Luận văn thạc sĩ Báo chí: Truyền thông quảng bá du lịch địa phương trên báo điện tử khu vực đồng bằng sông Cửu Long

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

-----------------------------------------------------

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

HUỲNH THỊ HẠNH LINH

TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH ĐỊA PHƢƠNG TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Vĩnh Long-2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

-----------------------------------------------------

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

HUỲNH THỊ HẠNH LINH

TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH ĐỊA PHƢƠNG TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Chuyên ngành: Báo chí học định hƣớng ứng dụng

Mã số: 8320101.01 (UD)

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ định hƣớng ứng dụng PGS.TS. Vũ Quang Hào Ngƣời hƣớng dẫn khoa học PGS.TS. Đỗ Chí Nghĩa

Vĩnh Long-2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những nội dung trong Luận văn này là kết quả quá

trình nghiên cứu nghiêm túc của bản thân và chƣa từng công bố trên bất kỳ

phƣơng tiện truyền thông nào khác. Các thông tin, tài liệu trích dẫn trong

Luận văn đã đƣợc ghi rõ nguồn gốc.

Vĩnh Long, tháng 11 năm 2020

Tác giả Luận văn

Huỳnh Thị Hạnh Linh

LỜI CẢM ƠN

Đầu lời, tôi xin bày tỏ lòng tri ân với PGS.TS. Đỗ Chí Nghĩa, là ngƣời

thầy đã tận tâm hƣớng dẫn tôi về mặt khoa học để tôi hoàn thành Luận văn

này.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu cũng nhƣ thực hiện các bƣớc

chuẩn bị và hoàn tất Luận văn này, tôi luôn nhận đƣợc sự chỉ dẫn, hỗ trợ nhiệt

tình từ quý thầy cô Viện Đào tạo báo chí và truyền thông. Tôi xin bày tỏ lòng

tri ân quý thầy cô. Kiến thức, kinh nghiệm và tầm nhìn từ quý thầy cô là

những giá trị mà bản thân tôi sẽ mãi luôn trân quý.

Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo Báo Đồng Khởi cùng các anh chị đồng

nghiệp tại đơn vị đã hỗ trợ và tạo điều kiện để tôi hoàn thành chƣơng trình

học một cách tốt đẹp.

Và tôi xin gửi lời tri ân đến các vị tiền bối, quý ân nhân, các anh chị ở

các cơ quan, đơn vị quản lý du lịch, các cơ quan báo chí, truyền thông đã hỗ

trợ tôi trong quá trình thực hiện Luận văn.

Trong nỗ lực để hoàn thành Luận văn vẫn còn những giới hạn nhất

định. Tôi rất mong đƣợc quý thầy cô, các anh chị học viên góp ý để đề tài

ngày càng hoàn thiện và trở thành tài liệu hữu ích, góp phần nâng cao hiệu

quả truyền thông quảng bá du lịch trên báo điện tử khu vực đồng bằng sông

Cửu Long.

Tác giả Luận văn

Huỳnh Thị Hạnh Linh

MỤC LỤC

Trang

Danh mục bảng, biểu, sơ đồ, hình vẽ ............................................................. 4

MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 5

Chƣơng 1: LÝ THUYẾT VỀ TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH VÀ

VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ ĐỐI VỚI QUẢNG BÁ DU LỊCH ................... 12

1.1. Cơ sở lý luận về truyền thông và truyền thông quảng bá .................. 12

1.2. Truyền thông quảng bá du lịch trên báo chí ....................................... 20

1.3. Chủ trƣơng của Đảng và chính sách của Nhà nƣớc về phát triển du lịch

và triển khai truyền thông quảng bá du lịch tại các địa phƣơng ......... 23

1.4. Lý thuyết “Sử dụng và hài lòng” đối với đánh giá chất lƣợng truyền

thông quảng bá du lịch trên báo chí .................................................... 30

Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 32

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH ĐỊA

PHƢƠNG TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐBSCL ............................. 33

2.1. Triển khai truyền thông quảng bá du lịch trên các báo đƣợc khảo sát .. 33

2.2. Đặc điểm sản phẩm báo chí về du lịch trên các báo điện tử đƣợc khảo sát

....................................................................................................................... 36

2.3. Chất lƣợng truyền thông quảng bá du lịch trên các báo điện tử địa phƣơng

đƣợc khảo sát ................................................................................................. 44

Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 50

Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRUYỀN

THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐBSCL

....................................................................................................................... 52

3.1. Cơ hội của báo điện tử địa phƣơng trong bối cảnh mới ........................ 52

3.2. Thách thức của báo điện tử địa phƣơng trong truyền thông quảng bá du

lịch ................................................................................................................. 55

3.3. Một số giải pháp đề xuất ........................................................................ 60

Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 74

KẾT LUẬN ................................................................................................... 76

Tài liệu tham khảo ......................................................................................... 78

Phụ lục

Danh mục các bảng biểu

2.1.Bảng thống kê số lƣợng tin bài du lịch cập nhật trên các báo điện tử trong

thời gian khảo sát.

2.2. Biểu đồ so sánh số lƣợng tin bài du lịch trên các báo điện tử khảo sát

(thời gian khảo sát từ 01/06/2018 đến 30/6/2019).

2.3. Bảng số lƣợng tin bài một số chuyên mục trên Đồng Khởi Online trong

thời gian khảo sát.

2..4. Biểu đồ so sánh tỷ lệ cập nhật tin bài các chuyên mục cùng cấp của Đồng

Khởi Online (thời gian từ 01/06/2018 đến 30/6/2019).

2.5. Biểu đồ Tỷ lệ các nội dung tin, bài về Du lịch trên Đồng Tháp Online

trong thời gian khảo sát.

2.6. Biểu đồ Tỷ lệ các nội dung tin, bài về Du lịch trên Cần Thơ Online trong

thời gian khảo sát.

2.7. Biểu đồ Tỷ lệ các nội dung ti,n bài về Du lịch trên Đồng Khởi Online

trong thời gian khảo sát.

2.8. Biểu đồ Tỷ lệ thể thức tin, bài về Du lịch trên Đồng Khởi Online trong

thời gian khảo sát.

2.9. Biểu đồ Tỷ lệ thể thức tin, bài về Du lịch trên Đồng Tháp Online trong

thời gian khảo sát.

2.10. Biểu đồ Tỷ lệ thể thức tin, bài về Du lịch trên Cần Thơ Online trong thời

gian khảo sát.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

Tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), du lịch đƣợc nhiều

địa phƣơng xem là ngành kinh tế quan trọng, có vai trò chủ chốt trong phát

triển kinh tế - xã hội. Du lịch ĐBSCL với các giá trị về tự nhiên, văn hóa,

truyền thống lịch sử cách mạng, con ngƣời… đã tạo nên nét riêng biệt, góp

phần làm phong phú bản đồ du lịch Việt Nam. Mỗi địa phƣơng vừa mang nét

tƣơng đồng về điều kiện tự nhiên lại vừa khác biệt về các giá trị văn hóa, lịch

sử, tạo nên một nền du lịch thống nhất trong đa dạng.

15 năm trở lại đây, du lịch nƣớc ta nói chung, trong đó có du lịch

ĐBSCL đã có bƣớc chuyển rõ rệt, đạt đƣợc những kết quả quan trọng, góp

phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và xuất khẩu tại chỗ, bảo tồn và

phát huy các giá trị văn hóa, tài nguyên thiên nhiên, tạo việc làm, nâng cao

đời sống nhân dân. Du lịch cũng giữ vai trò quảng bá mạnh mẽ hình ảnh đất

nƣớc, con ngƣời Việt Nam với thế giới, đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế.

Ngày 16/01/2017, Bộ Chính trị đã thông qua Nghị quyết số 08-NQ/TW

về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nƣớc, đề ra mục

tiêu đến năm 2020, ngành du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn,

tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Và phấn đấu đến năm 2030,

du lịch thực sự là ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển

của các ngành kinh tế khác, để Việt Nam thuộc nhóm các nƣớc có ngành du

lịch phát triển hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Theo Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, không phải tỉnh,

thành nào cũng phải phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

nhƣng cần xây dựng và phát triển du lịch phát triển tƣơng xứng với tiềm

năng, thế mạnh, dựa vào du lịch để thúc đẩy các ngành, các lĩnh vực khác

phát triển. Nhằm đạt đƣợc mục tiêu phát triển du lịch, Bộ Chính trị cũng đã đề

ra 8 nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện. Trong đó, nhiệm vụ của các cơ quan

truyền thông, của báo chí là phải phát huy vai trò và tạo đƣợc đột phá trong

hoạt động xúc tiến, quảng bá thị trƣờng du lịch trong nƣớc, đồng thời nâng

cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, vị trí của ngành du lịch.

Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hƣớng chiến

lƣợc quan trọng để phát triển đất nƣớc. Thời gian qua, báo chí ĐBSCL đã

luôn đồng hành, bám sát chủ trƣơng của địa phƣơng mình để tuyên truyền,

phổ biến cho công chúng, là tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền, đồng thời là

diễn đàn của nhân dân trong phản biện xã hội. Báo chí đã góp phần quan

trọng trong tuyên truyền các chủ trƣơng, chính sách, thông tin kịp thời về các

hoạt động du lịch của địa phƣơng, đồng thời cũng giới thiệu, quảng bá các

tuyến điểm du lịch của địa phƣơng mình, là một trong các kênh thông tin, xúc

tiến du lịch đáng tin cậy.

Trong bối cảnh khoa học kỹ thuật phát triển, các cơ quan báo chí khu

vực ĐBSCL đã không ngừng đổi mới mình để đáp ứng nhu cầu thông tin của

công chúng. Cùng với báo in là loại hình báo chí truyền thống, các cơ quan

báo địa phƣơng ở ĐBSCL đã đầu tƣ, phát triển loại hình báo điện tử. Với thế

mạnh của báo điện tử là thông tin nhanh chóng, dễ dàng chia sẻ trên các thiết

bị di động, ngôn ngữ truyền thông đa dạng, hấp dẫn, báo chí địa phƣơng đã

đạt một số hiệu quả nhất định trong truyền thông quảng bá du lịch, góp phần

thu hút sự quan tâm của du khách đến với du lịch địa phƣơng, là một trong

các yếu tố góp phần thúc đẩy phát triển du lịch.

Truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử đã góp phần

quan trọng trong phát triển ngành du lịch tại địa phƣơng nói riêng và du lịch

Việt Nam nói chung. Tuy nhiên, để đạt đƣợc mục tiêu nhiệm vụ chính trị mà

Trung ƣơng đề ra, từng địa phƣơng ở ĐBSCL và nhất là báo chí địa phƣơng ở

ĐBSCL cần có sự đánh giá một cách cụ thể về tính hiệu quả trong công tác

truyền thông thời gian qua đối với lĩnh vực du lịch để đề ra đƣợc những giải

pháp thiết thực, góp phần thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Chính vì vậy, từ những lý luận và thực tiễn trên, học viên triển khai đề

tài “Truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử khu vực

đồng bằng sông Cửu Long” để đánh giá thực trạng công tác truyền thông

quảng bá du lịch địa phƣơng trên các báo điện tử ở khu vực ĐBSCL. Thông

qua phân tích, so sánh cách làm của một số báo điện tử cụ thể ở ĐBSCL để

nhận diện các hạn chế, bất cập và đề ra giải pháp thay đổi phù hợp.

2. Tình hình nghiên cứu

Thời gian qua, nghiên cứu về phát triển du lịch luôn đƣợc sự quan tâm

của giới học thuật. Trong đó, ở khía cạnh tìm hiểu về truyền thông quảng bá

du lịch đã có rất nhiều tài liệu khoa học với nhiều mức độ nghiên cứu: sách,

bài viết khoa học, luận văn… Có thể phân tích một số luận văn có sự gần gũi

với chủ đề truyền thông quảng bá du lịch nhƣ:

Luận văn Thạc sĩ Báo chí “Báo chí với vấn đề quảng bá phát triển du

lịch Việt Nam thời kỳ hội nhập” của tác giả Nguyễn Thị Thái Hà (2007) tập

trung làm rõ vai trò của báo chí đối với du lịch. Theo tác giả, đối với du lịch,

báo chí có vai trò là kênh chủ yếu cung cấp thông tin thị trƣờng du lịch, thông

tin về các hoạt động du lịch trong nƣớc. Luận văn nghiên cứu ở phạm vi rộng

khi đề cập đến đối tƣợng là du lịch Việt Nam nói chung. Đồng thời, luận văn

cũng chọn khảo sát các báo in, tạp chí in cụ thể nhƣ: Tạp chí Du lịch Việt

Nam và các phụ san, báo Du lịch, các bài báo viết về đề tài du lịch trên tạp chí

Heritage, báo Tuổi Trẻ là những cơ quan báo chí có nhiều đóng góp trong

việc tuyên truyền, quảng bá, phát triển du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, luận văn

chƣa đề cập đến loại hình báo điện tử hay phân tích tiềm năng của báo điện tử

đối với truyền thông quảng bá du lịch.

Luận văn Thạc sĩ Báo chí “Quảng bá du lịch Ninh Bình dưới góc nhìn

của báo chí địa phương và báo chí Trung ương” của tác giả Nguyễn Thị Lý

(2017) xác định đối tƣợng nghiên cứu là quảng bá du lịch của một địa phƣơng

cụ thể là tỉnh Ninh Bình dƣới góc nhìn của báo chí địa phƣơng (gồm báo Ninh

Bình, báo điện tử Ninh Bình) và báo trung ƣơng (gồm báo in và báo điện tử

Du lịch Việt Nam, báo điện tử Vnexpress, báo điện tử Tin tức của Thông tấn

xã Việt Nam). Qua phân tích nội dung trên các báo này, luận văn đánh giá

đƣợc thực trạng và đề ra các giải pháp phù hợp để nâng chất lƣợng quảng bá

du lịch Ninh Bình. Điểm thành công của luận văn là phân tích đƣợc điểm

mạnh, yếu của các tờ báo, so sánh cách quảng bá du lịch Ninh Bình trên các

báo trung ƣơng và báo địa phƣơng của Ninh Bình với từng khía cạnh cụ thể

trong nội dung các bài viết về du lịch trên báo, nêu đƣợc các tiêu chí để đánh

giá bài viết về du lịch trên báo in và báo điện tử. Tác giả chứng minh luận

điểm bằng hệ thống bảng biểu thống kê thuyết phục.

Luận văn Thạc sĩ quan hệ công chúng “Quảng bá hình ảnh Việt Nam

thông qua các hoạt động tổ chức sự kiện của Vietnam Airlines (Khảo sát năm

2014 – 2015)” của Thái Bình Dƣơng (2016) tập trung sâu vào yếu tố quảng

bá hình ảnh đất nƣớc thông qua hoạt động cụ thể của một đơn vị là hãng hàng

không quốc gia Việt Nam. Luận văn có sự so sánh với hoạt động quảng bá

hình ảnh đất nƣớc của một số hãng hàng không khác trên thế giới, đánh giá

đƣợc hiệu quả trong truyền thông, quảng bá hình ảnh đất nƣớc của Vietnam

Airlines, đƣa ra đƣợc giải pháp để đa dạng hình thức, mở rộng quy mô, đối

tƣợng, nội dung sâu sắc và ấn tƣợng hơn.

Ngoài ra, cũng có rất nhiều tài liệu ở dạng sách và bài viết khoa học

nghiên cứu về du lịch và kinh tế du lịch, marketing du lịch nhƣ: Giáo trình

marketing du lịch (TS. Hà Nam Khánh Giao, 2011), Chiến lƣợc và chiến

thuật quảng bá marketing du lịch (MBA Nguyễn Văn Dung, 2009)… đề cập

nhiều đến vai trò của quảng cáo, quảng bá đối với ngành kinh tế du lịch.

Qua tra cứu, đối với cấp độ nghiên cứu luận văn cao học báo chí giai

đoạn 10 năm trở lại đây, nghiên cứu về du lịch khu vực ĐBSCL là chƣa

nhiều. Ở phạm vi nói về truyền thông quảng bá du lịch vùng ĐBSCL cũng là

một chủ đề mới, chƣa có đề tài nào tƣơng tự. Luận văn “Truyền thông

quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử khu vực ĐBSCL” sau khi

hoàn thành có sự kế thừa về mặt cơ sở lý luận, các quan điểm, khái niệm

mang tính hàn lâm về truyền thông quảng bá du lịch và báo điện tử. Điểm mới

của luận văn thể hiện qua việc nghiên cứu một vấn đề mang tính thời sự -

truyền thông quảng bá du lịch trong phạm vi hẹp, cụ thể (xác định tại những

địa phƣơng cụ thể trong khu vực ĐBSCL và chỉ khảo sát trên loại hình báo

điện tử) với thời gian bắt đầu từ tháng ngày 01/06/2018 đến 30/06/2019 (397

ngày).

3. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của luận văn là đánh giá chất lƣợng của quá trình

truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử khu vực ĐBSCL.

Qua đó đề ra đƣợc giải pháp để nâng cao chất lƣợng truyền thông quảng bá du

lịch trên báo điện tử khu vực ĐBSCL, góp phần thực hiện Nghị quyết số

08/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi

nhọn.

4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Đối tƣợng mà đề tài tập trung nghiên cứu là

hoạt động truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử các tỉnh,

thành khu vực ĐBSCL, cụ thể là Đồng Khởi Online, Cần Thơ Online và

Đồng Tháp Online.

- Phạm vi nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu: Thời gian xác định để

tiến hành thu thập thông tin nghiên cứu là từ ngày 01/06/2018 đến 30/06/2019

(397 ngày). Không gian nghiên cứu đƣợc xác định tại 3 tỉnh, thành gồm: TP.

Cần Thơ, tỉnh Bến Tre và Đồng Tháp.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu:

Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận là chủ nghĩa duy vật biện chứng

và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Luận văn áp dụng phƣơng pháp luận để làm rõ

các lý luận về báo chí, truyền thông quảng bá du lịch, các chủ trƣơng phát

triển du lịch của Việt Nam và 3 tỉnh có các báo điện tử đƣợc khảo sát: Bến

Tre (Đồng Khởi Online), TP. Cần Thơ (Cần Thơ Online), Đồng Tháp (Đồng

Tháp Online).

Đối với phƣơng pháp công cụ để thực hiện mục tiêu nghiên cứu nêu

trên, luận văn sử dụng phƣơng pháp phân tích nội dung, phƣơng pháp nghiên

cứu tài liệu, lập bảng thống kê, xây dựng biểu đồ tỷ lệ để phân tích về nội

dung và hình thức các bài viết về du lịch trên báo điện tử đƣợc khảo sát. Để

khảo sát mức độ tiếp nhận thông tin quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo

điện tử đối với công chúng của 3 trang báo điện tử: Cần Thơ Online, Đồng

Khởi Online, Đồng Tháp Online, luận văn sử dụng phƣơng pháp phỏng vấn

nhóm đối tƣợng công chúng.

Luận văn cũng áp dụng phƣơng pháp phỏng vấn sâu để ghi nhận ý kiến

đối với đại diện các cơ quan báo chí nêu trên cùng một số phóng viên phụ

trách mảng du lịch trong việc triển khai thực hiện truyền thông, quảng bá du

lịch trên báo điện tử và đại diện các cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà

nƣớc về du lịch, xúc tiến du lịch.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

Đề tài “Truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử

khu vực ĐBSCL” sau khi hoàn thành sẽ mang lại các giá trị về lý luận và

thực tiễn nhất định.

Đầu tiên, đề tài sẽ là tài liệu tổng hợp các lý luận chuyên ngành về các

lĩnh vực truyền thông quảng bá du lịch, trong đó đề cập rõ đến chủ trƣơng,

chính sách phát triển du lịch của 3 địa phƣơng: TP. Cần Thơ, Bến Tre, Đồng

Tháp trong bức tranh chung của du lịch ĐBSCL. Luận văn sẽ là tài liệu tham

khảo hữu ích cho ai có nhu cầu tìm hiểu về truyền thông ở khu vực ĐBSCL

qua tham chiếu cụ thể đối với một lĩnh vực cụ thể là du lịch, với đối tƣợng cụ

thể là báo điện tử.

Thứ hai, luận văn sẽ góp phần đánh giá đƣợc thực trạng của truyền

thông quảng bá du lịch địa phƣơng thông qua báo điện tử của các cơ quan báo

chí tại các địa phƣơng. Việc đánh giá thực trạng với các điểm mạnh, điểm

yếu, cơ hội và thách thức sẽ là nguồn thông tin hữu ích để đề ra các giải pháp

phù hợp, góp phần tăng hiệu quả truyền thông để quảng bá du lịch, phát triển

du lịch theo đúng định hƣớng của các tỉnh, thành và của trung ƣơng.

Thứ ba, luận văn sẽ góp phần tạo cơ sở để phân tích, đánh giá về hiệu

quả kinh tế của thông tin trên các báo điện tử địa phƣơng, góp phần nâng cao

hiệu quả thu hút quảng cáo của các báo khu vực ĐBSCL trong bối cảnh nền

kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, trƣớc sự cạnh tranh về thông

tin của các loại hình báo chí khác và mạng xã hội.

7. Bố cục luận văn:

Ngoại trừ phần mở đầu, mục lục, bảng biểu, tài liệu tham khảo, luận

văn đƣợc bố cục thành 3 chƣơng:

Chƣơng 1: Lý thuyết về truyền thông quảng bá du lịch và vai trò của

báo chí đối với quảng bá du lịch

Chƣơng 2: Thực trạng truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên

báo điện tử khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Chƣơng 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông quảng bá

du lịch trên báo điện tử khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Chƣơng 1: LÝ THUYẾT VỀ TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH VÀ

VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ ĐỐI VỚI QUẢNG BÁ DU LỊCH

1.1. Cơ sở lý luận về truyền thông và truyền thông quảng bá

1.1.1. Truyền thông:

Theo các tài liệu, giáo trình về lý luận báo chí - truyền thông, thuật ngữ

“truyền thông” tiếng Anh là “communication” có nguồn gốc từ tiếng Latinh

“commune” có nghĩa là “chung”, “cộng đồng”. Truyền thông là nội dung,

cách thức, phƣơng tiện để đạt đến sự hiểu biết lẫn nhau giữa những cá nhân

với cá nhân hoặc cá nhân với cộng đồng xã hội. Nhờ truyền thông, giao tiếp

mà con ngƣời tự nhiên trở thành con ngƣời xã hội. Từ nhiều phân tích, có thể

khái niệm về thuật ngữ “truyền thông” là quá trình liên tục trao đổi thông tin,

tư tưởng, tình cảm…, chia sẻ kỹ năng và kinh nghiệm giữa hai hoặc nhiều

người nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, thay đổi nhận thức, tiến tới điều

chỉnh hành vi và thái độ phù hợp với nhu cầu phát triển của các

nhân/nhóm/cộng đồng/xã hội. [7, tr.13].

Có các điểm cần lƣu ý khi phân tích thuật ngữ “truyền thông”, đó là:

truyền thông là một “quá trình trao đổi thông tin liên tục” giữa ít nhất hai cá

thể, truyền thông nhằm “tạo sự hiểu biết lẫn nhau, làm thay đổi nhận thức và

điều chỉnh hành vi”, điều này nhấn mạnh đến tính mục đích cũng nhƣ hiệu

quả của quá trình truyền thông. Đây là những yếu tố quan trọng để khi nghiên

cứu các vấn đề thuộc về lĩnh vực truyền thông, ngƣời nghiên cứu có góc nhìn

toàn diện hơn.

Các yếu tố cơ bản của quá trình truyền thông gồm: nguồn (source),

thông điệp (message), kênh truyền thông (channel), ngƣời nhận (receiver).

Phân tích cụ thể các yếu tố này nhƣ sau:

- Nguồn: là yếu tố đầu tiên của truyền thông, có thể là cá nhân hoặc tổ

chức phát ra thông tin, bắt đầu quá trình truyền thông.

- Thông điệp: thông tin đƣợc diễn giải bằng ngôn ngữ có thể hiểu đƣợc

và có thể tiếp nhận.

- Kênh truyền thông: cách thức, phƣơng tiện thể hiện thông điệp để

ngƣời nhận có thể nhận biết đƣợc bằng giác quan (nhìn thấy, nghe thấy, ngửi,

nếm, chạm).

- Ngƣời nhận: là một cá nhân hoặc một tổ chức, cộng đồng tiếp nhận

thông điệp.

Mục đích của truyền thông là ngƣời nhận tiếp nhận đƣợc thông tin và

có sự hiểu biết về thông tin đó, từ đó có những hành động tƣơng ứng. Quá

trình truyền thông phải là quá trình hai chiều. Cả ngƣời khởi xƣớng và ngƣời

tiếp nhận thông tin đều tham gia vào quá trình truyền thông. Ngƣời tiếp nhận

thông tin cũng có sự phản hồi lại thông tin đƣợc tiếp nhận.

Theo Harold Lasswell mô hình truyền thông [8, tr.29] đƣợc thể hiện

nhƣ sau:

Kênh Tiếp nhận

Thông điệp Nguồn phát

Từ mô hình truyền thông của Harold Lasswell đã làm nền tảng cho các

nghiên cứu về truyền thông ở những giai đoạn sau. Tiếp theo đó, qua nghiên

cứu của nhiều nhà khoa học, trong đó có Claude Shannon, quá trình truyền

thông còn có yếu tố “phản hồi” (Feedback) và “nhiễu” (Noise). Trong đó,

phản hồi là sự tác động ngƣợc trở lại nguồn phát từ phía ngƣời tiếp nhận

thông tin. Sự phản hồi có thể đƣợc xem là yếu tố quan trọng làm cho quá trình

truyền thông đƣợc diễn ra liên tục, là chứng minh cho tính hai chiều của

truyền thông, truyền thông không áp đặt. Còn yếu tố “nhiễu” lại đƣợc chứng

minh là luôn tồn tại trong quá trình truyền thông. Đó là các hiện tƣợng thông

tin trở nên kém chất lƣợng hay bị sai lệch do bị ảnh hƣởng bởi điều kiện tự

nhiên, xã hội hoặc phƣơng tiện kỹ thuật, con ngƣời. Một số nghiên cứu cho

rằng nếu tận dụng đƣợc yếu tố “nhiễu” cũng tạo ra đƣợc hiệu ứng cho quá

trình truyền thông.

Mô hình truyền thông của Claude Shannon [8,tr.30] đƣợc thể hiện nhƣ

R M C E S

Trong đó, các yếu tố đƣợc thể hiện bao gồm:

-S (Source, Sender): nguồn phát, chủ thể truyền thông

-M (Message): thông điệp, nội dung truyền thông

-C (Channel): kênh truyền thông

-R (Receiver): ngƣời nhận thông điệp (đối tƣợng)

-E (Effect): hiệu quả truyền thông

-N (Noise): nhiễu, yếu tố gây ra sai số cản trở thông điệp

-F (Feedback): phản hồi

1.1.2. Truyền thông đại chúng:

Căn cứ vào các tiêu chí khác nhau, sẽ có các cách phân loại khác nhau

cho dạng thức hay loại hình truyền thông. Có truyền thông nội cá nhân, truyền

thông liên cá nhân, truyền thông nhóm, truyền thông đại chúng.

Đối tƣợng nghiên cứu trong luận văn là “truyền thông đại chúng”. Theo

PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn: “Truyền thông đại chúng là dạng thức truyền

thông - giao tiếp với công chúng xã hội rộng rãi, được thực hiện thông qua

các phương tiện kỹ thuật và công nghệ truyền thông, với phạm vi ảnh hưởng

rộng lớn tới công chúng - nhóm lớn xã hội. Một số loại hình truyền thông đại

chúng tiêu biểu là: sách, báo in, các ấn phẩm in ấn, điện ảnh, phát thanh,

truyền hình, quảng cáo, video clip, internet…” [33, tr.22].

Về tính mục đích của truyền thông, theo PGS.TS Nguyễn Văn Dững,

“từ phương diện kênh hay phương diện truyền thông, truyền thông đại chúng

có thể được hiểu là hệ thống các phương tiện truyền thông hướng tác động

vào đông đảo công chúng xã hội (nhân dân các vùng miền, cả nước, khu vực

hay cộng đồng quốc tế) nhằm thông tin, chia sẻ, lôi kéo và tập hợp, giáo dục,

thuyết phục và tổ chức đông đảo nhân dân tham gia giải quyết các vấn đề

kinh tế - văn hóa - xã hội đã và đang đặt ra” [7, tr.19].

Trong truyền thông đại chúng, các loại hình báo chí nhƣ báo in, tạp chí,

phát thanh, truyền hình, báo mạng điện tử đƣợc đánh giá là có vị trí trung tâm,

vai trò nền tảng, chi phối sức mạnh, bản chất và khuynh hƣớng vận động của

truyền thông đại chúng.

1.1.3. Báo chí và báo điện tử:

“Báo chí” là một trong các phƣơng tiện truyền thông đại chúng. Theo

Điều 3, Luật Báo chí sửa đổi, bổ sung năm 2016, báo chí là sản phẩm thông

tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống, xã hội, thể hiện bằng chữ viết, hình

ảnh, âm thanh, đƣợc sáng tạo, xuất bản định kỳ và phát hành, truyền dẫn tới

đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo in, báo nói, báo hình, báo

điện tử [20].

Tuy nhiên ở phƣơng diện rộng, theo quan điểm hệ thống,“bản chất của

báo chí - truyền thông là hoạt động thông tin - giao tiếp xã hội trên quy mô

rộng lớn nhất, là công cụ và phương thức kết nối xã hội hữu hiệu nhất, là

công cụ và phương thức can thiệp xã hội hiệu quả nhất trong mối quan hệ với

công chúng và dư luận xã hội, với nhân dân và với các nhóm lợi ích, với các

nước trong khu vực và quốc tế…” [7, tr.87].

Phân tích bản chất của báo chí - truyền thông theo quan điểm hệ thống

cho thấy, “báo chí là hiện tượng xã hội luôn tồn tại và phát triển trong những

điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể dưới sự tác động và chi phối trực tiếp của

thiết chế chính trị, quyền lực chính trị; được sự hỗ trợ tối đa của các phương

tiện kỹ thuật và công nghệ...”. [7, tr.87]. Chính vì vậy, để phân tích về bản

chất của báo chí - truyền thông cần nhìn ở quan điểm hệ thống để đánh giá

một cách tổng quát. Theo quan điểm hệ thống, báo chí đƣợc đặt trong các mối

quan hệ với nhiều thành tố khác nhƣ: thể chế chính trị, quyền lực chính trị,

quyền lực nhà nƣớc của một đất nƣớc, cơ quan chủ quản, nhà báo - chủ thể

trực tiếp hoạt động báo chí, các sản phẩm báo chí, kênh chuyển tải, công

chúng xã hội, tổ chức chính trị - xã hội và thực tiễn đời sống xã hội.

“Báo điện tử” là khái niệm đƣợc sử dụng phổ biến trong nƣớc. Điều 3,

Luật Báo chí sửa đổi, bổ sung năm 2016, báo điện tử là loại hình báo chí sử

dụng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, đƣợc truyền dẫn trên môi trƣờng mạng,

gồm báo điện tử và tạp chí điện tử [20]. Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Trƣờng

Giang (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), khái niệm “báo điện tử” có nghĩa

rất chung chung, không giúp hiểu rõ đặc điểm của loại hình báo chí phát hành

trên mạng. Nhƣ vậy, do chƣa có khái niệm chính thức về “báo điện tử”, luận

văn sử dụng khái niệm “báo mạng điện tử” để phân tích các đặc điểm của

loại hình này. Nhƣ vậy, “báo mạng điện tử là một loại hình báo chí được xây

dựng dưới hình thức của một trang web, phát hành trên mạng internet, có ưu

thế trong chuyển tải thông tin một cách nhanh chóng, tức thời, đa phương tiện

và tương tác cao” [14, tr.67].

- Ưu điểm và hạn chế của báo điện tử:

Theo Chỉ thị số 52-CT/TW ngày 22/7/2005 của Ban bí thƣ Trung ƣơng

Đảng về phát triển và quản lý báo điện tử ở nƣớc ta hiện nay, báo điện tử có

tác dụng và tiện ích hơn các loại hình báo chí truyền thống do dung lƣợng

thông tin rất lớn, tƣơng tác thông tin nhanh, phát hành không bị trở ngại về

không gian, thời gian, biên giới quốc gia. Từ khi ra đời, báo điện tử nƣớc ta

đã góp phần quan trọng vào việc phổ biến, tuyên truyền chủ trƣơng, đƣờng lối

của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc; mở rộng hiệu quả thông tin

đối ngoại; nâng cao dân trí và thỏa mãn nhu cầu thông tin, hƣởng thụ văn hóa

của nhân dân.

Các ƣu điểm của báo điện tử đƣợc chỉ ra là: có lợi thế về dung lƣợng

truyền tải, không bị giới hạn khuôn khổ, số trang nên có khả năng truyền tải

thông tin không giới hạn, có thể cung cấp thông tin một cách chi tiết. Thông

tin đƣợc xâu chuỗi lại theo các chủ đề liên kết với nhau, với từ khóa chung,

giúp độc giả dễ tiếp cận; đƣợc lƣu trữ theo ngày tháng, lâu dài. Báo điện tử

không phụ thuộc vào khoảng cách địa lý, thông tin đƣợc truyền tải khắp toàn

cầu một cách sinh động. Báo điện tử tạo ra bƣớc ngoặt về quy trình sản xuất

thông tin, diễn ra nhanh chóng, thông tin đến với công chúng nhanh hơn,

thông tin đƣợc cập nhật liên tục cũng nhƣ có thể chia sẻ rộng rãi, phạm vi

toàn cầu. Với công nghệ và đa phƣơng tiện, báo điện tử vừa có chữ viết, hình

ảnh, âm thanh, tiếp thu các thế mạnh, đặc trƣng của các loại hình báo chí khác

nhƣ báo in, truyền hình, phát thanh. Điều này tạo nên ƣu thế lớn cho báo điện

tử.

Báo điện tử cũng có những hạn chế nhƣ: độ chính xác của thông tin cần

phải xem xét vì thông tin trên báo điện tử nhiều nên có khả năng gây nhiễu;

độ an toàn của thông tin (do phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ và máy móc

nên nguy cơ bị mất thông tin, dữ liệu khi xảy ra hƣ hỏng thiết bị, sự cố về

công nghệ, nội dung có thể bị phá hoại, sai lệch, bị mất, khó khôi phục); vấn

đề quản lý thông tin trên báo điện tử hiện còn các điểm còn bất cập.

Về tính đa phƣơng tiện trên báo mạng điện tử là sự kết hợp nhiều loại

phƣơng tiện (ngôn ngữ văn tự và phi văn tự) để thực hiện và tạo nên một sản

phẩm báo chí. Một sản phẩm báo chí đƣợc coi là sản phẩm đa phƣơng tiện khi

nó tích hợp nhiều trong số các phƣơng tiện truyền tải thông tin sau: văn bản

(text), hình ảnh tĩnh (still image), hình ảnh động (animation), đồ họa

(graphic), âm thanh (Audio), video và các chƣơng trình tƣơng tác (interactive

programs) [14, tr.122].

Báo điện tử ra đời theo sự phát triển của công nghệ thông tin đã và

đang làm thay đổi cách thức tiếp cận thông tin của công chúng hiện đại. Đặc

trƣng của báo điện tử là tính tƣơng tác với công chúng cao. Quá trình truyền

thông trên kênh báo điện gần nhƣ là trọn vẹn và thể hiện rõ nét các yếu tố của

quá trình truyền thông.

1.1.4. Truyền thông quảng bá

Theo từ điển Tiếng Việt, “quảng bá” có nghĩa là phổ biến rộng rãi bằng

các phƣơng tiện thông tin. Quảng bá là hoạt động nhằm tạo ra hoặc thúc đẩy

lợi ích, lợi nhuận cho một cá nhân, một sản phẩm, một tổ chức.

Theo tiếng Anh, quảng bá là “promote”. Từ điển Oxford Learner’s

Pocket Dictionary giải nghĩa, “promote” là “help something to happen or

develop, advertise a product or service, move somebody to a higher rank or

move senior job” [28, pg.352]. Promote khác với “advertisement” - quảng cáo

sản phẩm là “make something, esp something for sale, known to people by

notices in newspapers, etc” [28, pg.7].

“Quảng bá” còn đƣợc hiểu là sự phổ biến rộng rãi về một đối tƣợng nào

đó bằng các phƣơng tiện chuyển tải thông tin, nhằm thu hút sự chú ý, từ đó

tạo ra nhu cầu tiêu dùng [22, tr.17]. Quảng bá là cách thức của một doanh

nghiệp, một địa phƣơng, một vùng, miền hay ngành kinh tế, một quốc gia

nhằm tạo ra và duy trì một hình ảnh sản phẩm trƣớc công chúng, có lợi cho

việc kinh doanh trên thị trƣờng. Trong lĩnh vực du lịch, quảng bá nhằm để

nâng cao hình ảnh của một quốc gia, một vùng miền, một khu vực, đóng vai

trò quan trọng trong thu hút du khách.

Quảng bá du lịch khác với quảng cáo du lịch. Nếu mục đích chính của

quảng cáo là nhằm bán đƣợc sản phẩm thì mục đích của quảng bá là nhằm

hƣớng tới cung cấp thông tin, nâng cao nhận thức của công chúng và thay đổi

hành vi. Trên cơ sở đó, có thể hiểu, truyền thông quảng bá là quá trình truyền

thông nhằm giới thiệu, phổ biến rộng rãi một thông tin nào đó nhằm tạo ra

hoặc thúc đẩy để tạo nên sự phát triển.

Truyền thông quảng bá du lịch là hoạt động truyền thông nhằm giới

thiệu các yếu tố du lịch (điểm đến tham quan, trải nghiệm cái mới, sử dụng

dịch vụ, ẩm thực, mua sắm, vui chơi, giải trí…) nhằm giúp cho du lịch của

một địa phƣơng đƣợc công chúng biết đến nhiều hơn, đạt đƣợc mục đích phát

triển, sau đó là thu hút công chúng đến du lịch tại địa phƣơng. Đồng thời,

truyền thông quảng bá du lịch của một địa phƣơng còn là truyền thông về chủ

trƣơng, chính sách phát triển du lịch của địa phƣơng đó cho chính cộng đồng

dân cƣ tại nơi đó, những cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp làm du lịch ngay tại

địa phƣơng đó để nâng cao nhận thức, thay đổi tƣ duy của cộng đồng làm du

lịch tốt hơn.

Nói về vai trò của truyền thông quảng bá đối với phát triển du lịch, sản

phẩm mà ngành du lịch kinh doanh khác với hàng hóa nói chung. Các hàng

hóa hữu hình nói chung có thể thông qua triển lãm hiện vật, trƣng bày giới

thiệu hàng mẫu để ngƣời mua nhìn thấy, sờ đƣợc, có thể nhìn thấy tận mắt, tự

lựa chọn, trả giá trực tiếp, quyết định mua hay không, còn sản phẩm du lịch

chỉ có thể thông qua tuyên truyền hoặc trƣng bày ảnh trƣớc mặt ngƣời mua,

tiến hành triển lãm mô hình nhƣng cũng chỉ đƣợc một phần. Vì thế có thể nói,

“tuyên truyền du lịch trở thành con đƣờng duy nhất nối liền bên bán với bên

mua, tính chất đặc biệt của hàng hóa du lịch đã quyết định tuyên truyền du

lịch là một khâu quan trọng đặc biệt trong kinh doanh tiêu thụ của thị trƣờng

du lịch” [25, tr. 385].

1.2. Truyền thông quảng bá du lịch trên báo chí

Ở vai trò là một kênh truyền thông, báo chí chuyển các thông tin về du

lịch đến với công chúng, giới thiệu cho công chúng biết về: các điểm đến

tham quan, thắng cảnh, nơi ăn uống, vui chơi, nghỉ ngơi, mua sắm của một

địa phƣơng. Báo chí còn phản ánh thực tế các vấn đề xung quanh đến du lịch

nhƣ: chất lƣợng phục vụ, đặc điểm văn hóa địa phƣơng. Qua đó, báo chí giúp

cho công chúng hiểu biết hơn về một điểm đến, để họ có sự tò mò, muốn đến

khám phá, trải nghiệm, tham quan, vui chơi, hay nói rõ hơn là làm cho công

chúng muốn đi du lịch, nâng cao trình độ dân trí.

Ngoài ra báo chí còn chuyển tải các nội dung về du lịch nhƣ: chủ

trƣơng, chính sách phát triển du lịch, các quy định của pháp luật về du lịch;

phân tích các vấn đề xảy ra trong cuộc sống, phát hiện và phản ánh những tiêu

cực, các vấn đề làm sai, hoặc phát sinh trong quá trình hoạt động để chính

quyền và ngành chức năng có những điều chỉnh quy định hoặc kiểm tra, đôn

đốc, chấn chỉnh. Báo chí phản ánh ý kiến của công chúng đối với các vấn đề

trong xã hội.

Báo chí có vai trò định hƣớng dƣ luận, theo học thuyết truyền thông

“Dòng chảy hai bƣớc”, báo chí vừa là kênh truyền thông, vừa có vai trò nhƣ

là một “nhà lãnh đạo quan điểm”, định hƣớng quan điểm của công chúng về

du lịch.

“Với sự phát triển của báo chí, dƣ luận đã trở thành một sức mạnh xã

hội có khả năng định hƣớng, làm thay đổi một quan niệm nào đó, từ đó tác

động một cách sâu sắc tới tính chất, màu sắc, sự tiến bộ hay tan rã của văn

hóa. Khả năng định hƣớng dƣ luận của báo chí là không thể phủ nhận. Nhiều

loại hình văn hóa đƣợc hình thành hoặc tàn lụi, thậm chí từng cá thể làm các

loại hình văn hóa này có thể nổi lên hoặc mất đi là do báo chí. Trong định

hƣớng dƣ luận, có vấn đề ủng hộ hoặc phản biện, phản đối. Tiếng nói ủng hộ

hoặc phản đối của báo chí vô cùng quan trọng. Tiếng nói của báo chí dù ủng

hộ hay không ủng hộ mà đúng, xã hội nói chung, văn hóa nói riêng có đƣợc

những hiệu ứng tích cực… Nhƣng nếu báo chí định hƣớng, ủng hộ sai, hậu

quả sẽ khôn lƣờng…” [36, tr.289].

Việc tuyên truyền du lịch vừa phải tăng cƣờng sự hiểu biết vừa phải thu

hút du khách, thúc đẩy tiêu thụ. Bởi vì hoạt động du lịch không phải là hoạt

động kinh tế đơn thuần mà là một loại hoạt động kinh tế - xã hội mang tính

tổng hợp phức tạp, nó phải đạt tới hiệu quả và lợi ích kinh tế, hiệu quả và lợi

ích xã hội, hiệu quả và lợi ích môi trƣờng. “Tuyên truyền du lịch bao gồm cả

yếu tố phi kinh tế, mục đích của tuyên truyền du lịch là thu hút ngƣời tiêu thụ

du lịch đến nơi cung ứng nhất định” [25, tr. 389].

Về tác động của báo chí đối với nhận thức, “Công chúng của báo chí là

đông đảo ngƣời; tác động của báo chí có thể ảnh hƣởng trực tiếp đến nhận

thức, thái độ và hành vi của hàng chục triệu ngƣời. Do đó, hoạt động báo chí

có thể liên kết, thu phục, tập hợp và điều chỉnh nhận thức (trƣớc hết và quan

trọng nhất là nhận thức chính trị), thái độ và hành vi của hàng triệu ngƣời;

thậm chí có thể lũng đoạn nhận thức, thái độ và hành vi của hàng triệu ngƣời.

Đó là công cụ và phƣơng thức có khả năng đặc biệt trong việc liên kết, tập

hợp và tổ chức đông đảo công chúng; có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc

khơi nguồn, phản ánh, định hƣớng và điều hòa dƣ luận xã hội” [7, tr.8].

Theo Nghị quyết 08-NQ/TW, để phát triển du lịch trở thành ngành kinh

tế mũi nhọn, giải pháp đƣợc đặt lên hàng đầu là “đổi mới nhận thức, tƣ duy về

phát triển du lịch”. Nghị quyết có nêu: “Nhận thức rõ du lịch là ngành kinh tế

dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng, xã hội hóa cao và nội dung

văn hóa sâu sắc; có khả năng đóng góp lớn vào phát triển kinh tế, tạo nhiều

việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo động lực cho các ngành, lĩnh vực

khác phát triển, đem lại hiệu quả nhiều mặt về kinh tế, văn hóa, xã hội, chính

trị, đối ngoại và an ninh, quốc phòng. Đổi mới mạnh mẽ tƣ duy, phát triển du

lịch theo quy luật kinh tế thị trƣờng, bảo đảm nhất quán từ quan điểm, mục

tiêu, chƣơng trình hành động và có thể chế, chính sách đột phá, đáp ứng yêu

cầu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Nâng cao ý thức của

ngƣời dân, doanh nghiệp và cộng đồng trong xây dựng, bảo vệ hình ảnh, môi

trƣờng, góp phần phát triển bền vững, không ngừng nâng cao uy tín, thƣơng

hiệu và sức thu hút của du lịch Việt Nam”.

Đây chính là nhiệm vụ mà báo chí nói riêng, truyền thông đại chúng

nói chung cần thực hiện. Trong đó, báo chí giữ vai trò chủ chốt trong truyền

thông đại chúng nhằm thay đổi nhận thức, tƣ duy về phát triển du lịch. Nhất là

các cơ quan báo đảng tại địa phƣơng càng cần thể hiện rõ vai trò này.

Bên cạnh đó, công tác xúc tiến quảng bá du lịch cũng cần đến báo chí

để làm kênh thông tin hiệu quả, phổ biến nhất. Trong tăng cƣờng xúc tiến

quảng bá du lịch, Nghị quyết 08-NQ/TW có nêu: “Đổi mới cách thức, nội

dung, tăng cƣờng ứng dụng công nghệ hiện đại, bảo đảm thực hiện thống

nhất, chuyên nghiệp và nâng cao hiệu quả xúc tiến quảng bá du lịch trong

nƣớc và nƣớc ngoài”. Trong đó có nhấn mạnh: “ Phát huy vai trò của các cơ

quan truyền thông, tạo đột phá trong hoạt động xúc tiến quảng bá thị trƣờng

trong nƣớc, kết hợp với nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí ngành du lịch”.

Cụ thể hóa Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đã

ban hành Nghị quyết số 103/NQ-CP ngày 6/10/2017 về Chƣơng trình hành

động thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị,

trong đó tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm khai thác hiệu

quả tiềm năng lợi thế, kết nối và nâng cao giá trị dịch vụ du lịch.

Một trong các giải pháp trọng tâm đƣợc Chính phủ tập trung chỉ đạo

thực hiện là: “đổi mới, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, của toàn

xã hội về du lịch”, “đổi mới tƣ duy phát triển du lịch một cách nhất quán từ

quan điểm, mục tiêu, chƣơng trình hành động của các cấp, các ngành, ý thức

của ngƣời dân, doanh nghiệp và cộng đồng tham gia vào quá trình phát triển

du lịch”.

Nhƣ vậy, báo chí là kênh thông tin uy tín về hoạt động du lịch tại địa

phƣơng, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm du lịch, là một trong các kênh

thông tin xúc tiến du lịch hiệu quả. Truyền thông quảng bá du lịch trên báo

điện tử có thể nói là giải pháp chủ chốt quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ

tuyên truyền, báo điện tử vừa là kênh thông tin hiệu quả, phù hợp để truyền

thông quảng bá du lịch, phù hợp chủ trƣơng, đƣờng lối chung vừa phù hợp

với xu thế phát triển hiện đại.

1.3. Chủ trƣơng của Đảng và chính sách của Nhà nƣớc về phát triển

du lịch và triển khai truyền thông quảng bá du lịch tại các địa

phƣơng

Điều 3, Luật Du lịch 2017 khái niệm, “du lịch” là các hoạt động có

liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi lưu trú thường xuyên trong

thời gian không quá 1 năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ

dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với các

mục đích hợp pháp khác [21] .

Từ trƣớc khi đất nƣớc hoàn toàn giải phóng vào ngày 30/4/2019, Đảng

và Nhà nƣớc đã sớm xác định tầm quan trọng của du lịch trong kinh tế đất

nƣớc. Theo dòng lịch sử, từ đó đến nay, tùy theo tình hình, đặc điểm của thời

đại, của đất nƣớc, phát triển du lịch luôn đƣợc quan tâm nhất định. Chủ

trƣơng phát triển du lịch của nƣớc ta đƣợc thể hiện qua hệ thống các văn bản

nhƣ: Nghị định 26/CP ngày 9/7/1960 của Hội đồng Chính phủ, thành lập

Công ty du lịch Việt Nam; Nghị định 32/CP ngày 23/11/1979, thành lập Tổng

cục du lịch; Nghị định 119/HĐBT ngày 9/4/1990 thành lập Tổng cục Du lịch

Việt Nam; Nghị định số 05/CP ngày 26/10/1992, thành lập Tổng cục Du lịch

là một cơ quan độc lập ngang bộ, thuộc Chính phủ, quản lý nhà nƣớc về du

lịch [9, tr.14].

Đáng chú ý, Chỉ thị 46CT-TW ngày 14/10/1994 của Ban chấp hành

Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam về lãnh đạo đổi mới và phát triển du

lịch trong tình hình mới đã xác định việc phát triển du lịch là một hƣớng chiến

lƣợc trong đƣờng lối phát triển kinh tế - xã hội của Đảng Cộng sản Việt Nam,

nhằm góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, coi việc

phát triển du lịch là nhiệm vụ và trách nhiệm của các ngành, các cấp, các đoàn

thể nhân dân và các tổ chức xã hội; phát triển du lịch quốc tế chú trọng với du

lịch nội địa, khẳng định “du lịch không chỉ nên coi là một ngành”.

Ngày 16/01/2017, Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát

triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đƣợc ban hành, trở thành chủ

trƣơng, định hƣớng mới của Đảng và toàn hệ thống chính trị về phát triển du

lịch trong thời kỳ mới. Nghị quyết 08-NQ/TW xác định “phát triển du lịch

trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược quan trọng để

phát triển đất nước, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh

vực khác”.

Cụ thể hóa Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, các tỉnh, thành

phố đã xây dựng các văn bản chỉ đạo, điều hành, kế hoạch, đề án phát triển du

lịch của địa phƣơng mình. Trong đó, chủ trƣơng về truyền thông quảng bá du

lịch cũng đƣợc thực hiện với các cách thức khác nhau.

Đối với phát triển du lịch, TP. Cần Thơ đã có Nghị quyết số 03-NQ/TU

ngày 01/08/2016 của Thành ủy TP. Cần Thơ về đẩy mạnh phát triển du lịch,

UBND TP. Cần Thơ có Kế hoạch số 111/KH-UBND thực hiện Nghị quyết số

03-NQ/TU ngày 01/08/2016 của Thành ủy TP. Cần Thơ về đẩy mạnh phát

triển du lịch.

Mục tiêu chính của Nghị quyết số 03-NQ/TU của Thành ủy TP. Cần

Thơ là phấn đấu đến năm 2020, đƣa du lịch TP. Cần Thơ trở thành ngành

kinh tế mũi nhọn, khẳng định thƣơng hiệu, phát triển bền vững, đóng góp

quan trọng trong cơ cấu khu vực dịch vụ và tăng trƣởng của thành phố; phát

triển du lịch theo hƣớng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, xứng tầm đô

thị trung tâm ĐBSCL. Tại Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 01/8/2016, đề ra 9

nhiệm vụ giải pháp chủ yếu. Nhiệm vụ thứ 4 đƣợc nhấn mạnh là: “Đẩy mạnh

tuyên truyền, quảng bá du lịch” với 7 nội dung cơ bản. Trong đó có ứng dụng

mạnh mẽ và khai thác triệt để công nghệ thông tin để tuyên truyền, quảng bá

du lịch; các cơ quan thông tin đại chúng của thành phố dành thời lƣợng tuyên

truyền, quảng bá du lịch với nhiều hình thức phong phú, đa dạng nhằm giới

thiệu hình ảnh du lịch TP. Cần Thơ đến với du khách trong và ngoài nƣớc.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ đã cụ thể hóa nội dung

kế hoạch của Ủy ban nhân dân TP. Cần Thơ thực hiện Nghị quyết số 03-

NQ/TU của Thành ủy, về đẩy mạnh phát triển du lịch, sớm đƣa Nghị quyết

vào cuộc sống bằng Kế hoạch hành động số 4454/KH-SVHTTDL ngày

25/10/2016. Trong đó yêu cầu phải đổi mới công tác tuyên truyền, xúc tiến,

quảng bá du lịch, xây dựng thƣơng hiệu, phƣơng pháp quảng bá phù hợp nhu

cầu và cách tiếp cận thông tin của khách du lịch. Một trong các giải pháp là

tăng cƣờng công tác phối hợp với báo, đài có chuyên mục định kỳ về du lịch,

tăng cƣờng bài viết tuyên truyền, quảng bá hình ảnh du lịch TP. Cần Thơ đối

với một số tạp chí về du lịch của cả nƣớc. Tuyên truyền, quảng bá du lịch Cần

Thơ trên các báo, tạp chí, đài truyền hình chuyên đề về du lịch, nhƣ: Báo Cần

Thơ, Báo Thanh Niên, Tạp chí Du lịch, Ấn phẩm Xuân của Hiệp hội Du lịch

ĐBSCL, Đài Phát thanh và Truyền hình TP. Cần Thơ…

Đối với tỉnh Đồng Tháp, đây là một trong các tỉnh của ĐBSCL xây

dựng chiến lƣợc phát triển du lịch địa phƣơng một cách bài bản. Đề án phát

triển du lịch tỉnh Đồng Tháp giai đoạn 2015-2020 (thông qua năm 2014) nhận

định lợi thế của tỉnh để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng

của tỉnh là “có nhiều cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, sông nƣớc hữu tình, bốn

mùa hoa thơm quả ngọt, cùng với tài nguyên thiên nhiên phong phú, kết hợp

với con ngƣời thân thiện, tinh hoa văn hóa, lịch sử của cộng đồng và nhiều lễ

hội dân gian truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc… Theo đề án,

sản phẩm tiêu biểu nhất là du lịch sinh thái theo mùa, du lịch sông nƣớc, du

lịch trải nghiệm, làng nghề, ẩm thực… gắn liền với tham quan các địa danh

đặc trƣng trong vùng và nổi tiếng cả nƣớc.

Đề án xác định mục tiêu phát triển du lịch, coi du lịch là 1 trong 3

nhiệm vụ trọng tâm chiến lƣợc của tỉnh đến năm 2020. Đầu tƣ phát triển du

lịch hƣớng đến đối tƣợng thụ hƣởng cuối cùng là ngƣời dân địa phƣơng và du

khách. Cụ thể giai đoạn 2015-2020, tỉnh định hình cơ bản mô hình phát triển

của du lịch tỉnh với các nét văn hóa truyền thống, lợi thế đặc trƣng tại các

tuyến điểm du lịch trong điểm với từng định vị rõ ràng, không trùng lặp với

các địa phƣơng khác. Đến năm 2020, du lịch Đồng Tháp vƣơn lên tốp đầu của

ĐBSCL, xây dựng tỉnh trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn nhất khu

vực ĐBSCL.

Công tác truyền thông quảng bá du lịch đƣợc Ủy ban nhân dân tỉnh

Đồng Tháp quan tâm chỉ đạo ngày càng củng cố, tăng cƣờng cả quy mô,

phạm vi hoạt động, nâng cao chất lƣợng, tạo ấn tƣợng và đạt hiệu quả cao.

Theo đó, tỉnh Đồng Tháp chỉ đạo xúc tiến, truyền thông quảng bá du lịch phải

đi vào thực chất, có trọng tâm, trọng điểm, định hƣớng hình ảnh, thị trƣờng

mục tiêu rõ ràng. Thông qua các kênh truyền thông truyền thống và tác dụng

tích cực của mạng xã hội, gắn tuyên truyền, quảng bá du lịch với tạo dựng

hình ảnh về một tỉnh Đồng Tháp tƣơi đẹp, mến khách, chính quyền thân thiện,

kiến tạo, khởi nghiệp, ngƣời dân năng động, sáng tạo, hiền hòa, mến khách…

Bƣớc đầu cải thiện hình ảnh du lịch Đồng Tháp, thu hút ngày càng nhiều

khách du lịch và các nhà đầu tƣ.

Các phƣơng thức truyền thông quảng bá du lịch Đồng Tháp đƣợc thực

hiện nhƣ: quảng bá thông qua hội chợ, triển lãm, sự kiện du lịch của các địa

phƣơng; quảng bá thông qua sự kiện du lịch hàng năm của tỉnh Đồng Tháp;

truyền thông quảng bá trực quan thông qua các pano, bảng chỉ dẫn du lịch,

các brochure, tập gấp quảng bá du lịch các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh;

truyền thông qua các phƣơng tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội. Đồng

Tháp đã đẩy mạnh truyền thông qua các phƣơng tiện thông tin đại chúng,

mạng xã hội cụ thể nhƣ: chuyên mục trên Báo Đồng Tháp, xây dựng phóng

sự quảng bá du lịch phát sóng trên các Đài phát thanh truyền hình Trung

ƣơng, TP. Hồ Chí Minh, phối hợp Đài Phát thanh và Truyền hình Đồng Tháp

xây dựng Chuyên mục Tạp chí Du lịch Xanh đƣợc phát sóng định kỳ hàng

tháng trên kênh Truyền hình Đồng Tháp, tham gia chuyên trang giới thiệu

hình ảnh, sản phẩm, tài nguyên du lịch trên các báo du lịch, tạp chí du lịch, ấn

phẩm du lịch ĐBSCL… Cùng với đó, Đồng Tháp thƣờng xuyên đăng tải

những hình ảnh, tin bài quảng bá du lịch trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh,

Trang thông tin điện tử của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, mạng xã hội

Facebook thông qua các Fanpage, Cổng thông tin du lịch và Ứng dụng du lịch

thông minh trên thiết bị di động tại địa chỉ: https://dulich.dongthap.gov.vn.

Tại tỉnh Bến Tre, thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị

về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, Tỉnh ủy Bến Tre đã xây

dựng Chƣơng trình hành động số 22-CTr/TU ngày 20/07/2017 về thực hiện

Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du

lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong đó xác định mục tiêu phát triển đa

dạng các loại hình du lịch xứ Dừa dựa vào tiềm năng về tự nhiên, văn hóa và

con ngƣời, phấn đấu đến năm 2020, tổng thu từ hoạt động du lịch tăng 22 –

25%/năm, tổng lƣợt khách du lịch tăng 12 – 15%/năm, đƣa ngành du lịch trở

thành một trong những ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Đến năm 2030, đƣa

du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, giá trị tăng thêm của ngành du lịch

chiếm 8 - 10% GRDP của tỉnh Bến Tre.

Kế hoạch số 4573/KH-UBND ngày 09/10/2017 của Ủy ban nhân dân

tỉnh Bến Tre cũng đã cụ thể hóa Chƣơng trình hành động số 22-CTr/TU với

các phần việc và nhiệm vụ cụ thể về phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn

nhân lực, nâng cao nhận thức về du lịch, xây dựng sản phẩm du lịch, tạo cơ

chế, chính sách phát triển du lịch, xúc tiến, quảng bá du lịch.

Chủ trƣơng của ngành du lịch tỉnh Bến Tre xem truyền thông quảng bá

du lịch là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu trong phát triển du lịch. Trung tâm

Thông tin xúc tiến du lịch Bến Tre thành lập năm 2010 để đồng hành cùng

các doanh nghiệp du lịch trong các hoạt động liên quan đến phát triển ngành.

Truyền thông quảng bá du lịch tỉnh Bến Tre thời gian qua có nhiều hình

thức. Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch Bến Tre phối hợp cùng các doanh

nghiệp du lịch tham gia xúc tiến, quảng bá thƣơng hiệu cũng nhƣ giới thiệu về

đất và ngƣời Bến Tre đến với công chúng trong và ngoài nƣớc qua những ấn

phẩm, video clip, hình ảnh, sản phẩm, sản vật đặc trƣng để tham gia các cuộc

hội chợ triển lãm, hội nghị, hội thảo... Cùng với đó là thực hiện các bài viết

truyền thông quảng bá du lịch trên Cổng thông tin điện tử tỉnh Bến Tre, Sở

Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bến Tre và các tỉnh liên kết, Hiệp hội du

lịch ĐBSCL, Hiệp hội du lịch Việt Nam, Tổng Cục Du lịch, các diễn đàn

miễn phí trên cả nƣớc.

Các chƣơng trình giới thiệu du lịch Bến Tre cũng đƣợc trình chiếu trên

nhiều kênh nhƣ: HTV, VTV Cần Thơ, Đài Phát thanh - Truyền hình Vĩnh

Long, Đài Phát thanh - Truyền hình Tiền Giang... Ví dụ nhƣ: chƣơng trình

Rong ruổi đất phƣơng Nam (đài VTV9), Khám phá Việt Nam (VTV1), Hành

trình xứ Dừa (Truyền hình Bến Tre), HTV9, Truyền hình Vĩnh Long... Năm

2018 Trung tâm Thông tin Xúc tiến du lịch đã xây dựng và đƣa vào hoạt động

trang thông tin điện tử Du lịch Bến Tre http://dulich.bentre.gov.vn. Ngoài ra,

hoạt động truyền thông quảng bá du lịch tỉnh Bến Tre cũng đƣợc thực hiện

trên các kênh mạng xã hội, các điểm tham quan, các cơ sở kinh doanh du lịch

cũng đẩy mạnh truyền thông quảng bá hình ảnh, sản phẩm du lịch địa

phƣơng. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bến Tre phối hợp với các

doanh nghiệp tổ chức các chƣơng trình famtrip quảng bá du lịch với sự tham

dự của các đơn vị báo chí, truyền thông cũng góp phần tạo môi trƣờng để báo

chí quảng bá du lịch tỉnh.

1.4. Lý thuyết “Sử dụng và hài lòng” đối với đánh giá chất lƣợng

truyền thông quảng bá du lịch trên báo chí

Để phân tích vấn đề đặt ra là đánh giá về quá trình truyền thông quảng

bá du lịch địa phƣơng trên các báo điện tử ở khu vực ĐBSCL, có thể vận

dụng học thuyết “Sử dụng và hài lòng”.

Theo các ghi nhận về lịch sử các học thuyết truyền thông, những

nghiên cứu về lý thuyết “Sử dụng và hài lòng” bắt đầu từ thập kỷ 40 của thế

kỷ XX ở Mỹ, trong bối cảnh trên 80% gia đình Mỹ sử dụng radio. Những

nghiên cứu ban đầu về thính giả nghe radio khi đó cho thấy, số lƣợng thính

giả nghe những chƣơng trình về giáo dục kiến thức bổ ích lại ít hơn nghe các

chƣơng trình giải trí. Các chuyên gia nghiên cứu khi ấy đã chú ý đến yếu tố

“hành vi của công chúng” đối với các phƣơng tiện truyền thông.

Họ rút ra đƣợc rằng công chúng tiếp xúc với phƣơng tiện truyền thông

để thỏa mãn các nhu cầu cá nhân nhƣ: thông tin, giải trí, quan hệ xã hội, nhu

cầu tinh thần, tâm lý. Quá trình xảy ra hành vi tiếp xúc của công chúng đối

với phƣơng tiện truyền thông cần có điều kiện: công chúng có khả năng tiếp

xúc với phƣơng tiện truyền thông và ấn tƣợng về phƣơng tiện truyền thông.

Nếu công chúng có khả năng tiếp xúc hoặc ấn tƣợng với phƣơng tiện truyền

thông nào thì họ sẽ lựa chọn phƣơng tiện đó để tiếp xúc. Có hai kết quả của

hành vi tiếp xúc: thỏa mãn nhu cầu hoặc không đƣợc thỏa mãn (hài lòng hoặc

không hài lòng). Kết quả này sẽ ảnh hƣởng đến hành vi tiếp xúc với các

phƣơng tiện truyền thông sau này, công chúng sẽ dựa vào kết quả đƣợc thỏa

mãn để điều chỉnh lại ấn tƣợng vốn có về phƣơng tiện truyền thông, thay đổi

độ kỳ vọng về phƣơng tiện truyền thông ở nhiều mức độ khác nhau.

Học thuyết “Sử dụng và hài lòng” xuất phát từ góc độ công chúng,

thông qua phân tích động cơ tiếp xúc với phƣơng tiện truyền thông của công

chúng mà cụ thể trong đề tài luận văn này là báo điện tử và sự tiếp xúc này đã

thỏa mãn đƣợc những nhu cầu gì của họ để khảo sát những lợi ích mà truyền

thông đại chúng đem lại cho tâm lý và hành vi của con ngƣời. Học thuyết “Sử

dụng và hài lòng” coi việc có đáp ứng đƣợc nhu cầu của công chúng hay

không là tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá hiệu quả truyền thông [18]. Học

thuyết nhấn mạnh tính đa dạng trong cách thức sử dụng phƣơng tiện truyền

thông của công chúng, đồng thời chỉ rõ vai trò chi phối của nhu cầu công

chúng đối với hiệu quả truyền thông [18]. Nếu theo học thuyết “Viên đạn thần

kỳ”, thông tin mang tính một chiều thì vận dụng học thuyết “Sử dụng và hài

lòng”, chúng ta nhận thấy vai trò bị động của công chúng đã đƣợc biến đổi,

công chúng trở nên chủ động hơn trong tiếp nhận thông tin trong môi trƣờng

truyền thông hiện đại.

Đối với phạm vi nghiên cứu của luận văn, vận dụng học thuyết “Sử

dụng và hài lòng” để phân tích, đánh giá mức độ tiếp nhận thông tin về quảng

bá du lịch địa phƣơng trên các báo điện tử của công chúng. Hiện nay, công

chúng ngày càng có nhiều cơ hội tham gia vào quá trình truyền thông hơn, họ

chủ động trong tiếp nhận thông tin, đồng thời trở thành chủ thể, trực tiếp tham

gia vào quá trình truyền tải thông tin, tiến tới định hƣớng, kiểm soát quá trình

truyền thông. Học thuyết “Sử dụng và hài lòng” sẽ giúp cho việc đánh giá quá

trình truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên các báo điện tử nhƣ thế

nào.

Tiểu kết chƣơng 1

Truyền thông là phƣơng tiện kết nối giữa ngƣời với ngƣời, nhằm thay

đổi nhận thức, tƣ duy và hành động. Đảng và Nhà nƣớc đã có những chủ

trƣơng, chính sách, định hƣớng phát triển du lịch, trong đó, đề cao vai trò của

báo chí truyền thông. Đối với phát triển du lịch, truyền thông có vai trò nhƣ là

một trong các trợ lực quan trọng để du lịch phát triển.

Để đáp ứng nhu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị trong bối cảnh mới,

các cơ quan báo chí địa phƣơng ở ĐBSCL hiện nay hầu hết đều phát triển loại

hình báo điện tử để hoạt động theo xu hƣớng mới, phục vụ nhu cầu của công

chúng. Truyền thông quảng bá du lịch trên báo điện tử là hƣớng đi phù hợp và

đáp ứng nhu cầu của công chúng thời đại số.

Nghiên cứu về quá trình truyền thông quảng bá du lịch trên báo chí địa

phƣơng, cụ thể là trên báo điện tử là đánh giá tính hiệu quả của cả quá trình

truyền thông 2 chiều từ nguồn phát đến công chúng và sự phản hồi trở lại của

công chúng. Kết quả của sự phản hồi thông tin từ công chúng cho thấy mức

độ tiếp nhận của họ. Việc vận dụng các lý thuyết, học thuyết truyền thông

giúp định hình nền tảng cơ bản để phân tích quá trình truyền thông quảng bá

du lịch địa phƣơng trên các báo điện tử khu vực ĐBSCL.

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG TRUYỀN THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH ĐỊA

PHƢƠNG TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐBSCL

2.1. Triển khai truyền thông quảng bá du lịch trên các báo đƣợc

khảo sát

Báo Cần Thơ tuyên truyền thông tin du lịch trên cả 3 sản phẩm báo chí

của Báo Cần Thơ là báo in Cần Thơ tiếng Việt xuất bản hàng ngày, báo in

Cần Thơ tiếng Khmer xuất bản hàng tuần và Báo Cần Thơ điện tử. Về nội

dung, báo tuyên truyền bám sát Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị

(khóa XII) “Về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, Nghị

quyết số 03-NQ/TU, ngày 01/08/2016, của Thành ủy Cần Thơ “Về đẩy mạnh

phát triển du lịch”. Theo đó, tuyên truyền việc tập trung đầu tƣ phát triển

ngành du lịch thành phố theo hƣớng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm,

xứng tầm đô thị trung tâm ĐBSCL.

Báo Cần Thơ phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội Du lịch ĐBSCL, Sở Văn

hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ xây dựng kế hoạch tuyên truyền từng

quý, năm, tập trung tuyên truyền các hoạt động của ngành du lịch Cần Thơ,

Hiệp hội Du lịch ĐBSCL, các công ty lữ hành với các chƣơng trình xây dựng

tour, tuyến du lịch, mở các đƣờng bay mới kết nối các khu vực trong và ngoài

nƣớc… Ngoài đƣa thông tin hoạt động du lịch địa phƣơng, Báo thƣờng xuyên

cập nhật thông tin du lịch khu vực ĐBSCL, trong nƣớc và trên thế giới.

Báo có các mục, chuyên mục về du lịch nhƣ: “Khám phá” - giới thiệu

những hoạt động du lịch, sự kiện du lịch trong nƣớc, khu vực, địa phƣơng;

“Ẩm thực” - giới thiệu món ăn ngon, văn hóa ẩm thực các vùng miền, đặc biệt

là ĐBSCL; “Góc lữ hành” - giới thiệu những điểm đến hay, hấp dẫn; “Điểm

đến” - giới thiệu các tour, tuyến du lịch trong ngoài nƣớc

Đối với báo điện tử Đồng Tháp Online, tuyên truyền, quảng bá về du

lịch cũng đƣợc xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Ông Đinh Hữu Dũng

– nguyên Tổng biên tập Báo Đồng Tháp cho biết, theo sự phân công của Tỉnh

ủy Đồng Tháp, Tổng biên tập báo Đồng Tháp là thành viên Ban chỉ đạo phát

triển du lịch của tỉnh nên tuyên truyền về du lịch là nhiệm vụ thƣờng xuyên

của báo, đặc biệt chú trọng thực hiện từ năm 2016 đến nay. Ngoài việc thực

hiện các tin, bài về du lịch theo dòng thời sự, đơn vị ký hợp đồng tuyên truyền

với Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Đồng Tháp, mở chuyên mục

định kỳ về du lịch trên báo. Nội dung tập trung nói về: quảng bá hình ảnh địa

phƣơng, giới thiệu các điểm du lịch, thông tin về chủ trƣơng, chính sách phát

triển du lịch, quá trình phát triển du lịch địa phƣơng. Trƣớc đây du lịch Đồng

Tháp khá yếu nhƣng hiện nay do đẩy mạnh công tác truyền thông quảng bá

thì du lịch phát triển mạnh hơn, trong đó với ƣu điểm của báo điện tử có độ

phủ quát rộng, nên truyền thông quảng bá du lịch trên báo điện tử tạo đƣợc

hiệu ứng tích cực. Ngoài ra, báo thực hiện hợp đồng tuyên truyền có thu với

doanh nghiệp theo quy định, đăng bài quảng bá du lịch hàng tuần. Chuyên

mục Du lịch trên báo in Đồng Tháp thực hiện 2 kỳ/tháng, bên cạnh đó, các

tin, bài về du lịch đƣợc cập nhật thƣờng xuyên. Hàng năm các địa phƣơng

trong tỉnh luân phiên tổ chức Tuần lễ văn hóa – du lịch của tỉnh thì báo Đồng

Tháp có trách nhiệm truyền thông trƣớc, trong và sau sự kiện một cách đậm

nét.

Tại Báo Đồng Khởi, công tác truyền thông quảng bá về du lịch địa

phƣơng đƣợc thực hiện theo Kế hoạch số 4573/KH-UBND của Ủy ban nhân

dân tỉnh Bến Tre triển khai thực hiện Chƣơng trình hành động số 22-CTr/TU

của Tỉnh ủy Bến Tre về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị

về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Ông Lê Ngọc Hân -

Tổng biên tập Báo Đồng Khởi cho biết: “Với chức năng nhiệm vụ đƣợc giao,

du lịch đƣợc xác định là một trong những mảng đề tài quan trọng, thƣờng

xuyên và định kỳ đƣa vào đề cƣơng trên báo in và báo điện tử. Đối với báo

điện tử có ƣu thế chuyển tải đƣợc nhiều loại hình, thông tin cập nhật nhanh

chóng và liên tục, đề tài du lịch đƣợc khai thác, tuyên truyền đậm nét, với

nhiều bài viết, hình ảnh, video, xây dựng chuyên mục “Khám phá” giới thiệu

về quê hƣơng”.

Tùy theo cách thiết kế và bố trí của mỗi đơn vị mà vị trí chuyên mục

Du lịch trên giao diện mỗi báo điện tử khác nhau. Cụ thể nhƣ, trên báo Đồng

Khởi Online, chuyên mục Du lịch là nội dung thuộc mục Văn hóa. Ngoài ra,

tin bài về du lịch còn đƣợc thể hiện ở mục Khám phá, các phóng sự ảnh,

video về du lịch thì thể hiện trong mục Góc ảnh đẹp và Truyền hình online.

Khi vào giao diện Đồng Khởi Online tại địa chỉ website

www.baodongkhoi.vn, chọn vào mục Văn hóa thì mới xuất hiện danh sách

các tiểu mục gồm: Đời sống, Giải trí, Văn học nghệ thuật và Du lịch. Báo

không có ký kết hợp đồng tuyên truyền về lĩnh vực du lịch với cơ quan quản

lý nhà nƣớc về du lịch nên không có hình thức bài viết xuất bản định kỳ.

Trên báo Đồng Tháp Online, chuyên mục Du lịch là nội dung thuộc

mục Văn hóa. Đơn vị phối hợp với Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch, Sở

Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đồng Tháp thực hiện chuyên mục tuyên truyền

về du lịch trên báo, các bài viết đƣợc định hƣớng theo chuyên mục định kỳ,

nhất là các dạng bài về giới thiệu, quảng bá điểm đến của du lịch tỉnh nhà.

Đơn vị ký kết hợp đồng tuyên truyền với doanh nghiệp du lịch, thực hiện các

bài viết quảng bá và có thu phí theo quy định của Nhà nƣớc.

Trên Cần Thơ Online, chuyên mục “Du lịch và cuộc sống” là chuyên

mục riêng biệt, đƣợc bố trí ngay trên giao diện trang chủ. Đối với công tác

phối hợp với cơ quan quản lý nhà nƣớc trong truyền thông quảng bá du lịch,

Báo Cần Thơ ký hợp đồng tuyên truyền với Trung tâm xúc tiến du lịch TP.

Cần Thơ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ thực hiện chuyên

mục định kỳ trên báo, các tin, bài về du lịch đƣợc cập nhật thƣờng xuyên trên

báo điện tử.

2.2. Đặc điểm sản phẩm báo chí về du lịch trên các báo điện tử

khảo sát

2.2.1. Số lượng tin bài về du lịch

Thống kê số lƣợng tin bài về du lịch trên các báo điện tử từ ngày

01/06/2018 đến ngày 30/6/2019 (397 ngày) cho thấy việc cập nhật tin, bài về

du lịch trên các báo có sự khác biệt. Số lƣợng tin bài về du lịch trên báo điện

tử vẫn chỉ chiếm tỷ lệ ít so với các tin, bài ở các chuyên mục khác trên báo.

Nguyên nhân là do các báo địa phƣơng, dù xem du lịch là nhiệm vụ chính trị

nhƣng vẫn còn nhiều nội dung khác phải thực hiện, nhất là tuyên truyền theo

dòng thời sự, chủ đề, chủ điểm, các chuyên mục khác. Ngoài ra, nguyên nhân

số lƣợng cập nhật nhiều, ít còn do mức độ xác định vai trò của cơ quan báo

chí đối với truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng, vấn đề phối hợp, ký kết

với các cơ quan, doanh nghiệp thực hiện chuyên mục truyền thông quảng bá

về du lịch.

Đối với Cần Thơ Online, do chuyên mục Du lịch và cuộc sống là một

chuyên mục riêng biệt nên số lƣợng tin bài thống kê và tỷ lệ cập nhật trong

397 ngày có sự khác biệt với hai đơn vị còn lại là Đồng Khởi Online và Đồng

Tháp Online. Trong chuyên mục Du lịch và cuộc sống bao gồm 3 nội dung là:

Khám phá, Ẩm thực, Góc lữ hành.

Bảng 2.1. Thống kê số lƣợng tin bài du lịch cập nhật trên các báo điện tử trong thời gian khảo sát.

Đồng Khởi Cần Thơ Đồng Tháp

Online Online Online

Số lƣợng tin, bài 116/397 ngày 357/397 ngày 102/397 ngày

về du lịch

Tỷ lệ trung bình 0,29 tin, bài/ngày 0,89 tin, bài/ngày 0,25 tin, bài/ngày

357

400

300

116

102

200

100

Cần Thơ Online

Đồng Khởi Online

Đồng Tháp Online

Biểu đồ 2.2. So sánh số lƣợng tin bài về du lịch trên các báo điện tử khảo sát (thời gian từ 01/06/2018 đến 30/6/2019).

So sánh tỷ lệ cập nhật chuyên mục Du lịch trong 397 ngày đối với các

chuyên mục khác trên một đơn vị báo điện tử cho thấy số lƣợng tin bài về Du

lịch cũng chỉ ở mức trung bình so với các chuyên mục khác. Minh họa qua

Đồng Khởi Online khi thực hiện so sánh số lƣợng tin, bài cập nhật trong cùng

thời gian khảo sát giữa các chuyên mục bố trí cùng cấp: cải cách hành chính,

y tế, đời sống, giải trí, văn học nghệ thuật. Số liệu nhƣ sau:

Bảng 2.3. Số lƣợng tin bài một số chuyên mục trên Đồng Khởi Online trong thời gian khảo sát.

ĐỒNG KHỞI ONLINE

Y tế Du lịch Cải cách hành chính Đời sống Giải trí Văn học nghệ thuật

Số lƣợng 77/397 170/ 565/397 58/397 76/397 116/397

397

0,19 0,42 1,42 0,14 0,19 0,29 Trung

bình

Biểu đồ 2.4. So sánh tỷ lệ cập nhật tin bài trên các chuyên mục cùng cấp của Đồng Khởi Online (thời gian từ 01/06/2018 đến 30/6/2019).

Đồng Khởi Online

1.6

1.4

CCHC

1.2

Y tế

Đời sống

0.8

Giải trí

0.6

VHNT

0.4

Du lịch

0.2

0.29

2.2.2. Nội dung tin bài về du lịch

Kết quả thống kê nhƣ sau:

lệ các nội dung phân bố trên từng báo nhƣ sau:

Biểu đồ 2.5. Tỷ lệ các nội dung tin, bài về du lịch trên Đồng Tháp Online trong thời gian khảo sát.

Đồng Tháp Online

Tuyên truyền chủ trương

Giới thiệu điểm đến

19%

22%

Thông tin sự kiện

22%

37%

Phản ánh quá trình xây dựng phát triển

Biểu đồ 2.6. Tỷ lệ các nội dung tin, bài về du lịch trên Cần Thơ Online trong thời gian khảo sát.

Tuyên truyền chủ trương

Giới thiệu điểm đến

24%

Thông tin sự kiện

62%

Phản ánh quá trình xây dựng và phát triển

Cần Thơ Online 3%

Biểu đồ 2.7. Tỷ lệ các nội dung tin, bài về du lịch trên Đồng Khởi Online trong thời gian khảo sát.

Đồng Khởi Online

Tuyên truyền chủ trương

Giới thiệu điểm đến

15%

45%

Thông tin sự kiện

27%

Phản ánh quá trình xây dựng và phát triển

13%

Qua thống kê, nội dung các sản phẩm báo chí về du lịch địa phƣơng

trên các báo điện tử khu vực ĐBSCL có các nhóm chủ đề gồm: tuyên truyền

chủ trƣơng, giới thiệu điểm đến, thông tin sự kiện, phản ánh quá trình xây

dựng và phát triển du lịch. Riêng Cần Thơ Online có thêm nội dung xúc tiến

du lịch.

Qua biểu đồ cho thấy, trong các nội dung về chủ đề du lịch đa số là nội

dung về giới thiệu điểm đến và phản ánh quá trình xây dựng và phát triển du

lịch của địa phƣơng. Đối với Đồng Tháp Online, các nội dung đƣợc thực hiện

tƣơng đối đồng đều, trong đó, tin bài về giới thiệu điểm đến có phần nhiều

hơn các thể loại khác. Đối với Đồng Khởi Online thì tập trung nhiều cho phản

ánh quá trình xây dựng và phát triển du lịch địa phƣơng (45%), các bài viết

giới thiệu điểm đến cũng chiếm tỷ lệ cao thứ hai so với các nội dung khác.

Tƣơng tự đối với Cần Thơ Online, tỷ lệ tin bài giới thiệu điểm đến chiếm đa

số 62%, cao thứ hai vẫn là phản ánh quá trình xây dựng và phát triển du lịch

(24%).

Qua đó cho thấy đặc trƣng của các cơ quan báo chí địa phƣơng khi viết

về du lịch không chỉ giới thiệu điểm đến mà chú trọng nhiều đến công tác

phản ánh quá trình thực hiện chủ trƣơng phát triển du lịch của địa phƣơng

mình. Nội dung viết về du lịch địa phƣơng của các báo ở khu vực ĐBSCL

thiên về phản ánh vấn đề thực tế, tức là có phản ánh cả mặt trái chứ không

phải chỉ là nói những điểm tốt, thế mạnh hay đơn thuần là giới thiệu.

Ông Bùi Hữu Nghĩa – phóng viên báo Nhân Dân thƣờng trú tại Đồng

Tháp, giai đoạn 2018-2019 là phóng viên chuyên mảng Du lịch của Báo Đồng

Tháp cho biết: “Trong công tác truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng,

cần kịp thời phản ánh các sự kiện, vấn đề mang tính thời sự, tính chân thật

nhất sớm đến với độc giả. Bài phản ánh quảng bá du lịch chủ yếu phản ánh

vấn đề, sự kiện, cho phép nhà báo có thể thấy đƣợc một cách khá đầy đủ các

bình diện, khía cạnh các vấn đề liên quan đến du lịch Đồng Tháp để truyền tải

đến độc giả trong và ngoài tỉnh. Bài phản ánh du lịch nêu bật đƣợc việc mô tả

sự kiện, vấn đề du lịch từ khi hình thành cho đến thời điểm ngƣời viết nhận

thức để phản ánh. Bài phản ánh về du lịch có thể đƣa ra chính kiến và quan

điểm của ngƣời viết về những giải pháp, khả năng tác động hay những gợi ý,

kiến nghị liên quan đến cách giải quyết, hƣớng dẫn công chúng về thái độ ứng

xử đối với du lịch địa phƣơng”.

Theo kết quả phỏng vấn nhóm công chúng tại các địa phƣơng, nhận xét

chất lƣợng tin bài về du lịch của các báo điện tử đƣợc khảo sát thì đạt loại

khá, đa phần thiên về văn phong chính luận, kiến thức và trải nghiệm du lịch

của ngƣời viết chƣa sâu. Các nội dung trên báo chủ yếu thiên về thông tin

chính sách, chủ trƣơng, phản ánh quá trình thực hiện thông qua các sự kiện,

các hoạt động liên quan du lịch, phản ánh công tác xây dựng và phát triển du

lịch. Một số đơn vị thực hiện hợp đồng tuyên truyền với doanh nghiệp thì có

các bài viết quảng cáo, quảng bá, giới thiệu các điểm mới, mô hình, cách làm

mới.

2.2.3. Thể thức tin bài về du lịch

Các tin bài về du lịch chủ yếu theo thể thức viết chính luận nhƣ: phóng

sự, phản ánh, tin; một số ít đƣợc viết theo lối ký sự, phóng sự ảnh, video clip.

Một trong các vấn đề của các báo điện tử địa phƣơng ở khu vực ĐBSCL còn

gặp phải là các tin, bài trên báo điện tử chủ yếu là từ báo in cập nhật lại, hầu

hết vẫn theo phong cách của báo in với nhiều chữ, ít hình ảnh minh họa. Theo

thống kê trong 397 ngày khảo sát, Đồng Khởi Online không có thực hiện

phóng sự ảnh về chủ đề du lịch (0%), trong khi đó, Cần Thơ Online tỷ lệ

phóng sự ảnh là 15% tổng số tin bài về du lịch. Số lƣợng hình minh họa trong

tin bài hầu hết chỉ từ 1 – 2 ảnh, các phóng sự ảnh thì đƣợc bố trí nhiều hình

ảnh hơn.

Ký sự 2%

Video clip 1%

Bài phản ánh 45%

Tin 52%

Biểu đồ 2.8. Tỷ lệ thể thức các tin bài về du lịch trên Đồng Khởi Online trong thời gian khảo sát.

Đồng Khởi Online

Video clip 2%

Phóng sự ảnh 3%

Bài phản ánh 21%

Ký sự 4%

Tin 70%

Biểu đồ 2.9. Tỷ lệ thể thức các tin bài về du lịch trên Đồng Tháp Online trong thời gian khảo sát.

Đồng Tháp Online

Phóng sự ảnh 15%

Video clip 2%

Ký sự 5%

Tin 27%

Bài phản ánh 51%

Biểu đồ 2.10. Tỷ lệ thể thức các tin bài về du lịch trên Cần Thơ Online trong thời gian khảo sát.

Cần Thơ Online

Ông Đinh Hữu Dũng – nguyên Tổng biên tập Báo Đồng Tháp nhận xét:

“Chất lƣợng hình ảnh về du lịch trên báo điện tử cũng chƣa tốt, chỉ mới ở

mức đáp ứng yêu cầu minh họa cho tin, bài, chƣa có tính hấp dẫn để mang

hiệu ứng quảng bá điểm đến, vẻ đẹp du lịch địa phƣơng”.

Bên cạnh đó, công tác kiểm soát tƣơng tác của bạn đọc trên báo điện tử

địa phƣơng còn thiếu ngƣời thực hiện, trong khi đây cũng là khâu quan trọng.

Do nhân lực làm báo điện tử hầu hết là kiêm nhiệm, chủ yếu là từ bộ phận kỹ

thuật, dàn trang báo in đƣợc phân công phụ trách thêm hoặc chính ban biên

tập chịu trách nhiệm kiểm soát các thông tin bình luận của độc giả.

2.2.4. Cách triển khai thực hiện của phóng viên

Trong thực hiện nhiệm vụ, tại hầu hết các cơ quan báo chí đều có chủ

trƣơng tạo điều kiện cho phóng viên tác nghiệp. Một số đơn vị đƣợc hỗ trợ

kinh phí để mua sắm trang thiết bị tác nghiệp theo hình thức tạm ứng một

phần, cho vay quỹ CEP, có cơ quan báo chí tự trang cấp trang thiết bị tác

nghiệp cho phóng viên (mua máy quay phim, máy ảnh để dùng chung…).

Phóng viên Trần Thạch Thảo, Báo Đồng Khởi cho biết: “Khi phân công thực

hiện nhiệm vụ, ban biên tập tạo điều kiện để tác nghiệp, đƣợc lãnh đạo Sở

Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bến Tre, chính quyền địa phƣơng, các khu điểm

du lịch tích cực cung cấp thông tin về du lịch”. Tuy nhiên, do nguồn nhân lực

các báo địa phƣơng mỏng, phóng viên hầu hết đều phụ trách cùng lúc nhiều

mảng nội dung nên không có riêng biệt một phóng viên chuyên trách mảng du

lịch.

Một thuận lợi khác của phóng viên khi tác nghiệp là hầu hết đƣợc tạo

điều kiện thuận lợi, chủ động cung cấp thông tin từ phía cơ quan quản lý nhà

nƣớc về du lịch, nhận đƣợc sự hợp tác, niềm nở chào đón của các cơ sở làm

du lịch, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tiềm năng phát triển du lịch của các tỉnh,

thành ở ĐBSCL là rất phong phú, cùng với hệ giá trị văn hóa truyền thống,

các di tích lịch sử, truyền thống cách mạng, thiên nhiên còn hoang sơ là

nguồn ý tƣởng, đề tài dồi dào để phóng viên thực hiện các tác phẩm báo chí

nhằm truyền thông quảng bá du lịch cho địa phƣơng.

2.3. Chất lƣợng truyền thông quảng bá du lịch trên các báo điện tử

địa phƣơng đƣợc khảo sát

2.3.1. Kết quả đạt được

Đối với một ngành kinh tế tổng hợp, mang tính xã hội hóa cao nhƣ du

lịch thì sự đóng góp của truyền thông quảng bá góp phần định hƣớng phát

triển, gia tăng sự hiểu biết của cộng đồng cũng nhƣ xây dựng thƣơng hiệu của

du lịch địa phƣơng. Truyền thông là giải pháp quảng bá, giới thiệu thƣơng

hiệu cũng nhƣ giới thiệu tiềm năng du lịch của một địa phƣơng, đồng thời

cũng là giải pháp góp phần xây dựng thƣơng hiệu và nâng cao nhận thức của

cộng đồng dân cƣ vốn là yếu tố quyết định sự bền vững của sự phát triển

thƣơng hiệu du lịch địa phƣơng.

Thực hiện chủ trƣơng phát triển du lịch của tỉnh, trong thời gian qua

các báo địa phƣơng tích cực trong công tác truyền thông quảng bá du lịch, cho

ra đời những tin, bài, những sản phẩm báo chí với chất lƣợng cao, nội dung

phong phú, đa dạng đã góp phần truyền tải một cách nhanh nhất, dễ hiểu nhất

đến độc giả về các chỉ đạo, chủ trƣơng của tỉnh trong công tác phát triển du

lịch và đặc biệt là đã chắt lọc những gì tinh túy nhất từ các sự kiện du lịch của

tỉnh, từ các hoạt động của các khu di tích, điểm tham quan du lịch trên địa bàn

tỉnh truyền tải đến bạn đọc.

Thế mạnh của các báo điện tử địa phƣơng chính là vai trò cơ quan báo

đảng, nắm vững chủ trƣơng, chính sách phát triển du lịch, có sự phối hợp chặt

chẽ với cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch trong hoạt động thông tin tuyên

truyền nên nguồn tin đƣợc đảm bảo về độ tin cậy, khả năng khai thác các khía

cạnh của vấn đề phát triển du lịch của địa phƣơng đƣợc thuận lợi hơn, trong

đó đề cao tính khách quan, minh bạch của báo chí.

Vận dụng lý thuyết truyền thông “Sử dụng và hài lòng” để đánh giá

chất lƣợng và tính hiệu quả của truyền thông quảng bá du lịch trên báo điện tử

đƣợc khảo sát có thể thấy kết quả phỏng vấn các nhóm công chúng về chất

lƣợng của truyền thông quảng bá du lịch trên các báo điện tử đƣợc khảo sát

cho nhận xét nhƣ sau:

- Về hình thức website các báo điện tử hầu hết đều có tính thẩm mỹ,

mang đặc trƣng riêng của mỗi địa phƣơng nhƣng vẫn đảm bảo các yêu cầu

cần thiết của website báo điện tử: thông tin dễ tìm, chú trọng hình ảnh nhiều,

có tích hợp video, phát thanh, có mục bình luận, tìm kiếm thông tin, thông tin

về cơ quan báo chí, đơn vị chủ quản, ngƣời chịu trách nhiệm thông tin. Theo

kết quả phỏng vấn nhóm độc giả báo Đồng Khởi Online 5/5 ngƣời đƣợc

phỏng vấn cho rằng giao diện của báo có tính thẩm mỹ. Kết quả phỏng vấn

nhóm độc giả báo Cần Thơ Online 7/7 ngƣời đƣợc phỏng vấn trả lời rằng giao

diện của báo bắt mắt, thân thiện với ngƣời dùng. Kết quả phỏng vấn nhóm

độc giả báo Đồng Tháp Online, 6/6 ngƣời đƣợc phỏng vấn trả lời rằng giao

diện báo tƣơng đối ổn, thiết kế đẹp hơn trƣớc và tƣơng thích với nhiều thiết bị

di động.

- Bám sát chủ trƣơng đƣa du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi

nhọn, tạo động lực thúc đấy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà, Ban biên tập

chủ động tập trung thông tin tuyên truyền, phân công phóng viên phụ trách

mảng du lịch, kịp thời phản ánh các hoạt động du lịch tại địa phƣơng. Bên

cạnh thông tin thời sự, đã có nhiều bài viết chuyên sâu, khai thác các mảng đề

tài về đất và ngƣời địa phƣơng. Theo kết quả phỏng vấn các nhóm độc giả cho

thấy, đối với nhu cầu tìm hiểu thông tin vể chủ trƣơng, chính sách phát triển

du lịch địa phƣơng, họ đã đƣợc đáp ứng theo nhu cầu.

Qua kết quả thống kê về các sản phẩm báo chí trên báo điện tử đƣợc

khảo sát có thể thấy, mặc dù chiếm đa số về các bài viết tuyên truyền chủ

trƣơng, chính sách, phản ánh quá trình xây dựng và phát triển du lịch thì các

báo điện tử đƣợc khảo sát cũng đã có những sản phẩm báo chí với nội dung

viết về giới thiệu các sản phẩm du lịch địa phƣơng, giới thiệu, quảng bá hình

ảnh điểm đến, các giá trị văn hóa lịch sử, du lịch của địa phƣơng. Điều này

cũng đã góp phần quảng bá cho du lịch của địa phƣơng, thúc đẩy du lịch phát

triển.

Nhìn chung các sản phẩm báo chí về du lịch địa phƣơng trên các điện

tử đã tạo hiệu ứng tích cực, thể hiện qua việc có bài viết với hàng ngàn lƣợt

xem, chia sẻ và bình luận. Cũng chính thông qua kênh tuyên truyền này, đã có

nhiều doanh nghiệp, công ty kinh doanh trên lĩnh vực du lịch có nhu cầu

quảng bá, giới thiệu với du khách về hoạt động của đơn vị mình, bƣớc đầu đã

mang lại nguồn thu cho các báo. Hiệu quả của thông tin truyền thông quảng

bá trên báo chí cũng góp phần trong thu hút du khách đến với địa phƣơng.

Theo số liệu của Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Bến Tre có dẫn

chứng, lƣợng khách đến du lịch Bến Tre tăng dần hàng năm, bình quân từ 13 -

15% so với cùng kỳ. Nếu nhìn lại ở năm 2010, lƣợng khách về với Bến Tre là

560 ngàn lƣợt thì đến năm 2019 đã đạt trên 1,8 triệu lƣợt khách.

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, hạn chế chủ yếu của các báo điện tử

chính là thiên về khía cạnh “tuyên truyền” hơn là truyền thông quảng bá. Qua

khảo sát, thống kê và kết quả phỏng vấn nhóm công chúng cho thấy chất

lƣợng các tin bài viết tuy có chiều sâu, mang tính thời sự nhƣng chƣa sinh

động, thông tin về giới thiệu các điểm du lịch còn hạn chế, mức độ cập nhật

tin bài quá ít so với những chuyên mục khác của báo. Vị trí chuyên mục Du

lịch trên các báo điện tử chƣa đƣợc bố trí ở giao diện chính của website nên

chƣa thu hút đƣợc sự quan tâm hay tìm kiếm thông tin của độc giả.

Các tin bài mang tính tuyên truyền nhiều nên cũng còn sự khô khan,

chƣa có nhiều các bài viết mang tính giới thiệu quảng bá sản phẩm du lịch,

trải nghiệm điểm đến du lịch. Nội dung tin bài còn thiên về phân tích, phản

ánh, sản phẩm chƣa thu hút độc giả. Hình thức chƣa bám sát tiêu chuẩn của

báo điện tử mà vẫn chủ yếu ảnh hƣởng phong cách của báo in (nhiều chữ, chỉ

có 1 hoặc 2 hình minh họa), chƣa khai thác hết các thế mạnh của báo điện tử

(đa phƣơng tiện), chủ yếu còn tình trạng cập nhật từ báo in lên báo điện tử.

Qua khảo sát phỏng vấn các nhóm độc giả về vấn đề này nhƣ sau: nhóm độc

giả báo Cần Thơ Online cho rằng: “Nội dung về văn hóa, du lịch trên báo còn

đơn giản, chƣa thật sự thu hút, chƣa đủ để độc giả có thể tham khảo thông tin

để tìm hiểu về du lịch của địa phƣơng; chất lƣợng hình ảnh còn hạn chế”;

nhóm độc giả báo Đồng Khởi Online cho rằng: “Cần thêm nhiều các tin, bài,

ảnh giới thiệu về sản phẩm du lịch, điểm đến du lịch thì sẽ hấp dẫn hơn”;

nhóm độc giả báo Đồng Tháp Online cho rằng: “Cần thêm các sản phẩm báo

chí về du lịch trên báo điện tử theo hình thức ảnh, loạt ảnh, video vì sẽ dễ đọc

và thú vị hơn”.

Bên cạnh đó, vấn đề “từ khóa” trên các sản phẩm báo chí về du lịch

trên các báo điện tử đƣợc khảo sát cũng còn hạn chế. Kết quả phỏng vấn

nhóm độc giả các báo điện tử đƣợc khảo sát nhƣ sau: nhóm độc giả báo Cần

Thơ Online cho rằng: “Khó tìm kiếm thông tin trên báo điện tử, các nội dung

đã đăng tải trƣớc đó khó tìm lại”. Còn xảy ra tình trạng bố trí bài viết về du

lịch trên các chuyên mục khác nhƣ Kinh tế, Xã hội, Văn hóa nói chung. Việc

này gây ra khó khăn cho độc giả khi tìm kiếm thông tin về du lịch trên báo

điện tử.

Đối với một số đơn vị báo chí, việc gắn từ khóa không chính xác, hoặc

gắn từ khóa không gắn với tên địa danh nên không có giá trị trong quảng bá

du lịch địa phƣơng. Phân tích về vấn đề này có thể thấy, nếu tra cứu trên trang

tìm kiếm Google với từ khóa “du lịch Bến Tre” hay “travel Ben Tre”, xuất

hiện các kết quả giới thiệu về từng điểm đến riêng lẻ, hoặc các đơn vị lữ hành

riêng lẻ, nhất là nằm ở tốp đầu kết quả tìm kiếm lại không có sự hiện diện của

kênh truyền thông nào mang tính tổng quan về du lịch tỉnh. Tƣơng tự với việc

tìm kiếm các hình ảnh về du lịch Bến Tre theo cách thực hiện nhƣ trên, cũng

chƣa có đƣợc những hình ảnh đủ hấp dẫn.

Nguyên nhân của hạn chế có thể thấy là do các yếu tố sau:

Thứ nhất, do cách quản lý, điều hành hoạt động báo điện tử của các ban

biên tập cũng còn bất cập nhƣ: cập nhật chậm, thực hiện chƣa nhiều, chƣa liên

tục, chƣa bài bản, các đơn vị còn chƣa rõ ràng trong điều hành hoạt động cũng

nhƣ triển khai thực hiện các bài viết cho báo điện tử, phóng viên chƣa đầu tƣ

cho sáng tác tác phẩm báo chí điện tử.

Thứ hai, đội ngũ làm báo điện tử còn thiếu về nhân sự, hạn chế về năng

lực. Chƣa có đủ nguồn kinh phí phục vụ cho công tác truyền thông quảng bá

du lịch trên báo chí địa phƣơng. Ví dụ, báo Đồng Khởi có chuyên mục Mỗi

tuần một điểm đến trên báo in để giới thiệu các điểm đến nhƣng trên báo điện

tử lại không thể hiện chuyên mục này. Phóng viên Trần Thạch Thảo – Báo

Đồng Khởi cho biết: “Nội dung chuyên mục Mỗi tuần một điểm đến không

đƣợc đƣa lên báo điện tử thƣờng xuyên, chƣa có chính sách đăng vì liên quan

đến chi phí quảng cáo, trong khi nhu cầu hiện nay của doanh nghiệp cũng nhƣ

bạn đọc là tin trên báo điện tử. Đây cũng là hạn chế của báo trong thực hiện”.

Thứ ba, công tác phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch,

doanh nghiệp du lịch và cơ quan báo chí có nơi chƣa chặt chẽ. Các hoạt động

xúc tiến, quảng bá du lịch ở tỉnh thì nguồn kinh phí có phần hạn chế, báo

Đồng Khởi không có thực hiện chuyên mục riêng về quảng bá du lịch cho nên

các bài viết về quảng bá du lịch cũng ở mức độ phản ánh chính sách, quá trình

phát triển du lịch, thông tin sự kiện là chủ yếu (thực hiện theo chức năng

nhiệm vụ). Đối với các bài viết giới thiệu điểm đến thiên về quảng cáo, quảng

bá thì mang tính riêng cho doanh nghiệp thì cần thực hiện hợp đồng tuyên

truyền có thu theo đúng quy định. Trong khi ở các báo khác nhƣ Đồng Tháp

hay Cần Thơ thì cơ quan báo chí địa phƣơng là một phần trong ban chỉ đạo

phát triển du lịch của tỉnh, truyền thông quảng bá du lịch trở thành một trong

nhiệm vụ chính của báo. Cơ quan báo chí cũng chƣa mạnh dạn mời gọi quảng

cáo trong lĩnh vực du lịch, hoặc có mời gọi nhƣng vì chƣa đủ hấp dẫn nên

doanh nghiệp ít chịu thực hiện.

Tiểu kết chƣơng 2

Truyền thông quảng bá du lịch đƣợc xem là một trong các nhiệm vụ

chính trị của các cơ quan báo chí địa phƣơng khu vực ĐBSCL. Thời gian qua,

thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, các cơ quan báo chí địa

phƣơng ĐBSCL đẩy mạnh hoạt động truyền thông quảng bá du lịch trên báo

chí, nhất là khai thác thế mạnh của báo điện tử, vốn là loại hình báo chí đa

phƣơng tiện, phù hợp với xu thế phát triển của báo chí hiện đại, cách thức tiếp

cận thông tin của độc giả trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Cơ bản, các đơn vị đã đảm bảo cung cấp thông tin cho độc giả về các

vấn đề của du lịch địa phƣơng, tuyên truyền chủ trƣơng, chính sách phát triển

du lịch, làm thay đổi tƣ duy, nhận thức của cộng đồng về du lịch, thông tin

kịp thời các vấn đề, sự kiện về du lịch của địa phƣơng. Nỗ lực và thay đổi của

các cơ quan báo chí địa phƣơng ở ĐBSCL đã góp phần hiệu quả vào quá trình

phát triển của ngành du lịch mỗi địa phƣơng, giúp cho công chúng biết đến

nhiều sản phẩm du lịch, các điểm du lịch của địa phƣơng. Qua công tác truyền

thông quảng bá du lịch, hình ảnh của địa phƣơng cũng đƣợc truyền tải đến với

cộng đồng, cũng nhƣ các nhà đầu tƣ, góp phần kích thích phát triển kinh tế -

xã hội địa phƣơng.

Tuy nhiên đánh giá chung cho thấy cách thực hiện của mỗi đơn vị khác

nhau, số lƣợng tin, bài cập nhật chƣa đƣợc thƣờng xuyên, hình thức cũng

chƣa phong phú và còn mang nhiều đặc điểm của thể loại báo in, ít hình ảnh

và các loại video, phát thanh, chất lƣợng tin bài còn hạn chế, chƣa thu hút độc

giả. Nguyên nhân là do định hƣớng tuyên truyền riêng của mỗi đơn vị cũng

nhƣ mức độ tham gia của cơ quan báo chí vào truyền thông vào công tác

quảng bá du lịch ở địa phƣơng. Bên cạnh đó, còn có các yếu tố khác nhƣ chất

lƣợng hạ tầng kỹ thuật của mỗi website, năng lực của phóng viên phụ trách,

phƣơng pháp của ban biên tập, bộ phận kỹ thuật cũng còn hạn chế. Một số

yếu tố khách quan khác cũng tác động tới chất lƣợng các sản phẩm báo chí về

quảng bá du lịch nhƣ: nguồn kinh phí, việc hợp tác làm công tác truyền thông

với cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch, các doanh nghiệp…

Để phát huy ƣu thế của thể loại báo điện tử trong truyền thông quảng

bá du lịch địa phƣơng, các cơ quan báo chí ở khu vực ĐBSCL càng cần có

những giải pháp củng cố lại quy trình tổ chức sản xuất cũng nhƣ có những

định hƣớng để phát triển xa hơn, phù hợp với xu thế hiện đại.

Chƣơng 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRUYỀN

THÔNG QUẢNG BÁ DU LỊCH TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ KHU VỰC ĐBSCL

3.1. Cơ hội của báo điện tử địa phƣơng trong bối cảnh mới

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ đã và đang tác động mạnh mẽ

tới các quốc gia trên thế giới, nền kinh tế toàn cầu phát triển theo hƣớng trở

thành nền kinh tế tri thức và kinh tế số. Khoa học công nghệ phát triển nhanh,

mạnh, internet chi phối trực tiếp đến lối sống của con ngƣời, làm thay đổi thói

quen sống của con ngƣời, nhất là trong cách tiếp cận thông tin. Điều này đặt

ra những cơ hội cũng nhƣ thách thức cho nền báo chí hiện đại. Trong đó, báo

điện tử đƣợc xem là loại hình báo chí có nhiều yếu tố thuận lợi để nắm bắt

những cơ hội này và phát triển.

Ngành du lịch hiện đang cũng chuyển động và hình thành những xu

hƣớng mới mà trong đó du lịch bền vững, du lịch trực tuyến sẽ tiếp tục thúc

đẩy cạnh tranh mạnh mẽ giữa các quốc gia trong việc phát triển du lịch gắn

với phƣơng thức quản lý phù hợp. Ở nƣớc ta, ngành du lịch là một trong

những ngành đƣợc ƣu tiên xây dựng chiến lƣợc chuyển đổi số, quản trị thông

minh. Truyền thông quảng bá du lịch đang là chủ trƣơng của quốc gia và của

nhiều địa phƣơng trong khu vực, chính vì vậy, báo điện tử cần xem đây là cơ

hội để phát triển, nâng cao chất lƣợng hoạt động. Đồng thời đây cũng là cơ

hội để các cơ quan báo chí tự làm mới mình, thay đổi và hoàn thiện hơn. Ông

Đinh Hữu Dũng – nguyên Tổng biên tập Báo Đồng Tháp nhận định: “Các báo

đảng địa phƣơng nếu tiếp tục phát huy tuyên truyền về du lịch thì chủ đề và

nội dung sẽ không bị nhàm chán, bên cạnh đó cần biết cách đổi mới để tạo

đƣợc sự hấp dẫn cho ngƣời đọc. Báo điện tử là thể loại đa phƣơng tiện, là

phƣơng thức giúp bạn đọc dễ tiếp cận thông tin nhất hiện nay. Đây là thuận

lợi của báo điện tử, cũng là cơ hội mới mở ra cho báo chí”.

Theo kết quả nghiên cứu của Khoa Marketing, Trƣờng Đại học

Marketing TP. Hồ Chí Minh về tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 tới

truyền thông marketing du lịch Việt Nam cho thấy truyền thông marketing 4.0

chú trọng đến các công cụ là truyền thông qua điện thoại di động và truyền

thông qua mạng xã hội. Hiện nay, du khách cũng có thói quen tìm kiếm thông

tin về điểm đến, cơ sở lƣu trú và cả đặt dịch vụ du lịch trên các thiết bị di

động thông minh với nền tảng internet [23]. Theo báo cáo của Nielsen, tại

Việt Nam, có khoảng 34% khách du lịch đặt dịch vụ du lịch thông qua

internet; theo số liệu của TripAdvisor năm 2017, có 85% du khách quốc tế sử

dụng các thiết bị di động tìm kiếm thông tin về điểm đến trƣớc khi đi du lịch

[23].

Mạng xã hội phát triển mạnh mẽ cùng với thói quen chia sẻ thông tin,

hình ảnh hoạt động cá nhân, trong đó có hình ảnh về du lịch đã tác động lớn

đến xu hƣớng du lịch. Nghiên cứu của Trƣờng Đại học Marketing TP. Hồ Chí

Minh có nêu dẫn chứng các số liệu từ trang TripAdvisor cho thấy, 95% du

khách ngày nay trƣớc khi quyết định đi du lịch sẽ tìm đọc các bài nhận xét,

đánh giá về điểm đến [23].

Thực tế cho thấy, du khách bị ảnh hƣởng bởi các thông tin từ internet,

mạng xã hội hơn là các thông tin từ các chƣơng trình quảng bá tuyên truyền

điểm đến thông thƣờng. Tận dụng điều này, ngành du lịch nhiều nơi cũng đã

đẩy mạnh khai thác sự ảnh hƣởng của mạng xã hội đối với công chúng trong

quảng bá du lịch thông qua vai trò các KOL (key opinion leader - ngƣời có

tầm ảnh hƣởng đến cộng đồng trong một lĩnh vực) hay những ngƣời nổi tiếng

về trải nghiệm du lịch (travel influencer). Có thể kể đến nhƣ: các video trải

nghiệm du lịch của Youtuber Khoai Lang Thang, hay Tâm Bùi Photography,

ngƣời mẫu Quang Đại, blogger du lịch Trần Việt Anh hay blogger Đinh

Hằng, Quỷ Cốc Tử...

Xu hƣớng du lịch thông minh đang đƣợc xem là một tiêu chí phát triển

hƣớng tới phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh du lịch trong

thời đại mới. Du lịch thông minh với sự phát triển dựa trên nền tảng của công

nghệ và truyền thông, cùng với sự phát triển đồng bộ của hệ thống hạ tầng

phục vụ du lịch sẽ giúp du khách dễ dàng tiếp cận thông tin một cách nhanh

chóng và đa dạng nhất. Đồng thời, đảm bảo sự tƣơng tác kịp thời, kết nối chặt

chẽ giữa cơ quan quản lý - doanh nghiệp - khách du lịch nhằm nâng cao chất

lƣợng phục vụ khách, và giúp cho việc quản lý thuận tiện hơn.

Định hƣớng cho phát triển du lịch thông minh trong thời đại số, Thủ

tƣớng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg về việc tăng cƣờng năng

lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ. Trong đó ƣu tiên phát

triển du lịch thông minh đƣợc xem là một giải pháp để chủ động nắm bắt cơ

hội và giảm thiểu những tác động tiêu cực của cuộc Cách mạng công nghiệp

lần thứ tƣ đối với Việt Nam.

Tổng cục Du lịch Việt Nam cũng đã xây dựng và trình Chính phủ Ðề

án tổng thể ứng dụng công nghệ thông tin tiếp cận cuộc cách mạng công

nghiệp 4.0 của ngành du lịch Việt Nam. Trong đó, đề án xác định phát triển

du lịch thông minh là một nội dung quan trọng cần tập trung trong bối cảnh số

hóa hiện đại và đƣa ra các cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển du lịch thông

minh. Đề án đặt mục tiêu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt

động quản lý, kinh doanh du lịch, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của

du lịch Việt Nam, hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh

tế mũi nhọn.

Đây chính là những cơ hội mở ra cho báo điện tử trong truyền thông

quảng bá du lịch địa phƣơng. Lợi thế “sân nhà” giúp cho các báo điện tử của

địa phƣơng sở hữu nguồn thông tin, đề tài phong phú để khai thác và ngƣời

làm báo địa phƣơng có đủ sự thấu hiểu, cảm nhận đa chiều để thể hiện thành

đa dạng nhiều loại hình báo chí. Tính phổ quát, dễ dàng chia sẻ và những

thuận lợi khi phát triển sang giao diện dành cho thiết bị di động càng giúp cho

báo điện tử gần nhƣ là loại hình báo chí của xã hội hiện đại, phù hợp với thói

quen của độc giả cũng nhƣ mở ra nhiều hƣớng phát triển mới của công nghệ.

3.2. Thách thức của báo điện tử địa phƣơng trong truyền thông

quảng bá du lịch

3.2.1. Cạnh tranh thông tin

Bối cảnh xã hội công nghệ số đã làm thay đổi cách tiếp cận thông tin

của công chúng. Theo số liệu thống kê của vnetwork.vn vào cuối năm 2019,

cả nƣớc có 64/96,96 triệu ngƣời sử dụng internet, 58 triệu ngƣời dùng mạng

xã hội trên thiết bị di động tính đến đầu năm 2019. Thời điểm thống kê tháng

1/2019, tỷ lệ ngƣời tƣơng tác trên các mạng xã hội tại Việt Nam cụ thể là:

Youtube 96%, Facebook 95%, Zalo 74%, Instagram 51%... Có 61,73 triệu

ngƣời truy cập internet từ thiết bị di động [2]. Đối với các loại hình báo chí,

công chúng đang chuyển từ xu thế nặng về tiếp nhận một chiều sang tiếp nhận

và tƣơng tác đa chiều. Có thể thấy nhƣ, đối với công chúng của phát thanh,

ngƣời nghe đài giờ đây không còn ngồi hàng giờ nghe radio ở nhà mà đa số

họ nghe đài trong trạng thái di chuyển và nghe qua các thiết bị di động cũng

nhƣ thƣờng nghe đài một cách bất chợt, nghe một phần của chƣơng trình phát

thanh và lựa chọn kênh phát thanh yêu thích để nghe những thông tin họ

muốn. Đặc điểm tiếp cận thông tin một cách chủ động cũng nhƣ xu hƣớng tạo

ra thông tin của công chúng hiện đại đặt ra thách thức cho các chƣơng trình

truyền hình, phát thanh, thậm chí là báo in và ngay cả báo điện tử phải thay

đổi hình thức, cách thức tổ chức thực hiện để tạo ra sản phẩm báo chí phù hợp

để đến đƣợc với công chúng.

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, internet, mạng xã hội

đã tạo ra môi trƣờng cạnh tranh thông tin cho các loại hình báo chí. Trong

mối quan hệ cạnh tranh này, báo điện tử giữ vị trí thƣợng phong. Hầu hết các

cơ quan báo chí địa phƣơng ở khu vực ĐBSCL đều đã đầu tƣ phát triển mạnh

cho loại hình báo điện tử. Sự cạnh tranh thông tin còn diễn ra giữa thông tin

báo chí với mạng xã hội, hay thậm chí có sự cạnh tranh thông tin giữa các cơ

quan báo chí cùng hoạt động trên một loại hình.

Yêu cầu đƣa tin nhanh dẫn đến những tình trạng vì quá vội vàng nên

đƣa tin sai sự thật, vi phạm nguyên tắc chân thật, khách quan của báo chí, viết

thiếu kiểm chứng thực tế, hay có trƣờng hợp diễn đạt theo hƣớng “bôi đen”

hoặc “tô hồng” vấn đề để thu hút công chúng. Ngoài ra, còn xảy ra tình trạng

sao chép lẫn nhau, hoặc sử dụng lại tin bài của ngƣời khác để tạo thành tin,

bài của mình, thậm chí là sử dụng lại từ chính bài viết của mình về cùng vấn

đề đó trƣớc đây để tạo nên một bài mới nhƣng không có giá trị thông tin.

Nghiêm trọng hơn là các tin, bài vi phạm pháp luật, vi phạm bản quyền, làm

lộ lọt thông tin bí mật của Nhà nƣớc, thiếu nhạy cảm, nhạy bén về chính trị,

các hiện tƣợng suy giảm đạo đức của ngƣời làm báo, xu hƣớng thƣơng mại

hóa báo chí…

Phát triển mạnh báo điện tử để bắt nhịp xu thế nhƣng các cơ quan báo

chí địa phƣơng vẫn phải dành một phần để duy trì hoạt động của loại hình báo

in truyền thống. Khó khăn lớn nhất của báo in là bài toán về số lƣợng phát

hành và doanh thu quảng cáo báo in ngày càng sụt giảm một cách nghiêm

trọng. Công chúng của báo in ngày nay đƣợc chia ra cho các kênh thông tin

khác nhau. Điều này đối với các báo đảng của địa phƣơng thể hiện rất rõ. Ví

dụ nhƣ Báo Đồng Khởi của Bến Tre, số lƣợng phát hành hiện nay duy trì chỉ

trên dƣới 5.000 tờ mỗi kỳ (3 kỳ/tuần) và luôn trong tình trạng cảnh báo không

đạt chỉ tiêu phát hành. Số lƣợng phát hành sụt giảm, nhiều báo địa phƣơng rất

ít đƣợc phát hành ra sạp báo địa phƣơng mà chỉ đƣợc đọc bởi một bộ phận

công chúng tại các cơ quan, ban ngành… Báo điện tử có thể tích hợp nhiều

phƣơng thức thông tin bao gồm cả những đặc điểm của báo in, báo phát thanh

và truyền hình. Tuy nhiên không thể nào triệt tiêu vai trò của các loại hình

báo chí truyền thống. Báo điện tử và báo in của một cơ quan báo chí địa

phƣơng phải cùng tồn tại và hoạt động hiệu quả.

Không chỉ cạnh tranh với các thể loại báo chí truyền thống khác, báo

điện tử đang ở thế cạnh tranh về tốc độ thông tin với mạng xã hội, nhất là

Facebook, Zalo. Hiện tại ngƣời dân hầu hết đều sở hữu điện thoại di động

thông minh và có sử dụng một hoặc nhiều kênh mạng xã hội. Trƣớc bất kỳ sự

việc nào diễn ra, ngƣời dân chụp hình, quay phim lại và đăng tải trên mạng xã

hội đã trở nên rất phổ biến. Thậm chí có thể xem đây là một sự nở rộ của xu

hƣớng “nhà báo công dân”, khi mỗi ngƣời dân đều có thể trở thành nguồn

phát thông tin ngay lập tức. Từ tin trên mạng xã hội, nhiều ngƣời làm báo đã

tiếp cận và thực hiện các sản phẩm báo chí sau đó. Nhƣ vậy, xét về tốc độ

thông tin, tuy báo điện tử đƣợc xem là loại hình báo chí có ƣu thế về tốc độ

lan truyền thông tin nhƣng nhiều khi không phải là kênh thông tin đầu tiên

đến với công chúng.

Một thách thức quan trọng đối với báo điện tử khu vực ĐBSCL chính

là kiểm soát và cần làm chủ đƣợc quá trình tƣơng tác của độc giả với các bài

viết. Tƣơng tác với độc giả một cách trực tiếp và ngay lập tức là ƣu thế của

báo điện tử mà không phải loại hình báo chí nào cũng có đƣợc. Nhƣng làm

sao để tiếp thu những ý kiến phản hồi của độc giả về thông tin một cách có hệ

thống, sử dụng những thông tin phản hồi này sao cho có định hƣớng để trở

thành nguồn thông tin mới cho chuỗi quá trình truyền thông mới một cách

hiệu quả. Điều kiện hạn chế về nhân lực của các báo điện tử ĐBSCL đã khiến

cho mảng này còn hoạt động hạn chế.

3.2.2. Chất lượng nguồn nhân lực và lãnh đạo, quản lý của các cơ

quan báo chí

Vấn đề chất lƣợng nguồn nhân lực báo chí hiện nay cũng đƣợc xem là

một trong các thách thức của báo chí trong nƣớc, nhất là ở phía các cơ quan

báo chí địa phƣơng. Theo một chia sẻ tại bộ phận phát thanh Đài Phát thanh

và truyền hình Vĩnh Long, đội ngũ cán bộ, nhân viên trong bộ phận có độ tuổi

trung bình là 40 tuổi. Cho thấy lực lƣợng trẻ từ 25 – 40 tuổi đảm đƣơng công

việc còn hạn chế, khó tiếp thu kiến thức, công nghệ mới, phần nào làm hạn

chế sự đổi mới. Bên cạnh đó, tƣ duy lãnh đạo, quản lý của nhiều cơ quan báo

chí, nhất là đối với báo chí địa phƣơng vẫn còn tình trạng lạc hậu, phần nào

làm trì trệ sự phát triển chung.

Đội ngũ ngƣời làm báo chƣa đƣợc đào tạo đồng bộ nên chất lƣợng cũng

còn hạn chế. Với điều kiện hiện tại, các cơ quan báo chí địa phƣơng cũng

thƣờng xuyên thực hiện công tác đào tạo, nâng cao chất lƣợng chuyên môn,

nghiệp vụ cho cán bộ, phóng viên dƣới dạng các lớp học chuyên đề, ngắn hạn

để cập nhật kiến thức mới.

Sự phát triển của khoa học công nghệ đã hỗ trợ rất lớn cho kỹ thuật

sáng tác tác phẩm báo chí. Phóng viên, nhà báo hiện nay với thiết bị kỹ thuật

hiện đại đã có thể tác nghiệp nhanh hơn, thuận lợi để cho ra đời những tác

phẩm báo chí chất lƣợng cao.

Báo chí địa phƣơng với thế mạnh sẵn có là sự chính xác và cẩn trọng

trong ngôn ngữ diễn đạt, báo in đã lấy đƣợc lòng độc giả khi vừa đáp ứng

đƣợc tính nhanh nhạy trong thông tin, vừa có sự phân tích, diễn đạt sâu sắc,

làm rõ vấn đề. Báo in cùng với báo mạng điện tử có thể nói là có sự phối hợp

ăn ý khi tận dụng từ thế mạnh của mình: báo điện tử đƣa tin nóng trƣớc, báo

in phân tích, làm rõ, đeo bám vấn đề sâu sắc hơn. Hiện nay, các báo đảng địa

phƣơng đang hoạt động song song hai thể loại vừa báo in vừa báo điện tử.

Điều đó cho thấy hƣớng phát trển của báo đảng đang tiến theo xu thế phát

triển chung của báo chí hiện đại. Tuy nhiên điều này cũng là một thách thức

với cơ quan báo chí địa phƣơng ở ĐBSCL khi phải cân bằng sự tồn tại giữa

hai thể loại, vừa duy trì báo in truyền thống, vừa phải vận hành một mô hình

mới là báo điện tử để hợp xu thế.

Thông tin đáng tin cậy của báo in vẫn là lựa chọn ƣu tiên của ngƣời

dân, nhất là ở vùng thôn quê. Nếu báo in tiếp tục duy trì và phát triển chất

lƣợng, đảm bảo tôn chỉ hoạt động thì luôn đứng vững trong lòng bạn đọc.

Trên nhiều tờ báo in hiện đại không còn tình trạng mỗi trang một lĩnh vực

riêng lẻ, trái lại, các báo tiến tới xây dựng tờ báo có chủ đề lớn để khai thác

sâu vấn đề. Đƣơng đầu với tình trạng phát hành báo sụt giảm, nhiều tờ báo in

tên tuổi trên thế giới cũng đã chuyển đổi hình thức sang dạng ấn bản điện tử

để đến với công chúng của mình.

So sánh với mạng xã hội, thực tế, có thể thông tin trên mạng xã hội đến

với nhiều ngƣời trong thời gian rất nhanh. Nhƣng chính vì tốc độ nhanh nhƣ

vậy nên hàm lƣợng thông tin, chất lƣợng thông tin của mạng xã hội không

đƣợc đảm bảo. Điều này cũng là cơ hội dành cho các thể loại báo chí truyền

thống phát triển khi biết chọn lọc từ “biển” thông tin hàng ngày trên mạng xã

hội để phát triển thành nguồn thông tin và đƣợc thể hiện lại một cách chỉn

chu, có kiểm chứng, đƣợc độc giả công nhận và tin tƣởng. Cạnh tranh là động

lực để báo chí phát triển mạnh mẽ hơn.

Cơ hội của báo chí hiện đại còn đến từ chính độc giả và một xã hội

đang diễn biến, phát triển với tốc độ nhanh và có nhiều biến động. Điều này

mở ra cho báo chí một nguồn thông tin vô tận, kho đề tài phong phú để báo

chí khai thác. Trình độ của độc giả ngày càng cao, yêu cầu thông tin ngày

càng nhiều, giúp cho báo chí có cơ hội mở rộng thị trƣờng, phát triển mạnh

mẽ hơn trƣớc.

Xu hƣớng phát triển của báo chí hiện nay là không chỉ “bán cái mình

có” mà phải là “bán cái công chúng cần”. Thông tin báo chí vì thế cần thấu

hiểu và theo dõi từng nhịp thở thời sự của xã hội để biết công chúng của mình

cần gì, quan tâm đến điều gì. Ở một góc độ khác, báo chí ngày càng phát triển

theo dạng báo chí phản biện, nêu giải pháp, khơi gợi, bóc tách, phân tích, giải

quyết từng vấn đề của cuộc sống hơn là dạng báo chí đơn thuần đƣa tin.

Hoạt động hội nhập quốc tế của báo chí cũng ngày càng phát triển. Với

mối quan hệ ngoại giao của nƣớc ta với các nƣớc trên thế giới ngày càng phát

triển, vị thế quốc gia ngày càng đƣợc nâng tầm, hiện nay có rất nhiều cơ quan

báo chí nƣớc ngoài đặt văn phòng tại Việt Nam, cử phóng viên đến thƣờng trú

hoặc tác nghiệp tại Việt Nam. Điều này là cơ hội để báo chí Việt Nam có cơ

hội tiếp xúc, giao lƣu, học tập kinh nghiệm với báo chí quốc tế. Thông tin đối

ngoại trên báo chí, hoạt động truyền thông quốc tế trên báo chí có cơ hội phát

triển.

3.3. Một số giải pháp đề xuất

3.3.1. Đối với cơ quan báo chí

- Thể hiện vai trò là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh trong tuyên

truyền thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương về xây dựng và phát triển

du lịch.

Ông Trƣơng Văn Chuyển - Tổng biên tập Báo Cần Thơ nhận định:

“Trong phát triển ngành du lịch nói chung, kinh tế du lịch nói riêng, báo chí

truyền thông có vai trò rất quan trọng, nhằm đƣa hình ảnh đất nƣớc, con

ngƣời, nét đẹp văn hóa, truyền thống… của đất nƣớc, từng địa phƣơng đến

với đông đảo bạn đọc trong và ngoài nƣớc. Trong đó báo đảng địa phƣơng có

ƣu thế mà ít có cơ quan báo chí nào có đƣợc, đó là nắm rõ chủ trƣơng của địa

phƣơng, những lợi thế, ƣu điểm của địa phƣơng trong phát triển các ngành,

lĩnh vực, trong đó có du lịch. Để tuyên truyền góp phần phát triển du lịch địa

phƣơng, báo đảng địa phƣơng phải chủ động xây dựng kế hoạch, chuyên

trang chuyên đề, xây dựng lực lƣợng biên tập, phóng viên chuyên trách và đội

ngũ cộng tác viên rộng khắp”.

Với lợi thế của mình, các báo đảng ở khu vực ĐBSCL cần phát huy vai

trò chủ đạo trong truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng, là kênh thông tin

chính thống về các vấn đề của tỉnh. Bên cạnh đó, nhƣ đã phân tích, các bài

viết phản ánh quá trình xây dựng và phát triển, tuyên truyền chủ trƣơng chính

sách của tỉnh là thế mạnh của các báo đảng địa phƣơng. Trong truyền thông

quảng bá du lịch, không chỉ giới thiệu điểm đến, tuyến bài phân tích, phản

ánh những hạn chế trong quá trình phát triển cũng là những nội dung cần

thiết, để công chúng có góc nhìn toàn diện hơn đối với sự phát triển du lịch

của một địa phƣơng. Trong số công chúng tìm đọc các bài viết về du lịch địa

phƣơng, không chỉ có một mục đích là tìm thông tin du lịch mà còn có các

doanh nghiệp đang tìm kiếm cơ hội đầu tƣ, hợp tác, các nhà nghiên cứu phát

triển xã hội, hoặc các đối tƣợng cần tham khảo thông tin, phục vụ cho việc

học, nghiên cứu.

- Bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn cho phóng viên:

Các báo đảng địa phƣơng ở ĐBSCL hiện nay hầu hết đều hoạt động

song song hai loại hình báo chí là báo in và báo điện tử. Việc phát triển sang

báo điện tử cũng mới thời gian ngắn, lực lƣợng làm báo chƣa có nhiều kinh

nghiệm. Trƣớc yêu cầu của nhiệm vụ, đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ

thuật viên của các đơn vị cần đƣợc tạo điều kiện học tập, bồi dƣỡng để tiếp

cận những kỹ thuật mới để tác nghiệp chuyên nghiệp hơn, tạo ra những sản

phẩm chất lƣợng. Việc đào tạo, bồi dƣỡng kiến thức cho đội ngũ ngƣời làm

báo cần đƣợc thƣờng xuyên thực hiện theo hình thức các lớp tập huấn ngắn

hạn và tổ chức tại địa phƣơng hoặc các cụm địa phƣơng lân cận nhau để phù

hợp với đặc thù công việc. Nội dung tập huấn cần đi sâu vào hƣớng dẫn các

cách làm mới, kỹ thuật mới, chú trọng thực hành, ứng dụng hơn là lý thuyết.

Chú trọng cập nhật xu thế phát triển của báo chí hiện đại để tổ chức bồi

dƣỡng kỹ năng thích ứng cho phóng viên nhƣ: kỹ năng biên tập từ báo in sang

báo điện tử và báo hình, kỹ năng truyền thông qua mạng xã hội, thực hiện

phóng sự phát thanh hiện đại, kỹ năng chụp ảnh báo chí... Mục đích chính là

để đội ngũ làm báo địa phƣơng đƣợc giao lƣu, trao đổi kinh nghiệm, học tập

những cách làm mới, hay, xu thế phát triển của báo chí hiện đại để có cách

làm mới, phù hợp với đơn vị, nâng chất lƣợng các sản phẩm báo chí địa

phƣơng.

Đối với việc vận hành hài hòa giữa hai loại hình báo in và báo điện tử

tại các cơ quan báo chí cũng cần có chiến lƣợc, định hƣớng rõ ràng. Trong đó,

báo điện tử cần đƣợc cập nhật thƣờng xuyên trong ngày, kịp thời chuyển tải

tin tức thời sự đến bạn đọc. Trong khi đó, báo in đổi mới hình thức trình bày,

nâng cao chất lƣợng theo hƣớng chuyên sâu, phản ánh đa chiều. Báo in cùng

với báo điện tử có sự phối hợp ăn ý khi tận dụng từ thế mạnh của mình: báo

điện tử đƣa tin nóng trƣớc, báo in phân tích, làm rõ, đeo bám vấn đề sâu sắc

hơn.

- Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật:

Các cơ quan báo chí tỉnh thành ĐBSCL cần tiếp tục đầu tƣ về cơ sở hạ

tầng kỹ thuật để vận hành tốt báo điện tử. Các báo cần đầu tƣ trang thiết bị tác

nghiệp để phục vụ cho việc vận hành báo điện tử. Do tính đa phƣơng tiện trên

báo điện tử nên trang bị thêm thiết bị nhƣ máy quay phim, máy tính cấu hình

cao để dựng hình, phòng thu âm, phát thanh. Một số cơ quan báo chí đầu tƣ

phòng thu, dựng hình chuyên nghiệp để đảm bảo chất lƣợng cho sản phẩm

báo chí. Đơn cử nhƣ tại Báo Đồng Tháp đang thực hiện hợp đồng với bƣu

điện để áp dụng phát thanh điện tử trên báo điện tử. Hiện có 4 máy quay

trang bị cho phóng viên để thực hiện các clip.

Nắm bắt thói quen cập nhật thông tin của công chúng hiện nay, các cơ

quan báo chí đầu tƣ mạnh hơn cho việc cập nhật tin, bài trên các kênh mạng

xã hội nhƣ youtube, facebook… Mạng xã hội cũng đƣợc xem là kênh tuyên

truyền hiệu quả, tiếp thu đƣợc ý kiến, tƣơng tác của bạn đọc, tuy nhiên các cơ

quan báo chí có sự kiểm soát bình luận trên tin bài điện tử. Một số cơ quan

báo chí đẩy mạnh phát triển ứng dụng đọc báo, phát triển sản phẩm báo chí

trên thiết bị di động để tiếp cận công chúng. Cụ thể nhƣ Báo Đồng Khởi, Báo

Cần Thơ, Báo Đồng Tháp đều có ứng dụng đọc báo trên App Store, CH Play,

với giao diện đặc thù phục vụ công chúng đọc báo trên thiết bị di động. Ông

Đinh Hữu Dũng – nguyên Tổng biên tập báo Đồng Tháp cho biết: “Đơn vị

định hƣớng phát triển các chƣơng trình thu phát trực tiếp sự kiện. Việc này

cần hạ tầng dữ liệu mạnh để quay trực triếp từ điện thoại và phát trực tiếp

bằng điện thoại di động của phóng viên tại hiện trƣờng”.

Tại Bến Tre, với định hƣớng phát triển cơ quan báo chí theo Kế hoạch

số 2447/KH-UBND ngày 23-5-2019 của UBND tỉnh Bến Tre về quy hoạch

phát triển và quản lý báo chí trên địa bàn tỉnh Bến Tre đến năm 2025, phát

triển báo chí theo hƣớng đầu tƣ, phát huy hiệu quả của báo mạng điện tử, xây

dựng trang tiếng nƣớc ngoài, để tăng cƣờng thông tin đối ngoại, quảng bá

hình ảnh quê hƣơng, đất nƣớc đến với cộng đồng quốc tế. Ông Lê Ngọc Hân -

Tổng biên tập Báo Đồng Khởi cho biết: “Đối với truyền thông quảng bá du

lịch địa phƣơng, vẫn tiếp tục là mảng đề tài quan trọng theo hƣớng ngày càng

mở rộng và chuyên sâu hơn, nhất là đối với loại hình báo điện tử đang phát

triển mạnh mẽ nhƣ hiện nay. Các sản phẩm báo chí về du lịch không chỉ là

“đặc quyền” của phóng viên, cộng tác viên, các chuyên gia, các nhà quản lý,

mà còn có sự tham gia, tƣơng tác của du khách. Chính họ là ngƣời trực tiếp

trải nghiệm nhiều địa điểm, vùng miền nên những chia sẻ về cảm xúc thú vị,

so sánh về sự độc đáo, các đánh giá phong phú trên hành trình tham quan,

chắc chắn sẽ đem đến đến sự sinh động và sức thuyết phục cho mỗi tin tức bài

viết, hình ảnh.

Báo điện tử là kênh phát triển có nhiều hứa hẹn, tăng cƣờng hơn các tin

bài đúng chất báo điện tử. Đổi mới dựa trên giá trị cốt lõi là báo đảng, Báo

Đồng Khởi vừa đổi mới hình thức, vừa tiếp tục nâng cao chất lƣợng tin bài,

thể hiện mạnh mẽ tính tự phê bình và phê bình, tính phản biện, thực tiễn và

thời sự, đảm bảo các nguyên tắc hoạt động cũng nhƣ các giá trị của báo chí

cách mạng Việt Nam, trong đó có tính đảng, tính chân thật, khách quan. Đồng

thời thực hiện tốt chức năng giáo dục tƣ tƣởng, quản lý, giám sát xã hội. Quan

tâm hơn về đổi mới giao diện trên báo điện tử, làm nổi bật banner du lịch

bằng cách thiết kế sao cho bắt mắt bạn đọc.

Phó trƣởng Ban Tuyên giáo Trung ƣơng Lê Mạnh Hùng tại cuộc họp

khảo sát việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng tại Đảng ủy Khối các cơ quan

Trung ƣơng vào tháng 5/2019 đã một lần nữa khẳng định rằng, “trong bối

cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, báo đảng vẫn giữ vai trò và tầm quan trọng

riêng trong việc cung cấp thông tin chính thống, góp phần nâng cao nhận

thức, giá trị thẩm mỹ, vốn văn hóa, vốn hiểu biết cho công chúng” [24].

3.3.2. Công tác phối hợp

Trong thời đại công nghệ thông tin nhƣ hiện nay, những thông tin quan

trọng về du lịch đăng tải trên các phƣơng tiện truyền thông đƣợc xem nhƣ một

kênh chính thức để ngƣời dân, du khách tham khảo, có thêm lựa chọn để trải

nghiệm. Các doanh nghiệp du lịch cũng dựa vào kênh thông tin báo chí để

quảng bá, khai thác nguồn khách. Trong quá trình phản ánh, báo chí đã phát

hiện những vấn đề tồn tại, hạn chế của ngành. Thông qua đó, các cơ quan

quản lý nhà nƣớc về du lịch kịp thời chấn chỉnh. Mặt khác, báo chí cũng đi

sâu phân tích, phát hiện những nhân tố mới giúp ngành du lịch định hình dòng

sản phẩm chất lƣợng phong phú. Đồng thời giúp các cấp lãnh đạo thấy rõ thực

trạng phát triển du lịch tại địa phƣơng để có những chỉ đạo, điều chỉnh, bổ

sung kịp thời. Tuy nhiên, để làm tốt vai trò đồng hành cùng ngành du lịch,

báo chí phải có những bƣớc chuyển hiệu quả hơn trong việc quảng bá.

Sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch với doanh

nghiệp và cơ quan báo chí nếu thực hiện chặt chẽ thì sẽ góp phần hiệu quả

trong truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng. Mối quan hệ phối hợp giữa 3

bên này không phải chỉ gói gọn trong phạm vi của một tỉnh, thành mà còn có

thể mở rộng, giữa địa phƣơng này với địa phƣơng khác. Thông tin truyền

thông quảng bá du lịch trên báo điện tử không nhất thiết chỉ nói riêng về du

lịch địa phƣơng mà có thể đăng tải giới thiệu du lịch của các địa phƣơng khác.

Việc giới thiệu của địa phƣơng khác cũng là một trong những cách để thu hút

công chúng đến với địa phƣơng mình. Nếu du khách tìm thấy thông tin du

lịch của địa phƣơng A trên báo của tỉnh B, thì khả năng họ tìm đọc những

thông tin du lịch của tỉnh B cũng nhiều hơn. Nắm bắt tâm lý này, giữa một số

tỉnh thành trong khu vực có thể liên kết với nhau về vấn đề thông tin, để hợp

tác cùng quảng bá thông tin du lịch tỉnh nhà.

Theo ông Mai Ngọc Thuyết – Phó giám đốc Trung tâm phát triển du

lịch TP.Cần Thơ nhận định: “Cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch cần có sự

thống nhất trong truyền thông với cơ quan báo chí, liên kết, phối hợp chặt chẽ

với cơ quan báo chí trong việc tuyên truyền, quảng bá du lịch. Trƣớc hết cần

phải chủ động trong việc đƣa ra chiến lƣợc truyền thông dài hạn, phát triển tất

cả các kênh, các loại hình truyền thông, biết tận dụng lợi thế của công nghệ số

hiện đại. Và trên hết, cần phải đổi mới phƣơng thức, nội dung tuyên truyền,

nâng cao tính chuyên nghiệp; tích cực quảng bá hình ảnh đất nƣớc, các sản

phẩm du lịch và quan tâm truyền thông về văn hóa ứng xử, vấn đề cảnh quan

môi trƣờng, an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trƣờng để phát triển du lịch

theo hƣớng bền vững và hiện đại”.

Cơ quan báo chí và cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch là hai cơ quan

có chức năng khác nhau, tuy nhiên có cùng một nhiệm vụ đó là góp phần phát

triển du lịch địa phƣơng. Với tinh thần đó, giữa cơ quan báo chí và cơ quan

quản lý nhà nƣớc về du lịch cần có sự liên kết chặt chẽ, nhịp nhàng trong phối

hợp. Về phía cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch phải chủ động cung cấp

đầy đủ những thông tin chính thống về các chủ trƣơng, chỉ đạo, các hoạt động

trong lĩnh vực du lịch đến cơ quan báo chí khi có đặt hàng từ phía cơ quan

báo chí. Riêng về phía cơ quan báo chí phải đăng tải những hình ảnh, tin, bài

một cách nhanh chóng, chính xác, trích xuất nguồn gốc thông tin chính thống

để kịp thời truyền thông, quảng bá du lịch một cách nhanh nhất trong thời

buổi công nghệ số. Tiếp tục phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nƣớc, đơn

vị sự nghiệp chuyên ngành về du lịch để truyền thông chính xác, hiệu quả

những thay đổi kịp thời về chế độ chính sách, cũng nhƣ các sản phẩm mới của

ngành du lịch.

Bên cạnh đó, khi cơ quan báo chí địa phƣơng trở thành thành viên của

ban chỉ đạo phát triển du lịch của địa phƣơng sẽ trở thành động lực chính để

đẩy mạnh hoạt động truyền thông. Bản thân cơ quan báo chí cũng sẽ chủ động

thực hiện các giải pháp để tăng cƣờng hiệu quả của truyền thông quảng bá du

lịch, chứ không phải chỉ là ở vai trò thực hiện nhiệm vụ thƣờng xuyên trong

khi phải cân đối số lƣợng tin bài, thậm chí ƣu tiên cho nhiều chủ đề, chủ điểm

khác trong tháng, tin bài theo dòng chủ lƣu thời sự.

Ở góc độ cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch có thể thúc đẩy công tác

phối hợp với báo chí thông qua các hoạt động nhƣ: phối hợp tổ chức tham gia

các hoạt động tại các lễ hội, sự kiện, hội chợ triển lãm chuyên ngành, liên

hoan du lịch trong và ngoài tỉnh; tổ chức tiếp đón các đoàn famtrip, báo, đài

đến khảo sát, trải nghiệm sản phẩm du lịch mới và viết bài đƣa tin quảng bá

du lịch, xây dựng sản phẩm liên kết phát triển du lịch. Đẩy mạnh thực hiện

các chuyên trang giới thiệu hình ảnh, sản phẩm, tài nguyên du lịch trên báo

chí.

3.3.3. Đối với phóng viên

Để thực hiện tốt công tác truyền thông quảng bá du lịch, giải pháp đƣa

ra là cần có lực lƣợng phóng viên có thế mạnh khi viết về lĩnh vực du lịch. Do

trƣớc nay, đội ngũ phóng viên các báo ở khu vực ĐBSCL không đông, một

ngƣời thƣờng phụ trách nhiều mảng nội dung chứ không chỉ riêng du lịch, do

đó không có nhiều thời gian đầu tƣ các bài chuyên sâu viết về du lịch. Bản

thân phóng viên phụ trách mảng du lịch cần thƣờng xuyên nâng cao năng lực

chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật thƣờng xuyên kiến thức về du lịch, tăng

cƣờng trải nghiệm du lịch, đổi mới cách viết để phù hợp với phong cách viết

du lịch. Tiếp cận xu hƣớng mới trong truyền thông quảng bá về du lịch, xu

hƣớng tiếp cận thông tin của công chúng, tự đổi mới cách làm báo của mình

về kỹ thuật, cách thể hiện nội dung, thực hiện các sản phẩm báo chí đa

phƣơng tiện để phát huy thế mạnh của báo điện tử.

Phóng viên Trần Thạch Thảo – Báo Đồng Khởi cho biết: “Trong truyền

thông quảng bá du lịch địa phƣơng, điều quan trọng cần lƣu ý là phải viết

đúng sự thật, không tô vẽ theo doanh nghiệp, viết một cách khách quan. Tờ

báo địa phƣơng là tờ báo chính thống trên địa bàn nên độ tin tƣởng của độc

giả rất cao, vì vậy khi viết thì phải viết sự thật, nghe nhiều, đa chiều. Tin làm

sao vừa nói đƣợc chủ trƣơng vừa quảng bá, có thể khi viết thì nói rõ cụ thể tên

địa điểm để góp phần thông tin giới thiệu cho điểm đến”.

Theo phóng viên Bùi Hữu Nghĩa – Báo Nhân Dân thƣờng trú tại Đồng

Tháp: “Nhà báo khi viết về du lịch là không đƣợc tô hồng. Vì nếu viết không

đúng sự thật thì khách du lịch đến địa phƣơng, điểm tham quan một lần sẽ

biết ngay. Từ đó ảnh hƣởng đến uy tín nhà báo, uy tín tòa soạn, uy tín của

ngành du lịch tỉnh và lãnh đạo địa phƣơng. Do đó, bài viết về du lịch phải vừa

có mặt tích cực, nhƣng cũng nêu lên những mặt hạn chế của ngành du lịch

tỉnh. Qua đó, giúp các cấp lãnh đạo thấy rõ thực trạng phát triển du lịch tại địa

phƣơng để có những chỉ đạo, điều chỉnh, bổ sung kịp thời. Ngƣời làm báo

phải đi sâu phân tích, phát hiện những nhân tố mới giúp ngành du lịch định

hình dòng sản phẩm chất lƣợng”.

Và phóng viên của báo địa phƣơng thì ngoài việc phục vụ nhu cầu bạn

đọc thì phải chú trọng phản ánh việc thực hiện chủ trƣơng, chính sách về du

lịch. Đây vẫn là nhiệm vụ chính của phóng viên và cơ quan báo chí địa

phƣơng. Để hạn chế đi sự khô khan trong các bài viết thiên về chính luận,

tuyên truyền chủ trƣơng, chính sách thì cần đổi mới cách viết, khai thác thế

mạnh của báo mạng với các tính năng hiện đại để tăng hiệu quả tuyên truyền.

Bên cạnh đó là liên kết với nhau tạo sự lan tỏa thông tin về những sản phẩm

du lịch đặc trƣng của địa phƣơng, tuyên truyền có trọng tâm, trọng điểm.

Việc tuyên truyền phải đúng tôn chỉ mục đích, phản ánh một cách

khách quan, không tô hồng. Nhà báo khi viết về du lịch là không đƣợc tô

hồng. Vì nếu viết không đúng sự thật thì khách du lịch đến địa phƣơng, điểm

tham quan một lần sẽ biết ngay. Từ đó ảnh hƣởng đến uy tín nhà báo, uy tín

tòa soạn, sâu xa hơn là ảnh hƣởng đến uy tín của ngành du lịch tỉnh và lãnh

đạo địa phƣơng. Do đó, bài viết về du lịch phải vừa có mặt tích cực, nhƣng

cũng nêu lên những mặt hạn chế của ngành du lịch tỉnh. Qua đó, giúp các cấp

lãnh đạo thấy rõ thực trạng phát triển du lịch tại địa phƣơng để có những chỉ

đạo, điều chỉnh, bổ sung kịp thời. Song song đó, ngƣời làm báo phải đi sâu

phân tích, phát hiện những nhân tố mới giúp ngành du lịch định hình dòng sản

phẩm chất lƣợng. Thông tin đƣa phải nhanh, gọn, mềm mại và đọc vào hiểu

ngay. Hình ảnh điểm đến cần đƣợc đƣa vào tin, bài trên báo điện tử nhiều

hơn. Cần đầu tƣ hình ảnh, clip có chất lƣợng hơn.

3.3.4. Giải pháp về chất lượng sản phẩm báo điện tử

Để nâng cao chất lƣợng sản phẩm báo chí về truyền thông quảng bá du

lịch trên báo điện tử phù hợp với xu hƣớng phát triển của báo chí hiện đại, cần

chú ý những yếu tố nhƣ:

+ Hiệu quả của ảnh báo chí về du lịch:

Ảnh báo chí là loại ngôn ngữ truyền thông hiện đại có sức mạnh và

hiệu quả truyền tải thông tin cao, nhất là đối với loại hình báo điện tử. Xu

hƣớng của ảnh báo chí hiện nay là “Nhiều - Lớn - Cận” nghĩa là thể hiện

nhiều góc độ chụp khác nhau. Lớn: kích thƣớc ảnh trên trang báo, giao diện

báo lớn. Cận: góc chụp cận, thể hiện rõ hành động, biểu cảm của nhân vật. Xu

hƣớng này thể hiện rõ ở nhiều báo in hiện nay nhƣ Tuổi Trẻ, Thanh Niên, khi

kích thƣớc ảnh chính ở trang nhất luôn chiếm hơn 50% diện tích trang. Đối

với báo điện tử, hình ảnh lại càng đƣợc xem là ƣu tiên hàng đầu…

Hình ảnh tĩnh bao gồm ảnh chụp và hình minh họa. Nó là thành phần

đƣợc dùng nhiều và đóng vai trò quan trọng vài thành công của tác phẩm

cũng nhƣ sản phẩm báo mạng điện tử. Một bức ảnh chụp đúng khoảnh khắc

gắn liền với sự việc, sự kiện sẽ làm nổi bật cảm xúc, nhấn mạnh những thông

tin quan trọng, có giá trị đôi khi bằng nghìn lời nói. Đối với độc giả, việc tiếp

nhận thông tin qua ảnh sẽ nhanh chóng, dễ dàng và hấp dẫn hơn qua chữ viết.

Chỉ cần nhìn thoáng qua bức ảnh đi kèm tin hoặc bài là ngƣời đọc có thể phần

nào hình dung ra nội dung bài viết cũng nhƣ việc quyết định có nên đọc bài

báo đó hay không.

“Ảnh tĩnh trên báo mạng điện tử có thể đứng độc lập, có thể kết hợp

với văn bản hoặc đƣợc dùng làm đƣờng dẫn tới các phần nội dung khác. Nó

không chỉ là yếu tố làm tăng tính xác thực của các thông tin trong tác phẩm

báo chí mà còn là công cụ giúp mắt ngƣời đọc đƣợc nghỉ ngơi, thoải mái hơn

khi đọc những bài viết dài. Việc bố trí những bức ảnh xen kẽ một cách hợp lý

giữa các khối chữ, các đoạn văn sẽ làm ngƣời đọc không cảm thấy nhàm

chán, đơn điệu khi tiếp nhận thông tin” [14, tr.125].

Qua phỏng vấn nhóm công chúng, khi xem tin bài về du lịch, độc giả

quan tâm đến hình ảnh nhiều hơn, nhất là hình ảnh đẹp, chất lƣợng cao. Việc

chọn hình ảnh để sử dụng cũng cần phải phù hợp nội dung, chú ý chi tiếp, nội

dung bức ảnh, tránh những chi tiết phản cảm, chú ý các thông điệp trong bức

ảnh phải phù hợp nội dung thể hiện. Hình ảnh báo chí cần đƣợc chú thích ảnh

rõ ràng, súc tích, đầy đủ…

+ Sức mạnh của các video clip quảng bá du lịch:

Hầu hết các báo điện tử hiện nay đều có tích hợp mục video clip trên

giao diện của website để phục vụ nhu cầu của bạn đọc. Video clip trên báo

điện tử giúp cho báo điện tử cạnh tranh tốt hơn với truyền hình. Thế mạnh của

các video clip trên báo điện tử là ngắn gọn, dễ chia sẻ trên mạng xã hội, tạo

đƣợc sự chú ý và hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Theo phỏng vấn nhóm

công chúng, video mang lại cảm giác chân thật, sống động, giúp độc giả nhìn

thấy đƣợc phần chân thật của điểm du lịch hoặc sản phẩm du lịch.

Phát triển video clip để truyền thông quảng bá du lịch cần chú trọng

vào thể loại phóng sự, trải nghiệm du lịch để đem lại sự hấp dẫn cho độc giả,

phù hợp với nhóm đề tài giới thiệu điểm đến mới. Ngoài ra, báo điện tử có thể

phát triển thêm hình thức phát thanh theo hƣớng phóng sự thực tế, có âm

thanh hiện trƣờng để khơi gợi sự liên tƣởng của thính giả.

+ Ngôn ngữ kể chuyện khi viết về du lịch:

Ngày nay, ngƣời đọc rất ƣa chuộng lối viết kể chuyện trong các bài

báo. Theo kết quả khảo sát công chúng, hầu hết đều trả lời rằng các bài viết

với lối kể chuyện, ghi lại cảm xúc, trải nghiệm của một nhân vật về điểm đến

tạo cảm giác hấp dẫn hơn là những dạng bài viết miêu tả, phản ánh vấn đề

thông thƣờng. Các thể loại viết ký sự, phóng sự mang lại cảm giác nhẹ nhàng

nhƣ một câu chuyện, độc giả dễ tiếp nhận.

+ Hình thức một sản phẩm báo điện tử về quảng bá du lịch:

Ngày nay, thể loại megastory - các bài viết, phóng sự ảnh “nhiều hình,

ít chữ” nhƣng đƣợc thiết kế, đồ họa thành từng sản phẩm có bố cục, tổng thể

hoàn chỉnh, thông tin cô đọng nhƣng có sức tác động rất mạnh đến ngƣời đọc.

Qua khảo sát nhóm độc giả các báo điện tử cho thấy họ dễ tiếp nhận thông tin

và có hứng thú du lịch hơn khi xem những bài viết theo dạng này.

Số lƣợng hình ảnh minh họa trong các tin, bài báo điện tử cũng cần lƣu

ý. Theo khảo sát độc giả, ít nhất từ 2 ảnh cho 1 tin, bài. Đối với tin, có thể sử

dụng 1 – 2 ảnh, bài phản ánh vấn đề từ 2 – 3 ảnh, phóng sự, ký sự từ 3 – 4

ảnh, các phóng sự ảnh sử dụng ít nhất 5 ảnh, các ảnh phải có nội dung cụ thể.

Tăng cƣờng sử dụng hình thức megastory, thông tin đƣợc minh họa bằng các

hình ảnh, có kết hợp phần chữ một cách chọn lọc.

+ Vấn đề từ khóa trên sản phẩm báo điện tử:

Cần chú trọng đến từ chọn từ khóa trên các sản phẩm báo chí điện tử về

du lịch. Sử dụng từ khóa đúng để tăng lƣợt đọc cho bài viết, các bài viết sẽ

đƣợc xuất hiện nhiều hơn khi công chúng tìm kiếm từ khóa trên Google.

Công thức từ khóa cần chú ý là “du lịch + tên địa phƣơng” hoặc “du lịch + tên

sản phẩm du lịch tiêu biểu”, “tên địa danh có điểm du lịch nổi tiếng”…

Khắc phục tình trạng gắn sai từ khóa trên bài viết hoặc bố trí tin bài về

du lịch không đúng chuyên mục. Đề xuất các báo đƣa chuyên mục Du lịch trở

thành chuyên mục chính trên giao diện, bên cạnh các chuyên mục nhƣ Thời

sự, An ninh, Y tế, Giáo dục, Nông nghiệp…

+ Kết hợp nhịp nhàng giữa báo điện tử và kênh mạng xã hội:

Để nối dài hiệu quả truyền thông trên báo điện tử, các cơ quan báo chí

ĐBSCL có thể kết hợp mở thêm trang mạng xã hội của đơn vị, theo dạng một

Fanpage – trang mạng xã hội dành cho một tổ chức để đáp ứng nhu cầu chia

sẻ thông tin và theo dõi thông tin từ các kênh mạng xã hội của công chúng.

Các tin, bài sau khi đƣợc đăng tải trên báo điện tử có thể đƣợc dẫn link và

chia sẻ trên trang fanpage của cơ quan, làm tăng độ phổ quát thông tin đến với

độc giả, cạnh tranh trực tiếp với thông tin từ các trang mạng xã hội của cá

nhân hoặc các nhóm công chúng khác. Hiện báo Đồng Khởi cũng có tạo trang

fanpage riêng của đơn vị, tuy nhiên thông tin chia sẻ trên trang fanpage còn

chậm, mức độ theo dõi của công chúng không cao, mức độ tƣơng tác hạn chế.

Muốn kênh fanpage hoạt động hiệu quả cần có định hƣớng rõ ràng của ban

biên tập, chia sẻ loại tin nào thì thu hút độc giả quan tâm, tin nào thì cần nhiều

tƣơng tác…

+ Phát triển song ngữ Việt – Anh để báo điện tử được toàn cầu hóa:

Hiện nay ngoại trừ báo Cần Thơ có phiên bản tiếng Anh và tiếng

Khmer thì hầu hết các báo điện tử khác chỉ hoạt động với ngôn ngữ duy nhất

là tiếng Việt. Truyền thông đối ngoại của nƣớc ta đang đƣợc đẩy mạnh, trong

khi đó truyền thông quảng bá du lịch cũng là một hình thức truyền thông đối

ngoại về hình ảnh của địa phƣơng. Qua đó cho thấy việc phát triển bản tiếng

Anh cho các báo điện tử ở địa phƣơng là cần thiết. Cùng với chủ đề du lịch thì

các thông tin khác về kinh tế - xã hội tỉnh nhà cũng rất cần đƣợc thông tin cho

kiều bào ta ở nƣớc ngoài, cho độc giả là ngƣời nƣớc ngoài.

Tiểu kết chƣơng 3

Sự phát triển của xã hội hiện đại đem lại nhiều cơ hội và thách thức cho

truyền thông nói chung, mà cụ thể là báo điện tử, nhất là báo điện tử của các

tỉnh ĐBSCL, những đơn vị còn khá non trẻ trong hoạt động, vận hành loại

hình báo điện tử. Xu hƣớng phát triển của du lịch hiện nay cũng đòi hỏi

truyền thông quảng bá cần quan tâm có những giải pháp, cách thức phù hợp

để truyền thông đạt hiệu quả.

Để phát triển báo điện tử phục vụ cho truyền thông quảng bá du lịch địa

phƣơng, các báo điện tử khu vực ĐBSCL cần chú trọng hơn vào nâng cao

chất lƣợng các sản phẩm báo chí, bám sát các tiêu chí của loại hình báo điện

tử, tiếp cận các xu hƣớng phát triển mới của báo chí hiện đại, nhu cầu độc giả,

xu hƣớng tiếp cận thông tin của độc giả.

Bên cạnh đó là các giải pháp về nâng chất hạ tầng kỹ thuật, giải pháp

về trình độ của nguồn nhân lực, sự phối hợp với các cơ quan quản lý nhà

nƣớc về du lịch, các doanh nghiệp, sự điều hành, tổ chức của ban biên tập đối

với truyền thông quảng bá du lịch càng cần có chiến lƣợc phù hợp, bài bản.

Hiện đã làm tốt công tác thông tin tuyên truyền nhƣng để đạt đƣợc hiệu quả

về quảng bá thì đòi hỏi các báo điện tử địa phƣơng phải nâng chất và quan

tâm hơn đến du lịch, xem đây vừa là nhiệm vụ chính trị vừa là cơ hội để phát

triển tờ báo của đơn vị.

Có hai luồng ý kiến độc giả khi bàn về việc báo địa phƣơng thì chỉ đƣa

thông tin quảng bá du lịch địa phƣơng thôi hay có nên đƣa thông tin về du

lịch của các địa phƣơng khác? Một thì cho rằng báo địa phƣơng cần tập trung

cho địa phƣơng mà thôi. Hai cho rằng cũng cần đƣa thông tin về du lịch các

nơi khác nữa vì không chỉ có ngƣời địa phƣơng nào đọc báo của địa phƣơng

đó. Báo điện tử mang tầm phổ quát toàn cầu, nên việc đƣa tin, bài về du lịch

của các địa phƣơng khác một cách chừng mực cũng phù hợp với yêu cầu

quảng bá phát triển du lịch của nƣớc ta. Tựu trung lại, tùy vào định hƣớng của

mỗi đơn vị mà chọn cách thức phù hợp với mình.

KẾT LUẬN

Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du

lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thời gian qua các cơ quan báo chí ở

khu vực ĐBSCL đã đẩy mạnh công tác truyền thông quảng bá du lịch địa

phƣơng. Các kênh báo điện tử ở ĐBSCL tuy hầu hết chỉ mới hoạt động

chuyên nghiệp trong khoảng thời gian 5 năm trở lại đây nhƣng đã tạo đƣợc

những bƣớc chuyển vƣợt bậc. Nắm bắt xu hƣớng phát triển của báo chí hiện

đại và cách tiếp cận thông tin của độc giả trong bối cảnh cuộc cách mạng

công nghiệp 4.0, các cơ quan báo chí ĐBSCL đã mạnh dạn đầu tƣ cơ sở hạ

tầng cho báo điện tử, nâng chất, chuyển đổi các kênh thông tin điện tử cũ kỹ

trở thành các website báo điện tử với nền tảng dữ liệu mạnh, giao diện đẹp

mắt, mở rộng tƣơng tác với độc giả, tích hợp đa phƣơng tiện. Một số cơ quan

báo chí đã đầu tƣ cho bộ phận báo điện tử một cách chuyên nghiệp với cả

phòng thu thanh, hệ thống trang thiết bị dựng hình, trang bị máy quay phim

cho phóng viên tác nghiệp. Bộ phận báo điện tử hoạt động nhƣ một tòa soạn

độc lập trong lòng cơ quan báo đảng địa phƣơng, phát triển trên nền tảng báo

đảng với những đặc trƣng riêng.

Truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử khu vực

ĐBSCL đã đạt đƣợc những hiệu quả bƣớc đầu, góp phần phát triển du lịch

của các tỉnh, thành. Các sản phẩm báo chí viết về chủ đề du lịch trên báo điện

tử chủ yếu thông tin sự kiện, tuyên truyền chủ trƣơng, chính sách của nhà

nƣớc về du lịch và phản ánh quá trình xây dựng và phát triển du lịch địa

phƣơng. Mặc dù vậy, vẫn còn một số hạn chế nhƣ: ít nội dung về giới thiệu

các điểm đến, thể thức vẫn còn ảnh hƣởng của thể loại báo in, ít hình ảnh và

chất lƣợng hình ảnh chƣa tốt. Bên cạnh đó, các thế mạnh khác của báo điện tử

là video clip, phát thanh cũng chƣa đƣợc khai thác hết, số lƣợng thực hiện còn

rất hạn chế.

Thông tin về du lịch địa phƣơng trên báo điện tử đã đƣợc độc giả đón

nhận nhiều hơn, khắc phục hạn chế của báo in địa phƣơng về tình trạng hạn

chế số lƣợng phát hành. Từ đó, các thông tin về chủ trƣơng, chính sách phát

triển du lịch, định hƣớng phát triển du lịch, các mô hình, cách làm hay đã đến

đƣợc với công chúng nhiều hơn, góp phần tác động đến nhận thức của công

chúng về du lịch địa phƣơng. Thông qua báo điện tử, bƣớc đầu đạt đƣợc mục

đích truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng.

Sự phát triển của xã hội hiện đại đang đặt ra cho báo điện tử khu vực

ĐBSCL nhiều cơ hội cũng nhƣ thách thức. Sự cạnh tranh thông tin với các thể

loại báo chí truyền thống, các kênh báo điện tử khác và cả mạng xã hội đòi

hỏi các báo điện tử ĐBSCL cần nhanh chóng khắc phục những hạn chế của

mình để nâng chất lƣợng và hoạt động tƣơng xứng với sự đầu tƣ và vai trò đối

với địa phƣơng. Để truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử

đạt hiệu quả hơn cần các giải pháp đồng bộ. Trong đó cần nâng cao trình độ,

kiến thức về báo điện tử của đội ngũ nhân lực gồm phóng viên và bộ phận kỹ

thuật, ban biên tập. Tăng cƣờng sự phối hợp giữa cơ quan báo chí với cơ quan

quản lý nhà nƣớc về du lịch địa phƣơng để thực hiện các nội dung truyền

thông quảng bá du lịch phong phú, đa dạng hơn.

Một lần nữa khẳng định, báo điện tử là kênh truyền thông quảng bá du

lịch địa phƣơng hiệu quả và phù hợp nhất trong xu hƣớng phát triển của báo

chí hiện đại. Các cơ quan báo chí khu vực ĐBSCL tiếp tục đầu tƣ, phát triển

cho báo điện tử ngày càng chuyên nghiệp hơn, chất lƣợng hơn.

Tài liệu tham khảo

1. TS. Lê Thanh Bình (2005), Mass media và quảng cáo du lịch, Báo chí -

truyền thông và kinh tế, văn hóa, xã hội, tr. 104-111.

2. Các số liệu thống kê internet Việt Nam năm 2019, http://vnetwork.vn,

21/11/2019. Link: https://vnetwork.vn/news/cac-so-lieu-thong-ke-internet-

viet-nam-2019

3. Đỗ Quý Doãn1 (2012), Một số vấn đề cần quan tâm trong công tác quản lý

nhà nƣớc về thông tin điện tử trên internet, Quản lý và phát triển thông tin

báo chí ở Việt Nam, tr. 136-153.

4. Đỗ Quý Doãn (2012), Phát triển văn hóa và quản lý hệ thống thông tin đại

chúng ở nƣớc ta - những vấn đề đặt ra từ thực tiễn, Quản lý và phát triển

thông tin báo chí ở Việt Nam, tr. 160-190.

5. MBA. Nguyễn Văn Dung (2009), Chiến lƣợc và chiến thuật quảng bá,

marketing du lịch, Nxb Giao thông vận tải.

6. PGS.TS. Nguyễn Văn Dững (chủ biên) (2017), Báo chí - truyền thông:

Những điểm nhìn từ thực tiễn (tập 3), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

7. PGS.TS Nguyễn Văn Dững, Cơ sở lý luận báo chí, Học viện Báo chí và

Tuyên truyền, Nxb Thông tin và truyền thông, 2018.

8. PGS.TS. Nguyễn Văn Dững (chủ biên), TS. Đỗ Thị Thu Hằng (2012),

Truyền thông lý thuyết và kỹ năng cơ bản, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật,

1 Nguyên Thứ trƣởng Bộ Văn hóa – Thông tin, nguyên Thứ trƣởng Bộ Thông tin và Truyền thông.

Hà Nội.

9. Nguyễn Thị Thái Hà (2007), Luận văn thạc sĩ Khoa học Báo chí “Báo chí

với vấn đề quảng bá phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ hội nhập”, Trƣờng

Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

10. PGS.TS. Vũ Quang Hào (2005), Đào tạo truyền thông ở Đông Nam Á,

Báo chí - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, tập V, tr. 26-48.

11. Hội Nhà báo Việt Nam, Trƣờng Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn

(2013), Văn hóa truyền thông trong thời kỳ hội nhập - Những bài học kinh

nghiệm cho ngƣời làm báo, Nxb Thông tin và Truyền thông.

12. GS.TS Lê Ngọc Hùng, Vận dụng lý thuyết truyền thông và cơ chế hình

thành dƣ luận xã hội, Website: www.dangcongsan.vn.

13. TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền (2014), Quan hệ công chúng lý luận và

thực tiễn, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

14. TS. Nguyễn Thị Trƣờng Giang (2014), Báo mạng điện tử - Những vấn đề

cơ bản, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.

15. PGS.TS. Nguyễn Thế Kỷ (2014), Báo điện tử, trang tin điện tử và mạng

xã hội - Định hƣớng phát triển và quản lý, Báo chí - Những vấn đề lý luận và

thực tiễn, tập IX, tr. 15-25.

16. TS. Nguyễn Thế Kỷ (2013), Báo chí với nhiệm vụ vận động quần chúng

trƣớc yêu cầu mới, Báo chí dưới góc nhìn thực tiễn, tr. 86-92.

17. TS. Nguyễn Thế Kỷ (2013), Báo chí – doanh nghiệp đồng hành và phát

triển, Báo chí dưới góc nhìn thực tiễn, tr. 116-122.

18. PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Báo chí truyền thông hiện đại nhìn từ lý

thuyết Sử dụng và hài lòng, Website: http://nguoilambao.vn.

19 .PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Để đánh giá đúng hiệu quả truyền thông

trong môi trƣờng hội tụ truyền thông, Website: http://nguoilambao.vn.

20. Luật Báo chí (sửa đổi, bổ sung) năm 2020.

21. Luật Du lịch 2017.

22. Nguyễn Thị Lý (2017), Luận văn Thạc sĩ Báo chí học “Quảng bá du lịch

Ninh Bình dƣới góc nhìn của báo chí địa phƣơng và báo chí trung ƣơng”,

Trƣờng Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

23. Khoa Marketing, Trƣờng Đại học Marketing TP. Hồ Chí Minh, Tác động

của công nghiệp 4.0 tới truyền thông marketing du lịch Việt Nam,

http://khoamarketing.ufm.edu.vn.

Link:https://khoamarketing.ufm.edu.vn/vi/bai-viet/tac-dong-cua-cong-nghiep-

4-0-toi-truyen-thong-marketing-du-lich-viet-nam

24. Nhật Minh, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ƣơng: Mua và đọc báo,

tạp chí của Đảng là sinh hoạt chính trị cần thiết đối với mỗi cán bộ, đảng

viên, người lao động, http://tuyengiao.vn, ngày 17/5/2019.

Link:http://tuyengiao.vn/dua-nghi-quyet-cua-dang-vao-cuoc-song/dang-uy-

khoi-doanh-nghiep-trung-uong-mua-va-doc-bao-tap-chi-cua-dang-la-sinh-

hoat-chinh-tri-can-thiet-voi-moi-can-121371

25. Đổng Ngọc Minh, Vƣơng Lôi Đình (chủ biên), Nguyễn Xuân Quý (dịch),

Cao Tự Thanh (hiệu đính) (2001), Kinh tế du lịch và Du lịch học, Nxb Trẻ.

26. ThS. Nguyễn Sơn Minh (2014), Quản trị nguồn thông tin văn hóa trên báo

điện tử Việt Nam, Báo chí - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, tập IX, tr.

142-154.

27. PGS.TS Đỗ Chí Nghĩa, Đạo đức nghề báo nhìn từ góc độ tiếp cận và xử lý

thông tin, Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiễn (tập VIII), tr.302-308.

28. Oxford, Oxford Learner’s Pocket Dictionary, Fourth Edition.

29. Nguyễn Đông Phong, Trần Thị Phƣơng Thủy (2009), Marketing du lịch

địa phƣơng - Thực trạng và giải pháp, NXb Lao động.

30. Trần Quang, Đạo đức nghề báo, lƣơng tâm và lòng tự trọng, Báo chí -

Những vấn đề lý luận và thực tiễn, tập V, tr. 161-174.

31. Trần Quang, Lựa chọn tin tức cho báo chí, Báo chí - Những vấn đề lý luận

và thực tiễn, tập V, tr. 175-182.

32. PGS.TS. Dƣơng Xuân Sơn (2013), Báo chí Việt Nam thời kỳ đổi mới từ

năm 1986 đến nay (Sách chuyên khảo), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

33. Dƣơng Xuân Sơn, Đinh Văn Hƣờng, Trần Quang (2011), in lần thứ tƣ, Cơ

sở lý luận báo chí truyền thông, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

34. PGS.TS. Hoàng Văn Thành (2014), Giáo trình văn hóa du lịch, Nxb

Chính trị quốc gia.

35. Võ Văn Thành (2016), Một số vấn đề văn hóa du lịch Việt Nam, Nxb Văn

hóa – văn nghệ.

36. PGS.TS Vũ Duy Thông, Báo chí - Truyền bá và sáng tạo văn hóa, Văn

hóa truyền thông trong thời kỳ hội nhập, tr.287-294.

PHỤ LỤC

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU SỐ 1

(Dành cho lãnh đạo Báo Đồng Khởi)

Kính thƣa ông Lê Ngọc Hân - Tổng biên tập Báo Đồng Khởi

Đề tài luận văn “Truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo

điện tử khu vực đồng bằng sông Cửu Long” đƣợc thực hiện nhằm mục đích

đánh giá thực trạng truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên các báo

điện tử của khu vực đồng bằng sông Cửu Long, qua đó đề ra các giải pháp

nâng cao chất lƣợng truyền thông, góp phần xây dựng và phát triển du lịch trở

thành ngành kinh tế mũi nhọn theo Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính

trị. Mong ông vui lòng trả lời một số câu hỏi phỏng vấn sau. Nội dung phỏng

vấn này chỉ đƣợc sử dụng trong phạm vi đề tài luận văn nêu trên.

Xin chân thành cảm ơn ông!

Câu 1: Theo ông, trong truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng,

cơ quan báo chí có vai trò nhƣ thế nào và cần làm gì để thực hiện tốt

nhiệm vụ này?

-Với vai trò là cơ quan ngôn luận của Đảng, tiếng nói của Đảng bộ và

nhân dân tỉnh Bến Tre, Báo Đồng Khởi có nhiệm vụ thông tin tuyên truyền,

phổ biến nghị quyết, chủ trƣơng của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà

nƣớc sâu rộng đến các tầng lóp cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh nhà.

Cùng với việc thông tin tổng quát về tình hình phát triển kinh tế - xã

hội, thời gian qua Báo Đồng Khởi dành nhiều chuyên trang, chuyên mục

truyên truyền, quảng quá về du lịch địa phƣơng theo Kế hoạch số 4573/KH-

UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai thực hiện Chƣơng trình hành

động số 22-CTr/TU của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của

Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Có thể nói, Báo đã trở thành một trong những kênh thông tin chủ yếu

để truyền thông, quảng bá cho du lịch địa phƣơng.

Câu 2: Ban lãnh đạo Báo Đồng Khởi chủ trƣơng thực hiện công tác

truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo điện tử nhƣ thế nào?

Tập trung vào những nội dung nào?

-Với chức năng nhiệm vụ đƣợc giao, ngay từ ban đầu Báo Đồng Khởi

đã nhập cuộc, du lịch đƣợc xác định một trong những mảng đề quan trọng,

thƣờng xuyên và định kỳ đƣa vào đề cƣơng trên báo in và báo điện tử. Đặc

biệt là đối với báo điện tử có ƣu thế chuyển tải đƣợc nhiều loại hình, thông tin

cập nhật nhanh chóng và liên tục, đề tài du lịch đƣợc khai thác, tuyên truyền

đậm nét, với nhiều bài viết, hình ảnh, video, xây dựng chuyên mục “Khám

phá” giới thiệu về quê hƣơng. Chủ đề tuyên truyền bám sát theo định hƣớng

chung của tỉnh, đó là tập trung du lịch sinh thái và truyền thống văn hóa,

truyền thống lịch sử đấu tranh cách mạng của địa phƣơng.

Câu 3: Ông đánh giá nhƣ thế nào về chất lƣợng các sản phẩm báo

chí về truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng trên báo Đồng Khởi

Online thực hiện trong thời gian qua? Ƣu điểm? Hạn chế?

- Nhờ bám sát chủ trƣơng đƣa du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế

mũi nhọn, tạo động lực thúc đấy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà, Ban biên

tập đã chủ động tập trung thông tin tuyên truyền, phân công phóng viên phụ

trách, kịp thời phản ánh các hoạt động du lịch trên địa bàn. Bên cạnh thông tin

thời sự, đã có nhiều bài viết chuyên sâu, khai thác các mảng đề tài về đất và

ngƣời Bến Tre. Ngoài đội ngũ phóng viên, cộng tác viên, Báo đã chủ động

phỏng vấn, đặt bài các chuyên gia, nhà quản lý, các đồng chí lãnh đạo tỉnh

tham gia viết bài giới thiệu, quảng bá, chia sẻ những nét độc đáo, trải nghiệm

hoạt động du lịch địa phƣơng...

Từ đó, các sản phẩm báo chí về truyền thông, quảng báo du lịch địa

phƣơng trên Báo Đồng Khởi điện tử đã tạo hiệu ứng tích cực, thể hiện qua

việc có bài viết với hàng ngàn lƣợt xem, chia sẻ và bình luận. Cũng chính

thông qua kênh tuyên truyền này, đã có nhiều doanh nghiệp, công ty kinh

doanh trên lĩnh vực du lịch có nhu cầu quảng bá, giới thiệu với du khách về

hoạt động của đơn vị mình, bƣớc đầu đã mang lại nguồn thu cho Báo Đồng

Khởi

Câu 4: Những định hƣớng trong thời gian sắp tới của đơn vị trong

phát triển báo điện tử nói chung và thực hiện truyền thông quảng bá du

lịch địa phƣơng trên báo điện tử nhƣ thế nào?

-Thời gian tới, định hƣớng phát triển cơ quan báo chí theo Kế hoạch số

2447/KH-UBND ngày 23-5-2019 của UBND tỉnh về quy hoạch phát triển và

quản lý báo chí trên địa bàn tỉnh Bến Tre đến năm 2025. Đầu tƣ, phát huy

hiệu quả của báo mạng điện tử, xây dựng trang tiếng nƣớc ngoài, để tăng

cƣờng thông tin đối ngoại, quảng bá hình ảnh quê hƣơng, đất nƣớc đến với

cộng đồng quốc tế./.

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU SỐ 2

(Dành cho phóng viên phụ trách mảng du lịch)

Kính thƣa bà Trần Thạch Thảo – Phóng viên phụ trách mảng du lịch

Báo Đồng Khởi

Nhằm thực hiện đề tài luận văn “Truyền thông quảng bá du lịch địa

phƣơng trên báo điện tử khu vực đồng bằng sông Cửu Long”, tôi cần ý kiến

chuyên môn của bà trong quá trình phụ trách mảng du lịch trên báo Đồng

Khởi. Rất mong bà vui lòng trả lời một số câu hỏi phỏng vấn nhƣ sau. Nội

dung trả lời phỏng vấn này chỉ đƣợc sử dụng trong phạm vi đề tài luận văn

nêu trên.

Xin chân thành cảm ơn bà!

Câu 1: Bà thƣờng dùng thể loại báo chí nào để thể hiện các nội

dung truyền thông quảng bá về du lịch địa phƣơng trên báo điện tử? Tại

sao lại dùng thể loại này?

-Trong quá trình làm thì thƣờng sử dụng đa dạng thể loại báo chí, ví dụ

phóng sự ảnh giới thiệu điểm đến, giới thiệu món ăn mới bằng tin sâu đi kèm

hình ảnh, ghi chép. Do báo Đồng Khởi chƣa có mở chuyên mục riêng cho du

lịch nên các thông tin, bài viết về du lịch trên báo là phóng viên chủ động xây

dựng và thực hiện nội dung nhằm thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền quảng bá

du lịch, góp phần phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của

tỉnh.

Câu 2: Trong quá trình tác nghiệp, thực hiện các sản phẩm báo chí

về chủ đề du lịch tại địa phƣơng, bà gặp những thuận lợi và khó khăn

nào? Giải pháp khắc phục, ứng phó của ông bà là gì?

-Bến Tre là một tỉnh có thể mạnh, tiềm năng về du lịch, các sản phẩm

du lịch tập trung ở các vùng đô thị, sản phẩm đa dạng, tập trung vào du lịch

sinh thái sông nƣớc miệt vƣờn, homestay dành cho khách quốc tế, các khu du

lịch sinh thái, tâm linh dành cho khách nội địa. Ngƣời kinh doanh du lịch ở

Bến Tre có sự hiểu biết về du lịch, niềm nở với truyền thông. Cơ quan quản lý

du lịch thì do lãnh đạo ngành lúc đó là ngƣời đảm nhiệm vị trí lâu năm, tƣ duy

chƣa có sự đổi mới nên việc phối hợp với truyền thông để quảng bá du lịch

theo lối mới thì còn hạn chế. Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch thƣờng

xuyên cập nhật các tin bài, thông tin về du lịch nên góp phần cung cấp thêm

thông tin cho phóng viên.

Câu 3: Theo bà, hạn chế của báo điện tử mà mình đang công tác

trong truyền thông, quảng bá du lịch địa phƣơng là gì? Bà có đề xuất giải

pháp nào khắc phục hạn chế?

-Nhận xét về các hạn chế của báo điện tử hiện tại: hạ tầng kỹ thuật còn

hạn chế, đang ít hình ảnh, cách làm của ban biên tập còn chƣa đổi mới, chƣa

đủ khả năng dung lƣợng. Tƣ duy cũ, báo in làm nhƣ thế nào thì đẩy lên báo

điện tử nhƣ vậy. Các bài viết về du lịch thƣờng ít nhất là 2 ảnh, hoặc nhiều

tran báo điện tử khác vè du lịch thì toàn là hình ảnh và ít chữ. Mặc dù có

phƣơng tiện nhƣng chƣa khai thác tốt. Bên cạnh đó việc cập nhật cũng chƣa

đƣợc nhanh chóng. Tình trạng gắn sai từ khóa, các tin bài về du lịch lại gắn

sai từ khóa nên khó tìm kiếm.

Câu 4: Đối với các tin, bài quảng bá cho điểm đến, bà thực hiện

nhƣ thế nào để vừa đảm bảo tính khách quan của báo chí, đúng quy định

trong quảng cáo, pr vừa hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu bạn đọc?

-Trả lời câu hỏi cho việc truyền thông về du lịch địa phƣơng trên báo

địa phƣơng, là phóng viên đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi làm thế nào để tăng

ngân sách cho địa phƣơng từ hoạt động du lịch. Và phóng viên của báo địa

phƣơng thì ngoài việc phục vụ nhu cầu bạn đọc thì phải chú trọng hơn trong

thực hiện chủ trƣơng, chính sách về du lịch. Phản ánh quá trình phát triển du

lịch địa phƣơng, thông tin chủ trƣơng, chính sách về du lịch địa phƣơng vẫn

là nhiệm vụ chính của phóng viên và cơ quan báo chí địa phƣơng.

Câu 5: Theo ông (bà), điều cần lƣu ý trong truyền thông quảng bá

du lịch địa phƣơng là gì?

-Trong truyền thông quảng bá du lịch địa phƣơng, điều quan trọng cần lƣu ý

là phải viết đúng sự thật, không tô vẽ theo doanh nghiệp, viết một cách khách

quan. Tờ báo địa phƣơng là tờ báo chính thống trên địa bàn nên độ tin tƣởng

của độc giả rất cao, vì vậy khi viết thì phải viết sự thật, nghe nhiều, đa chiều.

Cơ quan nhà nƣớc về du lịch, cụ thể là trung tâm thông tin xúc tiến du lịch

cần tìm đến gắn kết với báo chí nhiều hơn để thông tin cho báo chí, cùng thực

hiện công tác truyền thông quảng bá du lịch.

PHIẾU PHỎNG VẤN SÂU SỐ 3

(Dành cho lãnh đạo Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Bến Tre)

Kính thƣa ông Lê Văn Luông – Giám đốc Trung tâm thông tin xúc tiến

du lịch tỉnh Bến Tre.