1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
CAO VĂN CẢNH
ĐÁNH GIÁ TÍNH ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP BẢO TỒN HỆ SINH THÁI ĐẦM LẦY RỪNG NÀ
TẠI MỘ ĐỨC, QUẢNG NGÃI
Chuyên ngành: Môi trường trong phát triển bền vững
(Chương trình đào tạo thí điểm)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. Phạm Bình Quyền
Hà Nội - 2012
iii
MỤC LỤC
Lời cảm ơn……………………………………………………………………...
i
Lời cam đoan…………………………………………………………………...
ii
Mục lục…………………………………………………………………………
iii
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt…………………………………………….
v
Danh mục các bảng
vi
Danh mục các hình
vii
MỞ ĐẦU ……………………………………………………………………...
1
Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU…………………………………….
5
1.1. Tổng quan về đa dạng sinh học ………………………………………….
5
1.1.1 Khái niệm về đa dạng sinh học…………………………………………..
5
1.1.2. Tầm quan trọng của đa dạng sinh học ………………………………….
6
1.2. Các phương pháp đánh giá đa dạng sinh học:…………………………….
8
1.3. Tổng quan nghiên cứu đa dạng sinh học:…………………………………
11
1.3.1. Nghiên cứu đa dạng sinh học trên thế giới……………………………...
11
1.3.2. Nghiên cứu đa dạng sinh học ở Việt Nam………………………………
12
Chương 2: ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…
17
2.1. Địa điểm nghiên cứu:……………………………………………………...
17
2.2. Thời gian nghiên cứu:……………………………………………………...
17
2.3. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………….
17
Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………..
19
3.1. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội vùng nghiên
cứu:……………………………………………………………………………..
19
iv
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên:………………………………………………………
19
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ……………………………………………….
21
3.2. Đặc điểm đa dạng sinh học ………………………………………………..
23
3.2.1.Về hệ thực vật……………………………………………………………
23
3.2.2. Thành phần và cấu trúc thành phần loài động vật có xương sống ở hệ
sinh thái đầm lầy Rừng Nà, Mộ Đức.…………………………………………..
29
3.3. Về giá trị của đa dạng sinh học hệ sinh thái đầm lầy Rừng Nà..…………..
32
3.3.1. Về giá trị của các loài Thực vật: ………………………………………...
32
3.3.2. Về giá trị của các loài Động vật ………………………………………...
36
3.3.3. Giá trị bảo tồn đa dạng sinh học…………………………………………
47
3.3.4. Giá trị dịch vụ môi trường……………………………………………….
49
3.4. Các yếu tố tác động đến tính đa dạng sinh học hệ sinh thái đầm lầy Rừng
Nà.………………………………………………………………………………
51
3.4.1. Khai thác không hợp lý.…………………………………………………
51
3.4.2. Quản lý yếu kém………………………………………………………...
55
3.4.3. Sinh vật ngoại lai xâm hại ………………………………………………
56
3.5. Đề xuất các giải pháp nhằm bảo tồn đa dạng sinh học tại khu vực ............
59
3.5.1. Biện pháp kỹ thuật:……………………………………………………..
59
3.5.2. Biện pháp nâng cao năng lực……………………………………………
61
3.5.3. Biện pháp quản lý:………………………………………………………
63
3.5.4. Bảo vệ ĐDSH bằng pháp chế: ………………………………………….
65
Kết luận và kiến nghị ………………………………………………………….
66
TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………….
68
Phụ lục ………………………………………………………………………...
70
v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
IUCN
Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên
KBT
Khu bảo tồn
ĐDSH
Đa dạng sinh học
VQG
Vườn Quốc gia
ĐVCXS
Động vật có xương sống
GPS
Máy định vị toàn cầu
HST
Hệ sinh thái
In- situ
Bảo tồn nguyên vị
Ex-situ
Bảo tồn chuyển vị
VTV
Vườn thực vật
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Số lượng cá thể các loài cây gỗ phổ biến ở Rừng Nà...............................25
Bảng 3.2. Số lượng và tỷ lệ các bậc taxon thực vật ở Rừng Nà - Mộ Đức ..............26
Bảng 3.3. Các họ thực vật ưu thế ở Rừng Nà...........................................................27
Bảng 3.4. Giá trị sử dụng của thực vật Rừng Nà......................................................28
Bảng 3.5: Số lượng các bậc taxon của các lớp ĐVCXS ở Rừng Nà........................30
Bảng 3.6: Tỷ số đa dạng giữa các bậc taxon của các nhóm ĐVCXS ở Rừng Nà….31
Bảng 3.7. Công dụng của các loài thực vật hệ sinh thái đầm lầy Rừng Nà………..32
Bảng 3.8. Giá trị của các loài động vật có xương sống ở khu vực Rừng Nà… ..….38
Bảng 3.9: Những loài ĐVCXS phổ biến ở Rừng Nà………………………...…….45
Bảng 3.10: Các loài Động vật có xương sống quý hiếm, bị đe doạ ở Rừng Nà…...48
Bảng 3.11. Các loại dụng cụ dùng săn bắt động vật trong Rừng Nà……………....53