Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lưu trữ: Nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ về lưu trữ ở Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu nhằm tìm hiểu về tình hình tổ chức và hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay; đánh giá những ưu điểm, hạn chế của hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế đó để có biện pháp khắc phục. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lưu trữ: Nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ về lưu trữ ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ----------------------- TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------- NGUYỄN THỊMAI LÃ THỊ THU LAN NGHIÊN NGHIÊNCỨU CỨUXÂY CÁCDỰNG BẢNGQUẢN BIỆN PHÁP THỜI LÝ HẠN BẢO HOẠT QUẢN ĐỘNG HỒVỤ DỊCH SƠ,VỀ TÀI LIỆU LƢU TRỮ NGÀNH THI HÀNH Ở VIỆT ÁN DÂN SỰ NAM Mã số: 60 32 03 01 Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Lưu trữ LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÀNH LƢU TRỮ NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS. Nguyễn Văn Hàm Hà Nội, 2015 Hà Nội, 2015 Hà Nội, 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------- LÃ THỊ MAI NGHIÊN CỨU CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ VỀ LƢU TRỮ Ở VIỆT NAM Chuyên ngành Lưu trữ Mã số: 60 32 03 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LƢU TRỮ Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Minh Phương XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI ĐỒNG Giáo viên hƣớng dẫn Chủ tịch Hội đồng chấm Luận văn Thạc sĩ khoa học PGS. TS. Nguyễn Minh Phương PGS. Nguyễn Văn Hàm Hà Nội, 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tư liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Nếu có điều gì sai sót, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2015 Tác giả luận văn Lã Thị Mai
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng – Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội cùng các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy, chỉ bảo, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của bạn bè, lãnh đạo và chuyên viên hai Phòng Nghiệp vụ Văn thư – Lưu trữ trung ương và địa phương. Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn sự hướng dẫn và chỉ bảo tận tình của PGS.TS Nguyễn Minh Phương đã giúp tôi hoàn thành luận văn này. Trong quá trình thực hiện Đề tài, ngoài sự nỗ lực nghiên cứu, tìm hiểu của bản thân, tôi có kế thừa một số nội dung từa các Đề tài đã được nghiên cứu trước. Tuy nhiên, do nội dung nghiên cứu còn rất mới đối với nhiều nhà nghiên cứu nói chung và bản thân tôi nói riêng, kinh nghiệm và sự hiểu biết của tôi về vấn đề này còn hạn chế. Vì vậy, Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý, trao đổi của các thầy cô giáo, các bạn bè và đồng nghiệp để Luận văn được hoàn thiện hơn.
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài ............................................................................... 3 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 4 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................... 6 5. Lịch sử nghiên cứu đề tài ................................................................................. 6 6. Nguồn tư liệu tham khảo .................................................................................. 8 7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 9 8. Đóng góp của đề tài.......................................................................................... 11 9. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 12 NỘI DUNG.......................................................................................................... 13 Chƣơng 1: TÌNH HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP DỊCH VỤ LƢU TRỮ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .......... 13 1.1. Những vấn đề chung về hoạt động dịch vụ lưu trữ ....................................... 13 1.1.1. Khái nhiệm dịch vụ lưu trữ ........................................................................ 13 1.1.2. Các loại hình dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay ................................... 15 1.2. Tình hình tổ chức của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ ............................. 17 1.2.1. Về cơ cấu tổ chức và nhân sự .................................................................... 19 1.2.2. Về trình độ chuyên môn và kinh nghiệm làm việc .................................... 20 1.2.3. Về lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ ....................................................... 21 1.2.4. Về cơ sở vật chất, trang thiết bị hoạt động ................................................ 22
1.2.5. Về chế độ và chính sách đãi ngộ đối với người lao động .......................... 24 1.3. Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ.......................... 25 1.3.1. Kết quả thực hiện các hoạt động dịch vụ lưu trữ ....................................... 25 1.3.2. Thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước ........................................................ 32 1.4. Nhận xét chung ............................................................................................. 33 1.4.1. Ưu điểm: ..................................................................................................... 33 1.4.2. Hạn chế:...................................................................................................... 35 1.4.3. Nguyên nhân: ............................................................................................. 38 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ LƢU TRỮ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY....................................................................... 42 2.1. Về tổ chức bộ máy quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở trung ương và địa phương .................................................................................................................. 42 2.2. Về quản lý chuyên môn hoạt động dịch vụ lưu trữ ....................................... 44 2.2.1. Về tổ chức kiểm tra và cấp Giấy Chứng nhận kết quả kiểm tra nghiệp vụ lưu trữ .............................................................................................................. 44 2.2.2. Về tổ chức cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ và Giấy Chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ lưu trữ ..................................................................... 45 2.2.3. Về tài liệu hướng dẫn chuyên môn hoạt động dịch vụ lưu trữ .................. 46 2.3. Về phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong việc quản lý các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ ......................................................................... 47 2.4. Về tuyên truyền, phổ biến pháp luật liên quan đến hoạt động dịch vụ lưu trữ ........................................................................................................................ 50
2.5. Về kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ ................................................... 52 2.6. Về báo cáo, tổng kết trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ .................... 55 2.7. Nhận xét chung ............................................................................................ 56 2.7.1. Ưu điểm: ..................................................................................................... 56 2.7.2. Hạn chế:...................................................................................................... 57 2.7.3. Nguyên nhân: ............................................................................................. 64 Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ LƢU TRỮ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .......................................... 67 3.1. Xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ................................................................................................................... 67 3.2. Xây dựng bộ máy tổ chức quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở trung ương và địa phương ....................................................................................................... 76 3.3. Các biện pháp quản lý về chuyên môn hoạt động dịch vụ lưu trữ................ 81 3.3.1. Tổ chức kiểm tra và cấp Giấy chứng nhận kết quả kiểm tra nghiệp vụ lưu trữ ................................................................................................................... 81 3.3.2. Tổ chức cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ và Giấy Chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ lưu trữ ............................................................................. 82 3.3.3. Tổ chức các lớp cập nhật kiến thức chuyên môn về nghiệp vụ lưu trữ cho người hành nghề lưu trữ ................................................................................ 84 3.4. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong việc quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ..................................................................................... 85 3.5. Tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật liên quan đến hoạt động dịch vụ lưu trữ ...................................................................................................... 89
3.6. Kiểm tra, thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ ............................................................................................. 91 3.7. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ ....... 95 3.8. Báo cáo, tổng kết và khen thưởng trong lĩnh vực hoạt động dịch vụ lưu trữ ......................................................................................................................... 97 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 103 PHỤ LỤC ............................................................................................................ Phụ lục 1: Danh sách các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ……… Phụ lục số 2: Danh sách các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ được khảo sát……………………………………………………………... Phụ lục số 3: Bảng tổng hợp kết quả khảo sát…………………………… Phụ lục số 4: Phiếu khảo sát tình hình tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ………………………………….. Phụ lục số 5: Phiếu khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay………………………………………………………
LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn Đề tài Hoạt động dịch vụ lưu trữ đã xuất hiện cách đây vài thập niên, hoạt động này gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên cụm từ “Hoạt động dịch vụ lưu trữ” có lẽ chính thức được mọi người dùng nhiều kể từ khi Luật Lưu trữ được Quốc hội Khóa XIII thông qua vào ngày 11/11/2011. Theo quy định tại Khoản 3, Điều 36 Luật Lưu trữ năm 2011, các hoạt động dịch vụ lưu trữ bao gồm: Bảo quản, chỉnh lý, tu bổ, khử trùng, khử axit, khử nấm mốc, số hóa tài liệu lưu trữ không thuộc danh mục bí mật nhà nước; Nghiên cứu, tư vấn, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ lưu trữ. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại, Ở Việt Nam đã xuất hiện đa dạng các loại hình dịch vụ lưu trữ nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội trong công tác lưu trữ. Hiện nay, hoạt động dịch vụ lưu trữ ngày càng có sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân (viết tắt là các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ) trên phạm vi toàn quốc, bao gồm: các tổ chức sự nghiệp thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước; các Trung tâm Lưu trữ lịch sử thuộc Chi cục Văn thư - Lưu trữ các tỉnh (theo quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 8, Thông tư 15/2014/TT-BNV ngày 31/10/2014 của Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Nội vụ thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Phòng Nội vụ thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh); các Phòng Văn thư - Lưu trữ hoặc bộ phận Văn thư - Lưu trữ của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ (theo quy định tại Điểm g, Khoản 3, Điều 3 Thông tư 02/2010/TT- BNV ngày 28/4/2010 của Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền 1
hạn và tổ chức của tổ chức Văn thư, Lưu trữ Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp); các tổ chức trực thuộc Hội Văn thư Lưu trữ Việt Nam; các trung tâm chuyển giao công nghệ về văn thư, lưu trữ, văn phòng thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; các doanh nghiệp đăng ký hoạt động dịch vụ lưu trữ do Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cấp Giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; các cá nhân có khả năng và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ lưu trữ để hoạt động độc lập.[1] Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện xã hội hóa hoạt động dịch vụ lưu trữ, đã xuất hiện những mặt hạn chế, bất cập như: chất lượng dịch vụ lưu trữ chưa cao, chưa đảm bảo được các yêu cầu theo quy định của pháp luật về nghiệp vụ chỉnh lý tài liệu; số hóa tài liệu; tu bổ, phục chế tài liệu; khử trùng, khử axit tài liệu; nghiên cứu, tư vấn chuyển giao giao công nghệ; sản xuất, cung cấp và hướng dẫn sử dụng các phần mềm quản lý văn bản đi – đến và điều hành công việc trong công tác văn thư, lưu trữ, phần mềm quản lý tài liệu lưu trữ. Nguyên nhân là do hoạt động dịch vụ lưu trữ vẫn còn buông lỏng, chưa có sự quản lý chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực lưu trữ vv…. Mặc dù hiện nay, Nhà nước đã ban hành được một số văn bản phục vụ cho việc quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ như: Luật Lưu trữ năm 2011, tiếp đó là Nghị định số 01/2013/NĐ-CP ngày 03/01/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lưu trữ (viết tắt là Nghị định số 01/2013/NĐ-CP) và Thông tư số 09/2014/TT-BNV ngày 01/10/2014 của Bộ Nội vụ hướng dẫn về việc quản lý Chứng chỉ hành nghề lưu trữ và hoạt động dịch vụ lưu trữ (viết tắt là Thông tư số 09/2014/TT-BNV), gần đây nhất là Thông tư Liên tịch số 04/2015/TTLT-BKHĐT-BTC-BNV ngày 28/5/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và Bộ Nội vụ về việc ban hành Quy 2
chế phối hợp mẫu giữa các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập (viết tắt là Thông tư Liên tịch số 04/2015/TTLT-BKHĐT-BTC- BNV). Tuy nhiên, hệ thống văn bản này vẫn còn thiếu và còn nhiều vướng mắc, bất cập, dẫn đến khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện. Vì vậy, để quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ một cách chặt chẽ, thống nhất và có hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ lưu trữ của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ; đồng thời vừa khuyến khích, vừa tạo điều kiện cho các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ hoạt động đúng hướng và ngày càng có hiệu quả, trở thành một trong những nhân tố góp phần thúc đẩy quá trình xã hội hóa công tác lưu trữ nói riêng và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung, tôi đã chọn Đề tài: “Nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ về lưu trữ ở Việt Nam” để làm Đề tài Luận văn Thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu của đề tài Đề tài được nghiên cứu nhằm ba mục tiêu cơ bản sau: - Thứ nhất: Tìm hiểu về tình hình tổ chức và hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay; đánh giá những ưu điểm, hạn chế của hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế đó để có biện pháp khắc phục. - Thứ hai: Trình bày thực trạng công tác quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay; đánh giá những ưu điểm và hạn chế của vấn đề quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế đó để có biện pháp khắc phục hiệu quả. 3
- Thứ ba: Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Đề tài Về đối tượng nghiên cứu - Tìm hiểu về tình hình tổ chức và hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay; - Nghiên cứu thực trạng quản lý và các biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam hiện nay. Như đã trình bày ở trên, hiện nay ở nước ta có nhiều đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động dịch vụ lưu trữ và thực hiện nhiều loại hình dịch vụ lưu trữ khác nhau. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Đề tài do chưa có đủ điều kiện về thời gian và kinh nghiệm thực tế nên chúng tôi chưa thể tìm hiểu và đánh giá được tình hình tổ chức và hoạt động của tất cả các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ trên phạm vi cả nước, mà mới chỉ tìm hiểu và đánh giá về tình hình tổ chức và hoạt động dịch vụ lưu trữ của các tổ chức trực thuộc Trung ương Hội Văn thư Lưu trữ Việt Nam và các doanh nghiệp do Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cấp Giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (kể từ đây các tổ chức trực thuộc Hội Văn thư Lưu trữ Việt Nam tham gia hoạt động dịch vụ lưu trữ và các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ do Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp Giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp chúng tôi gọi tắt là các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ). Về phạm vi hoạt động dịch vụ lưu trữ của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ chúng tôi chỉ tìm hiểu và đánh giá các loại hình dịch vụ lưu trữ sau: dịch vụ chỉnh lý tài liệu lưu trữ; dịch vụ số hóa tài liệu lưu trữ; dịch vụ tu bổ, phục 4
chế tài liệu lưu trữ; các dịch vụ nghiên cứu, tư vấn, ứng dụng và chuyển giao công nghệ trong công tác văn thư, lưu trữ (chủ yếu là dịch vụ xây dựng và chuyển giao phần mềm quản lý văn bản đi – đến, điều hành công việc và phần mềm quản lý tài liệu lưu trữ). Bởi vì đây là các hoạt động dịch vụ lưu trữ đã được quy định trong luật pháp về lưu trữ và là những lĩnh vực hoạt động chủ yếu của các tổ chức, doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ hiện nay. Hơn nữa, những dịch vụ này liên quan trực tiếp đến sự “tồn tại” của tài liệu lưu trữ, vì vậy rất cần có sự quản lý chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước về quy trình, kỹ thuật, tiêu chuẩn, chuyên môn nghiệp vụ trong quá trình thực hiện dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về tình hình tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam từ năm 2011 đến nay và thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay. Năm 2011 là một mốc quan trọng đánh dấu bước phát triển mới của công tác lưu trữ khi Luật Lưu trữ được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua. Kể từ khi Luật Lưu trữ được thông qua đến nay, công tác lưu trữ đã có nhiều sự chuyển biến tích cực, đặc biệt là công tác chỉnh lý tài liệu lưu trữ đã được hầu hết các bộ, ngành và địa phương quan tâm đầu tư kinh phí để xây dựng và triển khai thực hiện các đề án về giải quyết tình trạng tài liệu tồn đọng, tích đống. Chính sự quan tâm này đã khuyến khích hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ. Vì vậy, từ khi Luật Lưu trữ được thông qua đến nay là một khoảng thời gian đủ dài để chúng ta có thể nhìn nhận, đánh giá về tình hình tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ cũng như thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ này ở nước ta hiện nay. 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu của Đề tài Để thực hiện được mục tiêu nghiên cứu mà Đề tài đặt ra, chúng tôi phải thực hiện một số nhiệm vụ sau: - Khảo sát về tình hình tổ chức và hoạt động dịch vụ lưu trữ của các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ ở Việt Nam từ năm 2011 đến nay; - Đánh giá, nhận xét những ưu điểm, hạn chế về tình hình tổ chức và hoạt động của các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế; - Tìm hiểu về thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay; - Phân tích, đánh giá những ưu điểm, hạn chế về thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế về quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ; - Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước và tìm hiểu kinh nghiệm thực tiễn quản lý các hoạt động kinh doanh dịch vụ của một số, ngành lĩnh vực nhằm quản lý hoạt động dịch vụ về lưu trữ ở nước ta được thống nhất, chặt chẽ. 5. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Mặc dù hoạt động dịch vụ lưu trữ đã xuất hiện từ khá lâu, nhưng vấn đề này mới chính thức được đề cập đến trong Luật Lưu trữ năm 2011 và tiếp đó là Nghị định số 01/2013/NĐ-CP và Thông tư số 09/2014/TT-BNV. Từ trước đến nay, ngành Lưu trữ chưa có nhiều bài viết hoặc đề tài nghiên cứu về vấn đề này. Theo tìm hiểu của chúng tôi chỉ có một số bài viết liên quan đến các vấn đề như: xã hội hóa công tác lưu trữ, Chứng chỉ hành 6
nghề lưu trữ được đăng tải trên Tạp chí Văn thư – Lưu trữ Việt Nam, cụ thể như: Tác giả Trần Hoàng có bài viết “Bàn về khái niệm xã hội hóa công tác lưu trữ trong Dự thảo Luật Lưu trữ” (số 5/2011); Tác giả Trần Việt Hà có bài viết “Bàn về một số giải pháp xã hội hóa công tác lưu trữ ở nước ta” (số 7/2011); Tác giả Dương Văn Khảm có bài viết: “Chứng chỉ hành nghề và việc quản lý nhân sự trong lưu trữ (số 7/2012). Ngoài ra, năm 2014, Học viên Dương Thị Quế đã bảo vệ thành công Đề tài Luận văn Thạc sĩ: “Các biện pháp tổ chức, quản lý việc cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ ở Việt Nam”. Luận văn này là công trình nghiên cứu có hệ thống các quy định của pháp luật Việt Nam về tổ chức, quản lý việc cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ; phân tích đánh giá những thuận lợi và những khó khăn vướng mắc trong thực tiễn; đồng thời kiến nghị các biện pháp tổ chức và quản lý việc cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ nhằm đem lại những kết quả thiết thực cho việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về lĩnh vực này ở Việt Nam, cũng như nâng cao tính khả thi trong thực tế. Đây là Đề tài mới được bảo vệ và là Đề tài có nhiều điểm tương đồng từ bố cục đến nội dung so với Đề tài mà tôi nghiên cứu. Tuy nhiên, vấn đề tổ chức và quản lý việc cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ chỉ là một trong các nội dung nằm trong Đề tài mà tôi nghiên cứu. Tổ chức và quản lý việc cấp, cấp lại, thu hồi, và sử dụng Chứng chỉ hành nghề lưu trữ cũng chính là để phục vụ tốt cho việc quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay. Chính vì vậy, trong quá trình thực hiện Đề tài Luận văn Thạc sĩ của mình, tôi đã tham khảo một số nội dung nghiên cứu trong Đề tài của Học viên cao học Dương Thị Quế. Có thể nói các đề tài và các bài viết liên quan đến quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ là rất ít và nội dung không đi sâu về vấn đề mà tôi nghiên cứu. Vì vậy, trên cơ sở nội dung của đề tài và các bài viết trên, tôi đã tham khảo và có kế thừa một số nội dung đã được nghiên cứu trước, tuy nhiên nội dung 7
nghiên cứu trong Đề tài của chúng tôi hoàn toàn mới, không trùng lặp với bất cứ đề tài nào nghiên cứu trước đây. 6. Nguồn tài liệu tham khảo Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn này, chúng tôi đã tham khảo các nguồn tư liệu sau: - Các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực lưu trữ và một số ngành lĩnh vực khác quản lý chung về hoạt động dịch vụ; - Các văn bản quản lý về chuyên môn hoạt động dịch vụ lưu trữ; - Quyết định của Bộ Nội vụ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, và cơ cấu tổ chức của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước và các Quyết định của Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các phòng chức năng và các tổ chức sự nghiệp thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước; - Báo cáo Sơ kết 03 năm thực hiện Luật Lưu trữ của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước và một số bộ, ngành trung ương, địa phương năm 2015; - Báo cáo đánh giá tác động về thủ tục hành chính đối với quản lý Chứng chỉ hành nghề lưu trữ và hoạt động dịch vụ lưu trữ của Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước năm 2013; - Các luận văn, đề tài liên quan đến vấn đề quản lý nhà nước đối với công tác văn thư, lưu trữ và đối với một số ngành, lĩnh vực khác; - Các sách, giáo trình, bài viết trên tạp chí có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 8
9
7. Phƣơng pháp nghiên cứu Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, chúng tôi đã vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin và phương pháp phân tích, đánh giá. Đây là phương pháp được tác giả vận dụng trong suốt quá trình thực hiện Đề tài. Bên cạnh đó chúng tôi còn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu khác như: - Phương pháp khảo sát: + Khảo sát trực tiếp Trong quá trình thực hiện Đề tài, tôi đã trực tiếp khảo sát về tình hình tổ chức và hoạt động của một số doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ trên địa bàn thành phố Hà Nội như: Công ty Cổ phần Dịch vụ Lưu trữ Hà Nội, Công ty Cổ phần Tư vấn và Dịch vụ Văn thư, Lưu trữ Hà Nội, Công ty Cổ phần Thương mại và Công nghệ Lưu trữ miền Bắc, Công ty Cổ phần Tư vấn và Dịch vụ khoa học tài liệu Thăng Long. Đồng thời, tôi cũng khảo sát trực tiếp quá trình thực hiện một số hợp đồng dịch vụ chỉnh lý tài liệu lưu trữ tại Sở Quy hoạch và Kiến trúc Hà Nội, Cục Thuế Hà Nội, Ban Tôn giáo Chỉnh phủ do một số doanh nghiệp được Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thực hiện. Ngoài ra, tôi rất may mắn được bạn bè và đồng nghiệp là những người trực tiếp đứng đầu trong các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ hoặc là thành viên tham gia hoạt dịch vụ lưu trữ trong các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ đã tạo điều kiện cung cấp cho tôi những thông tin về tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp. Đặc biệt, trong nhiều năm qua, tôi đã trực tiếp tham gia vào các hợp đồng chỉnh lý tài liệu lưu trữ tại một số cơ quan, đơn vị như Văn phòng Chủ tịch nước, Tổng công ty May Việt Nam, Tổng công ty Giấy Việt Nam, 10
Tổng công ty Thép Việt Nam, Ban Tôn giáo Chính phủ, Bưu điện Hà Đông, Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội, Chi cục Thuế Hà Nội vv... Hơn nữa, trong quá trình làm việc tại Văn phòng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, phụ trách công tác thi đua, khen thưởng, tôi cũng có điều kiện được tham gia vào các đoàn kiểm tra chéo công tác văn thư, lưu trữ của Cục Văn thư và Lưu trữ tại một số cơ quan, đơn vị như: Tập đoàn Bưu chính – Viễn thông, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước, các đơn vị trực thuộc Bộ Xây dựng vv... Chính những thực tế này đã giúp cho tôi có cơ sở để đánh giá tình hình tổ chức và tình hình hoạt động dịch vụ chỉnh lý tài liệu lưu trữ của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ hiện nay. + Xây dựng mẫu phiếu khảo sát Để có cơ sở đánh giá về tình hình tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ, đồng thời có cơ sở đánh giá về thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay, chúng tôi đã xây dựng 02 mẫu phiếu khảo sát, trong đó 01 mẫu phiếu dành các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu trữ và 01 mẫu phiếu danh cho các cơ quan có trách nhiệm quản lý về hoạt động dịch vụ lưu trữ trên địa bàn của tỉnh (Chi cục Văn thư – Lưu trữ các tỉnh). - Phương pháp trao đổi, phỏng vấn qua điện thoại: Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã sử dụng phương pháp trao đổi, phỏng vấn qua điện thoại để xin ý kiến đóng góp của những người có kinh nghiệm trong công tác quản lý tại Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước và Chi cục Văn thư – Lưu trữ của một số tỉnh như: Chi Cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh Thái Bình, Chi Cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh Thừa Thiên Huế, Chi Cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh Bắc Giang, Chi Cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh Bình Định. - Phương pháp thống kê, tổng hợp: 11
Qua tìm hiểu, khảo sát thực tế, chúng tôi đã thống kê, tổng hợp được Danh sách hơn 40 doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay và Bảng tổng hợp về tình hình hoạt động dịch vụ lưu trữ của các doanh nghiệp dịch vụ lưu trữ để sử dụng trong Luận văn. Bằng các phương pháp trên đã giúp chúng tôi thu thập được những thông tin cần thiết để hoàn thành Đề tài. 8. Đóng góp của Đề tài Đề tài có những đóng góp sau: Thứ nhất, kết quả nghiên cứu của Đề tài cho chúng ta thấy toàn cảnh thực trạng về tình hình tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ và thực trạng về quản lý các hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay. Thứ hai, đánh giá được những ưu điểm, hạn chế về tình hình tổ chức, và hoạt động của các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ lưu trữ và công tác quản lý của nhà nước đối với hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay; phân tích nguyên nhân của những hạn chế. Thứ ba, đề xuất các biện pháp quản lý đối với hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay như biện pháp xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở nước ta hiện nay; biện pháp xây dựng bộ máy tổ chức quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ ở trung ương và địa phương; các biện pháp quản lý về chuyên môn hoạt động dịch vụ lưu trữ vv… giúp các cơ quan quản lý nhà nước về lưu trữ ở trung ương tham khảo để quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ được hiệu quả hơn. 9. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, Đề tài gồm 3 chương. 12