Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

THÁI LINH HƯƠNG

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRÊN CƠ SỞ QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI CÔNG TY

CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN PHÚ HƯNG

Chuyên ngành: Kế Toán

Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN ANH HOA

TP.Hồ Chí Minh – Năm 2013

LỜI CAM ĐOAN

“Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro tại công ty

cổ phần chứng khoán Phú Hưng” là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Đây là

luận văn thạc sĩ kinh tế chuyên ngành kế toán – kiểm toán. Luận văn này chưa được ai

công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trình bày trong

luận văn là trung thực và rõ ràng.

Tác giả: Thái Linh Hương

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

DANH MỤC HÌNH

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1

CHƯƠNG I : TỔNG QUAN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO

DOANH NGHIỆP ........................................................................................................... 3

1.1 Tổng quan hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO 1992 ........................................ 3

1.1.1 Sự hình thành và phát triển của kiểm soát nội bộ: ........................................... 3

1.1.1.1 Lịch sử hình thành: ................................................................................... 3

1.1.1.2 Định nghĩa kiểm soát nội bộ: .................................................................... 5

1.1.2 Các yếu tố của kiểm soát nội bộ: ..................................................................... 7

1.1.2.1 Môi trường kiểm soát: ............................................................................... 7

1.1.2.2 Đánh giá rủi ro: ......................................................................................... 9

1.1.2.3 Các hoạt động kiểm soát: ........................................................................ 10

1.1.2.4 Thông tin và truyền thông: ...................................................................... 10

1.1.2.5 Giám sát: ................................................................................................. 10

1.1.3 Vai trò, trách nhiệm của các đối tượng liên quan đến kiểm soát nội bô: ...... 11

1.1.3.1 Đối tượng bên trong ................................................................................ 11

1.1.3.2 Đối tượng bên ngoài ................................................................................ 12

1.1.4 Hạn chế của kiểm soát nội bộ: ....................................................................... 12

1.2 Tổng quan hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO 2004 ...................................... 14

1.2.1 Đặc điểm COSO 2004: .................................................................................. 14

1.2.2 Các yếu tố cấu thành COSO 2004: ................................................................ 16

1.2.2.1 Sơ lược các yếu tố: .................................................................................. 16

1.2.2.2 Các yếu tố của COSO 2004 .................................................................... 17

1.2.2.2.1 Môi trường quản lý:.......................................................................... 17

1.2.2.2.2 Thiết lập mục tiêu: ............................................................................ 18

1.2.2.2.3 Nhận dạng sự kiện tiềm tàng: ........................................................... 20

1.2.2.2.4 Đánh giá rủi ro:................................................................................. 22

1.2.2.2.5 Phản ứng với rủi ro: .......................................................................... 24

1.2.2.2.6 Hoạt động kiểm soát ......................................................................... 25

1.2.2.2.7 Thông tin và truyền thông: ............................................................... 25

1.2.2.2.8 Giám sát ............................................................................................ 26

1.2.3 Hạn chế của quản trị rủi ro công ty: .............................................................. 26

1.3 Đặc điểm hoạt động của công ty chứng khoán tác động đến hệ thống KSNB: ... 27

KẾT LUẬN CHƯƠNG I .............................................................................................. 29

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ

VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN PHÚ

HƯNG ............................................................................................................................. 30

2.1 Lịch sử hình thành, phát triển và tình hình hoạt động công ty cổ phần chứng

khoán Phú Hưng ......................................................................................................... 30

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển: ................................................................... 30

2.1.2. Các dịch vụ chính của công ty: ..................................................................... 32

2.1.3 Cơ cấu tổ chức: .............................................................................................. 35

2.2 Nhìn nhận quản trị rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng: .............. 36

2.2.1 Nhìn nhận của công ty về rủi ro: ................................................................... 36

2.2.2 Phân loại rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng ........................ 37

2.2.2.1 Rủi ro thị trường: .................................................................................... 37

2.2.2.2 Rủi ro thanh toán: .................................................................................... 37

2.2.2.3 Rủi ro thanh khoản: ................................................................................. 37

2.2.2.4 Rủi ro hoạt động: ..................................................................................... 38

2.2.2.5 Rủi ro pháp lý: ......................................................................................... 39

2.2.2.6 Rủi ro khác: ............................................................................................. 40

2.2.3 Quản trị rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng .......................... 40

2.2.3.1 Phương pháp xác định, đo lường rủi ro và hạn mức rủi ro ..................... 40

2.2.3.2 Đánh giá rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng .................. 41

2.2.3.2.1 Tần suất xảy ra rủi ro ........................................................................ 41

2.2.3.2.2 Mức độ ảnh hưởng của rủi ro ........................................................... 41

2.3 Thực trạng về kiểm soát nội bộ tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng ..... 42

2.3.1 Mô tả quá trình khảo sát: ............................................................................... 42

2.3.2 Kết quả khảo sát: ........................................................................................... 43

2.3.2.1 Môi trường quản lý: ................................................................................ 43

2.3.2.1.1 Tính chính trực và các giá trị đạo đức: ............................................. 43

2.3.2.1.2 Chính sách nhân sự và năng lực nhân viên: ..................................... 44

2.3.2.1.3 Ban kiểm soát: .................................................................................. 46

2.3.2.1.4 Triết lý quản lý và phong cách điều hành: ....................................... 47

2.3.2.1.5 Cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn, trách nhiệm ...................... 48

2.3.2.2 Đánh giá rủi ro: ....................................................................................... 49

2.3.2.2.1 Mục tiêu công ty và từng bộ phận: ................................................... 49

2.3.2.2.2 Nhận dạng rủi ro: .............................................................................. 49

2.3.2.2.3 Đánh giá rủi ro:................................................................................. 50

2.3.2.3 Các hoạt đông kiểm soát: ........................................................................ 51

2.3.2.3.1 Kiểm soát xử lý thông tin và các nghiệp vụ: .................................... 51

2.3.2.3.2 Kiểm tra độc lập, phân tích và soát xét lại: ...................................... 52

2.3.2.4 Thông tin và truyền thông ....................................................................... 53

2.3.2.5 Giám sát: ................................................................................................. 53

2.4 Nguyên nhân đe dọa đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty

cổ phần chứng khoán Phú Hưng: ............................................................................... 54

2.4.2 Nguyên nhân khách quan: ............................................................................. 54

2.4.2 Nguyên nhân chủ quan: ................................................................................. 54

KẾT LUẬN CHƯƠNG II ............................................................................................. 56

CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI

BỘ TRÊN CƠ SỞ QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG

KHOÁN PHÚ HƯNG ................................................................................................... 57

3.1 Quan điểm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro tại

công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng: .................................................................. 57

3.2 Giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro tại công

ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng ............................................................................ 58

3.2.1 Giải pháp hoàn thiện môi trường quản lý: ..................................................... 58

3.2.1.1 Cần thay đổi nhận thức về rủi ro theo hướng tổng thể và tích hợp với

KSNB: ................................................................................................................. 58

3.2.1.2 Phân chia quyền hạn trách nhiệm và thực hiện thường xuyên luân

chuyển công việc: ................................................................................................ 59

3.2.1.3 Đa dạng hóa các loại hình đào tạo và thường xuyên huấn luyện nghiệp

vụ cho đội ngũ nhân viên: ................................................................................... 62

3.2.2 Thiết lập các mục tiêu của công ty và chiến lược thực hiện vào chu trình

KSNB ...................................................................................................................... 63

3.2.3 Nâng cao việc nhận dạng các sự kiện tiềm tàng ............................................ 64

3.2.3.1 Áp dụng các kỹ thuật nhận dạng các sự kiện tiềm tàng phù hợp với đặc

thù của công ty và chu trình nghiệp vụ cụ thể .................................................... 64

3.2.3.2 Áp dụng các kỹ thuật để định lượng sự tác động của rủi ro ................... 69

3.2.4 Nâng cao chất lượng đánh giá rủi ro trong hoạt động công ty ...................... 69

3.2.5 Các giải phải nâng cao phản ứng rủi ro ......................................................... 70

3.3.6 Các giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm soát .............................................. 71

3.2.7 Các giải pháp nâng cao hiệu quả của thông tin và truyền thông ................... 72

3.2.8 Các giải pháp nâng cao tính hiệu quả của hoạt động giám sát ...................... 73

3.3 Một số kiến nghị: .................................................................................................. 74

3.4 Một số hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo: .................................................. 76

KẾT LUẬN CHƯƠNG III ........................................................................................... 77

KẾT LUẬN .................................................................................................................... 78

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

COSO : Committee of Sponsoring Organizations.

CRO : Trưởng phòng quản lý rủi ro.

PHS: Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng.

- - - HĐQT: Hội đồng quản trị. - KSNB: Kiểm soát nội bộ - NV: Nhân viên. - - QTRR: Quản trị rủi ro

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1 Các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ ........................................................ 7 Bảng 1.2 Các yếu tố của quản trị rủi ro công ty ............................................................. 16 Bảng 1.3 Ví dụ về nhận dạng các sự kiện tiềm tàng ...................................................... 21 Bảng 1.4 Các kỹ thuật định lượng để đánh giá rủi ro .................................................... 23

Bảng 2.1 Bảng tổng hợp đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng ............................................................................................................. 55

Bảng 3.1 Ví dụ về phân tích chu trình rút tiền của khách hàng sử dụng giao dịch ký quỹ chứng khoán ............................................................................................................ 65

Bảng 3.2 Ví dụ về sự kết hợp công cụ hiển thị về các mức độ cảnh báo về dịch vụ ký

quỹ chứng khoán ............................................................................................................ 67

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1 Ví dụ về mối liên hệ giữa sứ mạng, các mục tiêu và rủi ro có thể chấp nhận của một công ty .............................................................................................................. 19

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của Đề tài:

Trong giai đoạn hiện nay, tình hình kinh tế đang gặp khó khăn, khủng hoảng

kinh tế Mỹ và Thế Giới từ năm 2007. Trong 9 tháng đầu năm 2011 có hơn 48.000

công ty Việt Nam phá sản. Điều này cho chúng ta thấy, vấn đề phòng ngừa rủi ro là

một vấn đề hết sức cấp bách hiện nay. Bên cạnh đó, như chúng ta thường nói

“phòng hơn chống”, có thể khẳng định rằng, vấn đề nâng cao hiệu quả hoạt động

của hệ thống KSNB gắn với quản trị rủi ro cần được quan tâm đúng mức, sự cần

thiết của việc hoàn thiện hệ thống KSNB trên cơ sở QTRR qua các khía cạnh sau:

(cid:1) Kể từ khi chính thức gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), nền kinh

tế Việt Nam đã và đang chuyển biến mạnh sang nền kinh tế thị trường, toàn cầu

hóa, hội nhập kinh tế quốc tế đang là xu thế tất yếu của thời đại. Việt Nam không

thể đứng ngoài xu thế đó, hiện Việt Nam không chỉ là thành viên của WTO, mà còn

là thành viên của rất nhiều tổ chức quốc tế khác. Để đứng vững trong môi trường

cạnh tranh, thích ứng được với các điều kiện kinh doanh mang tính quốc tế, ngay từ

bây giờ hoàn thiện hệ thống KSNB, tăng cường quản lý rủi ro là bước đi cần thiết

đầu tiên của các công ty trong tiến trình hội nhập và đổi mới.

(cid:1) Hệ thống KSNB chủ yếu được thực hiện bởi con người. Một khi hệ thống

này vững mạnh, những gian lận và sai sót sẽ được giảm thiểu ở mức thấp nhất. Thói

quen làm việc, đạo đức con người trong xã hội cũng thay đổi theo hướng tốt hơn

như: cẩn trọng, trung thực, có trách nhiệm hơn trong công việc…Tăng khả năng đạt

được các mục tiêu đã hoạch định, nâng cao sự tin tưởng của các bên có liên quan

đối với hoạt động của công ty: những khách hàng quan trọng, ngân hàng…

Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng là một công ty vừa và nhỏ, có kinh

nghiệm hoạt động trong ngành chứng khoán gần 7 năm, hệ thống KSNB đã được

hình thành và phát triển. Tuy nhiên, khi hoạt động trong điều kiện môi trường kinh

doanh luôn thay đổi, những rủi ro xuất hiện ngày càng nhiều và biến đổi liên tục, hệ

thống KSNB cũng cần vận động biến đổi theo. Do đó, hoàn thiện hệ thống KSNB

trên cơ sở quản trị rủi ro là một yêu cầu thiết yếu tại mọi công ty nói chung và tại

công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng nói riêng.

2. Mục đích nghiên cứu của luận văn

- Tổng hợp các quan điểm cơ bản về tích hợp KSNB và QTRR.

- Tiếp cận lý luận hiện đại về rủi ro và quản trị rủi ro.

- Đánh giá vai trò quan trọng của hệ thống KSNB và QTRR công ty trong

việc đạt được mục tiêu đề ra

- Khảo sát, đánh giá thực trạng tình hình hoạt động và quản lý của công ty

- Phân tích, đánh giá các yếu tố môi trường bên trong, các yếu tố môi trường

bên ngoài. Nhận dạng các rủi ro tiềm tàng ảnh hưởng đến mục tiêu chung của công

ty, từ đó định hướng phát triển hệ thống KSNB hướng đến QTRR.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn liên

quan đến hệ thống KSNB trên cơ sở QTRR tại công ty cổ phần chứng khoán Phú

Hưng; các thành phần của hệ thống KSNB và QTRR tại công ty cổ phần chứng

khoán Phú Hưng.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hệ thống KSNB tại công ty cổ phần chứng

khoán Phú Hưng.

4. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn, tác giả đã áp dụng

phương pháp định tính. Bên cạnh đó, thông qua quan sát thực tế, khảo sát thực tiễn,

thống kê mô tả chọn lọc các vấn đề lý luận và thực tiễn phù hợp với điều kiện thực

tế của công ty, đi sâu phân tích, tổng hợp để đánh giá hệ thống KSNB trên cơ sờ

QTRR tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng.

6. Kết cấu của luận văn

Nội dung luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận gồm có ba chương

- Chương 1: Tổng quan về kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro doanh nghiệp

- Chương 2: Thực trạng về kiểm soát nội bộ và những vấn đề về quản trị rủi

ro tại các công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng.

- Chương 3: Định hướng hoàn thiện hệ thống KSNB trên cơ sở QTRR tại

công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng.

CHƯƠNG I : TỔNG QUAN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VÀ QUẢN

TRỊ RỦI RO DOANH NGHIỆP

1.1 Tổng quan hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO 1992 1.1.1 Sự hình thành và phát triển của kiểm soát nội bộ:

1.1.1.1 Lịch sử hình thành:

(cid:2) Giai đoạn tiền COSO (từ năm 1992 trở về trước)

Năm 1929, Cục dữ trữ Liên bang Hoa Kỳ lần đầu tiên đưa ra khái niệm về

KSNB. KSNB được hiểu đơn giản là biện pháp giúp: bảo vệ tiền không bị các nhân

viên gian lận, bảo vệ tài sản không bị thất thoát, ghi chép kế toán chính xác, tuân

thủ chính sách của nhà quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty.

Năm 1936, Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ, công bố định nghĩa

“KSNB là các biện pháp và cách thức được chấp nhận và được thực hiện trong một

tổ chức để bảo vệ tiền và các tài sản khác, cũng như kiểm tra sự chính xác trong ghi

chép của sổ sách”

Năm 1949, Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ công bố công trình

nghiên cứu đầu tiên về KSNB nhan đề “KSNB, các nhân tố cấu thành và tầm quan

trọng đối với việc quản trị doanh nghiệp và đối với kiểm toán viên độc lập”

Năm 1958, Ủy ban thủ tục kiểm toán ban hành báo cáo về thủ tục kiểm toán

số 29 “Phạm vi xem xét KSNB của kiểm toán viên độc lập”, trong đó lần đầu tiên

phân biệt KSNB về kế toán và KSNB về quản lý.

Năm 1962, Ủy ban thủ tục kiểm toán ban hành thủ tục kiểm toán số 33 làm

rõ hơn về vấn đề kiểm toán viên độc lập trước hết sẽ quan tâm đến KSNB về kế

toán vì ảnh hưởng trực tiếp đến thông tin tài chính và kiểm toán viên cần đánh giá

KSNB đối với vấn đề này. KSNB về quản lý thường chỉ liên quan gián tiếp đến

thông tin tài chính, do vậy kiểm toán viên sẽ không bị buộc phải đánh giá chúng.

Năm 1972, Ủy ban thủ tục kiểm toán tiếp tục ban hành thủ tục kiểm toán số

54 “Tìm hiểu và đánh giá KSNB” trong đó đưa ra bốn thủ tục kiểm soát kế toán là:

đảm bảo nghiệp vụ chỉ được thực hiện khi đã được phê chuẩn, ghi nhận đúng đắn

mọi nghiệp vụ để lập báo cáo, hạn chế sự tiếp cận tài sản và kiểm kê.

Năm 1973, Hiệp hội kế toán viên công chứng Hoa Kỳ ban hành các chuẩn

mực kiểm toán để thay thế cho các thủ tục kiểm toán, trong đó: chuẩn mực kiểm

toán số 1, xét duyệt lại thủ tục kiểm toán số 54 và đưa ra định nghĩa về kiểm soát

quản lý và kiểm soát kế toán.

(cid:2) Giai đoạn báo cáo COSO năm 1992

Vào những thập niên 1970-1980, cùng với sự phát triển kinh tế các vụ gian

lận cũng ngày càng gia tăng với quy mô càng lớn, gây ra tổn thất đáng kể cho nền

kinh tế. Năm 1985, Ủy ban COSO được thành lập dưới sự bảo trợ của 5 tổ chức

nghề nghiệp. Mỗi tổ chức này đã chỉ định một đại diện để lập ra Ủy ban COSO. 5 tổ

chức nghề nghiệp đó là:

(cid:1) Hiệp hội kế toán công chứng Hoa Kỳ (AICPA) (cid:1) Hiệp hội kế toán Hoa Kỳ (AAA) (cid:1) Hiệp hội các nhà quản trị tài chính (FEI) (cid:1) Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ (IIA) (cid:1) Hiệp hội kế toán viên quản trị (IMA)

COSO là một Ủy ban thuộc Hội đồng Quốc Gia Hòa Kỳ về việc chống gian

lận trên báo cáo tài chính. Báo cáo về các quan sát và kiến nghị của ủy ban đã lưu ý

rằng có nhiều quan điểm và khái niệm khác nhau liên quan tới KSNB, do vậy cần

có một tổ chức để nghiên cứu KSNB, nhằm thống nhất định nghĩa về KSNB để

phục vụ cho nhu cầu của các đối tượng khác nhau, đưa ra các bộ phận cấu thành để

giúp các công ty có thể xây dựng một hệ thống KSNB hữu hiệu, và đưa ra hướng

dẫn nhằm giảm đi sự khác biệt về quan điểm.

Báo cáo COSO 1992 là tài liệu đầu tiên trên thế giới đã đưa ra khuôn mẫu lý

thuyết về KSNB một cách đầy đủ và có hệ thống. COSO đã định nghĩa đầy đủ về

KSNB. Báo cáo COSO đưa ra năm bộ phận của KSNB bao gồm: môi trường kiểm

soát, đánh giá rủi ro, các hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát.

Báo cáo COSO 1992 gồm có bốn phần:

(cid:1) Phần 1 – Bản tóm lược: tổng quan về KSNB cho nhà quản lý cấp cao

(cid:1) Phần 2 – Hệ thống lý luận: định nghĩa về KSNB, mô tả các yếu tố của KSNB

và chỉ ra những tiêu chí để kiểm soát hệ thống.

(cid:1) Phần 3 – Báo cáo cho các thành viên bên ngoài: hướng dẫn cách thức báo

cáo cho các đối tượng bên ngoài về KSNB liên quan đến tài chính.

(cid:1) Phần 4 – Các công cụ đánh giá: bao gồm các bảng biểu phục vụ cho việc

đánh giá sự hữu hiệu của hệ thống KSNB.

1.1.1.2 Định nghĩa kiểm soát nội bộ:

Thuật ngữ KSNB gồm hai thành phần là kiểm soát và nội bộ:

(cid:1) Kiểm soát là một phương tiện nhằm giảm thiểu những yếu tố gây tác động

xấu tới hoạt động của một đối tượng nào đó.

(cid:1) Nội bộ có nghĩa là thuộc về hay liên quan tới cơ cấu của một tổ chức.

Theo Báo cáo của COSO năm 1992, KSNB là một quá trình do người quản

lý, hội đồng quản trị và các nhân viên của công ty chi phối, nó được thiết lập để

cung cấp một sự đảm bảo hợp lý nhằm thực hiện ba mục tiêu dưới đây:

(cid:1) Báo cáo tài chính đáng tin cậy. (cid:1) Các luật lệ và quy định được tuân thủ. (cid:1) Hoạt động hữu hiệu và hiệu quả

QUÁ TRÌNH

Hội đồng quản trị

Hữu hiệu và hiệu quả của các hoạt động

Độ tin cậy của thông tin

Người quản lý

Kiểm Soát Nội bộ

Các nhân viên

Tuân thủ pháp luật và các quy định

ĐẢM BẢO HỢP LÝ

Trong định nghĩa trên, bốn nội dung cơ bản là quá trình, con người, đảm bảo

hợp lý và mục tiêu. Chúng được hiểu như sau:

(cid:1) KSNB là một quá trình, KSNB bao gồm một chuỗi các hoạt động kiểm soát

hiện diện ở mọi bộ phận trong công ty và được kết hợp với nhau thành một thể

thống nhất. Quá trình kiểm soát là phương tiện để giúp cho công ty đạt được các

mục tiêu của mình.

(cid:1) KSNB được thiết kế và vận hành bởi con người. KSNB không chỉ đơn thuần

là những chính sách, thủ tục, biểu mẫu mà phải bao gồm những con người trong tổ

chức như hội đồng quản trị, ban giám đốc và các nhân viên. Chính con người định

ra mục tiêu, thiết lập cơ chế kiểm soát ở mọi nơi và vận hành chúng.

(cid:1) KSNB cung cấp một đảm bảo hợp lý, chứ không đảm bảo tuyệt đối là các

mục tiêu sẽ được thực hiện. Vì khi vận hành hệ thống kiểm soát, những yếu kém có

thể xảy ra do các sai lầm của con người dẫn đến không đạt được các mục tiêu.

KSNB có thể ngăn chặn và phát hiện những sai phạm nhưng không thể đảm bảo là

chúng không bao giờ xảy ra. Hơn nữa, một nguyên tắc cơ bản trong việc đưa ra

quyết định quản lý là chi phí cho quá trình kiểm soát không thể vượt quá lợi ích

được mong đợi từ quá trình kiểm soát đó. Do đó, tuy người quản lý có thể nhận

thức đầy đủ về các rủi ro, thế nhưng nếu chi phí cho quá trình kiểm soát quá cao thì

họ vẫn không áp dụng các thủ tục để kiểm soát rủi ro.

(cid:1) Các mục tiêu của KSNB: + Đối với báo cáo tài chính thì KSNB phải đảm bảo tính trung thực và đáng tin

cậy.

+ Đối với tính tuân thủ, KSNB phải đảm bảo hợp lý việc chấp hành luật pháp

và các quy định của nhà nước và các quy định của công ty.

+ Đối với mục tiêu sự hữu hiệu và hiệu quả của các hoạt động, KSNB giúp

công ty bảo vệ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, bảo mật thông tin, nâng cao uy

tín, mở rộng thị phần, thực hiện các chiến lược kinh doanh của công ty. 1.1.2 Các yếu tố của kiểm soát nội bộ:

Theo COSO 1992, hệ thống KSNB trong một công ty được cấu thành bởi

năm bộ phận. Đó là: môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, các hoạt động kiểm soát,

thông tin và truyền thông, giám sát.

Bảng 1.1 Các yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ

Môi trường kiểm soát

Giám Sát Đánh giá rủi ro Các hoạt động kiểm soát Thông tin và truyền thông

1.1.2.1 Môi trường kiểm soát:

Môi trường kiểm soát phản ánh sắc thái chung của một công ty, chi phối ý

thức kiểm soát của mọi thành viên trong công ty và là nền tảng của các bộ phận

khác của KSNB. Các nhân tố thuộc về môi trường kiểm soát là:

(cid:1) Tính chính trực và các giá trị đạo đức: sự hữu hiệu của hệ thống KSNB phụ

thuộc trực tiếp vào tính chính trực và việc tôn trọng các giá trị đạo đức của những

người liên quan đến quá trình kiểm soát. Công ty phải xây dựng được các chuẩn

mực, quy định về đạo đức cho các nhân viên và những nhà quản lý phải làm gương

trong việc thực hiện các quy định đó. Mặt khác, công ty cũng cần phải loại trừ, giảm

thiểu những áp lực và cơ hội dẫn đến những hành vi thiếu trung thực của nhân viên

trong công ty.

(cid:1) Đảm bảo về năng lực: công ty phải đảm bảo cho nhân viên có được những

hiểu biết và kỹ năng cần thiết để thực hiện những công việc được giao. Nếu không,

chắc chắn họ sẽ thực hiện nhiệm vụ được giao không hữu hiệu và hiệu quả.

(cid:1) Hội đồng quản trị và ban kiểm soát: thông qua các hoạt động giám sát của

mình (sự tuân thủ pháp luật, lập báo cáo tài chính, giữ sự độc lập của kiểm toán nội

bộ,…) các bộ phận này có những tác động quan trọng cho việc thực hiện các mục

tiêu của công ty.

(cid:1) Triết lý và phong cách điều hành của nhà quản lý: các đặc điểm cá nhân của

những người quản lý, đặc biệt là người quản lý cấp cao khi điều hành công ty sẽ tạo

nên những rủi ro khác nhau cho công ty.

(cid:1) Cơ cấu tổ chức: sự phân chia trách nhiệm và quyền hạn giữa các bộ phận

trong công ty sẽ tác động đến việc thực hiện các mục tiêu. Cơ cấu phù hợp sẽ là cơ

sở cho việc lập kế hoạch, điều hành, kiểm soát và giám sát các hoạt động.

(cid:1) Cách thức phân chia quyền hạn và trách nhiệm: việc phân chia trách nhiệm

và quyền hạn cụ thể của từng thành viên trong các hoạt động của công ty giúp cho

mỗi thành viên hiểu rằng họ có nhiệm vụ cụ thể gì và từng hoạt động của họ ảnh

hưởng đến người khác như thế nào trong việc thực hiện các mục tiêu.

(cid:1) Chính sách nhân sự: các chính sách và thủ tục của công ty về việc tuyển

dụng, huấn luyện, bổ nhiệm, đánh giá, sa thải, đề bạt,.. ảnh hưởng đến sự hữu hiệu

của môi trường kiểm soát thông qua tác động đến các nhân tố khác trong môi

trường kiểm soát như đảm bảo về năng lực, tính chính trực và các giá trị đạo đức.

Môi trường kiểm soát có ảnh hưởng quan trọng đến quá trình thực hiện và

kết quả của các thủ tục kiểm soát. Các thủ tục kiểm soát có thể không đạt được mục

tiêu hoặc chỉ còn là hình thức trong môi trường kiểm soát yếu kém. Ngược lại, một

môi trường kiểm soát tốt có thể hạn chế phần nào sự thiếu sót của các thủ tục kiểm

soát. Tuy nhiên, môi trường kiểm soát không thể thay thế cho các thủ tục kiểm soát

cần thiết.

1.1.2.2 Đánh giá rủi ro:

Các hoạt động liên quan đến công ty bao gồm các hoạt động diễn ra tại công

ty và các hoạt động ở bên ngoài đều có thể phát sinh rủi ro và khó kiểm soát tất cả.

Vì vậy, công ty phải thận trọng khi xác định và phân tích những nhân tố ảnh hưởng

đến rủi ro làm cho những mục tiêu – kể cả mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể cho

từng hoạt động – của công ty có thể không được thực hiện, và phải cố gắng kiểm

soát được những rủi ro này.

Để giới hạn rủi ro ở mức chấp nhận được, công ty phải nhận dạng và phân

tích rủi ro trên cơ sở các mục tiêu đã được thiết lập của tổ chức từ đó mới có thể

kiểm soát được rủi ro.

(cid:1) Xác định mục tiêu của công ty: báo cáo COSO năm 1992 không cho rằng đây

là nhiệm vụ của KSNB. Tuy nhiên, các thành viên trong hệ thống KSNB phải biết

được các mục tiêu của công ty để nhận dạng và đánh giá những rủi ro tác động đến

việc thực hiện các mục tiêu đã đề ra.

(cid:1) Nhận dạng rủi ro: rủi ro có thể tác động đến công ty ở mức độ toàn công ty

hay ảnh hưởng đến từng hoạt động cụ thể.

Ở mức độ toàn công ty, các nhân tố phát sinh rủi ro là: sự đổi mới kỹ thuật,

nhu cầu khách hàng thay đổi, sự thay đổi của đối thủ cạnh tranh, thay đổi chính sách

của nhà nước,.. đây là những nhân tố phát sinh từ môi trường hoạt động của công

ty. Trong phạm vi từng hoạt động như bán hàng, mua hàng,.. rủi ro có thể phát sinh

và tác động đến bản thân từng hoạt động trước khi gây ảnh hưởng dây chuyền đến

toàn công ty. Thông thường rủi ro liên quan đến từng bộ phận xuất phát từ các

chính sách của công ty như chính sách mở rộng thị phần, chính sách cải tiến kỹ

thuật.

Để nhận dạng rủi ro, công ty có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau từ

việc sử dụng các phương tiện dự báo, phân tích các dữ liệu quá khứ, cho đến việc rà

soát thường xuyên các hoạt động. Trong các công ty nhỏ, công việc này có thể thực

hiện dưới dạng những cuộc tiếp xúc với khách hàng, ngân hàng,… hoặc các buổi

họp giao ban trong nội bộ.

(cid:1) Phân tích và đánh giá rủi ro: vì rủi ro rất khó định lượng nên đây là công

việc khá phức tạp và có nhiều phương pháp khác nhau. Thông thường một quy trình

phân tích và đánh giá rủi ro gồm các bước sau: ước lượng tầm cỡ của rủi ro qua ảnh

hưởng có thể có của nó đến việc thực hiện mục tiêu của công ty, xem xét khả năng

xảy ra rủi ro và những biện pháp có thể sử dụng để đối phó với rủi ro.

1.1.2.3 Các hoạt động kiểm soát:

Các hoạt động kiểm soát là những chính sách và thủ tục giúp cho việc thực

hiện các chỉ đạo của người quản lý. Nó đảm bảo các hành động cần thiết để kiểm

soát các rủi ro mà công ty có thể gặp phải trong quá trình thực hiện mục tiêu của

mình. Các hoạt động kiểm soát thông thường tại công ty là: phân chia trách nhiệm

đầy đủ, ủy quyền đúng đắn cho các nghiệp vụ và hoạt động, bảo vệ tài sản vật chất

và thông tin, kiểm tra độc lập, phân tích rà soát lại việc thực hiện.

1.1.2.4 Thông tin và truyền thông:

Thông tin được thu thập, xử lý và truyền đạt đến các cá nhân, bộ phận trong

công ty để có thể hoàn thành nhiệm vụ của mình và cung cấp cho các đối tượng bên

ngoài về hoạt động, tài chính, sự tuân thủ của công ty cho các đối tượng bên ngoài.

Truyền thông là cách thức truyền đạt thông tin của công ty cho các đối tượng khác

nhau bao gồm cả các đối tượng bên trong và các đối tượng bên ngoài công ty.

Thông tin cần thiết cho mọi cấp của công ty vì giúp cho việc đạt được các

mục tiêu kiểm soát khác nhau. Thông tin được cung cấp thông qua hệ thống thông

tin. Hệ thống thông tin của công ty có thể được xử lý trên máy tính, qua hệ thống

thủ công hoặc kết hợp cả hai. Các hoạt động kiểm soát tại công ty chỉ có thể thực

hiện nếu thông tin thích hợp, kịp thời, cập nhật, chính xác và truy cập thuận tiện.

1.1.2.5 Giám sát:

Giám sát là quá trình đánh giá chất lượng của hệ thống KSNB. Hoạt động

giám sát đòi hỏi công ty xác định hệ thống KSNB có vận hành đúng như thiết kế

hay không và có cần thiết phải sửa đổi cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển

của công ty hay không. Giám sát có vai trò quan trọng trong KSNB vì nó giúp cho

KSNB duy trì được sự hữu hiệu trong các thời kỳ khác nhau. Các hoạt động giám

sát bao gồm giám sát thường xuyên và giám sát định kỳ.

(cid:1) Giám sát thường xuyên diễn ra ngay trong quá trình hoạt động, do các nhà

quản lý và các nhân viên thực hiện trong trách nhiệm của mình.

(cid:1) Giám sát định kỳ thường thực hiện thông qua chức năng kiểm toán nội bộ

hoặc các hoạt động định kỳ của Ban kiểm soát, qua đó phát hiện kịp thời những yếu

kém trong hệ thống để đưa ra các biện pháp cải thiện.

(Chi tiết các yếu tố của kiểm soát nội bộ xem chi tiết ở phụ lục 1)

1.1.3 Vai trò, trách nhiệm của các đối tượng liên quan đến kiểm soát nội bô:

Báo cáo COSO cho rằng, sự hữu hiệu của hệ thống KSNB phụ thuộc rất

nhiều vào sự tham gia và đóng góp của các đối tượng bên trong và bên ngoài công

ty.

1.1.3.1 Đối tượng bên trong

(cid:1) Hội đồng quản trị: có trách nhiệm thay mặt cho đại hội cổ đông để lãnh đạo,

chỉ đạo, giám sát toàn bộ hoạt động của công ty. Họ phải hiểu biết các hoạt động và

môi trường hoạt động của công ty. Hội đồng quản trị năng động, tận tâm hướng dẫn

và giám sát việc thực hiện của người quản lý là nhân tố thiết yếu để KSNB hữu

hiệu.

(cid:1) Ban giám đốc, nhà quản lý: chịu trách nhiệm chủ yếu về hệ thống KSNB.

Nhà quản lý cao cấp phải hiểu rõ ảnh hưởng của sự trung thực, giá trị đạo đức và

các yếu tố khác trong môi trường kiểm soát đến toàn bộ hệ thống. Trách nhiệm của

nhà quản lý là thiết lập mục tiêu và chiến lược, sử dụng các nguồn lực để đạt được

các mục tiêu đã định. Nhà quản lý chỉ đạo, giám sát các hoạt động của tổ chức từ

bên trong và bên ngoài; nhận diện, đối phó với rủi ro cả bên trong và bên ngoài.

KSNB giúp nhà quản lý có hành động kịp thời khi điều kiện của tổ chức thay đổi

nhằm giảm thiểu những tác động bất lợi hay tận dụng thời cơ.

(cid:1) Kiểm toán viên nội bộ: giữ vai trò quan trọng trong việc đánh giá sự hữu hiệu

của hệ thống KSNB và góp phần giữ vững sự hữu hiệu này thông qua các dịch vụ

mà họ cung cấp cho các bộ phận trong công ty.

(cid:1) Nhân viên: KSNB liên quan đến trách nhiệm của mọi thành viên trong công

ty. Thông qua các hoạt động hằng ngày, mọi thành viên đều phải tham gia vào hoạt

động kiểm soát ở những mức độ khác nhau. Hơn nữa, mọi thành viên đều nằm trong

một hệ thống xử lý thông tin được sử dụng để thực hiện các hoạt động trong công

ty, từ việc ghi chép ban đầu cho đến sự phản hồi hay báo cáo về những vấn đề rắc

rối trong các hoạt động, việc không tuân thủ các quy tắc về đạo đức, vi phạm các

chính sách hay có hành vi phạm pháp mà họ đã nhận biết. Ngoài ra, phải kể đến sự

đóng góp của các thành viên trong quá trình đánh giá rủi ro hay giám sát.

1.1.3.2 Đối tượng bên ngoài

Các đối tượng khác ở bên ngoài bao gồm các kiểm toán viên bên ngoài như

kiểm toán viên độc lập, kiểm toán viên nhà nước, các nhà lập pháp, khách hàng và

nhà cung cấp… cũng có những đóng góp nhất định đối với hệ thống KSNB nhằm

giúp đơn vị đạt được những mục tiêu đề ra. 1.1.4 Hạn chế của kiểm soát nội bộ:

Trong bất kỳ đơn vị nào, dù đã được đầu tư rất nhiều trong thiết kế và vận

hành hệ thống, nhưng hệ thống KSNB vẫn không thể hoàn toàn hữu hiệu. Bởi vì

ngay cả khi có thể xây dựng hệ thống hoàn hảo về cấu trúc thì hiệu quả thật sự của

nó vẫn phụ thuộc vào nhân tố chủ yếu là con người, tức là phụ thuộc vào năng lực

làm việc và tính đáng tin cậy của lực lượng nhân sự. Do đó, hệ thống KSNB chỉ

giúp hạn chế tối đa các sai phạm. Các hạn chế tiềm tàng xuất phát từ nguyên nhân

(cid:1) Những hạn chế xuất phát từ bản thân con người như sự vô ý, bất cẩn, đãng trí

hay ước lượng sai, hiểu sai chỉ dẫn của cấp trên hoặc báo cáo của cấp dưới…

(cid:1) Khả năng đánh lừa, lẩn tránh của nhân viên thông qua sự thông đồng với

nhau hay với các bộ phận bên ngoài.

(cid:1) Hoạt động kiểm soát thường chỉ nhằm vào các nghiệp vụ thường xuyên phát

sinh mà ít chú ý đến những nghiệp vụ không thường xuyên, do đó những sai phạm

trong các nghiệp vụ này thường hay bị bỏ qua.

(cid:1) Yêu cầu thường xuyên và trên hết của người quản lý là chi phí bỏ ra cho hoạt

động kiểm soát phải nhỏ hơn giá trị thiệt hại được tính do sai sót, gian lận gây ra.

(cid:1) Luôn có khả năng là các cá nhân có trách nhiệm kiểm soát đã lạm dụng

quyền hạn của mình nhằm phục vụ cho mưu đồ riêng.

(cid:1) Điều kiện hoạt động của công ty thay đổi nên dẫn tới những thủ tục kiểm

soát không còn phù hợp.

Về mặt lý luận, mặc dù đã được bổ sung và hoàn thiện trong quá trình phát

triển, tuy nhiên KSNB vẫn còn những hạn chế, đặc biệt trong điều kiện kinh tế hiện

nay. Các hạn chế của KSNB thể hiện ở những mặt sau đây:

(cid:1) Chưa mở rộng tầm nhìn chiến lược

Báo cáo COSO năm 1992 không xác định việc xây dựng các mục tiêu của

công ty nằm trong chu trình KSNB. Vì vậy, hệ thống KSNB được xây dựng chỉ để

nhằm mục đích kiểm soát việc thực hiện các mục tiêu đã được xác định, chứ không

nhằm phục vụ việc quản trị các tình huống không chắc chắn và tối ưu hoá quá trình

quản trị đó. Mặt khác, việc xác định các mục tiêu, đặc biệt là các mục tiêu chiến

lược không nằm trong chu trình kiểm soát cũng làm cho hệ thống KSNB bị hạn chế

về tính dự báo đối với các loại rủi ro và vì vậy không xây dựng được các chiến lược

dài hạn đối để đối phó.

(cid:1) Chưa áp dụng các phương pháp, kỹ thuật để quản trị rủi ro

Báo cáo COSO năm 1992 cung cấp khá nhiều các phương pháp, kỹ thuật

cho KSNB. Tuy nhiên các kỹ thuật này mới chỉ dừng lại ở mức độ kiểm soát chứ

chưa đáp ứng được yêu cầu về đánh giá và quản trị các rủi ro liên quan đến công ty. (cid:1) Chưa thể hiện vai trò của người quản lý cao cấp và trách nhiệm của họ đối

với rủi ro

Hệ thống KSNB được xây dựng bởi những người quản lý trong công ty

nhằm đảm bảo hợp lý việc thực hiện các mục tiêu đã đề ra. Tuy nhiên, KSNB chỉ

giới hạn trách nhiệm của người quản lý trong các hoạt động của công ty, chưa thể

hiện trách nhiệm liên quan đến việc kiểm soát các rủi ro tiềm ẩn.

Trong quá trình hoạt động của công ty, bên cạnh việc xây dựng hệ thống

KSNB hữu hiệu thì thách thức đặt ra cho các nhà quản trị công ty là làm thế nào để

quản trị rủi ro trong công ty để cân đối giữa kiểm soát rủi ro với việc gia tăng giá trị

cho công ty. Năm 2004, COSO đã ban hành khuôn khổ hợp nhất về quản trị rủi ro

trong công ty.

1.2 Tổng quan hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO 2004

1.2.1 Đặc điểm COSO 2004:

Theo Báo cáo của COSO năm 2004 thì quản trị rủi ro (QTRR) doanh nghiệp

là một quá trình do hội đồng quản trị, các cấp quản lý và các nhân viên của đơn vị

chi phối, được áp dụng trong việc thiết lập các chiến lược liên quan đến toàn đơn vị

và áp dụng cho tất cả các cấp độ trong đơn vị, được thiết kế để nhận dạng các sự

kiện tiềm tàng có thể ảnh hưởng đến công ty và quản trị rủi ro trong phạm vi chấp

nhận được của rủi ro nhằm cung cấp một sự đảm bảo hợp lý về việc đạt được các

mục tiêu của đơn vị. Các nội dung cơ bản của QTRR là: quá trình, con người, thiết

lập chiến lược, áp dụng toàn đơn vị, nhận dạng sự kiện, đảm bảo hợp lý và mục

tiêu. Chúng được hiểu như sau:

Quản trị rủi ro doanh nghiệp là một quá trình: QTRR bao gồm một chuỗi các

hoạt động liên tục tác động đến toàn đơn vị thông qua những hoạt động quản lý để

điều hành sự hoạt động của đơn vị. Quá trình quản trị rủi ro doanh nghiệp giúp đơn

vị tác động trực tiếp đến việc thực hiện các mục tiêu đã đề ra và góp phần hoàn

thành sứ mạng của đơn vị.

Quản trị rủi ro doanh nghiệp được thiết kế và vận hành bởi con người: QTRR

không chỉ đơn thuần là những chính sách, thủ tục, biểu mẫu, mà phải bao gồm

những con người trong đơn vị như hội đồng quản trị, ban giám đốc và các nhân viên

khác. Mỗi cá nhân trong đơn vị với những đặc điểm riêng sẽ tác động đến cách thức

người đó nhận dạng, đánh giá và phản ứng với rủi ro. Với QTRR, đơn vị cung cấp

cho mọi người khuôn khổ chung về rủi ro trong phạm vi mục tiêu hoạt động của

đơn vị.

Quản trị rủi ro được áp dụng trong việc thiết lập các chiến lược: mỗi đơn vị

thường thiết lập các sứ mạng cho tổ chức của mình và các mục tiêu liên quan để đạt

đến sứ mạng đó. Với mỗi mục tiêu, đơn vị thiết lập các chiến lược tương ứng để

thực hiện và cũng có thể thiết lập các mục tiêu liên quan ở cấp độ thấp hơn. Khi đó,

QTRR hỗ trợ cho các cấp quản lý xem xét các rủi ro liên quan đến việc lựa chọn các

chiến lược thay thế khác nhau.

Áp dụng cho toàn đơn vị: QTRR không xem xét rủi ro trong một sự kiện

riêng biệt hoặc cấp độ riêng rẽ mà xem xét hoạt động trên tất cả các cấp độ của đơn

vị, từ cấp độ toàn đơn vị như kế hoạch chiến lược và phân bổ nguồn lực đến các

mảng hoạt động cụ thể như hoạt động marketing, nguồn nhân lực và đến các chu

trình nghiệp vụ như chu trình sản xuất, xem xét hạn mức tín dụng của khách hàng,..

QTRR được thiết kế để nhận dạng các sự kiện: các sự kiện tiềm tàng tác

động đến đơn vị phải được nhận dạng thông qua QTRR. Khi sự kiện tiềm tàng được

nhận dạng, đơn vị đánh giá được rủi ro và cơ hội liên quan đến các sự kiện, từ đó

xây dựng các cách thức quản lý rủi ro liên quan trong phạm vi mức rủi ro có thể

chấp nhận của đơn vị.

Mức rủi ro có thể chấp nhận: là mức độ rủi ro mà đơn vị sẵn sàng chấp nhận

để thực hiện việc làm tăng giá trị xét trên bình diện toàn đơn vị. Nó phản ánh triết lý

về rủi ro và phong cách văn hoá của đơn vị. Rủi ro có thể chấp nhận có thể được

xem xét một cách định lượng hoặc định tính. Theo phương thức định tính, rủi ro rủi

ro được chia thành các cấp độ như cao, trung bình và thấp, còn theo phương thức

định lượng thì rủi ro được xem xét trong sự tương quan với các mức độ tăng trưởng

và lợi nhuận.

Rủi ro bộ phận: là mức rủi ro liên quan đến từng mục tiêu cụ thể. Rủi ro bộ

phận là mức rủi ro chấp nhận được trong việc thực hiện những mục tiêu cụ thể.

Việc xác định mức rủi ro có thể chấp nhận giúp định hướng phân bổ các nguồn lực

trong đơn vị dựa trên tương quan giữa kết quả kỳ vọng và nguồn lực đã đầu tư. Các

nhà quản lý xem xét mức rủi ro có thể chấp nhận trong sự phù hợp với cơ cấu tổ

chức, con người, quá trình thực hiện và qua đó thiết lập các yếu tố cần thiết phản

ứng và giám sát rủi ro một cách hữu hiệu.

QTRR đem lại một sự đảm bảo hợp lý, chứ không phải là đảm bảo tuyệt đối,

là các mục tiêu sẽ được thực hiện. Vì những sự kiện không chắc chắn và rủi ro

thuộc về tương lai, do đó không ai có thể dự đoán tuyệt đối chính xác. Hơn nữa,

QTRR được vận hành bởi con người do đó những sai sót do con người gây ra là

không thể tránh. Mặt khác, các hoạt động kiểm soát dù có được thiết kế và hoàn

thiện đến thế nào đi chăng nữa vẫn không thể kiểm soát hết được tất cả các sự kiện

liên quan đến đơn vị.

QTRR là phương tiện để đạt được mục tiêu: trong phạm vi sứ mạng của đơn

vị đã được thiết lập, các nhà quản lý xây dựng các mục tiêu chiến lược, lựa chọn

cách thức tiến hành và thiết lập các mục tiêu liên quan. 1.2.2 Các yếu tố cấu thành COSO 2004:

1.2.2.1 Sơ lược các yếu tố:

Theo báo cáo của COSO năm 2004, QTRR công ty bao gồm những yếu tố

sau: Môi trường quản lý, thiết lập các mục tiêu, nhận dạng sự kiện tiềm tàng, đánh

giá rủi ro, phản ứng với rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám

sát. Các yếu tố của QTRR công ty được thể hiện ở bảng 1.2 dưới đây:

Bảng 1.2 Các yếu tố của quản trị rủi ro công ty

1.2.2.2 Các yếu tố của COSO 2004

QTRR có nội dung rộng hơn so với KSNB và được phát triển thêm trên cơ

sở nội dung của KSNB. Ngoài ra QTRR cũng đề cập nhiều nội dung mới để nhìn

nhận rủi ro một cách toàn diện hơn và để quản lý rủi ro một cách hiệu quả hơn.

1.2.2.2.1 Môi trường quản lý:

KSNB nhìn nhận triết lý về quản lý của người điều hành là yếu tố hợp thành

của môi trường quản lý. QTRR thì nhìn nhận quan điểm của nhà quản lý về rủi ro là

yếu tố hợp thành của môi trường quản lý. Điều này cho thấy QTRR nhìn nhận rủi ro

là tất yếu và không thể xoá bỏ, công ty phải tính luôn đến trong quá trình hoạt động

của mình. Trên quan điểm cho rằng không thể xóa bỏ được rủi ro, công ty xác định

mức rủi ro có thể chấp nhận cho toàn bộ công ty và cho từng cấp độ cụ thể để xây

dựng các ngưỡng chịu đựng đối với rủi ro trong quá trình hoạt động của mình.

Việc xác định triết lý về rủi ro và xác định mức độ rủi ro có thể chấp nhận

cũng giúp công ty xác định phương hướng chung trong việc ứng phó với rủi ro chứ

không chỉ là tập trung xử lý những rủi ro cụ thể và ngắn hạn. Những nội dung này

trong QTRR cụ thể như sau:

(cid:1) Triết lý của nhà quản lý về quản trị rủi ro: triết lý về QTRR là quan điểm,

nhận thức và thái độ của nhà quản lý đối với rủi ro, điều này tạo nên cách thức mà

công ty tiếp cận với rủi ro trong tất cả các hoạt động, từ phát triển chiến lược đến

các hoạt động hàng ngày. Triết lý quản lý phản ánh những giá trị mà công ty theo

đuổi, tác động đến văn hoá và cách thức công ty hoạt động, và ảnh hưởng đến việc

áp dụng các yếu tố khác của QTRR bao gồm cách thức nhận dạng rủi ro, các loại rủi

ro được chấp nhận và cách thức quản lý chúng.

(cid:1) Rủi ro có thể chấp nhận: là mức độ rủi ro mà xét trên bình diện tổng thể,

công ty sẵn lòng chấp nhận để theo đuổi giá trị. Nó phản ánh triết lý về QTRR của

nhà quản lý cấp cao, và ảnh hưởng đến văn hoá, cách thức hoạt động của công ty.

Rủi ro có thể chấp nhận được xem xét khi công ty xác định các chiến lược, ở

đó lợi ích kỳ vọng của một chiến lược phải phù hợp với mức rủi ro có thể chấp nhận

đã đề ra. Các chiến lược khác nhau sẽ dẫn đến những mức độ rủi ro khác nhau đối

với công ty, một khi mức rủi ro có thể chấp nhận được xác lập sẽ giúp ích cho nhà

quản lý lựa chọn chiến lược nằm trong giới hạn chịu đựng đối với các loại rủi ro.

1.2.2.2.2 Thiết lập mục tiêu:

Báo cáo COSO năm 1992 không cho rằng việc thiết lập mục tiêu là nhiệm vụ

của KSNB, tuy nhiên Báo cáo COSO năm 2004 cho rằng thiết lập mục tiêu là một

bộ phận của đánh giá rủi ro và việc thiết lập các mục tiêu là điều kiện đầu tiên để

nhận dạng, đánh giá và phản ứng với rủi ro.

Các mục tiêu được thiết lập đầu tiên ở cấp độ mục tiêu chiến lược, từ đó

công ty xây dựng các mục tiêu liên quan: hoạt động, báo cáo và tuân thủ.

(cid:1) Các mục tiêu chiến lược: là những mục tiêu cấp cao của công ty, các mục

tiêu này phù hợp và ủng hộ cho sứ mạng mà công ty đã đề ra. Nó thể hiện sự lựa

chọn của nhà quản lý về cách thức công ty tạo lập giá trị cho chủ sở hữu của mình.

(cid:1) Các mục tiêu liên quan: là những mục tiêu cụ thể hơn so với mục tiêu chiến

lược và phù hợp với mục tiêu chiến lược đã được lập. Mặc dù các mục tiêu trong

công ty rất đa dạng, nhưng các mục tiêu liên quan đến các mục tiêu chiến lược bao

gồm các mục tiêu về hoạt động, báo cáo và tuân thủ. Nội dung của các mục tiêu này

tương tự như KSNB.

Mối quan hệ giữa sứ mạng, các mục tiêu và các mức rủi ro có thể chấp nhận

được thể hiện qua ví dụ ở hình 1.1 dưới đây:

Hình 1.1 Ví dụ về mối liên hệ giữa sứ mạng, các mục tiêu và rủi ro có thể chấp

nhận của một công ty

1.2.2.2.3 Nhận dạng sự kiện tiềm tàng:

KSNB nhìn nhận sự kiện tiềm tàng là những sự kiện đe dọa đến việc thực

hiện mục tiêu của công ty. QTRR xem sự kiện tiềm tàng là sự kiện có khả năng tác

động đến việc thực hiện mục tiêu, không phân biệt là rủi ro hay cơ hội. Điều này

cho thấy QTRR xem xét hết các tình huống từ đó có thể tối đa hoá việc tạo lập giá

trị cho mọi tình huống trong tương lai. Ngoài ra, QTRR cũng xem xét các sự kiện

tiềm tàng cụ thể và hệ thống hơn so với KSNB, cụ thể như sau:

Sự kiện tiềm tàng: là biến cố bắt nguồn từ bên trong hoặc bên ngoài công ty

ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu của công ty. Một sự kiện có thể có ảnh

hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến công ty và có thể cả hai. Các yếu tố ảnh hưởng:

khi xem xét các sự kiện tiềm tàng cần xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực

hiện mục tiêu của công ty. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm các yếu tố bên ngoài

như: môi trường kinh tế, môi trường tự nhiên, các yếu tố chính trị, xã hội…và các

yếu tố bên ngoài như: cơ sở vật chất, nhân sự, các chu trình…

Sự tương tác lẫn nhau giữa các sự kiện: các sự kiện liên quan đến công ty

thường không xuất hiện độc lập mà có sự tương tác lẫn nhau. Một sự kiện xuất hiện

có thể tạo ra, tác động đến một sự kiện khác và các sự kiện có thể xuất hiện đồng

thời.

Phân biệt cơ hội và rủi ro: sự kiện tiềm tàng nếu xuất hiện sẽ tác động tiêu

cực hoặc tích cực đến công ty hoặc tác động cả hai. Nếu sự kiện có tác động tiêu

cực, đe dọa nguy cơ đạt được mục tiêu của công ty, thì đòi hỏi công ty phải đánh

giá rủi ro và phản ứng với rủi ro. Nếu sự kiện có tác động tích cực đến công ty, làm

thuận lợi việc thực hiện mục tiêu của công ty hoặc tạo giá trị cho công ty, thì phải

được xem xét trở lại đối với các chiến lược đã được xây dựng.

Trong một số trường hợp sự kiện tiềm tàng có liên hệ trực tiếp và cụ thể đến

các mục tiêu của công ty. Ví dụ về nhận dạng sự kiện tiềm tàng ở Bảng 1.3 dưới

đây cho chúng ta thấy rõ hơn sự liên hệ này.

Bảng 1.3 Ví dụ về nhận dạng các sự kiện tiềm tàng Sứ mạng Trở thành một nhà sản xuất về dụng cụ

gia đình trong thị trường tham gia

Mục tiêu chiến lược Trở thành 1 trong 4 công ty dẫn đầu về

thị phần trong thị trường mà công ty

đang hoạt động.

Các mục tiêu liên quan • Tuyển dụng 180 nhân viên có chất

lượng cho bộ phận sản xuất

• Duy trì chi phí lao động ở mức 22%

cho mỗi đơn hàng.

Đo lường việc thực hiện mục tiêu • Số lượng nhân viên có chất lượng

được tuyển dụng.

• Chi phí lao động cho mỗi đơn hàng

Các mức rủi ro có thể chấp nhận • 165 – 200 nhân viên có chất lượng

được tuyểsn dụng.

• Chi phí lao động cho mỗi đơn hàng

chiếm từ 20 – 23%.

Sự kiện tiềm tàng/ rủi ro và sự tác động • Cầu lao động tăng, công ty tuyển dụng

liên quan được nhiều lao động.

• Cầu lao động giảm, công ty tuyển

dụng ít lao động hơn so với dự kiến.

• Tuyển dụng các lao động không đảm

bảo về chất lượng.

1.2.2.2.4 Đánh giá rủi ro:

QTRR cung cấp cách thức về chu trình và những kỹ thuật cụ thể để đánh giá

rủi ro. Trên cơ sở đó, công ty có thể đánh giá cụ thể sự tác động của các sự kiện

tiềm tàng và do đó xem xét những cách thức phản ứng phù hợp. Việc đánh giá rủi ro

bao gồm các nội dung sau:

Rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát: rủi ro tiềm tàng là rủi ro do thiếu các

hoạt động của công ty nhằm thay đổi khả năng hoặc sự tác động của các rủi ro đó.

Rủi ro kiểm soát là rủi ro vẫn còn tồn tại sau khi công ty đã phản ứng với rủi ro.

Công ty cần phải xem xét cả rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát, đầu tiên là xem xét

các rủi ro tiềm tàng, sau đó khi đã có phương án phản ứng với rủi ro tiềm tàng thì

tiếp tục xem xét đến rủi ro kiểm soát.

Ước lượng khả năng và ảnh hưởng: các sự kiện tiềm tàng phải được đánh giá

trên hai khía cạnh: khả năng xảy ra và mức độ tác động của nó. Những sự kiện mà

khả năng xuất hiện thấp và tác động ít đến công ty thì không cần phải tiếp tục xem

xét. Ngược lại, các sự kiện với khả năng xuất hiện cao và tác động lớn thì cần phải

xem xét kỹ càng. Các sự kiện nằm giữa hai thái cực này đòi hỏi sự đánh giá phức

tạp, điều quan trọng là phải phân tích kỹ lưỡng và hợp lý.

Để đo lường khả năng xuất hiện một sự kiện, có thể dùng các chỉ tiêu định

tính như cao, trung bình, thấp hoặc các cấp độ chi tiết khác. Hoặc có thể dùng chỉ

tiêu định lượng như: tỷ lệ xuất hiện, tần suất xuất hiện,..

Kỹ thuật đánh giá rủi ro: công ty thường sử dụng kết hợp các kỹ thuật định

lượng và định tính khi đánh giá rủi ro. Kỹ thuật định tính được sử dụng khi rủi ro

không thể định lượng được, hoặc khi dữ liệu đầu vào không đủ tin cậy hoặc không

tương xứng với chi phí để định lượng. Kỹ thuật định lượng được sử dụng cho những

hoạt động phức tạp của công ty và thường phải sử dụng các mô hình toán học, cho

kết quả chính xác hơn so với kỹ thuật định tính. Bảng 1.4 dưới đây cung cấp một ví

dụ về kỹ thuật định lượng:

Bảng 1.4 Các kỹ thuật định lượng để đánh giá rủi ro

So sánh: So sánh các chu trình giữa các công ty trong ngành hoặc giữa các ngành

với nhau, bằng cách đánh giá các sự kiện hay chu trình cụ thể đối với từng công

ty, sau đó so sánh kết quả

Mô hình xác suất: Xác định tác động của sự kiện tại các xác suất khác nhau. Sau

đó, xác định sự tác động tương ứng với các độ tin cậy khác nhau.

Mô hình phi xác suất: Đưa ra các giả định về việc đạt mục tiêu và đánh giá các

rủi ro tương ứng mà không sử dụng các chỉ tiêu định lượng để đánh giá khả năng

sự kiện có thể xảy ra.

Sự liên hệ giữa các sự kiện: đối với những sự kiện độc lập với nhau thì công

ty đánh giá các sự kiện một cách độc lập. Nhưng nếu có sự liên hệ giữa các sự kiện

hoặc các sự kiện cùng kết hợp lại với nhau sẽ tạo nên những tác động lớn thì công

ty phải đánh giá được tác động tổng hợp đó.

Khi rủi ro tác động đến nhiều bộ phận, công ty kết hợp các rủi ro đó trong

danh sách các sự kiện và xem xét trước hết sự tác động đến từng bộ phận, sau đó

xem xét tác động tổng thể đến toàn công ty.

1.2.2.2.5 Phản ứng với rủi ro:

QTRR cung cấp các cách thức phản ứng đa dạng và đề xuất chu trình để

công ty phản ứng với các rủi ro. Sau khi đã đánh giá các rủi ro liên quan, công ty

xác định các cách thức để phản ứng với các rủi ro đó. Các cách thức để phản ứng

với rủi ro bao gồm:

Né tránh rủi ro: không thực hiện các hoạt động mà có rủi ro cao như sản

xuất một mặt hàng mới, giảm doanh số ở một số khu vực của thị trường, bán bớt

một số ngành hàng hoạt động,…

Giảm bớt rủi ro: các hoạt động nhằm làm giảm thiểu khả năng xuất hiện

hoặc mức độ tác động của rủi ro hoặc cả hai. Các hoạt động này liên quan đến việc

điều hành hàng ngày.

Chuyển giao rủi ro: Làm giảm thiểu khả năng xuất hiện và mức độ tác động

của rủi ro bằng cách chuyển giao hoặc chia sẻ một phần rủi ro. Các kỹ thuật này bao

gồm: mua bảo hiểm cho tổn thất, sử dụng các công cụ về tài chính để dự phòng cho

tổn thất, các hoạt động thuê ngoài,…

Chấp nhận rủi ro: công ty không làm gì cả đối với rủi ro.

Né tránh rủi ro được sử dụng khi các phản ứng khác không thể làm giảm khả

năng xảy ra của sự kiện hoặc tác động của sự kiện đó xuống mức có thể chấp nhận.

Giảm thiểu rủi ro và chuyển giao rủi ro được sử dụng để làm giảm rủi ro kiểm soát

xuống mức phù hợp với từng rủi ro có thể chấp nhận. Chấp nhận rủi ro khi rủi ro

tiềm tàng nằm trong phạm vi của rủi ro có thể chấp nhận.

Một chu trình phản ứng với rủi ro bao gồm các bước sau:

Xác định các phản ứng: khi lựa chọn một phương án phản ứng với rủi ro, cần

điều tra và phân tích các khía cạnh sau:

(cid:1) Ảnh hưởng phản ứng của công ty đến khả năng và tác động của rủi ro, và

phản ứng nào nằm trong phạm vi của rủi ro bộ phận. (cid:1) Lợi ích và chi phí của từng loại phản ứng (cid:1) Cơ hội có thể có đối với việc thực hiện mục tiêu chung của công ty khi phản

ứng với các rủi ro cụ thể.

Lựa chọn phản ứng: sau khi đã đánh giá các phản ứng khác nhau đối với rủi

ro, công ty quyết định phải quản lý rủi ro như thế nào, lựa chọn phản ứng để đối

phó với rủi ro trong phạm vi rủi ro bộ phận, lưu ý rằng phản ứng được lựa chọn

không phải là phản ứng có rủi ro kiểm soát nhỏ nhất. Tuy nhiên, khi rủi ro kiểm

soát vượt ra khỏi giới hạn của rủi ro bộ phận, công ty cần phải xem xét lại phản ứng

đã chọn, hoặc trong một số trường hợp thì công ty có thể điều chỉnh lại rủi ro bộ

phận đã được thiết lập trước đây.

Khi lựa chọn phản ứng cần phải xem xét các rủi ro tiếp theo phát sinh từ việc

áp dụng phản ứng đó. Điều này phát sinh một chu trình kế tiếp và công ty phải xem

xét tiếp rủi ro trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Việc mở rộng xem xét rủi ro

theo từng cấp bậc kế tiếp giúp công ty nhìn nhận hết các rủi ro từ đó có thể quản lý

tốt hơn và có những chiến lược dài hạn cho các tình huống.

1.2.2.2.6 Hoạt động kiểm soát

Các hoạt động kiểm soát bao gồm các chính sách và thủ tục được thực hiện

bởi các nhân viên liên quan, nhằm đảm bảo các chính sách, chỉ thị của nhà quản lý

về phản ứng với rủi ro được thực hiện. Các hoạt động kiểm soát có thể được phân

loại tuỳ thuộc vào mục tiêu của công ty mà hoạt động kiểm soát có liên quan như:

chiến lược, hoạt động, báo cáo và tuân thủ.

Theo nội dung thực hiện thì hoạt động kiểm soát được thực hiện tại công ty

bao gồm: kiểm soát cấp cao, kiểm soát các hoạt động chức năng, kiểm soát quá

trình xử lý thông tin và nghiệp vụ, kiểm soát vật chất, hoạt động phân tích soát xét

lại, phân chia trách nhiệm. Nội dung của các hoạt động này tương tự như KSNB.

1.2.2.2.7 Thông tin và truyền thông:

Thông tin là cách thức truyền thông là yếu tố không thể thiếu để công ty

nhận dạng các sự kiện tiềm tàng, đánh giá và phản ứng với rủi ro. QTRR nhấn mạnh

chất lượng thông tin trong điều kiện sự phát triển mạnh mẽ của khoa học về công

nghệ thông tin hiện nay và nội dung thông tin phải gắn liền với việc quản lý các rủi

ro tại công ty. Thông tin phải được cung cấp cho những người liên quan theo những

cách thức và thời gian thích hợp để họ có thể thực hiện quá trình QTRR và những

nhiệm vụ liên quan.

Để thông tin phục vụ cho quá trình quản trị các rủi ro liên quan đến công ty,

thông tin cần đạt những yêu cầu sau đây:

(cid:1) Gắn với quá trình QTRR (cid:1) Có thể so sánh được với mức rủi ro có thể chấp nhận (cid:1) Phát triển hệ thống thông tin tích hợp

Để làm tăng chất lượng thông tin, công ty cần một chương trình quản lý dữ

liệu trên toàn công ty, bao gồm các yêu cầu về thông tin, việc duy trì truyền tải

thông tin. Nếu không hệ thống thông tin sẽ không cung cấp được những gì mà các

cấp quản lý và những người khác cần để thực hiện các chức năng nhiệm vụ liên

quan đến quá trình QTRR.

1.2.2.2.8 Giám sát

Đây là bộ phận cuối cùng của hệ thống QTRR công ty. Giám sát là quá trình

người quản lý đánh giá vai trò, nhiệm vụ của những người liên quan đến các yếu tố

trong hệ thống QTRR trong quá trình thực hiện.

Để đạt kết quả tốt, công ty cần thực hiện các hoạt động giám sát thường

xuyên và đánh giá định kỳ. Các nội dung này tương tự như hệ thống KSNB.

(Xem chi tiết các yếu tố của quản trị rủi ro ở phụ lục 2).

1.2.3 Hạn chế của quản trị rủi ro công ty:

Tương tự như hệ thống KSNB, một hệ thống QTRR được xem là hữu hiệu,

dù đã được thiết kế và vận hành thế nào đi chăng nữa, nhằm cung cấp một sự đảm

bảo hợp lý trong việc thực hiện các mục tiêu của đơn vị chứ không đảm bảo tuyệt

đối. Điều này xuất phát từ những hạn chế của hệ thống QTRR doanh nghiệp. Cụ thể

như sau:

Một hệ thống QTRR được xem là hữu hiệu, dù đã được thiết kế và vận hành

thế nào đi chăng nữa, cũng nhằm cung cấp một sự đảm bảo hợp lý trong việc thực

hiện các mục tiêu của công ty chứ không đảm bảo tuyệt đối. Điều này xuất phát từ

những hạn chế của hệ thống QTRR công ty. Cụ thể như sau:

(cid:1) Rủi ro liên quan đến tương lai và chứa đựng yếu tố không chắc chắn. Một

chu trình QTRR dù được đầu tư rất nhiều trong thiết kế cũng không thể nhận dạng

hết toàn bộ các rủi ro và do đó không thể đánh giá chính xác sự tác động của chúng. (cid:1) Những hạn chế xuất phát từ con người liên quan trong chu trình QTRR như:

việc ra quyết định sai do thiếu thông tin, bị áp lực trong sản xuất kinh doanh; sự vô

ý, bất cẩn, đãng trí; hiểu sai chỉ dẫn của cấp trên hoặc báo cáo của cấp dưới; việc

đảm nhận vị trí công việc tạm thời, thay thế cho người khác;…

(cid:1) Sự thông đồng giữa các nhân viên với nhau hay với các bộ phận bên ngoài

công ty.

(cid:1) Khi đưa ra các quyết định, yêu cầu thường xuyên và trên hết là của người

quản lý là xem xét quan hệ giữa chi phí bỏ ra và lợi ích thu được. Việc phản ứng với

rủi ro và tiếp theo đó là các hoạt động giám sát cũng phải đảm bảo rằng lợi ích có

được phải lớn hơn chi phí mà công ty bỏ ra.

(cid:1) Luôn có khả năng những người quản lý lạm quyền trong chu trình QTRR

nhằm phục vụ cho các mưu đồ riêng.

1.3 Đặc điểm hoạt động của công ty chứng khoán tác động đến hệ thống

KSNB:

Công ty chứng khoán là một hình thức định chế đặc biệt, có hoạt động

nghiệp vụ đặc thù nên về mặt tổ chức nó có nhiều điểm khác biệt so với các công ty

thông thường. Các công ty chứng khoán ở các nước khác nhau, thậm chí trong cùng

một quốc gia cũng có tổ chức rất khác nhau tuỳ thuộc vào tính chất công việc của

mỗi công ty và mức độ phát triển của thị trường. Tuy vậy, chúng vẫn có một số đặc

trưng cơ bản:

(cid:1) Chuyên môn hóa và phân cấp quản lý: Công ty chứng khoán có trình độ

chuyên môn hoá rất cao ở từng phòng ban, bộ phận, đơn vị kinh doanh nhỏ. Do

chuyên môn hoá cao nên các bộ phận có quyền tự quyết. Một số bộ phận trong công

ty có thể không phụ thuộc lẫn nhau (chẳng hạn bộ phận môi giới và tự doanh hay

bảo lãnh phát hành...)

(cid:1) Nhân tố con người: Trong công ty chứng khoán, quan hệ với khách hàng giữ

vai trò rất quan trọng, đòi hỏi nhân tố con người phải luôn được quan tâm, chú

trọng. Khác với các công ty sản xuất, ở công ty chứng khoán việc thăng tiến cất

nhắc lên vị trí cao hơn nhiều khi không quan trọng. Các chức vụ quản lí hay giám

đốc của công ty nhiều khi có thể nhận được ít thù lao hơn so với một số nhân viên

cấp dưới.

(cid:1) Ảnh hưởng của thị trường tài chính: Thị trường tài chính nói chung và thị

trường chứng khoán nói riêng có ảnh hưởng lớn tới sản phẩm, dịch vụ, khả năng thu

lợi nhuận của công ty chứng khoán. Thị trường chứng khoán càng phát triển thì

công cụ tài chính càng đa dạng, hàng hoá dịch vụ phong phú, qua đó công ty chứng

khoán có thể mở rộng hoạt động thu nhiều lợi nhuận.. Với các trình độ phát triển

khác nhau của thị trường, các công ty chứng khoán phải có cơ cấu tổ chức đặc thù

để đáp ứng những nhu cầu riêng. Thị trường càng phát triển thì cơ cấu tổ chức của

công ty chứng khoán càng phức tạp (chẳng hạn Mỹ, Nhật...). Trong khi đó, thị

trường chứng khoán mới hình thành thì cơ cấu tổ chức của công ty chứng khoán

giản đơn hơn nhiều (như Đông Âu, Trung Quốc...)

Đặc điểm về phân cấp quản lý, con người và thị trường tài chính có tác động

đến hầu hết các bộ phận hệ thống KSNB trong các công ty chứng khoán.

KẾT LUẬN CHƯƠNG I

Trong bất kỳ công ty nào, kiểm soát luôn là một khâu quan trọng trong một

quy trình quản trị, các nhà quản lý thường quan tâm đến việc hình thành và duy trì

các hoạt động kiểm soát để đạt được các mục tiêu của công ty với hiệu suất cao

nhất. Với ý nghĩa đó, kiểm soát có thể được hiểu theo nhiều chiều: cấp trên quản lý

cấp dưới thông qua chính sách hoặc biện pháp cụ thể, nội bộ công ty kiểm soát lẫn

nhau thông qua quy chế và thủ tục quản lý… cùng với sự phát triển của thực tiễn

quản lý, khái niệm KSNB đã hình thành, phát triển và trở thành một hệ thống lý

luận phục vụ cho công việc quản trị công ty của các nhà quản lý. Dù có sự khác biệt

đáng kể về tổ chức hệ thống KSNB vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô, tính

chất hoạt động, mục tiêu của từng nơi, thế nhưng bất kỳ một hệ thống KSNB nào

cũng phải bao gồm những bộ phận cơ bản sau: môi trường kiểm soát, đánh giá rủi

ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát.

Rủi ro là điều không ai mong đợi nhưng phải chấp nhận “sống chung”. Nhận

diện được rủi ro, có giải pháp phòng tránh, hạn chế tổn thất khi có rủi ro, đó là giải

pháp tích cực. Hoạt động kinh doanh của công ty rất đa dạng. Về lý thuyết, các hoạt

động đó luôn có những rủi ro rình rập. Quản lý rủi ro là một phần trong việc lập kế

hoạch dự án nhằm xác định những nguy cơ chủ yếu, từ đó xây dựng các kế hoạch

phòng chống hay giảm thiểu những tác động bất lợi ảnh hưởng đến hoạt động của

công ty.

Toàn bộ chương I, tác giả cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng quát về

những cơ sở hệ thống KSNB và QTRR công ty làm căn cứ để tác giả tiến sâu vào

nghiên cứu thực trạng và giải pháp.

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ VÀ

NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI CÔNG TY CỔ

PHẦN CHỨNG KHOÁN PHÚ HƯNG

2.1 Lịch sử hình thành, phát triển và tình hình hoạt động công ty cổ phần

chứng khoán Phú Hưng 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển:

Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng (PHS) là một trong những công ty

chứng khoán có vốn đầu tư nước ngoài hàng đầu ở Việt Nam. PHS chuyên cung cấp

các dịch vụ môi giới, tư vấn tài chính công ty, lưu ký và giao dịch chứng khoán

thông qua mạng lưới rộng khắp cả nước. Công ty được thành lập vào tháng 12/2006

với tên gọi ban đầu là công ty cổ phần chứng khoán âu lạc, và được chuyển hóa từ

năm 2008 nhờ đối tác chiến lược, Tập đoàn CX Technology (Đài Loan).

Giới thiệu về công ty:

. Tên công ty : Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng.

. Tên tiếng Anh : Fortune Securities Corporation.

. Số lượng nhân sự: 246

. Biểu tượng của Công ty:

. Số lượng chi nhánh: 4

. Số lượng phòng giao dịch: 3

. Trụ sở chính: Tầng 5, TN Lawrense S.Ting, 801 Nguyễn Văn Linh, P.Tân

Phú, Q.7, TP.Hồ Chí Minh

. Điện thoại : +84 (8) 541-35479

. Fax : +84 (8) 541-35472.

. Email : info@phs.vn

. Website : www.phs.vn

Lịch sử hình thành và phát triển:

(cid:1) Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng, tiền thân là công ty cổ phần

chứng khoán Âu Lạc, được thành lập theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số

4103005552 do Sở kế hoạch và đầu tư TP. Hồ Chí Minh cấp ngày 15 tháng 11 năm

2006 với vốn điều lệ ban đầu là 22,68 tỷ đồng.

(cid:1) Ngày 01/12/2006, Ủy ban chứng khoán nhà nước cấp giấy phép hoạt động

kinh doanh chứng khoán số 23/UBCK-GPHĐKD với bốn nghiệp vụ: môi giới

chứng khoán, tự doanh chứng khoán, tư vấn tài chính và đầu tư chứng khoán, lưu

ký chứng khoán.

(cid:1) Ngày 14/12/2006, Sở kế hoạch và đầu tư TP. Hồ Chí Minh cấp Giấy chứng

nhận đăng ký kinh doanh số 4103005552 thay đổi lần thứ nhất, với vốn điều lệ

tăng lên 50 tỷ đồng.

(cid:1) Ngày 18/12/2006, PHS là thành viên chính thức của trung tâm giao dịch

chứng khoán TP.HCM và Hà Nội nay là Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM, Sở

giao dịch chứng khoán Hà Nội và chính thức hoạt động trên thị trường chứng khoán

Việt Nam.

(cid:1) Đầu năm 2008 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của công

ty thông qua sự hợp tác chiến lược với công ty cổ phần CX Technology.

(cid:1) Ngày 05/09/2008, công ty nhận giấy phép điều chỉnh số 153/UBCK-GP của

Ủy ban chứng khoán Nhà nước chấp thuận tăng vốn điều lệ lên 100 tỷ đồng.

(cid:1) Ngày 28/04/2009, công ty nhận giấy phép điều chỉnh số 234/UBCK-GP của

Ủy ban chứng khoán Nhà nước chấp thuận tăng vốn điều lệ lên 135 tỷ đồng.

(cid:1) Ngày 12/01/2010, công ty nhận giấy phép điều chỉnh số 293/UBCK-GP của

Ủy ban chứng khoán Nhà nước chấp thuận tăng vốn điều lệ lên 300 tỷ đồng. (cid:1) Ngày 13/11/2012, công ty tăng vốn điều lệ lên 347.450.000.000 đồng. (cid:1) Ngày 05/12/2012 quyết định bổ nhiệm ông Chia-Ken Chen làm quyền tổng

giám đốc công ty

(cid:1) Ngày 27/03/2013 quyết định bổ nhiệm ông Chia-Ken Chen làm tổng giám

đốc công ty

Hoạt động tư vấn tài chính và tư vấn đầu tư

Môi giới chứng khoán

Hoạt động lưu ký chứng khoán

Hoạt động Bảo lãnh phát hành CK

Hoạt động tự

doanh

2.1.2. Các dịch vụ chính của công ty:

Hoạt động môi giới chứng khoán: là hoạt động mà công ty đứng ra làm trung

gian giao dịch (mua bán) chứng khoán cho người đầu tư.

Môi giới chứng khoán vẫn là hoạt động trọng tâm và quan trọng hàng đầu

trong các nghiệp vụ kinh doanh của công ty. Cùng với cơ cấu lại mạng lưới hoạt

động của công ty, số lượng nhân viên mới giới và môi giới tập sự hiện còn 98 người

giảm so với năm 2011, tuy nhiên trong năm 2012, tình hình hoạt động môi giới lại

có sự khởi sắc mạnh mẽ khi doanh thu môi giới là 13.62 tỷ tăng 22,7% so với năm

2011, số lượng tài khoản của PHS năm 2012 là 48.383 tài khoản tăng 3,79% so với

năm 2011. Thị phần môi giới của PHS nhích lên từ 0,88% năm 2011 đến 0,92% vào

cuối năm 2012.

Bên cạnh đó, PHS vẫn tập trung đẩy mạnh chất lượng, hiệu quả và tính bền

vững của hoạt động môi giới, tiếp tục phát triển đội ngũ môi giới với kiến thức

chuyên môn được đào tạo bài bản có chứng chỉ hành nghề. Bộ phận môi giới sẽ kết

hợp với bộ phận phân tích để đưa ra những nhận định và tư vấn đáng tin cậy cho

khách hàng. Với đội ngũ môi giới ngày càng phát triển về chất lượng, PHS tin rằng

đây sẽ là một trong những điều kiện giúp phát triển mạnh năm 2013.

Hoạt động tự doanh: là hoạt động mà PHS đầu tư kinh doanh cho chính công

ty bằng vốn của mình, vốn vay tín dụng và vì mục tiêu thu nhập. Hoạt động tự

doanh là điều kiện song song bắt buộc phải có để công ty có thể triển khai thực hiện

hoạt động bảo lãnh phát hành, một hoạt động quan trọng liên quan trực tiếp đến việc

huy động vốn của các công ty trên thị trường chứng khoán mà hiện nay công ty

đang triển khai rất mạnh mẽ. Hoạt động tự doanh được hỗ trợ rất nhiều từ hoạt động

tư vấn, bảo lãnh phát hành cũng như dịch vụ tư vấn tài chính của công ty, những

thông tin có được từ các hoạt động này là những yếu tố quan trọng giúp cho PHS

xây dựng được một danh mục tự doanh hợp lý, an toàn. Dựa vào những am hiểu sâu

sắc về thị trường và sự lớn mạnh của các hoạt động tư vấn, PHS đã và đang xây

dựng cho mình một danh mục đầu tư tự doanh hợp lý và hiệu quả bao gồm các

chứng khoán niêm yết, chưa niêm yết và trái phiếu, trên nguyên tắc đa dạng hóa

danh mục đầu tư để phân tán rủi ro, đảm bảo cân bằng và tập trung vào các chứng

khoán có tiềm năng tăng trưởng tốt và ổn định.

Năm 2012 tình hình đầu tư trong lĩnh vực tự doanh cũng được PHS hết sức

thận trọng, giá trị và số lượng cổ phiếu được đầu tư không thay đổi nhiều so với

năm 2011. Năm 2013, PHS sẽ tiếp tục bám sát diễn biến thị trường để triển khai

hoạt động tự doanh một cách linh hoạt và hiệu quả. Dựa trên nền tảng của hoạt động

tư vấn cổ phần hoá, tư vấn phát hành, niêm yết/đăng ký giao dịch PHS sẽ đẩy mạnh

hoạt động tự doanh đối với các chứng khoán chưa niêm yết và dự kiến sẽ tăng hạn

mức đầu tư để nâng cao hiệu quả lợi nhuận từ hoạt động tự doanh cho phù hợp với

sự phát triển của thị trường.

Hoạt động tư vấn tài chính và tư vấn đầu tư:

Năm 2012, trong hoạt động tư vấn tài chính công ty thì mảng tư vấn phát

hành, tư vấn niêm yết vẫn là hoạt động tư vấn chính. Tuy nhiên, khi thị trường trầm

lắng và tình hình huy động vốn từ các cổ đông hạn chế thì các hoạt động tư vấn

truyền thống dường như không khả quan. Do đó, PHS đã đẩy mạnh vào hoạt động

tái cấu trúc công ty, tư vấn mua bán sáp nhập, tuyển dụng và đào tạo những nhân

viên có chuyên môn, kiến thức để thực hiện các sản phẩm tư vấn mới. Năm 2012

doanh thu tư vấn là 103.969.634 đ thấp hơn so với năm 2011 là: 179.507.610 đ

Hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán: là hoạt động mà PHS với tư

cách là tổ chức bảo lãnh phát hành sẽ giúp cho tổ chức phát hành thực hiện các công

việc cần thiết của một đợt phát hành, đồng thời đưa ra các cam kết chắc chắn nhằm

đảm bảo cho đợt phát hành chứng khoán được thành công. Trong những trường hợp

đợt phát hành không thực hiện theo phương thức bảo lãnh, PHS có thể đóng vai trò

là tổ chức đại lý phân phối chứng khoán.

Hoạt động này được triển khai từ tháng 03/2011, khi công ty được Ủy Ban

Chứng Khoán nhà nước cấp giấy phép bổ sung nghiệp vụ. Mặc dù đây không phải

là nghiệp vụ mới của công ty vì trước đây PHS cũng đã được phép thực hiện nghiệp

vụ này, tuy nhiên, hiện nay khi được thực hiện lại nghiệp vụ bảo lãnh phát hành,

bản thân công ty cũng đã phải tăng cường công tác chuẩn bị để đem lại cho khách

hàng dịch vụ tối ưu nhất.

Hoạt động lưu ký chứng khoán: là hoạt động mà PHS thực hiện việc lưu giữ

và bảo quản tập trung chứng khoán cho khách hàng, từ đây PHS trở thành đầu mối

trung gian nối liền công ty phát hành với các cổ đông và thực hiện các quyền có liên

quan tới cổ phiếu, trung gian chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phần. Từ hoạt động

lưu ký, PHS đã mở ra dịch vụ quản lý sổ cổ đông, tổ chức thực hiện quyền và đại lý

chuyển nhượng theo sự ủy quyền của tổ chức phát hành, đóng vai trò trung gian là

người đại diện quyền lợi cho người sở hữu trái phiếu, đảm bảo an toàn trong dịch vụ

chuyển nhượng quyền sở hữu chứng khoán cho những người đầu tư.

Năm 2012, PHS tiếp tục thực hiện lưu giữ và bảo quản tập trung chứng

khoán cho khách hàng, trở thành đầu mối trung gian giữa công ty và cổ đông để

thực hiện các quyền liên quan đến cổ phiếu, làm trung gian chuyển nhượng quyền

sở hữu. Với sự hợp tác chặt chẽ của PHS với các tổ chức niêm yết và phòng đăng

ký – lưu ký chứng khoán của hai trung tâm giao dịch chứng khoán, thời gian lưu ký

được rút ngắn đáp ứng nhanh chóng nhu cầu giao dịch của khách hàng.

Doanh thu từng mảng dịch vụ qua các năm

Năm 2012 Năm 2011

Tỷ Tỷ Khoản mục Giá trị Giá trị trọng trọng (đồng) (đồng) (%) (%)

Doanh thu môi giới chứng 13.618.851.719 25 11.081.504.048 11.57

khoán

Doanh thu hoạt động tự doanh 1.236.359.070 2.25 4.072.472.453 4.25

Doanh thu bảo lãnh phát hành

chứng khoán

Doanh thu tư vấn tài chính và 103.969.634 0.2 179.507.610 0.19

tư vấn đầu tư

Doanh thu lưu ký chứng khoán 9.000.000 0.02 15.300.000 0.02

Doanh thu về vốn kinh doanh 39.520.756.758 72.53 80.449.778.028 83.97

54.488.937.171 100 95.798.562.139 100

Tổng doanh thu 2.1.3 Cơ cấu tổ chức:

Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng hoạt động theo giấy phép kinh

doanh chứng khoán số 23/UBCK-HPHĐKD do UBCK cấp ngày 01/12/2006; giấy

phép thay đổi tên số 185/UBCK-GP ngày 23/01/2009; giấy phép điều chỉnh tăng

vốn số 293/UBCK-GP cấp ngày 12/1/2010; giấy phép điều chỉnh tăng vốn số

114/GPĐC-UBCK cấp ngày 13/11/2012. Các hoạt động của công ty tuân thủ Luật

công ty, các luật khác có liên quan và điều lệ tổ chức hoạt động của công ty.

*Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

(Xem phụ lục 3)

*Cơ cấu bộ máy quản lý của công ty: (cid:1) Đại hội đồng cổ đông: là cơ quan quyền lực cao nhất của công ty, bao gồm

tất cả các cổ đông có quyền biểu quyết và người được cổ đông ủy quyền.

(cid:1) Ban kiểm soát: do đại hội đồng cổ đông bầu ra, đại diện cho cổ đông có

nhiệm vụ kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp trong quản trị và điều hành hoạt động kinh

doanh, các báo cáo tài chính của công ty, kiến nghị các biện pháp sửa đổi điều

chỉnh. Hiện tại ban kiểm soát của công ty có ba thành viên, gồm một trưởng ban và

hai thành viên, đều là thành viên độc lập. Ban kiểm soát giám sát hoạt động của hội

đồng quản trị, ban giám đốc trong việc điều hành và quản lý công ty.

(cid:1) Hội đồng quản trị (HĐQT): có nghĩa vụ quản trị công ty. Hiện tại HĐQT của

công ty có năm thành viên: một chủ tịch, một phó chủ tịch, và ba thành viên. HĐQT

được ủy quyền thực hiện tất cả các nhiệm vụ và quyết định liên quan đến công ty,

ngoại trừ các quyền dành cho đại hội cổ đông.

(cid:1) Ban giám đốc: do HĐQT bổ nhiệm, có nhiệm vụ tổ chức điều hành và quản

lý mọi hoạt động kinh doanh của công ty theo chiến lược và kế hoạch kinh doanh

hằng năm đã được đại hội đồng cổ đông và HĐQT thông qua. Tổng Giám đốc là

người đại diện trước pháp luật của công ty.

2.2 Nhìn nhận quản trị rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng: 2.2.1 Nhìn nhận của công ty về rủi ro:

Kết quả khảo sát 97% NV tham gia khảo sát cho rằng công ty nên tiếp cận

cách thức quản trị các loại rủi ro liên quan đến quá trình hoạt động một cách khoa

học và bài bản, một tỷ lệ gần tương tự (90%) các NV tham gia khảo sát cho rằng

cần một triết lý về rủi ro nhìn nhận trên góc độ toàn công ty để đánh giá các rủi ro

liên quan đến công ty. Mặt khác, 63% NV tham gia khảo sát nhận thấy công ty

không kiểm soát được việc thực hiện các mục tiêu trong ba năm vừa qua. Điều này

cho thấy, các cách tiếp cận với rủi ro trước đây (mà công ty đang áp dụng) không

thể quản lý hữu hiệu các rủi ro phát sinh.

Công ty hiện nay cũng đang chịu áp lực từ bên thứ ba về việc quản lý tốt hơn

các rủi ro liên quan đến hoạt động của công ty với tỷ lệ 50% NV tham gia khảo sát.

Điều này cho thấy công ty đang phải chịu áp lực từ yêu cầu các bên liên quan về

việc cần phải cải tiến cách thức quản lý rủi ro hiện nay, có thể do công ty ít quan

tâm đến rủi ro hoặc cách quản lý hiện tại chưa mang lại kết quả mong muốn.

Về mặt tổ chức thực hiện, công ty cũng cho rằng cần phải bổ sung một người

quản lý cấp cao điều hành, quản lý các rủi ro tại công ty (80% NV tham gia khảo

sát). Và trên 80% NV tham gia khảo sát cho rằng cần xây dựng hệ thống QTRR.

Điều này cho thấy cơ cấu tổ chức hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu để quản lý rủi

ro một cách hữu hiệu và hiệu quả, đồng thời việc dựng hệ thống QTRR là hữu ích

đối với công ty hiện nay.

Phụ lục 17 - Tổng hợp kết quả khảo sát về nhìn nhận của công ty về rủi ro 2.2.2 Phân loại rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

2.2.2.1 Rủi ro thị trường:

Rủi ro thị trường là rủi ro mà những biến động về giá thị trường. Giá cổ

phiếu trên thị trường chứng khoán phụ thuộc nhiều vào tình hình kinh tế xã hội

trong và ngoài nước, chính sách điều hành của Nhà nước, tâm lý của nhà đầu tư …

Biến động giá của các cổ phiếu ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tự doanh của

PHS dẫn đến ảnh hưởng kết quả hoạt động kinh doanh của PHS. Thực tế, kết quả

kinh doanh của các công ty chứng khoán đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng do khoản

trích lập dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán. Đồng thời những biến động về giá

cổ phiếu cũng sẽ là nguyên nhân làm giá cổ phiếu của PHS khi lên sàn gặp nhiều rủi

2.2.2.2 Rủi ro thanh toán:

Hiện tại, PHS có chính sách thực hiện ký quỹ chứng khoán cho nhà đầu tư.

Nhà đầu tư phải nộp tiền trong từng giao dịch mua theo tỉ lệ ký quỹ ban đầu và phí

giao dịch, mức thấp nhất là 50% giá trị giao dịch mua hoặc cao hơn tùy thuộc vào

từng chứng khoán theo mức độ tăng dần về rủi ro theo quyết định của Hội đồng

quản lý rủi ro trong từng giai đoạn. Rủi ro thanh toán là rủi ro khi nhà đầu tư (khách

hàng) không thể thanh toán đúng hạn hoặc không thể chuyển giao tài sản đúng hạn

cho PHS.

2.2.2.3 Rủi ro thanh khoản:

Rủi ro thanh khoản là rủi ro mà PHS không thể thanh toán cho các nghĩa vụ

tài chính khi đến hạn. Phương pháp quản lý rủi ro thanh khoản của PHS là đảm bảo

đến mức cao nhất có thể công ty luôn có đủ thanh khoản để thanh toán các khoản nợ

tài chính khi đến hạn trong cả điều kiện bình thường và điều kiện khó khăn, mà

không làm phát sinh các mức tổn thất không thể chấp nhận được hoặc có nguy cơ

gây tổn hại đến danh tiếng của công ty.

Các khoản nợ tài chính có khoản thanh toán cố định hoặc có thể xác định

được bao gồm cả khoản thanh toán tiền lãi ước tính có thời gian đáo hạn theo hợp

đồng như sau:

Trong vòng 1 Dòng tiền theo Gía trị ghi sổ Tại 31/12/2012 hợp đồng năm (VND) (VND) (VND)

Vay ngắn hạn 700.000.000 705.988.889 705.988.889

Phải trả người bán 646.780.617 646.780.617 646.780.617

Người mua trả tiền trước 103.500.000 103.500.000 103.500.000

Chi Phí phải trả 4.584.593.237 4.584.593.237 4.584.593.237

Phải trả hoạt động giao 98.511.540.655 98.511.540.655 98.511.540.655

dịch chứng khoán

Phải trả hộ cổ tức, gốc và 52.741.778 52.741.778 52.741.778

lãi trái phiếu

Các khoản phải trả, phải 594.816.167 594.816.167 594.816.167

nộp khác

105.193.972.454 105.199.961.343 105.199.961.343

PHS quản lý khả năng thanh toán các khoản chi phí hoạt động dự kiến và

thanh toán các khoản nợ bằng cách đầu tư khoản tiền thặng dư vào các khoản đầu tư

ngắn hạn và duy trì một số hạn mức tín dụng tại ngân hàng.

2.2.2.4 Rủi ro hoạt động:

Tại PHS rủi ro hoạt động xảy ra do lỗi kỹ thuật, lỗi hệ thống và quy trình

nghiệp vụ, lỗi của nhân viên trong quá trình tác nghiệp như là nhân viên giao dịch

không kiểm tra kỹ cho khách hàng rút nhiều hơn số dư có thể sử dụng trong tài

khoản, nhân viên nhập lệnh sai trên hệ thống…

PHS nhận thấy rằng kinh doanh trong lĩnh vực chứng khoán đòi hỏi phải có

một cơ sở vật chất kỹ thuật và trình độ công nghệ cao, máy móc thiết bị hiện đại,

đường truyền nhanh và ổn định. Nếu không đáp ứng được những yếu tố này thì khả

năng giữ khách hàng tại công ty sẽ bị đe doa. Vì vậy công ty đã đầu tư nghiêm túc

vào hệ thống công nghệ thông tin hiện đại và hoàn chỉnh do công ty Syscom

Computer Engineering – Công ty cung cấp hệ thống giao dịch chứng khoán lớn nhất

tại Đài Loan thực hiện, nhằm triển khai các dịch vụ tiên tiến đáp ứng nhu cầu hiện

tại và tương lai của khách hàng, đồng thời phục vụ tối ưu cho mục tiêu quản trị nội

bộ tại công ty.

2.2.2.5 Rủi ro pháp lý:

Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng từ khi ra đời đã hoạt động theo các

quy định của luật công ty, luật chứng khoán và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

Sau khi trở thành công ty đại chúng và niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán Hà

Nội, hoạt động của công ty càng chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của các quy định pháp

luật về chứng khoán. Rủi ro pháp lý phát sinh từ việc không tuân thủ các quy định

pháp lý liên quan đến hoạt động kinh doanh, và từ việc hủy bỏ hợp đồng do hợp

đồng bất hợp pháp, vượt quá quyền hạn, thiếu sót các điều khoản hoặc chưa hoàn

thiện các tiêu chuẩn…

Tuy nhiên, vì thực trạng các quy định pháp lý này hiện nay vẫn thiếu tính

đồng nhất, nhất quán và chưa phản ánh hết tình hình thực tế, đã dẫn đến sự khó

khăn trong quá trình áp dụng. Bên cạnh đó, sự thay đổi, điều chỉnh hay bổ sung các

luật này đều có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của công ty. Để hạn chế rủi ro này,

PHS một mặt đã chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ pháp lý nhằm giúp công ty thực

hiện đúng theo quy định của pháp luật, một mặt công ty phải chủ động nghiên cứu,

nắm bắt cập nhật sát sao các chủ trương đường lối của Nhà Nước cũng như các quy

định pháp luật để từ đó đưa ra kế hoạch phát triển kinh doanh phù hợp.

2.2.2.6 Rủi ro khác:

Những rủi ro được đề cập đến trong phần này là những rủi ro bất khả kháng

như thiên tai (động đất, bão lụt, hỏa hoạn, dịch bệnh…), chiến tranh, khủng bố,

khủng khoảng kinh tế thế giới… Những rủi ro này rất ít khả năng xảy ra, nhưng nếu

xảy ra sẽ có những ảnh hưởng tiêu cực không thể lường trước đối với tình hình kinh

doanh của công ty và giá cổ phiếu của công ty trên thị trường chứng khoán. 2.2.3 Quản trị rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

2.2.3.1 Phương pháp xác định, đo lường rủi ro và hạn mức rủi ro

Quá trình xác định rủi ro bao gồm việc xác định nguồn gốc phát sinh rủi ro,

các biến cố, nguyên nhân và hậu quả tiềm tàng. Quá trình xác định rủi ro có thể dựa

vào dữ liệu lịch sử, phân tích giả thuyết, ý kiến của chuyên gia hay nguồn thông tin

thu thập được và nhu cầu của các bên liên quan.

Hiện nay, rủi ro tại PHS được xác định và đo lường bằng phương pháp định

lượng và.hoặc định tính, cụ thể như sau:

Căn cứ vào mức độ trọng yếu rủi ro được xếp theo 4 cấp độ: Cao, tương đối,

trung bình và thấp

Mức độ Mô tả Hạn mức

Mức thiệt hại thấp, không gây mất Mức thiệt hại nhỏ hơn 1% Không đáng kể khả năng hoạt động, không ảnh vốn chủ sở hữu hưởng đến vị thế xã hội

Mức thiệt hại từ 1%-<2% thiệt hại trung bình, ảnh Mức vốn chủ sở hữu Nhỏ hưởng ít đến khả năng hoạt động,

ảnh hưởng ít đến vị thế xã hội

Mức thiệt hại tương đối cao, ảnh

hưởng tương đối đến khả năng hoạt Mức thiệt hại từ 2%-<3% Trung bình động, ảnh hưởng tương đối đến vị vốn chủ sở hữu

thế xã hội

Lớn Mức thiệt hại lớn, ảnh hưởng đáng Mức thiệt hại từ 3%-<4%

kể đến khả năng hoạt động, ảnh vốn chủ sở hữu

hưởng đáng kể đến vị thế xã hội

Mức thiệt hại nghiêm trọng, ảnh

hưởng nghiêm trọng đến khả năng Mức thiệt hại vượt qua1 Nghiêm trọng hoạt động, ảnh hưởng nghiêm trọng 4% vốn chủ sở hữu.

đến vị thế xã hội

2.2.3.2 Đánh giá rủi ro tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

2.2.3.2.1 Tần suất xảy ra rủi ro

PHS thừa nhận rằng rủi ro là một phần không thể tách rời và không thể tránh

khỏi trong mọi hoạt động kinh doanh, tuy nhiên chiến lược của PHS là thực hiện

việc quản lý rủi ro một cách chủ động và hiệu quả nhất; các biện pháp để xác định

rủi ro phải trở thành một phần không thể thiếu trong quy chế KSNB của công ty.

PHS QTRR căn cứ vào những mức độ sau:

Mức độ Mô tả Xác suất

Dự đoán xảy ra ở mọi hoàn cảnh Hầu như không chắc chắn Biến cố xảy ra mỗi ngày hoặc rất thường xuyên

Gần như Có thể xảy ra ở mọi hoàn cảnh Biến cố xảy ra mỗi 02 tuần một lần

Có khả năng Sẽ xảy ra vào một lúc nào đó Biến cố xảy ra mỗi tháng một lần

Không chắc chắn Có thể xảy ra vào một lúc nào đó Biến cố xảy ra mỗi quý một lần

Hiếm khi Có thể chỉ xảy ra trong một số trường hợp ngoại lệ Biến cố xảy ra mỗi năm một lần

2.2.3.2.2 Mức độ ảnh hưởng của rủi ro

Về cơ bản mức độ ảnh hưởng của rủi ro phụ thuộc vào mức độ chấp nhận rủi

ro của PHS. Tuy nhiên, khả năng chấp nhận và hạn chế rủi ro của PHS phải đảm

bảo tuân thủ các nguyên tắc sau:

(cid:1) Các rủi ro ảnh hưởng đến năng lực tài chính đều phải được quản lý nhằm

đảm bảo hoạt động hiệu quả và ổn định trong dài hạn của PHS.

(cid:1) PHS đánh giá cao độ chính xác, tính sẵn sàng, kịp thời và hữu dụng của

nguồn thông tin. Vì vậy, PHS xây dựng hạn mức chấp nhận rủi ro ở mức thấp đối

với những ảnh hưởng đến khả năng nắm bắt, lưu trữ, quản lý và cập nhật thông tin. (cid:1) Khả năng công ty thu hút và giữ nguồn nhân lực giỏi có ảnh hưởng rất quan

trọng đến năng lực hoạt động của công ty. Vì vậy, rủi ro ảnh hưởng đến khả năng

này phải đảm bảo được quản lý và giảm thiểu.

(cid:1) PHS quản lý tất cả các rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của toàn

thể nhân viên trong quá trình làm việc.

2.3 Thực trạng về kiểm soát nội bộ tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng 2.3.1 Mô tả quá trình khảo sát:

(cid:2) Mục tiêu khảo sát:

Nhận dạng và đánh giá các ưu điểm, nhược điểm của hệ thống kiểm soát nội

bộ tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng trên cơ sở cho việc đề xuất các giải

pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro tại công ty cổ

phần chứng khoán Phú Hưng. (cid:2) Đối tượng khảo sát:

Nhân viên tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

(cid:2) Nội dung khảo sát:

Khảo sát thực tế tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng. Từ đó, tổng

hợp khảo sát thực trạng, kết hợp với thực tế và lý thuyết báo cáo COSO 1992 và

COSO 2004 để đưa ra nhận xét, đánh giá, phân tích và cách giải pháp nhằm khắc

phục những nhược điểm của các quy trình xử lý nghiệp vụ mà công ty đang áp

dụng. Đúc kết kinh nghiệm từ thực tế và cơ sở lý luận hoàn thiện các quy trình

KSNB trong KSNB và hướng đến công tác QTRR tại công ty cổ phần chứng khoán

Phú Hưng.

(cid:2) Phương pháp khảo sát:

Tác giả đã tiến hành cuộc khảo sát theo phương thức sử dụng bảng câu hỏi

bao gồm 100 câu. Số lượng bảng câu hỏi phát ra là 30, thu về 30 bảng câu hỏi.

2.3.2 Kết quả khảo sát:

2.3.2.1 Môi trường quản lý:

2.3.2.1.1 Tính chính trực và các giá trị đạo đức:

Thành lập năm 2006, công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng đã xây dựng

cho mình một môi trường văn hóa nhằm nâng cao tính chính trực và phẩm chất đạo

đức của nhân viên (chiếm 90% NV khảo sát), cụ thể như là ngày đầu tiên đi làm

nhân viên đã được phòng nhân sự gửi quy định cụ thể của công ty như là: cách chào

hỏi, trang phục đi làm, cách sử dụng điện thoại di động/ cố định, phong cách làm

việc, cách sử dụng thiết bị văn phòng, máy photo, cách tham gia đào tạo/ huấn

luyện tại công ty, hướng dẫn làm việc, hướng dẫn xin nghỉ phép, “kỷ luật lao động”

được trích trong điều lệ và quy định làm việc. Nhân viên mới thường được đào tạo

trong thời gian 2-3 ngày về quy trình hoạt động trong công ty bao gồm: nội quy

công ty, kiến thức về giao dịch, kiến thức cơ bản về kế toán…

Ngoài ra, hàng tháng công ty đều tổ chức các lớp học về kỹ năng mềm và tổ

chức những trò chơi mang tính đoàn kết cao, giúp nhân viên các phòng ban có mối

quan hệ tốt hơn với nhau (chiếm 100% NV khảo sát). Bên cạnh đó, ban giám đốc và

các nhà quản lý của công ty luôn làm gương và nhắc nhở nhân viên cấp dưới tuân

thủ các quy định, chuẩn mực của công ty. Từ đó, công ty đặc biệt quan tâm đến vấn

đề xây dựng môi trường văn hóa ổn định và phát triển lành mạnh.

(cid:2) Những hạn chế:

Ban lãnh đạo và các nhà quản lý có nhiều cố gắng trong việc xây dựng điều

lệ và quy định làm việc tại công ty, thông tin đăng tải trên hệ thống mạng nội bộ

nhằm giảm thiểu những xung đột lợi ích giữa ban lãnh đạo và các nhân viên tuy

nhiên vẫn còn một số nhân viên chưa nắm rõ vấn đề này nguyên nhân là do:

(1) Ngày đầu tiên đi làm nhân viên được đào tạo quá nhiều mục, thời lượng đào tạo

ngắn, không có bước kiểm ra lại nhân viên mới có hiểu vấn đề quan trọng hay chưa;

(2) Một số nhân viên chưa có thói quen tìm kiếm thông tin nội bộ.

Trong việc công ty yêu cầu nhân viên ký cam kết tuân thủ các quy định trên

nhằm ràng buộc trách nhiệm và nhấn mạnh tính chất quan trọng của vấn đề này

(chiếm 100% NV khảo sát trả lời không).

Ngoài ra, công ty chỉ mới đề cập đến vấn đề đạo đức nghề nghiệp cho một số

bộ phận, một số nhân viên thông qua lớp đào tạo ngắn hạn, chưa ban hành chính

thức các văn bản, các quy định cụ thể hoặc khẳng định vấn đề liên quan đến vấn đề

đạo đức nghề nghiệp cho từng bộ phận hay cho toàn công ty (chiếm 50% NV khảo

sát). Điều này có thể làm ảnh hưởng đến việc ra quyết định hoặc làm giảm động cơ

nhân viên hành động vì lợi ích tốt nhất cho công ty, ảnh hưởng đến công tác quản

lý, làm giảm lòng tin và cản trở sự phát triển của hoạt động công ty.

Phụ lục 4 – Tổng hợp kết quả khảo sát về tính chính trực và các giá trị đạo đức

2.3.2.1.2 Chính sách nhân sự và năng lực nhân viên:

Từ khi thành lập đến nay, ban giám đốc và các nhà quản lý công ty cổ phần

chứng khoán Phú Hưng không ngừng xây dựng những chính sách, quy định rõ ràng

về công tác tuyển dụng vào đào tạo. Việc tuyển dụng cho nhân viên toàn công ty do

bộ phận nhân sự đảm nhiệm. Khi có nhu cầu tuyển dụng lao động, công ty sẽ tiến

hành tuyển dụng các nhân viên đáp ứng được các yêu cầu về: năng lực, trình độ

chuyên môn, tư cách đạo đức để làm việc tại công ty. Việc tuyển dụng được tiến

hành công khai và công bằng thông qua các bước tuyển dụng theo quy định về

chính sách nhân sự của công ty tùy theo chức vụ vị trí được tuyển dụng. Khi tuyển

nhân viên mới vào cho vị trí văn phòng hay trưởng phòng phải trải qua 3 vòng

phỏng vấn: vòng 1 là kiểm tra trình độ anh văn và vi tính đầu vào thông qua các bài

kiểm tra; vòng 2 là phỏng vấn trực tiếp với nhân viên tuyển dụng nhân sự: về kiến

thức cơ bản, kinh nghiệm chuyên môn, sự phù hợp của nhân viên với môi trường

văn hóa công ty; vòng 3 là phỏng vấn trực tiếp với ban giám đốc, trưởng bộ phận và

trưởng phòng nhân sự.

Về công tác đào tạo, công ty có thành lập phòng đào tạo riêng, chuyên đào

tạo những kỹ năng cho nhân viên, những kiến thức cần thiết làm việc. Hàng tháng

đều có lớp đào tạo ngắn hạn cho nhân viên các bộ phận, phòng ban. Nhờ vào chính

sách tuyển dụng và đào tạo hợp lý công ty đã có đội ngũ nhân viên có năng lực,

trình độ chuyên môn và phù hợp với yêu cầu công việc đảm bảo “đúng người, đúng

việc”. Ngoài ra, tất cả các nhà quản lý và một số nhân viên liên quan còn được tham

gia lớp đào tạo kiến thức kế toán cơ bản.

Bên cạnh đó, hàng năm công ty tổ chức 2 đợt đánh giá, khen thưởng về năng

lực và chất lượng công việc của toàn thể nhân viên, trình tự thực hiện theo các bước

sau: nhân viên tự đánh giá mình theo các chỉ tiêu đã được thiết kế sẵn, sau đó trình

lên cấp quản lý xem xét và đánh giá lại, điều này giúp khích lệ động cơ làm việc và

tinh thần trách nhiệm của mỗi nhân viên, giúp nhân viên tự giác và ý thức hơn trong

công việc của mình.

Theo kết quả khảo sát có trên 80% NV tham gia khảo sát đồng ý với những

vẫn vấn đề nêu trên.

(cid:2) Những hạn chế:

Theo kết quả khảo sát 36% NV tham gia khảo sát trả lời có về việc Công ty

có thường xuyên luân chuyển nhân sự trong nội bộ phòng ban hay giữa các bộ phận

với nhau. Công ty chưa triển khai sâu rộng kế hoạch luân chuyển công việc, vị trí

các nhân viên trong bộ phận hay giữa các cấp quản lý. Điều này tạo nên sự ù lì và

lối mòn, lâu dài có thể dẫn đến việc nhân viên làm sai quy trình nhưng cũng không

phát hiện ra, hay tạo sự nhàm chán trong công việc. Ở một số bộ phận việc luân

chuyển công việc chỉ dừng ở các cấp nhân viên. Bên cạnh đó, cùng với tính chất

chuyên môn mỗi người mỗi việc, các nhân viên chưa biết rõ công việc của nhau,

chưa nắm được hết tổng thể công việc của bộ phận mình dẫn đến một số bộ phận

chưa có nhân viên sẵn sàng thay thế các vị trí quan trọng.

Cũng theo kết quả khảo sát cho thấy, chỉ có 50% NV tham gia khảo sát trả

lời có khi phân công công việc, công ty có phân tích kiến thức và kỹ năng của nhân

viên để giao việc. Thực tế, một số nhà quản lý khi bố trí công việc cho nhân viên

còn thiếu bước phân tích kiến thức, kỹ năng cho nhân viên và còn phụ thuộc nhiều

vào cảm tính của nhà quản lý. Mặc khác, ở một số bộ phận, khi nhân viên nghỉ phép

dài hạn hay nghỉ việc thì không có văn bản luân chuyển công việc, nhiệm vụ được

xác nhận bởi các bên có liên quan (chiếm 93% NV tham gia khảo sát). Trong nhiều

trường hợp nhà quản lý không thể kiểm soát được là công việc đã được bàn giao

đầy đủ chưa và người nhận bàn giao có thể hiểu công việc đến mức độ nào dẫn đến

trường hợp đùng đẩy trách nhiệm cho nhau khi phát sinh vấn đề gây ảnh hưởng

chung đến công việc, mục tiêu của bộ phận.

Hiện tại, công ty chỉ mới triển khai mạng nội bộ về cách sử dụng thông tin và

chống rò rĩ thông tin. 67% NV tham gia khảo sát cho rằng công ty chưa có chính

sách quy định cụ thể liên quan đến vấn đề này hay quyền sở hữu, phát triển phần

mềm nội bộ.

Phụ lục 5– Tổng hợp kết quả khảo sát về chính sách nhân sự, năng lực nhân viên

2.3.2.1.3 Ban kiểm soát:

Theo khảo sát 73% NV tham gia khảo sát cho rằng, ban lãnh đạo có đánh giá

cao vai trò của KSNB. Hệ thống KSNB phải chịu sự điều hành, quản lý của tổng

giám đốc công ty, có chức năng giám sát tuân thủ, nhằm đảm bảo mục tiêu tuân thủ

quy định của Luật Chứng Khoán và các văn bản có liên quan.; Hoạt động của công

ty an toàn, hiệu quả; Trung thực trong việc lập báo cáo tài chính của công ty.

KSNB có nhiệm vụ kiểm soát những nội dung sau:

(cid:1) Kiếm soát tuân thủ quy trình, nghiệp vụ của các bộ phận kinh doanh và của

người hành nghề chứng khoán;

(cid:1) Kiểm toán nội bộ báo cáo tài chính; (cid:1) Giám sát tỷ lệ vốn khả dụng và tỷ lệ an toàn tài chính; (cid:1) Tách biệt tài sản của khách hàng; (cid:1) Bảo quản, lưu giữ tài sản của khách hàng; (cid:1) Nội dung khác theo nhiệm vụ tổng giám đốc giao.

Ngoài ra, công ty còn chịu sự kiểm toán của tập đoàn CX technology về sức

khỏe tài chính của công ty. Phòng KSNB của công ty đã thành lập từ đầu năm 2010

nhưng đa phần làm theo chỉ thị của ban giám đốc. Thời gian gần đầy, từ năm 2012

đến nay, bộ phận mới có kế hoạch vạch ra kiểm tra quy trình và cách thực hiện của

các bộ phận, phòng ban ở Hội sở lẫn chi nhánh. Từ đó, ta thấy được ban lãnh đạo

công ty đã đánh giá cao về vai trò của KSNB.

(cid:2) Những hạn chế:

Theo 100% NV tham gia khảo sát đều cho rằng Công ty chưa xây dựng cho

mình một bộ phận KSNB hoạt động độc lập.

Phụ lục 6 – Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát

2.3.2.1.4 Triết lý quản lý và phong cách điều hành:

Ban giám đốc và những người quản lý công ty là những người am hiểu về

ngành nghề, môi trường kinh doanh, và nguồn lực sẵn có, do đó họ luôn thận trọng

trong quyết định kinh doanh và minh bạch trong các hoạt động (chiếm 93% khào

sát). Theo thường lệ, hàng đầu tháng sau khi phòng kế toán gửi báo cáo chi nhánh

và phòng ban, thì ban giám đốc tổ chức cuộc họp thông báo hoạt động kinh doanh

và tình hình tài chính của công ty với các chi nhánh và phòng ban. Nhân viên sẽ

được trưởng phòng hoặc trưởng chi nhánh thông báo lại những tin cần thiết.

Theo kết quả khảo sát chiếm 97% NV tham gia khảo sát đồng ý triết lý và

phong cách điều hành của ban giám đốc công ty hiện nay luôn đặt giá trị công ty lên

hàng đầu trong quá trình điều hành cách hoạt động của công ty. Công ty luôn theo

đuổi sứ mệnh “Trở thành đối tác đáng tin cậy của nhà đầu tư và cùng đồng hành

trên con đường đến sự thịnh vượng bằng việc cung cấp dịch vụ môi giới và tài chính

hiệu quả, chất lượng”. (cid:2) Những hạn chế:

Công ty đã xây dựng sơ đồ phân cấp trong hoạt động quản lý tổng thể (chiếm

77% NV tham gia khảo sát) tuy nhiên sơ đồ chưa thể hiện được mức độ chi tiết còn

chồng chéo và chưa rõ ràng, chưa có văn bản phân định quyền hạn cụ thể của từng

chức vụ kèm theo. Bên cạnh đó, trong hai năm gần đây tại công ty luôn có biến

động về nhân sự ở vị trí cấp quản lý cấp cao như : Tổng giám đốc, Giám đốc tài

chính, Kế toán trưởng và các trưởng bộ phận gây ra ảnh hưởng không ít đến quá

trình quản lý và điều hành của công ty.

Phụ lục 7 – Tổng hợp kết quả khảo sát về triết lý quản lý và phong cách điều hành

2.3.2.1.5 Cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn, trách nhiệm

Bản chất của cơ cấu tổ chức là sự phân chia quyền hạn và trách nhiệm trong

quản lý. Cơ cấu tổ chức một mặt phản ánh cơ cấu trách nhiệm của mỗi người trong

công ty, mặt khác tác động tích cực đến việc phát triển công ty. Về Cơ cấu tổ chức

tương đối phù hợp với quy mô và mức độ phức tạp của công việc (chiếm trên 90%

NV tham gia khảo sát), công ty có sơ đồ tổ chức với sự phân định trách nhiệm và

quyền hạn của nhân viên và cơ cấu tổ chức hiện tại có đảm bảo cho các thủ tục

kiểm soát phát huy được tác dụng. Trong mỗi bộ phận đều có sơ đồ tổ chức với sự

phân định quyền hạn và trách nhiệm của mỗi nhân viên. Mỗi nhân viên phải lập

bảng mô tả hướng dẫn chi tiết công việc của mình và được xét duyệt kỹ càng bởi

các trưởng bộ phận, thông tin này sẽ được công khai chia sẻ trên mạng nội bộ.

Việc phân chia trách nhiệm trong công ty là giúp loại bỏ sự chồng chéo trong

công việc, giảm thiểu sai sót và gian lận thông qua việc không cho phép một nhân

viên xử lý xuyên suốt toàn bộ quá trình của một nghiệp vụ, nó cũng nhằm giúp cho

các nhân viên trong cùng một bộ phận hay các nhân viên của các bộ phận khác có

thể kiểm tra, giám sát lẫn nhau. Việc phân chia trách nhiệm cho từng nhân viên

được căn cứ vào năng lực chuyên môn và nhiệm vụ được giao. Phần lớn nhân viên

đều hiểu rõ sự quan trọng trong việc phân chia trách nhiệm từ đó mà nhân viên có

thể hiểu rõ được việc mình đang làm là gì? Khi có vấn đề phát sinh thì phải báo cáo

cho ai?

(cid:2) Những hạn chế:

Tuy đã xây dựng cho mình sơ đồ quản lý tổng thể và các sơ đồ tổ chức chi

tiết cho từng bộ phận, nhưng chỉ có 50% NV tham gia khảo sát vẫn cho rằng công

ty chưa thiết lập một văn bản chính thức quy định rõ ràng và cụ thể quyền hạn và

trách nhiệm của từng bộ phận cũng như chưa có văn bản quy định chính sách và thủ

tục để cụ thể hóa hoạt động của từng bộ phận. Từ những xung đột phát sinh, các bộ

phận thường xuyên có mối quan hệ công việc với nhau đã tổ chức các cuộc họp

nhằm phân định quyền hạn và trách nhiệm của nhau trong một số phạm vi nhất

định.

Về vấn đề phê duyệt/ ủy quyền phê duyệt các nghiệp vụ tài chính: công ty có

ban hành văn bản quy định rõ ràng những ai có quyền và/ hoặc được ủy quyền phê

duyệt toàn bộ hay một loại vấn đề tài chính nào đó (chiếm 100% NV khảo sát), nếu

tổng giám đốc đi vắng thì người được ủy quyền là phó tổng giám đốc, giám đốc tài

chính. Hiện nay công ty đã có văn bản ủy quyền chính thức về chữ ký trên hóa đơn

khi xuất cho khách hàng, chữ ký trên lệnh thanh toán qua ngân hàng, chữ ký trên

phiếu thu và chi tiền mặt…

Phụ lục 8 – Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn

Phụ lục 9 – Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia trách nhiệm

2.3.2.2 Đánh giá rủi ro:

2.3.2.2.1 Mục tiêu công ty và từng bộ phận:

Theo kết quả khảo sát cho thấy 100% NV tham gia khảo sát đều cho rằng

nhân viên đều biết rất rõ về mục tiêu của công ty là nằm trong TOP 10 công ty

chứng khoán có doanh thu môi giới và tư vấn tài chính lớn nhất trên thị trường

chứng khoán Việt Nam.

Ngoài ra, PHS chưa làm rõ ràng rủi ro hoạt động nào là có thể chấp nhận còn

những rủi ro hoạt động nào là không thể chấp nhận đối với từng mục tiêu cụ thể

cũng như đối với sự tồn tại của công ty. Điều này thể hiện KSNB của công ty chủ

yếu là kiểm tra lại các nghiệp vụ đã xảy ra để tìm ra sai sót, chưa đẩy mạnh việc

kiểm soát để “làm đúng ngay từ đầu”.

Hiện nay, hệ thống KSNB không đặt việc thiết lập mục tiêu và các chiến

lược thực hiện vào trong chu trình kiểm soát. Điều này dẫn đến rủi ro phát sinh do

việc thiết lập các mục tiêu và chiến lược thực hiện không phù hợp sẽ không được

xem xét để kiểm soát. Mặt khác, việc để ngoài này cũng tạo nên sự khó khăn cho

công ty trong việc xác định các tiêu chuẩn để xác định mức độ trọng yếu của công

ty.

Phụ lục 10 – Tổng hợp kết quả khảo sát về mục tiêu của toàn công ty và từng bộ

phận

2.3.2.2.2 Nhận dạng rủi ro:

Mục tiêu hàng đầu của hoạt động kinh doanh của công ty là lợi nhuận, nhưng

thực tế lợi nhuận luôn đi đôi với rủi ro. Nhận dạng rủi ro là cơ sở để xem xét rủi ro

có thể phát sinh đối với công ty, là căn cứ để công ty phân tích, đánh giá rủi ro và

kiểm soát rủi ro. 90% NV tham gia khảo sát đồng ý là ban giám đốc và các nhà

quản lý luôn khuyến khích nhân viên quan tâm phát hiện, đánh giá, phân tích định

lượng tác hại của các rủi ro hiện hữu, rủi ro tiềm ẩn và báo cáo lên cấp trên.

Công ty chưa đánh giá đầy đủ các rủi ro hoạt động từ các nguồn lực bên

ngoài như sự cố về điện, động đất, hỏa hoạn, của các khu vực xung quanh, mưa

bão…có thể làm ngưng mọi hoạt động của công ty, làm mất hết dữ liệu thông tin

của khách hàng, hơn 60% NV tham gia khảo sát nói lên điều này, phần lớn ý kiến

cho rằng rủi ro hoạt động quan trọng nhất là những rủi ro trong quản lý nội bộ hoặc

điều hành. Ngoài ra, công ty hầu như chỉ quan tâm đánh giá đối với một số nghiệp

vụ được cho là quan trọng: hoạt động môi giới, hoạt động ký quỹ chứng khoán, hoạt

động nộp rút tiền của khách hàng… Điều này cho thấy công ty chưa xem xét hết sự

tác động của rủi ro, chứng tỏ rằng nhà quản lý chưa tiếp cận các rủi ro theo cách

thức tổng thể.

Phụ lục 11 – Tổng hợp kết quả khảo sát về nhận dạng rủi ro.

2.3.2.2.3 Đánh giá rủi ro:

Khi tổn thất xảy ra, trước hết cần theo dõi, xác định chính xác những tổn thất

về tài sản, về nguồn nhân lực, về giá trị pháp lý. Sau đó cần có những biện pháp

khắc phục rủi ro thích hợp. Các biện pháp chia thành 2 nhóm: tự khắc phục rủi ro và

chuyển giao rủi ro. Qua kết quả khảo sát cho thấy rằng, trên 90% NV tham gia khảo

sát cho rằng công ty có tác động thay đổi kịp thời đối với các nhân tố tác động bên

trong và bên ngoài. Ngoài ra, PHS đánh giá rủi ro chủ yếu dựa vào định lượng để

quy ra mức độ sai sót và đánh giá lỗi gặp phải, chỉ sử dụng phương pháp định tính

đối với những dấu hiệu rủi ro không thể sử dụng phương pháp định lượng, việc

đánh giá rủi ro tác nghiệp bằng định tính chủ yếu qua kinh nghiệm giải thích của

cán bộ theo dõi. Tuy nhiên, việc định lượng còn chưa đảm bảo chính xác do kiến

thức về mô hình định lượng còn hạn chế và thiếu công cụ hỗ trợ, định lượng rủi ro

còn mang theo cảm tính, cho thấy ý thức của người quản lý cấp cao đối với rủi ro là

chưa thỏa đáng.

Phụ lục 12 – Tổng hợp kết quả khảo sát về đánh giá rủi ro.

2.3.2.3 Các hoạt đông kiểm soát:

2.3.2.3.1 Kiểm soát xử lý thông tin và các nghiệp vụ:

Kết quả khảo sát cho thấy trên 90% NV tham gia khảo sát đều đánh giá việc

lưu trữ và xử lý thông tin tại công ty tốt, như là công việc có được lưu và xử lý trên

hệ thống máy chủ, nhân viên có được phân quyền trong việc chỉnh sửa, hoặc xóa dữ

liệu trên phần mềm và hệ thống máy chủ, có xác định trách nhiệm của các cá nhân

tham gia hoạt động trên chứng từ, hệ thống có buộc khai báo User, password trước

khi đăng nhập sử dụng, hệ thống có theo dõi quá trình sử dụng của từng user thông

qua nhật kí tự động, hệ thống có khai báo lỗi khi dữ liệu bị trùng lắp, có ngăn chặn

virus tự động, có kiểm soát tốt các thiết bị lưu trữ và sao lưu dự phòng dữ liệu.

Phần mềm kế toán công ty đang sử dụng là phần mềm Bravo và hỗ trơ giao

dịch là phần mềm Syscom. Hai phần mềm này được cài trên máy chủ đặt tại phòng

hệ thống, mỗi nhân viên tại phòng kế toán, nhân viên giao dịch đều được cấp tên

người dùng khác nhau. Yếu tố bảo mật thông tin được công ty đặt lên hàng đầu với

những quy định cụ thể: chỉ có nhân viên bộ phận hệ thống thông tin mới có quyền

và chức năng xử lý dữ liệu trên máy chủ, và có phân quyền rõ ràng tùy theo chức

vụ, vị trí từng nhân viên của bộ phận hệ thống.

(cid:2) Những hạn chế:

Công ty kiểm tra dữ liệu đầu vào trên chứng từ một cách chặt chẽ tuy nhiên

việc xử lý thông tin trên hệ thống máy tính chưa được quan tâm, kiểm soát đúng

mức. Việc nhân viên chỉnh sửa và xóa số liệu trực tiếp từ hệ thống máy tính tạo nên

rủi ro rất lớn dữ liệu của công ty có thể bị xóa, chỉnh sửa vô tình hoặc cố ý. Điều

này sẽ trở nên nghiêm trọng hơn nếu chương trình phần mềm công ty sử dụng

không có dấu vết của kiểm toán.

Về phần mềm kế toán: đang trong quá trình hoàn thiện đôi khi ở một vài bộ

phận các báo cáo kết xuất từ phần mềm chưa đáp ứng được yêu cầu hiện tại của

công ty. Hệ thống chỉ báo lỗi khi nhập liệu bị trùng hay trình tự nhập liệu về thời

gian bị đảo lộn trong trường hợp nhập thời gian của các kỳ trước, ngoài ra hệ thống

không có chức năng tự động tổng kết và báo cáo cho người sử dụng về danh sách

các nghiệp vụ sai sót, hay thời gian, nội dung việc thêm, sửa, xóa dữ liệu.

Về phần mềm hỗ trợ giao dịch: chạy không ổn định, đòi hỏi con người can

thiệp nhiều và rất dễ bị lỗi nếu thay đổi hoặc bổ sung thêm chi tiết nào đó.

Phụ lục 13 – Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát xử lý thông tin.

2.3.2.3.2 Kiểm tra độc lập, phân tích và soát xét lại:

Việc kiểm tra độc lập, phân tích và soát xét lại việc thực hiện nhằm tăng

cường tính hữu hiệu trong việc thực hiện đồng thời giúp nhà quản lý biết được một

cách tổng quát việc theo đuổi mục tiêu có hiệu quả hay không. Trên 90% NV tham

gia khảo sát cho rằng hoạt động kiểm soát độc lập tại công ty là thường xuyên chủ

yếu tập trung vào các nội dung như: sự tuân thủ các quy định, quy trình của công ty,

yêu cầu của các khách hàng quan trọng. Ngoài ra, hoạt động phân tích rà soát hay

soát xét lại cũng được thực hiện thường xuyên định kỳ hàng tháng, hàng quý thông

qua các báo cáo của các bộ phận, trong các báo cáo này luôn có cột so sánh giữa

thực tế với kế hoạch, và giữa thực tế tháng này hay quý này với cùng kỳ năm trước

như: báo cáo tình hình biến động nhân sự, báo cáo tình hình kinh doanh, tình hình

lãi/ lỗ của công ty, báo cáo về sự phàn nàn của khách hàng, báo cáo chi phí của các

chi nhánh phòng ban...Nếu báo cáo chi phí vượt kế hoạch đã đề ra thì trưởng bộ

phận/ phòng ban phải có nhiệm vụ tìm hiểu nguyên nhân và giải trình trước cuộc

họp. Các báo cáo trên sẽ cho ban giám đốc có cái nhìn tổng quan về tình hình chung

của công ty, mỗi phòng ban/ chi nhánh có theo đuổi mục tiêu chung của công ty

một cách hữu hiệu và hiệu quả hay không, và cũng từ đó giúp cho ban giám đốc và

các nhà quản lý có thể nhận thấy những vấn đề bất thường xảy ra trong quá trình

thực hiện để có thể thay đổi kịp thời chiến lược, kế hoạch hay những điều chỉnh

thích hợp.

Phụ lục 14 – Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động kiểm tra độc lập, phân tích và

soát xét lại

2.3.2.4 Thông tin và truyền thông

Thông tin là yếu tố không thể thiếu để công ty xây dựng các mục tiêu và đưa

ra các quyết định thực hiện các hoạt động kiểm soát. Để thông tin hữu ích cho công

ty trong việc quản lý rủi ro thì thông tin phải đạt được hai yêu cầu: chất lượng của

thông tin và cách thức truyền đạt cụ thể. Với hơn 80% NV tham gia khảo sát đồng ý

rằng, hệ thống truyền thông của công ty đảm bảo cho nhân viên ở mọi cấp độ đều

có thể hiểu và nắm rõ các nội quy, quy định của tổ chức, đảm bảo thông tin được

cung cấp kịp thời, chính xác đến các cấp có thẩm quyền theo quy định. Ngoài ra,

phần lớn nhân viên tham gia khảo sát (chiếm 93%) thấy rằng công ty cũng khuyến

khích báo cáo những điều nghi ngờ cho ban giám đốc và các nhà quản lý biết.

Là một công ty hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán nên hệ thống truyền

thông của công ty cũng được ban giám đốc chú trọng phát triển sao cho đáp ứng

được các hoạt động của công ty và nhu cầu công việc cho tất cả các nhân viên thông

qua việc tổ chức các kênh thông tin nội bộ như: sử dụng điện thoại nội bộ, mạng nội

bộ công ty, chương trình chat nội bộ hay các kênh thông tin giành cho liên lạc với

bên ngoài như: fax, điện thoại, internet…

(cid:2) Những hạn chế:

Trong hệ thống thông tin, hệ thống thông tin kế toán là một phân hệ quan

trọng, một hệ thống thông tin kế toán thường bao gồm hai phần có quan hệ chặt chẽ

với nhau là: hệ thống thông tin kế toán tài chính và hệ thống thông tin kế toán quản

trị. Nhưng hiện nay, công ty chưa phát triển hệ thống thông tin quản trị, mà chỉ có

hệ thống thông tin kế toán.

Công ty chưa thiết lập các kênh thông tin nóng cho phép nhân viên báo cáo

về các hành vi, sự kiện bất thường có khả năng gây thiệt hại cho công ty.

Phụ lục 15 – Tổng hợp kết quả khảo sát về thông tin và truyền thông

2.3.2.5 Giám sát:

Theo kết quả khảo sát cho thấy, 77% NV tham gia khảo sát cho rằng các

nhân viên và các bộ phận có giám sát lẫn nhau trong công việc hằng ngày. Như vậy,

hệ thống KSNB chưa tạo nhiều điều kiện cho các nhân viên kiểm soát lẫn nhau,

việc giám sát chủ yếu dựa vào thông tin từ nhân viên trực tiếp tham gia trong hệ

thống, do vậy thông tin mà người quản lý nhận được sẽ rất hạn chế. Với kết quả

57% NV tham gia khảo sát cho thấy các nhà quản lý chưa quan tâm nhiều trong

hoạt động giám sát thường xuyên.

Ngoài ra, tùy mối quan hệ trong công việc, thông qua quy trình các nhân viên

bộ phận hay khác bộ phận cũng giám sát lẫn nhau trong công việc hằng ngày nhằm

giảm sai sót và nâng cao tính chính xác của dữ liệu đầu vào.

(cid:2) Những hạn chế:

Hiện nay, công ty chưa có bộ phận kiểm toán nội bộ nên hoạt động kiểm soát

định kỳ được thực hiện hằng năm bởi các kiểm toán viên độc lập thuộc công ty

kiểm toán KPMG.

Đối với ban lãnh đạo và các nhà quản lý công ty cổ phần chứng khoán Phú

Hưng, QTRR là một khái niệm mới mẻ, đang được mọi người tiếp cận và xây dựng,

nhưng hiện tại chưa có một quy trình cụ thể áp dụng cho toàn công ty nên ở một số

bộ phận các nhà quản lý chưa thực hiện các giám sát thường xuyên việc này.

Phụ lục 16 – Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động giám sát

2.4 Nguyên nhân đe dọa đến sự hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ tại

công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng: 2.4.2 Nguyên nhân khách quan:

- Chứng khoán là lĩnh vực đặc thù do đó đòi hỏi nguồn nhân lực có trình độ

chuyên môn, có năng lực đáp ứng nhu cầu cho từng vị trí công việc.

- Đặc điểm hoạt động của công ty có tác động rất lớn đến kiểm soát hoạt động

hằng ngày, chất lượng, tiến độ công việc, cũng như tính hiệu quả của hoạt động

kiểm soát.

2.4.2 Nguyên nhân chủ quan:

- Phú Hưng là công ty có quy mô vừa và nhỏ, sự kiêm nhiệm là tất yếu, hiện

tại công ty quản lý chủ yếu dựa vào ý thức của nhân viên. Với áp lực công việc và

khả năng của con người việc sai sót, quên, nhầm lẫn rất dễ xảy ra.

- Vì trở ngại về khoảng cách, không có sự kiểm tra thực tế thường xuyên của

giám đốc, việc giám sát, kiểm tra tại các chi nhánh phụ thuộc vào các trưởng chi

nhánh, việc thông đồng có thể xảy ra.

- Các phòng ban làm việc độc lập, thiếu sự phối hợp, kiểm tra, giám sát lẫn

nhau.

- Trong công tác kiểm soát chi phí, công ty chưa có sự quan tâm đúng mức

đến việc phân tích chi phí và lập báo cáo quản trị.

Bảng 2.1 Bảng tổng hợp đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty cổ phần

chứng khoán Phú Hưng

NHƯỢC ĐIỂM THÀNH

PHẦN

Thiếu sự phối hợp, kiểm soát lẫn nhau giữa các phòng ban 1. MÔI

TRƯỜNG Thiếu phân tích kiến thức, kỹ năng của nhân viên để giao việc KIỂM SOÁT

Không đặt việc thiết lập mục tiêu và chiến lược trong chu

trình kiểm soát 2. ĐÁNH GIÁ

RỦI RO Mô hình định lượng còn hạn chế, thiếu công cụ hỗ trợ còn

mang nhiều cảm tính

3.HOẠT Việc xử lý thông tin trên hệ thống máy tính chưa được quan

ĐỘNG KIỂM tâm, kiểm soát đúng mức

SOÁT Hoạt động kiểm soát nội bộ hoạt động chưa độc lập

4.THÔNG Công ty chưa phát triển hệ thống thông tin quản trị mà chỉ có

hệ thống thông tin kế toán TIN,

TRUYỀN Chưa thiết lập các kênh thông tin nóng cho phép nhân viên THÔNG báo cáo sự kiện có khả năng gây thiệt hại cho công ty

5. GIÁM SÁT Không thường xuyên đánh giá chất lượng hệ thống kiểm soát

nội bộ

KẾT LUẬN CHƯƠNG II

Dựa trên cơ sở lý thuyết được trình bày ở chương I, chương II tác giả giới

thiệu đôi nét tổng quan về công ty, mô tả thực trạng KSNB và QTRR tại PHS thông

qua bảng câu hỏi khảo sát và kết quả phỏng vấn. Qua nghiên cứu thực tế cho thấy

ban giám đốc và các nhà quản lý công ty rất quan tâm đến việc: xây dựng môi

trường văn hóa công ty lành mạnh, sự hoạt động hữu hiệu và hiệu quả của hệ thống

KSNB nhằm hướng đến công tác QTRR. Tuy nhiên, công ty vẫn còn tồn tại một số

hạn chế về hệ thống KSNB cần hoàn thiện. Ban giám đốc và các nhà quản lý công

ty đã và đang dần tiếp cận với khái niệm QTRR, hiện tại công ty chưa chủ động

trong việc nhận dạng, đánh giá rủi ro. Chỉ khi rủi ro xuất hiện, lúc đó công ty mới

tiến hành phân tích và đề xuất các biện pháp ứng phó. Vấn đề này cũng dễ hiểu bởi

lẽ người quản lý công ty chưa thực sự được đào tạo bài bản và chuyên sân về

QTRR, họ chỉ hành động theo cảm tính và kinh nghiệm tích lũy trong quá trình làm

việc. Để hoàn thiện mục tiêu của công ty các nhà quản lý cho rằng công ty cần phải

tiếp cận cách thức quản trị các loại rủi ro một cách khoa học và bải bản, cần phải có

một triết lý về rủi ro nhìn nhận trên góc độ toàn công ty để đánh giá các rủi ro có

liên quan đến công ty, cần phải bổ nhiệm một nhà quản lý cấp cao chịu trách nhiệm

trong việc điều hành, quản lý các loại rủi ro và công ty xây dựng một hệ thống

QTRR phù hợp áp dụng cho toàn công ty. Trong tương lai, khi công ty mở rộng

hoạt động kinh doanh ngày càng trở nên phức tạp thì nhu cầu về một hệ thống

KSNB và QTRR hoạt động hữu hiệu và hiệu quả là vô cùng cần thiết.

CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM

SOÁT NỘI BỘ TRÊN CƠ SỞ QUẢN TRỊ RỦI RO TẠI CÔNG TY

CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN PHÚ HƯNG

3.1 Quan điểm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro

tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng:

(cid:1) Phù hợp môi trường pháp lý Việt Nam:

Công ty phải luôn tuân thủ tuyệt đối Hiến pháp, Pháp luật của nhà nước Việt

Nam, không được làm trái những chỉ thị, Nghị định của Chính Phủ cũng như các

thông tư, văn bản hướng dẫn của các Bộ, Ngành có liên quan.

(cid:1) Phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của công ty:

Công ty có quy mô càng lớn, nghiệp vụ kinh tế phát sinh càng nhiều, mức độ

phức tạp và đặc thù cao đòi hỏi hệ thống thủ tục KSNB phải mang tính toàn diện,

bao quát hết mọi hoạt động trong công ty. Độ tăng về rủi ro trong kinh doanh luôn

song hành cùng với sự lớn mạnh về quy mô của công ty do đó đòi hỏi hệ thống

KSNB cũng phải không ngừng hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng

cao. Có như vậy hệ thống KSNB mới có thể ngăn chặn và phòng ngừa, giảm thiểu

rủi ro cho công ty.

(cid:1) Kế thừa và phát huy tối đa những nhân tố hợp lý của hệ thống KSNB

hiện tại:

Vệc hoàn thiện hệ thống KSNB cần có sự chọn lọc từ hệ thống KSNB cũ

những nhân tố tích cực, tận dụng và phát huy những điểm mạnh, bên cạnh đó cần

phải bổ sung và điều chỉnh hệ thống cũ này cho phù hợp với điều kiện quản lý hiện

tại chứ không phủ nhận hoàn toàn cái cũ, loại bỏ cái cũ.

(cid:1) Có định hướng rõ ràng, kế hoạch cụ thể nhằm đảm bảo sự ổn định và

nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh

Công ty cần phải được xem xét về quy trình nghiệp vụ lẫn tính kinh tế và

tính khả thi. Một thủ tục kiểm soát dù chặt chẽ nhưng quá rườm rà và tốn kém

không nên được xem là lựa chọn ưu tiên, trước khi triển khai thực hiện cần phải có

định hướng và kế hoạch cụ thể nhằm đảm bảo sự ổn định, không gây xáo trộn đối

với các hoạt động cũng như hạn chế sự thay đổi lớn trong cơ cấu nhân sự của công

ty. Chính vì vậy, việc hoàn thiện này phải bảo đảm hệ thống KSNB mới phải hoạt

động hữu hiệu nhất, đáp ứng tốt nhất yêu cầu quản lý của công ty trong giới hạn cho

phép.

3.2 Giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trên cơ sở quản trị rủi ro

tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng 3.2.1 Giải pháp hoàn thiện môi trường quản lý:

Do môi trường quản lý tại PHS còn nhiều yếu tố không thuận lợi cho công

tác QTRR. Vì vậy, để môi trường quản lý phát huy tốt vai trò nền tảng của mình,

PHS cần hoàn thiện các nội dung sau:

3.2.1.1 Cần thay đổi nhận thức về rủi ro theo hướng tổng thể và tích hợp

với KSNB:

(cid:1) Nâng cao ý thức của người quản lý rủi ro và các hoạt động kiểm soát

Ý thức của người quản lý cấp cao của PHS về rủi ro đóng vai trò quyết định

trong việc tổ chức và thực hiện hệ thống KSNB. Nếu người quản lý ý thức đầy đủ

về rủi ro thì công ty sẽ cố gắng hoàn thiện một hệ thống hoàn chỉnh để kiểm soát

những rủi ro đó, ngược lại nếu nhà quản lý không đánh giá đầy đủ các rủi ro hoặc

hiểu biết về KSNB yếu thì hệ thống KSNB không thể giúp công ty quản lý hiệu quả

các rủi ro phát sinh.

Bộ máy quản lý cần ý thức rằng rủi ro luôn tồn tại và công ty phải thường

xuyên đối mặt vì nó có tác động ảnh hưởng không nhỏ đến những rủi ro khác. Ngày

nay, PHS chưa có sự chuẩn bị đúng mức đối phó với rủi ro dễ dẫn đến công ty

không lường hết được các rủi ro trong tương lai và do đó không thể quản lý hiệu

quả. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo cấp cao cũng nên chịu trách nhiệm về việc phát

triển các chính sách, quy trình và thủ tục để quản lý rủi ro trong tất cả các hoạt

động, quy trình và hệ thống tại công ty. Việc ý thức này là điều kiện tiền đề để

ngoài việc đảm bảo ba mục tiêu thông thường của KSNB mà còn để đảm bảo thực

hiện các mục tiêu chiến lược và chiến lược thực hiện hơp lý tại PHS.

(cid:1) Tiếp cận rủi ro theo hướng nhìn tổng thể

Để quản lý rủi ro một cách hiệu quả thì trước hết phải nhìn nhận hết tất cả

các rủi ro có thể phát sinh. Ngoài việc phải có một ý thức về rủi ro một cách rõ

ràng, PHS cũng cần phải có một phương pháp tiếp cận khoa học. Cách thức truyền

thống là xem xét rủi ro theo các sự kiện riêng lẻ, ít quan tâm đến sự liên hệ, tác

động lẫn nhau giữa các sự kiện. Điều này dẫn đến PHS không thể xem xét hết tác

động tổng thể của các rủi ro khi chúng kết hợp lại. Vì vậy, để đánh giá hết sự tác

động của các rủi ro, PHS phải nhìn nhận rủi ro ở cả hai mức độ chi tiết và tổng thể.

Sự tiếp cận này bao gốm những vấn đề sau:

+ Xem xét sự tác động của các yếu tố có khả năng làm phát sinh rủi ro. Có

nhiều yếu tố có thể dẫn đến các sự kiện tác động đến việc thực hiện các mục tiêu

của công ty. Bằng cách liệt kê các sự kiện theo sự tác động của các yếu tố giúp PHS

có thể nhận dạng toàn bộ các sự kiện tiềm tàng.

+ Xem xét sự liên hệ tác động lẫn nhau giữa các sự kiện. Kết hợp theo chiều

dọc các sự kiện trong phạm vi công ty và kết hợp theo chiều ngang các sự kiện

trong từng bộ phận, có thể nhận biết được mối liên hệ giữa các sự kiện và có những

thông tin đầy đủ làm cơ sở để đánh giá rủi ro. Mặt khác, việc sắp xếp các sự kiện

còn giúp PHS đánh giá được những nổ lực của mình trong phạm vi chấp nhận được

hay không, trên cơ sở đó sẽ đưa ra cách thức phản ứng thích hợp.

3.2.1.2 Phân chia quyền hạn trách nhiệm và thực hiện thường xuyên

luân chuyển công việc:

Cơ cấu tổ chức các bộ phận và phân chia trách nhiệm của các nhân viên

trong PHS phải đảm bảo cho việc lập kế hoạch, điều hành, kiểm soát và giám sát

các hoạt động tại PHS. Cơ cấu tổ chức được xác lập từ bộ phận quản lý cấp cao đến

các cấp thực hiện ở bên dưới. PHS cần hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phân định

quyền hạn trách nhiệm của nhân viên theo hướng sau:

(cid:1) Hội đồng quản trị và ban kiểm soát/ kiểm toán nội bộ:

Để HĐQT hoạt động hữu hiệu thì thành phần của hội đồng này phải bao gồm

những người trong ban giám đốc và những người ở các bộ phận chuyên môn như kỹ

thuật, tài chính,… chỉ có như vậy HĐQT mới có thể đánh giá đúng trách nhiệm của

những bộ phận và những thành viên trong công ty. Mặt khác, HĐQT giám sát các

hoạt động quản lý tại PHS, thay đổi ban giám đốc khi cần thiết và điều chỉnh các

hành động sai của ban giám đốc, vì vậy thành viên của HĐQT phải có người không

thuộc ban giám đốc. Hơn nữa, thành viên HĐQT phải có người hoàn toàn độc lập

với ban giám đốc và công ty, cụ thể là những người không phải là nhân viên và

cũng không phải là cổ đông hoặc người góp vốn. PHS là công ty được niêm yết trên

sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), nên chọn những người có kiến thức cao

về kinh tế, tài chính, quản trị… và có uy tín trong xã hội làm thành viên độc lập

trong HĐQT. Những người này, không những cung cấp những tư vấn, định hướng

mới lạ, độc đáo mà còn tạo nên sự độc lập cần thiết đối với ban giám đốc.

Cơ cấu HĐQT thích hợp đảm bảo rằng ban giám đốc duy trì hệ thống QTRR

một cách hiệu quả. Cho dù trong lịch sử PHS chưa phải gánh chịu những tổn thất

lớn lao, cho dù chưa có bằng chứng hay dấu hiệu nào cho thấy công ty phải đối mặt

với những rủi ro quan trọng, thì HĐQT cũng phải luôn ý thức rủi ro có thể đến với

PHS bất kỳ lúc nào. Cho dù có một chiến lược hay đội ngũ nhân sự lành nghề, chu

trình được thiết kế khoa học và kỹ thuật áp dụng là đáng tin cậy thì PHS vẫn phải

đối mặt với tổn hại từ các loại rủi ro và việc QTRR vẫn rất cần thiết.

Mặt khác, để ban kiểm soát độc lập với ban giám đốc thì thành viên ban

kiểm soát cũng có ít nhất một người giữ vai trò chủ chốt (trưởng ban hoặc phó ban)

không phải là thành viên của công ty. Tuy nhiên, để thành viên này có trách nhiệm

hơn trong công việc kiểm soát thì nhân viên này phải là cổ đông hoặc người có lợi

ích trực tiếp đến kết quả hoạt động của công ty. (cid:1) Phân chia quyền hạn trách nhiệm:

Phân chia quyền hạn, trách nhiệm giữa các phòng ban và các nhân viên phải

xem xét đến sự chồng chéo về chức năng kiểm tra giám sát có thể gây ách tắc trong

chu trình thực hiện. Mặt khác, sự phân quyền cũng phải đảm bảo cơ chế giám sát

lẫn nhau giữa các bộ phận và các nhân viên tham gia. Để đạt được các mục tiêu này,

khi hoàn thiện cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn trách nhiệm, PHS cần xem

xét các vấn đề sau:

+ Việc phân chia quyền hạn và trách nhiệm phải dựa trên chu trình phát sinh

từng loại nghiệp vụ. Căn cứ vào bản chất của từng loại nghiệp vụ mà PHS bố trí

những phòng ban, nhân sự tham gia vào chu trình chứ không phải là điều ngược lại.

Mặt khác, PHS cũng cần phải quy định rõ tiến độ thực hiện trong các thủ tục kiểm

soát, trách nhiệm cụ thể của các cá nhân, bộ phận khi xảy ra sự chậm trễ. Cách thức

tiếp cận như vậy một mặt giảm thiểu sự chồng chéo, mặt khác đảm bảo tiến độ công

việc được thực hiện kịp thời, qua đó nâng cao hiệu quả của hệ thống.

+ Đảm bảo sự giám sát lẫn nhau giữa các phòng ban và các nhân viên. Nghĩa

là, một nghiệp vụ từ khi phát sinh đến lúc hoàn thành không tập trung vào một

người hoặc một bộ phận chức năng xử lý. Đây là cách thức để giảm thiểu gian lận

hoặc sai sót phát sinh, và hoàn thiện hệ thống với sự tham gia đóng góp từ nhiều

người nhiều bộ phận khác nhau.

+ Chú ý đến quan hệ đặc tính và quan hệ từng nhân viên đối với những người

khác trong chu trình kiểm soát để bố trí nhân sự đảm bảo sự hữu hiệu của hệ thống

(cid:1) Luân chuyển nhân viên:

Luân chuyển các vị trí giữa các nhân viên trong phòng ban nhằm giúp nhân

viên hiểu biết và có những kỹ năng cần thiết cho các công việc liên quan đến bộ

phận của mình để có thể thay thế trong trường hợp khẩn cấp. Mặt khác, việc luân

chuyển cũng tạo nên sự giám sát lẫn nhau tốt hơn giữa các nhân viên qua việc nhân

viên hiểu chi tiết các công việc ở những vị trí khác. Luân phiên công việc cũng là

một biện pháp kiểm soát ngăn ngừa vì nhân viên ít có chiều hướng gian lận nếu họ

biết một người khác sẽ đảm nhận công việc của hay một tập thể làm việc trong thời

gian dài cùng nhau dễ cấu kết với nhau tạo nên sự gian lận trong nội bộ do lợi dụng

sự thân thiết, tin tưởng nhau. Vì vậy PHS có thể căn cứ vào xếp loại nhân viên để

đánh giá năng lực và tìm hiểu nguyện vọng của nhân viên qua phiếu thăm dò ý

kiến. Từ đó, trên cơ sở yêu cầu công việc của PHS từng thời kỳ, ban lãnh đạo có kế

hoạch bố trí công việc phù hợp với năng lực và nguyện vọng của nhân viên để họ

có thể nhanh chóng thích nghi với công việc mới, phát huy sở trường của mình và

làm việc một cách hiệu quả.

3.2.1.3 Đa dạng hóa các loại hình đào tạo và thường xuyên huấn luyện

nghiệp vụ cho đội ngũ nhân viên:

Do KSNB được thiết kế và vận hành bởi con người. Hoạt động KSNB hiệu

quả không chỉ phụ thuộc vào thủ tục KSNB chặt chẽ và đầy đủ, mà quan trọng nhất

là phụ thuộc vào con người. Với chương trình phần mềm máy tính được đầu tư kỹ

lưỡng, quy trình nghiệp vụ đã được thiết lập đầy đủ thì khá ít khả năng xảy ra sai

sót, mà phần lớn các sai sót xuất phát từ nhân viên thực hiện thiếu năng lực, lơ là,

chủ quan, hay sơ suất, thiếu tinh thần trách nhiệm. Cho nên PHS rất cần một đội

ngũ nhân viên trung thực, có năng lực, có tinh thần trách nhiệm và ý thức kỷ luật

cao. Ngoài ra, PHS là công ty chứng khoán được niêm yết trên sở giao dịch chứng

khoán Hà Nội (HNX) thì càng cần phải khai thác các tính năng cao cấp của công

nghệ cao trong công tác quản trị điều hành, nên PHS rất cần nhiều nhân viên có

tầm nhìn sâu rộng và có các kỹ năng đào tạo nghiêm túc như quản trị tài chính,

quản trị rủi ro, quản lý thông tin dự báo, quản lý thông tin thị trường… Một trong

những cách mà PHS có thể nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên , góp phần hạn

chế rủi ro là đa dạng hóa các loại hình đào tạo, thường xuyên huấn luyện nghiệp vụ

cho đội ngũ nhân viên thông qua hình thức đào tạo sau:

(cid:1) Mời chuyên gia giảng dạy tại công ty, cho nhân viên tham gia các khóa huấn

luyện kỹ năng, nâng cao trình độ… Đặc biệt là cần đào tạo cho nhân viên kiến thức

về những dịch vụ, sản phẩm mới và đào tạo những kỹ năng cần thiết cho nhân viên

mới. Đây là hình thức đã được nhiều công ty áp dụng hiệu quả, vì vậy tùy vào điều

kiện cụ thể, tùy vào chiến lược kinh doanh,… mà PHS cần áp dụng hình thức đào

tạo phù hợp để tăng cường phát huy hiệu quả của những hình thức này.

(cid:1) Thường xuyên tổ chức các cuộc hội thảo trao đổi nghiệp vụ và kinh nghiệm

làm việc cho nhân viên tại hội sở và chi nhánh. Qua các hình thức này, các cán bộ

từ cấp quản lý cho đến nhân viên có thể dễ dàng kiểm tra và chỉnh sửa từng nghiệp

vụ thật sâu sát theo định hướng hoạt động cung của PHS, đồng thời giúp công ty

tiết kiệm được thời gian, chi phí trong công tác và đào tạo.

3.2.2 Thiết lập các mục tiêu của công ty và chiến lược thực hiện vào chu

trình KSNB

Hệ thống KSNB tại PHS hiện nay không đặt việc thiết lập mục tiêu vào các

chiến lược thực hiện vào trong quy trình kiểm soát. Điều này dẫn đến rủi ro phát

sinh do việc thiết lập mục tiêu và chiến lược thực hiện không phù hợp sẽ không

được xem xét để kiểm soát. Mặt khác, việc để ngoài này cũng tạo nên sự khó khăn

cho PHS trong việc xác định các tiêu chuẩn để xác định các tiêu chuẩn để xác định

mức độ trọng yếu của rủi ro.

Để khắc phục những hạn chế này thì hệ thống KSNB tại PHS phải mở rộng

để có thể kiểm soát được rủi ro trong việc thiết lập các mục tiêu và chiến lược hoạt

động. Vì vậy, hệ thống KSNB phải bao gồm tám yếu tố sau tương tự như QTRR:

môi trường quản lý, thiết lập mục tiêu, nhận dạng các sự kiện tiềm tàng, đánh giá

rủi ro, phản ứng rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát.

So với năm yếu tố của hệ thống KSNB thông thường, luận văn đề nghị ngoài

yếu tố thiết lập mục tiêu thì còn thêm yếu tố mới là: nhận dạng các sự kiện tiềm

tàng, đánh giá rủi ro và phản ứng với rủi ro. Bộ phận QLRR của PHS nên dựa vào

báo cáo sai phạm hàng tháng của bộ phận KSNB, báo cáo hàng quý của kiểm toán

nội bộ hoặc báo cáo của kiểm toán độc lập làm cơ sở để nhận dạng các sự kiện tiềm

tàng xảy ra rủi ro, và đánh giá mức độ thiệt hại của rủi ro đó, phản ứng xử lý kịp

thời, tìm nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Sau đó, bộ phận QLRR cần kiểm tra

tính lặp lại của sai phạm để quyết định tiếp tục phương án cũ hoặc chọn phương án

xử lý, khắc phục mới phù hợp hơn. Đây là yếu tố phát triển từ yếu tố phân tích và

đánh giá rủi ro của hệ thống KSNB cũ. Sự mở rộng này một mặt nhấn mạnh tầm

quan trọng của các yếu tố trong chu trình quản lý rủi ro, mặt khác cũng nhằm để áp

dụng các kỹ thuật khác nhau khi xem xét các yếu tố.

3.2.3 Nâng cao việc nhận dạng các sự kiện tiềm tàng

Mức độ chính xác của việc đánh giá sự tác động của rủi ro phụ thuộc vào

cách thức công ty nhận dạng các sự kiện tiềm tàng và xác định sự tác động của sự

kiện tiềm tàng đó đến công ty. Để đánh giá chính xác tác động của rủi ro, PHS cần

áp dụng kỹ thuật nhận diện phù hợp và lượng hóa chính xác sự tác động của rủi ro.

3.2.3.1 Áp dụng các kỹ thuật nhận dạng các sự kiện tiềm tàng phù hợp

với đặc thù của công ty và chu trình nghiệp vụ cụ thể

Các kỹ thuật để nhận diện các sự kiện tiềm tàng được sử dụng tùy thuộc vào

độ phức tạp và đặc thù của các nghiệp vụ, và thay đổi cho các sự kiện khác nhau

trong phạm vi của công ty. Để nhận diện các sự kiện tiềm tàng, các kỹ thuật đây

thường được sử dụng:

(cid:1) Danh sách các sự kiện – Công ty xem xét các sự kiện tiềm tàng thông qua

danh sách các sự kiện và các yếu tố ảnh hưởng đến sự kiện đó. Bằng việc xác định

các yếu tố bên trong, bên ngoài, kinh tế, kỹ thuật,… giúp công ty có thể nhận dạng

hết các sự kiện có thể ảnh hưởng (Xem chi tiết ở phụ lục 18).

(cid:1) Phân tích nội bộ – đây là một phần trong quá trình lên kế hoạch kinh doanh

hàng ngày, thông thường là thông qua các cuộc họp giao ban. Phân tích này thường

được sử dụng thông tin từ những đối tác của công ty (khách hàng, nhà cung cấp,…)

hoặc là những chuyên gia độc lập: chuyên viên tư vấn, KSNB,…để có những đánh

giá khái quát về những sự kiện lớn, xu hướng trong tương lai,… có thể tác động

đến công ty.

(cid:1) Xem xét các mức độ cảnh báo – việc xác định các ngưỡng về rủi ro cần báo

cáo lên cấp trên, giúp nhà quản lý so sánh các sự kiện xảy ra so với các tiêu chuẩn

đã định trước, từ đó xác định sự kiện đó có cần được xem xét ở các cấp quản lý cao

hơn hay không.

(cid:1) Thảo luận và trao đổi – xác định ra những sự kiện dựa trên kinh nghiệm và

kiến thức của nhà quản lý, nhân viên và những người liên quan thông qua những

cuộc thảo luận chuyên đề để nhận dạng các sự kiện tác động đến công ty.

(cid:1) Phân tích chu trình – là việc xem xét sự kết hợp các yếu tố đầu vào, nhiệm

vụ trách nhiệm và kết quả tạo nên một chu trình của công ty. Bằng cách xem xét

các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến yếu tố đầu vào hoặc các hoạt

động cụ thể trong phạm vi chu trình, công ty nhận dạng các sự kiện mà có thể ảnh

hưởng đến mục tiêu của chu trình đó.

(cid:1) Sử dụng các công cụ hiển thị – xem xét dữ liệu liên quan để xác định

những điều kiện, xu hướng có thể dẫn đến sự kiện tác động đến công ty. Thông qua

các công cụ hiển thị những thông tin tổng hợp về rủi ro như biểu đồ rủi ro, bảng

tổng hợp xu hướng của từng loại rủi ro,… giúp cho công ty xác định được những

phạm vi cần tập trung quản lý.

(cid:1) Đánh giá tổn thất – căn cứ vào dữ liệu về các sự kiện riêng lẻ về tổn thất

trong quá khứ, có thể xác định xu hướng và nguyên nhân sâu xa. Khi đó, công ty có

thể đánh giá và phản ứng ở mức độ tổng hợp chứ không cần phải xem xét các sự

kiện riêng lẻ.

Các kỹ thuật trên có thể được áp dụng riêng lẻ hoặc kết hợp cho từng chu

trình nghiệp vụ cụ thể phù hợp với đặc thù hoạt động, triết lý về rủi ro và các công

cụ hiện có của công ty.

Các kỹ thuật trên có thể được áp dụng riêng lẻ hoặc kết hợp cho từng chu

trình nghiệp vụ cụ thể phù hợp với đặc thù hoạt động, triết lý về rủi ro và công cụ

hiện có của công ty. Bảng 3.1 và bảng 3.2 cho chúng ta thấy rõ hơn về việc áp dụng

này.

Bảng 3.1 Ví dụ về phân tích chu trình rút tiền của khách hàng sử dụng giao dịch ký

quỹ chứng khoán

Đầu vào Nhiệm vụ Đầu ra

1. Giao dịch viên kiểm tra số tiền có thể rút & tỷ lệ ký quỹ của khách hàng trên hệ thống 2. Giao dịch viên kiểm tra chứng minh nhân dân, chữ ký của khách hàng

Nhận yêu cầu rút tiền của khách hàng sử dụng ký quỹ tại chi nhánh Khách hàng nhận séc tại chi nhánh giao dịch và đến ngân hàng rút tiền

4. Giao dịch viên viết Séc cho khách hàng rút tiền 3. Chuyển giấy yêu cầu rút tiền lên bộ phần hỗ trợ giao dịch kiểm tra

Báo cáo ghi chép kế toán 5. Kế toán dựa vào báo cáo của giao dịch viên và đối chiếu với nhân hàng ghi vào sổ cái

Nhiệm vụ Các sự kiện có khả năng phát sinh

1. Giao dịch viên kiểm tra số dư & tỷ - Giao dịch viên kiểm tra sai số dư của

lệ ký quỹ của khách hàng trên hệ khách hàng

thống. - Giao dịch viên kiểm tra nhầm tài khoản

khách hàng khác

2. Giao dịch viên kiểm tra chứng Giao dịch viên kiểm tra không kỹ, không

minh nhân dân, chữ ký của khách đúng chủ tài khoản, không giống chữ ký

hàng

3. Chuyển giấy yêu cầu rút tiền lên Nhân viên hỗ trợ tính nhầm tỷ lệ ký quỹ

bộ phần hỗ trợ giao dịch kiểm tra cho khách hàng, cho rút nhiều hơn so với

tỷ lệ quy định

4. Giao dịch viên viết Séc cho khách Giao dịch viên ghi séc sai chi tiết, chi

hàng rút tiền nhầm với séc khác hoặc thất lạc séc

5. Kế toán dựa vào báo cáo của giao - Báo cáo giao dịch viên gửi sai số tiền,

dịch viên và đối chiếu với nhân hàng sai tên khách hàng

ghi vào sổ cái - Tài khoản ghi vào sổ cái không đúng tên

khách hàng, không đúng số tiến

- Nhân viên kế toán quên ghi vào sổ cái

- Ngân hàng ghi sai số tiền.

Bảng 3.1 Ví dụ về sự kết hợp công cụ hiển thị về các mức độ cảnh báo về dịch vụ ký quỹ chứng khoán Mục tiêu và Các mức Sự kiện Công cụ Mục tiêu Đo lường rủi ro có thể độ cảnh tiềm tàng hiển thị báo chấp nhận

Tăng Mục tiêu: tổng Nhiều Tổng dư nợ Sự thỏa Tổng số

doanh của toàn bộ dư nợ tối đa của mãn của dư nợ khách hàng

thu giao khách hàng khách hàng mà khách hàng thực tế sử dụng

dịch qua sử dịch vụ ký công ty có thể khi sử tại công dịch vụ ký

việc đẩy quỹ chứng chấp nhận là dụng dịch ty quỹ làm

khoán bao nhiêu? vụ ký quỹ vượt quá mạnh

Hạn mức rủi ro: chứng tổng dư nợ khách

Tổng dư nợ khoán cho phép hàng sử

dụng ký không được

quỹ vượt quá 200%

chứng vốn chủ sở hữu

khoán của công ty

Tạo dựng - Số lượng Mục tiêu: Những Số lần Những

và duy trì khách hàng không cho phép khách hàng khách điểm yếu

sự tuân mua ngoài sai sót cố tìm mọi hàng trong quy

Rủi ro có thể thủ của danh mục cách vi vượt quá trình, hệ

khách chứng khoán chấp nhận: phạm quy sự kiểm thống của

hàng về cho phép tại không chấp định khi sử soát của công ty mà

các quy công ty nhận rủi ro dụng dịch công ty khách hàng

vụ ký quỹ vi phạm có thể khai định của - Số lượng

quy định thác. ủy ban khách hàng

cho dịch mua vượt

vụ ký quá tỷ lệ cho

quỹ phép của

chứng dịch vụ ký

khoán quỹ

Tuân thủ Số lần nhân Mục tiêu: Thị trường - Số lần Khách

quy trình viên vi phạm Không cho không tốt, kịp thời hàng và

thực hiện quy trình khi phép vi phạm giá cổ thông nhân viên

Rủi ro có thể ký quỹ kiểm tra xử báo của thông đồng phiếu

của nhân lý ký quỹ chấp nhận: nhỏ nhân viên tận dụng lỗ giảm,

viên chứng khoán hơn 1% vốn nhiều tài đến tài hỏng của

chủ sở hữu. khoản khoản quy trình

khách hàng khách tìm cách vi

cần xử lý, hàng cần phạm vì lợi

nhắc nhở xử lý ích riêng.

- Số lần

khách

hàng có

bổ sung

tài sản và

xử lý kịp

thời theo

quy định.

3.2.3.2 Áp dụng các kỹ thuật để định lượng sự tác động của rủi ro

Để định lượng sự tác động của rủi ro, PHS có thể sử dụng phương pháp định

lượng hoặc định tính. Tuy nhiên, kỹ thuật định lượng thường cho kết quả chính xác

hơn nhưng đòi hỏi những điều kiện phức tạp. Để định lượng rủi ro có hiệu quả cho

việc quản trị, PHS cần phải hoàn thiện theo hướng sau:

(cid:1) Những người quản lý phải được trang bị những kiến thức cơ bản để có thể

tiếp cận được với các cách thức tính toán lượng hóa sự tác động của một rủi ro.

(cid:1) Mặt khác, PHS cũng cần trang bị những phần mềm chuyên dụng để phục vụ

cho các công việc tính toán. Khi đó, sẽ có những kết quả nhanh và chính xác về sự

tác động của rủi ro và vì vậy sẽ đưa ra những phương án để xử lý kịp thời, làm tăng

hiệu quả của công tác quản lý. 3.2.4 Nâng cao chất lượng đánh giá rủi ro trong hoạt động công ty

PHS phải đánh giá đúng rủi ro để làm cơ sở thiết kế các thủ tục kiểm soát rủi

ro nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Chính vì thế nâng cao chất lượng đáng giá rủi ro

trong hoạt động công ty cần được quan tâm nhiều hơn.

(cid:1) Đánh giá rủi ro cần được thực hiện thường xuyên và định kỳ trong hoạt

động kinh doanh của PHS

Để đánh giá một cách hiệu quả các loại rủi ro thì PHS cần xác định cả các

yếu tố bên trong như cơ cấu, loại hình hoạt động, trình độ nhân viên,… và các yếu

tố bên ngoài như đối thủ cạnh tranh , điều kiện kinh tế trong nước, ngoài nước, môi

trường pháp lý, thu nhập, tiến bộ công nghệ,… có ảnh hưởng như thế nào đến hoạt

động công ty, có thể gây ra những rủi ro gì,… Từ đó, ban lãnh đạo PHS đưa ra biện

pháp để quản lý rủi ro đó. Quá trình đánh giá rủi ro cần được tiến hành thường

xuyên và định kỳ trong quá trình hoạt động thông qua việc PHS thu thập đầy đủ

thông tin và xem xét liệu những thông tin đó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt

động của công ty không. PHS phải xây dựng hệ thống thông tin đảm bảo việc ghi

nhận tất cả các loại rủi ro trong kinh doanh. Đồng thời PHS cũng tiếp thu và vận

dụng các biện pháp quản lý rủi ro hiện đại, đặc biệt là xây dựng các mô hình để

lượng hóa rủi ro.

(cid:1) Phát triển hoạt động kinh doanh gắn với kiểm soát được rủi ro

Để gia tăng sức cạnh tranh, PHS luôn hướng đến việc mở rộng mạng lưới

thành lập nhiều chi nhánh. Tuy nhiên PHS cần phát triển hoạt động kinh doanh gắn

với kiểm soát được với rủi ro. Quy mô và cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động của

PHS cũng cần phải tính đến sự phù hợp với khả năng quản lý và kiểm soát nội bộ

của PHS. Đặc biệt khi mở rộng hoạt động kinh doanh thông qua hình thức mở chi

nhánh mới hay đưa sản phẩm dịch vụ mới cần đánh giá rủi ro của nó và khả năng

kiểm soát của PHS, PHS cần phải chuẩn bị đầy đủ các yếu tố về con người, hệ

thống KSNB và khả năng quản lý rủi ro tại chi nhánh. Có như vậy mới có thể đảm

bảo chi nhánh hoạt động kinh doanh tăng trưởng bền vững, từ đó đảm bảo toàn hệ

thống công ty phát triển bền vững. 3.2.5 Các giải phải nâng cao phản ứng rủi ro

(cid:1) Xây dựng các phương án khác nhau để phản ứng với rủi ro

Để quản lý rủi ro một cách hiệu quả đòi hỏi PHS phải chuẩn bị trước và mở

rộng các phương cách phản ứng khác nhau đối phó với rủi ro. Các cách thức được

xem xét bao gồm:

+ Giảm bớt rủi ro: bằng cách xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động

một cách hiệu quả. Hiện nay, rủi ro cao nhất xảy ra tại PHS là rủi ro hoạt động, các

lệnh được nhập trên hệ thống của giao dịch viên cần trưởng phòng hoặc người giám

sát xét duyệt để giảm bớt sai sót xảy ra.

+ Chuyển giao rủi ro: chuyển nhượng cho bên thứ ba sẵn sàng chấp nhận rủi ro

dưới hình thức mua bảo hiểm hoăc ký kết các hợp đồng khác. PHS nên mua những

hợp đồng bảo hiểm như: hợp đồng bảo hiểm tài sản, hợp đồng bảo hiểm cháy nổ…. + Né tránh rủi ro: bằng cách PHS không thực hiện các nghiệp vụ có rủi ro. + Chấp nhận rủi ro: đối với các rủi ro mà chi phí để ngăn ngừa rủi ro này phát

sinh là quá cao hoặc lợi nhuận thu được từ hoạt động có phát sinh rủi ro cao hơn rất

nhiều lần so với chi phí để khắc phục rủi ro đó; Tuy nhiên, việc giám sát và xây

dựng các kế hoạch dự phòng cũng cần được chú trọng.

Ngoài việc xem xét các cách thức phản ứng nêu trên, PHS cũng cần lưu ý

rằng việc phản ứng với rủi ro không chỉ giới hạn trong việc làm giảm rủi ro mà còn

bao gồm cả việc xem xét những cơ hội đối với PHS. Khi KSNB đối với rủi ro đã đạt

được hiệu quả thì rủi ro không còn là một hiểm họa phải loại trừ nữa mà đôi khi rủi

ro còn đóng vai trò chuyển hóa các cơ hội cần được khai thác nhằm tạo điều kiện

thuận lợi, góp phần tạo nên tính vượt bậc của PHS. (cid:1) Tạo thói quen sử dụng dịch vụ bảo hiểm

Một trong những cách thức để PHS chuyển giao rủi ro sang đối tượng khác

bên ngoài là sử dụng các dịch vụ bảo hiểm để dự phòng cho các tổn thất. Tuy nhiên,

thói quen này chưa phổ biến ở Việt Nam trừ một số trường hợp bắt buộc như xuất

nhập khẩu. PHS sử dụng các dịch vụ bảo hiểm tổn thất khi tự PHS không tự giảm

thiểu rủi ro xuống đến mức có thể chấp nhận hoặc khi chi phí để tự giảm thiểu lớn

hơn lợi ích mà PHS có được từ việc giảm thiểu rủi ro đó.

Thói quen sử dụng bảo hiểm giúp PHS có thêm cách thức phản ứng để xem

xét. Mặt khác có thể làm giảm chi phí bảo hiểm do giảm định phí cho các giao dịch

hoặc kết hợp nhiều hợp đồng bảo hiểm cùng lúc,…

Sử dụng bảo hiểm cho những rủi ro quan trọng không những giúp PHS tồn

tại sau những tổn thất bất ngờ mà còn tạo thói quen kinh doanh phù hợp với thông

lệ quốc tế. Cũng như công ty chứng khoán khác PHS cũng có dịch vụ thực hiện cho

khách hàng vay vốn để mua cổ phiếu, cho khách hàng nộp rút tiền và trả lãi tiền

gửi, thiết nghĩ PHS cần nên cân nhắc việc sử dụng dịch vụ bảo hiểm vào trong danh

mục phản ứng với rủi ro. 3.3.6 Các giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm soát

(cid:1) Phân công quyền hạn, trách nhiệm hợp lý

Phân công quyền hạn hợp lý, dựa trên năng lực của nhân viên, PHS cần quy

định hạn mức phê duyệt của trưởng, phó phòng giao dịch, giám đốc chi nhánh,…

một cách phù hợp, phù hợp với năng lực, kinh nghiệm, phẩm chất đạo đức của

người thực hiện công việc, loại nghiệp vụ gắn với rủi ro.

(cid:1) Thực hiện nghiêm chỉnh chính sách bảo mật thông tin + Các phòng ban, chi nhánh nên kết hợp chặt chẽ với nhau trong việc điều

động, thuyên chuyển, nghỉ việc tạm thời hay ngừng công tác, thay đổi nhân viên…

phải kịp thời gửi thông báo danh sách về các trường hợp trên cho phòng phần mềm

để thực hiện chỉnh sửa “mã truy cập” theo đúng mã nhân viên, quyền hạn; lập danh

sách người sử dụng cần xóa khỏi hệ thống theo biểu mẫu trình lãnh đạo phê duyệt… + Đối với người làm công tác kiểm tra: tuy nhân viên này không trực tiếp tham

gia vào quy trình thực hiện giao dịch với khách hàng nhưng không vì thế mà nhân

viên này mượn “mã truy cập” của nhân viên khác để làm thay công việc. Vì vậy, để

chấn chỉnh tình trạng mượn và sử dụng “mã truy cập” phổ biến như hiện nay, khi

cần bàn giao mã truy cập và mật khẩu cho người sử dụng thì phòng phần mềm phải

có trách nhiệm yêu cầu người sử dụng ký tên trên mẫu biểu kèm theo giấy cam kết

bảo mật mật khẩu nhằm mục đích quy rõ trách nhiệm cho người sử dụng trong việc

bảo mật mật khẩu khi được bàn giao, đối với trường hợp nghỉ đột xuất, nghỉ

phép,… của nhân viên mà chỉ có nhân viên đó phụ trách công việc được giao, trong

trường hợp này nhân viên đó phải mở sổ theo dõi bàn giao “mã truy cập” và mật

khẩu cho một nhân viên khác trong phòng và cả hai bên cùng đồng thời ký nhận vào

biên bản. Đồng thời định kỳ hàng tháng, nhân viên phòng KSNB thực hiện đối

chiếu giữa ngày mà nhân viên nghỉ trong tháng (trên bảng chấm công) với sổ theo

dõi bàn giao “mã truy cập” của phòng để đảm bảo nhân viên chấp hành nghiêm túc

quy chế bảo mật mật khẩu. 3.2.7 Các giải pháp nâng cao hiệu quả của thông tin và truyền thông

(cid:1) Khai thác, ứng dụng tốt công nghệ thông tin hiện đại

Ban giám đốc cần phải cải thiện hệ thống mạng thông tin chung của PHS,

khắc phục sự cố rớt mạng, tắt nghẽn đường truyền gây gián đoạn trong việc xử lý

nghiệp vụ của nhân viên. Để làm được điều này, ban giám đốc nên phối hợp với

trung tâm công nghệ thông tin thực hiện nâng cấp mạng thường xuyên. Chỉ có một

hệ thống mạng hoạt động thông suốt mới có thể cung cấp thông tin chính xác và sự

truyền thông kịp thời, đúng đối tượng, nhờ đó giúp cho việc điều hành và tác nghiệp

của các cấp được thực hiện nhanh chóng, chính xác, hạn chế thiệt hại cho PHS và

mang lại sự hài lòng cho khách hàng.

Về phần mềm kế toán: Hiện nay PHS đang sử dụng phần mềm Bravo, mặc

dù đã tránh việc tác động của con người nhiều, tránh làm thủ công nhiều nhưng bộ

phận kế toán cũng nên thiết kế những mẫu báo cáo, để hệ thống có thể kết xuất ra

đúng kiểu và nhân viên kế toán chỉ cần kiểm tra và rà soát lại số liệu, đảm bảo số

liệu kịp thời và chính xác. Về phần mềm giao dịch: Phần mềm Syscom Đài Loan,

được sử dụng tại công ty vào những ngày đầu hoạt động. Tuy thế, PHS cần kiểm tra

thường xuyên tiến độ xử lý và hàng năm nên bảo trì để phần mềm hoạt động tốt

hơn, nâng cấp những chức năng phân tích để người sử dụng dễ dàng có được những

thông tin cơ sở tư vấn cho khách hàng. PHS nên chú trọng đầu tư nhiều hơn, để

phần mềm đồng bộ, hoạt động hữu hiệu hơn.

(cid:1) Xây dựng và ban hành đầy đủ hệ thống văn bản chế độ nội bộ + Ban hành đầy đủ, kịp thời và đồng bộ các văn bản quản trị điều hành, cơ chế

chính sách và quy định nghiệp vụ trên nguyên tắc tuân thủ các quy định của pháp

luật.

+ Thường xuyên cải tiến, chỉnh sửa, bổ sung các văn bản đã đáp ứng yêu cầu

cung cấp các dịch vụ có chất lượng và tiện ích tốt nhất cho khách hàng trên cơ sở an

toàn, hiệu quả, có tính cạnh tranh và phòng chống được rủi ro.

+ Xây dựng đồng bộ công cụ quản lý phù hợp với quy mô, tính chất mức độ rủi

ro, khả năng quản lý; phân cấp ủy quyền; hạn mức; công cụ kiểm soát hạn mức. 3.2.8 Các giải pháp nâng cao tính hiệu quả của hoạt động giám sát

Một hệ thống KSNB dù được thiết kế tốt thế nào đi chăng nữa nhưng nếu

không có sự kiểm tra giám sát tốt thì hệ thống đó sẽ mất dần tính hữu hiệu. Hơn

nữa, thông qua việc kiểm tra giám sát giúp công ty thấy được những khiếm khuyết

trong thiết kế và vận hành hệ thống.

Mặt khác, khi điều hành kinh doanh thay đổi thì hệ thống KSNB được thiết

kế trước đây có thể không còn phụ hợp trong tình huống mới, hoạt động giám sát

phải được đổi mới liên tục, cần thường xuyên tham mưu với ban lãnh đạo trong việc

theo dõi chặt chẽ về chức năng nhiệm vụ của từng bộ phận trong quy trình kiểm tra

góp phần phát hiện ra các nguy cơ dẫn đến rủi ro ngay từ ban đầu nhằm có biện

pháp phòng ngừa sớm nhất, chứ không để tình trạng rủi ro đã xảy ra rồi mới tìm

cách khắc phục như hiện nay. Hoạt động giám sát phải được tiến hành dựa trên cơ

sở các thông lệ và chuẩn mực quốc tế về quản lý rủi ro và an toàn hoạt động. Vì

vậy, việc kiểm tra giám sát hệ thống KSNB cần phải được quan tâm ở mức độ cần

thiết. Cụ thể như sau:

(cid:1) Kiểm tra giám sát thường xuyên: ngoài việc thiết kế hệ thống để các nhân

viên và các phòng ban thực hiện việc giám sát lẫn nhau thì các cấp quản lý trong

PHS phải thường xuyên kiểm tra giám sát việc thực hiện hằng ngày trong phạm vi

quản lý. Một mặt giám sát việc thực hiện của nhân viên, mặt khác người quản lý

cũng phát hiện được những chi tiết chưa hợp lý của chu trình. Giám sát thường

xuyên cũng bao gồm việc ghi nhận những báo cáo về các khiếm khuyết của hệ

thống của những nhân viên cấp dưới trực tiếp thực hiện.

(cid:1) Phân tích đánh giá định kỳ: định kỳ các cấp quản lý tham gia trong chu

trình ngồi lại cùng nhau để phân tích, đánh giá sự hữu hiệu, sự phù hợp với điều

kiện hiện tại của các chu trình liên quan. Ban giám đốc cũng có thể đưa ra sự đánh

giá thông qua những trao đổi với ban kiểm soát, kiểm toán viên nội bộ, kiểm toán

viên độc lập hoặc những nhà tư vấn về hệ thống KSNB hiện tại của công ty.

3.3 Một số kiến nghị:

Xuất phát từ thực trạng hệ thống KSNB tại PHS để có một hệ thống KSNB

thực sự hữu hiệu trong công ty, việc hoàn thiện hệ thống KSNB trên cơ sở QTRR

có một số kiến nghị như sau:

+ Quan điểm rõ ràng về rủi ro

Hoạt động kinh doanh tất yếu dẫn đến việc công ty phải đối mặt với các rủi

ro liên quan. Vì vậy, việc quản lý các rủi ro này là điều kiện tiên quyết cho việc

thành công mọi công ty. Để quản lý được các rủi ro, PHS trước hết phải có quan

điểm rủi ro một cách rõ ràng. Điều này thể hiện ở các khía cạnh sau đây:

(cid:3) PHS phải ý thức rằng rủi ro luôn tồn tại và phải đối mặt thường xuyên. PHS

hiện nay chưa có sự chuẩn bị hoặc chuẩn bị chưa đúng mức đối với các rủi ro liên

quan trong quá trình hoạt động, điều này dẫn đến việc công ty không lường hết

được các rủi ro trong tương lai và do đó không thể quản lý hiệu quả. Việc ý thức

này là điều kiện tiền đề để đảm bảo thực hiện ba mục tiêu thông thường của KSNB

mà còn đảm bảo thực hiện được các mục tiêu chiến lược, và chiến lược thực hiện

hợp lý của công ty.

(cid:3) Khi công ty chấp nhận rủi ro cao hơn một mức nào đó thì rủi ro càng cao lợi

ích càng giảm. Thông thường, quan niệm rằng việc chấp nhận rủi ro càng cao thì lợi

ích càng lớn, điều này chỉ đúng trong một mức độ rủi ro nào đó chứ không phải là

toàn bộ các mức độ rủi ro. Quan điểm đúng đắn này giúp PHS chấp nhận rủi ro ở

mức độ hợp lý để tạo lập, duy trì, bảo tồn giá trị cho công ty.

(cid:3) Quy trình KSNB phải bao gồm việc thiết lập các mục tiêu của và các

chiến lược thực hiện như sau:

- Một môi trường văn hóa nhấn mạnh đến sự chính trực, giá trị đạo đức và

phân công phân nhiệm rõ ràng, cụ thể;

- Quy trình hoạt động và quy trình KSNB được xác định rõ ràng bằng văn bản

và được truyền đạt rộng rãi trong nội bộ;

- Các hoạt động rủi ro được phân tách rõ ràng giữa các nhân viên với nhau; - Mọi nhân viên đều phải tuân thủ hệ thống KSNB; - Trách nhiệm kiểm tra và giám sát được phân tách rõ ràng; - Định kỳ tiến hành các biện pháp kiểm tra độc lập; - Định kỳ phải kiểm tra và nâng cao hiệu quả của các biện pháp KSNB + Xây dựng các tiêu chuẩn để đánh giá các rủi ro

Để đánh giá được mức độ trọng yếu của rủi ro, PHS cần có những tiêu chuẩn

để so sánh. Rủi ro, xét ở mức độ toàn công ty hoặc ở mức độ chi tiết vì vậy cũng

cần phải có những tiêu chuẩn liên quan. Ở mức độ toàn công ty, chỉ tiêu để đánh giá

rủi ro là rủi ro có thể chấp nhận; ở mức độ chi tiết là rủi ro bộ phận. Các tiêu chuẩn

này được áp dụng trong các trường hợp sau:

(cid:3) Rủi ro có thể chấp nhận được xem xét khi công ty xác định các chiến lược.

Lợi ích kỳ vọng của chiến lược phải phù hợp mức rủi ro chấp nhận đã đề ra. Việc

xác định chỉ tiêu này giúp công ty những vấn đề sau:

- Lựa chọn chiến lược nào nằm trong giới hạn chịu đựng của rủi ro. - Điều chỉnh chiến lược thực hiện khi rủi ro thực tế có khả năng vượt ra ngoài

giới hạn chịu đựng của công ty

- Cơ sở để thiết lập các rủi ro bộ phận. (cid:3) Rủi ro bộ phận được xem xét để đánh giá rủi ro tác động đến một bộ phận,

một chu trình cụ thể. Việc xác định rủi ro cho các bộ phận, chu trình,.. giúp công ty

đánh giá các rủi ro phát sinh trong hoạt động hàng ngày, trên cơ sở đó lựa chọn

những phương án phản ứng phù hợp.

Ngoài việc xem xét các cách thức phản ứng nêu trên, công ty cũng cần lưu ý

rằng việc phản ứng với rủi ro không chỉ giới hạn trong việc làm giảm rủi ro mà còn

bao gồm cả việc xem xét những cơ hội đối với công ty. Khi các phản ứng hiện tại đã

đạt đến giới hạn của sự hữu hiệu hoặc khi sự điều chỉnh của phản ứng chỉ có tác

động rất nhỏ đến rủi ro thì công ty nên xem xét cơ hội có thể có, qua đó điều chỉnh

các chiến lược cho phù hợp với các cơ hội mới phát sinh.

3.4 Một số hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo:

Hệ thống KSNB của công ty cổ phần chứng khóan Phú Hưng hiện nay được

xây dựng theo báo cáo COSO 2004. Nhưng cơ sở ban đầu của COSO 2004 là các

doanh nghiệp ở Mỹ, vì điều kiện kinh tế, xã hội, địa lý ở Việt Nam có khác so với

Mỹ, nên khi ứng dụng mô hình KSNB theo COSO 2004 vào Việt Nam thì phát sinh

những điều không phù hợp.

Do hạn chế về thời gian, dữ liệu nên những mẫu khảo sát của luận văn chưa

thật sự bao quát toàn bộ nhân viên của công ty, do đó những đánh giá về thực trạng

của hệ thống KSNB của công ty chưa thật sự khách quan và những giải pháp hoàn

thiện hệ thống KSNB còn nhiều hạn chế.

Vì lý do thông tin, dữ liệu còn nhiều hạn chế không đưa mô hình SWOT và

phân tích chi tiết trong phần những giải pháp để nâng cao tính hiệu quả của hệ

thống KSNB của công ty.

Nếu luận văn được đưa vào nghiên cứu sâu hơn thì tác giả sẽ làm rõ những

hạn chế này, từ đó đưa ra được toàn cảnh bức tranh của công ty một cách khách

quan nhất, trên cơ sở đó tác giả sẽ đưa ra những giải pháp và mô hình phù hợp nhất.

KẾT LUẬN CHƯƠNG III

Cũng như nhiều công ty khác, công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng đang

dần hoàn thiện mình trong hoạt động kinh doanh. Việc hoàn thiện hệ thống KSNB,

thiết lập một hệ thống QTRR phù hợp sẽ giúp công ty tạo ra sự kiểm soát chặt chẽ,

tích hợp quy trình quản lý rủi ro vào quá trình ra quyết định, điều này giúp công

việc hằng ngày được hoạt động hiệu quả hơn. Trên cơ sở khảo sát, nghiên cứu thực

trạng ở chương II, thấy được những điểm mạnh và tồn tại những điểm yếu của hệ

thống KSNB, chương III tác giả đã mạnh dạng đề xuất một số ý kiến góp phần hoàn

thiện hệ thống KSNB tại công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng. Qua khảo sát về

gốc độ nhìn nhận rủi ro tại công ty. Xuất phát từ nhu cầu thực tế cần thiết phải xây

dựng một hệ thống QTRR giúp công ty chủ động với rủi ro và nâng cao khả năng

đạt được các mục tiêu đề ra, tác giả cũng đã đề xuất một số ý kiến cũng như quy

trình, các bước quản lý rủi ro mà ban giám đốc và các nhà quản lý cần quan tâm

trong việc thiết lập một hệ thống QTRR.

KẾT LUẬN

Sự tiến bộ và phát triển của xã hội đã đưa nền kinh tế thế giới sang một hình

thái mới. Cơ chế thị trường ra đời làm cho các hoạt động tài chính và sở hữu ngày

càng đa dạng và phức tạp, chức năng kiểm tra kiểm soát đòi hỏi ngày càng chặt chẽ

nhằm đáp ứng yêu cầu của quản lý. Một công ty dù hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực

nào như: sản xuất, thương mại, dịch vụ đều cần một hệ thống KSNB phù hợp với

quy mô và tình hình hoạt động.

Từ việc nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế hệ thống KSNB và quan điểm

về rủi ro cũng như cách thức quản lý rủi ro, luận văn đã đạt được những nghiên cứu

Làm rõ sự phát triển của hệ thống lý luận về KSNB.

Làm rõ sự phát triển của hệ thống lý luận về rủi ro và QTRR.

Tiếp cận lý thuyết về rủi ro và QTRR hiện đại theo báo cáo COSO năm 2004

sau: - - - - Khảo sát thực trạng hệ thống KSNB hiện tại của công ty cổ phần chứng

khoán Phú Hưng, quan điểm về rủi ro và cách thức quản lý rủi ro. - Đề xuất các định hướng để hoàn thiện hệ thống KSNB theo hướng tích hợp

với việc QTRR theo báo cáo COSO năm 2004 - Đề xuất các giải pháp để hoàn thiện cho công cổ phần chứng khoán Phú

Hưng nhằm quản trị tốt hơn các rủi ro.

Bên cạnh đó luận văn cũng không tránh khỏi những hạn chế như: cỡ mẫu

chưa đủ khái quát để đưa ra những kết luận đầy đủ. Có thể nói, thiết lập một hệ

thống KSNB tồn tại song hành cùng hoạt động là một yếu tố cần, sự hoàn thiện và

hoạt động hiệu quả của hệ thống KSNB là một yếu tố đủ. Công ty cần phải kết hợp

cả hai yếu tố cần và đủ để đảm bảo đạt được các mục tiêu đã đề ra, đảm bảo tất cả

mọi nhân viên trong công ty đều tuân thủ các nội quy, quy định của công ty. Thuật

ngữ, quản lý rủi ro xuất hiện trong những năm gần đây dường như cũng là một khái

niệm còn mới mẻ đối với các nhà quản lý, theo phong cách quản lý truyền thống

của các nhà lãnh đạo thường bị động trước các rủi ro hoạt động từ môi trường bên

ngoài, sau khi rủi ro phát sinh, lúc này các nhà quản lý mới bắt tay vào cuộc và tìm

phương án để giải quyết vấn đề, và thực tế đã cho thấy phương thức quản lý trên

không còn phù hợp với nền kinh tế thị trường và nhất là trong giai đoạn đất nước

đang dần hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. Xây dựng một quy trình quản lý rủi

ro trong hệ thống KSNB là một hướng đi mới cho các công ty Việt Nam hiện nay,

nhằm giúp cho các nhà quản lý có thể chủ động hơn với rủi ro, từ đó thiết lập các

chiến lược kinh doanh hiệu quả, đề ra các mục tiêu cụ thể cho từng bộ phận và toàn

công ty trên những cơ sở, nền tảng hợp lý và vững chắc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt:

1. Đức Lê, Quản lý rủi ro công ty tốt – Chìa khóa để tận dụng cơ hội sau suy

thoái, www.baomoi.com

2. Khoa Kế toán – kiểm toán Trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM (2007), Kiểm

toán, Nhà xuất bản Lao Động – Xã Hội.

3. Mai Đức Nghĩa và Vũ Hữu Đức (Bộ môn kiểm toán, trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM), Giới thiệu báo cáo COSO 1992 và báo cáo COSO 2004, http://accounting- forum.blogspot.com

4. Phạm Quỳnh Như Sương (2010), Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam theo hướng đối phó với rủi ro hoạt động, Luận văn thạc sĩ kinh tế.

5. Phát triển hệ thống kiểm soát nội bộ tại các công ty Việt Nam trên cơ sở quản lý

rủi ro, Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế, http://kilobooks.com

6. Tạ Thị Thùy Mai (2008), Thực trạng và giải pháp nâng cao tính hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các công ty vừa và nhỏ ở Tỉnh Lâm Đồng hiện nay, Luận văn thạc sĩ kinh tế.

7. Ths. Lại Thị Thu Thủy, Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ hướng đến quản lý

rủi ro trong doanh nghiệp, Tạp chí kiểm toán số 5/2012

8. Trang web công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng, http://phs.vn 9. Trần Mạnh Hà (2012), Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện nay, Luận văn thạc sĩ kinh tế. Tiếng Anh:

1. Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commision (COSO)

(1992), Internal Control - Intergrated framework.

2. COSO (2004), Enterprise Risk Management - Intergrated framework 3. Website của tổ chức COSO: www.coso.org 4. Website của công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng: www.phs.vn 5. Website khác như: www.vneconomy.com, www.ft.com

PHỤ LỤC

Thông tin chung • Tên công ty: Công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng • Địa chỉ: Tầng 5, TN Lawrence S.Ting, 801 Nguyễn Văn Linh, P.Tân Phú, Q7,

TP.HCM • Loại hình công ty: Công ty cổ phần

BẢNG KHẢO SÁT

Nội dung: Khảo sát thực trạng KSNB và quản trị rủi ro tại công ty

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

1. Môi trường kiểm soát

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

1.1 Tính chính trực và các giá trị đạo đức tại công ty

Công ty có tạo dựng môi trường văn hóa nhằm

nâng cao tính chính trực và phẩm chất đạo đức

90%

10%

của nhân viên không?

Công ty có ban hành các quy định cụ thể hoặc

khẳng định các vấn đề liên quan đến đạo đức

50%

nghề nghiệp không?

Các biện pháp xử lý những vi phạm đạo đức

nghề nghiệp (gian lận, làm sai lệch số liệu, gây

83%

17%

mất đoàn kết,…) có thực hiện đúng như quy định

của công ty không?

Công ty có ban hành dưới dạng văn bản các quy

định cụ thể phòng ngừa ban lãnh đạo và các nhân

viên lâm vào tình thế xung đột quyền lợi, kể cả

67%

33%

việc ban hành các quy định xử phạt thích hợp khi

phát sinh hành vi vi phạm hay không?

Công ty đã phổ biến rộng rãi các quy định nêu

73%

27%

trên cho tất cả các nhân viên hay chưa?

Công ty đã yêu cầu tất cả nhân viên ký bản cam

kết tuân thủ những quy định trên hay chưa?

100%

Công ty có truyền đạt và hướng dẫn cụ thề hóa

các yêu cầu về đạo đức, phân biệt hành vi nào là

90%

10%

vi phạm, hành vi nào được khuyến kích cho

phép không?

Tư cách đạo đức, hành vi ứng xử và hiệu quả

công việc của lãnh đạo là tấm gương sáng để

83%

17%

nhân viên noi theo hay không?

1.2 Chính sách nhân sự và năng lực của nhân viên

Khi tuyển dụng nhân viên mới, công ty có những

chính sách, thủ tục để phát triển đội ngũ nhân viên

93%

hay không?

Công ty có hệ thống văn bản thống nhất quy định

chi tiết việc tuyển dụng, đào tạo, đánh giá nhân

90%

10%

viên, đề bạt, trả lương, phụ cấp để khuyến khích

nhân viên hay không?

Các vị trí công việc hiện tại và cách thức tuyển

dụng nhân viên của công ty hiện nay có đảm bảo

87%

13%

“đúng người đúng việc”?

Công ty đã sử dụng “Bản mô tả công việc” quy

định rõ yêu cầu kiến thức và chất lượng nhân sự

80%

20%

cho từng vị trí trong tổ chức

Công ty có thường xuyên tổ chức những chương

trình đào tạo hay cử nhân viên tham gia các khóa

đào tạo ngắn hạn bên ngoài để nhân viên nâng cao

100%

trình độ nghiệp vụ của mình?

Các nhân viên có hiểu rằng hành động sai lệch so

với chính sách và thủ tục quy định sẽ phải chịu

97%

các biện pháp điều chỉnh (như nhắc nhở, cảnh cáo,

phạt, sa thải...) tùy theo mức độ vi phạm không?

Công ty có xây dựng quy chế khen thưởng và kỹ

luật rõ ràng không?

100%

Khi phân công công việc, công ty có phân tích

kiến thức và kỹ năng của nhân viên để giao việc

50%

không?

Nhân viên có biết chính xác nhiệm vụ của mình

và sự liên quan đối với các cá nhân, phòng ban

90%

10%

khác cũng như sự đánh giá của các cấp quản lý?

Công ty có nhân viên chuyên quản lý mạng máy

100%

tính và bảo vệ phần cứng không?

Có quy định, cam kết bảo mật thông tin đối với

nhân viên trực tiếp sử dụng và chịu trách nhiệm

70%

30%

về thông tin hay không?

Công ty có các chính sách liên quan đến quyền sở

33%

67%

hữu, phát triển phần mềm, dữ liệu nội bộ không?

Công ty có thường xuyên luân chuyển nhân sự

36%

64%

trong nội bộ phòng ban hay giữa các bộ phận với

nhau hay không?

Khi các nhân viên nghỉ phép, có sự ủy quyền bằng

93%

văn bản để luân chuyển nhiệm vụ không?

1.3 Ban kiểm soát

Ban lãnh đạo có đánh giá cao vai trò của KSNB

73%

27%

không?

Công ty có thành lập ban kiểm soát độc lập

100%

không?

1.4 Triết lý về quản lý và phong cách điều hành

Ban giám đốc và các nhà quản lý cấp cao có thận

93%

trọng trong các quyết định kinh doanh hay không?

Ban giám đốc và các nhà quản lý cấp cao có thể

97%

hiện phong cách điều hành hoạt động rõ ràng?

Công ty có các văn bản, sơ đồ cụ thể trong hoạt

77%

23%

động quản lý tổng thể.

Ban lãnh đạo và các nhà quản lý có minh bạch, rõ

ràng trong công tác quản lý và điều hành công ty

100%

hay không?

Ban lãnh đạo và các nhà quản lý có thái độ và

hành động đúng đắn trong việc áp dụng những

100%

quy định, chính sách của nhà nước trong hoạt

động kinh doanh hay không?

1.5 Cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn

Cơ cấu tổ chức hiện tại có phù hợp với quy mô

97%

của công ty và độ phức tạp của công việc không?

31 Công ty có sơ đồ tổ chức với sự phân định trách

97%

nhiệm và quyền hạn của nhân viên không?

Cơ cấu tổ chức hiện tại có tạo nên sự chồng chéo

33%

67%

không?

Cơ cấu tổ chức hiện tại có đảm bảo cho các thủ

93%

tục kiểm soát phát huy được tác dụng?

Việc phân chia quyền hạn giữa các bộ phận,

phòng ban có được quy định bằng văn bản hay

50%

không?

Quyền hạn giữa các phòng ban có bị trùng lắp

13%

87%

không?

Có văn bản quy định chính sách và thủ tục để cụ

thể hóa hoạt động của từng bộ phận trong công ty

50%

không?

Công ty đã ban hành văn bản quy định rõ ràng

những ai có quyền và/ hoặc được ủy quyền phê

57%

43%

duyệt toàn bộ hay một loại vấn đề tài chính nào đó

2. Đánh giá rủi ro

2.1 Mục tiêu của toàn công ty và từng bộ phận

Anh/chị có biết mục tiêu tổng thể của công ty hay

100%

không?

Công ty có xác định các mục tiêu cụ thể liên quan

đến từng bộ phận, phòng ban hay các mảng hoạt

87%

13%

động cụ thể không?

Có quy định rõ ràng các rủi ro nào là không thể

53%

47%

chấp nhận đối với sự tồn tại của công ty hay

không?

Có quy định rủi ro có thể chấp nhận đối với từng

57%

430%

mục tiêu cụ thể không?

2.2 Nhận dạng rủi ro

Ban lãnh đạo có khuyến khích nhân viên quan

tâm, phát hiện, đánh giá, phân tích định lượng tác

90%

10%

hại của các rủi ro hiện hữu, rủi ro tiềm ẩn và báo

cáo lên cấp trên hay không?

Công ty có đánh giá đầy đủ các rủi ro hoạt động

33%

67%

từ các nguồn lực bên ngoài không?

Các yếu tố tác động đến sự kiện tiềm tàng có được

xem xét đầy đủ? (yếu tố bên ngoài, bên trong,

47%

53%

chính trị, xã hội, khoa học, kỹ thuật, cơ sở vật

chất, nhân sự…)

Công ty có thường xuyên giám sát và phân tích

các rủi ro bên trong (tài chính, nhân sự, hệ thống

73%

27%

thông tin…) của công ty không?

2.3 Đánh giá rủi ro

Công ty có thường xuyên nhận dạng và phân tích

rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình

80%

20%

không?

Công ty đã đề ra các biện pháp, kế hoạch, quy

trình hành động cụ thể nhằm giảm thiểu tác hại rủi

ro đến giới hạn chấp nhận nào đó hoặc công ty đã

có biện pháp để toàn thể nhân viên nhận thức rõ

97%

ràng về tác hại của rủi ro cũng như giới hạn rủi ro

tối thiểu mà công ty có thể chấp nhận được.

Việc bảo quản hệ thống không hư hỏng và mất

97%

mát dữ liệu có thực hiện tốt không?

Công ty có hành động thay đổi kịp thời đối với

các nhân tố tác động từ bên trong và ngoài công ty

97%

không?

Hoạt động kiểm soát

3.1 Phân chia trách nhiệm

Trách nhiệm giữa các phòng ban có bị trùng lắp

100%

không?

Việc phân chia trách nhiệm giữa các bộ phận,

phòng ban có được quy định bằng văn bản hay

13%

87%

không?

Nhân viên trong công ty có tự kiểm tra và giám

sát lẫn nhau trong các chức năng thực hiện khác

73%

27%

nhau không?

Các nhân viên trong công ty có hiểu rõ được sự

70%

30%

quan trọng của phân chia trách nhiệm không?

Mọi quan hệ trong báo cáo tài công ty có rõ ràng

không? (Các nhân viên có biết mình phải báo cáo

63%

37%

về vấn đề gì, cho ai, khi nào không?)

Có bảng mô tả công việc cho từng nhân viên, cụ

thế hóa nhiệm vụ, bao gồm các thủ tục kiểm soát

77%

23%

có liên quan đến trách nhiệm?

3.2 Kiếm soát xử lý thông tin

56 Công ty có sử dụng phần mềm quản lý thông tin

100%

không?

Tất cả các thông tin về công việc có được lưu và

100%

xử lý trên hệ thống máy chủ không?

Nhân viên có được phân quyền trong việc chỉnh

sửa, hoặc hóa dữ liệu trên phần mềm và hệ thống

100%

máy chủ không?

Có chứng từ phản ánh đầy đủ cho tất cả các hoạt

77%

23%

động, nghiệp vụ xảy ra không?

Dữ liệu đầu vào trên các chứng từ có được kiểm

80%

20%

soát một cách chặt chẽ không?

61 Có đánh số thứ tự trước các chứng từ không?

100%

Có quy định bằng văn bản cụ thể về trình tự luân

13%

87%

chuyển chứng từ không?

Có xác định trách nhiệm của các cá nhân tham gia

hoạt động trên chứng từ không? (Kí tên- trách

100%

nhiệm)

Có quy định hạn chế sự xâm nhập và truy cập vào

93%

tài sản và dữ liệu, thông tin công ty không?

Các báo cáo kết xuất từ phần mềm có đảm bảo

57%

43%

mục tiêu đầy đủ, chính xác, kịp thời không?

Hệ thống có buộc khai báo User, password trước

khi đăng nhập sử dụng không?

100%

Hệ thống có theo dõi quá trình sử dụng của từng

100%

user thông qua nhật kí tự động không?

Có biện pháp hạn chế đối tượng bên ngoài tiếp

87%

13%

cận trực tiếp với hệ thống xử lý không?

Có phần quyền xem, thêm, sửa, xóa cho đối với

từng User theo chức năng quản lý và thực hiện

97%

riêng không?

70 Hệ thống có báo lỗi không khi:

+ Nhập dữ liệu bị trùng lắp?

100%

+ Kiểu dữ liệu không theo quy định của phần mềm?

63%

37%

+ Trình tự nhập liệu về thời gian bị đảo lộn?

53%

47%

Hệ thống có tự tổng kết và thông báo với người sử

dụng về:

+ Danh sách các nghiệp vụ sai sót?

17%

83%

+ Thời gian, nội dung thực hiện bổ sung, sửa, xóa đối

17%

83%

với dữ liệu?

Công ty có hệ thống ngăn chặn virus tự động

100%

không?

Công ty có kiểm soát tốt các thiết bị lưu trữ và sao

100%

lưu dự phòng dữ liệu không?

3.3 Kiểm tra độc lập, phân tích và soát xét lại

Có định kỳ so sánh, đối chiếu số liệu thực tế với

kế hoạch, năm trước của từng bộ phận cũng như

100%

toàn công ty không?

Công ty đã lưu trữ các chứng cứ dưới dạng văn

bản tạo điều kiện phân định rõ ràng phần thực

hiện công việc với phần giám sát tại bất kì thời

87%

13%

điểm nào, kể cả việc xác định những cá nhân có

trách nhiệm về các sai phạm xảy ra.

76 Các sáng kiến về đổi mới và cải tiến có được giám

97%

đốc và các nhà quản lý công ty xem xét một cách

nghiêm túc ?

Thông tin và truyền thông

Hệ thống truyền thông của công ty đảm bảo cho

nhân viên ở mọi cấp độ đều có thể hiểu và nắm rõ

các nội quy, quy định của tổ chức, đảm bảo thông

87%

13%

tin được cung cấp kịp thời, chính xác đến các cấp

có thẩm quyền theo quy định.

Các nhân viên có được khuyến khích báo cáo

những điều nghi ngờ cho ban giám đốc và các nhà

93%

quản lý không?

Công ty đã thiết lập các kênh thông tin nóng cho

phép nhân viên báo cáo về các hành vi, sự kiện

100%

bất thường có khả năng gây thiệt hại cho công ty.

Các báo cáo có đảm bảo yêu cầu về độ chính xác,

kịp thời và có giá trị giúp nhà quản lý đánh giá

87%

13%

được các rủi ro tác động đến công ty?

Cách thức truyền thông hiện tại có đảm bảo rằng

nhà quản lý hiểu được ý kiến của các nhân viên

67%

33%

cấp dưới và cấp dưới hiểu được chỉ thị, mong

muốn của cấp trên?

Các kênh thông tin hiện tại có đảm bảo rằng thông

tin cung cấp cho bên ngoài và thông tin công ty

100%

nhận từ bên ngoài là kịp thời và chính xác cho các

đối tượng sử dụng?

Giám sát

Các nhân viên và các bộ phận có giám sát lẫn

77%

23%

nhau trong công việc hằng ngày?

Các khiếm khuyết của hệ thống (các đề xuất để

hoàn thiện hệ thống) có được báo cáo lên các cấp

97%

liên quan không?

Các nhà quản lý có thực hiện các giám sát thường

57%

xuyên quản trị rủi ro tại công ty không ?

Ban giám đốc và các nhà quản lý công ty có

thường xuyên kiểm tra hoạt động của từng bộ

87%

13%

phận và kết quả công việc của các cá nhân có

trách nhiệm không ?

Ban lãnh đạo và trưởng các bộ phận có thường

100%

xuyên tổ chức các cuộc họp giao ban không ?

Công ty có so sánh định kỳ về số liệu ghi trên sổ

100%

sách với số liệu thực tế không?

Ban quản lý công ty có thường xuyên và định kỳ

đánh giá chất lượng và hiệu quả công việc của

97%

nhân viên không ?

Công ty có bộ phận kiểm toán nội bộ hoạt động

theo các chuẩn mực của kiểm toán Nhà nước và

100%

kiểm toán quốc tế?

Công ty có hệ thống báo cáo cho phép phát hiện

50%

các sai lệch so với chỉ tiêu, kế hoạch đã định.

Khi phát hiện sai lệch, công ty đã triển khai các

93%

biện pháp điều chỉnh thích hợp.

93 Công ty đã yêu cầu các cấp quản lý trung gian báo

87%

13%

cáo ngay về mọi trường hợp gian lận, nghi ngờ

gian lận, về các vi phạm nội quy, quy định của

công ty cũng như các quy định của pháp luật hiện

hành có khả năng làm giảm uy tín công ty và gây

thiệt hại về kinh tế.

Nhìn nhận của công ty về rủi ro

Công ty có nên tiếp cận cách thức quản trị các

loại rủi ro liên quan đến quá trình hoạt động một

97%

cách khoa học và bài bản?

Cần phải có một triết lý về rủi ro nhìn nhận trên

góc độ toàn công ty để đánh giá các rủi ro liên

90%

10%

quan đến công ty?

Công ty có gặp những bất ngờ quan trọng trong

hoạt động kinh doanh (tích cự và tiêu cực) trong

63%

37%

ba năm vừa qua ?

Công ty có phải chịu áp lực từ các bên về việc

50%

quản lý tốt hơn các loại rủi ro liên quan ?

Có cần thiết phải bổ nhiệm một người quản lý

cấp cao chịu trách nhiệm trong việc điều hành,

80%

20%

quản lý các loại rủi ro?

Theo tình hình hiện tại, công ty có cần thiết phải

83%

17%

xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro hay không?

Trong tương lai, cùng với quá trình hoạt động

100

công ty có nhu cầu xây dựng một hệ thống quản

93%

trị rủi ro không?

BẢNG TỔNG HỢP CÁC PHỤ LỤC

STT

Phụ Lục

Nội Dung

Phụ lục 0 Danh sách các đối tượng được khảo sát

Phụ lục 1 Các bộ phận hợp thành của hệ thống kiểm soát nội bộ

Phụ lục 2 Các bộ phận hợp thành của hệ thống quản trị rủi ro công ty

Phụ lục 3

Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

Phụ lục 4

Tổng hợp kết quả khảo sát về tính chính trực và các giá trị đạo đức

Phụ lục 5

Tổng hợp kết quả khảo sát về chính sách nhân sự, năng lực nhân viên

Phụ lục 6

Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát

Phụ lục 7

Tổng hợp kết quả khảo sát về triết lý quản lý và phong cách điều hành

Phụ lục 8

Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn

Phụ lục 9

Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia trách nhiệm

Tổng hợp kết quả khảo sát về mục tiêu của toàn công ty và từng bộ

Phụ lục 10

phận

Phụ lục 11 Tổng hợp kết quả khảo sát về nhận dạng rủi ro.

Phụ lục 12 Tổng hợp kết quả khảo sát về đánh giá rủi ro.

Phụ lục 13 Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát xử lý thông tin.

Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động kiểm tra độc lập, phân tích và

Phụ lục 14

soát xét lại

Phụ lục 15 Tổng hợp kết quả khảo sát về thông tin và truyền thông

Phụ lục 16 Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động giám sát

Phụ lục 17 Tổng hợp kết quả khảo sát về nhìn nhận của công ty về rủi ro

Phụ lục 18 Các yếu tố tác động đến sự kiện tiềm tàng

Phụ lục 0

Danh sách các đối tượng được khảo sát

STT

Họ và tên

Chức vụ

Bộ Phận

Nguyễn Thị Mỹ Linh

Quyền Kế toán trưởng

Kế toán

Nguyễn Thị An Vi

Kế toán tổng hợp

Kế toán

Đỗ Thị Ái Vy

Kế toán tổng hợp

Kế toán

Nguyễn Thị Ngọc Tú

Nhân viên kế toán

Kế toán

Phan Thị Yến Nhi

Nhân viên kế toán

Kế toán

Nguyễn Minh Xuân Trâm Trưởng nhóm tài chính

Tài chính

Võ Thị Thanh Hậu

Nhân viên tài chính

Tài chính

Nguyễn Hoàng Thanh Sang Trưởng phòng KSNB

KSNB

Lê Thùy Mỹ Tiên

Phó phòng KSNB

KSNB

Trần Thu Trang

Giám đốc giao dịch

Hỗ trợ giao dịch

Đoàn Thị Nhật Thảo

Trưởng nhóm lưu ký

Hỗ trợ giao dịch

Nguyễn Thị Thanh Bình

Nhân viên giao dịch

Hỗ trợ giao dịch

Nguyễn Thị Thanh Ngân

Nhân viên giao dịch

Hỗ trợ giao dịch

Phùng Đình Bảo Trân

Nhân viên giao dịch

Hỗ trợ giao dịch

Đoàn Thị Hoàng Oanh

Giám đốc khối môi giới Phòng Môi giới

Vũ Thị Hồng Tuyến

Trưởng Phòng

Marketing

Tạ Thị Quỳnh Loan

Nhân viên Marketing

Marketing

Phạm Thị Thu Nhàn

Trưởng phòng quản lý

Quản lý rủi ro

rủi ro

Trần Thùy Bảo Khanh

Trưởng nhóm quản lý

Quản lý rủi ro

rủi ro

Phạm Thị Thu Hiền

Nhân viên quản lý rủi ro Quản lý rủi ro

Tống Thị Bích Nguyệt

Trưởng phòng thư ký-

Thư ký-pháp lý

pháp lý

Nguyễn Thị Bích Lành

Nhân viên phòng thư

Thư ký-pháp lý

ký-pháp lý

Nguyễn Thị Kim Tuyết

Chuyên viên nhân sự

Nhân sự

Vương Thị Ngọc Như

Nhân viên nhân sự

Nhân sự

Phạm Nhật Bích

Chuyên viên phân tích

Phân tích

Lê Minh Triết

Trợ lý phòng phân tích

Phân tích

Bùi Thị Hoàng Vy

Nhân viên phòng tự

Tự doanh

doanh

Nguyễn Thị Hồng Phúc

Trợ lý phòng tư vấn

Tư vấn

Dương Hán Đạt

Nhân viên phòng IT

Dương Ngọc Bằng

Trưởng nhóm IT

Phụ lục 1: Các bộ phận hợp thành của hệ thống KSNB

Bộ

Nội dung chủ yếu

Các nhân tố

phận

-Tính chính trực và giá trị đạo đức

Tạo sắc thái chung của một công ty;

-Đảm bảo về năng lực

Môi

chi phối đến ý thức kiểm soát của

-Hội đồng quản trị và ban kiểm soát

trường

mọi người trong công ty; là nền tảng

-Triết lý và phong cách điều hành

kiểm

cho tất cả các bộ phận khác của

-Cơ cấu tổ chức

soát

KSNB.

-Phân định quyền hạn và trách nhiệm

-Chính sách về nhân sự

-Xác định mục tiêu của công ty

Đánh

Nhận dạng, phân tích và quản lý các

-Nhận dạng rủi ro

giá rủi

rủi ro.

-Phân tích và đánh giá rủi ro.

ro

-Phân chia trách nhiệm đầy đủ

Các chính sách và thủ tục để giúp

-Ủy quyền đúng đắn cho các hoạt

Hoạt

đảm bảo các chỉ thị của người quản

động và nghiệp vụ

động

lý được thực hiện và có các hành

-Bảo vệ tài sản vật chất và thông tin

kiểm

động cần thiết đối với rủi ro nhằm

-Kiểm tra độc lập

soát

thực hiện các mục tiêu của công ty

-Phân tích rà soát lại việc thực hiện

-Hệ thống thông tin bao gồm hệ

thống thông tin kế toán phải đảm bảo

Thông

Hệ thống thu nhận, xử lý, ghi chép

chất lượng thông tin.

tin và

và báo cáo thông tin trong nội bộ và

-Truyền thông đảm bảo các kênh

truyền

với bên ngoài

thông tin bên trong và bên ngoài đều

thông

hoạt động hữu hiệu

Toàn bộ quy trình hoạt động phải

được giám sát và điều chỉnh khi cần

thiết nhằm xem xét hoạt động có

-Giám sát thường xuyên

Giám

đúng với thiết kế hay không và cần

-Giám sát định kỳ

sát

phải điều chỉnh gì cho phù hợp với

từng giai đoạn.

Phụ lục 2: Các bộ phận hợp thành của hệ thống quản trị rủi ro công ty

Bộ phận

Nội dung chủ yếu

Các nhân tố

-Triết lý của nhà quản lý về quản trị rủi ro.

Phản ánh sắc thái chung của

-Rủi ro có thể chấp nhận.

một công ty; đóng vai trò

-Hội đồng quản trị

nền tảng cho các yếu tố khác

-Tính chính trực và các giá trị đạo đức

Môi

của quản trị rủi ro; tạo nên

-Đảm bảo về năng lực

trường

cấu trúc và phương thức vận

-Cơ cấu tổ chức

quản lý

hành về quản trị rủi ro trong

-Cách thức phân định quyền hạn và trách

công ty.

nhiệm

-Chính sách nhân sự.

Các mục tiêu được thiết lập

-Mục tiêu chiến lược

ở cấp độ chiến lược. Là điều

Thiết

-Mục tiêu hoạt động

kiện đầu tiên để nhận dạng,

lập các

-Mục tiêu báo cáo

đánh giá và phản ứng với rủi

mục tiêu

-Mục tiêu tuân thủ

ro.

Công ty phải nhận dạng

được các biến cố có thể xảy

Nhận

-Xác định các yếu tố bên trong và bên ngoài

ra tác động đến việc thực

dạng

tác động đến các sự kiện tiềm tàng.

hiện các mục tiêu của mình.

các sự

-Sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các sự kiện

Ngoài các sự kiện có tác

kiện

-Sắp xếp các sự kiện.

động tiêu cực, công ty cũng

tiềm

-Phân biệt cơ hội và rủi ro

phải thấy được các sự kiện

tàng

có tác động tích cực.

-Xác định rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm

Đánh Công ty đánh giá rủi ro dựa

trên các sự kiện đã được

soát.

giá rủi

nhận dạng và xem xét trong

-Ước lượng khả năng xuất hiện của sự kiện

ro

điều kiện cụ thể của công ty

và mức độ ảnh hưởng.

-Xác định sự liên hệ giữa các sự kiện.

-Xác định các phản ứng khác nhau đối với

Sau khi đánh giá các rủi ro

từng rủi ro.

Phản

liên quan đến các sự kiện,

-Đánh giá các phản ứng.

ứng rủi

công ty xác định cách thức

-Lựa chọn phản ứng

ro

phản ứng với rủi ro.

-Nhìn nhận rủi ro theo hệ thống.

-Kiểm soát cấp cao

-Kiểm soát các hoạt động chức năng

Các chính sách và thủ tục

Hoạt

-Kiểm soát quá trình xử lý thông tin và các

giúp đảm bảo chỉ thị của nhà

động

nghiệp vụ

quản lý về phản ứng đối với

kiểm

-Kiểm soát vật chất

rủi ro được thực hiện.

soát

-Phân tích, soát xét lại

-Phân chia trách nhiệm kiểm soát.

Hệ thống này được thiết lập

giúp công ty nhận dạng các

-Hệ thống thông tin phải đảm bảo phục vụ

sự kiện tiềm tàng, đánh giá

hữu hiệu và hiệu quả cho quá trình quản trị

và phản ứng với rủi ro.

Thông

rủi ro tại công ty.

Thông tin cung cấp cho

tin và

-Thông tin phải có chất lượng

những người liên quan theo

truyền

-Các kênh thông tin phải đảm bảo hoạt động

những cách thức và thời gian

thông

hữu hiệu khi cung cấp cho các đối tượng bên

thích hợp để thực hiện quá

trong cũng như bên ngoài

trình quản lý rủi ro và những

nhiệm vụ có liên quan

Quá trình đánh giá vai trò,

nhiêm vụ của các yếu tố của

hệ thống quản trị rủi ro trong

-Giám sát thường xuyên

Giám

quá trình thực hiện; xác định

-Đánh giá định kỳ

sát

hệ thống quản trị rủi ro có

-Thông báo các khiếm khuyết

còn tiếp tục hữu hiệu hay

không.

Phụ lục 3: Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy công ty cổ phần chứng khoán Phú Hưng

Phụ lục 4: Tổng hợp kết quả khảo sát về tính chính trực và các giá trị đạo đức

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Tính chính trực và các giá trị đạo đức tại công ty

Công ty có tạo dựng môi trường văn hóa nhằm

nâng cao tính chính trực và phẩm chất đạo đức

90%

10%

của nhân viên không?

Công ty có ban hành các quy định cụ thể hoặc

khẳng định các vấn đề liên quan đến đạo đức

50%

nghề nghiệp không?

Các biện pháp xử lý những vi phạm đạo đức

nghề nghiệp (gian lận, làm sai lệch số liệu, gây

83%

17%

mất đoàn kết,…) có thực hiện đúng như quy định

của công ty không?

Công ty có ban hành dưới dạng văn bản các quy

định cụ thể phòng ngừa ban lãnh đạo và các nhân

viên lâm vào tình thế xung đột quyền lợi, kể cả

67%

33%

việc ban hành các quy định xử phạt thích hợp khi

phát sinh hành vi vi phạm hay không?

Công ty đã phổ biến rộng rãi các quy định nêu

73%

27%

trên cho tất cả các nhân viên hay chưa?

Công ty đã yêu cầu tất cả nhân viên ký bản cam

100%

kết tuân thủ những quy định trên hay chưa?

Công ty có truyền đạt và hướng dẫn cụ thể hóa

các yêu cầu về đạo đức, phân biệt hành vi nào là

90%

10%

vi phạm, hành vi nào được khuyến kích cho

phép không?

Tư cách đạo đức, hành vi ứng xử và hiệu quả

công việc của lãnh đạo là tấm gương sáng để

83%

17%

nhân viên noi theo hay không?

Phụ lục 5: Tổng hợp kết quả khảo sát về chính sách nhân sự, năng lực nhân viên

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Chính sách nhân sự và năng lực của nhân viên

Khi tuyển dụng nhân viên mới, công ty có những

chính sách, thủ tục để phát triển đội ngũ nhân viên

93%

hay không?

Công ty có hệ thống văn bản thống nhất quy định

chi tiết việc tuyển dụng, đào tạo, đánh giá nhân

90%

10%

viên, đề bạt, trả lương, phụ cấp để khuyến khích

nhân viên hay không?

Các vị trí công việc hiện tại và cách thức tuyển

dụng nhân viên của công ty hiện nay có đảm bảo

87%

13%

“đúng người đúng việc”?

Công ty đã sử dụng “Bản mô tả công việc” quy

định rõ yêu cầu kiến thức và chất lượng nhân sự

80%

20%

cho từng vị trí trong tổ chức

Công ty có thường xuyên tổ chức những chương

trình đào tạo hay cử nhân viên tham gia các khóa

100%

đào tạo ngắn hạn bên ngoài để nhân viên nâng cao

trình độ nghiệp vụ của mình?

Các nhân viên có hiểu rằng hành động sai lệch so

97%

với chính sách và thủ tục quy định sẽ phải chịu

các biện pháp điều chỉnh (như nhắc nhở, cảnh cáo,

phạt, sa thải...) tùy theo mức độ vi phạm không?

Công ty có xây dựng quy chế khen thưởng và kỹ

100%

luật rõ ràng không?

Khi phân công công việc, công ty có phân tích

kiến thức và kỹ năng của nhân viên để giao việc

50%

không?

Nhân viên có biết chính xác nhiệm vụ của mình

và sự liên quan đối với các cá nhân, phòng ban

90%

10%

khác cũng như sự đánh giá của các cấp quản lý?

Công ty có nhân viên chuyên quản lý mạng máy

100%

tính và bảo vệ phần cứng không?

Có quy định, cam kết bảo mật thông tin đối với

nhân viên trực tiếp sử dụng và chịu trách nhiệm

70%

30%

về thông tin hay không?

Công ty có các chính sách liên quan đến quyền sở

33%

67%

hữu, phát triển phần mềm, dữ liệu nội bộ không?

Công ty có thường xuyên luân chuyển nhân sự

trong nội bộ phòng ban hay giữa các bộ phận với

36%

64%

nhau hay không?

Khi các nhân viên nghỉ phép, có sự ủy quyền bằng

93%

văn bản để luân chuyển nhiệm vụ không?

Phụ lục 6: Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Ban kiểm soát

Ban lãnh đạo có đánh giá cao vai trò của KSNB

73%

27%

không?

Công ty có thành lập ban kiểm soát độc lập

100%

không?

Phụ lục 7: Tổng hợp kết quả khảo sát về triết lý quản lý và phong cách điều hành

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Triết lý về quản lý và phong cách điều hành

Ban giám đốc và các nhà quản lý cấp cao có thận

93%

trọng trong các quyết định kinh doanh hay không?

Ban giám đốc và các nhà quản lý cấp cao có thể

97%

hiện phong cách điều hành hoạt động rõ ràng?

Công ty có các văn bản, sơ đồ cụ thể trong hoạt

77%

23%

động quản lý tổng thể.

Ban lãnh đạo và các nhà quản lý có minh bạch, rõ

ràng trong công tác quản lý và điều hành công ty

100%

hay không?

Ban lãnh đạo và các nhà quản lý có thái độ và

hành động đúng đắn trong việc áp dụng những

100%

quy định, chính sách của nhà nước trong hoạt

động kinh doanh hay không?

Phụ lục 8: Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Cơ cấu tổ chức và phân chia quyền hạn

Cơ cấu tổ chức hiện tại có phù hợp với quy mô

97%

của công ty và độ phức tạp của công việc không?

Công ty có sơ đồ tổ chức với sự phân định trách

97%

nhiệm và quyền hạn của nhân viên không?

Cơ cấu tổ chức hiện tại có tạo nên sự chồng chéo

33%

67%

không?

Cơ cấu tổ chức hiện tại có đảm bảo cho các thủ

93%

tục kiểm soát phát huy được tác dụng?

Việc phân chia quyền hạn giữa các bộ phận,

phòng ban có được quy định bằng văn bản hay

50%

không?

Quyền hạn giữa các phòng ban có bị trùng lắp

13%

87%

không?

Có văn bản quy định chính sách và thủ tục để cụ

thể hóa hoạt động của từng bộ phận trong công ty

50%

không?

Công ty đã ban hành văn bản quy định rõ ràng

những ai có quyền và/ hoặc được ủy quyền phê

100%

duyệt toàn bộ hay một loại vấn đề tài chính nào đó

Phụ lục 9: Tổng hợp kết quả khảo sát về cơ cấu tổ chức và phân chia trách nhiệm

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Phân trách nhiệm

Trách nhiệm giữa các phòng ban có bị trùng lắp

100%

không?

Việc phân chia trách nhiệm giữa các bộ phận,

phòng ban có được quy định bằng văn bản hay

13%

87%

không?

Nhân viên trong công ty có tự kiểm tra và giám

sát lẫn nhau trong các chức năng thực hiện khác

73%

27%

nhau không?

Các nhân viên trong công ty có hiểu rõ được sự

70%

30%

quan trọng của phân chia trách nhiệm không?

Mọi quan hệ trong báo cáo tài công ty có rõ ràng

không? (Các nhận viên có biết mình phải báo cáo

63%

37%

về vấn đề gì, cho ai, khi nào không?)

Có bảng mô tả công việc cho từng nhân viên, cụ

thế hóa nhiệm vụ, bao gồm các thủ tục kiểm soát

77%

23%

có liên quan đến trách nhiệm?

Phụ lục 10: Tổng hợp kết quả khảo sát về mục tiêu của toàn công ty và từng bộ

phận

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Mục tiêu của toàn công ty và từng bộ phận

Anh/chị có biết mục tiêu tổng thể của công ty hay

100%

không?

Công ty có xác định các mục tiêu cụ thể liên quan

đến từng bộ phận, phòng ban hay các mảng hoạt

87%

13%

động cụ thể không?

Có quy định rõ ràng các rủi ro nào là không thể

chấp nhận đối với sự tồn tại của công ty hay

53%

47%

không?

Có quy định rủi ro có thể chấp nhận đối với từng

43%

57%

mục tiêu cụ thể không?

Phụ lục 11: Tổng hợp kết quả khảo sát về nhận dạng rủi ro.

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Nhận dạng rủi ro

Ban lãnh đạo có khuyến khích nhân viên quan

tâm, phát hiện, đánh giá, phân tích định lượng tác

90%

10%

hại của các rủi ro hiện hữu, rủi ro tiềm ẩn và báo

cáo lên cấp trên hay không?

Công ty có đánh giá đầy đủ các rủi ro hoạt động

33%

67%

từ các nguồn lực bên ngoài không?

Các yếu tố tác động đến sự kiện tiềm tàng có được

xem xét đầy đủ? (yếu tố bên ngoài, bên trong,

47%

53%

chính trị, xã hội, khoa học, kỹ thuật, cơ sở vật

chất, nhân sự…)

Công ty có thường xuyên giám sát và phân tích

các rủi ro bên trong (tài chính, nhân sự, hệ thống

73%

27%

thông tin…) của công ty không?

Phụ lục 12: Tổng hợp kết quả khảo sát về đánh giá rủi ro.

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Đánh giá rủi ro

Công ty có thường xuyên nhận dạng và phân tích

rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình

80%

20%

không?

Công ty đã đề ra các biện pháp, kế hoạch, quy

trình hành động cụ thể nhằm giảm thiểu tác hại rủi

ro đến một giới hạn chấp nhận nào đó hoặc công

ty đã có biện pháp để toàn thể nhân viên nhận

thức rõ ràng về tác hại của rủi ro cũng như giới

97%

hạn rủi ro tối thiểu mà công ty có thể chấp nhận

được.

Việc bảo quản hệ thống không hư hỏng và mất

97%

mát dữ liệu có thực hiện tốt không?

Công ty có hành động thay đổi kịp thời đối với

các nhân tố tác động từ bên trong và ngoài công ty

97%

không?

Phụ lục 13: Tổng hợp kết quả khảo sát về kiểm soát xử lý thông tin.

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Kiếm soát xử lý thông tin

Công ty có sử dụng phần mềm quản lý thông tin

100%

không?

Tất cả các thông tin về công việc có được lưu và

100%

xử lý trên hệ thống máy chủ không?

Nhân viên có được phân quyền trong việc chỉnh

sửa, hoặc hóa dữ liệu trên phần mềm và hệ thống

100%

máy chủ không?

Có chứng từ phản ánh đầy đủ cho tất cả các hoạt

77%

23%

động, nghiệp vụ xảy ra không?

Dữ liệu đầu vào trên các chứng từ có được kiểm

80%

20%

soát một cách chặt chẽ không?

61 Có đánh số thứ tự trước các chứng từ không?

100%

Có quy định bằng văn bản cụ thể về trình tự luân

13%

87%

chuyển chứng từ không?

Có xác định trách nhiệm của các cá nhân tham gia

hoạt động trên chứng từ không? (Kí tên- trách

100%

nhiệm)

Có quy định hạn chế sự xâm nhập và truy cập vào

93%

tài sản và dữ liệu, thông tin công ty không?

Các báo cáo kết xuất từ phần mềm có đảm bảo

57%

43%

mục tiêu đầy đủ, chính xác, kịp thời không?

Hệ thống có buộc khai báo User, password trước

100%

khi đăng nhập sử dụng không?

Hệ thống có theo dõi quá trình sử dụng của từng

100%

user thông qua nhật kí tự động không?

Có biện pháp hạn chế đối tượng bên ngoài tiếp

87%

13%

cận trực tiếp với hệ thống xử lý không?

Có phần quyền xem, thêm, sửa, xóa cho đối với

từng User theo chức năng quản lý và thực hiện

97%

riêng không?

70 Hệ thống có báo lỗi không khi:

+ Nhập dữ liệu bị trùng lắp?

100%

+ Kiểu dữ liệu không theo quy định của phần mềm?

63%

37%

+ Trình tự nhập liệu về thời gian bị đảo lộn?

53%

47%

Hệ thống có tự tổng kết và thông báo với người sử

dụng về:

+ Danh sách các nghiệp vụ sai sót?

17%

83%

+ Thời gian, nội dung thực hiện bổ sung, sửa, xóa đối

17%

83%

với dữ liệu?

Công ty có hệ thống ngăn chặn virus tự động

100%

không?

Công ty có kiểm soát tốt các thiết bị lưu trữ và sao

100%

lưu dự phòng dữ liệu không?

Phụ lục 14: Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động kiểm tra độc lập, phân tích và

soát xét lại

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Kiểm tra độc lập, phân tích và soát xét lại

Có định kỳ so sánh, đối chiếu số liệu thực tế với

kế hoạch, năm trước của từng bộ phận cũng như

100%

toàn công ty không?

Công ty đã lưu trữ các chứng cứ dưới dạng văn

bản tạo điều kiện phân định rõ ràng phần thực

hiện công việc với phần giám sát tại bất kì thời

87%

13%

điểm nào, kể cả việc xác định những cá nhân có

trách nhiệm về các sai phạm xảy ra.

Các sáng kiến về đổi mới và cải tiến có được giám

đốc và các nhà quản lý công ty xem xét một cách

97%

nghiêm túc ?

Phụ lục 15: Tổng hợp kết quả khảo sát về thông tin và truyền thông

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Thông tin và truyền thông

Hệ thống truyền thông của công ty đảm bảo cho

nhân viên ở mọi cấp độ đều có thể hiểu và nắm rõ

các nội quy, quy định của tổ chức, đảm bảo thông

87%

13%

tin được cung cấp kịp thời, chính xác đến các cấp

có thẩm quyền theo quy định.

Các nhân viên có được khuyến khích báo cáo

những điều nghi ngờ cho ban giám đốc và các nhà

93%

quản lý không?

Công ty đã thiết lập các kênh thông tin nóng cho

phép nhân viên báo cáo về các hành vi, sự kiện

100%

bất thường có khả năng gây thiệt hại cho công ty.

Các báo cáo có đảm bảo yêu cầu về độ chính xác,

kịp thời và có giá trị giúp nhà quản lý đánh giá

87%

13%

được các rủi ro tác động đến công ty?

Cách thức truyền thông hiện tại có đảm bảo rằng

nhà quản lý hiểu được ý kiến của các nhân viên

67%

33%

cấp dưới và cấp dưới hiểu được chỉ thị, mong

muốn của cấp trên?

Các kênh thông tin hiện tại có đảm bảo rằng thông

tin cung cấp cho bên ngoài và thông tin công ty

100%

nhận từ bên ngoài là kịp thời và chính xác cho các

đối tượng sử dụng?

Phụ lục 16: Tổng hợp kết quả khảo sát về hoạt động giám sát

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Giám sát

Các nhân viên và các bộ phận có giám sát lẫn

77%

23%

nhau trong công việc hằng ngày?

Các khiếm khuyết của hệ thống (các đề xuất để

hoàn thiện hệ thống) có được báo cáo lên các cấp

97%

liên quan không?

Các nhà quản lý có thực hiện các giám sát thường

57%

xuyên quản trị rủi ro tại công ty không ?

Ban giám đốc và các nhà quản lý công ty có

thường xuyên kiểm tra hoạt động của từng bộ

87%

13%

phận và kết quả công việc của các cá nhân có

trách nhiệm không ?

Ban lãnh đạo và trưởng các bộ phận có thường

100%

xuyên tổ chức các cuộc họp giao ban không ?

Công ty có so sánh định kỳ về số liệu ghi trên sổ

100%

sách với số liệu thực tế không?

Ban quản lý công ty có thường xuyên và định kỳ

đánh giá chất lượng và hiệu quả công việc của

97%

nhân viên không ?

Công ty có bộ phận kiểm toán nội bộ hoạt động

theo các chuẩn mực của kiểm toán Nhà nước và

100%

kiểm toán quốc tế?

Công ty có hệ thống báo cáo cho phép phát hiện

50%

các sai lệch so với chỉ tiêu, kế hoạch đã định.

Khi phát hiện sai lệch, công ty đã triển khai các

93%

biện pháp điều chỉnh thích hợp.

Công ty đã yêu cầu các cấp quản lý trung gian báo

cáo ngay về mọi trường hợp gian lận, nghi ngờ

gian lận, về các vi phạm nội quy, quy định của

87%

13%

công ty cũng như các quy định của pháp luật hiện

hành có khả năng làm giảm uy tín công ty và gây

thiệt hại về kinh tế.

Phụ lục 17: Tổng hợp kết quả khảo sát về nhìn nhận của công ty về rủi ro

Vấn đế nghiên cứu

Kết quả trả lời

Có

Tỷ lệ Không Tỷ lệ

Nhìn nhận của công ty về rủi ro

Công ty có nên tiếp cận cách thức quản trị các

loại rủi ro liên quan đến quá trình hoạt động một

97%

cách khoa học và bài bản?

Cần phải có một triết lý về rủi ro nhìn nhận trên

góc độ toàn công ty để đánh giá các rủi ro liên

90%

10%

quan đến công ty?

Công ty có gặp những bất ngờ quan trọng trong

hoạt động kinh doanh (tích cự và tiêu cực) trong

63%

37%

ba năm vừa qua ?

Công ty có phải chịu áp lực từ các bên về việc

50%

quản lý tốt hơn các loại rủi ro liên quan ?

Có cần thiết phải bổ nhiệm một người quản lý

cấp cao chịu trách nhiệm trong việc điều hành,

80%

20%

quản lý các loại rủi ro?

Theo tình hình hiện tại, công ty có cần thiết phải

83%

17%

xây dựng một hệ thống quản trị rủi ro hay không?

Trong tương lai, cùng với quá trình hoạt động

100

công ty có nhu cầu xây dựng một hệ thống quản

93%

trị rủi ro không?

Phụ lục 18: Các yếu tố tác động đến sự kiện tiềm tàng.

Danh sách các sự kiện

Các yếu tố bên ngoài

Các yếu tố bên trong

Môi trường kinh tế

Cơ sở vật chất

(cid:1) Các tài sản hiện có (cid:1) Công suất của các tài sản (cid:1) Khả năng tiếp cận các nguồn vốn (cid:1) Sự phối hợp giữa các tài sản

Nhân sự

(cid:1) Nguồn vốn có thể huy động (cid:1) Sự đả bảo về tín dụng (cid:1) Mức độ tập trung của nguồn vốn (cid:1) Tính thanh khoản (cid:1) Thị trường tài chính (cid:1) Thất nghiệp (cid:1) Sự cạnh tranh (cid:1) Sáp nhập, mua bán doanh nghiệp

(cid:1) Năng lực của nhân viên (cid:1) Các hành vi gian lận (cid:1) Sức khỏe và sự an toàn của nhân