Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến mức độ thành công của hệ thống thông tin KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao mức độ thành công của hệ thống thông tin KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ THANH TRÚC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC ĐỘ THÀNH CÔNG CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 BÌNH DƯƠNG - 2019
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ THANH TRÚC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC ĐỘ THÀNH CÔNG CỦA HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN BÌNH DƯƠNG - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả số liệu trình bày trong luận văn chưa từng được công bố và có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ những nguồn thông tin đáng tin cậy. Bình Dương, tháng12 năm 2019 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Trúc i
LỜI CẢM ƠN Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô ở Khoa Kinh tế; phòng Đào tạo Sau đại học - Trường Đại học Thủ Dầu Một; tất cả quý Thầy Cô đã truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho Tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Tôi chân thành cảm ơn TS. Phạm Ngọc Toàn đã tận tâm hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Nếu không có những hướng dẫn tận tình của Thầy thì tôi rất khó hoàn thành được luận văn này. Mặc dù, Tôi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn, nhưng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong nghiên cứu, nên luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý Thầy Cô để luận văn của Tôi được hoàn thiện hơn nữa. Bình Dương, tháng 12 năm 2019 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Trúc ii
TÓM TẮT Để có được thông tin kế toán đáp ứng nhu cầu sử dụng của các đối tượng sử dụng thông tin, đòi hỏi các đơn vị phải tổ chức thành công hệ thống thông tin kế toán với những nội dung cần thiết và điều quan trọng là phải xác định được những nhân tố tác động đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán, từ đó có những giải pháp cụ thể cho việc tổ chức và vận dụng hệ thống thông tin kế toán tại đơn vị. Qua nghiên cứu, đề tài xác định có 5 nhân tố gồm: Nhân viên kế toán (β =0,394 ); Công nghệ thông tin (β =0,401); Môi trường làm việc (β = 0,391); Hệ thống văn bản pháp quy (β =0,282); Sự hỗ trợ của nhà quản lý (β = 0,301) ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Mỗi nhân tố khác nhau có mức độ tác động khác nhau đến biến phụ thuộc của nghiên cứu này là mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Từ kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các khuyến nghị liên quan đến từng nhân tố tác động để nâng cao hơn nữa mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương. iii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................vii DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................... viii DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................. ix PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài.........................................................................................1 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ..................................................................2 2.1. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ thể............................................................................................3 2.3. Câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................3 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................3 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..................................................................4 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ....................................................4 5.1. Ý nghĩa khoa học ........................................................................................4 5.2. Ý nghĩa thực tiễn .........................................................................................4 6. Kết cấu luận văn..........................................................................................5 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU........................................... 6 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu nước ngoài ......................................6 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước ......................................8 1.3. Nhận xét và xác định khe hỏng nghiên cứu ..............................................10 1.3.1. Nhận xét .......................................................................................10 1.3.2. Xác định khe hỏng nghiên cứu ....................................................13 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.......................................................................................... 15 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .............................................................................. 16 2.1. Một số vấn đề cơ bản về đơn vị SNCL .....................................................16 2.1.1. Khái niệm về đơn vị SNCL .........................................................16 2.1.2. Phân loại đơn vị SNCL ................................................................16 2.1.3. Vai trò của đơn vị SNCL .............................................................18 iv
2.1.4. Hoạt động của đơn vị SNCL........................................................18 2.2. Tổng quan về mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị ..............20 2.2.1. Khái niệm HTTT KT ...................................................................20 2.2.2. Các thành phần của HTTT KT ....................................................21 2.2.3. Vai trò của HTTT KT ..................................................................21 2.2.4. Khái niệm mức độ thành công của hệ thống thông tin ................22 2.2.5. Mô hình sự thành công của hệ thống thông tin ...........................22 2.2.6. Nội dung tổ chức HTTT KT trong đơn vị SNCL ........................26 2.3. Lý thuyết nền liên quan đến nghiên cứu ...................................................33 2.3.1. Lý thuyết đại diện ........................................................................33 2.3.2. Lý thuyết lợi ích xã hội ................................................................33 2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL .....................................................................................................34 2.4.1. Nhân viên KT ..............................................................................34 2.4.2. Công nghệ thông tin.....................................................................34 2.4.3. Môi trường làm việc ....................................................................35 2.4.4. Hệ thống văn bản pháp quy .........................................................36 2.4.5. Sự hỗ trợ của nhà quản lý ............................................................37 2.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất .....................................................................38 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................... 39 Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 40 3.1. Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................40 3.1.1. Nguồn dữ liệu ..............................................................................40 3.1.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................40 3.1.3. Quy trình nghiên cứu ...................................................................41 3.2. Nghiên cứu sơ bộ ......................................................................................42 3.2.1. Thiết kế nghiên cứu .....................................................................42 3.2.2. Kết quả nghiên cứu định tính và điều chỉnh thang đo .................42 3.2.3. Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát ....................................................42 3.3. Nghiên cứu chính thức ..............................................................................46 v
3.3.1. Mẫu và phương pháp chọn mẫu ..................................................46 3.3.2. Thu thập dữ liệu ...........................................................................47 3.3.3. Xử lý và phân tích dữ liệu ...........................................................47 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 50 Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ......................................... 51 4.1. Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát .......................................................51 4.1.1. Kiểm tra độ tin cậy của các thang đo ...........................................53 4.1.2. Phân tích nhân tố .........................................................................56 4.1.3. Phân tích hồi quy đa biến.............................................................62 4.2. Bàn luận kết quả nghiên cứu .....................................................................67 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .......................................................................................... 69 Chương 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 70 5.1. Kết luận .....................................................................................................70 5.2. Khuyến nghị ..............................................................................................71 5.2.1. Công nghệ thông tin.....................................................................71 5.2.2. Nhân viên KT ..............................................................................72 5.2.3. Môi trường làm việc ....................................................................72 5.2.4. Sự hỗ trợ của nhà quản lý ............................................................73 5.2.5. Hệ thống văn bản pháp quy .........................................................74 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài ...................................75 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5.......................................................................................... 76 KẾT LUẬN CHUNG ................................................................................................ 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 78 PHỤ LỤC .................................................................................................................. 81 vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BCTC: Báo cáo tài chính CNTT: Công nghệ thông tin CLTT: Chất lượng thông tin HCSN: Hành chính sự nghiệp HTTT: Hệ thống thông tin KT: Kế toán SNCL: Sự nghiệp công lập vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Tổng hợp kết quả nghiên cứu của các nghiên cứu trước ..........................10 Bảng 2.1: Căn cứ xây dựng mô hình nghiên cứu ......................................................38 Bảng 3.1 Thang đo nghiên cứu chính thức ...............................................................43 Bảng 4.1: Bảng thống kê mô tả mẫu khảo sát ...........................................................52 Bảng 4.2: Đánh giá độ tin cậy của các thang đo .......................................................53 Bảng 4.3: KMO and Bartlett's Test của các nhân tố ban đầu ...................................57 Bảng 4.4: Ma trận xoay của nhân tố khám phá .........................................................57 Bảng 4.5: Tổng phương sai trích của các nhân tố khám phá ....................................59 Bảng 4.6: Kiểm định KMO và Bartlett cho thang đo biến phụ thuộc. .....................60 Bảng 4.7: Bảng phương sai trích cho thang đo biến phụ thuộc ................................61 Bảng 4.8: Ma trận nhân tố biến phụ thuộc ................................................................61 Bảng 4.9: Bảng tóm tắt mô hình hồi quy ..................................................................62 Bảng 4.10: Bảng ANOVA .........................................................................................63 Bảng 4.11: Bảng trọng số hồi quy .............................................................................63 Bảng 5.1: Mức độ tác động của các nhân tố .............................................................71 viii
DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu của Rapina (2014)......................................................6 Hình 2.1 : Mô hình sự thành công của hệ thống thông tin DeLone & McLean (2003) ...................................................................................................................................23 Hình 2.2 : Mô hình sự thành công của hệ thống thông tin cập nhật DeLone & McLean (2003) ..........................................................................................................24 Hình 2.3: Mô hình sự thành công của hệ thống thông tin cập nhật DeLone & McLean (2003) (đã điều chỉnh, 2016) ......................................................................26 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................41 Hình 4.1 Đồ thị Histogram của phần dư đã chuẩn hóa .............................................65 Hình 4.2 Đồ thị P-P Plot của phần dư đã chuẩn hóa .................................................66 Hình 4.3 Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ......................66 ix
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế thì các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL) như: đơn vị sự nghiệp y tế, giáo dục, văn hóa, thông tin, sự nghiệp khoa học và công nghệ, sự nghiệp kinh tế…. dưới sự quản lý của các cơ quan nhà nước cũng từng bước đi vào phát triển ổn định và vững chắc, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp đổi mới kinh tế - xã hội của đất nước. Trong quá trình hoạt động, các đơn vị SNCL phải chấp hành nghiêm chỉnh Luật Ngân sách nhà nước (NSNN), các tiêu chuẩn, định mức, chế độ do nhà nước ban hành như: Thông tư số 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017, Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015. Ngoài ra, cần phải cung cấp thông tin KT có chất lượng nhằm nâng cao hiệu quả nguồn nhân lực, công khai minh bạch hoá hoạt động tài chính của nhà nước, là công cụ sắc bén trong việc quản lý NSNN, góp phần đắc lực vào việc sử dụng vốn một cách tiết kiệm và hiệu quả cao. Công việc của kế toán (KT) trong các đơn vị SNCL là phải tổ chức hệ thống thông tin (HTTT) phản ảnh thực tế số liệu tại đơn vị để quản lý và kiểm soát nguồn kinh phí, tình hình sử dụng, quyết toán kinh phí, tình hình quản lý và sử dụng tài sản công, tình hình chấp hành dự toán thu chi và thực hiện các tiêu chuẩn định mức của nhà nước ở đơn vị. Tổ chức HTTT KT là một trong những nội dung quan trọng trong công tác tổ chức quản lý. Mức độ thành công của HTTT KT có ý nghĩa hết sức quan trọng và to lớn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý của các đơn vị SNCL, thực hiện đúng chế độ quản lý kinh tế tài chính của nhà nước mà còn cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin về kinh tế tài chính giúp nhà quản lý điều hành đơn vị ra quyết định đúng đắn nhằm sử dụng tốt tài sản, nguồn vốn đem lại hiệu quả kinh tế cao và tạo ra môi trường hoạt động hiệu quả. Do đó, tổ chức HTTT KT không chỉ đơn thuần là tổ chức một bộ phận quản lý trong một tổ chức mà nó còn là việc xác lập các yếu tố, điều kiện cũng như các mối liên hệ tác động qua lại trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt 1
động KT, đảm bảo cho tổ chức sử dụng công cụ đó một cách khoa học, hợp lý và nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên thực tế cho thấy, tổ chức HTTT KT trong các đơn vị hành chính sự nghiệp cả nước nói chung và tổ chức HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương nói riêng, mặc dù đang từng bước hoàn thiện nhưng vẫn còn nhiều bất cập, tình trạng thất thoát tài sản vẫn còn xảy ra, thông tin KT chủ yếu mang tính chất báo cáo hành chính, CLTT KT không được đảm bảo, gây khó khăn trong việc ra quyết định cho các nhà quản lý cũng như các đối tượng có nhu cầu sử dụng thông tin KT. Vì vậy, hoàn thiện và nâng cao tổ chức HTTT KT đã và đang trở thành nhu cầu bức thiết trong nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, HTTT KT trong các đơn vị SNCL đang dần được quan tâm nhằm cải tạo CLTT KT để nâng cao hiệu quả quản lý và hiệu quả hoạt động của các đơn vị. Để thực hiện được mục tiêu này chúng ta cần phải nghiên cứu và tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT cũng như mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến mức độ thành công của HTTT KT; từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao mức độ thành công của HTTT KT, nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Đó là lý do mà tác giả quyết định chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương” làm luận văn để nghiên cứu. Thông qua đề tài này, tác giả muốn trình bày các lý thuyết về HTTT KT; nhận diện, xác định và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Qua đó đề ra các khuyến nghị phù hợp nhằm nâng cao mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị này. 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 2
2.2. Mục tiêu cụ thể - Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. - Đề xuất các khuyến nghị nhằm nâng cao mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 2.3. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu tương ứng với từng mục tiêu cụ thể được xác định như sau: - Các nhân tố nào ảnh hưởng đến tổ chức HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương? - Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tổ chức HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương như thế nào? - Những khuyến nghị nào nhằm nâng cao mức độ thành công của hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh Bình Dương? 3. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp bao gồm cả hai phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng để tìm hiểu và xác định, cụ thể: Phần nghiên cứu định tính: được sử dụng để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT; xây dựng, hoàn thiện thang đo HTTT KT và thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT. Nghiên cứu này được thực hiện bằng hình thức tổng hợp các nghiên cứu trước, hệ thống hóa cơ sở lý thuyết, thảo luận với chuyên gia là những người tham gia giảng dạy, hoặc giữ các chức vụ quản lý liên quan đến tổ chức HTTTKT tại các đơn vị, đồng thời thỏa mãn các điều kiện về thâm niên và trình độ chuyên môn nhất định để thực hiện. Phần nghiên cứu định lượng: Nghiên cứu này được thực hiện bằng phương pháp khảo sát với công cụ thu thập dữ liệu được sử dụng là bảng câu hỏi; gửi bảng 3
câu hỏi khảo sát đến cho các đối tượng là lãnh đạo các đơn vị, nhân viên phụ trách KT, KT trưởng của các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu sử dụng phần mềm SPSS 22.0 để xử lý dữ liệu khảo sát, với các kỹ thuật như kiểm định độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá EFA và kiểm định mô hình hồi quy bội. Kết quả của nghiên cứu định lượng giúp xác định cũng như đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến mức độ thành công của HTTT KT. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL. - Phạm vi nghiên cứu + Về không gian nghiên cứu: Tác giả tập trung nghiên cứu tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. + Về thời gian nghiên cứu: Các dữ liệu nghiên cứu và tiến hành khảo sát từ tháng 6/2019 - 9/2019. 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 5.1. Ý nghĩa khoa học Luận văn xây dựng được mô hình nghiên cứu và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị thuộc khu vực công mà cụ thể là tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Kết quả nghiên cứu là nền tảng giúp phát triển mô hình nghiên cứu, tác động qua lại giữa các nhân tố cho các nghiên cứu sau này. 5.2. Ý nghĩa thực tiễn Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố liên quan đến mức độ thành công của HTTT KT tại các các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương và đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao mức độ thành công của HTTT KT cho các đơn vị. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ thành công của HTTT KT tại các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh Bình Dương sẽ là những thông tin tham khảo hữu ích cho các đối tượng có liên quan như các đơn vị SNCL tổ chức HTTT KT tại đơn vị, hay các cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý công tác KT của các đơn vị SNCL. 4
6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn bao gồm 5 chương: Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu, Chương 2: Cơ sở lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận Chương 5: Kết luận và khuyến nghị 5
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu nước ngoài - Ahmad Al-Hiyar (2013) và cộng sự đi tìm mối liên hệ của nhân tố cam kết của nhà quản lý, chất lượng dữ liệu, nguồn nhân lực đến HTTT KT và CLTT KT trong nghiên cứu “Factors that Affect Accounting Information System Implementation and Accounting Information Quality: A Survey in University Utara Malaysia”. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, thông qua việc khảo sát về mức độ nhận thức của 119 sinh viên của Trường đại học Utara Malaysia. Kết quả cho thấy, có mối quan hệ đáng kể giữa nhân tố cam kết quản lý, chất lượng dữ liệu với HTTT KT, còn nhân tố nguồn nhân lực thì không ảnh hưởng đáng kể. - Rapina (2014) với nghiên cứu “Factors Influencing The Quality of Accounting Information System And Its Implications on The Quality of Accounting Information”. Research Journal of Finance and Accounting, ISSN 2222-1697 (Paper), ISSN 2222-2847 (Online) Vol.5. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, tác giả đã được thực hiện nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố như cam kết quản lý, văn hóa tổ chức, cơ cấu tổ chức đến tổ chức HTTT KT tại các hợp tác xã ở Bandung, Indonesia, đồng thời đo lường sự tác động của HTTT KT, cam kết quản lý, văn hóa tổ chức, cơ cấu tổ chức đến CLTT KT. Từ kết quả phân tích, tác giả đã khẳng định thông tin KT là đầu ra của HTTT KT do đó những tác động của các nhân tố đến HTTT KT cũng tác động đến CLTT KT. Nghiên cứu đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng thông qua việc khảo sát để lấy ý kiến của các nhân viên KT đang làm việc tại 33 hợp tác xã ở Bandung, Indonesia này. Mô hình nghiên cứu của tác giả này được thể hiện ở mô hình dưới đây: Cam kết quản lý Chất Chất Văn hóa tổ chức lượng lượng HTTT thông tin kế toán kế toán Cơ cấu tổ chức Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu của Rapina (2014) 6
- Deni Iskandar (2015) đã thực hiện nghiên cứu “Analysis Of Factors Affecting The Success Of The Application Of Accounting Information System” nhằm đề xuất những giải pháp cho các vấn đề về mối liên hệ của nhân tố cam kết quản lý, nhân tố thẩm quyền của người sử dụng đến tổ chức HTTT KT. Tác giả đã xây dựng hai giả thuyết: cam kết quản lý có ảnh hưởng đến tổ chức HTTT KT; thẩm quyền của người sử dụng có ảnh hưởng đến chất lượng của HTTT KT. Sau khi sử dụng phương pháp phân tích định lượng để kiểm định các giả thuyết trên, Deni Iskandar đã khẳng định nhân tố cam kết quản lý và thẩm quyền của người sử dụng có ảnh hưởng đáng kể đến HTTT KT. - Julia and Binti Puasa, Sharinah (2016) với nghiên cứu “Critical factors of accounting information systems (AIS) effectiveness: a qualitative study of the Malaysian federal government”. British Accounting & Finance Association Annual Conference 2016 , 2016-03-21 - 2016-03-23, University of Bath. Mục đích của nghiên cứu này nhằm tìm hiểu các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của HTTT KT (AIS) và tiêu chí sự hài lòng của người dùng được sử dụng như là thước đo cho hiệu quả của AIS trong bối cảnh Chính phủ Liên bang Malaysia. Qua nghiên cứu, các tác giả xác định có 27 yếu tố quan trọng của hiệu quả HTTT KT được phát hiện trong nghiên cứu này và được phân loại thành ba nhóm yếu tố là yếu tố con người (gồm: Cam kết; Giao tiếp hiệu quả; Kiến thức và năng lực; Trình độ nhân sự; Sự tham gia của người dùng trong việc ra quyết định; Hỗ trợ quản lý hàng đầu; Đào tạo; Chuyên môn nội bộ; Chuyên môn bên ngoài; Mối quan hệ trong người dùng hoặc phòng ban), yếu tố tổ chức (gồm: Chiến lược hợp lý và phù hợp; Phân bổ nguồn nhân lực; Đánh giá hiệu suất; Giám sát và kiểm soát hiệu quả; Văn hóa tổ chức; Hợp tác bên ngoài; Kiểm tra tài liệu, thủ tục) và yếu tố công nghệ (gồm: Cơ sở hạ tầng được hỗ trợ; Công nghệ hiện đại; Tính linh hoạt của công nghệ; Đối sánh; Biểu đồ tài khoản; Trình quản lý tập tin và chuẩn mực KT; Tuân thủ quy trình vận hành tiêu chuẩn; Đánh giá hệ thống; Đánh giá cao thông tin KT). Mặt khác, việc đo lường hiệu quả của AIS dựa trên sự hài lòng của người dùng được phân thành ba đặc điểm chính, đó là nhận thức sự dễ sử dụng của hệ thống, nhận thức về chất lượng (CLTT và chất lượng hệ thống) và lợi ích nhận được từ hệ thống. 7
- Puasa, Sharinah and Smith, Julia and Milda Amirul, Sharifah (2018) với nghiên cứu “Accounting Information System (AIS) users' perception towards the system effectiveness : preliminary findings in the context of the Malaysian Federal Government”. In: 3rd Applied International Business Conference, 2018-10-23 - 2018-10-24. Bài viết này trình bày sơ bộ thực tiễn của HTTT KT trong môi trường của Chính phủ Liên bang Malaysia bằng cách điều tra nhận thức của người dùng AIS về hiệu quả của hệ thống. Theo nghiên cứu này, Chính phủ đã nâng cấp HTTT KT để phục vụ chức năng xử lý KT dồn tích cũng như cải thiện hoạt động, chất lượng BCTC. Sự tiến bộ của hệ thống đòi hỏi một khoản đầu tư lớn vào cả tiền và chuẩn bị vốn nhân lực. Như vậy, hệ thống được cài đặt dự kiến sẽ có hiệu quả để làm cho đầu tư có giá trị. Việc thu thập dữ liệu được thực hiện tại Phòng KT Tổng cục Malaysia và Phòng KT của Bộ Tài chính Malaysia. Kết quả nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về lịch sử của HTTT KT và thực tiễn HTTT KT hiện tại trong Chính phủ Liên bang Malaysia; cung cấp hiểu biết về nhận thức của người dùng HTTT KT về hiệu quả của HTTT KT; và khám phá chín tiêu chí của một hiệu quả hệ thống HTTT KT đó là sự hài lòng của người dùng, thân thiện với người dùng, truy cập dễ dàng, CLTT, đáp ứng yêu cầu của người dùng, hỗ trợ vận hành, cải thiện năng suất, hỗ trợ ra quyết định và tăng tốc quá trình KT. 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nước - Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Đồng (2012), “Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán trong các trường đại học công lập Việt Nam”. Tác giả sử dụng phương pháp định tính trong nghiên cứu. Trong phần cơ sở lý thuyết, tác giả đã nêu ra các nhân tố cấu thành HTTT KT trong các đơn vị HCSN có thu gồm: bộ máy KT; phương tiện kỹ thuật; hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách và báo cáo KT; các quá trình KT cơ bản; hệ thống kiểm soát. Trên cở sở đó, tác giả tiến hành khảo sát thực trạng HTTT KT tại một số trường Đại học công lập ở Việt Nam thuộc các đơn vị HCSN có thu theo các nhân tố trên, đồng thời phân tích, đánh giá và đề ra phương hướng, giải pháp hoàn thiện HTTT KT tại các trường ĐHCL ở Việt Nam. - Nghiên cứu của Lê Thị Ni (2014), “Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh”. 8
Tác giả đã kế thừa nghiên cứu của Ismail (2009) và Nguyễn Bích Liên (2012) để phát triển một mô hình với 06 biến độc lập được giả thuyết có tương quan tích cực với hiệu quả của HTTT KT là: (1) độ phức tạp của HTTT KT, (2) sự tham gia của nhà quản lý vào việc thực hiện HTTT KT, (3) sự cam kết của nhà quản lý vào việc thực hiện HTTT KT, (4) kiến thức về HTTT KT của nhà quản lý, (5) kiến thức KT của nhà quản lý và hiệu quả tư vấn từ chuyên gia bên ngoài. Thang đo hiệu quả của HTTT KT được tác giả đo lường thông qua 06 biến là: chất lượng hệ thống, CLTT, mức độ sử dụng thông tin, sự hài lòng của người dùng, tác động tích cực với cá nhân và tác động tích cực với tổ chức. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, tác giả tiến hành khảo sát chính thức với số lượng mẫu 172. Sau đó, tác giả kiểm định mô hình và các giả thuyết theo phương pháp thống kê mô tả cùng phần mềm SPSS. Kết quả cho thấy có hai nhân tố có mức độ ảnh hưởng mạnh đến hiệu quả của HTTT KT trong các doanh nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh là: kiến thức KT của nhà quản lý và hiệu quả tư vấn. - Nghiên cứu của Tô Hồng Thiên (2017), “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức hệ thống thông tin kế toán tại các trường đại học công lập ở Việt Nam”. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, tác giả đã thực hiện khảo sát lấy ý kiến về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tổ chức HTTT KT tại các trường đại học công lập thông qua bảng trả lời câu hỏi của những người đang làm công tác KT tại các trường đại học công lập như: Trưởng, Phó phòng Kế hoạch - Tài chính, KT tổng hợp và chuyên viên KT có nhiều kinh nghiệm. Kết quả của nghiên cứu cho thấy, tác giả đã xác định 07 nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức HTTT KT tại các trường đại học công lập ở Việt Nam là: (1) nhân viên KT, (2) nhà quản lý KT, (3) công nghệ thông tin (CNTT), (4) môi trường làm việc, (5) hệ thống văn bản pháp quy, (6) chuyên gia tư vấn và (7) ban giám hiệu. Ngoài ra, tác giả cũng tiến hành xây dựng mô hình hồi quy phản ánh mối quan hệ giữa các nhân tố ảnh hưởng với tổ chức HTTT KT tại các trường đại học công lập ở Việt Nam. - Nghiên cứu của Cao Quý Khương (2018), “Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức hệ thống thông tin kế toán tại các đơn vị Kho bạc Nhà nước trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”. Bằng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp nghiên cứu định tính 9