Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp quản lý nguồn vốn ODA tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ PHƯƠNG OANH

GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI

NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM –

CHI NHÁNH PHÚ YÊN.

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Tp. Hồ Chí Minh – năm 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ PHƯƠNG OANH

GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI

NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM –

CHI NHÁNH PHÚ YÊN.

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60.34.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

TS. LÊ TẤN PHƯỚC

Tp. Hồ Chí Minh – năm 2017

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi đã nhận được nhiều sự động viên, góp ý. Qua đây tôi xin bày tỏ lời cảm ơn tới những người góp phần cùng tôi hoàn thành luận văn tốt này.

Lời đầu tiên, tôi xin chân cảm ơn trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt khóa học này. Cảm ơn thầy cô đã hết lòng truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm quý báu của mình để tôi hoàn thành tốt bài luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo Ngân hàng Phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Yên, đặc biệt phòng tún dụng đã tạo điều kiện và cung cấp số liệu trong quá trình nghiên cứu luận văn.

Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy TS. Lê Tấn Phước đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình viết và hoàn thành luận văn, từ lựa chọn đề tới đến hoàn thiện bài luận văn.

Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đối gia đình, bạn bè tôi, những người luôn sát

cánh động viên về mặt tinh thần để tôi hoàn thành luận văn này tốt nhất.

Xin chân thành cảm ơn!

LỜI CAM ĐOAN

Tôi Lê Thị Phương Oanh, học viên lớp cao học K26 – Phú Yên, chuyên nghành tài

chính ngân hàng, trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh.

Tôi xin cam đoan luận văn “giải pháp quản lý nguồn vốn ODA tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Yên”. Là kết quả do tôi tạo ra từ việc vân dụng những kiến thức tích lũy trong quá trình học tập kết hợp với nghiên cứu thực tế dưới sự hướng dẫn của TS, Lê Tấn Phước. Số liệu được thu thập từ thực tế, có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng, đáng tin cậy.

Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Phú Yên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Lê Thị Phương Oanh

iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................................... i

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................................. ii

MỤC LỤC ........................................................................................................................................ iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................................................... vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................................... viii

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................................ 1

Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học để phân tích lý luận giải thích thực tiễn: Phương pháp phân tích định tính, phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp thông kê, so sánh. ................................................ 3

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM-CHI NHÁNH PHÚ YÊN VÀ QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA ............................................................................. 4

1.1 Giới thiệu cơ cấu tổ chức và quá trình hình thành VDB Phú Yên. .............................. 4

Khái quát chung về VDB. ......................................................................................... 4

1.1.1 Khái quát chung về cơ cấu tổ chức và quá trình hoạt động VDB Phú Yên. ........ 7

1.1.2 1.2 Quản lý nguồn vốn ODA ................................................................................................13

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................................................ 16

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM-CHI NHÁNH PHÚ YÊN ............................................................................. 17

2.1 Khái quát chung về nguồn vốn ODA.............................................................................17

Khái niệm và đặc điểm nguồn vốn ODA ...............................................................17

2.1.1 Phân loại nguồn vốn ODA ......................................................................................19

2.1.2 Vai trò nguồn vốn ODA ..........................................................................................21

2.1.3 2.2 Quản lý nguồn vốn ODA tại VDB. ................................................................................22

Quản lý nguồn vốn ODA củaVDB. ........................................................................22

2.2.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nguồn vốn ODA tại VDB. .........................24

2.2.2

2.3 Thực trạng quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên. .............................................25

2.3.1 Bộ máy quản lý nguồn vốn ODA VDB Phú Yên. .................................................25

2.4 Đánh giá công tác quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên. .................................29

Đánh giá theo chỉ tiêu định lượng. .........................................................................29

2.4.1 Đánh giá theo chỉ tiêu định tính. ............................................................................36

2.4.2

2.4.3 Những kết quả đạt được .........................................................................................37

2.4.4 Những hạn chế còn tồn tại. .....................................................................................38

2.4.5 Nguyên nhân của những hạn chế. ..........................................................................39

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ................................................................................................................ 41

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM-PHÚ YÊN ................................................................................................................... 42

3.1 Dự báo khả năng tiếp cận nguồn vốn ODA của Việt Nam trong thời gian tới. .........42

3.2 Giải pháp quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên thời gian tới. ......................... 43

3.2.1 Về các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ ................................................................... 43

3.2.2 Về khách hàng. ....................................................................................................... 44

3.2.3 Nâng cao chất lượng thẩm định dự án. ................................................................ 44

3.2.4 Tăng cường công tác thu hồi nợ, xử lý nợ. ........................................................... 45

3.2.5 Tăng cường công tác phòng ngừa nợ quá hạn ..................................................... 46

3.2.6 Nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra kiểm tra, kiểm soát. ........................ 46

3.2.7 Nâng cao chất lượng công tác quản lý cán bộ. ..................................................... 47

3.2.8 Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và hệ thống công nghệ thông tin .............. 48

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................................... 48

CHƯƠNG 4: KẾ HOẠCH THỰC HIỆN QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI VDB PHÚ YÊN ................................................................................................................................................. 50

4.1 Định hướng phát triển của VDB Phú Yên. .................................................................. 50

4.1.1 Định hướng phát triển của VDB. .......................................................................... 50

4.1.2 Định hướng phát triển của VDB Phú Yên. .......................................................... 52

4.1 Kế hoạch thực hiện các giải pháp quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên 2017 – 2020. 53

4.1.1 Về công tác khách hàng. ........................................................................................ 53

4.1.2 Nâng cao hiệu quả của công tác kiểm tra, kiểm soát. ......................................... 54

4.2 Đánh giá hiệu quả kế hoạch thực hiện quản lý nguồn vốn ODA tại chi nhánh Ngân hàng Phát triển Phú Yên. .......................................................................................................... 56

4.2.1 Về mặt kinh tế xã hội ............................................................................................. 56

4.2.2 Nâng cao uy tín VDB Phú Yên .............................................................................. 57

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ............................................................................................................... 57

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 59

5.1 Kết luận: .......................................................................................................................... 59

5.2 Khuyến nghị: .................................................................................................................. 60

5.2.1 Kiến nghị với VDB. ................................................................................................ 60

5.2.2 Kiến nghị với UBND tỉnh Phú Yên. ...................................................................... 61

5.2.3 Kiến nghị với chủ đầu tư. ...................................................................................... 62

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 63

DANH MỤC VĂN BẢN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ ....................................................... 66

NGUỒN VỐN ODA TẠI VDB. ............................................................................................. 66

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Ngân hàng Phát triển Châu Á

ADB

Tên tiếng anh Giải nghĩa Từ ngữ viết tắt

The Asian Development Bank

BĐTV

DAC

Development Assistance Committee European Union Bảo đảm tiền vay ủy ban hỗ trợ phát triển của Châu Âu Liên minh Châu Âu

Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội

Hợp đồng tín dụng Hội sở chính EU GDP HĐTD HSC

Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF

JBIC Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản International Monetary Fund Japan Bank for International Cooperation

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHNN

Ngân hàng thương mại NHTM

OECD tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

Tài chính - kế toán Tín dụng Tín dụng đầu tư

TCKT TD TDĐT

The Organisation for Economic Co-operation and Development

United Nations Tín dụng xuất khẩu Liên hợp quốc TDXK UN

UNICEF Quĩ nhi đồng Liên Hiệp quốc United Nations Children's Fund

Vốn nước ngoài

VNN

Ngân hàng Phát triển Việt Nam VDB Vietnam Development Bank

World Bank Ngân hàng Thế giới WB

vii

DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Tên

STT 1.1 Bộ máy tổ chức của VDB Trang 6

1.2 Cơ cấu tổ chức của VDB Phú Yên 6

2.1 Mô hình tổ chức quản lý nguồn vốn ODA tại VDB 21

2.2 27 Quy trình quản lý giải ngân theo hình thức ghi thu ghi chi tại VDB Phú Yên

2.3 28 Quy trình quản lý giải ngân theo hình thức kiểm soát chi tại VDB Phú Yên

2.7 Cơ cấu dư nợ tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016 31

2.8 Cơ cấu nguồn tài trợ cho các dự án vay vốn ODA 32

2.13 35 Doanh số thu nợ các dự án vay vốn ODA cho vay lại giai đoạn 2011 – 2015

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Tên

Trang STT

1.3 8 Một số chỉ tiêu về huy động vốn tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016

1.4 9

1.5 10

1.6 11 Một số chỉ tiêu về tín dụng đầu tư tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016 Một số chỉ tiêu về tín dụng xuất khẩu tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016 Kết quả những hoạt động khác tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016

2.5 30 2.4 Tổng số chương trình, dự án Chi nhánh đang quản lý Quy mô và số lượng các dự án vay vốn ODA cho vay lại theo lĩnh vực kinh tế

2.6 Dư nợ tín dụng qua các năm 2012-2016 31

2.9 32 Tình hình giải ngân các dự án vay vốn ODA cho vay lại

2.10 Điều chỉnh kế hoạch giải ngân tại VDB Phú Yên 2.11 Quy mô, số lượng giải ngân bình quân 2.12 Tình hình thu nợ gốc, lãi, phí giai đoạn 2012-2016 33 33 34

2.16 36 Bảng số liệu nợ quá hạn các dự án ODA cho vay lại của hệ thống Ngân hàng Phát triển Việt Nam giai đoạn 2012-2016

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới, nguồn vốn hỗ trợ phát triển

chính thức (ODA) có vai trò đặc biệt quan trọng và cần thiết trong quá trình phát

triển kinh tế - xã hội, chính trị đối với các nước đang phát triển, trong đó có Việt

Nam. ODA như những viên gạch đầu tiên giúp Việt Nam xây dựng nền tảng để thu

hút các nguồn lực khác. Trong 20 năm qua, các nhà tài trợ đã cung cấp cho Việt

Nam một nguồn tài chính đáng kể, góp phần thực hiện cải cách kinh tế và hội nhập

quốc tế.

Và Ngân hàng Phát triển Việt Nam ( VDB) là cơ quan thực hiện lớn nhất

hiện nay của chính phủ, với tổng gần 60% vốn ODA của chính phủ được Bộ Tài

chính ủy quyền cho VDB quản lý. ODA góp phần đưa Việt Nam lên một bước tiến

mới, thực hiện thành công quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Tuy nhiên,

ODA không phải chỉ là một khoản vay, mà nó còn đi kèm với những điều kiện ràng

buộc về kinh tế, chính trị. Bởi vậy, quản lý và sử dụng ODA sao cho có hiệu quả, để

không tạo gánh nặng trả nợ về sau hoặc chịu sự chi phối của các nước cho vay đang

là vấn đề được quan tâm.

Bên cạnh đóng góp của các dự án ODA cho sự phát triển của kinh tế - xã hội,

chính trị thì vẫn còn tồn tại yếu kém như tiến độ giải ngân, kiểm soát chi còn chậm,

quá trình quản lý chưa chặt chẽ đã làm cho nợ quá hạn có dấu hiệu tăng cao. Đặc

biệt, từ năm 2010 Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình. Mức độ ưu đãi

từ các khoản cho vay của các đối tác phát triển dành cho Việt Nam giảm rõ rệt.

Nhiều nhà tài trợ đã dừng hoặc chuyển từ nguồn vốn ODA sang nguồn vốn vay hỗn

hợp, như Anh thông báo dừng cấp vốn ODA từ năm 2016, các nước Phần Lan, Na

Uy đã và đang thực hiện chính sách giảm dần vốn ODA trong giai đoạn 2016 –

2020 và đối tác cung cấp gần 30% vốn ODA cho Việt Nam là Ngân hàng Thế giới

(WB) tháng 7 – 2017 chấm dứt ODA ưu đãi, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng

nguồn vay kém ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Những điều này đã

ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng tín dụng ODA hiện nay và uy tín của VDB đối

với Bộ Tài chính. Vì vậy, việc nghiên cứu tìm ra nguyên nhân những hạn chế cũng

như đưa ra các giải pháp để quản lý tốt nguồn vốn ODA là việc làm hết sức cần

thiết cho VDB cũng như VDB Phú Yên hiện nay.

Xuất phát từ những lý do trên tác giả đã chọn đề tài “ công tác quản lý nguồn

vốn ODA tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Yên” là luận văn tốt

nghiệp của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

2.1 Mục tiêu chung.

Nghiên cứu về quản lý nguồn vốn ODA và nắm bắt được tầm quan trọng của

việc quản lý nguồn vốn ODA trong nền kinh tế hiện nay và đánh giá thực trạng

quản lý nguồn vốn ODA tại Ngân hàng Phát Triển Việt Nam – chi nhánh Phú Yên

từ đó đề xuất các giải pháp nhằm quản lý nguồn vốn ODA được tốt hơn tạ chi

nhánh trong thời gian tới.

2.2 Mục tiêu cụ thể.

- Đánh giá thực trạng quản lý nguồn vốn ODA của Ngân hàng Phát triển Việt

Nam – chi nhánh Phú Yên.

- Đề xuất giải pháp quản lý nguồn vốn ODA tại Ngân hàng Phát triển Việt

Nam – chi nhánh Phú Yên những năm tới

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu:

- Các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến quản lý nguồn vốn ODA của

Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

3.2 Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Nghiên cứu tại Ngân hàng Phát Triển Việt Nam - chi nhánh

Phú Yên.

- Về thời gian nghiên cứu: Các thông tin thứ cấp nằm trong khoảng thời gian

từ 2012 – 2016. Sử dụng số liệu của Ngân hàng Phát Triển Việt Nam –chi nhánh

Phú Yên.

4. Phương pháp nghiên cứu.

Trong quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu

khoa học để phân tích lý luận giải thích thực tiễn: Phương pháp phân tích định tính,

phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp thông kê, so sánh.

5. Kết cấu của luận văn:

Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được kết

cấu làm 5 chương như sau:

Chương I: Giới thiệu sơ lược về ngân hàng Phát triển Việt Nam chi nhánh Phú Yên và quản lý nguồn vốn ODA tại chi nhánh ngân hàng Phát triển Phú Yên.

Chương II: Thực trạng quản lý nguồn vốn ODA tại Ngân hàng Phát triển

Việt Nam – Chi nhánh Phú Yên.

Chương III: Giải pháp cho quản lý nguồn vốn ODA tại chi nhánh Ngân

hàng Phát triển Phú Yên.

Chương IV: Kế hoach thực hiện quản lý nguồn vốn ODA tại chi nhánh

Ngân hàng Phát triển Phú Yên.

Chương V: Kết luận và khuyến nghị.

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT

NAM-CHI NHÁNH PHÚ YÊN VÀ QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA

1.1 Giới thiệu cơ cấu tổ chức và quá trình hình thành VDB Phú Yên.

1.1.1 Khái quát chung về VDB.

1.1.1.1 Sự ra đời của VDB.

Ngày 10/12/1994, Chính phủ ban hành Nghị định số 187/CP thành lập Tổng

cục Đầu tư phát triển trực thuộc Bộ Tài chính để thực hiện chức năng quản lý nhà

nước về tài chính đầu tư phát triển, cấp phát vốn NSNN và vốn tín dụng ưu đãi của

Nhà nước đối với các dự án, mục tiêu, chương trình theo danh mục do Chính phủ

quyết định hàng năm.

Từ ngày 01/01/1996, Tổng cục Đầu tư phát triển còn được giao điều hành tác

nghiệp Quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia, để huy động vốn và cho vay đối với các dự án

đầu tư phát triển các ngành, nghề thuộc diện ưu đãi và các vùng đặc biệt khó khăn

theo quy định của Chính phủ.

Để thực hiện đường lối đổi mới toàn diện cơ chế quản lý kinh tế và cơ chế

quản lý tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, góp phần thực hiện chủ trương

phát huy nội lực, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của

nền kinh tế theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 và Trung ương 6 lần 1 khoá

VIII, Chính phủ ban hành Nghị định số 43/1999/NĐ-CP ngày 29/6/1999 về tín dụng

đầu tư phát triển của Nhà nước và quy định: “Thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển để

thực hiện chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển của Nhà nước”.

Tuy nhiên, sau hơn 5 năm hoạt động, bên cạnh những cố gắng để vượt qua

những thách thức trong thời kỳ đổi mới, cũng đã bộc lộ nhiều tồn tại, vướng mắc

như cơ chế quản lý và điều hành chưa phù hợp, năng lực tổ chức điều hành, năng

lực thẩm định, dự báo của Quỹ Hỗ trợ phát triển còn chưa theo kịp sự phát triển của

nền kinh tế, đặc biệt là khả năng đánh giá hiệu quả của các dự án đầu tư dài hạn 5-

10 năm còn hạn chế.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức tài trợ phát triển, phù hợp với

điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước, ngày 19/5/2006, Thủ tướng Chính

phủ đã ký Quyết định thành lập số 108/2006/QĐ-TTg và Quyết định số

110/2006/QĐ-TTg về việc phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động của Ngân hàng

Phát triển Việt Nam. Ngân hàng Phát triển Việt Nam ( VDB) được thành lập trên

cơ sở tổ chức lại hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển, để thực hiện chính sách tín dụng

đầu tư(TDĐT) và tín dụng xuất khẩu (TDXK) của Nhà nước, và các nhiệm vụ khác

do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, góp phần thực hiện chiến lược và kế

hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.

Trải qua hơn 10 năm hình thành và hoạt động, VDB đã từng bước phát huy vai

trò là một Ngân hàng chính sách của Chính phủ, trở thành một định chế tài chính

quan trọng cung cấp nguồn lực tài chính cho tăng trưởng kinh tế, có những đóng

góp nhất định vào sự thành công của các doanh nghiệp, các tập đoàn kinh tế và tăng

trưởng kinh tế của đất nước.

1.1.1.2 Nhiệm vụ, chức năng VDB.

Theo Quyết định số 1515/2015/QĐ-TTg ngày 03/9/2015 của Thủ tướng Chính

phủ về việc Ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt

Nam, thay thế Quyết định số 110/2006/QĐ-TTg, thì VDB thuộc loại ngân hàng

chính sách, hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do

Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, thực hiện những chức năng, nhiệm vụ sau:

Hoạt động uỷ thác và nhận uỷ thác:

- Nhận uỷ thác huy động vốn, uỷ thác cho vay theo quy định;

- Nhận uỷ thác điều hành hoạt động của quỹ bảo lãnh tín dụng cho các doanh

nghiệp nhỏ và vừa, và quỹ tài chính địa phương;

- Uỷ thác cho các tổ chức tín dụng thực hiện một số hoạt động của VDB theo

quy định của pháp luật;

- Uỷ thác, nhận uỷ thác cung ứng các dịch vụ tài chính -ngân hàng cho khách

hàng theo quy định.

Hoạt động tín dụng:

- Cho vay theo chính sách tín dụng của Nhà nước, cho vay các chương trình,

dự án do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao;

- Bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn tại ngân hàng

thương mại (NHTM) theo quy định của Thủ tướng Chính phủ;

- vốn vay nước ngoài của Chính phủ;

- Cho vay vốn ngắn hạn theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ với nguyên

tắc Nhà nước không cấp bù chênh lệch lãi suất.

Hoạt động huy động vốn:

- Phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; trái phiếu, kỳ phiếu, chứng

chỉ tiền gửi, giấy tờ có giá bằng đồng Việt Nam của VDB theo quy định của pháp

luật;

- Vay Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tổ chức tài chính, tín dụng trong nước và

nước ngoài; vay tái cấp vốn tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN) theo quy định;

-Nhận tiền gửi uỷ thác của các tổ chức trong nước và nước ngoài;

-Huy động các nguồn vốn khác phù hợp quy định của pháp luật.

So với các NHTM khác, VDB có sự khác biệt là tổ chức tài chính thuộc sở

hữu 100% của chính phủ, không nhận tiền gửi từ dân cư. Do hoạt động của ngân

hàng không vì mục đích lợi nhuận nên được hưởng một số ưu đãi đặc biệt như

không phải dự trữ bắt buộc, không phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, được Chính phủ

bảo đảm khả năng thanh toán, được miễn nộp thuế và các khoản nộp ngân sách nhà

nước theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn chịu sự điều tiết của

luật các tổ chức tín dụng, do vậy vẫn phải chấp hành các quy định trong việc thực

hiện chính sách tiền tệ, chính sách tín dụng, và quản lý ngoại hối của ngân hàng nhà

nước.

So với hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển, VDB hiện nay được tăng quyền

chủ động, tăng tính trách nhiệm trong đánh giá, thẩm định cho vay các dự án và có

quyền từ chối cho vay đối với những dự án kém hiệu quả.

1.1.1.3 Tổ chức bộ máy hoạt động tại VDB.

Hoạt động của VDB mang tính tập trung, pháp nhân đầu mối, được tổ chức

theo hệ thống và thực hiện nhiệm vụ thống nhất từ trung ương đến địa phương, các

Chi nhánh VDB tại các tỉnh, khu vực là các đơn vị trực thuộc VDB hoạt động theo

cơ chế phân cấp, phân quyền. Hiện nay, hệ thống VDB có 2 sở giao dịch, 12 Chi

nhánh khu vực và 30 Chi nhánh tại các tỉnh.

Sơ đồ 1.1. Bộ máy tổ chức của VDB HỘI ĐỒNG

QUẢN LÝ

BAN KIỂM SOÁT

TỔNG GIÁM ĐỐC

VĂN PHÒNG SỞ GIAO DỊCH

ĐẠI DIỆN CHI NHÁNH VÀ CHI NHÁNH KHU VỰC

1.1.2 Khái quát chung về cơ cấu tổ chức và quá trình hoạt động VDB Phú

Yên.

1.1.2.1 Sự ra đời và cơ cấu tổ chức VDB Phú Yên.

Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phú Yên (VDB Phú

Yên) được thành lập theo Quyết định số 03/QĐ-NHPT ngày 01-07-2006 của Tổng

Giám đốc VDB, trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại hệ thống Chi nhánh Quỹ Hỗ trợ

Phát triển Phú Yên. Cơ cấu tổ chức bộ máy và mô hình hoạt động của Chi nhánh

như sau:

Sơ đồ 1.2. Cơ cấu tổ chức của VDB Phú Yên

BAN GIÁM ĐỐC

Phòng Tổng hợp Phòng Kiểm tra Phòng Tín dụng Phòng Tài chính – Kế Toán Phòng Hành chính và Quản lý nhân sự

TỔNG GIÁM

ĐỐC

- Ban lãnh dạo: Đứng đầu Chi nhánh là Giám đốc, giúp việc cho Giám đốc là

Phó Giám đốc

- Phòng tín dụng: Tham mưu cho giám đốc Chi nhánh và tổ chức triển khai

thực hiện các hoạt động nghiệp vụ về cho vay TDĐT, TDXK, cho vay lại vốn

ODA, bảo lãnh doanh nghiệp vay vốn NHTM, cho vay doanh nghiệp gặp khó khăn

do suy giảm kinh tế, hỗ trợ sau đầu tư, cho vay ủy thác, cho vay xúc tiến, thực hiện

chính sách khách hàng.

- Phòng tổng hợp: Tham mưu Giám đốc Chi nhánh và tổ chức thực hiện các

hoạt động: Xây dựng và điều hành các kế hoạch hoạt động nghiệp vụ của Chi

nhánh; Huy động, tiếp nhận, quản lý, điều hành và cân đối nguồn vốn tại Chi

nhánh; Thẩm định, quyết định về việc cho vay, cấp bảo lãnh đối với các dự án đầu

tư, thẩm định hồ sơ hỗ trợ sau đầu tư; Công tác tổng hợp, báo cáo thống kê.

- Phòng kiểm tra: Tham mưu, giúp Giám đốc Chi nhánh, tổ chức triển khai

công tác kiểm tra, giám sát toàn diện các hoạt động phát sinh tại Chi nhánh, công

tác pháp chế, giải quyết khiếu nại tố cáo, phòng chống tham nhũng, phòng chống

rửa tiền tại Chi nhánh.

- Phòng Tài chính – Kế toán: Tham mưu cho Giám đốc chi nhánh và tổ chức

thực hiện công tác quản lý tài chính, công tác kế toán, thanh toán, tiền lương, kho

quỹ theo quy định của pháp luật và của VDB.

- Phòng Hành chính và quản lý nhân sự: Tham mưu giúp giám đốc Chi nhánh

quản lý và tổ chức thực hiện các công tác: Tổ chức và cán bộ, tiền lương, thi đua,

khen thưởng, kỷ luật, hành chính – quản trị, đào tạo; Theo dõi việc thực hiện nội

quy, quy chế làm việc và công tác an ninh, an toàn tại Chi nhánh

1.1.2.2 Chức năng, nhiệm vụ của VDB Phú Yên.

- Huy động, tiếp nhận vốn của các tổ chức trong và ngoài nước để thực hiện

chính sách tín dụng đầu tư ( cho vay đầu tư phát triển, hỗ trợ sau đầu tư, bảo lãnh

tín dụng đầu tư) và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước trên địa bàn tỉnh Phú Yên theo

quy định của pháp luật và phân cấp của Tổng Giám đốc VDB.

- Ủy thác và nhận ủy thác cấp phát, cho vay từ các nguồn vốn của các đơn vị

kinh tế, các tổ chức trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật.

- Quản lý và sử dụng vốn ODA, vốn viện trợ, vay nước ngoài của Chính phủ

dùng để cho vay lại các dự án đầu tư trên địa bàn.

- Thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ cho khách hàng.

- Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định và do Tổng Giám đốc Ngân

hàng Phát triển giao.

1.1.2.3 Kết quả một số hoạt động tại VDB Phú Yên.

Công tác huy động vốn

Mặc dù nguồn vốn cho vay của Chi nhánh được VDB đảm bảo, điều chuyển

vốn trên cơ sở kế hoạch cho vay hằng năm, nhưng để chủ động một phần nguồn vốn

cho vay các dự án TDĐT và các khoản vay TDXK, Chi nhánh đã có sự nỗ lực trong

công tác huy động vốn.

Đơn vị tính: Triệu đồng

Chỉ tiêu 2012 2013 2014 2015 2016

55.409 51.912 60.662 61.041 59.304

-5.8% -6.3% 17% 1% -2.8% Số dư vốn huy động Tốc độ tăng (%)

Vốn có kì hạn 44.619 43.439 52.669 52.583 51.594

81% 84% 87% 86% 87%

10.79 8.473 7.993 8.458 7.709

19% 16% 13% 14% 13% Tỷ trọng (%) Vốn không kỳ hạn Tỷ trọng (%)

Nguồn: VDB Phú Yên

Bảng 1.3. Một số chỉ tiêu về huy động vốn tại VDB Phú Yên

giai đoạn 2012-2016

Theo bảng số liệu 1.2. số dư huy động vốn tại VDB Phú Yên năm 2012,2013

giảm nhưng có xu hướng tăng trong năm 2014, 2015 và giảm năm 2016. Kỳ hạn gửi

của các khoản vốn huy động đa phần là có kỳ hạn dưới 12 tháng, chiếm trên 80%

tổng số dư vốn huy động. Nguồn vốn huy động của Chi nhánh chủ yếu từ các nguồn

như tiền gửi của Bảo hiểm xã hội, tiền ký quỹ đầu tư của Sở Tài chính, và các

doanh nghiệp lớn trên địa bàn Tỉnh.

Tín dụng đầu tư

Bảng 1.4. Một số chỉ tiêu về tín dụng đầu tư tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016

Đơn vị tính: Triệu đồng

2014 2015 2016

2013 85

12.13

8.019 8.17

Nội dung Số giải ngân Thu gốc Thu lãi Dư nợ Nợ xấu Tỷ lệ nợ xấu 7.969 0,82% 0,86% 0,99% 1,27%

2012 80 431.54 194.765 73.556 189.555 151.14 129.86 616.37 152.143 47.143 69.709 58.922 48.477 997.967 932.63 802.95 626.41 669.028 7.969 7.969 1.19% Nguồn: VDB Phú Yên

Bảng 1.4 cho thấy hàng năm Chi nhánh đều thực hiện giải ngân, trong giai

đoạn 2012-2014, Chi nhánh chỉ thực hiện giải ngân cho các khoản vay thuộc

Chương trình kiên cố hóa kênh mương, đến năm 2015 Chi nhánh thực hiện ký kết

và giải ngân dự án mới nên làm cho số vốn giải ngân năm 2015 tăng mạnh so với

những năm trước. Đến năm 2016 Chi nhánh tiếp tục giải ngân lần 2 dự án của năm

2015 các khoản vay thuộc chương trình kiên cố hóa kênh mương. Đối với các

khoản vay Chương trình kiên cố hóa kênh mương, Chi nhánh đã giải ngân đầy đủ

và kịp thời nguồn vốn, góp phần quan trọng trong thành công của chương trình.

Các dự án vay vốn TDĐT đều được đưa vào vận hành thành công, trả nợ đầy

đủ và đúng theo hợp đồng tín dụng, tỷ lệ nợ xấu TDĐT hàng năm của Chi nhánh

đều nằm trong mức an toàn (dưới 3%). Năm 2015 có sự biến động mạnh của số thu

nợ gốc, nợ lãi là do trong năm có dự án trả nợ trước hạn. Việc trả nợ trước hạn này

cũng làm cho dự nợ cuối năm 2015 giảm mạnh so với năm 2014.

Các dự án vay vốn TDĐT tiêu biểu là: Dự án thủy điện Krông Hnăng, dự án

thủy điện Sông Ba Hạ, dự án Nâng công suất Nhà máy đường Sơn Hòa lên

10.000TMN.

Tín dụng xuất khẩu

Bảng 1.5. Một số chỉ tiêu về tín dụng xuất khẩu tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016

Đơn vị tính: Triệu đồng

Nội dung 2012 2013 2014 2015 2016

Số giải ngân 20.000 15.000 4.500 1.150 0

Thu gốc Thu lãi Dư nợ Nợ xấu 62.856 552 31.03 15.356 19.680 324 26.35 12.478 15.320 55 15.53 11.563 4.500 0 12.18 11.03 1.500 0 10.680 10.680

Tỷ lệ nợ xấu 49% 47% 74% 91% 100%

Nguồn: VDB Phú Yên

Bảng 1.5. cho thấy: Trong giai đoạn 2012-2015, Chi nhánh thực hiện giải

ngân 40.650 triệu đồng vốn vay TDXK cho 08 khách hàng doanh nghiệp để thực

hiện các hợp đồng xuất khẩu, tập trung chủ yếu vào các mặt hàng là thủy sản, hạt

điều, đồ gỗ, và tinh bột sắn. Đến năm 2016 chi nhánh không giải ngân.

Các chỉ tiêu như số giải ngân, số thu nợ gốc, nợ lãi, dư nợ đều thấp so với

2011 là 306.907. Nguyên nhân là do mặt hàng xuất khẩu cho vay chủ lực của Chi

nhánh là hạt điều bị ảnh hưởng mạnh mẽ của suy thoái kinh tế thế giới, giá mua vào

- bán ra lên xuống liên tục, doanh nghiệp xuất khẩu điều không dự báo được giá cả

và bị thua lỗ nặng nề, không có nguồn trả nợ cho ngân hàng. Mặt khác, vì ảnh

hưởng của suy thoái kinh tế đối với hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp nên

trong năm 2012 VDB đã ban hành văn bản 128/NHPT-CĐKH ngày 17/01/2012 về

giải pháp thực hiện nhiệm vụ năm 2012 đã điều chỉnh giảm đối với một số mặt hàng

thuộc đối tượng vay vốn. Cụ thể đã quy định: “Trong lúc Chính phủ xem xét, điều

chỉnh danh mục cho vay xuất khẩu, yêu cầu Chi nhánh giảm dần dư nợ đối với các

khoản vay thuộc một số mặt hàng là: sắn và tinh bột sắn, đường, thịt gia súc, gia

cầm; cấu kiện thiết bị toàn bộ và thiết bị toàn bộ; động cơ điện, động cơ diezen,

máy biến thế các loại, bóng đèn.”. Quy định này hạn chế đối tượng được vay vốn

tín dụng xuất khẩu tại Chi nhánh làm cho doanh số cho vay và dư nợ bị suy giảm

liên tục và tỷ lệ nợ xấu tăng cao.

Ngoài ra, trong năm 2009 -2010, Chi nhánh đã thực hiện hỗ trợ lãi suất đối

với các doanh nghiệp xuất khẩu vay vốn theo lãi suất thoả thuận, với tổng số tiền hỗ

trợ lãi suất trong hai năm 2009, 2010 là 1.956 triệu đồng.

Cho vay lại vốn ODA

Theo chỉ đạo của Chính phủ, VDB Phú Yên thực hiện cho vay lại không chịu

rủi ro 4 dự án, số vốn giải ngân là 53.672 triệu đồng. Các dự án chủ yếu tập trung

vào các lĩnh vực điện, cấp nước, an sinh xã hội. (Sẽ phân tích sau).

Hoạt động bảo lãnh

Về bảo lãnh cho doanh nghiiệp vay vốn tại Ngân hàng thương mại: Chi

nhánh chính thức triển khai thực hiện kể từ tháng 02/2009. Trong hai năm 2009-

2010, Chi nhánh thực hiện cam kết bảo lãnh cho 15 doanh nghiệp vừa và nhỏ trên

địa bàn tỉnh với tổng số tiền 58.483 triệu đồng, thu về số phí đạt 193 triệu đồng.

Đến năm 2011, VDB chỉ đạo tạm ngừng hoạt động bảo lãnh doanh nghiệp vay vốn

tại Ngân hàng thương mại

Hoạt động khác

Bảng 1.6. Kết quả những hoạt động khác tại VDB Phú Yên giai

đoạn 2012-2016

Đơn vị tính: Triệu đồng

Nội dung 2012 2013 2014 2015 2016

313 284 0 0 0

489 162 0 0 0 Số đã cấp hỗ trợ sau đầu tư Số cấp phát ủy thác

50.000 0 0 0 0

Cho vay xúc tiến

Giải ngân Thu nợ Thu lãi 50.000 1.756 0 0 0 0 0 0 0 0

Nguồn: VDB Phú Yên

Hoạt động cấp hỗ trợ sau đầu tư, cấp phát ủy thác là những hoạt động nghiệp

vụ được kế thừa từ Quỹ hỗ trợ phát triển trước đây. Trong hai năm 2012, 2013, Chi

nhánh thực hiện cấp hỗ trợ sau đầu tư 597 triệu đồng và 651 triệu đồng cấp phát ủy

thác. Tuy nhiên, đến năm 2014, Ngân hàng Phát triển Việt Nam có văn bản quy

định ngừng hoạt động cấp phát ủy thác và tạm dừng hoạt động cấp hỗ trợ sau đầu

tư.

Cho vay thí điểm: Ngày 22/10/2007, Tổng Giám đốc Ngân hàng Phát triển

Việt Nam phê duyệt đề án cho vay thí điểm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tín dụng

đầu tư và tín dụng xuất khẩu. Theo đó, năm 2012 Chi nhánh thực hiện giải ngân

50.000 triệu đồng, thu lãi 1.756 triệu đồng. Từ năm 2012 trở đi Chi nhánh dừng

thực hiện nghiệp vụ này theo chỉ đạo của Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

1.2 Quản lý nguồn vốn ODA

Trong một thời gian dài, việc quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA chủ yếu

được điều chỉnh bởi Nghị định 38/2013/NĐ-CP, các quyết định của Thủ tướng

Chính phủ; hướng dẫn của các bộ, ngành, địa phương và quy định của nhà tài trợ.

Các quy định này còn phức tạp, phân tán, hiệu lực pháp lý thấp. Để khắc phục

những hạn chế trong công tác quản lý, sử dụng vốn ODA, Chính phủ đã ban hành

Nghị định 16/2016/NĐ-CP ngày 2-5-2016 thay thế Nghị định 38/2013/NĐ-CP.

Theo đó có nhiều điểm mới trong việc xây dựng một quy trình hoàn chỉnh từ khâu

tiếp nhận, quản lý, sử dụng đến giám sát, đánh giá vốn ODA, giảm bớt gánh nặng

về các thủ tục hành chính cho cơ quan chủ quản. Bộ Tài chính cũng ban hành

Thông tư số 111/2016/TT-BTC thay thế Thông tư 218/2013/TT-BTC về quản lý tài

chính các chương trình, dự án sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài để phù hợp với

yêu cầu quản lý trong giai đoạn tới.

Những năm qua nguồn vốn ODA đã có tác động tích cực đến quá trình phát

triển kinh tế -xã hội của Việt Nam, của nhiều địa phương, nhiều vùng lãnh thổ; tạo

điều kiện thu hút vốn đầu tư nước ngoài, đầu tư trong nước; góp phần thu hẹp chênh

lệch trong phát triển giữa các vùng, miền, vùng núi, vùng sâu, vùng xa; tham gia có

hiệu quả vào việc xoá đói giảm nghèo, cải thiện điều kiện sinh hoạt và nâng cao

chất lượng cuộc sống cho nhân dân. Chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu quan

trọng trong việc thu hút, tiếp nhận, vận động, quản lý và sử dụng vốn ODA, nhưng

nhìn nhận thật nghiêm túc, trên thực tế, công tác quản lý, sử dụng, giám sát việc sử

dụng, đầu tư bằng nguồn vốn ODA đã và đang còn nhiều bất cập. Đòi hỏi Chính

phủ phải xây dựng và vận hành một Chiến lược vay nợ hợp lý trên cơ sở cân nhắc

nhiều yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội.

Đồng thời, sau khi Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình thấp

vào năm 2010, thì sự suy giảm nguồn vốn ODA khá rõ rệt. . Nhiều nhà tài trợ đã

dừng hoặc chuyển từ nguồn vốn ODA sang nguồn vốn vay hỗn hợp, như Anh thông

báo dừng cấp vốn ODA từ năm 2016, các quốc gia Phần Lan, Na Uy đã và đang

thực hiện chính sách giảm dần vốn ODA trong giai đoạn 2016-2020, đối tác cung

cấp gần 30% vốn ODA cho Việt Nam là Ngân hàng Thế giới (WB) tháng 7 – 2017

chấm dứt ODA ưu đãi, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay kém ưu đãi và

tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều

khoản trả nợ nhanh gấp đôi từ 35-40 năm còn 15-20 năm hoặc tăng lãi suất lên từ

2% - 3,5% thay vì trước đây là dưới 1%. Do vậy, cần phải quản lý tốt việc sử dụng

nguồn vốn ODA này hơn nữa để có thể tranh thủ sử dụng nguồn vốn ưu đãi cho

phát triển kinh tế - xã hội và tránh để lại hậu quả xấu về sau.

1.2.1 Quản lý nguồn vốn ODA tại VDB.

Tại VDB sau 10 năm đi vào hoạt động, hòa cùng với sự phát triển của đất

nước, hoạt động quản lý nguồn vốn ODA đã trở thành một trong những hoạt động

chính và quan trọng của VDB với nhiều dự án thuộc lĩnh vực khuyến khích của

Chính phủ: Cơ sở hạ tầng, năng lượng, sản xuất công nghiệp, chế biến khai thác

thủy sản …. đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt

Nam. Kết quả của việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý nguồn vốn ODA đã

nâng cao vai trò, vị thế VDB không chỉ trong hệ thống tài chính của quốc gia mà

còn trong sự nhìn nhận của cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế song phương và đa

phương.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế làm giảm hiệu quả của việc quản lý

cho vay, thu nợ, như: việc ghi thu ghi chi từ Bộ Tài chính còn chưa kịp thời dẫn đến

việc Chủ đầu tư chậm nhận nợ; việc giải ngân trực tiếp của các chương trình/ dự án

còn chậm do nguyên nhân chủ yếu là thiếu vốn đối ứng, hạn mức tín dụng thấp;

việc xử lý các dự án ODA còn bị động, phụ thuộc vào Bộ Tài chính.

Dù vậy, VDB xác định rõ chủ trương và quyết tâm cao trong việc tranh thủ cơ

hội, luôn khẳng định VDB là tổ chức tài chính dẫn đầu về năng lực quản lý nguồn

vốn này, VDB đã và đang xây dựng kế hoạch chuẩn bị nguồn nhân lực, cơ sở hạ

tầng như công nghệ thông tin,…để có thể huy động, tiếp nhận và quản lý có hiệu

quả nghiệp vụ cho vay lại vốn ODA, đặc biệt là đối với hình thức quản lý Chương

trình có mục tiêu, góp phần đưa VDB tiến tới tự chủ tài chính theo đúng định hướng

phát triển hiện nay.

Với khẳng định quản lý nguồn vốn ODA là nghiệp vụ mang tầm quan trọng

chiến lược của VDB hiện tại và tương lai, nên cần phải tăng cường quản lý tốt

nguồn vốn này để tiếp tục khẳng định vai trò cơ quan cho vay lại ODA lớn nhất của

Chính phủ và nâng cao vị trí, vai trò của VDB.

1.2.2 Quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên.

Được Ngân hàng Phát Triển Việt Nam giao quản lý những chương trình, dự án

trọng điểm của tỉnh như Hạ tầng giao thông, cấp thoát nước, năng lượng tái tạo, cải

tạo mạng lưới điện …, những năm qua VDB Phú Yên luôn hoàn thành tốt kế hoạch

được giao; các dựu án được hoàn thành và đưa vào hoạt động đúng theo kế hoạch

đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Phú Yên. Đã cải

thiện đời sống người dân, góp phần quan trọng vào công tác xóa đói giảm nghèo tại

các vùng nông thôn; đã tạo thêm kênh tín dụng ưu đãi, thu hút và giúp các nhà đầu

tư có thêm lựa chọn khi tìm kiếm nguồn vốn đầu tư.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được thì những năm qua công tác quản

lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: Chi nhánh

không có sự tăng trưởng về số lượng dự án mới; do đặc điểm của tài sản đảm bảo

mà có khó khăn trong công tác kiểm tra thực tế; trình tự xử lý phải qua nhiều khâu

nhiều bước, gây mất thời gian khi xử lý công việc.

Vì vậy để hoàn thành tốt nhiệm vụ VDB giao phó Chi nhánh cần nổ lực khắc

phục khó khăn, nêu cao tinh thần đoàn kết,trách nhiệm, sáng tạo , tập trung trí tuệ

sức lực, cùng nhau tổ chức thực hiện thắng lợi, đạt được kết quả cao nhất nhiệm vụ,

kế hoạch của Tổng Giám đốc giao.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Chương 1của luận văn đã trình bày khái quát về VDB, VDB Phú Yên và quản

lý nguồn vốn ODA. Những cơ sở lý thuyết này sẽ là nền tảng cho việc phân tích

thực trạng và tìm giải pháp trong chương 2 và chương 3 sau này.

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI NGÂN

HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM-CHI NHÁNH PHÚ YÊN

2.1 Khái quát chung về nguồn vốn ODA.

2.1.1 Khái niệm và đặc điểm nguồn vốn ODA

2.1.1.1 Nguồn gốc của ODA

ODA ra đời sau chiến tranh thế giới thứ II, cùng với kế hoạch Marshall để

giúp các nước Châu Âu phục hồi các nghành công nghiệp bị chiến tranh tàn phá. Để

tiếp nhận viện trợ của kế hoạch Marshall, các nước Châu Âu thành lập tổ chức hợp

tác và phát triển kinh tế ( OECD). Ngày nay, tổ chức này không chỉ có thành viên là

các nước Châu Âu mà còn có Mỹ, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc… Trong khuôn khổ

hợp tác phát triển, các nước OECD lập ra những ủy ban chuyên môn, trong đó có ủy

ban hỗ trợ phát triển (DAC) nhằm giúp các nước đang phát triển. ODA được thực

hiện trên cơ sở đa phương hoặc song phương.

2.1.1.2 Khái niệm ODA

ODA là viết tắt của cụm từ Official Development Assítance, có nghĩa là Hỗ

trợ phát triển chính thức hay còn gọi là Viện trợ phát triển chính thức.

Khái niệm chính thức đầu tiên của ODA do tổ chức Hợp tác kinh tế và phát

triển (OECD) đưa ra vào năm 1969: “ODA là một giao dịch chính thức được thiết

lập với mục đích chính là thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của các nước đang

phát triển. Điều kiện tài chính của giao dịch này có tính chất ưu đãi và thành tố viện

trợ không hoàn lại chiếm ít nhất 25%”.

Khái niệm về ODA mà World Bank (WB) đưa ra năm 1999 trong “Đánh giá

viện trợ – Khi nào có tác dụng, khi nào không và tại sao” thì : “ODA là một phần

của Tài chính phát triển chính thức ODF (Official Development Finance) trong đó

có yếu tố viện trợ không hoàn lại cộng với cho vay ưu đãi và phải chiếm ít nhất

25% trong tổng viện trợ thì gọi là ODA. Tài chính phát triển chính thức ODF là các

nguồn tài chính của các nước phát triển và các tổ chức đa phương dành cho các

nước đang phát triển.”

Theo PGS. TS Nguyễn Quang Thái ( viện chiến lược phát triển): Hỗ trợ phát

triển chính thức ODA là các khoản viện trợ không hoàn lại hoặc cho vay với điều

kiện ưu đãi (về lãi suất thời gian ân hạn và trả nợ) của các cơ quan chính thức thuộc

các nước và các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ (NGO).

Khái niệm ODA bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam sau khi bình thường hoá quan

hệ với Hoa Kỳ (USA) và các tổ chức tài chính tiền tệ Quốc tế như: Quĩ tiền tệ Quốc

tế (IMF), WB, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB)… vào tháng 10 năm 1993.

Theo Quy chế quản lý và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển được ban hành kèm

theo Nghị định 87/CP ngày 05/08/1997 của Chính phủ Việt Nam thì vốn ODA được

định nghĩa là sự hợp tác phát triển giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

với một hoặc nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế. Hình thức cung cấp vốn ODA bao

gồm vốn ODA không hoàn lại, vốn ODA cho vay ưu đãi có yếu tố không hoàn lại ít

nhất đạt 25% giá trị khoản vay.

Như vậy, qua các định nghĩa cho thấy ODA là nguồn vốn vay ưu đãi từ nước

ngoài. Nguồn vốn ưu đãi này là những khoản cho vay không hoàn lại, có hoàn lại

hoặc tín dụng ưu đãi có yếu tố không hoàn lại ít nhất đạt 25% các Chính phủ, các tổ

chức liên Chính phủ, các tổ chức phi Chính phủ, các tổ chức thuộc hệ thống Liên

hợp quốc (United Nations -UN), các tổ chức tài chính quốc tế dành cho các nước

đang và chậm phát triển.

2.1.1.3 Đặc điểm nguồn vốn ODA

Do chính phủ của một nước hoặc các tổ chức quốc tế cấp cho các cơ quan

chính thức của một nước; không cấp cho những chương trình dự án mang tính chất

thương mại, mà chỉ nhằm mục đích nhân đạo, giúp phát triển kinh tế, khắc phục khó

khăn về tài chính hoặc nâng cao lợi ích kinh tế - xã hội của nước nhận viện trợ; tính

ưu đãi chiếm trên 25% giá trị của khoản vốn vay.

Tuy nhiên viện trợ của các nước phát triển không chỉ đơn thuần là việc trợ

giúp hữu nghị mà còn là một công cụ lợi hại để thiết lập và duy trì lợi ích kinh tế và

vị thế chính trị cho các nước tài trợ.

Mang tính ưu đãi: Vốn ODA có thời gian cho vay( hoàn trả vốn dài), có thời

gian ân hạn dài. Chẳng hạn, vốn ODA của WB, ADB, Ngân hàng Hợp tác Quốc tế

Nhật Bản (JBIC) có thời gian hoàn trả là 40 năm và thời gian ân hạn là 10 năm. Sự

ưu đãi còn thể hiện ở chỗ vốn ODA chỉ dành riêng cho các nước đang và chậm phát

triển, vì mục tiêu phát triển. Có hai điều kiện cơ bản nhất để các nước đang và chậm

phát triển có thể nhận được ODA là: Tổng sản phẩm quốc nội( GDP) bình quân đầu

người thấp. Mục tiêu sử dụng vốn ODA của các nước này phải phù hợp với chính

sách và phương hướng ưu tiên xem xét trong mối quan hệ giữa bên cấp và bên nhận

ODA

Mang tính ràng buộc: ODA có thể ràng buộc ( hoặc ràng buộc một phần hoặc

không ràng buộc) nước nhận về địa điểm chi tiêu. Ngoài ra mỗi nước cung cấp viện

trợ cũng đều có những ràng buộc khác và nhiều khi các ràng buộc này rất chặt chẽ

đối với nước nhận.

Có khả năng gây nợ: Khi tiếp nhận và sử dụng nguồn vốn ODA do tính chất

ưu đãi nên gánh nặng nợ thường chưa xuất hiện nên thường có tâm lý chủ quan, sử

dụng vốn không hiệu quả lâm vào vòng nợ nần do không có khả năng trả nợ. Vấn

đề nữa là vốn ODA không có khả năng đầu tư trực tiếp cho sản xuất, nhất là cho

xuất khẩu trong khi việc trả nợ lại dựa vào xuất khẩu thu ngoại tệ. Do đó, trong khi

hoạch định chính sách sử dụng ODA phải phối hợp với các nguồn vốn để tăng

cường sức mạnh kinh tế và khả năng xuất khẩu.

2.1.2 Phân loại nguồn vốn ODA

2.1.2.1 Theo phương thức hoàn trả

Viện trợ không hoàn lại: Là hình thức cung cấp vốn ODA mà nước nhận viện

trợ không phải hoàn trả vốn và lại cho bên viện trợ. Thường được cấp dưới hình

thức: Hỗ trợ kỹ thuật, viện trợ nhân đạo bằng hiện vật, đầu tư các dự án bảo vệ môi

trường.

Viện trợ có hoàn lại: Là khoản vốn vay ưu đãi về lãi suất, thời gian ân hạn và

thời gian trả nợ

Cho vay hỗn hợp: Là các khoản ODA kết hợp một phần ODA không hoàn lại

và một phần tín dụng thương mại theo các điều kiện của tổ chức OECD

2.1.2.2 Theo nhà tài trợ

ODA song phương: Là các khoản ODA mà một Nhà nước hoặc một Chính

phủ cấp cho một nước khác thông qua hiệp định được ký kết giữa hai Nhà nước

hoặc Chính phủ

ODA đa phương: Là viện trợ chính thức của một tổ chức quốc tế: Quỹ tiền tệ

quốc tế (IMF, WB...) hay tổ chức khu vực (ADB, liên minh châu Âu (EU),...) hoặc

của một Chính phủ của một nước dành cho Chính phủ của một nước nào đó, nhưng

có thể được thực hiện thông qua các tổ chức đa phương như: Chương trình phát

triển Liên hiệp quốc ( UNDP), quĩ nhi đồng Liên Hiệp quốc (UNICEF)... có thể

không

2.1.2.3 Theo mục tiêu sử dụng

Hỗ trợ cán cân thanh toán: Gồm các khoản ODA cung cấp để hỗ trợ ngân sách

của Chính phủ, thường được thực hiện thông qua các dạng: chuyển giao trực tiếp

cho nước nhận ODA hay hỗ trợ nhập khẩu (viện trợ hàng hoá).

Tín dụng thương nghiệp: Với các điều khoản "mềm" (lãi suất thấp, hạn trả

dài) trên thực tế là một dạng viện trợ hàng hoá có kèm theo điều kiện ràng buộc.

Viện trợ chương trình ( Viện trợ phi dự án): Là khoản ODA dành cho một mục

đích tổng quát với thời gian nhất định mà không phải xác định một cách chính xác

nó sẽ được sử dụng như thế nào

Viện trợ dự án: Chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng vốn thực hiện ODA. Điều

kiện được nhận viện trợ dự án là "phải có dự án cụ thể, chi tiết về các hạng mục sẽ

sử dụng ODA"

2.1.2.4 Theo điều kiện

ODA không ràng buộc: Là khoản ODA mà nước tiếp nhận sẽ được sử dụng

mà không bị ràng buộc bởi nguồn sử dụng hay mục đích sử dụng.

ODA ràng buộc: Là khoản ODA trong quá trình sử dụng, nước nhận ODA bị

ràng buộc bởi nguồn sử dụng hay mục đích sử dụng. Ràng buộc bởi nguồn sử dụng,

nghĩa là ODA được cung cấp chỉ dành để mua sắm hàng hóa, trang thiết bị hay dịch

vụ chỉ giới hạn cho một số công ty do bên tài trợ sở hữu hoặc kiểm soát; ràng buộc

về mục đích sử dụng, nghĩa là nước nhận ODA chỉ được sử dụng ODA vào những

lĩnh vực nhất định hoặc một số dự án cụ thể.

2.1.3 Vai trò nguồn vốn ODA

ODA là nguồn bổ sung vốn quan trọng cho đầu tư phát triển, giảm gánh nặng

cho ngân sách nhà nước. Với nguồn vốn lớn, điều kiện cho vay ưu việt như thời hạn

cho vay thường 10-30 năm, lãi suất từ 0,25% đến 2%. Chính phủ các nước đang và

chậm phát triển đầu tư cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế như đường xá,

điện, nước, thủy lợi và các hạ tầng xã hội như giáo dục, y tế.

ODA giúp xóa đói, giảm nghèo cải thiện sự chênh lệch đời sống của người

dân ở các nước đang và chậm phát triển, mục tiêu này biều hiện tính nhân đạo

ODA.

ODA giúp các nước tăng cường năng lực và thể chế thông qua các chương

trình, dự án hỗ trợ công cuộc cải cách pháp luật, cải cách hành chính và xây dựng

chính sách quản lý kinh tế phù hợp với thông lệ quốc tế.

ODA được sử dụng hiệu quả góp phần tăng khả năng thu hút vốn đầu tư trực

tiếp nước ngoài FDI và tạo điều kiện để mở rộng đầu tư phát triển trong nước.

ODA giúp hoàn thiện cơ cấu kinh tế. Các nước tiếp nhận ODA thường dành

một lượng vốn lớn ưu tiên vào phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật, phát triển

nguồn nhân lực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển cân đối giữa các ngành,

các vùng trong cả nước.

ODA giúp cho việc thu hút thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại, phát triển

nguồn nhân lực và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó một lượng khá lớn ODA cũng

được giành cho đầu tư phát triển giáo dục, đào tạo, các chương trình hỗ trợ lĩnh vực

y tế, đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Nhờ vậy, các nước đang phát triển đã gia tăng

đáng kế chỉ số phát triển con người của quốc gia mình.

ODA là nguồn bổ sung ngoại tệ và làm lành mạnh cán cân thanh toán quốc tế

của các nước ần viện trợ.

2.2 Quản lý nguồn vốn ODA tại VDB.

2.2.1 Quản lý nguồn vốn ODA củaVDB.

1.2.2.1 Những khái niệm cơ bản về quản lý.

Có nhiều cách định nghĩa khái niệm quản lý khác nhau tùy theo cách tiếp cận

khác nhau. Rất nhiều học giả đưa ra các quan điểm khác nhau về quản lý.

Theo Henrry Fayol (1986-1925), là người đầu tiên tiếp cận quản lý theo quy

trình và là người có tầm ảnh hưởng to lớn trong tư tưởng quản lý từ thời kỳ cận -

hiện đại đến nay, ông quan niệm rằng: “Quản lý là một tiến trình bao gồm tất cả các

khâu: lập kế hoạch, tổ chức, phân công điều khiển và kiểm soát các nỗ lực của cá

nhân, bộ phận và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vật chất khác của tổ chức để

đạt được mục tiêu đề ra”.

Theo Paul Hersey và KenBlanc Heard trong cuốn “ Quản lý nguồn nhân lực”

thì: “ Quản lý là một quá trình cùng làm việc giữa nhà quản lý và người bị quản lý

nhằm thông qua hoạt động của cá nhân, của nhóm, huy động các nguồn lực khác để

đạt mục tiêu của tổ chức”.

Như vậy,từ các quan điểm trên có thể rút ra định nghĩa: Quản lý là sự tác động

của các chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

1.2.2.2 Sự cần thiết quản lý nguồn vốn ODA

Từ những khái niệm, vai trò về ODA đã toát lên được tầm quan trọng của

nguồn vốn này đối sự phát triển kinh tế xã hội quốc gia. Tuy nhiên, thời gian qua

việc quản lý nguồn vốn ODA bọc lộ nhiều yếu kém, gây lãng phí, thất thoát lượng

vốn lớn. gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn, có thể gây nợ về sau làm mất uy

tín quốc gia, cũng như lòng tin nhà tài trợ. Vì vậy việc nâng cao quản lý nguồn vốn

ODA phát huy hiệu quả sử dụng vốn, đảm bảo mục tiêu vay nợ bèn vững là yêu cầu

thiết Việt Nam hiện nay.

1.2.2.3 Nội dung quản lý nguồn vốn ODA của VDB

Quản lý nguồn vốn ODA tại VDB

Hiện nay hệ thống VDB đang thực hiện quản lý cho vay lại nguồn vốn ODA

dưới 2 hình thức: cho vay lại theo ủy quyền của Bộ Tài chính không chịu rủi ro tín

dụng và cho vay lại vốn ODA chịu rủi ro tín dụng.

Quản lý nguồn vốn ODA là việc VDB thay mặt Bộ Tài chính cho Chủ đầu tư

vay một phần hoặc toàn bộ phần vốn ODA để thực hiện các dự án có khả năng thu

hồi vốn hoặc cho vay lại theo chỉ định của Thủ tướng Chính phủ và sử dụng các

công cụ, biện pháp để quản lý quá trình cho vay lại từ khâu lập kế hoạch, thực hiện

cho vay, thu hồi và xử lý nợ, nhằm đảm bảo việc sử dụng nguồn vốn ODA có hiệu

quả, chủ đầu tư sử dụng vốn đúng mục đích, trả nợ đầy đủ và đúng hạn theo hợp

đồng đã ký.

Mô hình tổ chức quản lý

Lãnh đạo VDB

Ban Vốn nước ngoài Các ban nghiệp vụ khác

Chi nhánh VDB

Phòng TD

Các phòng nghiệp vụ liên quan

Sơ đồ 2.1. Mô hình tổ chức quản lý nguồn vốn ODA tại VDB

Phòng Tín dụng (phòng TD) tại Chi nhánh và Ban Vốn nước ngoài (ban

VNN) tại Hội sở chính (HSC) là đơn vị đầu mối, chủ trì thực hiện quản lý nguồn

vốn ODA, từ khâu tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, soạn thảo hợp đồng tín dụng

(HĐTD), hợp đồng bảo đảm tiền vay ( hợp đồng BĐTV), quản lý giải ngân, quản lý

thu nợ các dự án,…

Các Phòng, Ban nghiệp vụ khác có trách nhiệm phối hợp với đơn vị chủ trì

thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến hoạt động quản lý nguồn vốn ODA theo đúng

chức năng, nhiệm vụ của mình

2.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nguồn vốn ODA tại VDB.

2.2.2.1 Nhân tố khách quan

Từ phía Nhà tài trợ

Tình hình kinh tế - chính trị cũng như chiến lược cung cấp ODA của nước tài

trợ. Nếu những yếu tố này bất ổn thì công tác quản lý vốn ODA sẽ bị ảnh hưởng

như: nước tài trợ không giải ngân đúng với số vốn đã cam kết, tốc độ giải ngân

không phù hợp với tiến độ của dự án, danh mục các dự án được vay vốn thay đổi.

Chính sách, quy chế của nhà tài trợ: Trong Hiệp định ký kết giữa Nhà tài trợ

và Chính phủ có những điều khoản ràng buộc. Các Nhà tài trợ khác nhau thì các

điều khoản khác nhau. Do đó, tùy thuộc từng quy định thì cách thức quản lý nguồn

vốn ODA của nước tiếp nhận sẽ khác nhau, đảm bảo việc sử dụng nguồn vốn ODA

mang lại kết quả tốt nhất.

Mối quan hệ kinh tế, chính trị giữa nước tài trợ và nước tiếp nhận. Khi mối

quan hệ này bị thay đổi thì sẽ kéo theo hàng loạt thay đổi khác trong hoạt động tài

trợ và quản lý vốn ODA.

Từ phía nước tiếp nhận

Môi trường kinh tế:. Sự biến động về lạm phát, tỷ giá hối đoái cũng như các

chính sách tài chính, thuế, mức độ mở cửa nền kinh tế … sẽ ảnh hưởng đến hiệu

quả hoạt động chung của nền kinh tế, qua đó cũng sẽ ảnh hưởng đến việc quản lý

nguồn vốn ODA.

Môi trường pháp lý: Hệ thống pháp luật của Nhà nước đầy đủ, đồng bộ, hợp lý

sẽ góp phần công tác quản lý tốt nguồn vốn ODA, ngược lại sẽ làm ảnh hưởng rất

nhiều đến công tác quản lý nguồn vốn này theo chiều hướng không tốt.

Những thay đổi bất thường của môi trường tự nhiên như bão lũ, hạn hán, dịch

bệnh,…gây ra thiệt hại cho Chủ đầu tư trong quá trình sản xuất kinh doanh, và là

những yếu tố làm tăng rủi ro cho công tác quản lý nguồn vốn ODA của ngân hàng.

Chính sách, chủ trương, quan điểm của Chính phủ đối với nguồn vốn ODA:

Các chính sách của Chính phủ giữ vai trò định hướng và chi phối toàn bộ hoạt động

xã hội, để phù hợp với chương trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nên

từng giai đoạn cụ thể Chính phủ sẽ ban hành những chính sách, chiến lược thu hút

và sử dụng vốn ODA khác nhau. Do đó, công tác quản lý vốn ODA cũng phải thay

đổi để phù hợp với quan điểm, chủ trương của Chính phủ

2.2.2.2 Nhân tố chủ quan

Quy trình, chính sách tín dụng có ý nghĩa quan trọng khi thực hiện quản lý

cho vay. Quy trình đơn giản, gọn nhẹ, đảm bảo tính logic sẽ giúp hạn chế những sai

sót và giảm thiểu xảy ra rủi ro.

Trình độ quản lý, công tác tổ chức, mô hình tổ chức quản lý tốt sẽ làm cho

các bộ phận được phối hợp nhịp nhàng từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và

kiểm tra giám sát mang lại hiệu quả cao. Mặt khác, nếu công tác tổ chức, quản lý

không hợp lý dẫn đến sự chồng chéo, thiếu đồng bộ sẽ dẫn đến chất lượng quản lý

kém hiệu quả.

Trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ phụ trách là yếu tố

quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả nguồn vốn. Cán bộ có trình độ chuyên

môn tốt, am hiểu về lĩnh vực đầu tư và thị trường, có năng lực phân tích và xử lý

tình huống,… có thể ngăn ngừa những rủi ro trong khi thực hiện cho vay dự án.

Hệ thống thông tin tín dụng phát triển sẽ giúp cho việc thu thập thông tin

nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo việc quản lý được hiệu quả hơn.

2.3 Thực trạng quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên.

2.3.1 Bộ máy quản lý nguồn vốn ODA VDB Phú Yên.

Căn cứ theo quy định của VDB và tình hình thực tế tại Chi nhánh, bộ máy tổ

chức làm công tác quản lý vốn ODA được bố trí cụ thể như sau:

Phòng Tín dụng: Tiếp nhận hồ sơ dự án, chủ trì thẩm định dự án (đối với các

dự án có yêu cầu thẩm định), thực hiện kiểm soát chi, giải ngân và giám sát giải

ngân, kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay, lập kế hoạch thu nợ, lập thông báo thu nợ

và có trách nhiệm đôn đốc Chủ đầu tư trả nợ đúng hạn, thực hiện phân loại nợ và xử

lý rủi ro, kiểm tra giám sát tài sản hình hình từ vốn vay theo quy định.

Phòng Tổng hợp: Phối hợp với phòng Tín dụng thực hiện thẩm định dự án,

xây dựng và điều chỉnh kế hoạch giải ngân.

Phòng Tài chính - kế toán (phòng TCKT): Theo dõi số dư nợ, số vốn giải

ngân, định kỳ tính toán số nợ phải trả gửi cho phòng Tín dụng, hạch toán thu nợ,

chuyển nợ quá hạn và hạch toán phân loại nợ. Phối hợp với phòng Tín dụng kiểm

tra tài sản bảo đảm tiền vay theo định kỳ.

Phòng Kiểm tra: Thực hiện kiểm tra hồ sơ, đối chiếu hồ sơ, số liệu trong quá

trình phòng Tín dụng thực hiện quản lý;tổ chức phối hợp với phòng Tín dụng kiểm

tra tài sản, đánh giá sai sót, xác định trách nhiệm và báo cáo theo quy định về công

tác kiểm tra nội bộ của Chi nhánh.

2.3.2 Quy trình quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên.

Trong giai đoạn 2012-2016,Chi nhánh thực hiện quản lý 3 dự án ODA, bao

gồm: Dự án Nhà máy thủy điện Sông Hinh, nguồn vốn NIB và AFD; Dự án Năng

lượng nông thôn II tỉnh Phú Yên, nguồn vốn WB; Dự án Cấp nước và vệ sinh thị

xã, thị trấn lần III - ADB, nguồn vốn ADB và AFD. Các dự án Chi nhánh quản lý

thuộc hình thức cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng, nên Chi nhánh không thực

hiện thẩm định dự án. Sau khi VDB thực hiện ký kết HĐUQ với Bộ Tài chính thì

Hội sở chính có văn bản giao nhiệm vụ cho Chi nhánh thực hiện ký kết HĐTD, hợp

đồng BĐTV, kiểm soát chi, ký khế ước nhận nợ, thu hồi nợ vay, quản lý tài sản bảo

đảm.

Ký kết HĐTD, hợp đồng BĐTV

Sau khi nhận được văn bản giao nhiệm vụ của Hội sở chính, Chi nhánh đã

chủ động liên hệ với Chủ đầu tư cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan để thực hiện ký

kết hợp đồng theo đúng thời gian quy định.

Trong năm 2016, sau thực hiện công tác kiểm tra rà soát, Chủ đầu tư dự án

Cấp nước vệ sinh thị xã, thị trấn lần thứ 3-ADB có sự chuyển đổi mô hình hoạt

động, trước đây là Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp thoát nước Phú

Yên, bây giờ chuyển thành Công ty cổ phần cấp thoát nước Phú Yên, nên Chi

nhánh phải thực hiện thủ tục ký kết điều chỉnh lại các HĐTD và hợp đồng BĐTV.

Căn cứ vào các văn bản hướng dẫn trình tự các thủ tục ký kết, Chi nhánh chủ

động liên hệ, phối hợp với Chủ đầu tư thực hiện tốt công tác này.

Lập kế hoạch và quản lý giải ngân

Chi nhánh chủ yếu quản lý các dự án vay vốn ODA bằng hình thức ghi thu

ghi chi và kiểm soát chi.

Quy trình quản lý ghi thu ghi chi:

Chủ đầu tư

Vụ Tài chính đối ngoại của Bộ Tài chính

(1)

VDB

(3)

(5) (2)

Chi nhánh VDB Phú Yên

Nhà thầu của Chủ đầu tư

(4)

Sơ đồ 2.2. Quy trình quản lý giải ngân theo hình thức ghi thu ghi chi tại VDB Phú Yên (1): Chủ đầu tư gửi hồ sơ đề nghị giải ngân đến Vụ Tài chính đối ngoại của

Bộ Tài chính.

(2): Vụ Tài chính đối ngoại kiểm tra hồ sơ, nếu hồ sơ đúng và đầy đủ theo

yêu cầu thì giải ngân trực tiếp vào tài khoản của nhà đầu.

(3), (4): Sau khi giải ngân thì Vụ Tài chính đối ngoại gửi thông báo cho VDB

và Chi nhánh quản lý dự án thực hiện ghi thu ghi chi.

(5): Chi nhánh thông báo cho Chủ đầu tư đến ký khế ước nhận nợ.

Như vậy, theo sơ đồ 2.2. về quy trình quản lý dự án cho vay lại vốn ODA

theo ghi thu ghi chi thì Chi nhánh không trực tiếp thực hiện giải ngân cho dự án. Do

vậy Chi nhánh không lập kế hoạch giải ngân cũng như đăng ký chỉ tiêu giải ngân

cho các dự án này.

Quy trình quản lý kiểm soát chi:

Chủ đầu tư

Chi nhánh VDB Phú Yên

(1)

(5)

(2) (4)

Sở giao dịch II - VDB

Nhà thầu của Chủ đầu tư

(3)

Sơ đồ 2.3. Quy trình giải ngân theo hình thức kiểm soát chi tại VDB Phú Yên (1): Chủ đầu tư gửi hồ sơ đề nghị giải ngân đến VDB Phú Yên.

(2): Chi nhánh kiểm tra hồ sơ, căn cứ kết quả kiểm soát chi, Chi nhánh xác

nhận số tiền trên Giấy đề nghị xác nhận tạm ứng/thanh toán vốn nước ngoài và gửi

cho Sở giao dịch II - VDB (được chỉ định là cơ quan đầu mối giải ngân cho dự án).

(3): Sở giao dịch II sau khi nhận được đề nghị thì giải ngân trực tiếp vào tài

khoản của nhà thầu.

(4): Sau khi giải ngân thì Sở giao dịch II gửi thông báo cho Chi nhánh.

(5): Chi nhánh thông báo cho Chủ đầu tư đến ký khế ước nhận nợ.

Theo sơ đồ 2.3. thì hàng năm Chi nhánh căn cứ nhu cầu vốn của Chủ đầu tư,

thực hiện đăng ký số vốn giải ngân cho dự án Năng lượng nông thôn II (dự án Chi

nhánh thực hiện kiểm soát chi) theo đúng quy định và được VDB giao cho kế hoạch

giải ngân trong năm.

Lập kế hoạch và quản lý thu nợ

Định kỳ hàng năm, Chi nhánh thực hiện lập kế hoạch thu nợ các dự án vay

vốn ODA gửi HSC theo đúng quy định.

Căn cứ theo lịch trả nợ trong HĐTD và số dư nợ tại thời điểm trả nợ, phòng

TCKT và phòng TD phối hợp tính toán số phải thu và lập Thông báo thu nợ gửi

Chủ đầu tư theo đúng thời gian quy định.

Đồng thời, cán bộ chuyên quản thường xuyên đôn đốc khách hàng trả nợ

đúng hạn.

Quản lý phân loại nợ và xử lý rủi ro

Hiện tại, các dự án được phân loại nợ theo công văn số 4212/NHPT-XLN

ngày 31/12/2014.

Định kì vào ngày cuối cùng của tháng, phòng TD thực hiện phân loại nợ các

dự án vay vốn ODA, phòng Kiểm tra chịu trách nhiệm rà soát thông tin trên báo cáo

của phòng TD trước khi trình Lãnh đạo Chi nhánh phê duyệt. Phòng TCKT tiếp

nhận kết quả phân loại nợ và thực hiện hạch toán kế toán trên phần mềm kế toán tại

ngày làm việc cuối cùng của tháng báo cáo, tổ chức đối chiếu với báo cáo cân đối

tài khoản kế toán.

Kiểm tra, rà soát, đánh giá khách hàng, dự án

Thực hiện theo quy chế của VDB, công tác kiểm tra, rà soát, đánh giá khách

hàng, dự án luôn được thực hện tốt. Định kỳ 6 tháng, phòng TD phối hợp với phòng

Kiểm tra, phòng TCKT thực hiện kiểm tra tài sản của dự án.Bên cạnh đó, hàng năm

phòng Kiểm tra xây dựng kế hoạch và đề cương kiểm tra các dự án trong năm.

Phòng TD tích cực phối hợp cung cấp hồ sơ tài liệu và cố gắng khắc phục kịp thời

những sai sót. Đồng thời áp dụng các chương trình VDB.CIS, chương trình cảnh

báo sớm, các chương trình đánh giá khách hàng, dự án để thực hiện đánh giá tình

hình hoạt động của khách hàng thông qua báo cáo tài chính của Chủ đầu tư, kịp thời

phát hiện những nguy cơ có thể ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ vay của dự án.

2.4 Đánh giá quản lý nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên.

2.4.1 Đánh giá theo chỉ tiêu định lượng.

Số lượng dự án quản lý.

Trong giai đoạn 2012-2016, Chi nhánh thực hiện quản lý 3 dự án ODA,

trong đó có 02 dự án nhóm A, chủ yếu dưới hình thức VDB không chịu rủi ro tín

dụng, bao gồm: dự án Nhà máy thủy điện Sông Hinh, nguồn vốn NIB và AFD; dự

án Năng lượng nông thôn II tỉnh Phú Yên, nguồn vốn WB; dự án Cấp nước và vệ

sinh thị xã, thị trấn lần III - ADB, nguồn vốn ADB và AFD.

Bảng 2.4. Tổng số chương trình, dự án Chi nhánh đang quản lý

Năm 2012 2013 2014 2015 2016

Dự án ghi thu ghi chi 2 2 2 2 2

Dự án Kiểm soát chi 1 1 1 1 1

Nguồn: VDB Phú Yên

Như vậy, số lượng dự án ODA Chi nhánh đang quản lý tương đối ít, tốc độ

tăng trưởng dự án bằng 0% vì chủ yếu là dự án cũ chuyển tiếp qua các năm chứ

không có thêm dự án mới.

Bảng 2.5. Quy mô và số lượng các dự án vay vốn ODA theo lĩnh vực kinh tế

Lĩnh vực kinh tế Số dự án Tổng vốn đầu tư (triệu đồng)

Sản xuất điện 1 1.851.843

Khai thác, xử lý, cung cấp nước 1 279.801

Truyền tải và phân phối điện 1 189.525

Nguồn: VDB Phú Yên

Theo số liệu bảng 2.5. cho thấy các dự án ODA được đầu tư vào các lĩnh vực

then chốt tại các địa bàn khó khăn và đặc biệt khó khăn, để đáp ứng các nhu cầu cho

việc phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn. Đến nay các dự án đã được đưa

vào hoạt động một cách hiệu quả, góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của

tỉnh Phú Yên.

Tình hình dư nợ của các dự án ODA

Bảng 2.6. Dư nợ tín dụng qua các năm 2012-2016

Đơn vị tính: Triệu đồng

Năm Vốn ODA Tín dụng xuất khẩu Tín dụng đầu tư Tỷ trọng vốn ODA

31.030 2012 490.441 997.967 32%

26.350 2013 451.688 932.629 32%

15.530 2014 411.478 802.953 33%

12.180 2015 377.779 626.406 37%

10.680 2016 348.547 669.028 34%

Nguồn: VDB Phú Yên

Theo bảng số liệu 2.6. và biểu đồ 2.7. ta thấy tuy số lượng dự án ODA ít

nhưng lại có tổng dư nợ lớn, chiếm 34% tổng dư nợ của Chi nhánh, đứng vị trí thứ

2 trong tổng cơ cấu dư nợ. Điều này cho thấy công tác quản lý nguồn vốn ODA là

một trong những hoạt động nghiệp vụ quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến hoạt động

chung của Chi nhánh. Số thu nợ gốc, lãi, phí trong năm, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ

xấu,... và các chỉ tiêu khác của các dự án ODA quyết định rất lớn đến mức độ hoàn

34%

Dư nợ ODA

Dư nợ TDXK

63%

Dư nợ TDĐT

Dư nợ khác

thành nhiệm vụ của Chi nhánh.

Biểu đồ 2.7. Cơ cấu dư nợ tại VDB Phú Yên giai đoạn 2012-2016

Nguồn: VDB Phú Yên

14%

36%

NIB

ADB

19%

NDF

25%

AFD

Biểu đồ 2.8. Cơ cấu nguồn tài trợ cho các dự án vay vốn ODA

Nguồn: VDB Phú Yên

Theo biểu đồ 2.8. ta thấy nhìn chung các nguồn vốn hỗ trợ đầu tư cho các dự

án tương đối đa dạng, trong đó nguồn vốn NIB chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng vốn

với 36%, tiếp theo là ADB với 25%, thấp nhất là vốn của AFD với 6%. Như vậy có

thể thấy rằng Việt Nam đang được sự ủng hộ của nhiều nhà tài trợ lớn của thể giới.

Do đó, cần phải nâng cao hơn nữa chất lượng quản lý các dự án vay vốn ODA để

tạo uy tín, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế cho sự nghiệp phát triển của đất nước.

Tình hình giải ngân

Bảng 2.9. Tình hình giải ngân các dự án vay vốn ODA

Đơn vị tính: Triệu đồng

Năm Thực hiện

Kế hoạch được giao Tỷ lệ giải ngân thực tế (%) 2012 Kế hoạch Chi nhánh đăng ký 9.826 24.439 6.526 27%

2013 16.369 9.909 14.852 150%

2014 2.588 2.588 2.178 84%

2015 1725 1725 1459 85%

2016 - - - -

Nguồn: VDB Phú Yên

Theo bảng số liệu 2.9. trong hai năm 2012, 2013 số vốn giải ngân thực tế

khác xa so với kế hoạch được giao, cụ thế năm 2012 chỉ đạt 27% trong khi đó năm

2013 lại vượt xa kế hoạch, đạt 150%, chỉ có năm 2014, 2015 là tỷ lệ giải ngân thực

tế đạt tương đối tốt là 84%, 85%.

Nguyên nhân là do khi Chi nhánh thực hiện đăng ký kế hoạch giải ngân đã

căn cứ vào tình hình thực tế tiến độ của dự án, trong khi đó kế hoạch mà VDB giao

cho Chi nhánh thì lại chênh lệch khá nhiều, không căn cứ và số đăng ký của Chi

nhánh, điều này đã làm cho tỷ lệ giải ngân thực tế không đạt gần với mức 100%.

Trong năm, căn cứ vào tình hình giải ngân thực tế Chi nhánh cũng đã đăng

ký điều chỉnh kế hoạch giải ngân (Bảng 2.10.).

Bảng 2.10. Điều chỉnh kế hoạch giải ngân tại VDB Phú Yên

Đơn vị tính: Triệu đồng

Năm Kế hoạch đã đăng Kế hoạch điều chỉnh Chênh lệch

ký

2012 9.826 9.826 0

2013 16.369 15.005 1.361

2014 2.588 2.178 410

2015 1725 1459 266

2016 - - -

-Nguồn: VDB Phú Yên

Theo bảng số liệu 2.11. về số giải ngân bình quân ta thấy tình hình giải ngân

chung của các dự án vay vốn ODA có quy mô, số lượng vốn được cung cấp để cho

vay lại có xu hướng giảm qua các năm. Nguyên nhân là do các dự án Chi nhánh

đang quản lý được ký hợp đồng cho vay vào những năm 1997 và 2007, giai đoạn

2012-2016 là những năm cuối của thời hạn giải ngân cho dự án, nên số lượng giải

ngân trong những năm này ít, đến năm 2016 là kết thúc giải ngân. Bên cạnh đó,

trong giai đoạn này Chi nhánh không có tiếp nhận thêm dự án mới, nên trong năm

2016 không có số giải ngân.

Bảng 2.11. Quy mô, số lượng giải ngân bình quân

Năm Số lượng giải ngân bình quân (Triệu đồng) Tốc độ tăng trưởng (%) 1.882 -25% 2012

1.984 5% 2013

327 -84% 2014

280 -14% 2015

- - 2016

Nguồn: VDB Phú Yên

Tình hình thu hồi nợ vay

Bảng 2.12. Tình hình thu nợ gốc, lãi, phí giai đoạn 2012-2016

Đơn vị tính: Triệu đồng

Kế hoạch Thực hiện Tỷ lệ thu nợ gốc (%)

26.275 26.931 102,5% Gốc

2.961 2.994 101,1% 2012 Lãi

581 582 100,1% Phí

28.177 28.177 100% Gốc

3.854 3.854 100% 2013 Lãi

532 532 100% Phí

44.560 45.094 101,2% Gốc

11.228 11.329 100,9% 2014 Lãi

916 921 100,6% Phí

45.229 45.816 101,3% Gốc

12.062 12.158 100,8% 2015 Lãi

911 913 100,2% Phí

38.105 38.753 101,7% Gốc

12.062 12.122 100,5% 2016 Lãi

819 821 100,2% Phí

Nguồn: VDB Phú Yên

Trong giai đoạn 2012-2016, có thể nói công tác thu nợ các dự án vay vốn

ODA luôn hoàn thành và vượt chỉ tiêu thu nợ được giao. Theo bảng số liệu 2.12. ta

thấy tỷ lệ thu nợ thực tế các năm 2012, 2014, 2015, 2016 luôn đạt trên 100%,

nguyên nhân là các dự án vay vốn ODA có khoản trả nợ bằng ngoại tệ, trong những

năm này tỷ giá USD vào cuối năm tăng so với đầu năm, nên làm cho tổng số phải

thu quy đổi sang đồng Việt Nam lớn hơn số kế hoạch được giao đầu năm. Còn trong

70,000

60,000

năm 2012, tỷ giá không có biến động, nên số đã thu bằng số kế hoạch được giao.

50,000

40,000

30,000

20,000

10,000

2012

2013

2015

2016

2014

Triệu động

Năm

Biểu đồ 2.13. Doanh số thu nợ dự án vay vốn ODA giai đoạn 2012-2016 Nguồn: VDB Phú Yên

Theo bảng 2.13. về doanh số thu nợ các dự án vay vốn ODA thì từ năm

2014, tổng số nợ thu lớn hơn nhiều so với năm 2012, 2013. Nguyên nhân là do năm

2013 dự án Năng lượng nông thôn II và dự án Cấp nước vệ sinh thị xã, thị trấn lần

thứ 3-ADB nguồn vốn ADB mới bắt đầu trả nợ, nên làm cho tổng số phải thu năm

2014 tăng cao như vậy.

Giai đoạn 2012-2016, trong khi nợ quá hạn của các dự án ODA cả hệ thống

tăng hàng năm (Bảng 2.14.), nhưng tại VDB Phú Yên không có nợ quá hạn, nợ xấu,

dư nợ nằm trong nhóm 1. Đây là một nỗ lực đáng khích lệ của Chi nhánh trong việc

quản lý thu nợ, tỷ lệ nợ xấu luôn ở mức 0%, đã góp phần không nhỏ vào việc giảm

tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của Chi nhánh.

Bảng 2.14. Một số chỉ tiêu về nợ quá hạn các dự án ODA tại VDB giai đoạn 2012-2016 Đơn vị tính: Tỷ đồng

Dư nợ Nợ quá hạn Năm Tỷ lệ nợ quá hạn

108.540 922,59 0,85% 2012

117.534 1.755 0,49% 2013

114.770 922,59 0,8% 2014

134.895 1.706 1,25% 2015

145.134 2.223 1,5% 2016

Nguồn: Báo cáo Chính phủ về tình hình ký kết và giải ngân vốn ODA giai đoạn 2011-2016 ngày 20/11/2016

Tuy nhiên, trong năm 2014, có phát sinh phí chậm trả đối với dự án Năng

lượng nông thôn II. Nguyên nhân là do dự án này có Sở Tài chính Phú Yên làm Chủ

đầu tư và Công ty Điện lực Phú Yên quản lý và khai thác sử dụng, định kỳ trả nợ thì

Công ty Điện lực sẽ chuyển tiền về cho Sở Tài chính để Sở Tài chính thực hiện trả

nợ cho VDB Phú Yên. Nhưng trong năm 2014, Sở Tài chính có đề nghị để Công ty

Điện lực trả trực tiếp cho Chi nhánh, trong thời gian chờ đợi văn bản trả lời của Bộ

Tài chính đã quá thời hạn trả nợ, làm phát sinh phí chậm trả.

Đối với khoản phí chậm trả trên, Chi nhánh đã tích cực đôn đốc, phối hợp

với Chủ đầu tư dự án và cơ quan quản lý và đã thu được nợ trong năm. Đảm bảo chỉ

tiêu không phát sinh nợ quá hạn vào cuối năm.

2.4.2 Đánh giá theo chỉ tiêu định tính.

Đối tượng vay vốn: Các dự án Chi nhánh đang quản lý được Bộ Tài chính ủy

quyền quản lý, nên dự án đúng với đối tượng được vay vốn theo Hiệp định của Nhà

tài trợ, hợp đồng ủy quyền của Bộ Tài chính.

Việc sử dụng vốn của Chủ đầu tư: Trong quá trình giải ngân đồng thời kiểm

tra tình hình sử dụng vốn Chủ đầu tư sử dụng vốn đúng mục đích, dự án hoàn thành

và đưa vào sử dụng theo đúng kế hoạch.

Tính tuân thủ chính sác, pháp luật của Nhà nước, quy chế, quy trình của

VDB, các yêu cầu riêng của Nhà tài trợ: Để quản lý dự án được hiệu quả thì việc

tuân thủ pháp luật, làm đúng quy định, quy trình là hết sức qun trọng và cần thiết.

Vì vậy cán bộ quán lý dự án luôn tuân thủ nghiêm túc chính sách, pháp luật nhà

nước, quy chế, quy trình của VDB và các yêu cầu nhà tài trợ trong cac Hiệp định,

giúp hạn chế tối đa rủi ro tín dụng trong quá trình triển khai nhiệm vụ quản lý ODA.

Trình độ của đội ngũ cản bộ quản lý: Phòng Tín dụng chỉ bố trí 01 cán bộ

làm nhiệm vụ chuyên quản vì số lượng dự án ít, trong năm chủ yếu thực hiện việc

lập kế hoạch thu nợ, thực hiện đôn đốc thu nợ, kiểm tra tài sản đảm bảo. Với kinh

nghiệm nhiều năm trong công tác quản lý các dự án ODA nên các nghiệp vụ liên

quan được xử lý nhanh chóng và kịp thời, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Sự đóng góp đối với việc phát triển kinh tế xã hội tại địa phương: Các

chương trình/dự án được chi nhánh quản lý đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho địa

phương như dự án cấp nước sạch hỗ trợ phát triển hạ tầng nông thôn hoàn thành và

đi vào khai thác sử dụng cung cấp nước sạch, góp phần cải thiện đời sống, nâng cao

sức khỏe người dân, đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội khu vực

nông thôn, nhất là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế khó

khăn và đặc biệt khó khăn, Các dự án xây dựng thủy điện, cải tạo mạng lưới

điện,...đã góp phần nâng cao năng lực sản xuất, truyền tải, phân phối điện, đáp ứng

nhu cầu cho đời sống nhân dân và tăng trưởng kinh tế trên địa bàn.

2.4.3 Những kết quả đạt được

Với nổ lực ngừng nâng cao chất lượng công tác quản lý nguồn vốn ODA,

kiện toàn bộ máy quản lý, 5 năm từ năm 2012-2016 VDB Phú Yên đã đạt được

những kết quả sau:

Hoàn thành tốt công tác quản lý thu hồi nợ vay

Nguồn vốn ODA có dư nợ lớn thứ hai trong tổng dư nợ có ảnh hưởng rất lớn

đến kết quả hoạt động kinh doanh chi nhánh, vì vậy Chi nhánh luôn đề cao, chú

trọng vào việc hoàn thành tốt kế hoạch thu nợ hàng năm từ khâu lấp kế hoach, kiểm

tra đến đôn đốc việc trả nợ.

Chi nhánh luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ thu nợ gốc, lãi, phí các dự án, đảm

bảo tỷ lệ thu thực tế luôn đạt 100% so với kế hoạch. Điều này, góp phần không nhỏ

vào việc hoàn thành nhiệm vụ thu nợ chung của cả Ngân hàng và đảm bảo cho cán

cân thu chi của Chi nhánh.

Thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát

Định kỳ hàng tháng, quý, năm theo quy định của VDB đều lập báo cáo đánh

giá, rà soát khách hàng, dự án với những số liệu cập nhất mới nhất, sử dụng các

chương trình đánh giá khách hàng dựa trên báo cáo tài chính Chủ đầu tư cung cấp,

kịp thời đề xuất vướng mắc, và tìm biện pháp khắc phục khó khăn trong quá trình

thực hiện quản lý dự án ODA.

Chi nhánh luôn thực hiện nghiêm túc theo quy định các công tác kiểm tra tài

sản đảm bảo và tài sản hình thành từ vốn vay.

Công tác khác

Công tác kiểm soát chi được Chi nhánh thực hiện đầy đủ theo quy định,

thường xuyên theo dõi đối chiếu các khoản ghi thu ghi chi để đôn đốc Chủ đầu tư

ký nhận nợ kịp thời.

Hoàn thành tốt các công tác báo cáo định kỳ, báo cáo đột xuất theo đúng quy

định, cũng như công tác rà soát đối chiếu số liệu với các dự án ODA với Chủ đầu

tư.

2.4.4 Những hạn chế còn tồn tại.

Bên cạnh nhưng kết quả đạt được thì trong những năm qua công tác quản lý

nguồn vốn ODA tại VDB Phú Yên cũng tồn tại những hạn chế như:

Không có sự tăng trưởng dự án

Trong giai đoạn 2012-2016, tốc độ tăng trưởng là 0% do Chi nhánh không tiếp

nhận thêm dự án mới nào. Nguyên nhân là các dự án gửi hồ sơ không đủ điều kiện

để thẩm định, mặt khác là do ảnh hưởng của suy giảm kinh tế thế giới, làm sụt giảm

tổng lượng vốn ODA, nên trong năm tuy có những dự án gửi hồ sơ vay vốn nhưng

không có chương trình tài trợ phù hợp.

Hạn chế trong công tác thẩm định, giải ngân, kiểm soát chi

Công tác lập kế hoạch giải ngân chưa sát với thực tế, còn phải thực hiện điều

chỉnh nhiều lần.

Quy trình kiểm soát chi thực hiện qua nhiều cấp, quy trình thủ tục hồ sơ còn

nhiều làm mất thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ của Chủ đầu tư.

Hạn chế trong công tác kiểm tra

Công tác kiểm tra tài sản của dự án còn gặp nhiều khó khăn trong việc đối

chiếu danh mục vật tư, thiết bị đã được giải ngân theo các hợp đồng mua sắm với

thực tế vì các số lượng nhiều và nhỏ lẻ. Đối với các đường dây truyền tải điện kéo

dài qua nhiều địa bàn khác nhau, các đường ống nước của dự án cấp nước lại chôn

ngầm dưới lòng đất. Việc kiểm tra các thiết bị này trong quá trình hình thành và sau

đầu tư là hết sức khó khăn do không có điều kiện để thực hiện kiểm tra xuyên suốt

từ điểm đầu đến điểm cuối của tài sản.

Hạn chế khác

Các chương trình phần mềm VDB còn khá lạc hậu, trong khi các NHTM áp

dụng, đổi mới nhiều chương trình, phần mềm hiện đại phục vụ cho công việc. Điều

này đã gây ảnh hưởng đến chất lượng công việc, cũng như làm mất thời gian xử lý

công việc của cán bộ xử lý

Vì Ngân hàng Phát triển Việt Nam là ngân hàng của Chính phủ, nên việc ban

hành các văn bản chỉ đạo công việc đôi khi phải cần có sự thông qua của Chính phủ,

làm cho thời gian xử lý công việc kéo dài, gây ảnh hưởng đến hoạt động quản lý

nguồn vốn ODA nói riêng và hoạt động của Chi nhánh nói chung.

2.4.5 Nguyên nhân của những hạn chế.

2.4.5.1 Nguyên nhân khách quan

Giai đoạn 2012-2016 do ảnh hưởng suy thoái kinh tế toàn cầu đã tác động

không nhỏ đến cam kết và giải ngân vốn ODA của các nhà tài trợ đối với Việt Nam.

Và nền kinh tế trong nước cũng chịu tác động khá lớn, nhiều nhà thầu dự án ODA

gặp khó khăn về tình hình tài chính, thậm chí bị phá sản không thế tiếp tục hoàn

thành dự án, với các lĩnh vực đầu tư cơ sở hạ tầng, kinh tế kỹ thuật, không nhiều

nhà đầu tư mặn mà, vì tốn kém chi phí và mức sinh lời thấp.

Quy định về quy trình quản lý vốn ODA còn phải qua nhiều khâu nhiều

bước làm mất thời gian xử lý công việc gây ảnh hưởng đến tiến độ của dự án cũng

như việc thực hiện thu nợ của ngân hàng.

Quy định về bảo đảm tiền vay còn nhiều rủi ro khi quy định tài sản bảo đảm

phần lớn là tài sản hình thành từ vốn vay nên chưa nâng cao trách nhiệm trả nợ của

Chủ đầu tư.

Việc giao các chỉ tiêu như kế hoạch giải ngân của Hội sở chính chưa căn cứ

vào đề xuất của Chi nhánh.

Cơ chế xử lý rủi ro còn nhiều phụ thuộc vào Bộ Tài chính hoặc Thủ tướng

Chính phủ. Điều này làm kéo dài thời gian xử lý, không phù hợp với diễn biến thực

tế của dự án.

Tài sản hình thành từ vốn vay như đường dây lưới điện dàn trải trên nhiều

địa bàn hoặc tài sản của dự án cấp nước đa phần đều nằm trong lòng đất, gây khó

khăn cho việc định giá tài sản để thực hiện ký hợp đồng bảo đảm tiền vay điều

chỉnh và thực hiện kiểm tra theo định kỳ.

Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ thông tin còn hạn chế, các phần

mền xử lý công việc chậm, chưa ổn định, thường xuyên thay đổi. Hệ thống công

nghệ thông tin của VDB chủ yếu phục vụ công tác kế toán, chưa hỗ trợ nhiều cho

các nghiệp vụ khác. Các chương trình thống kê báo cáo thì chậm, thường xuyên bị

sự cố.

2.4.5.2 Nguyên nhân chủ quan

Chưa có sự thống nhất giữa Chủ đầu tư và cơ quan quản lý khi thực hiện nghĩa

vụ trả nợ cho ngân hàng, làm phát sinh phí trả chậm.

Chủ đầu tư có sự thay đổi bộ máy nhân sự do chuyển đổi mô hình hoạt động,

bộ máy quản lý mới chưa nhận thức rõ về những nghĩa vụ phải trả cho VDB Phú

Yên, đồng thời chưa có sự phân công rõ ràng nhân viên làm nhiệm vụ trả nợ, gây

khó khăn cho CBTD của ngân hàng khi thực hiện liên hệ, đôn đốc trả nợ.

Việc quản lý tài sản hình thành từ vốn vay của Chủ đầu tư còn khá lỏng lẻo

hoặc chưa quan tâm chú trọng đến công tác này, đã làm giảm nhanh giá trị bảo đảm

cho khoản vay.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Chương 2 tập trung phân tích thực trạng quản lý nguồn vốn ODA tại VDB

Phú Yên. Từ phân tích thực trạng, ta thấy được nhìn chung công tác quản lý nguồn

vốn ODA tại Chi nhánh tương đối tốt. Điểm nổi bật trong quản lý nguồn vốn ODA

là công tác thu hồi nợ vay các dự án được Chi nhánh thực hiện tốt, qua các năm

luôn hoàn thành kế hoạch được giao; các dự án được hoàn thành và đưa vào hoạt

động đúng theo kế hoạch và có đóng góp quan trọng cho sự phát triển của tỉnh Phú

Yên.

Tuy nhiên, trong giai đoạn 2012-2016 Chi nhánh không có sự tăng trưởng về

số lượng dự án mới. Nguyên nhân chủ yếu cả về khách quan và chủ quan đó là: ảnh

hưởng của suy thoái kinh tế thế giới giai đoạn 2012-2016; những nguyên nhân

thuộc về cơ chế, quy trình, thủ tục của Nhà nước và VDB; hệ thống công nghệ

thông tin còn yếu kém và sự thiếu thống nhất của Chủ đầu tư khi thực hiện trả nợ

vay cho Chi nhánh.

Những kết quả phân tích trên sẽ là tiền để để có những giải pháp khắc phục và

đề xuất kiến nghị trong chương 3, để công tác quản lý nguồn vốn ODA tại Chi

nhánh nói riêng và VDB nói chung được hoàn thiện hơn.

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NGUỒN VỐN ODA TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM-PHÚ YÊN 3.1 Dự báo khả năng tiếp cận nguồn vốn ODA của Việt Nam trong thời gian

tới.

Trong những năm qua, Việt Nam đã thành công trong việc huy động và sử

dụng vốn ODA, được các nhà tài trợ đánh giá tích cực và tiếp tục là nước sử dụng

vốn ODA có hiệu quả. Tại Việt Nam, nguồn vốn ODA được thực hiện dưới 3 hình

thức. Trong đó, ODA viện trợ không hoàn lại chiếm khoảng 10-12%, ODA vay ưu

đãi chiếm khoảng 80% và ODA hỗn hợp chiếm khoảng 8-10%.

ODA cam kết dành cho Việt Nam trong hơn 20 năm qua không chỉ mang đến

cho Việt Nam nguồn vốn bổ sung quan trọng, phục vụ quá trình phát triển kinh tế-

xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng hạ tầng,

đào tạo phát triển nguồn nhân lực,...Quan trọng hơn sự cam kết này cũng đồng thời

khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với công cuộc đổi mới

và chính sách phát triển đúng đắn của Đảng và Chính phủ Việt Nam, sự tin tưởng

của các Nhà tài trợ vào hiệu quả tiếp nhận và sử dụng vốn ODA của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang trong giai đoạn thực hiện mục tiêu trở thành

một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020, cho nên nhu cầu nguồn

vốn ODA để đầu tư cho các khu vực đầu tư công là rất lớn.

Tuy nhiên, sau khi Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình thấp