Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Thanh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định được ảnh hưởng của các nahan tố đến chất lượng thông tin kế toán các công ty dịch vụ công ích thành phố Hồ Chí Minh. Tư đó giúp các cơ quan quản lý nhà nước và các daonh nghiệp dịch vụ công ích trên đại bàn thành phố Hồ Chí Minh có những chính sách phù hợp để nâng cao chất lượng thông tin kế toán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- HOÀNG MỘNG NGỌC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH TP. HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kế toán Mã số ngành: 60340301 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 10 năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- HOÀNG MỘNG NGỌC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH TP. HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Kế toán Mã số ngành: 60340301 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 10 năm 2016
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS PHẠM NGỌC TOÀN (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 17 tháng 12 năm 2016 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm : TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 PGS. TS. PHAN ĐÌNH NGUYÊN Chủ tịch 2 TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN Phản biện 1 3 TS. TRẦN VĂN TÙNG Phản biện 2 4 TS. HÀ VĂN DŨNG Ủy viên 5 PGS. TS. NGUYỄN THỊ MỸ LINH Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 2016 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên : HOÀNG MỘNG NGỌC Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh : 17/02/1967 Nơi sinh: Đà Nẵng Chuyên ngành : Kế toán MSHV: 1541850085 I- Tên đề tài: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH II- Nhiệm vụ và nội dung: - Vận dụng cơ sở lý thuyết về ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán doanh nghiệp và kết quả khảo sát để phát triển mô hình nâng cao chất lượng thông tin kế toán doanh nghiệp. - Xác định được ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán các công ty dịch vụ công ích thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó giúp các cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp dịch vụ công ích trên địa bàn Tp Hồ Chí Minh có những chính sách phù hợp để nâng cao chất lượng thông tin kế toán. III- Ngày giao nhiệm vụ: 03/05/2016 (QĐ 2590/QĐ-ĐKC) IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 25/10/2016 V- Cán bộ hướng dẫn: TS PHẠM NGỌC TOÀN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. HCM” là công trình của việc học tập và nghiên cứu thật sự nghiêm túc của bản thân. Những kết quả nêu ra trong Luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan các số liệu trong Luận văn nghiên cứu này có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ những nguồn thông tin đáng tin cậy và có trích dẫn. Học viên thực hiện Luận văn Hoàng Mộng Ngọc
ii LỜI CÁM ƠN Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập khoá học cao học tại trường Đại học công nghệ Tp. HCM đến nay, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô Khoa Tài chính - Kế toán; phòng Quản lý khoa học - Đào tạo sau đại học – Trường Đại học Công nghệ Tp. HCM; tất cả quý Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Tôi chân thành cảm ơn TS. Phạm Ngọc Toàn đã tận tâm hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài luận văn. Nếu không có những lời hướng dẫn tận tình của Thầy thì tôi rất khó hoàn thiện được luận văn này. Mặc dù, tôi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Nhưng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong nghiên cứu nên đề tài luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý Thầy Cô để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn nữa. Học viên thực hiện Luận văn Hoàng Mộng Ngọc
iii TÓM TẮT Thông tin kế toán có vai tr quan trọng trong việc cung cấp thông tin kế toán phục vụ công tác quản lý và điều hành doanh nghiệp, là cơ sở cho việc ra các quyết định kinh tế và điều hành, c ng như cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng. Cùng với sự phát triển của đất nước và mục tiêu quản lý từng thời kỳ thì mức độ cần thông tin kế toán rất quan trọng đối với mọi loại hình tổ chức. Đặc biệt, đối với các công ty công ích có tính đặc thù về tổ chức và hoạt động càng quan trọng hơn. Đề tài nghiên cứu về “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP Hồ Chí Minh“ từ đó đánh giá sự tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán và đưa ra các giải pháp nh m nâng cao chất lượng thông tin kế toán. Nghiên cứu này sẽ trả lời các câu hỏi: “Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán ” và “Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này chất lượng thông tin kế toán ”. Tổng hợp các lý luận, thừa kế kết quả từ các nghiên cứu trước đây có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến đề tài, tác giả bước đầu hình thành nên các thang đo lựa chọn các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán gồm 05 nhân tố: nguồn lực có trình độ, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin, mức độ công bố thông tin, hệ thống kiểm soát nội bộ, và cuối cùng là môi trường pháp lý. Trong 5 nhân tố này thì nhân tố có sự ảnh hưởng mạnh nhất đến chất lượng kiểm toán là Nguồn lực có trình độ ( 0, 403) tiếp đến là Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin ( 0, 359), Mức độ công bố thông tin ( 0, 1 9), Hệ thống kiểm soát nội bộ ( 0, 116), và cuối cùng là Môi trường pháp lý ( 0, 004). Từ kết quả nghiên cứu trên, tác giả đã đề xuất một số giải pháp có tác động trực tiếp đến các nhân tố nh m có giải pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng thông tin kế toán. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ thực hiện ở một nhóm mẫu, chưa đại diện hết cho tất cả các các doanh nghiệp tại Việt Nam, ngoài ra còn nhiều hạn chế về thời gian, số lượng mẫu nhỏ nên hạn chế tính tổng quát cao của đề tài.
iv ABSTRACT Accounting information has an important role in providing accounting information management served and operated business, is the basis for economic decisions and operations, as well as providing information for objects used. Along with the development of the country and management objectives for each period, the level of required accounting information is very important for all types of organizations. In particular, for public utility companies with organizational characteristics and performance even more important. Research project on "The factors affect the quality of information public services companies in Ho Chi Minh City" from which to measure the impact of factors affecting the quality of accounting information and offer solutions to improve the quality of accounting information. This study will answer the question: "The factors that affect the quality of accounting information?" And "The impact of these factors the quality of accounting information?". Synthesis of reasoning, inheritance results from previous studies related directly and indirectly to the subject, the author initially formed the scale selection factors affect the quality of information accounting includes 05 factors: qualified resources, the level of application of information technology, the level of information disclosure, internal control system, and ultimately the legal environment. 5 factors, the factors that most strongly influence the quality of the audit is qualified resources ( 0,403) followed by the degree of application of information technology ( 0,359), Level of disclosure of information ( 0,189), the internal control system ( 0,116), and finally the regulatory environment ( 0,004). From the study results , the authors have proposed a number of measures have a direct impact on the factors that have the best solution to improve quality of accounting information. However , this study is only done in a sample group , not representative of all for all businesses in Viet Nam , in addition to many restrictions on the time , the small sample size limits overall height of the subject .
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... I LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................. II TÓM TẮT.................................................................................................................. III ABSTRACT ..............................................................................................................IV MỤC LỤC .................................................................................................................. V DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...........................................................................IX DANH MỤC CÁC HÌNH .......................................................................................... X DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... X PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 1. LÝ DO NGHIÊN CỨU .............................................................................................. 1 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 2 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........................................ 5 1.1 CÁC NGHIÊN CỨU NƯỚC NGOÀI .................................................................. 5 1.2 CÁC NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC ................................................................. 7 1.3 MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ....................... 8 1.3.1 NHỮNG ĐIỂM KẾ THỪA CỦA CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY............................. 8 1.3.2 NHỮNG ĐIỂM KHÁC BIỆT CỦA ĐỀ TÀI............................................................. 10 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 11 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ......................................................................... 12 2.1 THÔNG TIN KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP ...................................................... 12 2.1.1 KHÁI NIỆM THÔNG TIN KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP ........................................... 12 2.1.2 YÊU CẦU CỦA THÔNG TIN KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP...................................... 13 2.1.3 CƠ SỞ HÌNH THÀNH THÔNG TIN KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP.............................. 13 2.1.4 HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA THÔNG TIN KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP .................. 14 2.1.5 ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN .............................................. 14 2.2 CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH...................................................................... 18 2.2.1 KHÁI NIỆM CÔNG TY NHÀ NƯỚC ................................................................... 18 2.2.2 KHÁI NIỆM CÔNG TY CÔNG ÍCH ...................................................................... 19
vi 2.2.3 DANH MỤC DỊCH VỤ CÔNG ÍCH ...................................................................... 20 2.3 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH ............................................. 21 2.3.1 NGUỒN NHÂN LỰC CÓ TRÌNH ĐỘ ................................................................... 21 2.3.2 MỨC ĐỘ CÔNG BỐ THÔNG TIN ....................................................................... 23 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2: ........................................................................................ 31 CHUƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 32 3.1 PHƯƠNG PHÁP NGHİÊN CỨU ....................................................................... 32 3.1.1 PHƯƠNG PHÁP CHUNG ................................................................................... 32 3.1.2 PHƯƠNG PHÁP CỤ THỂ ................................................................................... 33 3.1.3 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU VÀ QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ...................................... 33 3.1.3.1 Khung nghiên cứu................................................................................... 33 3.1.3.2 Quy trình nghiên cứu .............................................................................. 34 3.2 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................................................................................. 37 3.2.1 XÂY DỰNG THANG ĐO ................................................................................... 37 3.2.1.1 Thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh. ................................................. 37 3.2.1.2 Thang đo chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh ................................................................................................. 40 3.2.2 XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH TP. HỒ CHÍ MINH ...... 40 3.2.2.1 Nguồn nhân lực có trình độ .................................................................... 40 3.2.2.2 Mức độ công bố thông tin ....................................................................... 42 3.2.2.3 Ứng dụng công nghệ thông tin ............................................................... 42 3.2.2.4 Môi trường pháp lý ................................................................................. 44 3.2.2.5 Hệ thống kiểm soát nội bộ ...................................................................... 46 3.2.3 MÔ HÌNH HỒI QUY ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH TP. HỒ CHÍ MINH. ................. 47 3.2.4 MÔ TẢ DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP THU THẬP DỮ LIỆU ................................... 48 3.2.4.1 Phương pháp chọn mẫu .......................................................................... 48
vii 3.2.4.2 Kích thước mẫu khảo sát ........................................................................ 48 3.3 CÔNG CỤ PHÂN TÍCH VÀ QUY TRÌNH THU THẬP, XỬ LÝ DỮ LIỆU.... 49 3.3.1 CÔNG CỤ PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ........................................................................ 49 3.3.2 QUY TRÌNH THU THẬP DỮ LIỆU ...................................................................... 49 3.3.3 QUY TRÌNH XỬ LÝ DỮ LIỆU ............................................................................ 50 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .......................................................................................... 51 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................. 52 4.1. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO: ................... 52 4.1.1. ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY THANG ĐO BẰNG HỆ SỐ CRONBACH'S ALPHA: .......... 52 4.1.1.1. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Nguồn nhân lực có trình độ” .......................................................................................... 53 4.1.1.2. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “mức độ công bố thông tin” .............................................................................................. 54 4.1.1.3. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “ứng dụng công nghệ thông tin” ........................................................................................... 55 4.1.1.4. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “môi trường pháp lý” ................................................................................................... 56 4.1.1.5. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “hệ thống kiểm soát nội” ..................................................................................................... 56 4.1.1.6. Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh” ... 57 4.1.2.PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA ............................................................ 58 4.1.2.1. Phân tích khám phá EFA cho biến độc lập ............................................ 58 4.1.2.2. Phân tích khám phá EFA cho biến phụ thuộc “chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh” .................................. 62 4.2. PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN PEARSON: ....................................................... 62 4.3. PHÂN TÍCH HỒI QUY ..................................................................................... 64 4.3.1.PHƯƠNG TRÌNH HỒI QUY TUYẾN TÍNH ........................................................... 64 4.4. KIỂM ĐỊNH CÁC GIẢ THIẾT CẦN THIẾT TRONG MÔ HÌNH PHÂN TÍCH HỒI QUY .................................................................................................................. 67
viii 4.4.1. KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT VỀ Ý NGHĨA CỦA CÁC HỆ SỐ HỒI QUY. .................... 67 4.4.2. KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT VỀ PHƯƠNG SAI CỦA SAI SỐ KHÔNG ĐỔI................. 67 4.4.3. KIỂM ĐỊNH HIỆN TƯỢNG ĐA CỘNG TUYẾN .................................................... 69 4.4.4. KIỂM ĐỊNH VỀ PHÂN PHỐI CHUẨN CỦA PHẦN DƯ .......................................... 69 4.4.5. KIỂM ĐỊNH VỀ TÍNH ĐỘC LẬP CỦA PHẦN DƯ ................................................. 70 4.5. KIỂM TRA CÁC GIẢ ĐỊNH MÔ HÌNH HỒI QUY BỘI ................................ 70 4.5.1. KIỂM ĐỊNH GIẢ ĐỊNH PHƯƠNG SAI CỦA SAI SỐ (PHẦN DƯ) KHÔNG ĐỔI......... 70 4.5.2. KIỂM TRA GIẢ ĐỊNH CÁC PHẦN DƯ CÓ PHÂN PHỐI CHUẨN ............................ 71 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .......................................................................................... 73 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 74 5.1 NHỮNG QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG CƠ BẢN CỦA NHÀ NƯỚC PHÁT TRIỂN CÔNG TY CÔNG ÍCH ..................................................................... 74 5.2 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 77 5.3 CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY DỊCH VỤ CÔNG ÍCH TP. HỒ CHÍ MINH ........................ 78 5.3.1 GIẢI PHÁP VỀ NÂNG CAO VỀ NÂNG CAO NGUỒN NHÂN LỰC CÓ TRÌNH ĐỘ ..... 78 5.3.2. GIẢI PHÁP VỀ NÂNG CAO MỨC ĐỘ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÔNG TÁC KẾ TOÁN ................................................................................................ 79 5.3.3 GIẢI PHÁP VỀ NÂNG CAO MỨC ĐỘ CÔNG BỐ THÔNG TIN TRONG CÔNG TÁC KẾ TOÁN ...................................................................................................................... 80 5.3.4 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ ..................... 80 5.3.5 GIẢI PHÁP VỀ MÔI TRƯỜNG PHÁP LÝ .............................................................. 82 5.4 KIẾN NGHỊ VỚI CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC........................... 84 5.5. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU MỞ RỘNG............... 84 5.5.1 HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI: .................................................................................... 84 5.5.2 HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO .................................................................... 84 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .......................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. PHỤ LỤC ......................................................................................................................
ix DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BCTC : Báo cáo tài chính CLKT : Chất lượng kiểm toán CMKiT : Chuyên môn kỹ thuật DNCI : Doanh nghiệp công ích DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước DVCI : Dịch vụ công ích HTTTKT : Hệ thống thông tin kế toán KSNB : Kiểm soát nội bộ NĐ-CP : Nghị định – Chính phủ NNL : Nguồn nhân lực NLCTD : Nguồn lực có trình độ NSNN : Ngân sách Nhà nước MDCBTT : Mức độ công bố thông tin MDUDCN : Mức độ ứng dụng công nghệ MTPL : Môi trường pháp lý SP : Sản phẩm TP HCM : Thành phố Hồ Chí Minh TT-BTC : Thông tư – Bộ tài chính TTCK : Thị trường chứng khoán TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TTKT : Thông tin kế toán XHCN : Xã hội chủ nghĩa
x DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Thang đo chất lượng ttkt theo tổng hợp của al hakim .............................. 15 Bảng 4.1. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “nguồn nhân lực có trình độ” (lần 1) ... 53 Bảng 4.2. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “nguồn nhân lực có trình độ” (lần 2) ... 54 Bảng 4.3. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “mức độ công bố thông tin” ................ 55 Bảng 4.4. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “ứng dụng công nghệ thông tin ” ........ 55 Bảng 4.5. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “môi trường pháp lý” ........................... 56 Bảng 4.6. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “hệ thống kiểm soát nội” ..................... 57 Bảng 4.7. Kết quả độ tin cậy thang đo biến “chất lượng thông tin kế toán của các Công ty dịch vụ công ích tp. hồ chí minh” ............................................................... 58 Bảng 4.8: Hệ số kmo và kiểm định bartlett các thành phần...................................... 60 Bảng 4.9: Bảng phương sai trích ............................................................................... 60 Bảng 4.10. Ma trận xoay ........................................................................................... 61 Bảng 4.11: Hệ số kmo và kiểm định bartlett các thành phần .................................... 62 Bảng 4.12: Phương sai trích ...................................................................................... 62 Bảng 4.13: Kết quả phân tích tương quan pearson giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc .......................................................................................................................... 63 Bảng 4.14: Kiểm tra độ phù hợp của mô hình .......................................................... 65 Bảng 4.15: Bảng phân tích anova ............................................................................. 65 Bảng 4.16: Bảng kết quả hồi quy .............................................................................. 66 Bảng 4.17: Kết quả phân tích tương quan spearman giữa các biến độc lập và biến phụ thuộc ................................................................................................................... 68 Bảng 4.18: Kết quả chạy durbin-watson ................................................................... 70 Bảng 4.19: Bảng kiểm định giả định phương sai của sai số ..................................... 71
xi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu.......................................................................... 34 Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu chi tiết .................................................................... 35 Hình 3.3: Các bước thực hiện nghiên cứu................................................................. 36 Hình 4.1: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ..................... 71 Hình 4.2: Đồ thị p-p plot của phần dư – đã chuẩn hóa ............................................. 72 Hình 4.3: Đồ thị histogram của phần dư – đã chuẩn hóa .......................................... 72
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. L n hiên ứ Quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, trong đó hệ thống doanh nghiệp nhà nước là bộ phận chủ yếu. Công ty nhà nước nói chung và công ty nhà nước hoạt động vì mục tiêu công ích, gọi tắt là công ty công ích hoạt động theo các chính sách xã hội của nhà nước phục vụ cho lợi ích trực tiếp của toàn xã hội hay lợi ích công cộng như: cung ứng hàng hóa công cộng theo kế hoạch hay đơn đặt hàng của nhà nước như các hàng hóa về quốc phòng, an ninh, y tế công cộng và văn hóa,... Mặc dù nhóm hàng hóa công cộng được coi là hàng hóa đặc biệt này chiếm tỷ trọng không lớn trong nền kinh tế nhưng nhà nước phải có những nguyên tắc quản lý riêng do vai trò quan trọng và tính đặc thù của nó đối với nền kinh tế. Những năm qua của thời kỳ đổi mới, quá trình sắp xếp, tổ chức lại công ty công ích cho phù hợp với yêu cầu phát triển của kinh tế thị trường nh m nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, công ty công ích đã có những đóng góp đáng kể: kết cấu hạ tầng được cải thiện, góp phần đảm bảo những cân đối lớn trong nền kinh tế ổn định và phát triển, giảm thiểu mức đầu tư từ ngân sách nhà nước. Riêng đối với thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) là trong những thành phố lớn nhất của cả nước và là nền kinh tế trọng điểm của khu vực phía Nam, do đó, có rất nhiều công ty dịch vụ công ích với quy mô khác nhau. Việc nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT vẫn chưa nhận được nhiều quan tâm, đặc biệt là vẫn chưa có nghiên cứu nào cho các đơn vị dịch vụ công ích. Thông tin kế toán giữ vai trò quan trọng trong mọi loại hình tổ chức bao gồm cả các đơn vị thuộc lĩnh vực công ích- nơi sử dụng ngân sách nhà nước để cung cấp dịch vụ công cho xã hội. Đặc biệt, đối với các công ty công ích do tính đặc thù về tổ chức, đặc điểm hoạt động, cùng sự mở rộng về quy mô và đa dạng các hoạt động sản xuất kinh doanh nên thông tin kế toán cung cấp cho các đối tượng sử dụng có liên quan c ng ngày càng trở nên phức tạp hơn và quan trọng hơn. Với những lý do nêu trên, đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán của các công ty dịch vụ công ích TP. Hồ Chí Minh” là vấn đề cần phải
2 được quan tâm nghiên cứu nh m xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó, qua đó gợi ý các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng thông tin kế toán tại các đơn vị này, giúp cho thủ trưởng đơn vị và các cơ quan chức năng có căn cứ hợp lý để phân bổ, khai thác, quản lý và kiểm soát tình hình sử dụng nguồn lực công một cách tiết kiệm và hiệu quả. 2. Mụ tiê n hiên ứ - Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM. - Mục tiêu cụ thể: Thứ nhất, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM. Thứ hai, đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP. HCM. Thứ ba, đề xuất một số kiến nghị và giải pháp nh m nâng cao chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP. HCM. C h i n hiên ứ Đề tài cần trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau: Câu hỏi 1: Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM? Câu hỏi 2: Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP. HCM như thế nào Câu hỏi 3: Các giải pháp nào nh m nâng cao chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP. HCM 4 Đối tư n v hạ vi n hiên ứ - Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích. - Phạm vi nghiên cứu : + Không gian nghiên cứu: các công ty dịch vụ công ích trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
3 + Thời gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện trong năm 2016. 5. Phư n h n hiên ứ Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp định tính kết hợp với định lượng để kiểm tra các nhân tố và mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM. Phương pháp nghiên cứu định tính: Dựa trên các công trình nghiên cứu trước đây, tác giả đã tổng hợp, xây dựng lại mô hình nghiên cứu sao cho phù hợp với thực tế tại Việt Nam c ng như phù hợp với điều kiện của nghiên cứu này. Phương pháp nghiên cứu định lượng nh m đo lường chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM thông qua phỏng vấn các đối tượng được khảo sát, gồm 2 giai đoạn: Nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Các kiểm định mô hình nghiên cứu đã đề ra bao gồm các công việc như chọn mẫu, lọc dữ liệu và phân tích dữ liệu. Nguồn tài liệu chủ yếu là dữ liệu thứ cấp do tác giả thu thập, phỏng vấn chuyên gia, cùng với sự hỗ trợ của các phần mềm như SPSS, Microsoft Excel để thống kê, kiểm tra mối quan hệ, c ng như sự tác động của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán tại các công ty dịch vụ công ích tại TP.HCM. 6. Ý n hĩa kh a học và thực tiễn của đề tài 6 1 Ý n hĩa kh a học - Vận dụng được cơ sở lý thuyết về ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán doanh nghiệp và kết quả khảo sát để phát triển mô hình nâng cao chất lượng thông tin kế toán doanh nghiệp. - Vận dụng được phương pháp kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính bội để đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán các công ty dịch vụ công ích thành phố Hồ Chí Minh. 6 2 Ý n hĩa thực tiễn Đề tài đã xây dựng được thang đo, đã kiểm định sự phù hợp c ng như độ tin cậy của chúng. Xác định được ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế toán các công ty dịch vụ công ích thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó giúp các cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp dịch vụ công ích trên địa bàn thành phố
4 Hồ Chí Minh có những chính sách và phương pháp phù hợp để nâng cao chất lượng thông tin kế toán. 7. Kết ấ ủa đề t i Ngoài phần mở đầu và phục lục, đề tài có kết cấu bao gồm 5 chương: Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu Chương 5: Kiến nghị và kết luận
5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Trên thế giới c ng như ở Việt Nam, có nhiều tác giả đã nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các đơn vị công nói chung và các công ty dịch vụ công ích nói riêng. Chương này, sẽ thực hiện việc hệ thống hóa, phân tích, đánh giá các nghiên cứu đã thực hiện có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Qua đó xác định khe hỏng nghiên cứu và đưa ra các định hướng nghiên cứu. 1.1 Các nghiên cứ nước ngoài Cho đến nay, trên thế giới có nhiều nghiên cứu đã khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT dưới nhiều góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu đó là: • “AIMQ: A Methodology for Information Quality Assessment” của Lee & ctg (2002) đã nghiên cứu về phương pháp luận gọi là AIMQ để xây dựng cơ cở cho việc đánh giá và nâng cao chất lượng thông tin. Nghiên cứu này đã cung cấp một hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lượng thông tin làm nền tảng phương pháp luận cho nghiên cứu trong việc biện luận để xác định các thang đo, phương pháp đánh giá và nâng cao chất lượng thông tin nói chung và TTKT nói riêng. • Trong nghiên cứu của Xu & ctg (2003) qua bài viết “Key Issues Accounting Information Quality Management: Australian Case Studies”: ngoài việc cung cấp nền tảng cơ sở lý thuyết về khái niệm và thang đo đo lường chất lượng TTKT, qua phương pháp nghiên cứu định tính tác giả đã khám phá ra một số yếu tố tác động đến chất lượng TTKT, bao gồm các yếu tố bên trong như yếu tố con người và hệ thống (sự tương tác giữa con người với hệ thống máy tính, giáo dục và nâng cao trình độ nhân viên, nâng cấp hệ thống), các vấn đề liên quan đến tổ chức (cơ cấu tổ chức, văn hóa tổ chức, các chính sách và chuẩn mực); và yếu tố bên ngoài (kinh tế toàn cầu, mối quan hệ giữa các tổ chức và giữa các quốc gia, sự phát triển công nghệ, thay đổi các quy định pháp lý). Thêm vào đó, các nghiên cứu tình huống trong nghiên cứu chủ yếu được thực hiện ở cả đơn vị thuộc khu vực tư và khu vực công, do đó kết quả của nghiên cứu này đã đóng góp vào hệ thống cơ sở lý luận rất hữu ích trong việc nghiên cứu vấn đề có liên quan trong khu vực công, c ng như có