Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:168

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN NGỌC GIÀU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NHÂN VIÊN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 BÌNH DƯƠNG – 2019
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN NGỌC GIÀU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA NHÂN VIÊN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHAN ĐỨC DŨNG BÌNH DƯƠNG – 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện, được xuất phát từ tình hình thực tiễn tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh Bình Dương, cùng với sự hướng dẫn hỗ trợ tận tình từ PGS.TS. Phan Đức Dũng. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn. Số liệu thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực, chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. Bình Dương, ngày ... tháng ... năm 2019 TÁC GIẢ Nguyễn Ngọc Giàu i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập tại Trường Đại học Thủ Dầu Một, tác giả đã không ngừng nỗ lực với sự hỗ trợ nhiệt tình từ nhiều phía đã giúp tác giả hoàn thành luận văn và đạt được những kết quả nhất định. Trước hết, tác giả xin gửi lời biết ơn sâu sắc nhất đến gia đình đã luôn đồng hành, động viên, khích lệ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Quý Thầy/Cô Trường Đại học Thủ Dầu Một đã giảng dạy và truyền đạt những kiến thức quý báu nhất trong suốt thời gian học tập. Đặc biệt, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS.TS. Phan Đức Dũng, người đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình tác giả thực hiện luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn các chuyên gia đã hỗ trợ tác giả xây dựng bảng hỏi, thang đo cho phiếu khảo sát; xin cảm ơn các anh chị kế toán ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh Bình Dương đã nhiệt tình trả lời phiếu khảo sát, nhờ đó giúp cho tác giả có được cơ sở dữ liệu để thực hiện luận văn thạc sỹ của mình. Một lần nữa xin cảm ơn sự làm việc chuyên nghiệp và hiệu quả của Quý Thầy/Cô trường Đại học Thủ Dầu Một đã giúp tác giả hoàn thành chương trình học. Trân trọng cảm ơn! Bình Dương, ngày ... tháng ... năm 2019 TÁC GIẢ Nguyễn Ngọc Giàu ii
TÓM TẮT Đạo đức nghề nghiệp kế toán là bộ quy tắc kế toán để hướng dẫn các người làm nghề kế toán hành xử và hoạt động một cách trung thực, vì lợi ích chung của nghề và xã hội. Dựa trên các lý thuyết về đạo đức nghề nghiệp kế toán và các nghiên cứu trước đây trên thế giới, tác giả đã kiến nghị mô hình lý thuyết gồm 06 nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương bao gồm: (1) Mức độ thâm niên, (2) Tín ngưỡng, (3) Môi trường pháp lý, (4) Trình độ học vấn, (5) Môi trường làm việc và (6) Quan hệ công việc. Phương pháp nghiên cứu sử dụng để kiểm định mô hình đo lường và mô hình lý thuyết bao gồm nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua kỹ thuật phỏng vấn chuyên gia với 13 chuyên gia ở các lĩnh vực liên quan đến đề tài nghiên cứu của tác giả. Nghiên cứu định lượng được thực hiện bằng kỹ thuật phỏng vấn trực diện với bảng câu hỏi đóng, mẫu có kích thước là n = 250. Nghiên cứu này dùng để khẳng định độ tin cậy, giá trị của các thang đo và để kiểm định mô hình lý thuyết thông qua phương pháp hồi quy đa biến. Kết quả nghiên cứu nhận diện được 05 nhân tố tác động đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương là: (1) Mức độ thâm niên, (2) Môi trường pháp lý, (3) Trình độ học vấn, (4) Môi trường làm việc và (5) Quan hệ công việc. Các biến này giải thích được 52,3% sự biến thiên của biến phụ thuộc đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán. Các biến độc lập trong mô hình sau khi kiểm định thì biến "Môi trường pháp lý" có mức ảnh hưởng mạnh nhất đến đạo đức nghề nghiệp kế toán với tỷ trọng là 29,98%; ảnh hưởng thấp nhất là biến “Quan hệ công việc” với tỷ trọng là 8,41%. iii
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan..........................................................................................................i Lời cảm ơn ............................................................................................................ii Tóm tắt ................................................................................................................ iii Mục lục.................................................................................................................iv Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... viii Danh mục bảng biểu.............................................................................................ix Danh mục hình .....................................................................................................xi PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ..............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................4 4. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................4 5. Ý nghĩa khoa học của đề tài..............................................................................5 6. Kết cấu của luận văn .........................................................................................6 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN....................................................................................7 1.1. Các nghiên cứu liên quan đến luận văn......................................................7 1.1.1. Nghiên cứu của Eynon G. et al. (1997) .................................................7 1.1.2. Nghiên cứu của Radtke R.R. (2000)......................................................7 1.1.3. Nghiên cứu của Cohen J.R. and Bennie N.M. (2006) ...........................8 1.1.4. Nghiên cứu của Maree K.W. and Radloff S. (2007) .............................9 1.1.5. Nghiên cứu của Lam K.C. and Shi G. (2008)......................................10 1.1.6. Nghiên cứu của Saat M.M. et al. (2009) .............................................11 1.1.7. Nghiên cứu của Nikoomaram H. et al. (2013) ....................................12 1.1.8. Nghiên cứu của Akman V. (2014).......................................................13 1.1.9. Nghiên cứu của Kokthunarinan and Marko H. (2016) ........................13 1.1.10. Nghiên cứu của Costa A.J. et al. (2016)...........................................14 1.1.11. Nghiên cứu của Feil A.A. et al. (2017) .............................................15 iv
1.1.12. Nghiên cứu của Gatu P.N. (2017) .....................................................16 1.2. Nhận xét các nghiên cứu trước..................................................................21 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..................................................................................23 CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ...........24 2.1. Các khái niệm liên quan ............................................................................24 2.1.1. Khái niệm đạo đức................................................................................24 2.1.2. Khái niệm đạo đức nghề nghiệp ...........................................................25 2.1.3. Khái niệm đạo đức nghề nghiệp kế toán ..............................................26 2.1.4. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................28 2.1.5. Phân biệt kế toán hành nghề dịch vụ và kế toán làm toàn thời gian tại doanh nghiệp...................................................................................................29 2.2. Một số lý thuyết nền có liên quan .............................................................29 2.2.1. Lý thuyết kinh tế ...................................................................................29 2.2.2. Lý thuyết lợi ích xã hội.........................................................................30 2.2.3. Lý thuyết thế tục hóa ............................................................................30 2.2.4. Lý thuyết bất định của các tổ chức .......................................................31 2.2.5. Lý thuyết về tâm lý học xã hội của tổ chức..........................................32 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán .............................................................................................................................32 2.3.1. Mức độ thâm niên .................................................................................32 2.3.2. Trình độ học vấn ...................................................................................33 2.3.3. Tín ngưỡng............................................................................................34 2.3.4. Môi trường pháp lý ...............................................................................35 2.3.5. Môi trường làm việc .............................................................................35 2.3.6. Quan hệ công việc.................................................................................36 2.4. Mô hình nghiên cứu đề xuất và giả thuyết nghiên cứu...........................36 2.4.1. Mô hình nghiên cứu..............................................................................36 2.4.2. Giả thuyết nghiên cứu...........................................................................39 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..................................................................................40 v
CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................41 3.1. Quy trình nghiên cứu.................................................................................41 3.2. Thiết kế nghiên cứu....................................................................................42 3.2.1. Phương pháp nghiên cứu định tính.......................................................43 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng....................................................43 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..................................................................................48 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ...........................49 4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu ..............................................................49 4.1.1. Giới tính ................................................................................................49 4.1.2. Tôn giáo ................................................................................................49 4.1.3. Trình độ học vấn ...................................................................................50 4.1.4. Độ tuổi ..................................................................................................50 4.1.5. Thâm niên công tác...............................................................................50 4.1.6. Vị trí công việc .....................................................................................51 4.1.7. Thu nhập ...............................................................................................51 4.2. Kết quả nghiên cứu định tính ...................................................................51 4.3. Thống kê mô tả các biến ............................................................................58 4.3.1. Thống kê mô tả thang đo các biến ........................................................58 4.3.2. Thống kê mô tả biến .............................................................................65 4.4. Kiểm định độ tin cậy của thang đo ...........................................................65 4.4.1. Mức độ thâm niên (MN).......................................................................65 4.4.2. Trình độ học vấn (HV) .........................................................................66 4.4.3. Tín ngưỡng (TN)...................................................................................66 4.4.4. Môi trường pháp lý (PL).......................................................................67 4.4.5. Môi trường làm việc (LV) ....................................................................67 4.4.6. Quan hệ công việc (CV) .......................................................................68 4.4.7. Đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán (DD)...............................69 4.5. Phân tích nhân tố khám phá EFA ............................................................70 4.5.1. Phân tích nhân tố khám phá EFA cho biến độc lập..............................70 vi
4.5.2. Phân tích EFA cho biến phụ thuộc DD ................................................73 4.6. Phân tích tương quan.................................................................................74 4.7. Phân tích hồi quy đa biến ..........................................................................75 4.7.1. Phân tích hồi quy đa biến lần 1.............................................................75 4.7.2. Phân tích hồi quy đa biến lần 2............................................................ 76 4.7.3. Giả định tự tương quan ........................................................................ 77 4.7.4. Giả định phương sai của sai số không đổi ........................................... 77 4.7.5. Giả định về phân phối chuẩn của phần dư........................................... 78 4.7.6. Kiểm tra đa cộng tuyến........................................................................ 79 4.7.7. Hệ số R bình phương ........................................................................... 79 4.8. Bàn luận kết quả nghiên cứu ................................................................... 80 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4................................................................................. 83 CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................... 84 5.1. Kết luận ...................................................................................................... 84 5.2. Khuyến nghị............................................................................................... 88 5.2.1. Môi trường pháp lý .............................................................................. 88 5.2.2. Môi trường làm việc ............................................................................ 89 5.2.3. Trình độ học vấn .................................................................................. 89 5.2.4. Mức độ thâm niên ................................................................................ 89 5.2.5. Quan hệ công việc................................................................................ 90 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo.................................................. 90 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5................................................................................. 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG 1 ANOVA Analysis of variance 2 CEO Chief Executive Officer 3 DLR Công ty Cổ phần Địa ốc Đà Lạt 4 EFA Exploratory Factor Analysis The Institute of Certified Public Accountants of 5 ICPAK Kenya 6 IFAC International Federation of Accountant 7 KMO Kaiser-Meyer-Olkin 8 NĐ-CP Nghị định - Chính phủ Bộ quy tắc ứng xử chuyên nghiệp do viện kế toán 9 SAICA Nam Phi cấp 10 SPSS Statistical Package for the Social Sciences 11 TT-BTC Thông tư - Bộ Tài chính 12 UBND Ủy ban Nhân dân 13 USD United States dollar 14 VIF Variance inflation factor 15 WTO World Trade Organization viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 1.1: Tổng hợp kết quả nghiên cứu ...........................................................18 Bảng 2.1: Đo lường các biến của các nghiên cứu trước....................................38 Bảng 3.2: Thang đo chính thức .........................................................................44 Bảng 4.1: Thống kê giới tính đối tượng khảo sát ..............................................49 Bảng 4.2: Thống kê tôn giáo đối tượng khảo sát ..............................................49 Bảng 4.3: Thống kê học vấn đối tượng khảo sát ...............................................50 Bảng 4.4: Thống kê độ tuổi đối tượng khảo sát ................................................50 Bảng 4.5: Thống kê thâm niên công tác đối tượng khảo sát .............................50 Bảng 4.6: Thống kê vị trí công việc đối tượng khảo sát ...................................51 Bảng 4.7: Thống kê thu nhập đối tượng khảo sát..............................................51 Bảng 4.8: Kết quả ý kiến chuyên gia về các nhân tố ảnh hưởng ......................51 Bảng 4.9: Thang đo Mức độ thâm niên sau khi điều chỉnh...............................52 Bảng 4.10: Thang đo Trình độ học vấn sau điều chỉnh.....................................53 Bảng 4.11: Thang đo Tín ngưỡng sau khi điều chỉnh .......................................54 Bảng 4.12: Thang đo Môi trường pháp lý sau khi điều chỉnh...........................55 Bảng 4.13: Thang đo Môi trường làm việc sau khi điều chỉnh.........................56 Bảng 4.14: Thang đo Quan hệ công việc sau khi điều chỉnh ............................58 Bảng 4.15: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Mức độ thâm niên.......58 Bảng 4.16: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Trình độ học vấn.........59 Bảng 4.17: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Tín ngưỡng .................60 Bảng 4.18: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Môi trường pháp lý.....61 Bảng 4.19: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Môi trường làm việc ...62 Bảng 4.20: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Quan hệ công việc ......63 Bảng 4.21: Thống kê mô tả thang đo các biến nhân tố Đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán...............................................................................................64 Bảng 4.22: Kết quả thống kê mô tả các biến.....................................................65 Bảng 4.23: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố MN ..................................65 Bảng 4.24: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố HV...................................66 ix
Bảng 4.25: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố TN ...................................66 Bảng 4.26: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố PL....................................67 Bảng 4.27: Kết quả phân tích thang đo lần 1 cho nhân tố LV ..........................67 Bảng 4.28: Kết quả phân tích thang đo lần 2 cho nhân tố LV ..........................68 Bảng 4.29: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố CV ...................................68 Bảng 4.30: Kết quả phân tích thang đo cho nhân tố DD...................................69 Bảng 4.31: Kiểm định KMO .............................................................................70 Bảng 4.32: Kết quả EFA cho các biến độc lập..................................................71 Bảng 4.33: Kiểm định KMO .............................................................................73 Bảng 4.34: Kết quả EFA cho các biến phụ thuộc .............................................73 Bảng 4.35: Hệ số tương quan ............................................................................74 Bảng 4.36: Phân tích hồi quy đa biến lần 1.......................................................75 Bảng 4.37: Phân tích hồi quy đa biến lần 2.......................................................76 x
DANH MỤC HÌNH Trang Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu ............................................................................. 37 Hình 3.1: Khung nghiên cứu của luận văn........................................................... 41 Hình 4.1: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ................ 78 Hình 4.2: Phân phối chuẩn của phần dư .............................................................. 79 xi
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỉ 21 đã được bắt đầu bằng sự sụp đổ hàng loạt của các công ty, một trong những nguyên nhân đó có liên quan đến hoạt động gian lận trong kế toán. Những thất bại này đã gây ra những tổn thất nặng nề về tài chính cho nhiều nhà kinh doanh, các ảnh hưởng này sẽ vang dội trong cộng đồng doanh nghiệp quốc tế trong nhiều năm sắp tới. Hậu quả của nó đối với nghề kế toán là vô cùng nghiêm trọng. Kế toán có thể phải đối mặt với một trận chiến đầy chông gai và dài lâu để khôi phục lại danh tiếng đã mất của mình, cũng như để lấy lại lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp quốc tế. Các vụ bê bối của kế toán chuyên nghiệp đã xảy ra khắp nơi trên thế giới dần dần được khai quật ra trước mắt cộng đồng doanh nghiệp quốc tế. Đầu tiên, phải nói đến công ty Enron - "Gã khổng lồ năng lượng" của vùng Texas, Hoa Kỳ thành lập vào năm 1985, đến năm 2000 đạt doanh thu lên đến gần 111 tỷ USD. Với sự phát triển thần kỳ, 6 năm liên tục Enron vinh dự được tạp chí Fortune xếp hạng là “Công ty sáng tạo bậc nhất Hoa Kỳ”. Nhưng đến năm 2011, tất cả danh tiếng của tập đoàn này đã hoàn toàn sụp đổ khi hoạt động gian lận kế toán của họ bị phát hiện, họ đã khai thác các kẽ hở kế toán, sử dụng các thể chế có mục đích đặt biệt và các báo cáo tài chính không trung thực. Enron đã phải nộp đơn xin phá sản cuối năm 2011, trở thành vụ phá sản lớn nhất Hoa Kỳ cho đến thời điểm đó với con số khổng lồ 63,4 tỷ USD. Tiếp đến là công ty WorldCom – Công ty điện thoại đường dài lớn thứ hai của Hoa Kỳ thành lập vào năm 1983. Đến đầu thế kỷ 21, khi viễn thông ở Mỹ bắt đầu hạ nhiệt, WorldCom lâm vào nợ nần sau những vụ vung tay thôn tính, mua lại. CEO Bernard Ebbers đã dùng những biện pháp mờ ám để gian lận kế toán, che giấu tình trạng tài chính suy yếu, giả mạo tăng trưởng để nâng giá cổ phiếu. Năm 2005, công ty tuyên bố phá sản sau khi tòa án New York xác nhận ông Ebbers gian lận sổ sách số tiền lên đến 11 tỷ USD. Các vụ bê bối kế toán không chỉ dừng lại ở các công ty của Hoa Kỳ mà ngay ở Nhật Bản - một đất nước với các Bộ luật nghiêm khắc - cũng đã từng xảy ra vụ gian lận kế toán gây nên chấn động lớn nhất trong lịch sử của đất nước 1
Nhật. Đó chính là doanh nghiệp Kanebo – một doanh nghiệp dệt may và mỹ phẩm khổng lồ của nước Nhật được thành lập vào năm 1887. Năm 2003, một gian lận kế toán lớn đã được tiết lộ với cáo buộc thổi phồng lợi nhuận hơn 2 tỷ USD trong vòng 5 năm. Gian lận kế toán không chỉ xảy ra ở các nước phát triển như Hoa Kỳ, Nhật mà ở các nước đang phát triển như Việt Nam vẫn có các hành vi gian lận kế toán. Điển hình là công ty Cổ phần Địa ốc Đà Lạt (DLR) trong mùa kiểm toán năm 2010, đơn vị kiểm toán có ý kiến ngoại trừ việc DLR ghi nhận 31,15 tỷ đồng doanh thu với giá vốn 27,98 tỷ đồng từ Dự án xây dựng Cụm dân cư - Khu chung cư Yersin thành phố Đà Lạt. Theo ký kết, công ty sẽ bàn giao từng phần hạng mục của dự án sau khi hoàn thành và đủ điều kiện để bố trí tái định cư. UBND sẽ thanh toán cho công ty khi quyết toán dự án và đã được cơ quan độc lập kiểm toán. Tuy nhiên, tại Báo cáo tài chính năm 2010, công ty đã ước tính và ghi nhận doanh thu, giá vốn như trên theo số liệu hoàn thành giữa công ty và đội thi công của công ty trong khi UBND tỉnh Lâm Đồng chưa có văn bản chỉ định UBND thành phố Đà Lạt nghiệm thu. Không chỉ có một mà còn rất nhiều vụ bê bối kế toán tại Việt Nam ngày càng được phanh phui và trở thành vấn đề đau đầu đối với các doanh nghiệp Việt Nam hơn bao giờ hết... Trong quá trình nghiên cứu về đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán, tác giả nhận thấy có nhiều nghiên cứu khác nhau với các thành phần hoặc nhân tố về đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán như: thâm niên, luật kế toán, lợi ích cá nhân, kỹ năng nghề nghiệp, trình độ học vấn... Nhưng chưa có một công trình nghiên cứu nào thực sự đánh giá tác động của các nhân tố đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Vì vậy, việc nghiên cứu xác định và đo lường được các nhân tố nội tại bên trong và các nhân tố bên ngoài có ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương là cần thiết, qua đó nâng cao năng lực thiết lập mục tiêu; điều hành, lãnh đạo doanh nghiệp đạt được mục tiêu của mình với sự tin cậy, trung thực của kết quả do kế 2
toán cung cấp; sự đảm bảo hiệu quả, hiệu suất hoạt động của các nguồn lực trên cơ sở tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan là hết sức cần thiết. Xuất phát từ những nhu cầu và tính cấp thiết nêu trên, tác giả chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương” để nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung: nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Cụ thể hoá mục tiêu chung gồm các mục tiêu cụ thể. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu này như sau: - Hiểu được nhân tố nào ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Nhận dạng các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Kiểm định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Để làm rõ các mục tiêu, trọng tâm của luận văn trả lời ba câu hỏi sau: - Các nhân tố nào ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương? - Có mối quan hệ nào giữa các nhân tố như: (1) Mức độ thâm niên, (2) Tín ngưỡng, (3) Môi trường pháp lý, (4) Trình độ học vấn, (5) Môi trường làm việc và (6) Quan hệ công việc với đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương hay không? - Những nhân tố này có ảnh hưởng như thế nào đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương? 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là "Các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương". Đối tượng khảo sát là các kế toán đang làm việc tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh Bình Dương. Phạm vi nghiên cứu: đề tài được giới hạn trong phạm vi các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Thời gian tác giả tiến hành thu thập dữ liệu nghiên cứu từ tháng 10/2018 đến tháng 01/2019. 4. Phương pháp nghiên cứu Trong nghiên cứu này, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: 4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính: trong phương pháp này tác giả tham khảo các tài liệu như sách, báo, tạp chí và các công trình nghiên cứu đã công bố về đạo đức nghề nghiệp kế toán. Mục tiêu của nghiên cứu: nhằm khám phá và hiệu chỉnh, bổ sung thang đo dự kiến sao cho phù hợp với đối tượng khảo sát tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Đối tượng của nghiên cứu: là những chuyên gia (Những giảng viên đại học chuyên môn kinh tế, quản trị và luật học; luật sư; cán bộ Tòa án thị xã Thuận An; cán bộ Ủy ban tỉnh Bình Dương) làm việc lâu năm ở tỉnh Bình Dương. Phương pháp thu thập dữ liệu: tiến hành thảo luận trực tiếp theo bảng thảo luận đã chuẩn bị trước. Câu hỏi thảo luận không có câu trả lời được hỏi trực tiếp để phản ánh ý định của từng cá nhân, giúp tác giả khám phá ảnh hưởng các nhân tố đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương, nhằm kiểm chứng xem những đánh giá của họ có phù hợp với mô hình hay không. Sau khi phỏng vấn các chuyên gia, dựa trên dữ liệu thu thập được tiến hành hiệu chỉnh bảng câu hỏi. Bảng câu hỏi hiệu chỉnh này sẽ trao đổi với các đối tượng tham gia một lần nữa. Quá trình nghiên cứu định tính kết thúc khi các câu hỏi thảo luận cho kết quả lặp lại với các kết quả trước đó mà không tìm thấy sự thay đổi gì khác mới chính thức sử dụng cho nghiên cứu định lượng. 4
4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng: trên cơ sở các nhân tố ảnh hưởng đã được xác định bằng phương pháp nghiên cứu định tính, tác giả sẽ tiến hành nghiên cứu định lượng như sau: Mục tiêu của nghiên cứu: để kiểm định thang đo và mô hình nghiên cứu lý thuyết. Đối tượng của nghiên cứu: các nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Phương thức thực hiện: phương pháp định lượng được thực hiện thông qua bảng câu hỏi chính thức để tiến hành thu thập dữ liệu định lượng, bảng câu hỏi sử dụng thang đo Likert 05 điểm. Tác giả sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để xử lý dữ liệu bao gồm: - Thực hiện phân tích thống kê mô tả dữ liệu nghiên cứu. - Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’alpha. - Kiểm định sự hội tụ của thang đo và rút ra nhân tố khám phá EFA. - Phân tích nhân tố khám phá EFA: xác định các nhân tố trích có “Eigenvalues” lớn hơn 1.0, KMO lớn hơn 0.5 và nhỏ hơn 1, tỷ lệ phần trăm tổng phương sai trích được của các nhân tố lớn hơn 50%. - Phân tích ma trận tương quan. - Phân tích hồi quy tuyến tính bội. - Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình nghiên cứu. 5. Ý nghĩa khoa học của đề tài Đề tài điều chỉnh và bổ sung thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Kết quả nghiên cứu trong đề tài góp phần bổ sung vào kho tàng tri thức chung trong lĩnh vực đạo đức nghề nghiệp kế toán đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu trong đề tài góp phần hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Bình Dương nhận diện được các nhân tố then chốt ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại đơn vị, qua đó đưa ra các giải pháp phù hợp để hạn chế tình trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp kế toán. 5
6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nghiên cứu này bao gồm 05 chương: Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến luận văn Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chương 5: Kết luận và khuyến nghị 6
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN Trên cơ sở lý thuyết, phần tổng quan nghiên cứu sẽ hệ thống các nghiên cứu trên thế giới để từ đó xác định khoảng trống nghiên cứu, đồng thời đề xuất mô hình nghiên cứu lý thuyết về những ảnh hưởng của các nhân tố đến đạo đức nghề nghiệp của nhân viên kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương cũng như các giả thuyết trong mô hình. 1.1. Các nghiên cứu liên quan đến luận văn 1.1.1. Nghiên cứu của Eynon G. et al. (1997) Năm 1997, Eynon G. et al. đã đưa ra mô hình nghiên cứu “Factors that Influence the moral Reasoning Abilities of Accountants: Implications for Universities and the Profession”. Với nghiên cứu này, Eynon G. et al. đã đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định đạo đức của các kế toán viên như: tuổi tác, giới tính, chính trị xã hội, quan hệ công việc với đồng nghiệp, khóa học đạo đức. Kết quả của nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khóa học đạo đức là vô cùng quan trọng và tác động mạnh mẽ đến khả năng quyết định đạo đức của các kế toán viên. Đồng thời Eynon G. et al. đề xuất nên đưa vào chương trình giảng dạy chính quy cũng như các khóa học ngoại khóa một số khóa học đạo đức. Nhân tố tuổi tác và giới tính, qua kết quả nghiên cứu cũng cho thấy những kế toán viên có tuổi tác càng cao thì khả năng tuân thủ đạo đức nghề nghiệp càng thấp. Bên cạnh đó, nhân tố giới tính theo tác giả chứng minh trong lĩnh vực kế toán thì nữ giới có khả năng quyết định đạo đức tốt hơn nam giới. Những nhân tố còn lại theo kết quả nghiên cứu thì có sự tác động nhưng không quá lớn đến khả năng quyết định đạo đức của các kế toán viên. 1.1.2. Nghiên cứu của Radtke R.R. (2000) Năm 2000, Radtke R.R. đã đưa ra mô hình nghiên cứu “The effects of gender and setting on accountants' ethically sensitive decisions”. Sử dụng phương pháp lấy mẫu làm cơ sở, nghiên cứu điều tra về mức độ nhận thức của người làm kế toán. Mẫu là 51 nhân viên kế toán được lấy từ hai công ty kế toán 7