®èi víi c«ng ty ®ã. Tuy nhiªn, chØ sè nµy th−êng kh«ng ®¸ng tin cËy trong lÜnh vùc ng©n hµng. Lý do ë ®©y lµ hÇu hÕt cæ phiÕu ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ cæ phiÕu cña c¸c ng©n hµng nhá kh«ng ®−îc giao dÞch tÝch cùc trªn thÞ tr−êng quèc tÕ còng nh− thÞ tr−êng trong n−íc. Thùc tÕ nµy buéc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh ph¶i sö dông c¸c tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi ®Ó thay thÕ cho chØ sè gi¸ trÞ thÞ tr−êng. C¸c tû lÖ chñ yÕu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. C¸c tû lÖ quan träng nhÊt ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng ®−îc sö dông hiÖn nay gåm: Tû lÖ thu nhËp trªn Thu nhËp sau vèn chñ së h÷u (ROE) thuÕ = (2) Vèn chñ së h÷u Tû lÖ thu nhËp trªn Thu nhËp sau tæng tµi s¶n (ROA) thuÕ = (3) Tæng tµi s¶n 4 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  6. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Thu l·i tõ c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t− chøng kho¸n - ChÝ phÝ tr¶ l·i cho tiÒn göi vµ nî kh¸c (4) Tû lÖ thu nhËp l·i = cËn biªn (NIM) Tæng tµi s¶n Tû lÖ thu nhËp ngoµi Thu ngoµi l·i - Chi phÝ ngoµi l·i cËn biªn l·i = (5) Tæng tµi s¶n Tæng thu tõ ho¹t ®éng - Tæng Tû lÖ thu nhËp ho¹t chi phÝ ho¹t ®éng (6) = ®éng cËn biªn Tæng tµi s¶n Thu nhËp sau thuÕ + L·i (lç) tõ Thu nhËp cËn biªn ho¹t ®éng kinh doanh chøng (7) tr−íc nh÷ng giao dÞch kho¸n + C¸c kho¶n bÊt th−êng = ®Æc biÖt (NRST) kh¸c Tæng tµi s¶n Thu nhËp trªn cæ phiÕu Thu nhËp sau (8) = (EPS) thuÕ Tæng sè cæ phiÕu th−êng hiÖn hµnh Gièng nh− tÊt c¶ c¸c chØ sè tµi chÝnh kh¸c, mçi tû lÖ ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi th−êng cã nh÷ng biÕn ®éng lín qua c¸c n¨m vµ phô thuéc vµo tõng thÞ tr−êng ý nghÜa cña c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi: Nh÷ng khÝa c¹nh vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi mµ c¸c tû lÖ nªu trªn ph¶n ¸nh kh«ng kh¸c nhau ®¸ng kÓ. ROA lµ mét th«ng sè chñ yÕu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ qu¶n lý. Nã chØ ra kh¶ n¨ng cña héi ®ång qu¶n trÞ ng©n hµng trong qu¸ tr×nh chuyÓn tµi s¶n cña ng©n hµng thµnh thu nhËp rßng. Ng−îc l¹i, ROE lµ mét chØ tiªu ®o l−êng tû lÖ thu nhËp cho c¸c cæ ®«ng cña ng©n hµng. Nã thÓ hiÖn thu nhËp mµ c¸c cæ ®«ng nhËn ®−îc tõ viÖc ®Çu t− vµo ng©n hµng (tøc lµ ®Çu t− chÊp nhËn rñi ro ®Ó hy väng cã ®−îc thu nhËp ë møc hîp lý). Tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn, tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn vµ tû lÖ l·i thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn lµ th−íc ®o tÝnh hiÖu qu¶ còng nh− kh¶ n¨ng sinh lêi. Chóng chØ ra n¨ng lùc cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ nh©n viªn ng©n hµng trong viÖc duy 5 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  7. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM tr× sù t¨ng tr−ëng cña c¸c nguån thu (chñ yÕu lµ chi phÝ tr¶ l·i cho tiÒn göi, nh÷ng kho¶n vay trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ, tiÒn l−¬ng nh©n viªn vµ phóc lîi). Tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn ®o l−êng møc chªnh lÖch gi÷a thu tõ l·i vµ chi phÝ tr¶ l·i mµ ng©n hµng cã thÓ ®¹t ®−îc th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm so¸t chÆt chÏ tµi s¶n sinh lêi vµ theo ®uæi c¸c nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhÊt. Tr¸i l¹i, tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn ®o l−êng møc chªnh lÖch gi÷a nguån thu ngoµi l·i, chñ yÕu lµ nguån thu phÝ tõ c¸c dÞch vô víi c¸c chi phÝ ngoµi l·i mµ ng©n hµng ph¶i chÞu (gåm tiÒn l−¬ng, chi phÝ söa ch÷a, b¶o hµnh thiÕt bÞ, vµ chi phÝ tån thÊt tÝn dông). §èi víi hÇu hÕt c¸c ng©n hµng chªnh lÖch ngoµi l·i th−êng lµ ©m - chi phÝ ngoµi l·i nh×n chung v−ît qu¸ thu tõ phÝ, mÆc dï tû lÖ thu tõ phÝ trong tæng c¸c nguån thu cña ng©n hµng ®· t¨ng rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Thu nhËp cËn biªn tr−íc c¸c giao dÞch ®Æc biÖt ®o l−êng thu nhËp cña ng©n hµng tõ nh÷ng nguån æn ®Þnh bao gåm c¶ thu nhËp tõ kho¶n cho vay, ®Çu t− vµ thu phÝ tõ viÖc b¸n c¸c dÞch vô tµi chÝnh, so víi tæng nguån vèn cña ng©n hµng. C¸c kho¶n môc bÊt th−êng nh− tiÒn lêi tõ viÖc b¸n tµi s¶n thiÕt bÞ hay nh÷ng kho¶n l·i vµ lç tõ kinh doanh chøng kho¸n th−êng kh«ng ®−îc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh tÝnh tíi trong viÖc ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng. Cuèi cïng, thu nhËp trªn cæ phiÕu (EPS) ®o l−êng trùc tiÕp thu nhËp cña nh÷ng ng−êi së h÷u ng©n hµng - c¸c cæ ®«ng - tÝnh trªn mçi cæ phiÕu hiÖn hang l−u hµnh. Mét biÖn ph¸p ®o l−êng hiÖu qu¶ chØ tiªu thu nhËp truyÒn thèng kh¸c mµ c¸c nhµ qu¶n lý sö dông ®Ó ®iÒu hµnh ng©n hµng lµ chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n (hay chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo - ®Çu ra), ®−îc tÝnh nh− sau: Chªnh lÖch l·i Thu tõ l·i Tæng chi phÝ tr¶ l·i - = suÊt b×nh qu©n Tæng tµi s¶n sinh lêi Tæng nguån vèn ph¶i tr¶ (9) l·i Chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n ®o l−êng hiÖu qu¶ ®èi víi ho¹t ®éng trung gian cña ng©n hµng trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ cho vay, ®ång thêi nã còng ®o l−êng c−êng ®é c¹nh tranh trong thÞ tr−êng cña ng©n hµng. Sù c¹nh tranh gay g¾t cã xu h−íng thu hÑp møc chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n. NÕu c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi, chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n cña ng©n hµng sÏ gi¶m khi sù c¹nh tranh t¨ng lªn, buéc héi ®ång qu¶n trÞ ph¶i cè g¾ng t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p (nh− thu phÝ tõ c¸c dÞch vô míi) bï ®¾p møc chªnh lÖch l·i suÊt bÞ mÊt. 6 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  8. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Mét th−íc ®o kh¶ n¨ng sinh lêi kh¸c lµ tû lÖ hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n, b»ng tæng thu nhËp ho¹t ®éng chia cho tæng tµi s¶n. Tû lÖ nµy cã thÓ ®−îc chia thµnh 2 phÇn quan träng, phÇn thø nhÊt lµ møc thu l·i b×nh qu©n trªn tµi s¶n vµ møc thu ngoµi l·i b×nh qu©n trªn tµi s¶n. Bé phËn thø hai chñ yÕu gåm phÝ thu tõ c¸c dÞch vô (nh− tõ c¸c tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm hay c¸c dÞch vô tÝn th¸c). §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn nh− sau: Tæng thu tõ ho¹t Thu nhËp l·i Thu nhËp ngoµi l·i = + (10) ®éng Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n Khi c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng tÝn dông gia t¨ng vµ c¸c kho¶n cho vay kÐm chÊt l−îng ngµy cµng nhiÒu th× mét sè lín c¸c ng©n hµng ®· chó träng vµo viÖc t¨ng nguån thu ngoµi l·i. Nh÷ng kho¶n phÝ nµy cñng cè tæng nguån thu, gióp t¨ng thu nhËp rßng cho cæ ®«ng cña ng©n hµng. Ngµy nay c¸c nhµ qu¶n lý ng©n hµng còng ®ang nç lùc h¹n chÕ tû träng tµi s¶n kh«ng sinh lêi (bao gåm tiÒn mÆt, tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n v« h×nh) trong tæng tµi s¶n. Mét th−íc ®o ph¶n ¸nh tÇm quan träng t−¬ng ®èi gi÷a tµi s¶n kh«ng sinh lêi vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c (nh− c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t− chøng kho¸n) ®−îc sö dông mét c¸ch réng r·i lµ tû lÖ tµi s¶n sinh lêi: C¸c kho¶n cho vay+C¸c Tû lÖ tµi Tæng tµi s¶n sinh kho¶n cho thuª+§Çu t− = = s¶n sinh lêi chøng kho¸n lêi Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n - Tµi s¶n kh«ng sinh lêi (11) = Tæng tµi s¶n Nh×n chung, khi tû lÖ tµi s¶n sinh lêi gi¶m, héi ®ång qu¶n trÞ vµ nh©n viªn cña ng©n hµng ph¶i lµm viÖc tÝch cùc h¬n ®Ó cã thÓ duy tr× møc thu nhËp hiÖn t¹i. 2.3 Quy tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM: Quy tr×nh lµ tr×nh tù c¸c b−íc c«ng viÖc ®Ó thùc hiÖn mét hoÆc mét sè môc tiªu. Quy tr×nh ®¶m b¶o tr×nh tù thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc, cã tÝnh kÕ ho¹ch, mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c thùc hiÖn. VËy ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM hiÖu qu¶, chóng ta cÇn x©y dùng mét quy tr×nh ph©n tÝch ®Çy ®ñ víi tõng b−íc c«ng viÖc cô thÓ. ViÖc ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM dï tiÕn hµnh nh− thÕ nµo còng ph¶i ®¶m b¶o c¸c b−íc c«ng viÖc nh− sau: - B−íc 1: Lùa chän ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. 7 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  9. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM - B−íc 2: Thu nhËp sè liÖu. - B−íc 3: Ph©n tÝch. + X¸c ®Þnh biÓu hiÖn ®Æc tr−ng. + T×m kiÕm nguyªn nh©n. - B−íc 4: Tiªn l−îng vµ chØ dÉn… + X¸c ®Þnh h−íng ph¸t triÓn. + §−a ra c¸c gi¶i ph¸p. Trong 4 b−íc trªn th× cã thÓ ®¶o vÞ trÝ hai b−íc 1 vµ 2 cho nhau tuú t×nh huèng cô thÓ. Víi ng−êi dÔ dµng t×m kiÕm c¸c sè liÖu hä sÏ x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tr−íc råi míi thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch. §èi víi nh÷ng ng−êi cã nguån th«ng tin h¹n chÕ hä sÏ ph¶i thu thËp th«ng tin tr−íc råi míi cã thÓ quyÕt ®Þnh ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. Trong ph©n tÝch tµi chÝnh, nhµ ph©n tÝch ph¶i thu thËp, sö dông mäi nguån th«ng tin: tõ néi bé doanh nghiÖp ®Õn nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi doanh nghiÖp, tõ th«ng tin sè l−îng ®Õn th«ng tin gi¸ trÞ. Nh÷ng th«ng tin ®ã ®Òu cã thÓ gióp nhµ ph©n tÝch ®−a ra ®−îc nh÷ng nhËn xÐt tinh tÕ vµ thÝch ®¸ng. Trong nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi, cÇn l−u ý thu thËp nh÷ng th«ng tin chung (th«ng tin liªn quan ®Õn tr¹ng th¸i kinh tÕ, c¬ héi kinh doanh, chÝnh s¸ch thuÕ, l·i suÊt), th«ng tin vÒ ngµnh ng©n hµng vµ c¸c th«ng tin vÒ ph¸p lý, kinh tÕ ®èi víi ng©n hµng. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch c¬ b¶n t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng©n hµng, cã thÓ sö dông th«ng tin kÕ to¸n trong néi bé doanh nghiÖp nh− lµ mét nguån th«ng tin quan träng bËc nhÊt. Víi nh÷ng ®Æc tr−ng vÒ hÖ thèng, ®ång nhÊt vµ phong phó, kÕ to¸n ho¹t ®éng nh− mét nhµ cung cÊp quan träng nh÷ng th«ng tin ®¸ng gi¸ cho ph©n tÝch tµi chÝnh. Ph©n tÝch tµi chÝnh ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh - ®−îc h×nh thµnh th«ng qu¸ viÖc xö lý c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n chñ yÕu: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ. 8 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  10. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 2.4 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM 2.4.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Tµi s¶n (ho¹t ®éng sö dông Nî vµ vèn chñ së h÷u vèn tÝch luü) (nguån vèn tÝch luü) TiÒn göi: TiÒn mÆt (dù tr÷ s¬ cÊp) Chøng kho¸n thanh kho¶n (dù tr÷ thø - Giao dÞch cÊp) Chøng kho¸n ®Çu t− - Trong tµi kho¶n NOWs Cho vay: - Trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ -Tiªu dïng - TiÕt kiÖm -Kinh doanh bÊt ®éng s¶n - Cã kú h¹n -Th−¬ng m¹i Vèn vay phi tiÒn göi -N«ng nghiÖp Vèn chñ së h÷u: -C¸c tæ chøc tµi chÝnh - Cæ phÇn -Tµi s¶n kh¸c (nhµ cöa, thiÕt bÞ…) -ThÆng d− vèn -Thu nhËp gi÷ l¹i - Dù tr÷ vèn C¸c kho¶n môc chÝnh cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (BC§KT) cña ng©n hµng (NH) hay cßn ®−îc gäi lµ B¸o c¸o vÒ tr¹ng th¸i, liÖt kª c¸c tµi s¶n, c¸c kho¶n nî vµ vèn chñ së h÷u do NH n¾m gi÷ hoÆc ®Çu t− t¹i mét thêi ®iÓm. Bëi v× NH vÒ b¶n chÊt còng lµ nh÷ng c«ng ty kinh doanh mét lo¹i h×nh s¶n phÈm cô thÓ nªn BC§KT cña NH còng cã C©n b»ng c¬ b¶n nh− sau: Tµi s¶n = Nî + Vèn chñ së h÷u (1) Tµi s¶n trong BC§KT cña NH bao gåm 4 lo¹i chÝnh: TiÒn mÆt trong kÐt vµ tiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc nhËn tiÒn göi kh¸c (C), chøng kho¸n cña c«ng ty vµ chÝnh phñ ®−îc mua trªn thÞ tr−êng më (S), cho vay vµ cho thuª ®èi víi kh¸ch hµng (L) vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c (MA). C¸c kho¶n nî ®−îc chia thµnh hai nhãm chÝnh: TiÒn göi cña kh¸ch hµng (D) vµ nh÷ng nguån vèn vay phi tiÒn göi trªn thÞ tr−êng vèn vµ thÞ tr−êng tiÒn tÖ (NDB). Cuèi cïng vèn chñ së h÷u cho biÕt nguån vèn dµi h¹n mµ nh÷ng nguån së h÷u ®· ®ãng gãp vµo ng©n hµng (EC). (Xem b¶ng 4-2). Do ®ã, C©n b»ng c¬ b¶n trong BC§KT cña NH cã thÓ ®−îc minh ho¹ nh− sau: C + S +L + MA = NDB + EC (2) 9 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  11. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Tµi s¶n tiÒn mÆt (C) ®−îc h×nh thµnh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thanh kho¶n cña NH bao gåm yªu cÇu rót tiÒn göi, yªu cÇu vay vèn, vµ nh÷ng yªu cÇu tøc thêi hay kh«ng thÓ dù ®o¸n tr−íc ®èi víi tiÒn mÆt. Chøng kho¸n ®Çu t− (S) lµ mét nguån hç trî thanh kho¶n vµ còng lµ mét nguån t¹o thu nhËp cho NH. Nh÷ng kho¶n cho vay (L) lµ ho¹t ®éng chÝnh, lµ nguån thu nhËp quan träng nhÊt. Trong khi ®ã, nh÷ng tµi s¶n kh¸c (MA) th−êng lµ nh÷ng toµ nhµ vµ thiÕt bÞ thuéc së h÷u cña NH vµ nh÷ng kho¶n ®Çu t− vµo c¸c chi nh¸nh cña NH (nÕu cã). TiÒn göi (D) lµ nguån vèn c¬ b¶n cña NH, nh÷ng kho¶n vay vèn phi tiÒn göi (NDB) chñ yÕu ®Ó bæ sung cho tiÒn göi vµ t¨ng c−êng kh¶ n¨ng thanh kho¶n trong tr−êng hîp tiÒn mÆt vµ chøng kho¸n kh«ng ®¸p øng ®ñ. Cuèi cïng, vèn chñ së h÷u (EC) cung cÊp c¬ së tµi chÝnh dµi h¹n, æn ®Þnh ®Ó NH cã thÓ ph¸t triÓn vµ trang tr¶i nh÷ng thua lç mµ nã ph¶i g¸nh chÞu. §Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n c©n b»ng c¬ b¶n trong BC§KT , chóng ta cÇn l−u ý r»ng c¸c kho¶n nî cña ng©n hµng vµ vèn chñ së h÷u thÓ hiÖn nguån tÝch luü, lµ nguån cung cÊp n¨ng lùc chi tiªu cÇn thiÕt cho NH. MÆt kh¸c, tµi s¶n cña NH. H×nh thµnh trªn c¬ së ho¹t ®éng sö dông vèn tÝch luü, lµ nguån mang l¹i thu nhËp cho c¸c cæ ®«ng, thanh to¸n tiÒn l·i göi, vµ tr¶ l−¬ng cho nh©n viªn cña NH. V× thÕ, C©n b»ng c¬ b¶n ®èi víi mét BC§KT cña NH cã thÓ ®−îc ®¬n gi¶n nh− sau: Sö dông vèn tÝch luü = Nguån vèn tÝch luü cña NH (3) hµng (tµi s¶n) (nî vµ vèn chñ së h÷u) Râ rµng, mçi ho¹t ®éng sö dông vèn ph¶i ®−îc tµi trî b»ng mét nguån vèn, do ®ã c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn tÝch luü ph¶i b»ng nguån vèn tÝch luü. TÊt nhiªn, trong thùc tÕ, BC§KT cña NH phøc t¹p h¬n B¸o c¸o vÒ sö dông vèn vµ nguån vèn tÝch luü ®¬n gi¶n nªu trªn bëi v× mçi môc trong BC§KT cña NH th−êng bao gåm mét sè kho¶n môc chi tiÕt. §iÒu nµy ®−îc minh ho¹ th«ng qua BC§KT cña mét NH lín miÒn Trung t©y trong b¶ng 4-3. H·y xem xÐt kü h¬n c¸c bé phËn chÝnh cña nã Tµi s¶n ng©n hµng Kho¶n môc tiÒn mÆt. Kho¶n môc tµi s¶n ®Çu tiªn th−êng ®−îc liÖt kª trong BC§KT cña NH lµ tiÒn mÆt vµ tiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c, th−êng ®−îc gäi lµ dù tr÷ s¬ cÊp, kho¶n môc nµy bao gåm tiÒn mÆt trong kÐt cña NH, tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hµng kh¸c, c¸c kho¶n môc tiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu (chñ yÕu lµ c¸c sÐt ch−a thu ®−îc) vµ c¸c kho¶n môc dù tr÷ cña NH t¹i NH dù tr÷ liªn bang khu vùc. Kho¶n môc tiÒn mÆt lµ vßng b¶o vÖ ®Çu tiªn cña NH tr−íc yªu cÇu rót tiÒn göi vµ yªu cÇu 10 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  12. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM vay vèn kh«ng b¸o tr−íc cña kh¸ch hµng. Th«ng th−êng th× c¸c ng©n hµng ®Òu cè g¾ng gi÷ quy m« cña kho¶n môc nµy thÊp nhÊt cã thÓ bëi v× sè d− tiÒn mÆt ®em lai Ýt hoÆc kh«ng ®em l¹i thu nhËp cho NH. L−u ý r»ng con sè 1.643 triÖu USD tiÒn mÆt vµ tiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c cña NH miÒn Trung t©y ®−îc liÖt kª trong b¶ng 4- 3 chØ chiÕm kh«ng tíi 8% gi¸ trÞ tµi s¶n 21,7 tû USD trong n¨m gÇn ®©y Chøng kho¸n ®Çu t−: Bé phËn thanh kho¶n. §©y lµ hµng rµo b¶o vÖ thø hai ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vÒ tiÒn mÆt vµ ®−îc ng©n hµng sö dông nh− mét nguån hç trî thanh kho¶n trªn c¬ së nh÷ng chøng kho¸n kh¶ m¹i. Bé phËn nµy th−êng ®−îc gäi lµ dù tr÷ thø cÊp. Dù tr÷ thø cÊp chñ yÕu bao gåm chøng kho¸n chÝnh phñ ng¾n h¹n - chøng kho¸n trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ nh− giÊy nî ng¾n h¹n vµ tiÒn göi kú h¹n t¹i ng©n hµng kh¸c. Dù tr÷ thø cÊp n»m gi÷a tµi s¶n tiÒn mÆt vµ nh÷ng kho¶n cho vay. MÆc dï cã ®em l¹i thu nhËp nh−ng Dù tr÷ thø cÊp ®−îc n¾m gi÷ chñ yÕu lµ ®Ó cho c¸c ng©n hµng cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®æi chóng thµnh tiÒn mÆt trong thêi gian ng¾n. Trong b¶ng 4-3, mét phÇn cña 2.803 triÖu USD ®Çu t− chøng kho¸n ®−îc n¾m gi÷ d−íi h×nh thøc dù tr÷ thø cÊp ®Ó ®èi phã víi nh÷ng nhu cÇu thanh kho¶n.; Chøng kho¸n ®Çu t−: Bé phËn t¹o thu nhËp. Tr¸i phiÕu, giÊy nî vµ c¸c chøng kho¸n kh¸c ®−îc ng©n hµng n¾m gi÷ v× tû lÖ thu nhËp mµ chóng mang l¹i ®−îc gäi lµ nh÷ng chøng kho¸n ®Çu t−. Th«ng th−êng nh÷ng chøng kho¸n nµy ®−îc chia thµnh 2 nhãm: Nhãm chøng kho¸n chÞu thuÕ – chñ yÕu lµ tr¸i phiÕu, chøng kho¸n chÝnh phñ Mü, chøng kho¸n cña c¸c tæ chøc Liªn bang kh¸c (nh− HiÖp héi cho vay cÇm cè, hay Fannie Mae) vµ c¸c tr¸i phiÕu c«ng ty – vµ Nhãm chøng kho¸n miÔn thuÕ, bao gåm chñ yÕu lµ c¸c tr¸i phiÕu cña chÝnh quyÒn bang vµ ®Þa ph−¬ng. Lo¹i chøng kho¸n miÔn thuÕ t¹o ra thu nhËp l·i kh«ng ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp Liªn bang. C¸c chøng kho¸n ®Çu t− cã thÓ ®−îc ghi chÐp trong sæ s¸ch cña ng©n hµng theo chi phÝ gèc hoÆc gi¸ trÞ thÞ tr−êng. HÇu hÕt c¸c ng©n hµng ghi nhËn viÖc mua chøng kho¸n c¸c tµi s¶n kh¸c vµ nî theo chi phÝ gèc. TÊt nhiªn, nÕu l·i suÊt t¨ng sau khi ng©n hµng mua chøng kho¸n, th× gi¸ trÞ thÞ tr−êng cña chóng sÏ nhá h¬n chi phÝ gèc (gi¸ trÞ ghi sæ). Do ®ã, nh÷ng ng©n hµng ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña c¸c chøng kho¸n trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n theo chi phÝ gèc th−êng ph¶i kÌm theo môc ghi chó vÒ gi¸ trÞ thÞ tr−êng hiÖn hµnh. Tuy nhiªn, chóng ta sÏ thÊy r»ng hiÖn t¹i, ng−êi ta ®ang ®ßi hái thay ®æi hÖ thèng c¸c quy t¾c kÕ to¸n ¸p dông ®èi víi ho¹t ®éng 11 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  13. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM ng©n hµng theo h−íng thay thÕ cña con sè chi phÝ gèc b»ng gi¸ trÞ thÞ tr−êng hiÖn hµnh. Ng©n hµng còng n¾m gi÷ mét l−îng nhá c¸c chøng kho¸n trong tµi kho¶n giao dÞch. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ng©n hµng ho¹t ®éng nh− mét tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n víi mét sè lo¹i chøng kho¸n nhÊt ®Þnh (chñ yÕu lµ tr¸i phiÕu cña chÝnh quyÒn Liªn bang, chÝnh quyÒn bang vµ ®Þa ph−¬ng). Sè l−îng ®−îc ph¶n ¸nh trong tµi kho¶n giao dÞch cho biÕt nh÷ng chøng kho¸n ng©n hµng dù ®Þnh b¸n theo gi¸ thÞ tr−êng tr−íc khi chóng ®Õn h¹n. B¶ng 4-3, B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña mét ng©n hµng lín (®¬n vÞ triÖu USD) N¨m tr−íc 6 th¸ng tr−íc Tµi s¶n (sö dông vèn tÝch luü) TiÒn mÆt vµ tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hµng $1.643 $2.300 Chøng kho¸n ®Çu t− 2.803 3.002 Chøng kho¸n t¹i tµi kho¶n giao dÞch 21 96 Cho vay quÜ Liªn bang vµ mua chøng kho¸n theo hîp ®ång b¸n 278 425 l¹i Tæng cho vay (bao gåm cho vay kinh doanh bÊt ®éng s¶n, 15.887 15.412 th−¬ng m¹i, n«ng nghiÖp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tiªu dïng vµ cho thuª) Trõ: Dù phßng tæn thÊt tÝn dông (349) (195) Thu nhËp l·i tr¶ tr−íc (117) (137) Cho vay rßng 15.421 15.080 Tµi trî cho thuª (Thuª mua) 201 150 ThiÕt bÞ vµ bÊt ®éng s¶n cña ng©n hµng (Gi¸ trÞ cßn l¹i) 365 363 Nî cña kh¸ch hµng theo th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n 70 111 C¸c tµi s¶n kh¸c 903 1.059 Tæng tµi s¶n $21.705 $22.586 Nî vµ vèn chñ së h÷u (c¸c nguån vèn tÝch luü) C¸c lo¹i tiÒn göi: - TiÒn göi giao dÞch kh«ng h−ëng l·i $3.472 $3.831 - TiÒn göi tiÕt kiÖm vµ c¸c tµi kho¶n NOW 914 937 - TiÒn göi trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ 1.914 1.965 - TiÒn göi cã kú h¹n 9.452 9.981 - TiÒn göi t¹i c¸c chi nh¸nh n−íc ngoµi 787 869 Tæng tiÒn göi 17.583 16.494 C¸c kho¶n vay: - Vay quü Liªn bang theo hîp ®ång mua l¹i chøng kho¸n 2.132 1.836 - Nî ng¾n h¹n kh¸c 897 714 - Nî chøng kho¸n cÇm cè bÊt ®éng s¶n 417 439 - C¸c giÊy nî vµ tr¸i phiÕu thø cÊp 200 200 Nî kh¸c: 12 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  14. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 70 111 - Vay cña kh¸ch hµng vÒ th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n - Nî kh¸c 348 423 Tæng nî 20.558 21.306 Vèn chñ së h÷u: 212 212 - Cæ phiÕu th−êng 1 1 - Cæ phiÕu −u ®·i 603 601 - ThÆng d− vèn 332 466 - Lîi nhuËn gi÷ l¹i (1) --- Cèn chñ së h÷u 1.147 1.280 Tæng nî vµ vèn chñ së h÷u 21.705 22.586 Cho vay Cho ®Õn hiÖn nay, kho¶n môc tµi s¶n lín nhÊt trong ng©n hµng vÉn lµ nh÷ng kho¶n cho vay. §©y lµ kho¶n môc th−êng chiÕm tõ 70% ®Õn 80% gi¸ trÞ tæng tµi s¶n cña ng©n hµng. Nh− b¶ng 4-3 cho thÊy, cã hai sè liÖu vÒ cho vay xuÊt hiÖn trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Sè lín h¬n, ®−îc gäi lµ tæng sè cho vay, lµ tæng d− nî cho vay cña ng©n hµng d−íi h×nh thøc c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng, bÊt ®éng s¶n, th−¬ng m¹i vµ n«ng nghiÖp céng víi c¸c kho¶n tÝn dông ng©n hµng cung cÊp cho c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. Trong b¶ng 4-3, tæng sè cho vay cña n¨m tr−íc lµ 15.887 triÖu USD – chiÕm kho¶ng 73% tæng tµi s¶n cña ng©n hµng. Tuy nhiªn, nh÷ng tæn thÊt vÒ cho vay, c¶ hiÖn t¹i vµ dù kiÕn ®Òu ®−îc khÊu trõ khái tæng sè cho vay. Theo LuËt thuÕ hiÖn hµnh cña Mü, c¸c ng©n hµng ®−îc phÐp lËp Quü dù phßng tæn thÊt tÝn dông (ALL) tõ thu nhËp trªn c¬ së kinh nghiÖm vÒ tæn thÊt tÝn dông cña ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng kho¶n vay bÞ kÕt luËn lµ kh«ng thÓ ®−îc thu håi . §iÒu nµy cã nghÜa r»ng nh÷ng kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò sÏ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn thu nhËp hiÖn t¹i cña mét ng©n hµng (trõ khi tæn thÊt tÝn dông x¶y ra ngoµi dù tÝnh vµ ng©n hµng kh«ng lËp dù phßng cho chóng). Phßng kÕ to¸n cña ng©n hµng sÏ xo¸ sæ mét kho¶n cho vay ®−îc xem lµ kh«ng thÓ thu håi b»ng c¸ch ghi gi¶m tµi kho¶n Dù phßng tæn thÊt tÝn dông (ALL) mét l−îng b»ng gi¸ trÞ kho¶n cho vay vµ ®ång thêi gi¶m tµi kho¶n tæng sè cho vay mét l−îng t−¬ng tù. VÝ dô, gi¶ sö ng©n hµng cho C«ng ty ph¸t triÓn nhµ ®Êt vay 10 triÖu USD ®Ó x©y dùng mét trung t©m bu«n b¸n vµ c«ng ty nµy sau ®ã ®· ngõng kinh doanh. NÕu ng©n hµng chØ cã thÓ thu l¹i 1 triÖu USD tõ sè 10 triÖu USD cho vay ban ®Çu, th× sè tiÒn 9 triÖu USD tæn thÊt sÐc ®−îc trõ ®i khái tæng sè cho vay cña ng©n hµng vµ trõ khái tµi kho¶n Dù phßng tæn thÊt tÝn dông (ALL). 13 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  15. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Tµi kho¶n dù phßng tæn thÊt tÝn dông (ALL) ®−îc tÝch luü dÇn dÇn theo thêi gian th«ng qua ho¹t ®éng trÝch quü tõ thu nhËp hµng n¨m cña ng©n hµng. Nh÷ng kho¶n trÝch quü nµy xuÊt hiÖn trªn B¸o c¸o thu nhËp cña ng©n hµng nh− mét kho¶n chi phÝ kh«ng b»ng tiÒn ®−îc gäi lµ Ph©n bæ dù phßng tæn thÊt tÝn dông (Provission for loan losses - PLL). NÕu nh− viÖc xo¸ mét kho¶n cho vay lín lµm gi¶m sè d− trong tµi kho¶n Dù phßng tæn thÊt tÝn dông (ALL) qu¸ nhiÒu th× nh÷ng nhµ qu¶n lý sÏ buéc ph¶i t¨ng viÖc trÝch quü hµng n¨m (lµm gi¶m thu nhËp rßng hiÖn hµnh cña ng©n hµng) ®Ó ®−a kho¶n môc Dù phßng (ALL) vÒ mét møc an toµn. Nh÷ng kho¶n bæ sung cho Dù phßng ALL th−êng ®−îc thùc hiÖn khi quy m« danh môc cho vay cña mét ng©n hµng ph¸t triÓn, khi bÊt cø kho¶n cho vay nµo bÞ xem lµ hoµn toµn hay mét phÇn kh«ng thÓ thu håi ®−îc, hay khi tæn thÊt tÝn dông x¶y ra víi mét kho¶n cho vay mµ ng©n hµng ch−a lËp dù phßng. Nh÷ng bót to¸n cÇn thiÕt sÏ ®ång thêi lµm t¨ng c¶ kho¶n môc tµi s¶n Dù phßng (ALL) vµ kho¶n môc ®èi øng Ph©n bæ dù phßng tæn thÊt tÝn dông (PLL)2. Tæng sè dù tr÷ tèn thÊt tÝn dông (ALL) t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng ®−îc khÊu trõ khái tæng sè cho vay ®Ó x¸c ®Þnh kho¶n môc cho vay rßng - mét th−íc ®o gi¸ trÞ cña d− nî cho vay.3 Mét kho¶n môc kh¸c ®−îc khÊu trõ khái tæng sè cho vay ®Ó t¹o ra sè cho vay rßng lµ thu nhËp l·i tr¶ tr−íc. Kho¶n môc nµy bao gåm l·i tõ nh÷ng kho¶n cho vay mµ kh¸ch hµng ®· nhËn nh−ng ch−a thùc sù lµ thu nhËp l·i theo ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n hiÖn hµnh cña ng©n hµng. VÝ dô, nÕu mét kh¸ch hµng nhËn mét kho¶n thanh to¸n tiÒn l·i ®ã lµ thu nhËp ®· thùc sù t¹o ra v× ng−êi kh¸ch hµng vÉn ch−a sö dông sè tiÒn vay. Trong thêi gian cña mãn vay, ng©n hµng sÏ dÇn dÇn cã ®−îc thu nhËp vµ nh÷ng kho¶n thu nhËp thùc sù nµy sÏ ®−îc chuyÓn tõ tµi kho¶n thu khoan l·i tr−íc sang tµi kho¶n thu tõ l·i cña ng©n hµng. Trong sæ s¸ch s¸ch kÕ to¸n ng©n hµng cßn cã mét kho¶n môc cho vay n÷a lµ nî qu¸ h¹n. §©y lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông kh«ng cßn tÝch luü thu nhËp l·i cho ng©n hµng hoÆc ®· ph¶i c¬ cÊu l¹i pho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thay ®æi cña kh¸ch hµng. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, mét kho¶n cho vay ®−îc coi lµ nî qu¸ h¹n khi bÊt kú kho¶n tr¶ nî tiÒn vay theo kÕ ho¹ch nµo qu¸ h¹n tõ 90 ngµy trë lªn. Khi mét kho¶n cho vay ®−îc ph©n lo¹i lµ nî qu¸ h¹n th× tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÒn l·i tÝch luü trong sæ s¸ch kÕ to¸n cña ng©n hµng nh−ng trªn thùc tÕ ch−a ®−îc thanh to¸n sÏ ®−îc khÊu trõ khái thu nhËp tõ cho vay. Ng©n hµng kh«ng ®−îc ghi chÐp thu nhËp l·i tõ kho¶n cho vay nµy cho ®Õn khi mét kho¶n thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt thùc sù ®−îc thùc hiÖn. 14 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  16. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Cho vay quü Liªn bang vµ mua chøng kho¸n theo hîp ®ång b¸n l¹i. Mét lo¹i h×nh cho vay kh¸c ®−îc liÖt kª thµnh mét kho¶n môc riªng trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ cho vay quü Liªn bµng vµ mua chøng kho¸n theo hîp ®ång b¸n l¹i. Kho¶n môc nµy chñ yÕu gåm nh÷ng kho¶n cho vay t¹m thêi (thùc hiÖn qua ®ªm) dµnh cho c¸c ng©n hµng kh¸c, c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n, hay thËm chÝ cho c¸c c«ng ty lín. Nguån vèn cho nh÷ng kho¶n tÝn dông t¹m thêi nµy th−êng lµ dù tr÷ cña ng©n hµng trong tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng dù tr÷ Liªn bang khu vùc – v× thÕ cã tªn lµ quü Liªn bang. Mét sè nh÷ng kho¶n tÝn dông nµy ®−îc thùc hiÖn d−íi d¹ng c¸c hîp ®ång mua l¹i (b¸n l¹i) trong ®ã ng©n hµng yªu cÇu quyÒn së h÷u t¹m thêi ®èi víi mét sè chøng kho¸n do ng−êi vay së h÷u vµ n¾m gi÷. Nh÷ng chøng kho¸n nµy ®−îc coi nh− tµi s¶n thÕ chÊp cho ®Õn khi tiÒn vay ®−îc hoµn tr¶. Th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n. Mét h×nh thøc cÊp tÝn dông kh¸c mµ nh÷ng ng©n hµng lín th−êng sö dông lµ tµi trî th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n. Sè vèn liªn quan sÏ xuÊt hiÖn trªn mét kho¶n môc tµi s¶n cã tªn lµ nî cña kh¸ch hµng theo th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n. B¹n ®äc sÏ nhËn thÊy r»ng côm tõ nµy khíp víi mét kho¶n môc ®−îc liÖt kª trong c¸c kho¶n nî cña ng©n hµng, vay cña kh¸ch hµng theo th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n. CÆp tµi kho¶n ®èi øng nªu trªn sÏ t¨ng lªn mçi khi mét ng©n hµng ®ång ý cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng, th−êng ®Ó gióp kh¸ch hµng thanh to¸n cho nh÷ng hµng ho¸ nhËp tõ n−íc ngoµi. Trong tr−êng hîp nµy, ng©n hµng ®ång ý ph¸t hµnh mét th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n (tøc lµ mét th− tÝn dông ®· ®−îc ký nhËn), cho phÐp mét bªn thø ba (ch¼ng h¹n ng−êi xuÊt khÈu hµng ho¸ n−íc ngoµi) ký ph¸p lÖnh yªu cÇu tr¶ tiÒn ®èi víi ng©n hµng theo mét l−îng tiÒn cô thÓ t¹i mét ngµy x¸c ®Þnh trong t−¬ng lai. Kh¸ch hµng yªu cÇu th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ cho ng©n hµng tr−íc ngµy quy ®Þnh. §Õn ngµy m·n h¹n, ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ thanh to¸n cho ng−êi hiÖn ®ang n¾m gi÷ th−¬ng phiÕu ®Çy ®ñ sè tiÒn theo mÖnh gi¸ ®−îc in trªn lÖnh yªu cÇu tr¶ tiÒn. Nh− vËy, viÖc t¹o ra th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng lµm t¨ng ®ång thêi mét kho¶n môc tµi s¶n (nî cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng) vµ mét kho¶n môc nî (cam kÕt cña ng©n hµng thanh to¸n theo th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n). Ngµy nay th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng ®−îc sö dông réng r·i trong ho¹t ®éng tµi trî th−¬ng m¹i quèc tÕ, mua ngo¹i tÖ vµ thËm chÝ ®Ó trî gióp viÖc vËn chuyÓn vµ l−u gi÷ hµng ho¸ vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ néi ®Þa. C¸c tµi s¶n kh¸c 15 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  17. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Mét bé phËn trong tµi s¶n cña ng©n hµng lµ gi¸ trÞ cßn l¹i (®−îc ®iÒu chØnh theo khÊu hao) cña thiÕt bÞ vµ toµ nhµ ng©n hµng, nh÷ng kho¶n ®Çu t− t¹i c¸c c«ng ty con, tiÒn b¶o hiÓm tr¶ tr−íc vµ nh÷ng kho¶n môc tµi s¶n t−¬ng ®èi kh«ng quan träng kh¸c. Ng©n hµng th−êng dµnh mét tû lÖ phÇn tr¨m nhá (tõ 1 ®Õn 2 phÇn tr¨m) trong tæng tµi s¶n cho tµi s¶n vËt chÊt - ®ã lµ tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc thÓ hiÖn b»ng nhµ cöa vµ thiÕt bÞ cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy. Nh− chóng ta ®· biÕt, ®a sè tµi s¶n cña mét ng©n hµng tån t¹i d−íi h×nh thøc quyÒn vÒ tµi chÝnh (c¸c kho¶n cho vay vµ c¸c chøng kho¸n), kh«ng ph¶i lµ tµi s¶n cè ®Þnh. Tuy nhiªn, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh t¹o ra chi phÝ ho¹t ®éng cè ®Þnh d−íi d¹ng chi phÝ khÊu hao, thuÕ tµi s¶n… lµ nh÷ng yÕu tè lµm h×nh thµnh ®ßn bÈy ho¹t ®éng. §ßn bÈy ho¹t ®éng nµy cho phÐp ng©n hµng ®Èy m¹nh thu nhËp tõ ho¹t ®éng nÕu nã cã thÓ gia t¨ng khèi l−îng dÞch vô lªn tíi mét møc ®ñ lín, t¹o ®−îc nhiÒu thu nhËp h¬n tõ viÖc sö dông c¸c tµi s¶n cè ®Þnh so víi chi phÝ cho c¸c tµi s¶n ®ã. Tuy nhiªn, do tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm mét tû lÖ nhá trong tæng tµi s¶n, c¸c ng©n hµng kh«ng thÓ dùa nhiÒu vµo ®ßn bÈy ho¹t ®éng ®Ó t¨ng thu nhËp; thay v× thÕ hä ph¶i sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh – viÖc sö dông vèn vay ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng, t¹o thu nhËp vµ duy tr× c¹nh tranh víi nh÷ng ngµnh kh¸c trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ cho vay. Nî cña ng©n hµng TiÒn göi Kho¶n môc nî chñ yÕu trong c¸c ng©n hµng lµ tiÒn göi cña kh¸ch hµng, thÓ hiÖn c¸c yªu cÇu tµi chÝnh ®èi víi ng©n hµng tõ phÝa doanh nghiÖp, hé gia ®×nh vµ chÝnh phñ. Trong tr−êng hîp mét ng©n hµng bÞ thanh lý, sè tiÒn thu vÒ tõ viÖc b¸n nh÷ng tµi s¶n cña nã tr−íc tiªn ph¶i ®−îc sö dông ®Ó thanh to¸n cho nh÷ng ng−êi göi tiÒn. Nh÷ng ng−êi cho vay vµ cæ ®«ng cña ng©n hµng nhËn ®−îc phÇn vèn cßn l¹i. Cã n¨m lo¹i h×nh tiÒn göi chÝnh: 1. TiÒn göi giao dÞch kh«ng h−ëng l·i, hay tµi kho¶n giao dÞch th«ng th−êng, nãi chung cho phÐp ph¸t sÐc kh«ng h¹n chÕ. Theo mét ®¹o luËt Liªn bang ®−îc th«ng qua n¨m 1933, ng©n hµng kh«ng ®−îc thanh to¸n l·i suÊt trªn tiÒn göi giao dÞch (mÆc dï vËy, nhiÒu ng©n hµng chÊp nhËn tr¶ chi phÝ giao dÞch qua b−u ®iÖn, cung cÊp c¸c dÞch vô “miÔn phÝ” kh¸c vµ do ®ã ®· t¹o cho tµi kho¶n tiÒn giao dÞch mét tû lÖ thu nhËp ngÇm ®Þnh). 2. TiÒn göi tiÕt kiÖm, mang l·i suÊt thÊp nhÊt mµ mét ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng; kh«ng giíi h¹n vÒ quy m« tiÒn göi (mÆc dï hÇu hÕt c¸c 16 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  18. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM ng©n hµng ®Òu ®Æt ra mét yªu cÇu vÒ sè tiÒn göi tèi thiÓu) vµ cho phÐp kh¸ch hµng rót ra theo ý muèn. 3. Tµi kho¶n NOW, lµ nh÷ng tµi kho¶n chØ cã thÓ ®−îc n¾m gi÷ bëi c¸ nh©n vµ tæ chøc phi lîi nhuËn. §©y lµ tµi kho¶n h−ëng l·i vµ cho phÐp ng−êi göi tiÒn ph¸t sÐc ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n cho bªn thø ba. 4. C¸c tµi kho¶n tiÒn göi trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ (MMDAs). §èi víi lo¹i tµi kho¶n nµy, ng©n hµng cung cÊp cã thÓ tr¶ mét l·i suÊt nµo ®ã nÕu ng©n hµng c¶m thÊy lµ cã tÝnh c¹nh tranh. Tµi kho¶n nµy cã g¾n víi ®Æc quyÒn ph¸t sÐc h¹n chÕ. Víi tµi kho¶n nµy, kh«ng cã quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ danh nghÜa tèi thiÓu hay thêi gian ®¸o h¹n. §ång thêi tæ chøc nhËn tiÒn göi cã thÓ b¶o l−u quyÒn yªu cÇu th«ng b¸o 7 ngµy tr−íc khi viÖc rót tiÒn ®−îc thùc hiÖn. 5. TiÒn göi cã kú h¹n (chñ yÕu lµ c¸c chøng chØ tiÒn göi “CDs), th−êng kÌm theo quy ®Þnh vÒ kú h¹n cè ®Þnh víi mét møc l·i suÊt ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc hoÆc theo tho¶ thuËn vµ kh«ng cã giíi h¹n vÒ sè tiÒn göi tèi thiÓu. Kho¶n môc nµy bao gåm c¸c CD cã thÓ chuyÓn nh−îng gi¸ trÞ lín (100.000 USD hay h¬n) – nh÷ng chøng chØ tiÒn göi h−ëng l·i mµ ng©n hµng sö dông ®Ó huy ®éng vèn tõ c¸c kh¸ch hµng quen thuéc. Bé phËn chñ yÕu trong tiÒn göi ng©n hµng lµ cña c¸ nh©n vµ c¸c c«ng ty kinh doanh. Tuy nhiªn, chÝnh quyÒn (Liªn bang, bang vµ ®Þa ph−¬ng) còng n¾m gi÷ sè l−îng tµi kho¶n tiÒn göi t−¬ng ®èi lín - ®−îc gäi lµ tiÒn göi cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn. VÝ dô, khi mét tr−êng häc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®Ó x©y dùng toµ nhµ míi, sè tiÒn thu tõ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu sÏ ®−îc göi vµo tµi kho¶n cña nã t¹i mét ng©n hµng ®Þa ph−¬ng. T−¬ng tù nh− vËy, khi Bé tµi chÝnh Mü thu thuÕ hay b¸n chøng kho¸n ®Ó huy ®éng vèn, sè tiÒn thu ®−îc tr−íc tiªn th−êng ®−îc chuyÓn vµo tµi kho¶n tiÒn göi mµ Bé tµi chÝnh ®· më t¹i hµng ngµn ng©n hµng trªn kh¾p n−íc Mü. C¸c ng©n hµng lín còng sö dông m¹ng l−íi chi nh¸nh t¹i n−íc ngoµi trong ho¹t ®éng huy ®éng tiÒn göi vµ l−u gi÷ sè tiÒn nhËn ®−îc tõ n−íc ngoµi Qua b¶ng 4-3, ta cã thÓ thÊy, c¸c ng©n hµng phô thuéc nhiÒu vµo tiÒn göi, kho¶n môc hiÖn nay th−êng tµi trî tõ 70 ®Õn 80% tæng sè tµi s¶n. Trong tr−êng hîp cña ng©n hµng mµ chóng ta ®ang ph©n tÝch, tæng sè tiÒn göi lµ 16.494 triÖu USSD ®· tµi trî cho 76% tµi s¶n cña nã trong n¨m gÇn ®©y nhÊt. V× nh÷ng yªu cÇu vÒ tµi chÝnh cña c«ng chóng th−êng biÕn ®éng, vµ v× tiÒn göi chiÕm mét tû träng t−¬ng ®èi lín so víi rñi ro ph¸ s¶n. Nh÷ng ng©n hµng nµy ph¶i lu«n ë trong tr¹ng th¸i s½n sµng ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu rót tiÒn göi. Søc Ðp 2 chiÒu vÒ rñi ro vµ tÝnh thanh kho¶n buéc c¸c 17 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  19. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM nhµ ng©n hµng cÇn ph¶i hÕt søc thËn trong trong viÖc lùa chän cho vay vµ ®Çu t− vµo c¸c tµi s¶n kh¸c. C¸c kho¶n vay Trong khi tiÒn göi kho¶n môc nguån vèn cã tû träng lín nhÊt th× mét l−îng vèn t−¬ng ®èi quan träng b¾t nguån tõ c¸c kho¶n nî kh¸c. NÕu tÊt c¶ c¸c yÕu tè kh¸c ®−îc gi÷ kh«ng ®æi, ng©n hµng cµng lín cµng sö dông nhiÒu nguån vèn phi tiÒn göi. Mét lý do cho sù gia t¨ng cña nguån vèn vay trong ho¹t ®éng ng©n hµng nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ kh«ng cã yªu cÇu dù tr÷ ®èi víi hÇu hÕt lo¹i vèn nµy, ®iÒu nµy lµm gi¶m chi phÝ cña viÖc tµi trî b»ng nguån vèn vay. C¸c kho¶n vay trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ th−êng ®−îc thùc hiÖn trong mét vµi phót vµ vèn ®−îc chuyÓn ngay lËp tøc ®Õn ng©n hµng cã yªu cÇu. Tuy nhiªn, cã mét h¹n chÕ lµ l·i suÊt cña c¸c nguån vèn vay biÕn ®éng t−¬ng ®èi lín. NÕu mét ng©n hµng ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ ph¶i cè g¾ng vay ®èi lín. NÕu mét ng©n hµng ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ ph¶i cè g¾ng vay tõ nh÷ng nguån vay th× chi phÝ ®i vay cña ng©n hµng cã thÓ t¨ng lªn nhanh chãng, hoÆc nh÷ng ng−êi cho vay trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ cã thÓ ®¬n ph−¬ng tõ chèi cÊp thªm tÝn dông cho ng©n hµng. Nguån vèn phi tiÒn göi quan träng nhÊt ®èi víi hÇu hÕt c¸c ng©n hµng Mü ®−îc thÓ hiÖn trong tµi kho¶n vay quü Liªn bang vµ b¸n chøng kho¸n theo hîp ®ång mua l¹i. Tµi kho¶n nµy theo dâi nh÷ng kho¶n vay t¹m thêi cña ng©n hµng trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ, chñ yÕu lµ nh÷ng kho¶n vay dù tr÷ tõ ng©n hµng kh¸c (c¸c kho¶n vay quü Liªn bang) hay tõ hîp ®ång mua l¹i khi ng©n hµng vay vèn thùc hiÖn thÕ chÊp b»ng mét sè chøng kho¸n chÝnh phñ, chøng kho¸n c«ng ty. Nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n kh¸c mµ ng©n hµng cã thÓ sö dông bao gåm vay dù tr÷ tõ cöa sæ chiÕt khÊu cña ng©n hµng dù tr÷ Liªn bang, vay USD ¢u ch©u tõ c¸c ng©n hµng ®a quèc gia n−íc ngoµi, hay vay tõ c¸c chi nh¸nh n−íc ngoµi cña ng©n hµng. Trªn toµn thÕ giíi, c¸c kho¶n vay ®« la Ch©u ©u lµ nguån vèn ng¾n h¹n rÊt quan träng ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng (lµ tiÒn göi kú h¹n cña nhiÒu ®ång tiÒn tiÒn kh¸c nhau cã thÓ chuyÓn ®æi gi÷a c¸c ng©n hµng). NhiÒu ng©n hµng còng ph¸t hµnh nî hay hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ. Cuèi cïng, kho¶n môc nî kh¸c ®−îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh phÇn nî cßn l¹i nh− nî thuÕ ch−a tr¶ vµ c¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n cho nh÷ng ng−êi ®Çu t− t− th−¬ng phiÕu chÊp nhËn thanh to¸n (®· gi¶i thÝch ë trªn). Kho¶n môc vèn chñ së h÷u 18 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
  20. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Kho¶n môc vèn chñ së h÷u trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n thÓ hiÖn gi¸ trÞ vèn cña nh÷ng ng−êi chñ së h÷u (cæ ®«ng) ng©n hµng. Mçi ng©n hµng ®Òu b¾t ®Çu víi mét sè l−îng vèn do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp (Ýt nhÊt lµ 1 triÖu USD) vµ tiÕp theo sÏ huy ®éng vèn tõ c«ng chóng ®Ó t¹o “®ßn bÈy” cho ho¹t ®éng. Trªn thùc tÕ, c¸c ng©n hµng lín miÒn Trung t©y víi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®−îc nªu trong b¶ng 4-3, vèn chñ së h÷u trong n¨m võa qua lµ 1.147 triÖu USD, chØ chiÕm 5,3% tæng tµi s¶n. MÆc dï t−¬ng ®èi nhá nh−ng vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng th−êng bao gåm nhiÒu kho¶n môc gièng nh− trong vèn chñ së h÷u cña nh÷ng c«ng ty kinh doanh kh¸c. Tæng gi¸ trÞ danh nghÜa (mÖnh gi¸) cña cæ phiÕu th−êng ®ang l−u hµnh ®−îc liÖt kª vµ khi nh÷ng cæ phiÕu ®ã ®−îc b¸n ra víi gi¸ lín h¬n gi¸ trÞ danh nghÜa cña chóng, th× phÇn chªnh lÖch nµy sÏ ®−îc ®−a vµo kho¶n môc thÆng d− vèn. Mét sè Ýt ng©n hµng ph¸t hµnh cæ phiÕu −u ®·i, ®¶m b¶o cho nhµ ®Çu t− nhËn ®−îc cæ tøc hµng n¨m tr−íc nh÷ng cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phiÕu th−êng. Theo c¸c ng©n hµng, cæ phiÕu −u ®·i ®−îc coi lµ mét nguån vèn chi phÝ cao (chñ yÕu v× cæ tøc hµng n¨m kh«ng ®−îc khÊu trõ thuÕ) vµ lµm gi¶m thu nhËp cña cæ ®«ng th−êng. MÆc dï vËy, c¸c c«ng ty së h÷u ng©n hµng lín nhÊt trong vèn chñ së h÷u lµ thu nhËp gi÷ l¹i (lîi nhuËn kh«ng chia), thÓ hiÖn thu nhËp rßng tÝch luü ®−îc ®Ó l¹i mçi n¨m sau khi thanh to¸n cæ tøc cho cæ ®«ng. Ngoµi ra, vèn chñ së h÷u cña ng©n hµng cßn bao gåm kho¶n môc dù tr÷ bÊt th−êng ®−îc sö dông nh»m b¶o vÖ ng©n hµng tr−íc nh÷ng tæn thÊt bÊt th−êng vµ ®Ó t¹o quü nh»m chuéc l¹i cæ phiÕu. Mét kho¶n môc bÊt th−êng trong vèn chñ së h÷u cña mét sè ng©n hµng (th−êng lµ nh÷ng ng©n hµng cã qui m« lín vµ trung b×nh) lµ giÊy nî thø cÊp – c¸c chøng kho¸n nî dµi h¹n cã quyÒn ®èi víi tµi s¶n vµ thu nhËp cña ng©n hµng. C¸c chøng kho¸n nµy cã thø tù thanh to¸n −u tiªn ®øng sau yªu cÇu cña ng−êi göi tiÒn. NhiÒu nhµ ph©n tÝch ng©n hµng thanh to¸n −u tiªn ®øng sau yªu cÇu cña ng−êi göi tiÒn. NhiÒu nhµ ph©n tÝch ng©n hµng ®¸nh gi¸ giÊy nî thø cÊp nh− mét bé phËn cña c¬ së vèn ng©n hµng bëi v× yªu cÇu thanh to¸n cña nh÷ng ng−êi n¾m gi÷ giÊy nî thø cÊp cã thø tù −u tiªn thÊp, th−êng ®øng sau yªu cÇu thµnh to¸n cña ng−êi göi tiÒn. Sù ph¸t triÓn cña c¸c kho¶n môc ngoµi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n C¸c ng©n hµng ®· chuyÓn rÊt nhiÒu dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng thµnh c¸c giao dÞch t¹o phÝ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ nh÷ng giao dÞch nµy kh«ng ®−îc chÐp trªn B¶ng cÇn ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng. Nh÷ng kho¶n môc ngoµi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n bao gåm: 19 Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2